Led belichting in de aardbeienteelt
Door: Bart Vromans HortiNova cursus 13 & 14 februari 2008, Diepgang in de bodem HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Assimilatiebelichting in de aardbeienteelt
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Bedrijfsgegevens • Familie Franken • 20000 m2 glas – 1 afdeling 16000 m2 – 1 afdeling 4000 m2
• • • •
pottenteelt BVB substraat Plantenleverancier Verpaalen, Rijsbergen 8,5 trayplanten /m2
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Waarom belichting? • Nieuwbouw plannen voor kas in 2008 (arbeidsspreiding, jaarrond aanvoer) • Nieuwe markten • Led-belichting door artikelen in vakbladen in herfst 2007 (lager stroomverbruik)
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Theorie achter led belichting
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Theorie achter led-belichting • Licht aanbieden waar plant efficienter mee omgaat, daardoor minder geïnstalleerd vermogen. (gevolg minder stroomkosten)
• Verschil in geinstalleerd vermogen
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Directe kosten Vergelijking met Son-T en Led bij 8000 lux = 104 umol/m2 Son T
Led
600 w/400V Geinstalleerd vermogen
700 kwh
100 kwh
Investering lampen
€ 30,-/m2
€ 60,-/m2
stroomvoorziening
€ 70.000,-/ha
€ 15.000,-/ha
stroomprijs
€ 0,10 /kwh
€ 0,10 /kwh
Aantal uur belichten
1500
1500
€ 10,50
€ 1,50
Afschrijvingskosten (10 jaar + 5% onderhoud) Directe energie kosten/m2
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Indirecte kosten Indirecte kosten belichtingscapaciteit scherm doek installatie stroomvoorziening k limaatcomputer
afschrijving 10 jaar 5 jaar 10 jaar 10 jaar 8 jaar
onderhoud 2,50% 5% 5% 5% 8%
Son T € 30,00 € 5,00 € 3,00 € 75.000,00 € 10.000,00
/m2 /m2 /m2 /ha /ha
Indirecte k osten
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
€ € € € €
3,75 0,75 0,45 1,13 0,18
€
6,26
Led € 60,00 € 5,00 € 3,00 € 15.000,00 € 10.000,00
/m2 /m2 /m2 /ha /ha
€ € € € €
7,50 0,75 0,45 0,23 0,18
€
9,11
16-4-2009
Proef • Diverse fabrikanten benaderd voor uitleg en medewerking aan proef – Meeste fabrikanten wilde geen lampen beschikbaar stellen alleen aankoop was mogelijk – Aan een vergelijking tussen diverse merken lampen wilde de meeste ook niet meewerken – Verschillende kleuren was een optie – Efficiente van belichting moet beter zijn ivm investering
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Keuze • In verband met de diverse meningen en persberichten van andere deskundigen is er voor gekozen om diverse lampen op te hangen. • Keus is onder andere ook bepaald naar de snelheid van levering
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
rij /vak
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7 4,5
4,5
4,5
4,5
4,5
4,5
1
lioris
GL-80-4, 08 pcs royal blue, 52 pcs red
10 watt/m2
2
lioris
GL-80-6 08 pcs royal vleu, 15 pcs white, 37 pcs red
10 watt/m2
2 lampen
3
lioris
GL-80-3 05 pcs royal blue, 15 pcs white, 6 pcs green, 4 pcs blue, 40 pcs red
10 watt/m2
2 lampen
4
lioris
GL-80-3 05 pcs royal blue, 15 pcs white, 6 pcs green, 4 pcs blue, 40 pcs red
20 watt/m2
4 lampen
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
4,5
4,5
2 lampen
16-4-2009
Bezichtiging • 1 rij met lampen erin • Nieuwe afdeling met – luchtslurven – lage drukbevochtiging – Dakberegening
Om actief klimaat te houden met zo min mogelijk energie
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Resultaten • Plant met gemiddeld 3 trossen met een grote spreiding • Maximale grofheid wordt nagestreefd
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Resultaten productie najaar 3 2,5 2 1,5 1 0,5
lamp 1
ov 17 -n ov 24 -n ov 3de c 13 -d ec 22 -d ec 30 -d ec 12 -ja n
ov
lamp 2
8n
ok t
1n
25 -
17 -
ok t
0
lamp 3
lamp 4
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
controle 1
controle 2
16-4-2009
productie najaar 30 25 20 15 10 5
lamp 1
lamp 3
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
n
c
-ja 12
-d e
c
controle 1
30
-d e 22
-d e
c
c
lamp 4
13
3de
v 17 -n ov 24 -n ov
v
lamp 2
8no
1no
-o kt 25
17
-o kt
0
controle 2
16-4-2009
resultaten • Planten waren bij het wegzetten het minste homogeen • Plant wordt al optimaal geteeld?
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
productie voorjaar
lamp 1
lamp 2
lamp 3
lamp 4
28 -5
21 -5
14 -5
75
30 -4
23 -4
16 -4
8 7 6 5 4 3 2 1 0
controle 1
controle 2
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
productie voorjaar 50 40 30 20 10
lamp 1
lamp 2
lamp 3
lamp 4
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
controle 1
28 -5
21 -5
14 -5
75
30 -4
23 -4
16 -4
0
controle 2
16-4-2009
Resultaten najaar
voorjaar
Lamp 1
99%
107%
Lamp 2
99%
108%
Lamp 3
99%
111%
Lamp 4
94%
117%
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Resultaten • Klasse 1 + 2 is gelijk • Strekking van gewas is gelijk
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Discussie • Meer bloemen/m2 zijn nodig om voldoende rendement uit belichting te halen? (m.n. najaarsteelt) • Is er voldoende belichting aanwezig om vroeger cq later te kunnen gaan oogsten? • Wat is de levensduur van ledlampen?
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Indirecte kosten belichtingscapaciteit scherm doek installatie stroomvoorziening klimaatcomputer
afschrijving 10 jaar 5 jaar 10 jaar 10 jaar 8 jaar
Indirecte kosten
onderhoud 2,50% 5% 5% 5% 8%
Son T € 30,00 € 5,00 € 3,00 € 75.000,00 € 10.000,00
/m2 /m2 /m2 /ha /ha
€ € € € €
3,75 0,75 0,45 1,13 0,18
€
6,26
Led € 60,00 € 5,00 € 3,00 € 15.000,00 € 10.000,00
/m2 /m2 /m2 /ha /ha
€ € € € €
7,50 0,75 0,45 0,23 0,18
€
9,11
Led € 120,00 € 5,00 € 3,00 € 30.000,00 € 10.000,00
/m2 /m2 /m2 /ha /ha
€ 16,83
- Stroomkosten verdubbelen ook naar € 3,00/m2 -De jaarkosten voor Son T en Led zijn dan in het voordeel van de Son T lamp.
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
€ 15,00 € 0,75 € 0,45 € 0,45 € 0,18
16-4-2009
• Deze kennisuitwisseling is mede mogelijk gemaakt door Productschap Tuinbouw
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009
Bedankt voor uw aandacht
HortiNova kennis uitwisseling Led-belichting in aardbei
16-4-2009