MacHis-nieuws. MacHisnieuws. discussiegroep op internet. MacHis-nieuws februari 1998

MacHis-nieuws Nieuwtjes en raadgevingen van de gebruikersvereniging MedMac Redactie: Lou Braaksma , Middenweg 215, 1098 AN, Amsterdam, 020-4637261, fax 020-4637253 email: [email protected] Secretariaat: Nico Berkhof, Muiderwaard 500, 1824 XW, Alkmaar, 072-5643150, fax 072-5643150

MacHisnieuws discussiegroep op internet MacHis-nieuws februari 1998

!

Colofon

MacHisnieuws MacHisnieuws bevat informatie over de vereniging, het programma, de HIS-leverancier, automatisering in de huisartsenpraktijk en in de gezondheidszorg in het algemeen. MacHisnieuws verschijnt 6 keer per jaar. Kopij dient uiterlijk op de eerste dag van elke oneven maand bij de hoofdredacteur te worden aangeleverd op diskette of via email. Artikelen kunnen ingekort worden in overleg met de auteur. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen berust bij de auteur. Artikelen mogen worden overgenomen en/of vermenigvuldigd na schriftelijke toestemming van de redactie en met bronvermelding. Hoofdredacteur: Lou Braaksma Middenweg 215 1098 AN Amsterdam tel 020-4637252 fax 0204637253 email: [email protected] Verzoeken tot het plaatsen van advertenties kunnen bij de penningmeester van de vereniging Medmac worden ingediend. MacHis-nieuws februari 1998 blz 2

MedMac: Medische Macintosh gebruikers vereniging. Dit is de gebruikersvereniging die het programma MacHis7 ondersteunt. Door lid te worden van de vereniging MedMac krijgt men het gebruiksrecht op het programma MacHis7. Bestuur: voorzitter: Ben Pater, Bilthoven secretaris: Nico Berkhof, Alkmaar. penningmeester: Jos Neve, Sint Pancras. leden: Hans Aarts, Baarn Casper Tombrock, Rijswijk correspondentieadres Medmac: Muiderwaard 500 1824 XW Alkmaar tel 072-5643150, fax 072-5643150 of 072-5640093

Inhoud

Deze maand: 2 - Colofon 3 - Inhoud 4 - Ten Geleide 6 - Van de Voorzitter 6 - Haalt Apple 2000? 7 - Wat gebeurt er bij MedMac? 9 - ICPC coderen 12 - Verbeter het uiterlijk van Machis 12 - Plaknotities en E mail 12 - 3 werkplekken op 1 computer. 13 - De verwijskaart voor de simpele huisarts 14 - Vaste modemverbinding met 2 apotheken in Drachten 15 - Elektronische communicatie in Amsterdam. 17 - Pas op met Mac-OS-8 !! 18 - Internet 19 - Internet discussiegroep MacHisnieuws: 20 - 2000, de Euro en de Privacy 21 - Born to code 22 - Wij zijn geen computer-freaks! 25 - Wensen 26 - De assistente 28 - Van de helpdesk 28 - Wat is een alias en wat is het nut? 29 - Help! De backup doet het niet! 30 - Cursussen in 1998 32 - Het Medmac lab 36 - NedHis 40 - RIAA Raad voor Inforamtisermag en Automatisering 42 - Kalis BV 42 - Ad hoc reports. 42 - Omzetting MacHis7.1 naar MacHis7.3 43 - Mentoren 44 - MacHis en KNMP update

MacHis-nieuws februari 1998 blz 3

Ten Geleide Wij wensen alle leden een Macnifiek 1998! MacHisnieuws begint het jaar met een nieuwe hoofdredacteur. Met gepaste trots laat ik het eerste nummer onder mijn redactie het licht zien. Een dik nummer, waarvoor veel leden zich hebben ingespannen. Een aantal mensen zijn uitgenodigd om een artikel te schrijven. Anderen hebben uit eigen beweging hun kopij opgestuurd. Ook tijdens de ledenvergadering zijn er mensen geweest, die zich hebben aangemeld om artikelen te schrijven. Het zijn allemaal waardevolle artikelen geworden en er is over een variëteit aan onderwerpen geschreven.

Hoger plan Met MacHisnieuws wil Medmac de automatiseringsgraad binnen de vereniging op een hoger plan brengen. Om dit te bereiken zal de inhoud een steentje bij moeten dragen in de ondersteuning van alle leden. Informatie voor beginners, hobbyisten, zowel als voor mensen, die tot nu toe niet van de grond kwamen.


Vaste rubrieken De artikelen zijn in de lay-out voorzien van koppen als ‘Beginners’, ‘Communicatie’, ‘de Assistente’, ‘Tips ‘, ‘Van de helpdesk’ enz. Het is de bedoeling, dat dit vaste rubrieken worden.

Huisdokters en tuindokters Artikelen moeten begrijpelijk zijn voor huis-, tuin- en keukendokters. Geen computerlatijn. Pragmatisch. Wat kan je met de computer? Hoe laat je hem voor je werken? Hoe kan je de dingen zo simpel mogelijk doen?

Hobbyisten zijn de voorhoede Mensen, die van de computer een hobby hebben gemaakt, hebben een belangrijke plaats in MacHisnieuws. De hobbyisten zijn de voorhoede van de vereniging. Ze slaan nieuwe wegen in, proberen dingen uit. Ze voeren experimenten uit, waar iedereen de vruchten van kan plukken. MacHisnieuws wil een bindend element zijn. Ervaringen zijn het waard om gedeeld te worden, om over te discussiëren en zo verder te komen.

Stuur kopij

Discussie

Dankzij de inzet van iedereen, die meegewerkt heeft is dit een mooi nummer geworden. Op deze weg moeten we doorgaan en ik nodig daartoe iedereen in de vereniging uit om ervaringen te delen. Na deze herstart moet het systeem niet crashen. Voor de volgende nummers is kopij zeer welkom en nodig. Ga voor je toetsenbord zitten en schrijf naar de redactie!

MacHisnieuws wil discussie aanzwengelen. We willen iedereen uitnodigen te reageren op artikelen in MacHisnieuws. Ingezonden brieven zijn welkom en zullen zeker gepubliceerd worden. Wel graag op floppy leveren, want overschrijven is niet onze hobby. Discussieplatform bij uitstek is het internet. Er is een discussiegroep MacHisnieuws op het net geopend. Een discussiegroep of nieuwsgroep is een prachtige communicatievorm en ik spoor dan ook iedereen met een emailaccount aan om in te schrijven. Elders in dit nummer meer hierover.

Heb je tips voor het dagelijks gebruik? Stuur ze op! Ben je ontevreden? Spui het!

Lou Braaksma 10 januari 98 Vind je iets belachelijk? Laat iedereen mee lachen! Denk je dat je niet kan schrijven? Iedereen kan schrijven! Heb je niets interessants te melden, want je doet niet zoveel met de computer? Het is leerzaam om te lezen, waarom je er weinig mee doet. Heb je blunders begaan? Die maken we allemaal! En anderen kunnen er iets van leren! Schrijf erover!


Van de Voorzitter OS2 van IBM en Unix. Op dit moment zijn er praktijken waar MacHis draait op Windows, een combinatie van Windows en Apple en Windows NT als dataserver. Volgens mij haalt Apple 2000 en zo niet dan is dat voor MacHis geen echt probleem.

Het millenium. (Ben Pater)

Haalt Apple 2000? Je vraagt jezelf af hoe het mogelijk dat een bedrijf met zulke verliezen in staat is te overleven. Apple heeft niet geprofiteerd van de groei in de markt. Volgens de vakpers is het bedrijf onder leiding van Steve Jobs gestroomlijnd. Het is afgelopen met gammele systeemversies, de klonen licenties zijn ingenomen en men gaat alleen nog maar hoogwaardige producten maken. De opvolger van systeem 8 is Rhapsody. Deze is reeds uitgeleverd aan de ontwikkelaars. Het zal ook draaien op Intel processors, waardoor een forse uitbreiding van het platform wordt verwacht. Een belangrijke reden dat Apple zal blijven is Microsoft. Bill Gates heeft het Mac platform nodig, daar het bedrijf anders een monopolie heeft, waar zelfs Amerikaanse rechters niet onderuit kunnen. Microsoft heeft niet voor niets geinvesteerd in Apple. Omnis, het database programma wat de basis vormt van MacHis, is een multiplatform programma. Dit betekent dat MacHis draait op MacOs, Windows, Windows NT, MacHis-nieuws februari 1998 blz 6

De kranten staan vol met het “millennium probleem” en er is zelfs een landelijk platform opgericht onder leiding van de oud directeur van Philips. Wat gebeurt er in ons programma? Hier spelen drie factoren een rol: de computer (Macintosh) de programmeertaal (Omnis) en het Programma (MacHis): 2000 voor Macintosh De Mac telt de tijd in seconden (tikken) vanaf 12 uur 1 januari 1904. Ik heb eens gelezen dat dat de geboortedatum was van de grootmoeder van een programmeur. Dus de machine tikt gewoon door. Je merkt het wanneer de computer kapot is geweest. Wanneer hij dan van de reparateur komt, moet je de datum opnieuw instellen omdat hij op 1904 staat. Voor de Mac maakt het jaar 2000 dus niet uit. 2000 voor Omnis Het Omnis programma kan de datum op 3 manieren vastleggen. Dit betekent dat het datumveld geformatteerd moet worden in een

van de drie volgende formaten: 1900-1999, 1980-2079 of 20002099. 2000 voor MacHis In MacHis wordt op dit moment het formaat 1900-1999 gebruikt. In 1998 zal er een update komen waarbij het tweede formaat gebruikt zal gaan worden. Dit zal gebeuren samen met de splitsing van het veld van de naam in een veld met naam van de man en een veld met naam van de vrouw. Er is dan een reorganisatie nodig

Wat gebeurt er bij MedMac? NedHis Er staat veel te gebeuren binnen de vereniging en ons programma. Ten eerste is er een landelijke vereniging opgericht van alle gebruikersverenigingen. Deze vereniging heet NedHis en zal de belangen van alle His gebruikers behartigen bij LHV en NHG. Deze belangenbehartiging vindt plaats in de RIA. De raad voor informatisering en automatisering, welke de IT in huisartsenland zal aansturen. De belangenvertegenwoordiging zal dus pakket overstijgend zijn. Te denken valt hierbij aan het KNMP bestand, wat op dit moment niet geëigend is voor gebruik in de Hissen.

Het programma Binnen het programma zullen een aantal belangrijke zaken veranderen. Reeds genoemd is de opsplitsing van het naamveld. Er komt een vernieuwing van het journaal. De basis van het werken wordt het deelcontact. Een consult kan uit meerdere deelcontacten bestaan en tijdens een consult kan gemakkelijk tussen de deelcontacten geswitcht worden. De deelcontacten kunnen door middel van klikken aan episodes gekoppeld worden. Wanneer de plannen van de LHV mbt de screening op hart en vaatziekten doorgaat, zal er een uitbreiding van het preventiescherm komen. Communicatie Duidelijk aanwezig reeds, doch niet altijd operationeel, zijn de communicatie mogelijkheden. MacHis is nu in staat te communiceren met electronische postbussystemen zoals die van Lifeline, direct met apothekerssystemen en via de Web-enabler over internet. Communicatie is nu ook mogelijk in de waarneming. Via een internet-achtige interface kan gecommuniceerd worden met Microhis, Elias, Arcos, Promedico en Medicom. In waarneemsituaties zijn dan recente journaalgegevens, problemen en medicatie op te vragen. Wanneer je dit in je praktijk wilt gaan doen, neem dan contact op met Kalis bv,

De Volkskrant, 7 jan 98 Apple computer verraste dinsdag de handelaren op Wallstreet met de bekendmaking, dat het computerconcern in het laatste kwartaal van het jaar uit de rode cijfers is geklommen. Apple kampte ruim een jaar met grote problemen door de steeds toenemende concurrentie op de computermarkt. In het fiscale eerste kwartaal, dat eind december eindigde, is een winst gemaakt van rond de 90 miljoen gulden. Analisten hielden eerder rekening met een verlies van 10 miljoen dollar. Apple heeft sinds dezomer van 1996 geen winst meer gemaakt en verloor in die periode 1,8 miljard dollar. De koers van het Apple aandeel steeg dinsdag met $3,12 naar 18 dollar!


Van de Voorzitter Financiën De financiële situatie van MedMac is goed, maar er komen steeds meer kosten op ons af. NedHis heeft geld nodig om te draaien, MacHisnieuws zal meer geld gaan kosten. De verdere professionalisering van de vereniging vraagt ook meer. De ondersteuning van de regio’s, de vertegenwoordigingen in diverse gremia’s. De keuring van het programma zal tzt ook betaald moeten worden, hoewel dit door inbreng van de leden bij het testen mee kan vallen De continue uitbreiding en vernieuwing van het programma zal veel geld vergen. In dit verband is het goed nog even te wijzen op de kosten aspecten. Te vermijden kosten zijn die van de helpdesk. De helpdesk medewerkers worden betaald door Kalis bv, maar dat geld wordt eigenlijk door de leden opgebracht. Dus lees de handleiding van de Mac door, zo ook de handleiding van MacHis. Volg een cursus en zorg dat er per praktijk iemand is die alles weet van de computer en het programma. Windows systemen zijn kwetsbaarder dan de Mac netwerken. In een praktijk met Windows computers zal er dus altijd iemand moeten zijn die het netwerk in de lucht kan houden. Techniek Een regelmatig voorkomend probleem is het gecorrumpeerde databestand. Dit ontstaat doordat in een netwerk de verbindingen MacHis-nieuws februari 1998 blz 8

abrupt verbroken worden. In en uitschakelen van een computer met de aan en uit knop. Aan en af schakelen van SCSI apparatuur door de plug erin te stoppen of eruit te trekken, etc. Een computernetwerk via ethernet of localtalk is als een zenuwcel met dendrieten en axonen. Doorsnijden (uitschakelen) van de verbinding vernielt het bestand. Deze bestanden welke kapot zijn kunnen gerepareerd worden door Dick Kalis. Hij is vaak een weekend bezig om een bestand te repareren. Op aandringen van het bestuur zal Kalis bv hiervoor rekeningen sturen op basis van 200 gulden per uur. Immers de tijd die de programmeur bezig is met repareren van bestanden, kan hij niet besteden aan programmeren. Zoals reerder in MacHis niuws is vermeld, kan men zich hiervoor tegen een redelijk bedrag verzekeren bij de Nationale Nederlande. Het maken van een dagelijkse backup is dus snel verdiend geld. (Ben Pater)

ICPC coderen ICPC, ja of nee? (Lou Braaksma) De International Classification of Primary Care (ICPC) is door de LHV en het NHG geaccepteerd als standaard voor het coderen en classificeren van gegevens in de huisartspraktijk. Beginnende en ook gevorderde MacHissers vragen zich wel eens af waar ze nou eigenlijk mee bezig zijn. Enerzijds wordt er door NHG voormannen voor gepleit om trouw te coderen. Anderzijds is het directe nut niet zichtbaar. Ikzelf heb vanaf 1993 in al mijn consulten trouw de ICPC regel gecodeerd. Na 4 jaar coderen merk ik, dat ik er niet veel mee gewonnen heb. Ik word de laatste tijd wat slordiger en codeer minder. Op de Internetsite van de KNMG is een discussiegroep aan de gang over ICPC codes. Ik kwam er een aantal opiniërende stukjes tegen, waar ik een samenvatting van afdruk.

Waarom al dit getob? (Bart Roessingh) Tijdvulling tijdens de krap bemeten spreekuurconsulten? Vermaak op vrije avonden? Waarom zou ik me in allerlei bochten gaan wringen om ICPC codes te gaan zoeken? Het ICPC demonstratie programma geeft wellicht een verklaring voor al dit gedoe: toen ik LHV intoetste kwam als suggestie P25 "Levensfaseproblematiek volwassene"(!), NHG gaf als resultaat "Furunkel,

carbunkel,cellulitis" maar met ICPC wist ook dit programma zich geen raad! Dus, waartoe al dit getob? -Via jaarverslagen kunnen vergelijken van in huisartspraktijken gestelde diagnoses? -Gebruik kunnen maken van een geautomatiseerd medicatie voorschrijf programma ? -Wetenschappelijk onderzoek? De afgelopen 3 weken heb ik mogen waarnemen voor mijn associé, die op vakantie was. Een, net als ik, zeer ervaren en daarbij zeer serieuze huisarts. Hij codeert consequent, ik niet (meer). Ik heb veel patiënten van hem gezien . In het journaal kwam ik 'werk'diagnoses (en de daarbij passende ICPC codes) tegen waar hij in het hulpverleningsproces goed mee vooruit kan. Zelf had ik in een aantal gevallen de accenten vaak net iets anders gelegd en was de ICPC code dientengevolge ook anders uitgevallen. Dit verschil in perceptie van de op het spreekuur gepresenteerde problemen zal landelijk voorkomen. ( Je ziet het ook bij nieuwe patiënten). Dan valt er niet zoveel te vergelijken! Wie heeft het verlossende antwoord zodat ook ik het licht zal kunnen zien en kan toetreden tot de groep van de gelovigen. Voorlopig nog vol twijfel, Bart Roessingh.


ICPC coderen Ik gebruik alleen de tractuscode (Gerard Freriks) Ik doe dat in het journaal en bij het invoeren van brieven.Ik geef aan over welke onderwerpen ik tijdens een consult gesproken heb. Ik gebruik alleen de Letter van de tractus en soms een volledige diagnose codering.In beide gevallen gebruik ik ICPC om in de rijstebrij van letters op een scherm snel de juiste regels met gezochte informatie te vinden. Coderen tbv onderzoek doe ik niet. Dat vind ik onzinnig: Aangetoond is dat zo maar coderen tot onzin leidt. De variatie per codeerder is te groot. Slechts met voortdurende begeleiding en tav van een beperkt aantal onderwerpen kan er nauwkeurig gecodeerd worden. Het coderen van DIAGNOSE is een academische aangelegenheid. Diagnose fetisjisme noem ik het. Voor huisartsen is de ‘Reason for Encounter’(RFE) de motor van het diagnostisch / therapeutisch proces. Zelfs zonder DIAGNOSE behandelen wij de patiënt. Het ligt meer voor de hand om RFE ( anamnese en onderzoek ), plannen, doelen, akties te coderen. Ten eerste geeft dit een beter inzicht in het doen en laten van de arts.Ten tweede is DIAGNOSE teveel afhankelijk is van het ‘Medisch Model’ Binnen dit model veranderen concepten met een grote regelmaat en zijn daarom tijdsperiode- en cultuur afhankelijk. Diagnose vergt


interpretatie. Bij RFE gaat het om dingen die er zijn, gehoord, geroken, gevoeld of gemeten worden, zonder interpretatie. DIAGNOSE beivloedt welk doel er gesteld wordt in de behandeling. Alle mij bekende systemen hebben een grote nadruk op diagnoses. De ICPC is een relatieve uitzondering. Hij is lekker klein en omvat naast een diagnose gedeelte gelukkig ook een sectie voor RFE en Verrichtingen. Ik houd hem in ere. Ik blijf hem lekker voor MIJN doeleinden gebruiken.

ICPC geeft inzicht in eigen handelen (Rudolph S.Gebel) ICPC bevordert het overzicht, ICPC helpt bij preventieactiviteiten, zoals de griepvaccinatie en later mogelijk hart- en vaatziekten, ICPC vormt de ingang tot het formularium en andere informatiebronnen, zoals De Geinformeerde Huisarts, ICPC speelt een rol bij de medicatiebewaking, ICPC geeft inzicht in eigen handelen (hoeveel mensen met een sinusitis heb ik gezien en hoe heb ik deze behandeld, hoe doe ik dit t.o.v. mijn collega's in de HAGRO), ICPC triggert bepaalde activiteiten (zo wordt je in de nieuwe HIS'en herinnert aan het feit dat je een bepaalde inefctieziekte moet aangeven). Voor onderzoek is de ICPC geschikt, maar dat is voor de geinteresseerden.Als je zelf een

specifieke onderzoeksvraag hebt is het sowieso beter om deze vraag m.b.v. een prospectief onderzoek te beantwoorden. In het nieuwe Referentiemodel vormt de ICPC de lijm van het HIS. Wil je de gecodeerde gegevens ook buiten de praktijk toepassen dan moet je je aan regels houden. Bij het coderen zijn mijn gouden regels: -Ik codeer altijd de E-regel. -Ik maak gebruik van klacht- en symptoomdiagnoses. Zoals Freriks al stelt, stel je als huisarts vaak geen 'harde' diagnose, maar kom je niet verder dan 'hoesten', of 'pijn knie'.codeerder is te groot. Slechts met voortdurende begeleiding en tav van een beperkt aantal onderwerpen kan er nauwkeurig gecodeerd worden.


Tips Tip 1 Verbeter het uiterlijk van Machis Handigheidjes, trucs, eigen uitvindingen van MacHisgebruikers. De redactie nodigt iedereen uit om zijn/haar tips in te zenden. Niet elke tip is voor iedereen handig!

(Carol Wittkampf; E-mail-adres: [email protected]): -Ga met de muis naar de menubalk, naar het menu "File" -Open het file-rolmenu. -Ga daarin naar het menu "preferences" en vandaar naar "options". -Open dat. Er opent zich een venster met meerdere wel en niet aangekruiste opties voor Omnis-libraries. -Kruis links-onder het vakje aan "3D Interface" door er met de muis in te klikken. -Geef nu een O.K. door met de muis op de betreffende knop te klikken. -Herhaal deze procedure op iedere werkplek ! Ziet dat er niet beter uit ?

Tip 2 Plaknotities en E mail (Brian Bosch; email: [email protected]) Op elke Mac zit in de menubalk onder het appeltje een programma plakbriefjes (stickies). Deze vervangen de slecht klevende post-it notities die overal opgeplakt kunnen worden. Deze documentjes kunnen over het netwerk van de ene computer naar de andere gestuurd worden . Nadat de electronische post in MACHIS is ingelezen wil je twee dingen weten: van wie is de post ingelezen en wat kon niet ingelezen worden. Meestal wordt de opdracht geven


deze dagelijkse lijstjes uit te printen. Echter in plaats van printen kan je ook de opdracht geven ' report to screen'. Als je met de muis een kader (stippellijn) selecteert, geef je de opdracht copy, ga dan naar de plaknotitie en geef de opdracht plak. Plaknotities geven mij de mogelijkheid om op een overzichtelijke en snelle manier de niet ingelezen brieven op een tussenstation op te slaan, voordat ik ze in MacHis opsla.

Tip 3: 3 werkplekken op 1 computer. (Lou Braaksma; [email protected]) In MacHis kan je maar 1 ding tegelijk doen. Mijn assistente kan veel meer dingen tegelijk doen en erg goed ook! Snelle assistente! Domme computer! Assistentes kennen de volgende situatie wel: Je maakt een recept voor iemand die aan het loket wacht. De telefoon gaat. Iemand wil een afspraak maken. Je laat de patiënt aan de telefoon wachten en je draait eerst het recept uit; (het is zo omslachtig om eerst naar de tijdlijst te gaan en dan weer terug naar de recepten) Als de patiënt aan het loket een waslijst van medicijnen heeft duurt het lang voor de patiënt aan de telefoon een afspraak heeft. Ondertussen zijn er andere patiënten, die de praktijk niet kunnen bereiken. Ik ken artsen, die om deze reden

niet met de tijdlijst werken. Ik ken artsen, die het probleem oplossen met een aparte computer alleen voor de tijdlijst. Wij hebben op de computer van de assistente 32 MB RAM geheugen geïnstalleerd en bij Dick Kalis 2 extra Omnis-werkplekken (registratienummers) besteld. De assistente kan nu met een muisklik van het openstaande receptenscherm naar de agenda heen en weer switchen. De derde werkplek gebruikt ze voor het invoeren van brieven. Als je een assistente achter haar beeldscherm wil horen zingen......

Tip 4: De verwijskaart voor de simpele huisarts (Frederiek Pekelharing-de Planque, tel 035-6247535) Verwijskaarten zijn eigenlijk ondingen. Je moet ze met de hand invullen en het is een heel werk om ze in je HIS te registreren. Carol Wittkampf demonstreerde eens een verwijskaart programma in Clarisworks, maar daar begreep ik niets van. Wij maken al geruime tijd onze eigen verwijskaarten als een recept. Hoe gaat het in zijn werk? -In het Medicatiescherm ( klavertje-8) voer je je verwijskaarten in. Dat is 1 keer een paar kwartiertjes werk. Wij doen niet alleen de specialisten, maar ook logopedie, fysio enz. -Je draait vervolgens bij de desbetreffende patient een recept uit met als memocode(in dit geval) VKCAR. Net als bij een gewoon recept staan naam,

adres, geboortedatum en ziekenfondsnummer er allemaal op. Handtekening eronder, Klaar! -Ze worden geaccepteerd door specialist en ziekenfonds. -achter ‘wegens’ is op het recept nog ruimte voor enige toelichting. Bijvoorbeeld: Verwijzing Logopedie wegens: Stotteren


Communicatie Huisartsen besteden elke dag gemiddeld zo’n anderhalf uur aan administratie. Brieven lezen, invoeren van gegevens van nieuwe patienten, recepten uitdraaien enz. Assistentes spenderen veel meer tijd aan invoeren van brieven, labuitslagen, bijhouden van mutaties, faxen of doorbellen van recepten enz. Bijna al dit werk zou via electronische communicatie semi-automatisch of volautomatisch gedaan kunnen worden, maar zover is het nog lang niet. Het staat in de kinderschoenen. Gegevensuitwisseling tussen Hissen verloopt moeizaam en geintegreerde communicatie met ziekenhuizen heeft de status van ‘in statu nascendi’ nog nauwelijks bereikt. In elke stad en in elk dorp lijkt op een andere manier gecommuniceerd te worden, terwijl standaardisatie een must is. In NedHis, het overlegorgaan van de gebruikersverenigingen wordt onder andere gepraat over deze standaardisatie en dat is hard nodig. Ondertussen wordt overal druk geëxperimenteerd. In MacHisnieuws zal met regelmaat verslag gedaan worden van ontwikkelingen op communicatiegebied. In deze aflevering een bijdrage van Wim Brunninkhuis uit Drachten over de communicatie die hij met de apotheek onderhoudt en een verslag van Constant Mostart uit Amsterdam over communicatie met laboratoria en ziekenhuizen.


Vaste modemverbinding met 2 apotheken. ( Wim Brunninkhuis) Begin 1997 kreeg ik van een apotheker de vraag of ik op zijn kosten een vaste modemverbinding wilde met zijn apotheek voor het doorzenden van recepten. Zijn belangrijkste reden was, dat hij het binnenkomen van recepten wilde spreiden, in plaats van het ophalen van de “bulk” recepten ‘s morgens tussen 11.00 en 11.30uur en het vervolgens doorfaxen van deze recepten door deze apotheker naar de andere 4 apotheken in Drachten. Gewerkt zou worden met Microbais. Dick Kalis waarschuwde vanaf het begin dat communicatie tussen arts en apotheek nauwkeurig afgesteld moest worden en dat het best even kon duren voordat alles via plan zou verlopen. Na de nodige aanloopproblemen en de niet aflatende hulp van Dick Kalis en ook van Microbais, draait het nu fantastisch. Dick maakte een aparte constructie voor ons netwerk, zodat de assistente de recepten in een zgn. receptlijst kan zetten en daarna worden elke 5 minuten de recepten electronisch doorgezonden naar de apotheken. Opmerkelijk is de tijdwinst: recepten worden niet meer uitgeprint; een klik op de knop is voldoende.

Herhaalrecepten worden door de assistente aangeklikt op de knop in het scherm waar de naam van de apotheek op vermeld staat. Ook ik zelf klik de recepten op de knop aan van patiënten die op mijn spreekuur komen en die de recepten niet direct mee willen. Na het spreekuur, tijdens de bespreking met de assistente, loop ik alle recepten na in de receptlijst en kan voor 12.00 uur nog de eventuele veranderingen/mutaties/ fouten doorgeven aan de apotheek. Patiënten in Drachten kunnen na 16.00 uur de medicijnen ophalen bij de apotheken; dat waren ze al gewend. Telefonisch een recept besteld voor 10.00 uur ‘s morgens betekent na 16.00 uur rechtstreeks naar de apotheek voor het ophalen van de recepten. Het voorkomt een drukte van mensen in mijn praktijk. Ik heb nu een verbinding met 2 apotheken, waar ook de meeste recepten naar toe moeten. Met de andere 3 apotheken heb ik geen modemverbinding en daar moet ik de recepten op papier van uitprinten. Het gaat hierbij om niet meer dan 7-8 recepten per dag. We zijn bezig de fouten te inventariseren om een verdere verbetering te bewerkstelligen. Wat soms fout gaat is het “lezen” van recepten waar verbandmiddelen, catheters etc. op vermeld staan. Dit zal in de toekomst geen probleem meer geven.

Een vaste modemverbinding met de apotheek, een aanrader.

Elektronische communicatie in Amsterdam. (Constant Mostart) Ik ben sinds 2 jaar gevestigd in Amsterdam. De praktijk, die ik overnam was niet geautomatiseerd. Dat gaf de mogelijkheid zelf het mooiste systeem uit te zoeken. MacHis! Na 2 weken oefenen ben ik van de ene op de andere dag het elektronisch medisch dossier volledig gaan gebruiken. Journaal, recepten, brieven, lab en röntgenuitslagen! Het invoeren van de binnengekomen vond ik eigenlijk tijdverspilling. Zitten ze in het Ziekenhuis brieven op een computer brieven in te typen, uit te printen en op te sturen , en moet ik vervolgens weer gaan typen en invoeren. Dat moest toch elektronisch kunnen! Daar zat ik dan ook met smart op te wachten. Eind ‘96 was het zover! Het artsenlab begon met labberichten. Het VU ziekenhuis met specialistenbrieven. Het heeft wel wat voeten in de aarde gehad en nog steeds stuit ik op kleine onvolkomenheden. Om berichten binnen te halen moest gebruik gemaakt worden van een DOS programma: Dutchie geheten. Om dit te kunnen draaien moest ik Soft Windows (wat ik gratis bij mijn Apple Performa had gekregen) installeren. Ik schafte


Communicatie een modem aan, waarna Jacqueline mij hielp met de installatie van Dutchie. In het begin ging er van alles mis, maar na een paar weken kwamen de eerste uitslagen van het laboratorium binnen. De labtabel moest aangepast worden aan de omschrijving die het laboratorium gebruikt anders herkent MacHis de bepaling niet. (Voorbeeld: Als je in MacHis voor hematocriet HT hebt staan en het lab gebruikt HT. , dan wordt de uitslag niet ingevoerd. Het verschil is het puntje.) De eerste paar weken kwam dit bijna dagelijks voor maar op een gegeven moment stonden alle bepalingen er wel in. Nu is het een genot om met een relatief simpele handeling de labuitslagen in het labscherm bij de juiste patiënt te hebben staan, compleet met de normaalwaarden van het lab. Geen foutief ingevulde waarden meer (tenzij het lab het fout doet) en een forse tijdwinst. Sinds eind ‘97 is het OLVG in Amsterdam ( het ziekenhuis waar de meeste van mijn patiënten naar toe gaan)begonnen met opname- en ontslagberichten en is een start gemaakt met scopieverslagen en de brieven van de internisten. In de nabije toekomst zullen röntgen uitslagen en de overige specialistenbrieven volgen. Met een simpele handeling staat de volledige ontslagbrief in het externe correspondentiescherm bij de juiste patiënt. Voor diegenen die alleen een samenvatting invoeren lijkt dit te MacHis-nieuws februari 1998 blz 16

veel van het goede. Ikzelf vind het erg prettig om de volledige brief te hebben. Het origineel wat per gewone post komt kan de prullenmand in. Ik zou niet meer zonder willen. Wat erg nauw luistert, is dat de gegevens van de patiënt zoals die in MacHis staan ( naam en leeftijd zowel als postcode) identiek moeten zijn aan die welke de verzender aanlevert . Bij de labaanvragen print ik daarom het ‘label vwk ‘ direct op het labformulier. Daardoor heb ik haast geen niet-herkende patiënten meer bij de labberichten. Bij het ziekenhuis gaat het nogal eens fout. Wat ik dan doe is het volgende: ik pas binnen MacHis tijdelijk de persoonsgegevens aan aan die welke het ziekenhuis hanteert. Als ik de brief geïmporteerd heb, verander ik de gegevens weer terug. Dat is erg omslachtig, toegegeven, maar het weegt op tegen handmatige invoering. Wat zou moeten is dat er een aanpassing komt in MacHis waardoor je bij het binnenhalen van de post naar de juiste patiënt kan navigeren. Dat staat al een hele tijd op het verlanglijstje, heb ik van de programmacommissie begrepen. Ik hoop dat iedereen die dit leest enthousiast wordt om elektronisch te gaan communiceren. Het levert tijdwinst op en de gebruikswaarde van het EMD gaat er absoluut op vooruit

Pas op met MacOS 8 !! Pas op met OS-8 !! (Carol Wittkampf; E-mail: [email protected]) Er stond een enthousiaste reactie, over Mac-OS-8 in MacHis Nieuws van december ! (Alleen net zo ongenuanceerd als het commentaar op WindowsNTserver waaronder naar mijn huidige ervaring MacHis en Omnis prima draaien !!) Die reactie vermeldde dat onder Mac-OS-8 de computer beter en sneller werkt en er veel minder geheugen problemen zijn ! Dat heb ik geweten !! Na installatie op mijn Performa 630, met 20 MB RAM, had de systeemprogrammatuur meteen 9,9MB nodig, Omnis: 6,3 MB, Claris Works: 1,3MB en Quickeys: 0,3MB. D.w.z. dus 17,8 MB samen. Bijna óp, dat RAM geheugen ! Na het openen van enige vensters had systeemprogrammatuur 11,3 MB nodig !!! Het Zoek Bestand kon ik toen al niet meer openen !!! Aliassen bijv. blijken ook al 9K in te nemen i.p.v. 5K ! Mac-OS-8 heeft dus geheugen-honger. Daarnaast heb ik de eerste bom binnen één dag al gehad op mijn 630. Hij zei wel netjes sorry ! Maar ja..... De map opstardbestanden blijkt ook niet naar behoren te werken !! (niet alles wordt opgestart; ik ben er nog niet achter waarom. Ik denk dat Mac-OS-8 goed is voor Power PC's; maar hoevelen zijn er al die

er een hebben ?? Bovendien heb ik nu al geconstateerd dat mijn bekende toepassing "Printen verwijzingen met/voor MacHis" het inladen van "vorige versie" langer duurt dan voorheen op mijn Power Mac !!! Nu moet ik Mac-OS-8 nog zien te verwijderen van mijn "630". Voortaan liever een wat genuanceerd artikel !!! Wie de schoen past, trekke hem aan.

Kommentaar (Lou Braaksma) MacOs 8 is inderdaad niet altijd een goede keus voor de Macs met 68040 processor. (Op oudere Macs werkt het uberhaupt niet) Als je je computer alleen voor MacHis en textverwerken gebruikt, heb je slechts het nadeel van het geheugenvretende systeem en geen voordeel. Ik heb zelf op mijn LC 475 MacOs 8.0 uitgeprobeerd (computer van mijn haio); MacOs 8.0 neemt 8 MB, als ik een aantal overbodige extensies eruit gooi. Ik heb er geen crashes mee gehad en hij voelt niet trager aan. Ik had altijd al 20 MB RAM in die machine zitten; MacHis en Clarisworks 5.0 draaien er goed op. Meer doe ik niet met die machine. Mijn server is ook een LC475; ik laat daar 7.5.3 staan; dat gaat nu goed en ik wil geen serverproblemen! Op de 5200 (Power PC) op mijn eigen buro voldoet MacOs 7.5.3 ook. Ik heb er nogal wat extras MacHis-nieuws februari 1998 blz 17

Ingezonden extensies op staan en dan gaat er bij nieuwe systeemversies altijd van alles mis, is mijn ervaring. Thuis heb ik een 5260 (ook Power PC) en daarop MacOs 8.0; Veel nieuwe dingen en heerlijk om mee te werken. Maar MacHis loopt er niet sneller op! Je moet er wel een nieuwe Omnis versie voor aanvragen bij Dick, want in de huidige Omnis treden fouten op bij gebruik van OS 8.

Advies: -Ben je computerfreak en heb je een Power PC: Neem MacOs 8.0. Het heeft veel leuke nieuwe dingen. Installeer ook een nieuwe Omnis. -Als je een computer hebt die prima loopt op een oud systeem (al is het jaren oud!) verander er dan niets aan! Het kost tijd, soms veel tijd, om een nieuw systeem op alle computers te installeren. Als je veel eigen extensies (Norton, QuickKeys, After Dark enz) hebt geinstalleerd, is het helemaal een pokkewerk! -De rampzalige netwerkproblemen zijn voor de helpdesk de belangrijkste reden om MacOs 8 te adviseren op Power PC's


Internet (Lou Braaksma) Bijna drie jaar geleden nam ik een internetaansluiting. Uit nieuwsgierigheid. Er werd veel over geschreven en de mogelijkheden leken onbegrensd. Alle informatie, die je nodig had, zou je straks op het internet vinden. De laatste weetjes over allerlei (bv medische) onderwerpen, software bestellen en over het net ontvangen. Een commercieel bedrijf adverteerde met een abonnement op een medische database. Ze wilden het gratis komen demonstreren en daar ben ik op ingegaan. Het was indrukwekkend, wat ze aan informatie op het scherm konden toveren. Je kunt in principe de universiteitsbibliotheken van de hele wereld raadplegen. Er hing wel een prijskaartje van vele honderden gulden per jaar aan deze medische database. Niets voor mij dus. 2 jaar geleden was er in Utrecht in de jaarbeurs een symposium over arts en Internet. Er werden diverse lezingen gehouden. Wat mij daar vooral duidelijk werd, is dat het internet een grote mogelijkheid is voor discussies over specialistische onderwerpen. Biologen, die hun leven wijden aan het bestuderen van het paargedrag van de sluipwesp, kunnen over de hele wereld met confrères praten. Maar voor generalisten, zoals wij, zag ik niet veel praktisch nut in het gebruik van internet.

Internet Spice girls! Maar je kunt ook gaan surfen voor de lol! Dat deed ik dus. Er waren leuke dingen. Zo heb ik mijn kennis over de discographie van Frank Zappa, Laurie Anderson, Brian Eno en voor mijn dochtertje die van de Spice Girls opgefrist. Maar toch: ik was er gauw op uitgekeken. Het werkte erg traag. Bij het zoeken naar een onderwerp, moest je veel tussenstations aandoen en kreeg je vaak maar summiere informatie. Na in drie weken tijd een aantal keren te hebben gesurft, deed ik er niets meer mee. Na een jaar heb ik mijn account weer opgezegd.

Worldonline Toen de KNMG met een goedkope aanbieding via worldonline kwam, ben ik daar toch weer op in gegaan. (de KNMG wil de ‘'familieband’ van artsen versterken) Internet is als het telefoonboek. Je pakt het als je het nodig hebt. Dat is niet eens zo vaak. Maar je wilt het in huis hebben. De installatie van de internet software heeft me veel hoofdbrekens gekost. De handleiding van worldonline was ronduit slecht. De juiste instellingsgegevens ontbraken. Ook hun helpdesk functioneert niet goed. Men belt na een faxvraag een week later pas terug of helemaal niet. Misschien is het bij andere

providers beter? Maar het loopt nu goed! De email funktie is voor een hoofdredacteur al onmisbaar.

Per 1 januari is een discussiegroep gestart voor MacHisnieuws: Als je een bijdrage wilt leveren aan discussies over het programma MacHis, wilt reageren op artikelen in MacHisnieuws of als je deze discussies zo maar wilt volgen, meld je dan aan. De discussiegroep is alleen toegankelijk voor MedMacleden. Hoe meld je je aan? -ga eerst naar: HTTP://WWW.ARTSEN.NET/ -Click op ‘LHV’ -Volg de link naar discussiegroepen HIS en ICPC -daar vind je de discussiegroep MacHisnieuws. Schrijf je in en discussieer mee!


2000, de Euro en de Privacy (Gerard Freriks; email: [email protected]) Onderstaand artikel van Gerard Freriks is overgenomen uit de internetdiscussiegroep ‘His’, die toegankelijk is voor computeraars uit alle hissen.

Het jaar 2000 Enkele weken geleden luisterde ik naar een Engelse geleerde. Zijn specialisatie is ‘Beveiliging van computer systemen’. Hij was erg benauwd voor de "Jaar 2000 Problematiek". In zijn visie zal het net goed of net fout gaan. Recent hoorde ik dat in een ziekenhuis er 9000 "verdachte" objecten gevonden zijn, waar computers in verwerkt zitten. De klok tikt. Laten we aannemen dat de stroom, het water, de riolering, de voedselvoorziening blijven werken. (Zekerheden dat dat zo zal zijn zijn er niet) Hoe zal het met de HIS'sen gaan? MacHis is toegerust voor het millenium, maar hoe staat het met de andere? Hoe gaat het met ziekenhuissystemen? Heeft de LHV, namens alle huisartsen, 'zwart op wit' de garantie dat het goed zal gaan in 2000? (Eigenlijk kunnen dingen al fout gaan in 1999, wanneer we afspraken gaan vastleggen voor 2000!) Wat heeft de KNMG, namens alle artsen in Nederland, gedaan om het uiterst mogelijke te doen? Wat heeft VWS gedaan om het uiterst mogelijke te doen? Wordt het geen tijd dat de


verantwoordelijke besturen eens duidelijkheid verschaffen ?

De Euro En dan de EURO problamatiek.Vrijwel tegelijkertijd moet de EURO worden ingevoerd.Kunnen de HIS'sen dat wel aan? Wat doet de LHV?

De Privacy Per 1998 moeten de lidstaten voldoen aan de Europese richtlijn voor de bescherming van de privacy.Wat weet de LHV ervan? Weet het al wat de richtlijn zal betekenen voor de WCIA-norm? Weten de HIS-leveranciers al wat er boven hun hoofd hangt? (ik denk dat de verandering erg ingrijpend zou kunnen zijn) De regering (Binnenlandse zaken, Justitie, Verkeer en Waterstaat) is druk doende om ervoor te zorgen dat versleutelde berichten zodanig versleuteld worden dat de overheid inzage in de berichten kan krijgen. (zonder dat de zender of onvanger er weet van hebben.) Ze schenden dan het Briefgeheim! Meer en meer zullen via Internet medische gegevens verzonden gaan worden.Versleuteling zal verplicht gesteld moeten zijn. Het is mijn persoonlijke mening dat de overheid NOOIT inzage hoort te krijgen in medische gegevens. Het valt mij op dat tot heden, de KNMG geen partij is in de discussie. Wat doet de KNMG? Wat vinden wij artsen, ervan?

Born to code Tenslotte: Ik ben mij ervan bewust een groot aantal moeilijke, maar ook ergbelangrijke zaken aan de orde gesteld te hebben. Ieder op zich is erg genoeg. Maar..Alles bij elkaar maakt mij erg benauwd of het goed kan gaan. Of de verantwoordelijken wel voldoende op de hoogte zijn.Of de artsen in Nederland wel op de hoogte zijn.Of het niet teveel problemen zijn om binnen drie jaren op te lossen.Mijn bedoeling is een discussie te starten. Ik hoop (en verwacht) dat de besturen zich in de discussie zullen mengen. Indien gereageerd wordt is het mijn voorstel om niet -zoals in deze brief- alles onder elkaar te zetten, maar om over elk onderwerp apart een E-mail te schrijven.

Omnis Rocks! De firma Blyth, waar onze database Omnis gemaakt wordt, heeft natuurlijk ook een Internet site. Het volgende statement kwam ik daar tegen: We embrace our loyal band of OMNIS Programmers. We salute the"Born to Code" spirit of the OMNIS Underground. This dedicated group has proved to be a profound creative force, using OMNIS to push the edge of radically innovative applications.Our team admires the open philosophy of the OMNIS Underground, a philosophy of improving the knowledge and the skills of the OMNIS programmercommunity. "The unity and networking of the Underground spark a creativity that's unparalleled in development communities. Like Deadheads, we're a true band, with the same dedication and loyalty. We're techies who push the envelope, to do what OMNIS thought couldn't be done." "OMNIS absolutely ROCKS! It's practically a cliche at these Underground Conferences, but I have to say it: There is NOTHING I can't do with OMNIS." MacHis-nieuws februari 1998 blz 21

Beginners

Wij zijn geen computerfreaks!

Dit jaar hebben wij onze praktijk geautomatiseerd met behulp van MacHis. Lou vroeg mij iets te schrijven over onze ervaringen als beginnende MacHis-ers. Hierbij een schets van de automatisering zoals wij die hebben aangepakt met alle hoogte- en dieptepunten. Automatiseren met twee linker handen Om te beginnen zijn wij alles behalve computerfreaks. Tot voor kort kon ik met zeer veel moeite een stukje tekst uit mijn ouderwetse PC persen met behulp van een printer die om de haverklap vastliep. Zin in de automatisering hadden wij dus niet echt maar gedwongen door uitpuilende kaartenbakken, telkens weer zoekrakende kaarten en een zeer chaotische financiële administratie besloten wij mee te doen met het Regina-project. Onze keuze was al gevallen op MacHis, omdat onze collega uit de HAGRO ons al enige snufjes van het programma had laten zien, waarbij het leek alsof het programma zelfs voor ons beginnelingen inzichtelijk en gebruikersvriendelijk was. Installatie Op een goede dag kwam de leverancier de apparatuur installeren. De wachtkamer werd gevuld door een enorme stapel dozen met apparatuur, waarvan ik tot voor kort het bestaan niet wist.


Door talloze draden werd een en ander met elkaar verbonden en warempel, het leek allemaal te werken.

Oefenen Nu volgde de volgende stap; de algemene principes van de MacIntosh onder de knie krijgen met behulp van het oefenprogramma. Fanatiek veegden en sleepten we met de muis, wat tot onze verbazing prima ging. Kort daarop kwam Joke Neve het programma MacHis installeren; zij bracht ook de gegevens van het ZAO in, waarmee het gros van de patientengegevens in de computer zat. Ook volgde er een korte instructie van het MacHis programma, waarvan wij allen ietwat duizelig werden. Wij waren van plan snel te

automatiseren en wilden niet het hele tijdspad afleggen dat door Regina werd geschetst. Daarom voerden we tijdens de diensten met enige spoed de rest van de patiënten in en tevens de particulieren. Met name het laatste was een hele klus omdat het particulieren-bestand in het brein van onze voorganger stond, maar niet op papier, waardoor we de hele kaartenbak hebben moeten doorspitten op zoek naar de particulieren. Intussen bombardeerden we onze hond Max tot oefenpatient en stelden bij hem in het medisch journaal de vreselijkste fictieve ziekten vast en dienden hem diverse antibiotica, insulines, drankjes, pillen en zalfjes toe, waarbij de computer telkens waarschuwde dat deze doseringen levensgevaarlijk waren voor een kind van anderhalf jaar. We oefenden met het invoeren van specialistenbrieven, lab-uitslagen, ruiteren en boeken van verrichtingen, naar ons idee voorlopig de belangrijkste handelingen. Het maken van de eerste back-up mislukte finaal, waardoor we helemaal vast zaten om 18.00 ‘s avonds (na sluiting van de helpdesk), en Lou ons via zijn auto-telefoon heeft moeten verlossen. Beginnersmoeilijkheden Enkele weken later besloten we “alles” met de computer te gaan doen. Dit ging wel met enig horten

en stoten. Er waren problemen met het invoeren van de lab-uitslagen; de oorzaak bleek na veel gepuzzel een niet-ingevoerde laboratoriumtabel te zijn. Tot deze was geïnstalleerd hebben we de labuitslagen tijdelijk in het scherm “ externe post” gebracht. Een andere hobbel waar we lang last van hebben gehad is het niet vlot kunnen invoeren van een persoonlijke lijst met medicatie. Dit leidde tot veel tijdsverlies en soms teruggrijpen naar het ouderwetse receptenblok, omdat elk medicijn telkens weer moest worden opgezocht in het KNMPbestand. Zo kwam bij het zoeken van een bepaalde anticonceptie-pil, een onwaarschijnlijke hoeveelheid blaascatheters aan je netvlies voorbij scrollen voordat de betreffende pil in beeld verscheen. Nooit geweten dat er zoveel catheters bestaan! Gelukkig is het laatste probleem nu opgelost omdat het secretariaat nu een persoonlijke medicatielijst op schijf kan leveren, waar we nu veel plezier van hebben. Verder zagen wij het beheer van het systeem als terugkerende moeilijkheid. Het inbrengen van nieuwe versies van het programma, deed ik met zweet in de handen, omdat de bijgeleverde handleiding voor mij, die de achtergronden van de MacIntosh niet beheerst, toch net onvoldoende was. Door hulp van onze mentor en onze waarneemcollega zijn we er toch altijd uitgekomen en hebben we iets meer (maar nog onvoldoende)

Het Reginaproject In Amsterdam zijn begin 96 20 Amsterdamse huisartsen gestart met MacHis in het kader van het Regina project. Regina draagt zorg voor de coordinatie van aanschaf van software en hardware en biedt de starters ondersteuning in de vorm van huisarts mentoren en assistente mentoren. Deze mentoren worden via Regina betaald en worden geacht een actieve stimulerende rol te spelen in de automatisering. Dit mentorschap wordt gecoordineerd door Tom Rossmark en Ruud Terwee. Als huisarts-mentoren fungeren Constant Mostart en Lou Braaksma; als assistente-mentoren Katja Tuinier (ass. bij Lou Braaksma) en Wanda Goossens (Assistente bij Tom Rossmark)


Beginners inzicht in het beheer van het systeem. Voordelen Nu, na drie kwart jaar automatiseren hebben we toch vooral lol van het automatiseren, iets wat ik eigenlijk niet verwacht had. Een paar voorbeelden: De medische en financiële administratie is goed op orde; nooit meer kaarten zoek, nooit meer rekeningen met de hand schrijven. Met een kleine tijdsinvestering hebben we patiënten in 1997 opgeroepen voor griepvaccinatie, terwijl we vorig jaar hiervoor nog de kaartenbak moesten doorploegen. Wat ook geweldig is het gebruik van de computer tijds de vakantiewaarneming. Tijdens onze vakantie voert onze waarnemer de verrichtingen in in de computer; na de vakantie wordt e.a. op ZIPschijf afgeleverd. Nu zie je dus na je vakantie het “gele pilletje” dat Mevrouw Jansen van de waarnemer kreeg en zo goed helpt keurig in de scrollbox staan, terwijl je vroeger moest zoeken in een enorme stapel waarneembriefjes. Dit was een schets van de automatisering zoals wij die hebben aangepakt in onze praktijk. Als beginner kan ik onmogelijk zeggen dat dit voor iedereen de juiste manier is. Het is echter wel vrij snel gegaan en na de beginnersperikelen hebben we nu toch veel plezier van onze grijze vrienden. Het meeste MacHis-nieuws februari 1998 blz 24

plezier hadden we toch, toen als blijk van onze volledig geautomatiseerde financiële administratie, een gepeperde rekening voor hond Max bij ons op de deurmat viel. Daarom een laatste tip: stuur nooit rekeningen aan oefenpatienten! Liesbeth van Dongen Saskia van Haeringen Amsterdam

Onvervulde wensen Programmacommissie K- en E-scherm Voor al uw briljante ideeën, wensen en verlangens ten aanzien van het programma: Fax naar: Casper Tombrock: 070-3939353 of via Email: [email protected]

Wat gebeurt er met wensen? Casper ontvangt wensen en speelt ze door aan Dick. Sommige wensen worden vervuld; andere duren wat langer en sommige worden niet vervuld. Redenen kunnen zijn: -niet mogelijk agv WCIA eisen; -teveel programmeerwerk (geen prioriteit). Soms wordt de reden niet duidelijk. Onderin een la beland? Wat doet de programmacommissie? De programmacommissie vergaderde een aantal malen in 1995/ 96 en is daarna weinig meer bijeengekomen. Onlangs kwamen Ben Pater, Lou Braaksma en Casper Tombrock als overgebleven commissieleden weer eens bijeen. Er werd gesproken over de praktische uitwerking van het episodegericht registreren. Er bleken veel wensen ten aanzien van allerlei ongemak in het dagelijks gebruik op de plank te liggen. In MacHisnieuws wil ik plaats inruimen deze wensen. Als je wens niet vervuld wordt, dan kun je hier de publiciteit zoeken.

(Constant Mostart) Ik wil een lans breken voor het ontkoppelen van het kommentaarscherm en het externe correspondentie scherm. Als je volledige specialistenbrieven electronisch inleest, is het ondoenlijk om via ‘rapporten (med., etc)’ een visitekaart te printen. De laatste 3 brieven worden dan uitgeprint waardoor je met een dik pakket naar de patiënt gaat. Als K en E scherm gesplitst worden, is het mogelijk om in het kommentaarscherm een samenvatting te maken en in het externe correspondentie scherm de volledige brieven. Het overlappen van beide schermen vind ik niet zinnig.

Wanneer komt het Diabetes scherm? (Lou Braaksma) Vroeger gebruikte ik de bruine NHG kaart voor diabetescontroles. De computer zou daar wel iets op vinden, was mijn verwachting. Ik deed al gauw alles met de computer. Maar mijn diabeten verkommeren! Nu, 5 jaar later ga ik een diabetes-spreekuur starten en heb ik besloten om de bruine NHG kaart maar weer te bestellen. In de planning van Dick komt het Diabetes-scherm ook dit jaar niet voor. MicroHissers hebben eveneens geen DM scherm. Staat het niet in de WCIA eisen? Heeft een DM spreekuur geen politieke waarde voor het NHG? Ik snap er niets van! MacHis-nieuws februari 1998 blz 25

De assistente De assistente komt in MacHisnieuws zelden aan het woord. Een reden zal wel zijn, dat het meestal de dokter is, die het voortouw heeft in de automatisering. De systeembeheerder is meestal niet de assistente en nieuwe ontwikkelingen op computergebied zijn vooral interessant voor de systeembeheerder. Maar het is de assistente, die de meeste tijd achter de computer zit. Volgens mij wordt er door assistentes veel uitgedacht en gewenst in het werk met de computer. Jacqueline Lankhorst vertelde mij ooit, dat wanneer assistentes op een cursus met elkaar aan de praat raken er veel herkenning is en dat wensen, tips en oplossingen voor dagelijkse problemen geregeld aan de orde komen. We willen daarom een vaste assistente rubriek in MacHisnieuws. In deze aflevering Wanda Goossens :

Wij gebruiken geen (groene) kaarten meer. Alles gaat per computer. We gebruiken de tijdlijst voor afspraken. Als een patiënt de wachtkamer binnenkomt en zich gemeld heeft, krijgt zij/hij een sterretje achter de naam op de tijdlijst, zodat de artsen weten wie er is. De artsen zetten er hun paraafje achter als de patiënt meegenomen wordt, zodat het duidelijk is wie er aan de beurt is. Recepten worden met de computer gemaakt. We faxen de recepten vanuit de computer naar apotheken. Daarnaast voeren we excerpten van brieven in. De laboratoriumuitslagen van het artsenlab gaan per elektronische post. Op die manier krijgen we ook brieven en opname-/ontslag berichten binnen. (Nog niet van alle ziekenhuizen). Röntgenuitslagen voeren we nog wel zelf in. Het is ons nog niet gelukt labels te printen om te gebruiken op verwijskaarten, labformulieren e.d.

Alles gaat per computer. Wanda Goossens, Amsterdam (email: [email protected]) "Als spitsafbijtster zal ik me eerst voorstellen.Sinds acht jaar werk ik in een huisartsenpraktijk in Amsterdam West. Twee jaar geleden heeft er een fusie plaatsgevonden. We hebben nu een grote praktijk met drie artsen, een arts-assistent, twee praktijkassistentes en een stagiaire. Sinds de fusie werken wij met MacHis. Daarvoor heb ik met Elias gewerkt. MacHis-nieuws februari 1998 blz 26

Ook het preventie-onderdeel van het programma gebruiken we. Patiëntenkaarten zijn geruiterd, zodat we gemakkelijk lijsten (of etiketten) kunnen uitprinten, bijvoorbeeld voor de griepinjekties. Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker gaat in Amsterdam nog via de GG&GD. De uitslagen en data voor nieuwe oproepen voeren we al wel in in het hoger-risiko-veld, zodat we in de toekomst zelf op kunnen gaan roepen. Nu blijkt al

dat de computer een seintje geeft als iemand niet geweest is voor een herhalingsuitstrijk. We zitten met smart te wachten op de Diabeteskaart, zodat we met een Diabetesspreekuur kunnen beginnen. Mijn collega gaat dit opzetten. Uiteraard gaat de rekeningenadministratie in z'n geheel met de computer. Er worden acceptgirokaarten (OLA's) verstuurd en de betalingen worden afgeboekt. Ik heb begrepen dat er binnenkort ook een boekhoudprogramma komt, dat we waarschijnlijk ook wel gaan gebruiken. Ik heb het gevoel dat we het programma vrij uitgebreid gebruiken, hoewel ik denk dat er nog wel meer mogelijkheden zijn.


Van de helpdesk Wat is een alias en wat is het nut? (Jacqueline Lankhorst-Bonnier) Een alias is niets anders dan een verwijzing. Een alias lijkt op een duplicaat van het desbetreffende voorwerp, maar neemt heel weinig ruimte in beslag. Een alias wordt met name gebruikt om programma's of mappen eenvoudig te kunnen openen. Een voorbeeld is de alias van de map regelpanelen in het Apple-menu: Om de regelpanelen goed te laten functioneren moet de map zich in de systeemmap bevinden. Door een alias van deze map op te nemen in het Apple-menu kan de map eenvoudig worden geopend alsof de echte map zich in het Applemenu bevindt. Om een alias van een voorwerp te maken dient het desbetreffende voorwerp geselecteerd te worden (één keer aanklikken). Vervolgens kan vanonder het menu Archief het commando Maak alias worden gegeven, danwel commando M worden ingetoetst. Hierna verschijnt een voorwerp met hetzelfde uiterlijk, waarvan de naam in schuine letters is geschreven. Hieraan is ook te herkennen dat het om een alias gaat en niet om een origineel. Wanneer niet bekend is waar het origineel zich bevindt is dit op de volgende wijze op te lossen: Klik de alias één keer aan en geef commando Info van onder het menu Archief. In het scherm ziet u informatie over de grootte en de plaats van het


geselecteerde voorwerp. Door te klikken op de button Zoek origineel wordt het voorwerp waarvan de alias wordt gemaakt getoond. Met Info kan tevens worden gezien op welke datum voor het laatst met een document of programma is gewerkt. Binnen MacHis worden met name 2 aliassen veel gebruikt: 1) Alias van MacHis in de map Apple-Menu: Hierdoor is MacHis makkelijk ‘vanonder het appeltje’ op te starten. 2) Alias van HisData in de werkplekmap: Na het opstarten van MacHis is heel eenvoudig het juiste bestand te openen. Het heeft geen zin een backup van een alias te maken! Immers alleen de verwijzing naar een origineel wordt dan bewaard en niet het originele bestand zelf. Een backup dient gemaakt te worden van de kaartenbak, met ‘rechte letters’.

Help! De backup doet het niet! (Door Jacqueline LankhorstBonnier) In de afgelopen jaren zijn in 3 praktijken de gegevens verloren gegaan. In alle gevallen was de oorzaak dat er geen goede backup aanwezig was. Het wrange was dat in deze praktijken wel regelmatig een ‘backup’ werd gemaakt. Wat ging er mis en hoe kan dit worden voorkomen? In 2 praktijken werd in plaats van de kaartenbak een alias van de kaartenbak gekopiëerd. Dit is te herkennen aan het werkelijk razend snelle tempo waarmee een backup wordt gemaakt: in ongeveer een halve seconde is het karwei geklaard! Een origineel bestand is (inclusief KNMP-bestand) al snel 20MB groot, maar een alias is slechts 5K (zie het verschil in grootte tussen Hisdata.df1 en de alias van MacHis7.1 hiernaast). In de derde praktijk stond het bestand niet in de kaartenbak: Controleer altijd na het opstarten of HisData zich bevindt in de kaartenbak: Om te kunnen controleren of een backup op de juiste manier is vervaardigd zijn er 2 manieren: 1. Kijk op de backupschijf of ‘kaartenbak’ met rechte letters is geschreven dus niet ‘kaartenbak’. Zo ja, open deze kaartenbak (op de backupschijf) en controleer met het commando INFO de grootte en de bewerkingsdatum van het bestand

HisData. 2. Open op normale wijze MacHis mte het juiste bestand. Geef nu het commando ‘Ander bestand’ en selecteer via de knop bureaublad de backupschijf. Open nu de kaartenbak en vervolgens HisData. Controleer in het infoscherm de onderste regel: Geef hierna het commando Stop en sluit MacHis af. Start pas weer op als de backupschijf uit het apparaat is verwijderd.


Cursussen Cursussen in 1998 (Door Jacqueline LankhorstBonnier) Zoals ik al in een eerder MacHisNieuws schreef werden in 1997 een record aantal cursussen georganiseerd. In de tweede helft van 1997 werden alleen al 15 medische en 3 basiscursussen gevolgd! De afwikkeling van de accreditering zal vermoedelijk in februari plaatsvinden. Ook in 1998 worden er weer cursussen georganiseerd, te weten: 1. 3 uur basiscursus MacHis, voor beginners 2. 3 uur basiscursus Macintosh eveneens voor beginners 3. 6 uur geaccrediteerde medische cursus MacHis 4. 3 uur opfriscursus, waarin met name problemen in de financiële module aan de orde komen.

5. 3 uur MacHis voor gevorderden. Hiervoor wordt accreditering aangevraagd. De cursussen worden vermoedelijk in Zeist gegeven. Via de helpdesk of het secretariaat zijn de specificaties van en inschrijfformulieren voor de desbetreffende cursussen op te vragen. Vooralsnog zijn de volgende dagen gereserveerd: 5/3 basiscursus MacHis (middag) 6/3 medische cursus MacHis (hele dag) 26/3 opfriscursus MacHis (middag) 27/3 MacHis voor gevorderden (middag)

Help! de bekerhouder doet het niet meer! MacHis-nieuws februari 1998 blz 30

Snelheid (Lou Braaksma) Als beginner zul je niet gauw merken, dat een computer traag is. Je eigen denkproces gaat trager dan dat van de computer en je zult alleen bij het opstarten van de computer wat zitten te trommelen met je vingers. Als je alleen de financiële administratie op de computer doet, dan heb je niet veel behoefte aan snelheid. Het maakt niet uit of de computer 5 of 10 minuten bezig is met het uitrekenen van de maandnota’s, want je loopt er toch bij weg. Als je volledig met de medische module werkt is snelheid van het allergrootste belang: Het is hinderlijk als je tijdens het invoeren van een consult moet wachten op de computer. Je besteedt meer tijd aan de computer dan aan de patient. Voor de assistente is het onwerkbaar als ze recepten schrijft en voor iedere nieuwe receptregel vele seconden moet wachten. Het is zeer wenselijk, dat je tijdens een telefoongesprek in een paar seconden de patiënt op je scherm krijgt. In de oudste versies van MacHis was traagheid een veel groter probleem dan nu. Ik begon op een MacLC met Local Talk netwerk en MacHis 2.1. Het was het niet ongebruikelijk om op mijn werkstation 40 tot 60 seconden te moeten wachten op een scrollbox met een 20 tal recepten. Niemand kon mij goed adviseren, wat ik moest doen om de prestaties te verbeteren. Dealers hebben geen

verstand van een relationele database in een klein netwerk. Door uitproberen ontdekte ik, dat de installatie van een versnellerkaart (2000,- destijds) in de server niets hielp, dat een ethernet-netwerk wel een sterke verbetering gaf. De overgang van computers met 030 naar die met 040 processoren, gaf veel snelheidswinst. De Powermacs vallen mij in dit opzicht relatief tegen. De conversies naar MacHis 7.1 en later naar Machis 7.3.vormden weer zeer grote verbeteringen. Op de server kan sneller gewerkt worden, dan op de werkstations.( Geef je assistente de server!) In 1993 is door Ben Pater geschreven over snelheid: Snelheid wordt bepaald door een aantal factoren. Het is een ketting en de ketting is zo zwak als zijn zwakste schakel. De schakels zijn: -De manier van programmeren in MacHis. -De toegangssnelheid van de harde schijf -Het transport van gegevens binnen de computer (de bandbreedte) -De kloksnelheid van de servercomputer -De netwerksoftware -Het soort netwerk -De bekabeling van het netwerk -De kloksnelheid van de computer op het werkstation.


Het Medmac lab Netwerk

Vanaf maart 1997 worden door MacHissers in den lande metingen uitgevoerd aan netwerken. Wij wilden concrete cijfers en getallen verkrijgen over snelheid bij MacHisgebruik. Het hierna volgende artikel geeft een overzicht van de belangrijkste cijfers, die het project heeft voortgebracht. Op gesloten vragen zijn, indien voorhanden, gedetailleerde gegevens per fax te verkrijgen 0703361152. (Casper Tombrock)

Een netwerk bestaat uit meerdere computers waarvan er één dienst doet als bestanddrager. De andere computers, de werkstations, maken gebruik van het bestand op deze computer, verder server genoemd. Een server wordt in regel behalve als bestandhouder ook als werkstation gebruikt. Bij uitzondering, o.a. grotere netwerken, wordt er bij het opzetten van een'configuratie' (= netwerk van computers) gekozen voor een specifieke, 'dedicated', server welke dan naast het computer systeem (waaronder specifieke netwerkprogrammatuur) enkel het bestand draagt. De computers staan met elkaar in verbinding door ethernet bekabeling. Verkrijgbaar is dun en dik (géén "Dick") ethernet. Het meest gebruikte bekabelingstype is dun ethernet. De kabel is een dunne coaxkabel met een weerstand van 50 Ω. De computers zijn met elkaar doorgelust. De verbinding met de kabel wordt gemaakt met een klein T-stukje aan de achterzijde van de computer. Op het eind van de coaxkabel zit een weerstandje van 50 Ω. Het dikke ethernet type bestaat uit een ander type kabel welke meer data per tijdseenheid doorlaat. Omdat bij het werken met MacHis zeer kleine hoeveelheid data tegelijkertijd over de kabel getransporteerd worden heeft het aanleggen van dit type kabel geen nut (óók bij meting is dit gebleken).


Een dedicated server wordt in regel gekombineerd met een 'hub'. Deze hub is een verdeler waarop met kabels alle werkstations en de server zijn aangesloten, en zorgt ervoor dat door de werkstations opgevraagde gegevens, de data, evenredig over de 'gegevens vragende werkstations' verdeeld worden. Een hub zorgt niet voor snellere data doorvoer.

Testopzet. Een in de praktijk gebruikt HisData-bestand werd 'bevroren' en geanonimiseerd. Vervolgens werden door Peter Hezemans, Carol Wittkampf en mijzelf op diverse configuraties aan dit bestand op een voorgeschreven wijze een bepaald aantal handelingen geklokt. Bij MacHis 7.1 werd getimed: het doorbladeren van 22 bladzijden in de agenda, het oproepen van een probleemscherm (de scrollbox) met 31 items en het oproepen ven een medicatie scherm gevuld met 30 medicamenten. Bij MacHis 7.3 werd een andere testopzet gebruikt. Het agenda bladeren ging te snel om goed te kunnen meten. Voorts maakte de hogere snelheid van MacHis 7.3 het voor Dick Kalis mogelijk het journaalscherm en receptenscherm samen te voegen. Een meting aan het recepten scherm was daarom niet meer mogelijk. De meting nu bestond uit het vanaf de tijdlijst achtereenvolgens oproepen van het journaal scherm van 10 patiënten bij 100 terugkijkdagen (instelling vaste gegevens). Van de laatste 9

Agenda bladeren R- Scherm vullen P-Scherm vullen

Power Tower 70 " 11 " 4"

AWS 60 70 " 10 " 4"

IBM comp. 133mHz 46 " 6,2 " 2"

figuur 1: 0proepen van data vanaf werkstation Performa 630

Agenda bladeren R- Scherm vullen P-Scherm vullen

Power Tower 19" 4" 1"

AWS 60 44" 7" 3"

IBM comp. 133mHz -" -" -"

figuur 2: Prestaties van de server als werkstaton. IBM compatible doet niet mee, want is "dedicated" server

patiënten werd de geklokte tijd gemiddeld.

Resultaten MacHis 7.1: Vanaf maart 1997 zijn de volgende machines getest: servers: PowerTowerPro 225, AWS 60 (Apple Workgroup Server 60), IBM-compatible 133Mhz

Windows NT, Performa 630, PowerMac 9500/180 MP. werkstations: Performa 630, IISI,LCIII, Duo230, Quadra 610, Duo280c, LC475, PowerMac6400/ 200. Een Quadra 610 is qua prestaties gelijk aan een Performa 630

Power Tower Pro (=server) Performa 630 2,18" 6,4"

Powermac 4400/200 3.82"

figuur 3 :Snelheidsvergelijking van een Performa 630 met de Powermac 4400/200. Powertower Pro 225 is de server

server: Power Tower Pro Power Mac 4400/225 IBM compatible 133MHz

op de server zelf 2.18" 3.33" 1.35"

op 4400 als werkstation 3.82" 4,59" 2,93"

Figuur 4: snelheidsvergelijking op verschillende servers met een 4400 als werkstation

Resultaten MacHis 7.3 methode: Het oproepen van patiëntgegevens (het journaal) vanaf de tijdlijst. Aantal terugkijkdagen 100. Systeemversie 8.0 MacOS op de server en de Performa 630, systeem versie 7.5.3 op de PowerMac 4400/ 200. Getest zijn: servers: PowerTowerPro 225,

PowerMac 4400/200, WindowsNT 4.0 133Mhz. werkstations: Perf. 630, LC475, Powermac 4400/200, Perf. 475. Specificaties: Power TowerPro 225mHz: 604e;PowerPC 4400/ 200mHz: 603e; Perf. 630: 68LC040, 33 Mhz , IBM-compatible: 133Mhz intelpentium (met quantum ultrawide-scsi harde schijf!). MacHis-nieuws februari 1998 blz 33

Het Medmac lab Bespreking -Snelheid in het oproepen van gegevens uit het HisData7 bestand is praktisch goed meetbaar gebleken. -Het beschikbaar cijfermateriaal betreffende prestaties van computers en besturingssystemen kan een belangrijke ondersteuning zijn bij de aanschaf of vervanging van de hardware. -Er komen steeds nieuwere computers. Het meetproject, waarvan dit een eerste publicatie is, zal een continu karakter moeten hebben wil het zijn waarde als 'instrument' behouden. -Een netwerk bestaande uit louter PowerMac 4400/200 machines presteert zeer werkzaam. Vergelijk snelheden en prijs van bv een Power-Tower Pro 225 (niet meer leverbaar) met die van de PowerMac 4400/200: 7200 gulden versus 2500 gulden. Ondanks de forse prijs ben ik het met Klaas Iest eens om, indien er onvrede over snelheid bestaat de oplossing in eerste instantie te zoeken in een snelle server.

Toekomst -De nieuwe 'server-speciaal' wordt de Macintosh G3 die waarschijnlijk 1.3 maal sneller is dan de PowerTowerPro 225 en ± f4900,ex. BTW gaat kosten -netwerkvertraging is een factor van betekenis voor de werkstations. Dit komt doordat 'AppleShare' als systeem onderdeel van het gewone MacHis-nieuws februari 1998 blz 34

MacOS relatief niet snel is. Het TCP/IP protocol werkt veel sneller. Dit werd al gebruikt in de WindowsNT IBM compatible133 Mhz en dit kleurt de snelle prestaties van deze machine. Voorts is deze machine uitgevoerd met een snelle harde schijf. Onder de naam Appleshare IP 5.0 is het pakket in een 50 client licence verkrijgbaar voor 3.095,ex BTW. Metingen hieraan zullen op niet al te lange termijn gepresenteerd worden. -De combinatie processor type, kloksnelheid en toegangstijd van de harde schijf bepaalt de snelheid van oproepen van data op de server/werkstation. Op de server/ werkstation kan het werken van de harde schijf worden gehoord. Door de lage prijzen van RAM geheugen is het goed haalbaar om het bestand op RAM te plaatsen. Een korte oriëntatie hierna (meting) laat zien dat het opvragen van het journaalscherm op de hiertoe geëigende systematiek het journaalscherm dik binnen de 1" op het scherm brengt (wat wel als norm wordt genoemd). Omdat er inmiddels ook zuivere Windows netwerken bestaan is een meting hieraan ook te verwachten. Of het project 'netwerk-metingen' een 'platform discussie' zal gaan beslissen is niet te verwachten. Meer factoren, buiten snelheid, spelen een rol. De stabiliteit van systemen en daarmee de integriteit van de HisData7 staat voor de individuele MacHis-gebruiker, Kalis BV en daardoor tegelijkertijd ook voor de vereniging MedMac

veruit als hoogste op de prioriteitenlijst en alleen door ervaring is hier meer over te melden. Liever worden we niet door schade wijs. Vooralsnog wordt aangenomen dat het MacOs leidend is in stabiliteit. Met dank aan: Dick Kalis, Peter Hezemans, Carol Wittkampf, PowerComputing Benelux, Vlasveld Computers International BV, dr. Schipper cardioloog te Delft


NedHis

Wat is NedHis? Bijgaand de informatie, zoals geprenteerd op het internet (artsennet)

NEDHIS is de vereniging van gebruikersverenigingen van huisartsen-informatie-systemen. Zij ondersteunt de HIS gebruikersverengingen in hun uitvoerende taak bij de informatisering en automatisering van de Nederlandse huisartsen. Zij ziet het gebruik van huisartseninformatiesystemen als onderdeel van het strategisch en operationeel beleid van de beroepsgroep zoals wordt vastgelegd door de ledenvergadering van de LHV. Zij werkt binnen de taakverdeling die in het convenant tussen enerzijds NEDHIS en GBV-en en anderzijds LHV en NHG is afgesproken. Zij onderschrijft het LHV automatiseringsbeleid 1990 en de standpunten van de registratiekamer. Zij is de representatieve organisatie van de geautomatiseerde Nederlandse huisartsen voor instantie 's die zich bezig houden met de technische en functionele aspecten van de automatisering en informatisering in de gezondheidszorg. Vertegenwoordiging naar derden is onderwerp van werkafspraken tussen het bureauoverleg LHVNHG, de RIA en NEDHIS. Zij bevordert de uitwisseling van informatie tussen HISgebruikersverengingen onderling en tussen geautomatiseerde huisartsen betreffende de technische, functionele, logistieke, juridische en financiële aspecten van de informatisering en automatisering Zij bevordert wetenschappelijk onderzoek naar de rol en de betekenis van de informatisering en automatisering in de


gezondheidszorg Bestuursleden van NedHis zijn de voorzitters van de gebruikersverenigingen van huisartseninformatiesystemen. Iedere gebruikersvereniging met meer dan 50 leden en die met haar leverancier een mantelovereenkomst heeft getekend, kan lid worden. Het bestuur heeft als voorzitter J.Kingma ([email protected]) en als secretaris-penningmeester M.Riemeyer([email protected]). Leden zijn: M.E.Swemle, H.van Herwaarden, B.W.Pater en A.de Jong.

RIA Raad voor Informatisering en Automatisering (Nico Zee) Nu de RIA is opgericht en aan de slag gaat is het goed erop te wijzen dat er een aantal essentiële punten zijn die om aandacht vragen. Uitgangspunt daarbij is dat automatisering meer moet betekenen voor de huisarts dan een aantal handige geautomatiseerde kantoorprocessen. Succesvolle automatisering moet een vakinhoudelijke en vak ondersteunende meerwaarde hebben. D.w.z. huisartsenautomatisering (HAA) moet primair ten dienste staan aan patiënt en dokter en mag geen doel an sich zijn. De HAA moet daartoe aan een aantal voorwaarden voldoen. Ook zal bezinning over 'nut & noodzaak' m.b.t. de beroepsinhoudelijke veranderingen door automatisering noodzakelijk zijn. In dit artikel komen we tot de Kern-taken van de RIA.

Automatisering (RIA) is jl. 9 september opgericht en officieel geïnstalleerd. De Raad voor de Informatisering en Automatisering is opgericht door LHV en NHG. De WCIA is tegelijkertijd opgeheven, maar zal als 'keurmerk' blijven bestaan. Ook het HIS Gebruikers Overleg (HGO; LHV & GBV's) is opgeheven. De Gebruikersverenigingen (GBV) hebben zich verenigd in NedHIS (EGO, OrgHIS, MacHIS, Medicom, ProMedico en Arcos). De Raad voor Informatisering en Automatisering (RIA) is een adviesorgaan voor de besturen van LHV en NHG.. De RIA is samengesteld uit stemgerechtigde leden, afgevaardigden van LHV en NHG, en adviseurs afkomstig uit LINH, universiteiten, NedHIS en NIVEL (zie voor nadere details kader 1).

Oprichting

Nu deze Raad zich aan haar taak gaat wijden is het goed er op te wijzen dat er een aantal belangrijke punten zijn voor de automatisering van de huisarts(enzorg). Uitgangspunt daarbij is dat automatisering meer moet betekenen voor de huisarts dan een aantal handige geautomatiseerde kantoorprocessen. Succesvolle automatisering moet een vakinhoudelijke en vak ondersteunende meerwaarde hebben. D.w.z. huisartsenautomatisering (HAA) moet ten dienste staan aan patiënt en dokter. De HAA moet aan een aantal voorwaarden voldoen en kan niet

De Raad voor de Informatisering en

De bijdrage over 'RIA' van de hand van Nico Zee is met zijn toestemming overgenomen uit 'OrghIDEE', het nieuwsblad van OrgHis, de gebruikersvereniging van MicroHis. december 1997 12e jaargang nr. 4.

Beleidsvoorstel


RIA een 'eiland' an sich zijn. HAA zal onderdeel moeten zijn van de totale en geïntegreerde automatise-ring van de Zorg, zowel inhoude-lijk als financieel. We zullen dit nader uitwerken. Taakstelling van de RIA De RIA heeft bij haar oprichting de volgende taakomschrijving meegekregen: Alle ontwikkelingen op het gebied van en met raakvlakken aan de informatisering worden besproken in de Raad voor Informatisering en Automatisering (RIA). Er komt zo meer aandacht voor het gebruik van de computer als hulpmiddel in de dagelijkse praktijkvoering. Het algemene beleid van de beroepsverenigingen wordt hier niet getoetst maar wel beoordeeld op de consequenties voor de implementatie. De technische aspecten van de automatisering en de consequenties voor de implementatie worden eerder gesignaleerd. De RIA adviseert de besturen van LHV en NHG over ontwikkelingen, projecten en implementatietrajecten. Een andere belangrijke taak voor de RIA is het ontwikkelen van een langere termijn visie op het gebied van de praktijkautomatisering. Samengevat: Het ontwikkelen van visie op het gebied van I&A. Inventariseren van de gevolgen van algemeen beleid voor I&A, daarbij kan gedacht worden aan functionaliteit, financiële implicaties, prioritering MacHis-nieuws februari 1998 blz 38

en implementatie. Het geven van gevraagd en ongevraagd advies aan de besturen, vanuit een sectorale invalshoek. Uit bovenstaande taakstelling blijkt dat het de opdracht van de RIA zal zijn een visie te ontwikkelen. Tevens wordt een zekere signaal-functie verwacht en inventarisatie van de gevolgen van algemeen beleid op Informatisering en Automatisering (I&A). Dit kan niet anders dan dat ook de HAA in een breder verband wordt bezien door de RIA. HAA moet geplaatst worden binnen alle A&I van en in onze maatschappij, de gezond-heidszorg in het bijzonder. HIS Historisch gezien is een van de succesvolste A&I projecten de ontwikkeling van het HIS geweest. Financieel gesteund en goeddeels geïnitieerd door de overheid is het HIS in de zeventiger jaren door een kleine groep -gedrevenhuisartsen vormgegeven. Nederland is naast Engeland en de Scandinavische landen hierin gidsland. De LHV en NHG hebben hierin een kleine maar essentiële rol gespeeld. De Universitaire (Huisartsen) Instituten hebben hierbij, behalve bij de ontwikkeling van ELIAS dat aan de VU is ontwikkeld (van Bemmel, c.s.), geen rol van betekenis gespeeld. Gevolg hiervan is dat de expertkennis over het land versnipperd en wetenschappelijkonderzoek

vrijwel afwezig is. Toch is de HAA in tien jaar tijd een ongekend succesvol project gebleken. Stand van zaken De beroepsverenigingen NHG en LHV hebben de -verplichtestandaard voor het HIS in de vorm van de WCIA-eisen neergezet. Een zestal HIS-producten wordt in ons land gebruikt, gemaakt door een vijftal producenten. Her en der wordt door de UHI's gebruik gemaakt van een HIS en wordt onderzoek verricht. Een enkele grote data-verzameling is m.b.v. een HIS tot stand gekomen. Een groot aantal gremia, instellingen e.d., nationaal en internationaal, heeft op een of andere wijze opmerkingen gemaakt en advies uitgebracht m.b.t. het gebruik, etc. van A&I in de gezondheidszorg. Op kleine schaal is sprake van contacten met buitenlandse gebruikers van de diverse HISsen. Geconcludeerd kan worden dat op dit moment het Nederlandse HIS functioneel gestandaardiseerd is, de overgrote meerderheid van de huisartsen een HIS bezit en gebruikt en dat de huisartsenkantoor- en administratieve processen succesvol zijn geautomatiseerd. Het HIS is hiermede zeer succesvol. Echter moet tevens worden geconcludeerd dat beroepsinhoudelijke ondersteuning door het HIS in de zorg aan en voor de patiënt nog vrijwel terra incognita is. Onderlinge zinvolle communicatie tussen huisartsen met hetzelfde HIS laat staan die met een ander HIS is

nog vrijwel afwezig. Geïntegreerde uitwisseling en overdracht van gegevens is (nog vrijwel) niet mogelijk. Ook geïntegreerde communicatie van de HISsen met andere zorginstellingen heeft de status van 'in statu nascendi' nog nauwelijks bereikt. De verdeeld-heid tussen de diverse spelers in het veld is nog zo groot dat aan het belang van samenwerking slecht lippendienst bewezen wordt. Last but not least: het huidige HIS dreigt zijn technisch geavanceerde status te verliezen vooral doordat de inter-nationale ontwikkelingen op het gebied van software niet worden gevolgd. Toekomst Samenvattend kunnen we het volgende stellen. Naast het succes van het HIS bestaan een aantal tekortkomingen, o.a. (in willekeurige volgorde): • langdurige (zelf)leercurve voor het gebruik HIS en EMD • afwezigheid consult ondersteunende functies • zeer gebrekkige (onderlinge) communicatie • moeizame c.q. onmogelijke elektronische gegevensuitwisseling • geen wetenschappelijke onderbouwing van de HIS-functionaliteit en van het HIS-referentiemodel • er wordt (nog) geen gebruik gemaakt van de huidige elektronische state of the art op het MacHis-nieuws februari 1998 blz 39

RIA gebied van I&A • geen inbedding in de universitaire wereld • ernstig gebrek aan EMD-scholing en - nascholing (afwezig in curriculum) • gebrek aan geautoriseerde bestanden en protocollen (kennisdatabanken) • onvoldoende standaardisatie en beschikbaarheid tabellen in de zorgsector als geheel en de HISwereld • gebrek aan autorisatie van de diverse standaarden en tabellen Geen doublures Hiermede zijn vrij uitputtend de belangrijkste elementen geschetst die onderdeel behoren te zijn van de RIA-taak. Het wiel hoeft niet twee maal te worden uitgevonden. Vele rapporten en aanbevelingen zijn reeds beschikbaar. Naast elementen die hiervoor geschetst zijn zou het tevens nuttig zijn indien de RIA een samenvatting zou laten maken van alle belangrijke en relevante rapporten, adviezen, subsidies, etc., die in het kader van A&I zijn verschenen. In dit kader wijs ik op het feit dat ook internationaal al veel gezegd is op het gebied van A&I in de (gezondheids)zorg en niet door de geringste; conferentie van de G7, besluiten Europese top in Corfu en Essen, actieplan van de Europese commissie (BRON: RAPPORT 'INFORMATIETECHNOLOGIE IN DE ZORG'; VOORLOPIGE RAAD VOOR DE VOLKSGEZONDHEID EN ZORGGERELATEERDE DIENSTVERLENING AAN DE MINISTER VAN VWS.


OKTOBER 1996).

De RIA kan vervolgens aangeven hoe gekomen kan worden tot uitvoering van deze zaken en kan wijzen op het grote belang van sturing. Tenslotte zal de RIA prioriteiten moeten vaststellen. Kern-taken RIA We kunnen, samengevat, komen tot formulering, van kerntaken voor de RIA. Een keuze uit de veelheid van elementen die hier zijn ge-noemd is gemaakt In de onderstaande lijst is gepoogd ook prioriteit aan te geven: 1. De belangrijkste en eerste taak zal een inventarisatie van bestaande problematiek en (al reeds) gesuggereerde oplossingen zijn. 2. Een tweede taak zal zijn prioriteit aan te brengen in deze gesignaleerde inventarisatie. 3. Tegelijkertijd met deze twee hoofdtaken - inventarisatie en prioriteitsstelling - zal aangegeven moeten worden hoe tot oplossingen kan worden gekomen in samenhang met de overige A&I in de zorg (centrale sturing). 4. Een derde taak zal zijn validering van het huidige HIS (referentiemodel). Dit houdt tevens in een knelpunten-analyse van (het gebruik) de huidige HISsen. Ook HIS-scholing (universitair) en nascholing (WDH) is in dit kader belangrijk. 5.

Om tot de gewenste beroepsinhoudelijke meerwaarde te komen zullen de universiteiten moeten worden ingeschakeld bij onderzoek naar (het gebruik) en ontwikkeling van het HIS. De UHI's kunnen een essentiële en onmisbare rol spelen bij de ontwikkeling, onderhoud en autorisatie van kennisdatabanken, protocollen en tabellen. NHG blijft hier van groot belang. 6. Onderzoek nut en noodzaak. 7. Centrale sturing: de RIA zal moeten aangeven hoe en wie (LHV, overheid?) deze rol gaat vervullen. Advisering en implementatie De RIA zal adviseren aan de besturen van LHV en NHG. Het is goed dat we ons realiseren dat het succes van advisering mede staat of valt met het draagvlak van het RIA. Het zou daarom goed zijn als de RIA-adviezen gepubliceerd worden in de belangrijkste beroepsperiodieken, andere tijdschriften in de zorgsector en het Internet.


Kalis BV Veranderingen in de Ad hoc reports. Na de omzetting van 7.1 naar 7.3 blijken de Ad hoc reports niet goed meer te werken. Leden die deze rapporten gebruiken kunnen een richtlijn krijgen om deze rapporten aan te passen. Bestellen: schriftelijk of per fax bij het secretariaat, Op naar MacHis7.3 MacHis7.1 kan worden opgewaar-deerd naar MacHis7.3. Deze Omnis-versie werkt sneller op de PowerMac's, omdat er sprake is van een zogenaamde native versie. Nieuwe ontwikkelingen vinden alleen in versie 7.3 plaats. Kosten Per Omnis-werkplek van versie 7.1 naar -7.3 ƒ195,Deze strook naar Kalis bv sturen of faxen 072-5643150

(aparte regeling indien een werkplek werd aangeschaft na 01.06.'96) Per handleiding van 310 blz., zonder ringband ƒ 50,-De gebruiker kan zelf de omzetting verzorgen. Een PowerMac moet minstens 24 MB geheugen hebben, een nietPowerMac minstens 12 MB. Aanmelding: alleen via het geheel ingevulde onderstaande formulier . Stuur dit op of fax het naar 072-5643150

Omzetting MacHis7.1 naar MacHis7.3 naamSTEMPEL

faxnummer Aantal werkplekken PowerMac Aantal werkplekken Macintosh Aantal werkplekken Windows 95 Aantal handleidingen Handtekening


: : : :

Mentoren Regiocoördinatoren/Mentoren Met ingang van 1995 zijn er per regionale cluster van gebruikers coördinatoren aangewezen. Bij deze coördinatoren kunt u terecht voor vragen, aanvragen voor scholing mbt MacHis en voor het organiseren van demonstraties ed. Tom Rossmark Adm. de Ruyterweg 134 1056 GT Amsterdam tel.: 020-6183776

Iest, Klaas Uthof 11 9292 HL Drachten tel.: 0512-519882 fax.: 0512-511806

Tombrock, Casper Sir Winston Churchilllaan 384 2285 SK Rijswijk tel. 070-3939353 fax 070-3361152

Zevenhuizen, S. F. Clockstraat 43 9665BC Oude Pekela tel.: 0597-612393 fax.: 0597-618092

Pater, Ben Soestdijkseweg 261 3721 AE Bilthoven 030-2280353/2293840 fax.: 030-2292444

Mathot, J.M. Tubantenoord 3 1079 ZR Rotterdam prakt.: 010-4830110 (fax op aanvraag) prive: 010-4830115

Wijffels, Guust Conservatoriumlaan 60 5037 DT Tilburg 013-4670784 013-5800414 fax. 013-4639430 Bosch, B. Badhuisstraat 81 4381 LP Vlissingen tel. 0118-412233 fax 0118-417181

Helpdesk Seisweg 29 4334 AD Middelburg tel. 0900-1122373 fax 0118-639421

Hezemans, P.C.J.M. Norbertijnenstraat 36 6166 AK Geleen prakt.: 046-4743322 prive: 046-4751542 fax: 046-4749722

Helpdesk (100 ct/min) 0900 - 1122373 voor spoedgevallen en brandende vragen over MacHis binnen kantooruren secretariaat: antwoordapparaat en fax 072 - 5643150

MacHis-nieuws januari 1998 blz 43

As, W. van Meeuwenplein 2 A 7771 AC Hardenberg prakt.: 0523-265851 prive: 0523-265649 fax: 0523-266321

Het installeren van een nieuwe versie van MacHis

7.1 en MacHis7.3

Maak eerst een nieuwe backup van HisData7. 1. 2. 3. 4. 5.

Stop op alle computers het programma MacHis. Stop het nieuwe MacHis7-schijfje in de computer. Open het door er tweemaal op te klikken. Open vervolgens MacHis7-installer door er tweemaal op te klikken. Hierna verschijnt er eerst een scherm met een knop Continue Klik op deze knop. 6. Het volgende scherm geeft nog wat extra uitleg. Klik op Install 7. De installatie zal nu verder automatisch verlopen, de bestanden worden op het bureaublad gezet. 8. Na afloop komt de melding dat de installatie succesvol was. Klik op OK 9. Verwijder het schijfje uit de computer. 10. Op het bureaublad of desktop staan nu de volgende bestanden: voor MacHis7.1: MacHis7.1 en de KNMP-update voor MacHis7.3: MacHis7.3 en de KNMP-update 11. De nieuwe MacHis7.1, resp. MacHis7.3, moet naar de plaats waar de oude versie staat. Als het goed is bevindt de oude MacHis zich in de map Omnis7 werkplek. Sleep/copieer de nieuwe MacHis7.1/MacHis7.3 naar deze map. Als het goed is krijgt u de melding "Op deze plaats bevindt zich al een voorwerp met de naam 'MacHis7...'. etc. Klik op OK Nu staat MacHis7... juiste plaats. Dit moet op alle computers gebeuren. Start daarna MacHis7 met de juiste HisData7. Bij MacHis7.3 kan direct na het starten een melding komen dat er gereorganiseerd moet worden. Dit gebeurt automatisch door op YES te klikken. Onder andere het bestand van de tijdlijst wordt aangepast naar totaal 270 afspraakplekken. Bij een volgende versie wordt dan het scherm aangepast. (Voor de Windows-gebruikers is MacHis7.3 met PKZIP gecomprimeerd.)

KNMP-update voor MacHis7.1 en Machis7.3 (voor de artsen met een KNMP-licentie) De KNMP-update staat daarna op het bureaublad. Het inladen van deze update moet op de server gebeuren. De andere werkplekken moeten op dat moment geen gebruik van MacHis7 maken. 1. Start MacHis7 op de server. 2. Kies in het programma MacHis7 het menu Systeembeheer > import/export. 3.

Klik op de knop

4. 5.

Klik op OK. Selecteer het bestand KNMP@MH980201 op de gebruikelijke Macintosh-manier. Klik zonodig eerst op de knop bureaublad. Open het bestand KNMP@MH980201. Het laden duurt, afhankelijk van de machine, 10 tot 50 minuten.

Na afloop kan het bestand KNMP@MH980201 prullenmand.

Backup-service Ik ontving inmiddels 15 schijven voor controle en opslag van HisData7. De meeste ZIP-schijven van de Mac-gebruikers waren nog geformatteerd voor MS-DOS. Het is veel veiliger om zo'n schijf vóór het gebruik te formatteren voor Macintosh. Dit moet niet gebeuren via het gewone commando wis schijf onder het menu speciaal, maar met de Tools uit de map Iomega Tools. De Tools staan meestal op de eerste schijf die bij de ZIP-drive werd geleverd. Daarnaast viel het me op dat een aantal backup-schijven erstig waren vervuild. Er stonden vaak een aantal mappen op, met daarin weer kaartenbakken etc. Bekijk zelf zo'n backup schijf eens, wis deze zeker eens per half jaar en houd hem netjes opgeruimd! Backup-service: controle van een backup-schijf op aanwezigheid van een leesbaar HisData7-bestand en opslag op een CD gedurende minstens 6 maanden. Kosten ƒ37,00 + btw.

MacHis-nieuws. MacHisnieuws. discussiegroep op internet. MacHis-nieuws februari 1998

Recommend Documents