Maatschappelijke Verantwoord Ondernemen bij ROC Friese Poort Drachten: “Gewoon doen!” In de christelijke traditie is rentmeesterschap een belangrijk begrip. Binnen de muren van de school betekent dat, dat wij allemaal de taak hebben goed te zorgen voor onze (werk)omgeving. Als school zijn wij verantwoordelijk voor de impact op de maatschappij en het milieu. Als volwassenen zijn we ons meestal wel bewust van onze voorbeeldrol voor studenten op vele terreinen. De grote lijnen voor MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) en duurzaamheid worden binnen de organisatie in verschillende beleidnotities uiteengezet, maar niet in detail besproken. In dit document leest u een scala aan activiteiten en maatregelen die op de werkvloer worden uitgevoerd. Projectgroep ‘Zorg voor duurzaamheid’ Met de deelname aan het Koploperproject in 2014, heeft ROC Friese Poort een projectgroep samengesteld die de ontwikkelingen op het terrein van MVO zal volgen, maar ook toezicht zal houden op de borging van het MVO- beleid nu en in de toekomst. Ambities: Op het gebied van Duurzaamheid heeft ROC Friese Poort, vestiging Drachten, de volgende ambities: Bewust omgaan met het milieu. Een kwalitatief hoogwaardige en duurzame onderwijscampus. Bij nieuw-/verbouw aandacht voor duurzaamheid (Greencal+, BREEAM). Voorbeeldfunctie willen zijn voor de omgeving en voor de studenten Duurzaam denken en handelen in de bedrijfsvoering bevorderen. Bij studenten inzicht vergroten in duurzaamheidsvraagstukken. Koploperproject duurzaam ondernemen geen hol begrip maar praktische kansen. ROC Friese Poort heeft de kans gegrepen! De vestiging Drachten doet mee aan het koploperproject en is in 2014 doorgelicht op het gebied van duurzaamheid door middel van twee instrumenten, de DuOn-Scan en de Milieubarometer. Conclusie van de DuOn-Scan: Behoorlijk bestuur en People waren de scores hoog. We moeten wel jaarlijks rekenschap gaan afleggen in het jaarverslag en MVO verankeren in het beleid. Dit zal onder aanvoering van de projectgroep steeds meer terug te vinden zijn in de paragrafen (huisvesting, inkoop, onderwijs) van het Vestigingswerkplan. Aandacht moet er zijn voor het Proces, bekendheid en communicatie. Communicatie over MVO binnen de organisatie, in al zijn geledingen, dit heeft inmiddels nadrukkelijk aandacht gekregen. Een speciale nieuwsbrief is in ontwikkeling en de tweewekelijkse nieuwsbrief Digidr88 besteedt met regelmaat aandacht aan het onderwerp ‘duurzaamheid’. Planet, milieu management, afval en emissies, energie, water en grondstoffen moet voortdurend aandacht hebben. Onderzoek naar hergebruik van materialen heeft geresulteerd in een concreet plan om restmaterialen (hout, metaal) van de techniek opleidingen te benutten bij de lessen handvaardigheid. Op die manier werkt dit bovendien kostenbesparend. Door de bouw van nieuwe gebouwen kunnen we energie besparen. Door de aanschaf van tablets en door het instellen van automatisch ‘dubbelzijdig printen’ op de computers is ook het papierverbruik aanzienlijk gedaald. Profit, er is binnen ROC Friese Poort voldoende ruimte voor innovatie en ontwikkeling.
Milieubarometer: Bij de Milieubarometer sprong het energieverbruik /CO2- footprint er uit. Bij het onderzoeken van het energieverbruik over de jaren 2012, 2013 en 2014 was met name het gasverbruik de boosdoener. Door verhuizing van de afdeling Techniek naar een nieuw pand en door enkele technische aanpassingen is een drastisch gasverbruik inmiddels een feit (zie schema). Het elektriciteitsverbruik moet nog naar beneden, daar wordt nog onderzoek naar gedaan.
Zorg voor duurzaamheid in het onderwijs Richting de studenten besteedt ROC Friese Poort aandacht aan duurzaamheid op verschillende manieren: In het lesprogramma van de opleiding Horeca is een lesmodule ‘Beter Leven’ opgenomen. De studenten van de opleidingen Handel en Ondernemerschap, Zakelijke Dienstverlening en Horeca organiseerden in januari 2015 een Fair Business Promenade. In de opleiding Pedagogisch Werk/Onderwijsassistent volgen studenten een module ‘Omgevingsbewust Leren’ in samenwerking met Kinderboerderij De Naturij in Drachten. Bij de afdeling Zorg en Welzijn is milieuvriendelijk huishouden zo volledig ingebed in het lesprogramma dat het niet eens meer opvalt. Binnen de lessen LLB (Leren, Loopbaan en Burgerschap) krijgt duurzaamheid ruimschoots aandacht. (sociaal, maatschappelijk, milieu) Sinds begin 2015 heeft de locatie Wetterwille een klein samenwerkingsproject met Talant, waarbij mensen met een beperking wekelijks oud papier ophalen en dit vernietigen.
Huisvesting In 2011 is ROC Friese Poort, vestiging Drachten, gestart met de realisatie van een onderwijscampus. De verouderde gebouwen waren aan vernieuwing toe. Modernisering, groei en de nieuwe visie van ROC Friese Poort maakte het noodzakelijk om te bouwen. Alle MBO opleidingen in Drachten worden bijeen gebracht op één leerpark. Hierdoor ontstaat een campus, met een breed en compleet onderwijsaanbod, die voor het noorden uniek is.
De campus bestaat in 2019 uit vier nieuwe- en gerenoveerde gebouwen. Het zijn panden met een eigen uitstraling, maar maken deel uit van het geheel. Inmiddels maken medewerkers en studenten van de opleidingen Kunst en Cultuur, Bouw-Infra en Techniek gebruik van hun nieuwe onderkomen. De medewerkers en studenten van de opleidingen Zorg en Welzijn verhuizen begin juli 2015 naar een nieuw gebouw. Daarna wordt het gebouw voor de opleidingen Beeld, Geluid en Nieuws, Horeca, Handel en Ondernemerschap, IT, Media en Games en Zakelijke dienstverlening gerenoveerd. Tijdens de nieuw- en verbouw staat duurzaamheid hoog in het vaandel.
Duurzame schoolgebouwen ROC Friese Poort werkt aan duurzaamheid. Bij huisvesting gebeurt dit door aandacht te besteden aan duurzaam bouwen en het verminderen van het energieverbruik. ROC Friese Poort is voortrekker op het gebied van duurzame huisvesting, onder andere door als één van de eersten in Nederland betonkernactivering, gekoppeld aan warmte-koude-opslag toe te passen. De ervaringen hiermee zijn positief. Naast een aanzienlijke besparing op het energieverbruik levert het ’s zomers ook een aantrekkelijk koel binnenklimaat op. Daarnaast wordt door de toepassing van innovatieve CO2 meters per ruimte vraagafhankelijke ventilatie toegepast. (bron: geïntegreerd jaardocument 2014)
Ontwerp gebouw Zorg en welzijn met alle duurzaamheidsvoorzieningen
BREEAM Excellent De parel op de kroon van het duurzaamheidbeleid van ROC Friese Poort is tot nog toe het nieuwe onderkomen van de opleidingen Zorg en Welzijn. Eind maart heeft dit nieuwbouwproject het ontwerp certificaat BREEAM Excellent ontvangen. Dit betekent dat wordt voldaan aan de strenge duurzaamheidscriteria van BREEAM-NL. ROC Friese Poort Drachten bouwt het ‘meest duurzame schoolgebouw van Nederland’.
Duurzame extra’s Op dit moment wordt de laatste hand aan het gebouw gelegd, in augustus 2015 betrekken de studenten en medewerkers het gebouw. Het spreekt voor zich dat zo’n onderkomen voorzien is van vele extra’s op het gebied van duurzaamheid: Het dak is voorzien van 150 m2 PV-zonnepanelen. De opgewekte energie wordt in het gebouw gebruikt. De bouwmaterialen hebben een duurzame herkomst en een lage milieu-impact. Het toegepaste hout is voorzien van een FSC keurmerk en het toegepaste beton is van een gecertificeerde leverancier. Grote glasoppervlakken in de gevels en het daklicht in het atrium zorgen voor veel daglicht in het gebouw. De verlichting gaat zachter branden bij meer daglicht waardoor energie wordt bespaard. Het gebouw voor Zorg en Welzijn wordt duurzaam verwarmd en gekoeld middels een duurzaam verwarmd en gekoeld warmte- en koudeopslagsysteem in de bodem. Ook wordt gebruik gemaakt van V-cellen, LED lampen, daglichtafhankelijke verlichting en CO2-sturing van de ventilatie om het energieverbruik te beperken. Er wordt een EPC-score behaald die 63% lager is dan het bouwbesluit vereist. Rondom het gebouw worden inheemse plantensoorten geplant, er komen nestkasten voor zwaluwen en vleermuizen Op de fietsenstalling komt sedumbeplanting. In de hal komt een info scherm met gegevens van de milieu barometer, opbrengst PV panelen, kosten energie etc.
Gebouw opleidingen Bouw-Infra en Techniek In het schooljaar 2013-2014 is het gebouw voor de opleidingen Bouw-Infra en Techniek in gebruik genomen. Het gebouw straalt ambitie uit en onderwijs en bedrijfsleven komen hier bij elkaar. Het gebouw biedt ruimte aan ruim 800 techniekstudenten en 65 medewerkers. De medewerkers èn studenten zijn trots op het gebouw en blij met hun nieuwe werkplek. Het gebouw is in architectonisch en technisch opzicht bijzonder te noemen. Het gebouw biedt een goede exposure van datgene wat techniek te bieden heeft. Zo zijn delen van de schacht open gelaten waardoor technieken zoals het leidingwerk en installaties zichtbaar zijn. Bovendien biedt de architectuur, het open en transparante karakter van het gebouw, in één oogopslag duidelijkheid over de opleidingen die er gevestigd zijn.
Op het gebied van duurzaamheid zijn de volgende elementen doorgevoerd: Duurzaamheidspredicaat Greencalc + (aug. 2013) Het dak is voorzien van PV-zonnepanelen. De opgewekte energie wordt in het gebouw gebruikt. Koude-warmte opslag, evenals bij het gebouw Zorg en Welzijn. Ledverlichting. Gebouw opleidingen Beeld, Geluid en Nieuws, Horeca, Handel en Ondernemerschap, IT, Media en Games en Zakelijke dienstverlening: Dit gebouw is het oudste gebouw op de campus en wordt binnenkort intern verbouwd. Ook op het terrein van energiebeheer worden in de zomervakantie aanpassingen uitgevoerd: Het aanbrengen van ventilatieroosters. Het plaatsen van thermostaatknoppen op de verwarmingsradiatoren. Het dak van het gehele gebouw wordt geïsoleerd. Plaatsing van luchtkanalen waardoor inpandige ruimtes beter van frisse lucht worden voorzien. Duurzaam inkopen ROC Friese Poort onderschrijft het convenant ‘Duurzaam Inkopen’ dat opgesteld is door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Bij het inkopen van producten, diensten en werken zijn prijs en kwaliteit meestal van doorslaggevende betekenis. ‘ Duurzaam inkopen’ voegt hier een dimensie aan toe door de factor duurzaamheid sterk mee te laten wegen in de keus. ROC Friese Poort bepaalt per aanbesteding in welke mate de duurzaamheidcriteria worden opgenomen. Zorg voor een duurzame toekomst Om een duurzame toekomst voor de komende generaties veilig te stellen is er een enorme gedragsverandering nodig. Een onderwijsorganisatie kan dat uiteraard niet alleen bewerkstelligen, maar bevindt zich wel in een positie om sturend te zijn ten opzichte van een grote groep mensen. Op het snijvlak tussen visie en praktijk ontstaan veranderingen. Daar moeten de voorwaarden gecreëerd worden om duurzaam gedrag te bevorderen. Back to basic Veel jongeren vinden het niet vanzelfsprekend om zich verantwoordelijk te voelen voor hun leefomgeving. Als opvoeder moet je dan duidelijke kaders bieden. ‘It takes a village to raise a child’ en ROC Friese Poort wil zich op het terrein van duurzaamheid duidelijk opstellen als medeopvoeder. In de toekomst krijgen alle studenten (zo mogelijk tijdens de introductieperiode) een workshop met de ‘basics’ op het terrein van milieuvriendelijk gedrag. Eenvoudige gewoontes kunnen al veel leed voorkomen: het begint met snoeppapiertjes in je jaszak stoppen, boterhamzakjes in de prullenbak doen en ‘ramen dicht en lampen uit’ wanneer je een ruimte verlaat. Kortom, jong geleerd is oud gedaan. Milieustraat In het meest duurzame schoolgebouw van Nederland kan een milieustraat eigenlijk niet ontbreken. Studenten van de opleidingen Techniek en Media gaan in augustus 2015 aan de slag om een milieustraat te ontwerpen en te maken. Het wordt dé inzamelplek voor het gebouw voor batterijen, cartridges, adapters, mobiele telefoons. Daarnaast komt er een grote milieustraat in een overdekte en afgesloten ruimte op het terrein. Deze is niet alleen bedoeld voor het verzamelen van afval van de opleidingen zoals motorolie, verfrestanten en dergelijke, maar ook voor papier en plastic. Big Bottle Petflessen en blikjes krijgen een tweede leven op de campus, de Big Bottle gaat daar een handje bij helpen. De Big Bottle krijgt een plaats in het nieuwe gebouw van de opleidingen Zorg en Welzijn.
Papieren bekertjes Het druist tegen je gezonde verstand in, maar toch is het zo; koffie drinken uit een papieren bekertje is minder belastend voor het milieu dan het gebruik van een mok. Onderzoek van TNO in Delft heeft dat uitgewezen. Je bent nóg beter uit met composteerbare bekers. Met het stapelen van de bekers na gebruik wordt een enorm volume aan afval bespaard. Gezonde schoolkantine In 2015 dienen alle schoolkantines in Nederland gezonde voeding aan te bieden. Dat is de ambitie van de overheid en het Voedingscentrum. De ambitie van ROC Friese Poort gaat verder, de Gezonde School Kantine is al op 1 augustus 2014 ingevoerd binnen alle locaties. ROC Friese Poort zorgt ervoor dat een gezond aanbod een vaste waarde wordt in het schoolgezondheidsbeleid. Oplaadpunten Met ingang van het schooljaar 2015 beschikken we over oplaadpunten voor elektrische fietsen. In de loop van de tijd ook 2 oplaadpunten voor elektrische auto’s Videoconferencing Een docent kan in een leslokaal in Drachten lesgeven, terwijl er op andere vestigingen, in Leeuwarden, Sneek en Emmeloord mee wordt gekeken. Medewerkers uit verschillende vestigingen vergaderen regelmatig via videoconferencing. Hierdoor een besparing op reiskosten en reistijd voor medewerkers. Skype / Face time Begeleidingsgesprekken op het gebied van BPV kunnen via Skype plaatsvinden. Besparing reiskosten en reistijd Rookvrij schoolplein Met ingang van augustus 2015 is het schoolplein rookvrij. En mag alleen onder de rookoverkappingen worden gerookt. Dopper en watertappunten Een dopper is een plastic drinkfles, gemaakt van gerecycled materiaal. De wens is de doppers bij de introductie van het schooljaar aan alle studenten uit te reiken. Begroting technisch hebben we hier nog geen akkoord voor. Doel is om het gebruik van plastic waterflesjes te beperken. Gevolg is dat we diverse watertappunten moeten inrichten voor koel en fris water. Leenfietsen In het kader van ‘de duurzame en gezonde school’ kochten de opleidingsmanagers van de opleidingen Zorg en Welzijn zes fietsen. Die kunnen gebruikt worden voor korte ritjes in de buurt. Docenten die carpoolen naar hun werk, kunnen nu op de fiets naar een stageadres. Studenten die met de bus naar school komen en in Drachten of omgeving moeten zijn voor sport of een project, kunnen dan even een fiets lenen.”
Medewerkers en studenten van ROC Friese Poort hebben Zorg voor de Toekomst!
