MAAK.Zaanstad Opbrengst gesprek in de stad

MAAK.Zaanstad Opbrengst gesprek in de stad november - december 2015

Onder de vlag van MAAK.Zaanstad werd er in november en december 2015 in de stad en online van gedachten gewisseld over de toekomst van Zaanstad. Er reed een bus door de stad, door de gemeente en anderen werden bijeenkomsten georganiseerd, op Facebook werd veel gekeken en behoorlijk wat gezegd en er werd druk geZinderd. Met het gesprek van MAAK.Zaanstad werd beoogd dromen, beelden en opvattingen op te halen over de toekomst van de stad, om op basis daarvan een herkenbare en gedragen investeringsagenda te maken. Het is bijna ondoenlijk om het gesprek samen te vatten. Er zijn zo veel en zo uiteenlopende zaken in het gesprek naar voren gekomen, dat een samenvatting daaraan geen recht zou doen. Het verslag dat voor u ligt is dan ook geen samenvatting. Het bevat journalistieke verslagen van

de themabijeenkomsten en biedt inzicht in de cijfers van de (online) deelname aan het gesprek in de stad. Het bevat ook een overzicht van de meest in het oog springende beelden en opvattingen zijn die in het gesprek naar voren kwamen.

Wat misschien nog wel het meeste opviel, was de enorme deelname aan het gesprek op Facebook. Kwamen er op al die avonden in zaaltjes alles bij elkaar zo’n 350 mensen af, op Facebook meldden zich er tienduizenden. En kwamen in de zaaltjes vooral de Zaankanters die hun weg naar het stadhuis ook al wel kennen, op Facebook lieten mensen van zich horen die normaal minder zichtbaar zijn voor bestuurders, maar wel betrokken inwoners zijn. Alle reden om de bezoekersstroom op Facebook goed te analyseren. Wie echt het naadje van de kous wil weten, kan zoeken op twitter met de hashtag #maakzaanstad, kan de reacties op de posts op de facebookpagina van MAAK.Zaanstad lezen, of de blogs op maak.zaanstad.nl. Wie het liever van een ander hoort, kan kijken bij Babel, bij Cobouw of bij De Orkaan.

Over identiteit en andere zaken Uiteindelijk gaat het om het “wat”. Wat willen Zaankanters wel en niet als het om de toekomst van hun stad gaat? In de gesprekken in en van de stad vielen vooral de onderstaande onderwerpen op. Identiteit De identiteit en kracht van Zaanstad zijn voor velen duidelijk en de trots is groot: stad tegen het groen aan, mix van wonen en werken, industrieel erfgoed en de Zaan. Die identiteit en kracht worden zo belangrijk gevonden, dat het behoud ervan verzekerd lijkt. De uitdaging is ze optimaal te benutten bij het maken van onze toekomst. Duidelijk is ook dat Amsterdam voor de meeste Zaankanters geen kwestie meer lijkt. Amsterdam is er, we zijn er mee verbonden en dat komt met lusten en lasten. Laten we ons open stellen voor Amsterdam, en ons er niet voor afsluiten. Onszelf blijven we toch wel.

gemengd is. Kanttekening is wel dat in het gesprek ook zorgen naar voren komen over de beschikbaarheid van betaalbare woningen.

Bouwen & Wonen Niet in het groen. Het is de duidelijkste, maar waarschijnlijk ook minst opzienbarende conclusie uit het gesprek over Bouwen & Wonen. Opzienbarender is dat het realiseren van vele duizenden woningen extra eigenlijk nauwelijks zorgt voor discussie. De noodzaak om te voorzien in woningen voor nieuwe bewoners, de kinderen van huidige bewoners en passende woningen voor oudere bewoners wordt breed gezien. Omdat het nodig is, niet in het groen kan, is voor velen verdichting aanvaardbaar. Maar dan wel gespreid, en niet overal. En met een programma dat

Oude economie Midden in de stad wordt nog steeds volop gewerkt en gemaakt. Dat zal de komende jaren niet veranderen. Maar kan al die industriële activiteit worden gemengd met woningen? Daar wordt verschillend over gedacht. Bedrijven vragen zich af of ze nog wel kunnen blijven doen wat ze doen als die woningen er zijn. Toch lijkt het gevoel te overheersen dat het kan, nog meer mengen van wonen en werken. Zaans is het zeker.

Funderingsproblematiek Wat vooral opvalt in de gesprekken over funderingsproblematiek, is dat mensen open staan voor een waaier van oplossingen. Grotere inzet op gemeenschappelijkheid, desnoods met (een beetje) dwang van de gemeente. Neem risico met nieuwe oplossingen, zowel technische als financiële. Combineer met verduurzaming, om zo investeringen terug te verdienen. Overweeg desnoods sloop/nieuwbouw.

Toerisme Voor velen is toerisme een steeds grotere pijler onder de economische toekomst van

Zaanstad. Anderen vinden het soms best druk. Toch gaat het debat vooral om de vraag wat we willen met toerisme: het uitventen van ons cultureel erfgoed of geld verdienen? Naar het laatste lijkt de voorkeur uit te gaan, maar maat houden is dan wel geboden. Verbindingen en Bereikbaarheid Zaanstad is goed ontsloten en tegelijk kan het beter. Binnen de stad en met de omgeving. Er zijn nog veel te veel barrières in Zaanstad; spoor, A8, de Mallegatsloot. Vooral de bewoners van het Zaanstad ten westen van het spoor hebben zich laten horen als het gaat om de verbinding van hun woonomgeving met de rest van de stad. Maar ook de OV-verbinding met Amsterdam laat te wensen over. Laat meer treinen rijden en leg een metroverbinding aan met Amsterdam, zijn veel gehoorde wensen. In ieder geval willen Zaankanters beter verbonden zijn met Amsterdam, ook met de fiets of over het water. Onderwijs & Arbeidsmarkt Wat werk is, verandert razendsnel. Relatief veel Zaankanters hebben een MBO-opleiding, verstaan een vak. Bron van trots, maar ook minder gevraagd in een tijd van robotisering. Daar ligt een grote zorg, en een enorme uitdaging. Hoe zorgen we ervoor dat Zaankanters (klein en groot) aantrekkelijk worden en blijven op de arbeidsmarkt? Scholen, bedrijven, ouders, leerlingen en overheid vinden dat ze de handen ineen moeten slaan om daar voor te zorgen. Elkaar kritisch bevragen hoort daarbij, zo houden we elkaar scherp.

Facebook

737 likes 72.800 unieke video views

97.202

unieke bezoekers Bericht met de meeste reacties

174

Twitter

422 volgers



Bas en Eelco @BasEnEelco

247

33.667

tweets

Tweet weergaves

179

31

retweets

favorites

@MAAKZaanstad weer twee Couchsurfers uitgezwaaid die de Zaanstreek leuker vonden dan Amsterdam.



Hembrug Happening @Happening2016

meer groen om te scharrelen in de stad zou niet gek zijn, als #hetwoestewesten #znstd #Amsterdam #maakzaanstad

Mark Damman @MarkDamman @MAAKZaanstad Maak van Zaanstad de lekkerste stad van Nederland. Op basis van historie culturen, plaatsen en doelgroepen verbinden.

Website

4.441

unieke bezoekers

Populairste blog

11.525 pageviews

Fotowedstrijd

82 inzendingen 1205

Zinder: deelnemers

Bus

1

600

deelnemers

De MAAK.Zaanstadbus is in de wijken op zoek gegaan naar ambities en wensen voor een betere leefomgeving in Zaanstad.

6

8

2

5

17

10

11

18

9 16

15 12

19 20

3 13

7

15 haltes 78 gesprekken met ingeblikte dromen

14 4

Quotes Facebook over verbindingen: Franciska Jonker Een open verbinding tussen Westerwatering en de Vincent van Goghweg. Tunnel onder het spoor? En de Binding meer open. Met meer snelheidscontroles zodat het geen racecircuit wordt in Westerkoog.

Alexandra Donà Busbrug altijd open! Niet echt milieu vriendelijk al dat omrijden... En een weg onder het spoor vanaf Westerwatering is ook echt een must. Wonen nog niet zo lang hier maar deze “problemen” waren snel ontdekt!

Frank ten Veen Makkelijk op de fiets en scooter naar Amsterdam, en meer ruimte voor auto’s

Margareth Bouhuis Fietsstoplichten met regensensoren... sowieso stoplichten meer op de fietser gericht. Maar ook groene golf op prov. weg voor automobilisten zou ik fijn vinden.

Marjolein Kandel Rotonde bij kruising regiocollege/oude belastingdienst/ station Zaandam. Levensgevaarlijk kruising en t wordt alleen maar drukker door nieuwbouw.

Kimm Daemen d lekker allemaal fietsen goed voor de lijn en het milieu scheelt na het werk hoef je ook niet meer naar de sport school

Michelle Jonker Vaker treinen ‘s avonds van Amsterdam naar Zaandam. Als je de trein nu mist moet je bijna een half uur wachten op de volgende omdat er 2 vlak achter elkaar gaan.

Quotes Facebook over bouwen van woningen in Zaanstad: Marc Buiter Een volstrekt onzinnig idee. Er staat meer dan 8 miljoen m2 kantoren leeg in Nederland en bijna 3 miljoen m2 winkels. Bestuurlijk Nederland zou zich veeeeeel meer moeten richten op duurzame herbestemming en hergebruik van bestaand vastgoed in plaats van schaarse grondstoffen, open ruimte en waardevol groen op te offeren aan ouderwetse bouwdrift!

Caroline Boone Met name een focus op starters en alleenstaande ouder gezinnen... Houd de jeugd vast in Zaanstad! Lijkt me essentieel voor de toekomst!

Daphne Gerritse A en B. Maar bovenal laagbouw. De Zaanse laagbouw past in deze gemeente. de hoog bouw heeft nooit de Zaanse charme.

Edwin Westera C wat duurdere woningen is wat beter voor de samenstelling in Zaanstad.

Kimberley van der Linden A of B J Met duurdere woningen staat Funda vol. Sociale huurwoningen + een tekort!

Gennecy Jalink Gomes A! Ook meer betaalbare woonstudio’s & 2 kamer woningen voor starters (jongerenwoningen)!!

MAAK.Zaanstad - Zaanse identiteit

18 november – De Fabriek Zaandam

‘Je bent een Zaankanter als je er niet meer weg wilt’ Wat is de Zaanse identiteit? En hoe kunnen we die versterken? Die vragen stonden centraal tijdens de startbijeenkomst van MAAK.ZAANSTAD in De Fabriek. Zaanstad staat er na zes jaar Zaans Evenwicht beter voor, aldus burgemeester Faber. Het imago is beter herkenbaar en het stadshart trekt meer bezoekers. De bereikbaarheid van Zaanstad is verbeterd en de sociale kracht van de gemeenschap is onverminderd groot. Zorgen zijn er ook; over de te eenzijdige economische structuur en de geringe doorstroming in het middelbaar onderwijs. ‘Waar gaan we de komende tien jaar in investeren?’ Antwoorden op die vraag zijn volgens Faber het doel van het gesprek met de stad. ‘Iedereen moet met de 3D’s aan de slag: denken, dromen, discussiëren.’ Na een korte presentatie van Majorie Verhoek gaan de circa 70 deelnemers met elkaar in gesprek. Wat vinden zij typisch Zaans en hoe zit het met het imago van de streek? Als het gaat om de Zaanse identiteit, dan wordt gerefereerd aan de houtbouwtraditie. De mix van wonen en werken wordt ook als een typisch kenmerk van de Zaanstreek gezien en de Zaan is ‘het bindende element dat Zaanstad bijeen houdt’. Wat kan beter? Hoewel over smaak te twisten valt, is een aantal aanwezigen vrij duidelijk. Aan de Westzijde kampen teveel panden met achterstallig onderhoud. De Peperstraat is lelijk en het pand van V&D kan stukken beter. Bovendien wordt de kwaliteit van de openbare ruimte als matig beschouwd. Ook wordt opgemerkt dat ‘Inverdan een decor is van wat daarachter nog moet gebeuren’. Daarmee wordt

bedoeld dat het stadshart dan wel een metamorfose heeft ondergaan, maar de Burcht verdient ook aandacht. Waar liggen kansen? Toerisme is de nieuwe economische motor. Het water en het cultureel erfgoed kan daarbij nog veel beter worden benut, is een breed gedeelde gedachte. Wel is de vraag hoe Zaanstad meer kan profiteren van de toeristen die nu alleen de Zaanse Schans bezoeken. Geopperd wordt of een ‘stedentrip Zaanstad’ op termijn een begrip zou kunnen worden. Zaanstad zou zich verder meer op studenten moeten richten. Ook zou er meer

aandacht moeten komen voor festivals en voor vrij ondernemerschap. Zaankanters zijn trots op het water, het landschap en de fabrieken. Op de muziekcultuur en de eeuwenlange traditie van gastvrijheid voor vreemdelingen. Voor mensen die naar Zaanstad verhuizen is dat vaak onduidelijk, blijkt uit de gesprekken. ‘Dat je hier goedkoop kunt wonen, dat weten mensen wel. Pas als ze hier zijn, wordt duidelijk wat de Zaanstreek allemaal te bieden heeft.’ Maar een Zaankanter, wat is dat eigenlijk? Volgens de één iemand die ‘ui’ en ‘eu’ op de juiste manier kan uitspreken. Voor een ander ‘iemand die hier niet meer weg wil’

MAAK.Zaanstad - Bouwen en Wonen in Zaanstad Noord

23 november - De Lorzie Wormerveer

‘Meer verdichten met appartementen’ Zaankanters gingen maandagavond in De Lorzie in hartje Wormerveer met elkaar in gesprek over nieuwbouw, funderingsherstel en de noodzaak van duurzaamheid. Het was de eerste avond van MAAK.Zaanstad in een drieluik over bouwen en wonen. ‘Zaanstad is een populaire woonlocatie. De stad biedt een betaalbaar alternatief voor veel mensen, maar daardoor wordt het ook steeds moeilijker een passende woning te vinden’, aldus Cees Tip, directeur stedelijke ontwikkeling van Zaanstad. De gemeente heeft al locaties aangewezen voor vijfduizend woningen. Om een bijdrage te leveren aan de bouw van 300.000 woningen in de regio Amsterdam, wil Zaanstad er nog eens vijfduizend extra realiseren. ‘Maar waar moeten die dan komen? Bij stations? In het groen? Dat willen we graag horen van de bewoners’, zegt gemeentelijk netwerkontwikkelaar Koert-Jan van Hees in zijn inleiding. Ook de funderingsproblematiek krijgt aandacht tijdens de bijeenkomst met ongeveer twintig bewoners en ondernemers. De aantasting van de grenen funderingspalen onder menige Zaanse woning kan tot gevaarlijke situaties leiden.

‘Momenteel worden honderd woningen per jaar aangepakt. Als we met die snelheid doorgaan, dan zijn we pas over tachtig jaar klaar.’ Het grootste probleem is gebrek aan financiering. ‘De makkelijkste gevallen zijn al aangepakt’, zegt een bewoonster, ‘de mensen met een laag inkomen die funderingsherstel niet kunnen betalen blijven over.’ Hoewel gewerkt wordt aan een landelijk fonds waarmee voor funderingsherstel goedkoop kan worden geleend, vinden de aanwezigen dat ‘Den Haag’ het btw-tarief weer naar zes procent moet verlagen. De gemeente kan eigenaren van bedreigde woningen actief benaderen. Met een collectieve aanpak zou een scherpere prijs voor funderingsherstel bedongen kunnen worden. Ook wordt de gemeente gewezen op haar verantwoordelijkheid voor de sanering van vervuilde grond in Zaanstad.

Zaanstad wil verder beter scoren op duurzaamheid. De mogelijkheden om per huishouden wel honderd euro per maand te besparen op de energierekening zijn volgens de gemeente reëel. Ook hier is financiering een probleem. Geopperd wordt om ‘de goede actie van de gemeente zonnepanelen te stimuleren een vervolg te geven voor woningisolatie.’ De website ‘ikinvesteerslim.nl’ wordt genoemd voor gunstige duurzaamheidsleningen. Een ander geeft aan dat voor bewoners van sociale huurwoningen ‘de rekensom’ van belang is. ‘De huur gaat omhoog, maar je moet dat afzetten tegen wat het oplevert op de energierekening.’ In de Lorzie komen de aanwezigen niet tot een duidelijke keuze voor extra woningbouwlocaties in Zaanstad. Wel moeten groengebieden zoveel mogelijk onaangetast blijven. Gezien demografische ontwikkelingen lijkt verdichting de meest logische richting. ‘Het aantal senioren neemt toe. Een groot deel van hen zal liever in een appartement zonder tuin willen wonen. Ook jongeren vinden flats aantrekkelijk.’ Brede overeenstemming bestaat over de realisatie van gemengde wijken. ‘Oud en jong, huur en koop en rijk en arm door elkaar is het beste.’

MAAK.Zaanstad - Bouwen en Wonen in Zaanstad Midden

25 november - Zaans Museum Zaandam

‘Niet elk natuurgebied is heilig’ Mogen natuurgebieden worden opgeofferd voor de bouw van nieuwe woningen? Voor de één zijn ‘Natura 2000-gebieden’ heilig. Van een ander mag een toch al gehavende polder wel woonbebouwing krijgen. De bescherming van de natuur rond een stad met een grote uitbreidingsbehoefte vormde één van de dilemma’s op de tweede themabijeenkomst van MAAK.Zaanstad over bouwen en wonen. Zo’n twintig burgers, ondernemers, politici en ambtenaren gingen woensdagavond in het Zaans Museum met elkaar in gesprek over de toekomst van Zaanstad. Zaanstad heeft tot 2040 behoefte aan zeker 10.000 nieuwe woningen. Of wellicht zelfs het dubbele aantal. Uitbreiding is noodzakelijk vanwege de toenemende druk op de Amsterdamse woningmarkt. Of zoals iemand het formuleerde: ‘Als we niet fors bijbouwen, dan krijgt ook Zaanstad te

maken met enorme prijsstijgingen.’ Binnenstedelijk kunnen de komende tien jaar hooguit zo’n vijfduizend woningen worden gebouwd. De stad moet dus omzien naar andere bouwlocaties. De omgeving van station Koog-Zaandijk is zo’n plek. Als sportvelden worden verplaatst en de gemeente voor flinke dichtheden kiest, dan zouden daar misschien wel drieduizend woningen kunnen verrijzen. Als dan ook nog de fabriek van Tate & Lyle een andere plek zou krijgen, dan is een nog veel groter aantal mogelijk. Willen Zaankanters in stedelijke appartementengebouwen wonen? Vanuit

de gedachte dat Zaanstad in de toekomst sterk vergrijst en veel ouderen in slecht passende eengezinswoningen verblijven, lijkt de bouw van grote aantallen appartementen alleszins wenselijk. Onder de aanwezigen is de animo daarvoor niet bijster groot. ‘Het geeft niet dat de slaapkamers op de bovenetage straks niet meer worden gebruikt’, zegt een wat oudere man. Een andere aanwezige herinnert zich haar kortstondig verblijf in een appartement op de eerste etage. Het beviel helemaal niet. ‘Als je oud bent, dan is het juist fijn over een eigen tuin te beschikken. Een bewoner van een appartement moet de straat op.’ Alternatieve locaties kennen allerlei beperkingen. De Achtersluispolder leent zich wellicht voor transformatie, maar de daar aanwezige bedrijven zijn goed voor vierduizend banen. Dan valt het oog al gauw op woningbouw in natuurgebieden. ‘Uitgesloten. Het Guisveld heeft een beschermde status. Dat moeten we simpelweg accepteren.’ Niet iedereen is zo strikt. Neem de Kalverpolder. In de vorige eeuw is het gebied al aangetast. Woningbouw hoeft daar niet langer te worden uitgesloten. Ook kan kleinschalige woningbouw in de natuur een oplossing zijn om het beheer over te nemen van de verdwijnende boeren. Woensdagavond ging het verder over twee andere heikele kwesties. De zeer omvangrijke funderingsproblematiek. En het gebrek aan duurzaamheid. Veel Zaanse woningen zijn ‘zo lek als een mandje’. Een in funderingstechniek gespecialiseerde aannemer wees op de mogelijkheden om het één met het ander te combineren. Nieuwe funderingspalen kunnen zodanig worden gemaakt dat zij aardwarmte naar boven halen.

MAAK.Zaanstad - Bouwen en Wonen in Zaanstad Zuid

30 november – De Fabriek Zaandam

‘Moeten slecht gefundeerde en slecht geïsoleerde woningen niet gesloopt worden?’ In De Fabriek in Zaandam stond maandagavond voor de derde keer het thema bouwen en wonen op het programma van MAAK.Zaanstad. Dit keer was het de beurt aan bewoners van Zaanstad Zuid om hun mening te geven over nieuwbouw, funderingsproblemen en duurzaamheid. Annete Nicolas Gnodde, programmamanager Inverdan van de gemeente Zaanstad, leidde het thema van de avond in. “Waar en wat voor woningen willen we in het Zaanse? Hoe kunnen we de funderingsproblematiek aanpakken? De eigenaar is daarvoor in eerste instantie verantwoordelijk, maar wat betekenen gestutte huizen voor de leefbaarheid?” Op duurzaamheid scoort Zaanstad niet goed. “We bungelen onderaan de lijst van alle gemeenten in het land. Veel woningeigenaren hebben hoge energielasten, hoe kunnen we besparen? Hoe wordt Zaanstad groen?” Dat de bestaande woningvoorraad deze avond de meeste aandacht krijgt, wordt al snel duidelijk. ‘Als het al niet lukt bestaande locaties met nieuwe woningen te vullen, dan moet de gemeente misschien niet aan nog meer woningen denken.’ De fundering van duizenden Zaanse woningen

is een onderwerp dat veel meer mensen bezighoudt. De financiën blijken het struikelblok. Hypotheekverstrekkers zijn aan strikte eisen gebonden, sommige eigenaren hebben simpelweg het geld niet en de gemeente kan slechts advies geven. Een bewoner: ‘Kunnen we dat niet gezamenlijk aanpakken?’ Een bewoonster vraagt zich af of een Zaans solidariteitsfonds een optie is . ‘De mensen die het niet kunnen betalen, kunnen daar dan subsidie uit krijgen’. Toch lijkt de hoop het meest gevestigd op een landelijk fonds voor funderingsherstel. Eigenaren zouden dan aanvullend kunnen lenen, iets wat bij banken moeilijk lukt. Hoewel het verduurzamen van woningen van de aanwezigen niet heel veel aandacht krijgt, is funderingsherstel volgens een aanwezige wel de sleutel voor energiezuini-

gere woningen. ‘Als de fundering niet goed is, dan investeren eigenaren niet in hun woning. Als de basis op orde is, dan zie je dat veranderen.’ De gemeente zou daarom een stimuleringssubsidie kunnen overwegen. Zoals zij dat eerder bij de plaatsing van zonnepanelen heeft gedaan of tenminste borg kunnen staan voor leningen van banken. Wie het zelf wel kan betalen neemt energiemaatregelen mee als de fundering toch moet worden aangepakt. Er zijn al voorbeelden bekend van warmte/ koude opslag via nieuwe funderingspalen en ook Zaanstad kent nul-op-de-meterwoningen. ‘Maar is het soms niet beter om oude, slecht gefundeerde en slecht geïsoleerde woningen te vervangen door nieuwbouw?’, oppert een ander. Dat ligt gevoelig, omdat bij sloop het historische karakter van de stad op het spel staat. ‘En ook dan moet iemand het financiële verlies nemen. Dat kan je alleen oplossen als je de hoogte in gaat.’ Maar dan komt de grote stad dichtbij. ‘Straks zijn we een nieuw Rotterdam’.

MAAK.Zaanstad-bijeenkomst over economie en toerisme

2 december - Kreatief Pakhuis Zaandijk

‘Toerisme moet meer zijn dan kaas en klompen’ Hoe kan Zaanstad het hoofd bieden aan de drukte op de Zaanse Schans? Kunnen Zaandam of ‘Hotspot Wormerveer’ meeprofiteren van de groeiende stroom dagjesmensen? Daarover ging het woensdag op de druk bezochte MAAK.Zaanstad-avond over economie en toerisme in Zaandijk. Volgens Marlies Romeijnders, beleidsadviseur cultuur bij de gemeente Zaanstad, gaat het met de Zaanse Schans beter dan ooit. In ruim vijftien jaar tijd is het aantal bezoekers verdubbeld. Dit jaar ziet de Zaanse Schans naar schatting 1,8 miljoen bezoekers passeren. Bijna de helft van de bezoekers is afkomstig uit Azië. De Zaanse Schans hoort daarmee tot de belangrijkste attracties voor buitenlandse toeristen in ons land. ‘Die bezoekersstroom moet beter worden gespreid’, meent één van de aanwezigen. Wellicht kunnen de bezoektijden opgerekt, zegt zijn buurman. ‘Na vijf uur ’s middags is de Zaanse Schans zo goed als uitgestorven.’ Heel Zaanstad moet meer van het groeiend toerisme profiteren. Dat vraagt echter betere voorzieningen, als aantrekkelijke winkels, lekkere restaurants, meer hotels en een beter cultureel aanbod. Niet alleen

in Zaandam, maar ook in Zaanstad-Noord. De Zaan kan nog veel intensiever gebruikt. ‘De Zaanhopper moet elke dag om het kwartier varen.’ En de unieke veenweidegebieden kunnen toegankelijker worden gemaakt voor wandelaars, fietsers en bootjesmensen. Niet op de laatste plaats kan Zaanstad beter verkocht worden aan de toeristenindustrie. Door goede samenwerking met Amsterdam Marketing/ I Amsterdam. ‘Zaanstad is dichterbij dan Utrecht of Rotterdam.’ Of zo suggereerde een ander: ‘Gebruik de 25 schilderijen van Claude Monet als unique selling point voor het centrum van Zaandam.’ Verder spraken de zestig aanwezigen in het Kreatief Pakhuis over de ‘nieuwe en de oude economie’ De effecten van app’s, online

magazines, robots, 3D-printers en zelfrijdende auto’s laten zich nog niet zo makkelijk duiden. ‘Het onderwijsniveau moet omhoog.’ Verder is de verwachting dat het ‘thuiskantoor verder aan populariteit zal winnen. En degene die niet thuis wil werken, gaat naar De Koffiezaak.’ De oude economie blijft in de tussentijd van grote betekenis. ‘De basisindustrie waar jaren geleden al het vertrek van werd aangekondigd, die is er nog steeds.’ Wel kampt een aantal bedrijventerreinen met verloedering, leegstand en sociale onveiligheid. Is betere menging met woningbouw mogelijk? Daarover werd heel verschillend gedacht. Het bedrijfsleven vreest voor ‘dagelijks gezeur van buurtbewoners’. Andere aanwezigen menen dat toevoeging van woningen de sfeer kan verbeteren. ‘Veel bedrijven hebben de afgelopen jaren hun productieprocessen verbeterd. De milieuhinder is waarschijnlijk in allerlei gevallen veel kleiner, dan we nu nog denken. Dat maakt woningbouw heel goed mogelijk.’ Al merkt een oudere Zaankanter op: ‘Tien jaar geleden hebben we die discussie al gevoerd. Toen was de uitkomst dat de Achtersluispolder een werkgebied moest blijven. Daar hoeven we niet opnieuw over te praten.’

MAAK.Zaanstad - Verkeer & Vervoer

7 december – Stadhuis Zaandam

‘Laten we vooral geen pleisters plakken’ Zaanstad is nu een goed bereikbare stad. Maar blijft dat zo? Wat kan er nog beter? Waar zitten de knelpunten? Over die vragen bogen zo’n dertig betrokken inwoners van Zaanstad zich op de MAAK.Zaanstad thema-avond in het stadhuis over verkeer en vervoer.

‘Laten we uitgaan van lef en ambitie.’ Met die oproep opende wethouder Bereikbaarheid en Mobiliteit Addy Verschuren de bijeenkomst. ‘Het is een ingewikkeld vraagstuk, want het vergt ingrepen in de openbare ruimte en het kost veel geld. Maar het is urgent, het moet gewoon.’ Eric de Niet, planoloog bij de gemeente, toonde vervolgens aan dat Zaanstad al goed ontsloten is. Met veel spoor, een goed

wegennet en zelfs een snelfietsroute. Enkele knelpunten zijn de afgelopen tijd reeds verbeterd en er zitten nogal wat plannen in de pijplijn: meer treinen, hoogwaardige busverbindingen en uitbreiding van recreatieve fietsroutes. Toch is dat op de lange termijn niet genoeg. De discussie werd gevoerd rond drie thema’s: de OV-verbindingen met

Amsterdam, de verbindingen over het Noordzeekanaal en de spoorwegovergang Guisweg. De gesprekken vertoonden grote overeenkomsten: verkeer en vervoer, wonen, werkgelegenheid, toerisme, alles heeft met elkaar te maken. ‘Combineer de ondertunneling van het spoor met een betere op- en afrit van de A8’, was één van de suggesties. ‘Denk bij OV-verbindingen niet alleen aan trein en bus, maar ook aan de combinatie van (elektrische) fiets en een frequente pont over het Noordzeekanaal’. Ideeën genoeg, maar ‘laten we geen pleisters plakken’, was een oproep. ‘Bekijk het grotere geheel, anders leidt een deeloplossing tot een volgend probleem en ben je uiteindelijk duurder uit.’ Het openbaar vervoer moet – vanwege de noodzaak van een rendabele exploitatiegenoeg passagiers trekken. Dat leidt tot de vraag hoeveel extra woningen er nodig zijn, en waar die moeten komen. Binnen de Metropoolregio zou Zaanstad zo’n 10.000 of misschien wel 20.000 nieuwe woningen voor haar rekening moeten nemen. Volgens een van de bewoners is 5.000 woningen op bestaande binnenstedelijke locaties wel genoeg: ‘Ik ben hier komen wonen vanwege de leefbaarheid, dat is net zo belangrijk als de bereikbaarheid.’ Anderen vinden dat er in de buurt van OV-knooppunten best wat meer stedelijke (en dus hoge) bebouwing mag komen. De suggestie werd gedaan ‘eerst een goede infrastructuur te realiseren, waarna de woningen vanzelf volgen’. Een andere aanwezige suggereerde dat je juist eerst moeten weten waar de woningen komen, zodat je weet waar behoefte bestaat aan betere bereikbaarheid.

MAAK.Zaanstad - Onderwijs & Arbeidsmarkt

7 december – Regiocollege Zaandam

‘Kweek flexibele, onafhankelijke ondernemersgeesten’ De Zaanse beroepsbevolking moet beter worden voorbereid op de technologische uitdagingen van de toekomst. Raadsleden, wethouders, onderwijskundigen, zzp’ers, en een handjevol burgers lieten dinsdagavond in het Regiocollege hun licht schijnen over de grote gevolgen van verlies aan werkgelegenheid met name op MBO-niveau. Dick Emmer, wethouder van Onderwijs trapte af met een aantal vragen. ‘Wat vragen de snelle technologische ontwikkelen van de mensen in Zaanstad? En hoe krijgen wij ze goed opgeleid en voorbereid op hun nieuwe toekomst?’ Hij concludeerde dat onderwijs altijd achter loopt en legt de bal daarom ook neer bij het bedrijfsleven. ‘Bedrijven moeten zich realiseren dat zij een deel van het onderwijs voor hun rekening moeten gaan nemen in het kader van een leven lang leren.’ Via enkele fragmenten uit de documentaire ‘ Het werken van morgen’ (VPRO Tegenlicht) wordt het beeld geschetst van een nieuwe automatiseringsgolf. In tien jaar tijd zullen 2 à 3 miljoen banen verdwijnen. Er zijn straks nog weinig mensen nodig in het middensegment van de arbeidsmarkt. Wat betekent dat voor Zaanstad? Het risico werd breed onderkend. De werkgelegenheid in Zaandam loopt serieus gevaar. De gemeente heeft een relatief hoog percentage middelbaar opgeleiden, zo’n 15% meer dan in de rest van Metropool Amsterdam. Hoe komt het nu dat Zaandam zo’n hoog percentage MBO-ers kent? Dat is mede terug te herleiden naar het primair onderwijs. Een aanwezige onderwijskundige heeft onderzoek gedaan naar de kwaliteit

van basisscholen aan de hand van de CITO-eindtoets. Daaruit blijkt dat de Zaanse basisscholen lager scoren dan gemiddeld in Nederland. Terwijl uit ander onderzoek blijkt dat het intelligentieniveau van Zaanse kinderen wel op het gemiddelde niveau ligt. Aan potentieel ontbreekt het dus niet. Maar er is meer nodig dan lezen, rekenen en taal, zo valt aan alle tafels te beluisteren.

Het zou niet meer moeten gaan om het behalen van een standaarddiploma op een school waar gehoorzaamheid en volgzaamheid hoog in het vaandel staan, maar om het kweken van flexibele, onafhankelijke ondernemersgeesten. Een raadslid oppert diploma’s af te schaffen en meer te kijken naar competenties: ‘De MBO’er die toevallig helemaal geen gevoel voor taal heeft, zou op technisch vlak waarschijnlijk prima een HBO-functie kunnen vervullen.’ Om die reden moeten onderwijs en bedrijfsleven de handen snel ineenslaan. ‘Het stopt niet na het behalen van het papiertje, eigenlijk begint het dan pas. We moeten aan de slag met kleine concrete initiatieven en van daaruit de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven verder ontwikkelen en bestendigen.’

Slotbijeenkomst MAAK.Zaanstad

16 december – Regiocollege Zaandam

‘Kleine stap kan begin zijn van grotere beweging’ Wat is nodig om Zaanstad een volgende stap te laten zetten? MAAK.Zaanstad deelde woensdagavond in het Regiocollege de uitkomsten van een zes weken durende dialoog van politici en ambtenaren met burgers en ondernemers. Over heel verschillende dromen en grote en kleine ideeën voor de stad van 2025. Volgens burgemeester Geke Faber heeft de discussie aangetoond dat de gemeente ‘de twaalf goede onderwerpen te pakken heeft’. Op twee onderwerpen legde zij de nadruk. “De rol van Zaanstad in de Metropoolregio blijkt een issue van formaat. En de slechte fundering van duizenden woningen moet worden opgelost. Pas daarna kan de stad zich verder ontwikkelen. Funderingsherstel moet gelijk opgaan met verduurzaming van de woningvoorraad,” aldus de burgemeester. MAAK.Zaanstad heeft de afgelopen weken veel belangstelling getrokken. De website haalde 2.500 bezoekers. De filmpjes op Facebook werden meer dan 50.000 keer bekeken. En het spel Zinder werd bijna duizend keer gespeeld. Martijn Engelbregt, de maker van Zinder, trok een aantal conclusies uit het gedrag van de in meerderheid mannelijke spelers. 61 procent van de spelers houdt van cacaogeur. 66 procent van de deelnemers steunt de groeiambities van de stad. Geke Faber droomt van een ‘geweldig waterfront aan het Noordzeekanaal’. Veel Zaankanters deelden net als de burgemeester hun dromen in de ‘SRV-wagen’ van Dennis Nolte. Tien dagen lang doorkruiste

hij Zaandam en de omliggende dorpen onder het motto dat ‘íedere kleine stap het begin kan zijn van een grotere beweging’. Een medewerker uit de ouderenzorg droomt van een nieuwe opvanglocatie voor dementerende ouderen. ‘Wij moeten voorkomen dat paren in de laatste levensfase uiteen worden gerukt’. Zij heeft een pand in Westzaan op het oog. Een leraar uit het praktijkonderwijs wil stageplekken voor de leerlingen die het niet redden in het VMBO. De bewoners van de Westzanerdijkbuurt strijden voor hun Fronik Boerderij als toekomstig natuur- en educatiecentrum. Dominee Visser droomt

van de terugkeer van de Hebreeuwse tekst ‘U brengt uw volk naar de berg Sion…’’ op de voormalige synagoge aan de Gedempte Gracht. Het pand zou een horecabestemming moeten krijgen met ‘hapjes en drankjes uit de hele wereld’. En een bloemist in Rooswijk droomt van een betere plek met meer energie. Raadsleden blikten terug op de zeven thema-avonden over identiteit, wonen, vervoer, economie en toerisme en onderwijs en arbeidsmarkt. De een concludeert dat de groei van Zaanstad onder geen beding ten koste mag gaan van de ‘harde groene grens’. Een ander stelt vast dat de bevolking nog geen idee heeft welke kant de economie opgaat. In het nieuwe jaar vormen al die dromen en ideeën de opstap voor de agenda van de stadsontwikkeling. Wethouder Dennis Straat beloofde dat de uitkomsten met de deelnemers aan de MAAK.Zaanstad-dialoog worden gedeeld. ‘Die energie moeten we vasthouden.’

Data bijeenkomsten

bustour

MAAK.Zaanstad

12

DEKA Sporthal De Struyk, Zaandam 26 nov. 10.00 - 15.00 uur

Waar kun je ons vinden?

13

Markt Rozengracht, Zaandam 26 nov. 08.00 - 12.30 uur

14 Sultan Ahmet Moskee, Poelenburg 27 nov. 12.00 - 18.00 uur 15

Met MAAK.Zaanstad gaat de gemeente in gesprek met inwoners en ondernemers over de toekomst van de stad. Doe mee en geef uw mening in de MAAK.Zaanstadbus of bij één van de themabijeenkomsten.

Winkelcentrum Westerkoog, Koog aan de Zaan 28 nov. 10.00 - 12.00 uur

16 Sporthal de Sprong, Koog aan de Zaan Korfbalvereniging KZ/Hiltex 28 nov. 12.30 - 17.00 uur 17

Kreatief Pakhuis, Zaandijk Themabijeenkomst Economie en Toerisme 2 dec. 19.30 - 22.00 uur

18 Sportpark Kalverhoek, Wijdewormer DTS Zaanlandse wielerclub 6 dec. 10.00 - 14.30 uur

Data bijeenkomsten Markt, Krommenie 17 nov. 11.00 - 17.00 uur

2

Markt, Wormerveer 18 nov. 10.00 - 13.00 uur

3

Filmtheater de Fabriek, Zaandam Zuid Themabijeenkomst Zaanse identiteit in de Metropool 18 nov. 19.30 - 22.00 uur Filmtheater de Fabriek, Zaandam Zuid Themabijeenkomst Bouwen en Wonen Zuid 30 nov. 19.30-22.00 uur

3



1

bustour

1

19 Raadszaal Stadhuis, Zaandam Themabijeenkomst Verkeer en Vervoer 7 dec. 19.30 - 22.00 uur 19

6

8

Winkelcentrum De Saen, Assendelft 20 nov. 10.00 - 12.00 uur

6

Trias VMBO, Krommenie 20 nov. 12.30 - 16.00 uur

7

Fronikboerderij, Westzanerdijk Zaandam 22 nov. 10.00 - 16:00 uur

8

9

De Lorzie, Wormerveer Themabijeenkomst Bouwen en wonen Noord 23 nov. 19.30 - 22.00 uur

2

5

4 Buurtcentrum Poelenburcht, Poelenburg 19 nov. 13.30 - 16.00 uur 5

20 Regio College, Zaandam Themabijeenkomst Arbeidsmarkt en Onderwijs 7 dec. 19.30 - 22.00 uur Slotbijeenkomst 16 dec. 19.30 - 22.00 uur

17

10

11

9 16

15 12

Kerkstraat, Westzaan 25 nov. 10.00 - 12.00 uur

10 Albert Heijn Vos, Zaandijk 25 nov. 13.00 - 19.00 uur 11 Zaans Museum, Zaandam Themabijeenkomst Bouwen en wonen Midden 25 nov. 19.30 - 22.00 uur

18

19 20 7

3 13

14 4