M o rtui sunt ut liberi vivam us

M o r t u i su n t u t lib er i v iv a m u s

jaargang 11

1

Nr. 21

nov. 2012

Inhoud verenigingsblad nr. 21 03. Inhoud in het Pools

04. Colofon 05. Het bestuur 07. Poolse strijders op herhaling – BN DeStem 14 juni 08. Nieuw boek: Rozbitkowie 09. Nieuw boek: Honderd jaar heimwee 10. Wist u dat 11. Pasfoto’s - tekst van Jos van Alphen 13. Eric van Tilbeurgh onderscheiden op 25 juli 14. Joodse begraafplaats staat nu op de erfgoedkaart Oosterhout 15. Leon Czertok ligt op joodse begraafplaats. 16. Onthulling van monument in Grayen Sur Mer, Normandië – 28 juli 18. Bevordering van commandant Adamczak – 15 aug. 18. Personeelsverloop in de Poolse Ambassade 19. Uitnodiging herdenking in Axel 21 sept. 20. Herdenking in Baarle-Nassau en Baarle-Hertog (B) – 30 sept. 21. Ontmoeting van divisie oud-strijders in Zagan 2012 23. Divisiefeestdagen Zagan 2012 – 4 en 5 okt. 25. Herdenking in De Klinge (B) – 6 okt. 27. Herdenking in Lommel (B) – 21 okt. 28. Openbrief 30. Oud-strijders uit Polen gingen naar Nederland – 26 okt. 34. Meer bijzondere gasten in Oosterhout en Breda 35. Kunstwerk uit dankbaarheid Polen voor bevrijding van Oosterhout 40. Herdenkingmis te Breda – Ginneken – 28 okt. 40. Dodenappel te Breda – Ginneken 41. Herdenking op het Pools Ereveld – Ettensebaan 42. Vertaling van de toespraak van commandant Adamczak 46. Medaille Pro Patria – 28 okt. 47. Urn met grond van het graf van generaal Maczek – 11 nov. 49. In Memoriam 2012 51. Herinnering – herdenking sterfdag van generaal Maczek – 16 dec. 52. Kerstwensen en diverse informatie. Website: www.vereniging-1epoolsepantserdivisie-nederland.nl

2

Spis tresci biuletynu Stowarzyszenia nr 21. 03. Spis tresci w jezyku polskim 04. Colofon 05. Zarzad 07. Polscy wojacy powracaja – artykul w BN DeStem 14 czerwca 08. Nowa ksiazka: Rozbitkowie 09. Nowa ksiazka: Sto lat tesnoty 10. Czy wiedziales ze 11. Fotografie polskich zolnierzy – tekst Josa van Alphen 13. Eric van Tilbeurgh odznaczony 25 lipca 14. Zydowski cmentarz w Oosterhout na liscie dziedzictwa narodowego 15. Leon Czertok spoczywa na cmentarzu zydowskim 16. Odsloniecie pomnika w Grayen sur Mer, Normandia. – 28 lipca 18. Awans dowódcy Adamczaka – 15 sierpnia 18. Zmiany personalne w Polskiej Ambasadzie w Hadze 19. Zaproszenie na obchody dla uczczenia pamieci w Axel – 21 wrzesnia 20. Obchody dla uczczenia pamieci w Baarle-Nassau i Baarle – Hertog (B) 21. Spotkanie maczkowców w Zaganiu 2012 23. Swieto Dywizji w Zaganiu – 4-5 pazdz. 2012 25. Obchody dla uczczenia pamieci w de Klinge (B) – 6 pazdz. 27. Obchody dla uczczenia pamieci w Lommel (B) – 21 pazdz. 28. List otwarty z prosba o dane maczkowców z Bredy. 30. Maczkowcy z Polski pojechali do Holandii – 26 pazdz. 34. Wiecej waznych gosci w Oosterhout i Bredzie 35. Pomnik z wdziecznosci Polakom za wyzwolenie Oosterhout 40. Msza Swieta w intencji maczkowców w Bredzie – Ginneken – 28 pazdz. 41. Obchody dla uczczenia pamieci na Polskim Cmentarzu - Ettensebaan 42. Tlumaczenie przemówienia dowódcy Adamczaka 46. Medale PRO PATRIA – 28 pazdz. 47. Urna z ziemia z grobu generala Maczka w Zakopanem – 11 listop. 49. IN MEMORIAM 2012 51. Przypomnienie – Obchody rocznicy smierci generala Maczka – 16 grudz 52. Zyczenia swiateczne i informacje rózne

Strona internetowa Stowarzyszenia:

www.vereniging-1epoolsepantserdivisie-nederland.nl

3

Colofon ,In het spoor van de divisie” is een uitgave van de: e Vereniging 1 Poolse Pantserdivisie Nederland. Redactie: Nadole | Żeglarska 11 | 84-250 Gniewino | POLEN tel. 0048-58-6767 525, E-mail redactie: [email protected] Website: www.vereniging-1epoolsepantserdivisie-nederland.nl

Redactieleden: Krystyna B. Stopa-Konowrocka, Adrian Stopa, Kasia-Kierczak Lay-out. Albert Bugaj zorgt ervoor dat ons verenigingsblad gedrukt wordt en onderhoudt de contacten met de drukkerij, Drukkerij Lankhorst Rijen. “In het spoor van de divisie”wordt toegezonden aan leden van de vereniging. En verschijnt tweemaal per jaar namelijk in mei en in november. Voor extra exemplaren, informatie of kopij kunt u zich wenden tot de redactie, u kunt ook eigen kopij hier inleveren. Het lidmaatschap kost € 15.- per jaar en dient gestort te worden op e bankrekening nummer: 1089.04.962 t.n.v. Vereniging 1 Poolse Pantserdivisie Nederland te Breda, BIC: RABONL2U, IBAN: NL97 RABO 0108904962. Hier kunnen donateurs hun bijdrage ook op storten. Leden kunnen gebruik maken van de diensten van de vereniging, zoals, e informatie over de 1 Poolse Pantserdivisie en hulp bij het naspeuren van gegevens aangaande de Divisie. Opzegging van het lidmaatschap moet schriftelijk of per e-mail gebeuren vóór 1 november. De opzegging gaat dan het nieuwe kalenderjaar in. Niets van deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande e schriftelijke toestemming van Vereniging 1 Poolse Pantserdivisie Nederland.

4

Het Bestuur Voorzitter: Bolek Krzeszewski Lage Heijning 1 4847 ZJ Teteringen Nederland Tel: (+31) 076-5714474 E-mail: [email protected]

Secretaris: Frans Olejek Biezenstraat 5 4823 ZJ Breda Nederland Tel: (+31) 076-5415041 E-mail: [email protected]

Penningmeester: Cees Nowak Kapucijenhof 24 4811 XG Breda Nederland Tel: (+31) 076-5874683 E-mail: [email protected]

Bestuurslid: Stas Szamrowicz Regenwulp 47 4822 RJ Breda Nederland Tel: (+31) 076-5413982 E-mail: [email protected]

Bestuurslid: Adrian Stopa - Consul Buitenlandszaken Nadole ul.Zeglarska 11 84-250 Gniewino Polen Tel: (+48) 058-6767525 E-mail: [email protected]

Bestuurslid: Wadec Salewicz Schepenenstraat 15 4902 BZ Oosterhout Nederland Tel: (+31) 0162-432 633 E-mail: [email protected].

5

6

POOLSE STRIJDERS OP HERHALING BN DeStem, donderdag, 14 juni 2012.

Foto: Andee Karrerbelt.

Toegestuurd door Frans Olejek.

BREDA – Andee Karrerbelt kwam er dinsdagmiddag toevallig bij uit gereden. Boel bedrijvigheid rond de “Poolse tank” (die overigens Duits is) aan de rand van het Wilhelmina park. Drie oude jeeps stopten en daar stapten twaalf Poolse soldaten uit. De Polen zijn hun tour in Normandië gestart en bezoeken twee weken lang iedere dag een plaats die iets met de oorlog te maken heeft gehad. In Breda, bevrijd door de Polen, zaten ze goed. Gisteren vervolgden ze hun tocht door Nederland om via NoordDuitsland weer huiswaarts te komen. De “Poolse tank” stond gisteren opnieuw in de belangstelling, dit keer als “Hollandse tank”. Supporters hadden hem in passend oranje ingepakt. ATTENTIE: In het jaar 2012, de herdenking sterfdag van luitenantgeneraal Stanislaw Maczek en de Algemene Ledenvergadering vinden plaats op zondag 16 december in Breda. UWAGA: W roku 2012 obchody 18. rocznicy smierci generala broni Stanislawa Maczka oraz Coroczne Ogólne Zebranie Czlonków odbędą się w niedzielę 16 grudnia w Bredzie.

7

NIEUW BOEK: ROZBITKOWIE - ISBN: 978-83-205-5497-7. Een roman over het leven van een Poolse bevrijder van Nederland – soldaat van generaal Maczek Het is het jaar 1940. Een jonge Pool probeert zijn verbanning naar Siberië te overleven door het eten van brandnetels. Na zijn vertrek uit Rusland wordt hij een soldaat van generaal Maczek. Vijftig jaar later, op kerstavond, stort zijn dochter Anna psychisch in. Het leven van vader is voor altijd getekend door wat hij in de oorlog heeft meegemaakt. Anna, op haar beurt, wordt tegen wil en dank een tweede generatie oorlogsslachtoffer. Vader en Anna zijn de hoofdpersonages in de roman ‘Rozbitkowie’. In twee parallelle verhaallijnen leren we over vaders oorlogsjaren uit zijn dagboek; zijn dochter Anna vergezellen we in het jaar 1995 in Nederland, waar ze met haar gezin woont. De auteur van de roman is Bożena van Mierlo-Dulińska, Ze komt uit Krakau en is van opleiding anglist. Ze woont in Nederland sinds 1977. Het gesprek met de auteur Bożena van Mierlo-Dulińska Waarom heeft u van Vader een soldaat van generaal Maczek gemaakt? - In de jaren negentig leerde ik Thom Peeters uit Breda kennen. Thom Peeters werd een grote vriend van de Polen vanaf de dag dat hij als jongen stiekem over de heg keek naar soldaten die bezig waren de Duitsers uit zijn stad te verdrijven. Op de mouwen van hun uniform stond ‘Poland’. - Zijn verhalen over de mannen van Maczek fascineerden me. In de geschiedenislessen op mijn school in communistisch Polen had ik nauwelijks iets over generaal Maczek gehoord en over generaal Anders werd alleen maar negatief gesproken. - Ik begon Poolse veteranen in Breda en omgeving en ook in Edinburgh te interviewen. Daarna ging ik boeken lezen over de Maczek divisie. Die heb ik in de bibliotheken van Krakau en van het Pools Sociaal -Culturele Centrum in London gevonden. Het schrijven van ‘Rozbitkowie’ was daarna een kwestie van tijd. Is het dagboek authentiek? - Nee, het is geen bestaand dagboek, maar een compilatie uit oorlogsverhalen van verschillende soldaten van generaal Maczek. Op een gegeven moment vroeg ik me af of ik niet te veel tragische feiten op vaders pad had gelegd. Maar al snel daarna ontmoette ik een Poolse veteraan die niet alleen had meegemaakt wat vader overkwam, maar ook nog bijna was verdronken toen zijn schip, op weg naar Engeland, door de Duitsers

8

getorpedeerd werd. Vanuit historisch oogpunt klopt alles in het dagboek: de data, de plaatsen en zelfs de weersomstandigheden. Waarom heeft u het boek in het Engels geschreven (onder de titel ‘Somewhere Somehow’)? - In de jaren negentig gebruikte ik de Engelse taal het meest. Ik dacht in het Engels. De Nederlandse taal stond bij mij op de tweede plaats, het Pools op de derde. Trouwens, het oorspronkelijke ‘Somewhere Somehow’ wordt in november dit jaar uitgegeven, ook door Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. - Op dit moment kan ik niet zeggen of er een Nederlandse vertaling van Rozbitkowie komt. Ik ben nu elk vrij moment bezig materiaal te verzamelen voor mijn tweede roman – over de tijden van mijn oma, die 100 jaar werd. Waar kan men het boek kopen? - In Poolse internet boekhandels. Binnenkort ook in de internet boekhandel van het Generaal Maczek Museum in Breda. Bij mij (voor 10 euro), door een mail te sturen naar [email protected]. Het boek verstuur ik dan met de post (kosten 2.30 euro). Gefeliciteerd met uw schrijversdebuut en bedankt voor het gesprek. interview door: Malgorzata Bos-Karczewska. Bron: www.polonia.nl.

NIEUW BOEK: HONDERD JAAR HEIMWEE. De geschiedenis van Polen in Nederland. Wim Willems, Hanneke Verbeek ISBN: 9789461050595 Verwacht: november 2012. Titel wordt geleverd wanneer beschikbaar. Ze zorgen voor overlast, pikken onze banen in en overspoelen de markt. Waar komt toch opeens het idee vandaan dat Polen onze samenleving overhoophalen? Ze wonen hier immers al zo lang. Dit boek geeft de mensen achter de negatieve berichtgeving een gezicht. In Honderd jaar heimwee gaan de auteurs op zoek naar de levensverhalen van Poolse migranten, van de Eerste Wereldoorlog tot nu. Al die tijd vonden zij hier een bestaan. Tegelijkertijd bleven ze zich sterk verbonden voelen met hun vaderland. De persoonlijke verhalen in dit boek relativeren het idee dat de migranten uit Polen hier tijdelijk verblijven. Duizenden landgenoten zijn hun voorgegaan en hun lotgevallen zijn onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse gemeenschap. Honderd jaar heimwee maakt de wederzijdse verbondenheid van Polen en Nederlanders zichtbaar: een rijk geïllustreerd boek over een bevolkingsgroep met een lange geschiedenis.

9

WIST U DAT e

Soldaten van de 1 Poolse Pantserdivisie van generaal Stanislaw Maczek in totaal 324 medailles Virtuti Militari hebben gekregen?

Bron: http://pl-pl.facebook.com/czarna.dywizja/posts/447101708643672

10

PASFOTO’S Op de website www.polishwargraves.nl kunt U informatie vinden over Poolse oorlogsgraven die in heel West Europa te vinden zijn. In principe staat er van elke gesneuvelde ook een foto van zijn graf op de site. Daar wordt mee aangetoond dat het graf werkelijk bestaat. Daarnaast is er aan de gegevens van een aantal gesneuvelden een pasfoto toegevoegd. Een pasfoto geeft aan de bestaande informatie een grote meerwaarde. Met de foto komt de webpagina tot leven. Dat merken we ook aan reacties van nabestaanden. Deze pasfoto’s zijn afkomstig van de Poolse oud-strijder Czesław Szewczyk. Hij heeft lang geleden de moeite genomen om al die pasfoto’s te scannen vanaf de originele documenten, die in Londen worden bewaard. Scannen stond toen nog in de kinderschoenen daarom is de kwaliteit maar matig maar een slechte foto is beter dan geen foto. Inmiddels is de techniek met sprongen vooruit gegaan maar het Engelse Ministry of Defence heeft ook geld geroken dus het verkrijgen van betere scans is een kostbare zaak geworden. Gelukkig zijn er door bemiddeling van Krystyna en Adrian Stopa van de Vereniging 1e Poolse Pantserdivisie Nederland enkele mooie donaties ontvangen van Poolse oud-strijders waar we heel wat pasfoto’s van kunnen betalen; van mevr. Barbara Orłowska vicevoorzitter van de Vereniging Poolse Combattanten uit London en Bronisław Kowalczyk (90), soldaat van e de 1 Poolse Pantserdivisie, lid van de Vereniging Poolse Combattanten uit Sydney, en van Belg, Firmin Verbeke uit België. Inmiddels staan op de site nieuwe pasfoto’s van de Poolse militairen, die op de Erevelden in Breda, Ginneken, Axel en Oosterhout begraven zijn. Binnenkort volgen er nog meer. Jos van Alphen – webmaster

11

12

ERIC VAN TILBEURGH ONDERSCHEIDEN OP 25 JULI Eric van Tilbeurgh kreeg het Ridderkruis van de Orde van Verdienste van de Republiek Polen in de Poolse Ambassade in Den Haag voor zijn inzet voor het populariseren van kennis over de moed van het Poolse leger tijdens de bevrijding van Nederland van de Duitse bezetter in de tweede wereld oorlog.

Hij heeft de Stichting “Wojtek” opgericht, die de naam van de beer draagt, e die als “mascotte” de hele gevechtroute met soldaten van de 2 Poolse Corps vanaf Syrië via Afrika tot Monte Casino meegemaakt heeft. De heer Van Tilbeurgh is meer dan 30 jaar bezig met het verzamelen en heeft nu de grootse collectie ter wereld betreffende de Poolse Strijdkrachten in het Westen. Hij heeft bijgedragen aan de teruggave van eer aan de Poolse soldaten en e generaal Sosabowski van de 1 Onafhankelijke Parachutistenbrigade die deelnam aan de Market Garden operatie. In 2004, 60 jaar na de gevechten e in Arnhem, heeft hij een grote tentoonstelling georganiseerd over de 1 Poolse Brigade in Driel. Toen heeft de Nederlandse televisie de film van Geertjan Lassche getoond “Vergeten helden uit Arnhem”, die in samenwerking met Eric van Tilbeurgh was gemaakt. Daarna begon de publieke opinie eer voor Poolse soldaten te eisen Eric van Tilbeurgh was een van de helden in de documentaire van Joanna Pieciukiewicz “Eer van Generaal”. De Polen waren onder de indruk van zijn vastberadenheid in verspreiding van de waarheid over de Poolse helden uit Arnhem. Tijdens de première kreeg hij de onderscheiding “Vriend van de Polen in het buitenland van het jaar 2008”.

13

JOODSE BEGRAAFPLAATS STAAT NU OP DE ERFGOEDKAART OOSTERHOUT Bron: BN DeStem.nl: Auteur: Ralph van Wolffelaar, vrijdag 27 juli 2012

De joodse begraafplaats aan de Pannenhuisstraat staat sinds kort op de erfgoedkaart van de gemeente Oosterhout. Foto: René Schotanus /het fotoburo. OOSTERHOUT - De joodse begraafplaats aan de Pannenhuisstraat is door burgemeester en wethouders, op aandringen van de gemeenteraad, op de erfgoedkaart Oosterhout geplaatst. Deze kaart geeft de archeologische cultuurhistorische waarden in Oosterhout weer. Op de begraafplaats in de bossen van de Vrachelse Heide liggen zo'n 280 overleden joden. Veel van hen afkomstig uit België, want daar is het niet mogelijk een eeuwigdurend grafrecht te krijgen. Het terrein dient als begraafplaats voor overledenen binnen de Nederlands Israëlitische Gemeente (NIG) Breda, die van Bergen op Zoom tot Tilburg en van Moerdijk tot Baarle-Nassau strekt. De gemeente telt nog circa 45 zielen, waardoor er jaren voorbijgaan dat er geen teraardebestellingen plaatsvinden. In het midden van de begraafplaats staat een tweetal grote bomen. Al begin negentiende eeuw werden op deze locatie overledenen begraven. Er rest nog een houten zerk, de rest is van steen. Toen het land na de Tweede Wereldoorlog weer was opgebouwd, verschenen steeds vaker marmeren stenen.

14

De oorlog is precies de reden waarom er nog veel ruimte over is op het grote perceel, zegt NIG-voorzitter Philip Soesan. "Vele joden uit de regio hadden hier begraven willen worden, maar werden afgevoerd naar de concentratiekampen. Van de ongeveer 250 joden in de regio, waren er na de Tweede Wereldoorlog nog maar zo'n tien over." Hun namen staan sinds 2003 vermeld op een grote gedenkplaat op het terrein. Soesan: "Sommige kinderen waren nog geen halfjaar oud." Wie langs de zerken loopt, ziet typisch joodse namen als Levie, Cohen of Kooperberg, maar ook ogenschijnlijk minder voor de hand liggende familienamen als De Vries en zelfs Tokkie. Ook ligt er een Poolse militair, die in de oorlog gevangen was genomen. Hij pleegde zelfmoord, om de achterblijvende joden niet te kunnen verraden.

LEON CZERTOK LIGT OP JOODSE BEGRAAFPLAATS. Bron BN DeStem, donderdag 2 augustus 2012. Door Ralph van Wolffelaar OOSTERHOUT – Het graf van de Poolse militair op de joodse begraafplaats aan de Pannenhuisstraat is niet van iemand die in gevangenschap stierf, zoals wij vorige week meldden, maar van Leon Czertok. Deze 24-jarige militair sneuvelde op oudjaarsdag 1944 bij de strijd om het Capelsche Veer e in dienst van de 1 Poolse Pantserdivisie, aldus oorlogshistoricus Jos van Alphen uit Dorst. : Een treurige geschiedenis, want hij was vanuit Brazilië naar hier gekomen, nadat zijn joodse ouders daarheen waren geëmigreerd. Na zijn dood wilden ze hem opgraven en naar Israel emigreren, maar dat is er niet meer van gekomen, omdat het ook daar onrustig werd.” In het boek Verborgen in Brabantse Bodem van Jan Bader staat de volgende passage over de omstandigheden waaronder Czertok omkwam: “In de nacht van 30 op 31 december ging een patrouille met luitenant Czertok op weg en raakte verwikkeld in een hevig vuurgevecht. Leon Czertok verloor het contact met zijn manschappen en bleef gewond in de sneeuw en modder van dit koude en desolate landschap liggen. Zijn strijdmakkers konden hem niet meer bereiken, maar volgens hen zou hij nog geroepen hebben: Ik ben gewond, en enige tijd later: Oh God, I am ready now. Bij het licht van de volgende morgen hebben zij hem dood gevonden in het prikkeldraad. De joodse begraafplaats is overigens niet vrij toegankelijk.

15

ONTHULLING VAN MONUMENT IN GRAYEN SUR MER, NORMANDIE Soldaten van generaal Maczek zijn vanaf 29 juli tot 4 augustus 1944 op de stranden van Normandië geland en in de regio Bayeux geconcentreerd. Op zaterdag, 28 juli 2012 in Grayen sur Mer in Normandië werd een e monument onthuld die militairen van de 1 Poolse Pantserdivisie en hun oorlogsgevechtsroute herdenkt. Dit is het eerste monument op de stranden van Normandië die aan de Poolse Pantsermilitairen aandacht e besteed. Dit monument opent symbolisch de gevechtroute van de 1 Poolse Pantserdivisie die er al met monumenten in Mont Ormel, Chambois en het Poolse Militaire Ereveld in Langannerie getekend is. e De Vereniging 1 Pantserdivisie van Generaal Maczek in Frankrijk was de initiator van het ontstaan van dit monument met de voorzitter Jean Pierre Ruault en erevoorzitter Edward Podyma – veteraan die deelnam o.a. aan de gevechten bij Falaise. Deze ceremonie was het begin van diverse activiteiten die het winnen van de strijd bij Falaise herdachten en werden met de traditionele herdenking op Mont Ormel op 24 -25 augustus gesloten.

16

e

Landingsstranden van de 1 Poolse Pantserdivisie in Normandië.

Info en foto’s toegestuurd door Jean-Pierre Ruault - voorzitter van de e Vereniging 1 Poolse Pantserdivisie van generaal Maczek in Frankrijk.

17

BEVORDERING VAN COMMANDANT ADAMCZAK Op 15 augustus 2012 – Dag van het Poolse Leger – werd commandant van e de 11 Lubuska Cavalerie Pantserdivisie, brigadegeneraal Janusz Adamczak tot generaal – majoor door de opperbevelhebber van de Poolse Krijgsmacht, de Poolse president Bronisław Komorowski benoemd.

Foto: generaal-majoor Janusz Adamczak.

PERSONEELSVERLOOP IN DE POOLSE AMBASSADE De nieuwe ambassadeur van Republiek Polen in Nederland werd de heer Jan Borkowski in maart jl. E-mail: [email protected] Mevr. Małgorzata Pacek werd de nieuwe Consul vanaf 1 juli 2012. (0)70 7990 125, E-mail: [email protected] Kolonel Dariusz Waryszewski werd de nieuwe Attaché vanaf augustus 2012. E-mail; [email protected] Ambassade van Republiek Polen Alexanderstraat 25 2514 JM Den Haag Tel. 070-7990 100 Fax 070-7990 137

18

UITNODIGING Op vrijdagmorgen, 21 september a.s. begint het Bevrijdingsweekend in Axel. Om 10.00 uur start de herdenking bij het Poolse Kruis op de tweede Verkorting. Deze herdenking wordt georganiseerd door de medewerkers van het Gdynia Museum. Op de vrijdagavond van het herdenkingsweekend is er een muzikale avond, die deze keer wordt verzorgd door een kwartet, dat elkaar kent van het Koninklijk Conservatorium uit den Haag. Aanvang 19.30 uur in de Halle in Axel. Einde ongeveer 21.00 uur Organisatie: Vertegenwoordigers van het Herdenkingscomité 4 en 5 mei Axel, Axel Cultuur- en Muziekstad en Poolse inwoners uit Vlissingen voor de Poolse contacten. Indoor Bevrijdingstaptoe in de Sporthal op zaterdag 22 september. Zoals ieder jaar wordt het herdenkingsweekend afgesloten met een Bevrijdingstaptoe. Het ene jaar buiten op het Kennedyplein, dit jaar de Indoor taptoe in de sporthal. De avond begint om 20.00 uur. Einde is voorzien om ongeveer 22.15 uur. Organisatie: Taptoecomité Axel. Wij nodigen u hierbij van harte uit aanwezig te zijn en hopen u in Axel te kunnen verwelkomen. Namens de organisatoren, T. Sawicki & V. Ruminska Bron: Violetta Ruminska [[email protected]]

19

HERDENKING IN BAARLE-NASSAU EN BAARLE-HERTOG (B) 30 sept. Toegestuurd door Jan Cornelissens

Foto in de kerk: v.r.n.l.; Poolse oud-strijders: Hieronim Szafranski, Roman Figiel, Stefan Jezierski en Sylwerster Bardzinski.

Foto’s bij het Poolse monument: links v.l.n.r.: Poolse oud-strijders: R. Figiel, J. Poplawski, E. Szczerbinski en bestuurslid W. Salewicz uit Nederland. Foto rechts: v.l.n.r.; oud-strijders S. Bardzinski en S. Jezierski uit België.

20

ONTMOETING VAN DIVISIE OUD-STRIJDERS IN ZAGAN 2012

21

Edmund Semrau

Antoni Przybył

Kazimierz Psuty

Waclaw Butowski

Jan Prabudzki

Jan Prabudzki

Karol Wiliwick (GB)

Zygmunt Nowak

Stanislaw Jeziorny

Bernard Michalek

Alojzy Witkowski

Jan Kudla

Alojzy Jedamski

Janusz Goluchowski

Mieczyslaw Lutczyk (CA)

Marian Slowinski, Sylwester Bardzinski (B),Stefan Jezierski (B). Foto’s van de Poolse oud-strijders: Krystyna Stopa – Konowrocka.

22

DIVISIEFEESTDAGEN ZAGAN 2012 e

Op donderdag, 4 oktober, is het bestuur van de Vereniging 1 Poolse e Pantserdivisie Nederland op reis gegaan om de Divisiedagen van de 11 Lubuska Cavalerie Pantserdivisie te Zagan bij te wonen. Door de goede band die onze Vereniging heeft opgebouwd met de Divisie te Zagan is het een gewoonte geworden dat we op gezette tijden elkaars herdenkingen e bijwonen. Omdat het een speciaal jaar is, namelijk; 120 verjaardag van e Generaal Stanislaw Maczek en het 70 jaar geleden ontstaan van de 1 Poolse Pantserdivisie, vond het bestuur het noodzakelijk dat we met een ruime delegatie vanuit Breda aanwezig moesten zijn in Zagan. Bijna het voltallige bestuur was dan ook aanwezig op de Divisiedagen te Zagan en in Swietoszów. De Divisie had ons een driedaags programma voor geschoteld, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. Het was een heel strak programma, startend met een kerkdienst tot en met de afsluiting met een galadiner op de zaterdagavond. Hier volgen nog foto impressie van de Divisiedagen te Zagan.

Vrijdagmorgen kerkdienst in de divisiekerk te Zagan

Vrijdagmiddag defilé en herdenking op het Generaal Maczekplein

23

e

Het bestuur dankt de organisatie van de 11 Lubuska Cavalarie Pantserdivisie en in het bijzonder Divisie Generaal-majoor Adamczak voor de uitnodiging die wij mochten ontvangen en de buitengewone gastvrije ontvangst in Zagan en Swietoszow. Tekst en foto’s toegestuurd door Bolek Krzeszewski

Onderscheidingen worden uitgedeeld aan de veteranen

e

Bloemen gelegd o.a. door de Vereniging 1 Poolse Pantserdivisie Nederland

Divisie Generaal-majoor Adamczak op de Sherman

24

Poolse veteranen op het Pantserplein voor standbeeld Gen. Maczek te Zagan. HERDENKING IN DE KLINGE (B) Op 7 oktober zijn Frans Olejek en ik naar de herdenking in De Klinge (België) geweest. Vanaf het verzamelpunt gaan alle genodigden in optocht naar de kerk. Voorafgegaan door een oude legerjeep (uiteraard met Poolse vlag) gaat de optocht van vaandels, genodigden, fanfare en andere belangstellenden naar de kerk. Hier werd de Heilige Mis opgedragen, in twee talen. Tijdens de mis was er volop aandacht voor de bevrijding en de gevallen militairen tijdens de bevrijding. Na de mis gingen we in optocht naar het kerkhof. Hierbij werd onderweg stilgestaan bij het monument ter nagedachtenis alwaar bloemen gelegd werden door de burgemeester. Daarna ging de stoet weer verder naar het kerkhof. Daar aangekomen verzamelden we ons bij het gedenkteken. Na toespraken door diverse hoogwaardigheidsbekleders werden de bloemen gelegd. Speciaal werd er dit jaar stilgestaan bij het nieuwe monument dat opgericht was in het kader van de Europese Samenwerking. Ter aanvulling een drietal foto's genomen tijdens de herdenking. Tekst en foto’s toegestuurd door Kees Nowak.

25

e

v.l.n.r. Kees Nowak bij het graf van drie Poolse soldaten van de 1 Poolse Pantserdivisie en Claude Richet de vicevoorzitter en feestbestuurder van de De Nationale Strijdersbond afdeling De Klinge.

26

HERDENKING IN LOMMEL (B) Ine en ik hebben op 21 oktober jl. namens onze 1e Poolse Pantserdivisie Nederland deelgenomen aan de jaarlijkse herdenking in Lommel. De organisatie van deze herdenking was in handen van de Poolse Ambassadeur in België, de burgermeester van de stad Lommel en de voorzitter van de Poolse Unie afd. Lommel. Het programma bestond uit: 14.00 uur: samenkomst op het Pools Militair Kerkhof in Lommel 14.15 uur: plechtigheden en de bloemenhulde 15.30 uur: receptie in het Huis van de Burgermeester in Lommel Het was een druk bezochte sfeervolle herdenking waarbij het opvallend was dat zeer veel vaandels aanwezig waren alsmede vele buitenlandse autoriteiten (Oekraïne, Duitsland) die wij bij herdenkingen in Nederland niet tegenkomen. Uiteraard waren ook onze Belgische leden van de 1e Poolse Pantserdivisie NL aanwezig. Voor mij was het leerzaam hoe zij het dodenappel invulden. De receptie na de herdenking was druk en levendig, waarbij de bekende Poolse gerechten uiteraard niet ontbraken. Tekst toegestuurd door Stas Szamrowicz Bronfoto’s:http://www.bruksela.msz.gov.pl/nl/actueel/lommel__eerbetuiging_ aan_de_poolse_soldaten_gesneuveld_voor_de_bevrijding_van_belgie;

27

OPENBRIEF AAN: Poolse veteranen, weduwen, zonen en dochters van Poolse veteranen uit Breda Breda, 22 oktober, 2012 Geachte lezer Mijn naam is Albert Bugaj, zoon van George Bugaj een Poolse veteraan van e de 1 Poolse pantserdivisie van Generaal Stanisław Maczek. Ik ben als vrijwilliger verbonden aan het Generaal Maczek museum in Breda. Wij hebben het plan opgevat om in ons museum een ‘’Wall of Fame’’ samen te stellen van Poolse veteranen. Wij willen dit realiseren vóór de herdenking in oktober 2014 ( Breda 70 jaar bevrijd) Mijn vraag aan U is de volgende: zou u het op prijs stellen als U, uw echtgenoot of vader hierin als eerbetoon wordt opgenomen? We hebben helaas voorlopig maar plaats voor max. 64 veteranen. (dus wacht niet te lang met uw reactie a.u.b.) Zo ja, wat heb ik nodig? 1. Uiteraard een foto van u, uw echtgenoot of vader (liefst in uniform van rond 1942/1947) die ik dan kan scannen in een hoge resolutie, de foto wordt in A4 formaat afgedrukt. Het origineel wordt aan u geretourneerd. Of door u digitaal aangeleverd per mail met minimaal gescande Afm.: resolutie 300 dpi breedte 2323 pixels hoogte 3425 pixels. e 2. In welk onderdeel van de 1 Poolse pantserdivisie (of andere eenheid) zat uw vader? Evt. militair registratienummer. 3. Volledige naam en voornamen, wanneer en waar is hij geboren en wanneer en waar is hij overleden? Als u belangstelling hebt voor dit project laat het me dan weten via: [email protected] Ik kijk vooruit naar uw reactie, Met vriendelijke groet, Namens het bestuur van het Generaal Maczek Museum Breda, A.A.A. Bugaj

28

Beste Bert, Als reactie op jouw oproep, stuur ik je een foto van mijn vader Józef Stopa. Hij diende in de Poolse Strijdkrachten onder Brits commando vanaf 01.04.1942 en na de reorganisatie van het Poolse Leger in Midden-Oosten diende hij vanaf 12.09.1942 in de 1e Antitank Artillerie Regiment van de 1e Poolse Pantserdivisie met registratie nummer 1910/72/I-24446/A.P. Józef Stopa was geboren op 03.03.1910 in Pogwizdów, gemeente Łańcut, provincie Lviv (Lwów - in het Pools), Polen. Hij is overleden te Breda op 4 juli 1978. Met vriendelijke groet, Adrian Stopa

29

OUD-STRIJDERS UIT POLEN GINGEN NAAR NEDERLAND Op vrijdag, 26 oktober jl. ging een 16 persoonsgroep met de oud-strijders e van de 1 Poolse Pantserdivisie met een vliegtuig richting Amsterdam om deel te nemen aan herdenkingen ter gelegenheid van 68. jaar bevrijding van Breda en omgeving. Dat waren de oud-strijders: Marian Słowiński met begeleidster Elżbieta Glesmann, Kazimierz Psuty met begeleider Benedykt Walas, Bernard Michałek met begeleidster Ewa Szulc, Janusz Gołuchowski, Alojzy Jedamski, Stanisław Jeziorny, Wlodzimierz Cieszkowski, Edmund Semrau, vaandeldragers: Krzysztof Grabiec, Marian Stefański, Andrzej Kuczyński en groepbegeleiders: Lech Pietrzak en Adrian Stopa. Hun tickets waren door de Nederlandse Ambassade in Warschau betaald. Voor vertrek in de Hal voor Vips waren ze uitgezwaaid door de Nederlandse Ambassadeur Marcel Kurpershoek en de Nederlandse Prinses Laurentien. Zie verder de foto’s gemaakt door Krzysztof Weyher. In Amsterdam, op Schiphol werden ze opgehaald door Taxi-events, die het transport verzorgde tijdens hun hele verblijf in Nederland, en naar Golden Tulip hotel Mastbosch, Burgemeester Kerstenslaan 20 te Breda gebracht. Deze ereburgers van Breda werden verwelkomd door burgemeester Peter van der Velden persoonlijk. De burgemeester heeft met zijn ereburgers gesproken. Ze genoten van zijn gastvrijheid. Eten en transport werd door de Gemeente Breda geregeld en betaald. De overnachtingen werden beschikbaar gesteld door de Heer Peter Werther, directeur van Hotel Mastbosch. Dat was mogelijk door de persoonlijke inzet van Mevrouw Gerdi A. Verbeet voormalig Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Tekst: Adrian Stopa. Foto’s: Krzysztof Weyher

30

Foto: v.l.n.r. A. Stopa, J. Gołuchowski, Prinses Laurentien, Nederlandse Ambassadeur in Warschau Marcel Kurpershoek

Foto v.l.n.r.; E. Semrau, Prinses Laurentien, B. Michałek, W. Cieszkowski, M. Słowiński.

31

Foto v.l.n.r.; S. Jeziorny, K. Grabiec, J. Gołuchowski, Prinses Laurentien, A. Stopa.

Foto v.l.n.r.; Prinses Laurentien nam in ontvangst de Herinneringsmedaille van J. Gołuchowski en luistert naar de uitleg in het Nederlands van A. Stopa.

32

e

Foto: Herinneringsmedaille ter gelegenheid van 120 verjaardag van e generaal S. Maczek en 70 jaar sinds de oprichting van de 1 Poolse Pantserdivisie in Schotland uitgegeven door de Vereniging Soldaten van generaal Maczek uit Beskidy met zetel in Bielsko-Biała (PL).

Foto: de gehele reisgroep met Prinses Laurentien en Nederlandse Ambassadeur in Warschau Marcel Kurpershoek

33

MEER BIJZONDERE GASTEN IN OOSTERHOUT EN BREDA In het jaar 2012 kwamen niet alleen oud-strijders naar Oosterhout en Breda maar ook meer bijzondere gasten om deel te nemen aan herdenkingen. Niet alleen ter gelegenheid van 68 jaar na de bevrijding maar ook ter e gelegenheid van de 120 verjaardag van generaal S. Maczek, en 70 jaar van e de oprichting van de 1 Poolse Pantserdivisie in Schotland, en het planten van een roodwit bloeiende tulp genoemd “Generaal Stanislaw Maczek”. 1. Andrzej Maczek – zoon van luitenant-generaal S. Maczek is gekomen op uitnodiging van Stichting Jaarlijkse Herdenking Bevrijding Breda om o.a. de bovengenoemde tulp op het graf van zijn vader samen met de burgemeester van Breda Peter van der Velden, oud-strijder Figiel en tulpenkweker dhr. Jan Ligthart te planten. e 2. Commandant van de 11 Lubuska Cavalerie Pantserdivisie uit Żagań, generaal-majoor Janusz Adamczak met commandanten van alle drie brigades; De Commandant van de 10e Cavalerie Pantserbrigade genoemd naar generaal Maczek, brigadegeneraal Podlasinski; de e Commandant van de 17 Wielkopolska Gemechaniseerde Brigade, e brigadegeneraal Andrzejczak; De Commandant van de 34 Cavalerie Pantserbrigade, kolonel Pokropowicz, en met erewacht, vaandelwacht en erepeloton die saluutschoten ter ere van de gesneuvelden hebben gelost, 3. Kolonel Zbigniew Krzywosz - directeur van militaire afdeling als Vertegenwoordiger van minister Ciechanowski van het Ministerie voor de Veteranen - en Onderdruktenzaken in Polen ook om de Medaille PRO PATRIA aan Edward Szczebiński en Jos van Alphen op het Pools Militaire Ereveld aan de Ettensebaan op te spelden; 4. De heer Jerzy Platajs vertegenwoordiger van de Raad voor de Bescherming van Herinnering van Strijd en Martelaarschap, die financieel de bouw van het nieuwe monument aan het Pools Militaire Erehof in Oosterhout gesteund heeft, om bij de onthulling te zijn; 5. Secretaris van Federatie van Poolse Pantserorganisaties, luitenantkolonel bd. Waldemar Kotula, 6. 38 Vertegenwoordigers van de Poolse Padvinderijbond (ZHP); met instructeurs Krzysztof Wasilewski, Marceli Ratajczak en Agata Grzywacz. 7. Dhr. Ryszard Bielecki met de kinderen en jeugd, en met begeleiders van het doven en slechthorenden Instituut genoemd naar generaal Stanislaw Maczek uit Bydgoszcz.

34

KUNSTWERK UIT DANKBAARHEID POLEN VOOR BEVRIJDING VAN OOSTERHOUT Op het Pools Militair Ereveld in Oosterhout is zaterdag 27 oktober jl. het kunstwerk Overbruggen van beeldend kunstenaar Paul Elshout onthuld. Dat gebeurde tijdens de herdenking van de bevrijding van Oosterhout, 68 jaar geleden door de 1e Poolse Pantserdivisie van generaal Stanislaw Maczek.

De Poolse ambassadeur Jan Borkowski, oud-strijder Edward Szczerbinski en burgemeester van Oosterhout Stefan Huisman, onthulden het kunstwerk door er witte en rode anjers op te leggen. Ook Andrzej Maczek, zoon van wijlen generaal Stanislaw Maczek, was bij de herdenking aanwezig. Dit kunstwerk Overbruggen is een blijvende herinnering aan de Poolse bevrijders. Het symboliseert ook grote inspanningen die geleverd moeten worden om vrede, vrijheid en veiligheid in de toekomst te borgen. Het kunstwerk is een initiatief van een zoon van de Poolse oud-strijder de heer Wadec Salewicz. De speciaal opgerichte Stichting Kunstwerk Pools Militair Ereveld heeft het geld bij elkaar gebracht voor het kunstwerk. Van dit geld worden ook educatieve projecten op scholen gehouden. Redactie Polonia.nl bedankt Franke Burink uit Oosterhout voor het toesturen van foto’s.

Gepubliceerd op Polonia.NL 29.10.2012,

35

Foto’s toegestuurd door Jan van Dongen.

v.l.n.r.: dhr.J. Borkowski – Ambassadeur van Polen, dhr. Huisman Burgemeester van de gemeente Oosterhout, de vertegenwoordigers van de e 11 Lubuska Cavalerie Pantserdivisie, E. Szczerbinski – oud-strijder en Andrzej Maczek – zoon van luitenant-generaal Stanislaw Maczek.

e

Grafkaars. Eresalvo van het erepeloton van de 10 Cavalerie Pantserbrigade genoemd naar generaal Maczek uit Swietoszów.

36

Links: M. Jasieniecka – tolk en W. Salewicz- ceremoniemeester Rechts: Kolonel D. Waryszewski – Defensie Attaché en J. Borkowski – Ambassadeur van Republiek Polen.

e

Links: delegatie van de 11 Lubuska Cavalerie Pantserdivisie Rechts: delegatie van de divisie oud-strijders uit Polen

Links: v.l.n.r. J. Stoffels, J. Cornelissens en. S.Bardzinski – oud-strijder van e Verbond van Poolse Oud-strijders en Veteranen van de 1 Pantserdivisie van Generaal Maczek in België. Rechts: S. Szamrowicz en F. Olejek – onze bestuursleden.

37

e

Vaandelwacht en erepeloton van de 10 Cavalerie Pantserbrigade

e

Links: 1 luitenant A. Dilven - commandant van Erewacht. Rechts: Erewacht van de Bravo Compagnie van het 30 Natresbataljon.

Wlodzimierz Cieszkowski, Stan Jeziorny, Kazimierz Psuty, Edmund Semrau.

Janusz Goluchowski, Alojzy Jedamski. Vaandelwachten.

38

Edmund Semrau met Andrzej Maczek in Mastbosch Hotel Breda. Foto: Adrian Stopa.

Bevrijdingsfeestavond georganiseerd jaarlijks door de Bredase Culturele Vereniging Polonia in de Viandenzaal te Breda. Bron: http://www.polonia-breda.nl/

39

HERDENKINGMIS TE BREDA – GINNEKEN Sint-Laurentiuskerk, Ginnekenweg 333, Breda

Pastoor S. Klim en de herdenkingsdeelnemers in de Poolse parochiekerk

De scouts uit Polen met hun vaandel (links) en uit Breda (rechts) DODENAPPEL TE BREDA – GINNEKEN

Foto’s: Adrian Stopa

40

HERDENKING OP HET POOLS EREVELD - ETTENSEBAAN

Poolse oud-strijders in de eerste rij v.l.n.r.: Hieronim Szafranski, Roman Figiel, Mevr. en dhr. Wladyslaw Kohutnicki uit Nederland en Nicole Bardzinski, Albert van Goetihem en Sylwester Bardzinski uit België. In volgende rijen zitten o.a. de oud-strijders uit Polen.

Eregasten. Ceremoniemeester Stas Szamrowicz en M. Jasieniecka – tolk Foto’s: Adrian Stopa en Franjo Bogdanowicz

41

VERTALING VAN DE TOESPRAAK VAN COMMANDANT ADAMCZAK OP HET POOLS MILITAIRE EREVELD AAN DE ETTENSEBAAN: Geachte heer Ambassadeur, Geachte heer Burgermeester, Heren Generaals, e Geachte Veteranen van de 1 Poolse Pantserdivisie, Eerwaarde Gasten Als vervulling van onze militairen verplichting, zijn wij hier vandaag e met de vaandels gekomen om de heldhaftige soldaten van de 1 Poolse Pantserdivisie en hun legendarische commandant generaal Stanislaw Maczek 68 jaar na de bevrijding van Breda te herdenken. e Voor ons, soldaten van de 11 Lubuska Cavalerie Pantserdivisie, die e al meer dan 20 jaar tradities van de standvastige 1 Pantserdivisie voortzetten, is dat de hoogste eer en plicht. Wij hebben ons vaandel neergebogen en militaire eer gebracht aan de graven van onze voorgangers in Oosterhout en Breda. Geachte Aanwezigen Wij staan nu op het grootste Poolse Militaire Ereveld in Nederland, bij de graven van onze oorlogshelden onder commando, zoals tijdens de oorlog, van wijlen luitenant-generaal Stanislaw Maczek. Deze plaats is voor ons bijzonder; vormt onze identiteit, historisch bewustzijn en is een belangrijk onderdeel van de traditie van de Zwarte Divisie. Prestaties van de pantsersoldaten van generaal Maczek, hun bevrijdingsroute tijdens de tweede wereldoorlog, waarin Breda een dierbare en belangrijke plaats voor ons is, is reden om trots te zijn op de Poolse soldaten. Door de geschiedenis heen hebben de Polen onder hun leuze “voor Uw en onze vrijheid” gevochten. e De 68 bevrijding van Breda van de Nazi - bezetting valt samen met de belangrijke jubilea voor iedereen die een herinnering onderhoudt aan e generaal Maczek en zijn soldaten namelijk: de 70 jaar oprichting van de 1 e Poolse Pantserdivisie en de 120 verjaardag van de Generaal Maczek. Samen met onze collega’s van de Federatie van de Poolse Pantserorganisaties hebben wij gezorgd voor een waardige herdenking van onze voorgangers. Op ons verzoek heeft de Senaat van de Republiek Polen een resolutie aangenomen om de daden van generaal Maczek en zijn soldaten te herdenken en de maand oktober tot De Maand van herinnering aan Generaal Maczek tot stand te brengen.

42

Vanaf het begin van dit jaar vonden in Polen en in het buitenland veel herdenkingen plaats die de prestaties van onze voorgangers belichtten. Er werden straten, doorgangswegen en scholen met de naam van Generaal Maczek benoemd. Op deze manier vervullen wij onze historische plicht aan de Pool met grote verdiensten en door zijn soldaten geliefde Commandant. Geachte Aanwezigen Wij weten dat generaal Stanislaw Maczek en zijn soldaten in Nederland een grote waardering genieten. Dat bewijzen de monumenten, verzorgde kerkhoven en herinneringen bewaart in vele Nederlandse huizen. Ik wil voor al die nobele acties bedanken en de hoogste waardering uitspreken. De ondergeschikten van de generaal hebben al veel gedaan om de aan de oorlogspuinhopen opgebouwde vriendschap te laten voorbloeien als de mooiste Nederlandse bloemen. Twee weken geleden in Warschau bij het monument van de 1e Poolse Pantserdivisie, ook door de Nederlandse steden gesticht, waren wij getuigen van een emotionele ceremonie van het planten van tulpenbollen genoemd naar Generaal Stanislaw Maczek, die ook op dit Ereveld aan de Ettensebaan zullen bloeien. In heb vertrouwen, dat ze net zo sterk en mooi zullen zijn als onze e soldaten van de 1 Poolse Pantserdivisie! Geachte Dames en Heren Ik dank u hartelijk voor het mogelijk te maken dat soldaten van de e 11 Lubuska Cavalerie Pantserdivisie deel kunnen nemen aan deze symbolische herdenking. Ik wens iedereen veel kracht en volharding in het bouwen aan de legende van de standvastige 1e Pantserdivisie. Ik wens veel gezondheid aan onze hoofdhelden – ondergeschikten van generaal Maczek en hun naasten. En nogmaals dank ik voor het vertrouwen dat ze ons hebben gegeven, toen ze 20 jaar geleden hun kostbaarste symbolen en de Geest, die hun vergezelde in de strijd en de naoorlogse jaren, aan ons hebben overgedragen. Ik dank u voor uw aandacht.

generaal –majoor Adamczak

43

Kolonel Zbigniew Krzywosz, Jerzy Platajs en Jan Poplawski namens Vereniging van de Poolse Combattanten uit Utrecht.

Oud-strijders gekomen uit Polen.

Onze vereniging: B. Krzeszewski, W. Salewicz en Krzeszewski (jr.)

44

Voor de enorme betekenis van Generaal Maczek en als speciaal eerbetoon aan de commandant van de 1e Poolse Pantserdivisie in Nederland is een speciale tulp ontwikkeld en genoemd naar generaal Stanislaw Maczek. Deze Generaal Maczek tulpenbollen zijn ook twee weken geleden in Warschau bij het monument van de 1e Poolse Pantserdivisie aan het Inwalidów plein symbolisch geplant. De zoon van generaal Maczek, dhr. Andrzej Maczek, werd special naar Breda uitgenodigd om enkele van deze speciale tulpenbollen te planten bij het graf van zijn vader samen met de burgermeester van Breda, Peter van der Velden, de oud-strijder Roman Figiel en tulpenkweker dhr. Jan Ligthart. De komende weken worden op dit ereveld en op andere plaatsen met een Pools karakter in Breda eveneens deze Generaal Maczek tulpenbollen geplant. Ze zullen in het voorjaar wit-rood gekleurde bloemen krijgen.

Foto links v.l.n.r.; A. Maczek, R. Figiel, P. van der Velden en tulpenkweker J. Ligthart.

45

MEDAILLE PRO PATRIA Naar aanleiding van de Maatregel van de Minister van het Ministerie voor de Veteranen- en Onderdruktenzaken van 1 september 2011 betreffende het tot stand brengen van een gelegenheidsinsigne met de naam Medaille „Pro Patria” voor het eren van individuen en rechtspersonen, die bijzondere verdiensten hebben verricht voor het onderhouden van herdenkingen over het gevecht om onafhankelijkheid van het Vaderland, en op basis van het toekenningreglement van dit insigne, werden met Medaille „Pro Patria” door kolonel Zbigniew Krzywosz uit het bovengenoemde Ministerie op het Pools Militaire Ereveld aan de Ettensebaan de volgende 2 personen onderscheiden: dhr. Adrianus van Alphen (foto links) dhr. Edward Szczerbiński (foto rechts)

Foto’s en tekst: Adrian Stopa.

Het Bestuur en de Redactie feliciteren beide heren van harte met deze onderscheiding!

46

URN MET GROND VAN HET GRAF VAN GENERAAL MACZEK IN ZAKOPANE (PL) ZAKOPANE. Op 11 november 2012 na de H. Mis in de Kerk van OnzeLieve-Vrouw van Fátima werd een urn met de grond van het graf van Generaal Maczek onder de kopie van het Kruis van Giewontberg ingemetseld. Onder de kopie van het Kruis van Giewontberg bevinden zich al urnen met grond geheiligd door het bloed van de Polen uit Monte Casino (IT), Smolensk (RU), Katyn (RU) en Stryj (UA). De scouts van de Poolse Padvinderijbond, die met priester Wojciech Jurkowski, kapelaan van de Padvinderij afdeling Krakau, deelnamen aan de e herdenkingen ter gelegenheid van: het 68 jaar van de bevrijding van Breda e en omgeving; 70 jaar ontstaan van de 1 Poolse Pantserdivisie in Schotland; e 120 verjaardag van luitenant-generaal Stanislaw Maczek, brachten grond uit het Pools Militaire Ereveld in Breda naar Zakopane. Bron: http://podhale24.pl/aktualnosci/artykul/21489/Urna_z_ziemia_z_grobu_gene rala_Stanislawa_Maczka_na_zakopianskich_Krzeptowkach_zdjecia.html Foto’s: Regina Watycha

47

Wijlen Mieczyslaw Murawski

Wijlen Alojzy Buczek

Wijlen Jean Hutin

Wijlen Dominik Danicki

48

IN MEMORIAM 2012 Mieczyslaw MURAWSKI Geboren op 05.11.1925 te WIERZBICANY k. Inowrocławia (PL) Overleden 26.07.2012 te Ciele gm. Biale Blota (PL) e Oud-strijder van 1 Onafhankelijke Parachutistenbrigade e Lid van de Vereniging 1 Poolse Pantserdivisie Nederland. Alojzy BUCZEK Geboren op 27.03.1923 in Siemianowice (PL) Overleden op 11.08.2012 te Breda Echtgenoot van Gertruda Maria Geraeds e Oud-strijder van de 1 Poolse Pantserdivisie; e 8 Bataljon Jagers - Bloedhemden Ereburger en bevrijder van de stad Breda. e Lid van de Vereniging 1 Poolse Pantserdivisie Nederland Kolonel Jean Louis Joseph HUTIN - Fransman Overleden op 10.09.2012 in de leeftijd van 80 jaar in Mercatel (F) Echtgenoot van Jani HUTIN-SROKA e e 1 Voorzitter van de Vereniging 1 Pantserdivisie van generaal Maczek in Frankrijk vanaf 1998 tot augustus 2008. Onderscheiden o.a. door de Poolse President met; Rider Kruis in Orde van Verdienste van de Republiek Polen in 2005 Officier Kruis in Orde van Verdienste van de Republiek Polen in 2010 Dominik DANICKI Geboren op 17-2-1925 in Konczaki Nowe (PL) Overleden op 22.11.2012 te Breda in de leeftijd van 87 jaar. Echtgenoot van Petronella Zijlstra e Oud-strijder van de 1 Poolse Pantserdivisie; e 1 Squadron Verkeersregelaars Ereburger en bevrijder van de stad Breda. e Lid van de Vereniging 1 Poolse Pantserdivisie Nederland

Het Bestuur en de Redactie wensen de nabestaanden veel sterkte toe met het verwerken van het verlies. Info toegestuurd o.a. door Bogdanowicz Franjo, Krzeszewski Bolek, Olejek Frans en Parchanowicz Dominik.

49

50

HERINNERING Wij ontmoeten elkaar om de sterfdag van gen. Stanislaw Maczek te herdenken in Breda op 16 december 2012 Luitenant-generaal S. Maczek (*Szczerzec, 31.03.1892 - + Edinburgh, 11.12.1994) Programma: 9.15 uur - Heilige Mis in het Pools ter intentie van Gen. St. Maczek in de St. Laurentiuskerk aan Ginnekenweg 333 Daarna - Kranslegging op het graf van gen. St. Maczek op het Poolse Militaire Ereveld aan de Ettensebaan 12.00 uur – ontmoeting onder genot van een koffietafel voor de eregasten, Poolse oud-strijders en leden van onze Vereniging 13.00 uur – de jaarlijkse algemene ledenvergadering (zoals afgesproken tijdens de laatste ledenvergadering) in Café-restaurant "De Toerist", Teteringsedijk 145.

ATTENTIE: e

25-02- 2012 70 jaar van ontstaan van de 1 Poolse Pantserdivisie die opgericht werd na de order van Luitenant-generaal Władysław Sikorski, de opperbevelhebber van de Poolse strijdkrachten van e eenheden uit de 1 Poolse Corps in Groot-Brittannië. e (In 1947 werd 1 Poolse Pantserdivisie in Engeland gedemobiliseerd. ) 31-03-2012

e

120 verjaardag van generaal Stanislaw Maczek

in mei 2012 e 10 jaar bestaan van de Vereniging 1 Poolse Pantserdivisie Nederland Oktober 2012 – De maand van Luitenant-generaal Stanislaw Maczek

51

Het Bestuur en de Redactie e van de Vereniging 1 Poolse Pantserdivisie wenst u een Prettige en Zalige Kerstdagen toe en een Gezond en Gelukkig Nieuwjaar!

De redactie en het bestuur danken alle adverteerders voor hun financiële bijdragen en het plaatsen van een advertentie, door welke steun deze uitgave mogelijk is gemaakt. Wij danken ook al onze donateurs en sponsors die onze vereniging met verschillende bedragen hebben gesteund. Wij danken ook de Ambassade van Republiek Polen in Den Haag en mevrouw Malgorzata Pacek, de Poolse Consul, in het bijzonder voor de samenwerking in het verkrijgen van financiële steun bij realisatie van projecten van onze vereniging die uit de budget voor de Polen en Poolse organisaties in het buitenland door het Ministerie voor Buitenlandse Zaken in Polen beschikbaar in 2012 werd gesteld. ‘Onze activiteiten worden mede mogelijk gemaakt door opbrengsten uit de BankGiro Loterij. Uw deelname aan deze loterij wordt daarom van harte aanbevolen.’

Nog even deze oproep: Mocht u op een van u vakantietrips iets tegen komen aangaande de e 1 Poolse Pantserdivisie, monumenten en gedenktekens of andere zaken van deze aard dan zijn wij zeer ingenomen met een foto of iets dergelijks. Bij voorbaat onze hartelijke dank hiervoor. Het adres van onze redactie vindt u voor in dit blad op pagina 4; Colofon.

52