m ÁLLATVÉDŐ EGYESÜLETEK SZÖVETSÉGÉINEK KÖZLÖNYE m BUDAPEST IX, ERNŐ-UTCA SZ. TELEFON 85 12

I*. ÉVFOLYAM

1912 M/VJUS

5. SZÁM

Állatvédelem Az Országos Állatvédő Egye­ sület tagjai és a Magyarországi Állatvédő Egyesületek Szövet­ ségéhez csatlakozott egyesüle­ tek tagjai külön előfizetés nélkül. :::::: tagdíjuk fejében kapják ::::::

AZ „ORSZÁGOS ÁLLATVÉDŐ EGYESÜLET" ÉS A „MAGYARORSZÁGI m ÁLLATVÉDŐ EGYESÜLETEK SZÖVETSÉGÉINEK KÖZLÖNYE m BUDAPEST I X , ERNŐ-UTCA 11— 13. SZ. TELEFON 8 5 — 12

A földmivelésügyi miniszter ur és a székesfővárosi helyi állatvédelem. Az O r s z á g o s Á lla tv é d ő E g y e s ü le t tu d v a le v ő l e g k é rte a sz é k e s fő v á ro s t a n á c s á t, h o g y a helyi álla tv é d ő á l la p o t o k j a v ítá s a érde kéD en, a z á l l a m r e n d ő r s é g f ő k a ­ p it á n y á n a k k ö z b e j ö t t é v e l és a z e g y e s ü le t m e g h a l l g a ­ tá s á v a l é rte k e z le te t h ívjon e g y b e . Az e g y e s ü le t kérel­ m é re a fö ld m iv elés ü g y i m i n is z te r u r 1912. évi áp rilis h ó 2 1 - é n 17516/X I. 3. 1912. s z á m a l a t t B u d a p e s t s z é ­ k e s f ő v á r o s t. ta n á c s á h o z a k ö v e tk e z ő le iratot i n t é z t e : Az O r s z á g o s Á lla tv éd ő E g y e s ü l e tn e k folyó évi fe b r u á r h ó 1 4-én 184. s z á m a la tt h o z z á m in téz ett fel­ te rje s z té s é b ő l arró l é rte s ü lte m , h o g y az e g y e s ü le t m ú lt évi d e c e m b e r hó 2 8 - á n 23. s z á m a la tt kelt e lő te rje sz ­ tésével a t. t a n á c s o t a r r a kérte, h o g y a k ö z i g a z g a tá s , a z á l l a m r e n d ő r s é g é s a z á l la t v é d ő e g y e s ü l e t k é p v is e lő i­ b ől é rte k e z le t e g y b e h i v á s á t s z í v e s k e d j é k k e z d e m é n y e z n i a z á lla tv é d e le m ja v ítá s a é r d e k é b e n m egfelelő s z a b á l y ­ re n d e le t-te rv e z e t k id o lg o z á s a v é g e tt. E g y id e j ű le g c s a ­ to lta az á lta l a e v é g b ő l k é sz íte tt a m a ja v a s la to t, melyet az é rte k e z le t t á r g y a l á s a i n a k a la p já u l szán t. U ta lá s s a l az á l la tv é d e le m sé r e lm e i és o r v o s lá s a tá r g y á b a n ez évi f e b r u á r h ó 1-én 887. eln. sz á m a la tt k ia d o tt r e n d e l e te m r e és sz e m e lő tt t a r tv a az á l la t v é d e ­ le m n ek úgy társadalm i, m int közgazdasági szem pont­ ból e g y a r á n t f o n t o s é rd e k e it, a z á l la tv é d e le m te r é n ki­ v áló b u z g a l o m m a l t e v é k e n y k e d ő O r s z á g o s Á lla tv é d ő E g y e s ü l e t ez e n e s z m é jé t a m a g a m ré szérő l is m e le g e n a j á n lo m a t. t a n á c s sz iv e s fig y e lm é b e , m e g je g y e z v é n , h o g y a z ü d v ö s cél é r d e k é b e n az érte k e z le te n m a g a m a t k é p v is e lte tn i is h a j l a n d ó v ag y o k . É h e z k é p e s t k é re m , s z í v e s k e d j é k az értek ezle t h e ­ lyét és id e jé t v ele m közölni. G ró f Serényi s. k.

A budapesti állatkert. M ik o rra fo l y ó ir a tu n k jelen s z á m a tisztelt o lv a s ó in k k e z é b e k erül, a b u d a p e s t i uj á lla tk e rt k a p u i m e g n y í l ­ n a k a k ö z ö n s é g előtt. Az álla tk e rte k e t a z á lla tv é d ő k a z o k k ö z é az in té z ­ m é n y e k k ö z é so r o z z á k , m e ly ek az ü gy é rd e k e iv e l e l l e n ­ té t b e n á lla n a k , m in t pl. a z á l la t s e r e g l e te k , a c i r k u s z o k stb ., m e ly ek az á l la t o k a t s z a b a d s á g u k t ó l és te rm é s z e te s é le tv isz o n y a ik tó l m e g fo s z tjá k . Az u j a b b id ő b e n az á l la t­

Ezen lap közleményeinek után­ nyomását nemcsak s z í v e s e n megengedjük, hanem tisztelettel kérjük is :::::::::

Megjelenik egyszer havonként Előfizetési ára 1 évre 2 korona

k e rte k b e r e n d e z é s e k ö rü l e g y te lje sen uj re n d s z e r é r ­ v é n y e s ü l, mely H a g e n b e c k , a h ir e s n é m e t á lla tk e re s ­ k e d ő n e v é h e z v a n fűzve é s m ely a b b ó l áll, h o g y az á l la t o k n a k m in él s z a b a d a b b m o z g á s t e n g e d n e k oly k ö r n y e z e t b e n , m e ly a le h e tő s é g i g h ü m á s a az á llat t e r m é s z e t e s o tt h o n á n a k . E z uj re n d s z e r a l k a l m a z á s a k iv e tk ő z tette az á lla t­ k e rte k e t a z e d d i g i v a s k e tre c e s , á l la ts e re g le ts z e r ü je lle g ­ ből é s a z o k b ó l te rm é s z e tra jz i t a n u l m á n y r a ir án y u ló in t é z m é n y e k e t te r e m t e tt . Ö n k é n t é rth e tő , h o g y e n n e k az iránynak alkalm azása a te rm észet m inden ág azatáb a n y ú ló tu d á s t, m e g fig y elést, a té r b e n v aló b ő k e z ű s é g e t és a k ö rn y e z e t k ia l a k í t á s á b a n j e le n t é k e n y a n y a g i á l d o ­ z a t o k a t igén yel. M i n d e z e k a t é n y e z ő k te lje s m é r té k b e n é rv é n y e ­ sü lte k a z uj b u d a p e s t i á lla tk e rtn é l, m e ly s z i n té n az uj, t u d o m á n y o s ir á n y n a k h ó d o l é s m e lye t a sz é k e s fő v á ro s e l i s m e r é s r e m é ltó a n y a g i á l d o z a tt a l, kiváló s z a k e m b e ­ re k m u n k á j á n a k t á m o g a t á s á v a l lé tesített. Az O r s z á g o s Á lla tv éd ő E g y e s ü l e t dr. L e n d l Adolf­ nak , a z á lla tk e rt ig a z g a tó j á n a k , a b u d a p e s t i álla tk e rtr ő l szó ló rö v id i s m e r te t é s é t k ü lö n le n y o m a t b a n is k ia d ta és a fü z etk ét la p u n k o l v a s ó i n a k k ív á n a tra dij nélkü l m e g k ü ld i. A t e r m é s z e t b a r á t é s á lla tk e d v e lő ö rö m m e l fo gja sze m lé ln i itt a z á lla to k a t, m e ly e k lá ts z ó la g te lje se n s z a ­ b a d o n já r n a k - k e l n e k e g y t e r m é s z e th ű , m o n d h a t n i m ű ­ v é s z e t ileg is sz é p m i li e u - b e n . D e az á lla tv é d ő m á r rö v id m e g fig y e lé s u tá n is c s a k h a m a r fo gja ta p a s z ta l n i azt, h o g y a z á llato k k ö rü l a lk a lm a z o tt e g y é n e k m i n d a r r a v a n n a k ú g y sz ó lv á n „ b e á llítv a " , h o g y az á lla to k k al n e m c s a k h o g y e m b e r ­ s é g e s e n b á n j a n a k , d e a z o k a t sz e líd e k k é , k e z e s e k k é te ­ g y é k k ö v e tk e z e te s, tü r e lm e s , o k o s é rin tk e z é s utján. Volt a l k a lm a m ta p a s z ta ln i, h o g y az á lla to k őrei és áp o ló i b iz o n y o s a m b íc i ó t h e ly e z n e k a b b a , h o g y jó m a ­ g y a r n e v e k k el e ln e v e z e tt állata ik az e lső sz ó r a m e g é r t ­ sék, m it k ív á n n a k tő lü k é s h a j ts a n a k a jó sz ó r a . É s ez a z a p o n t, m ely je len s o r o k Í r á s á ra s a r k a lt . Az a s z é p , id illik u s n a k m o n d h a t ó viszony, m e ly e t a h u m á n u s v e z e tő s é g a b u d a p e s t i á lla t k e r tb e n e m b e r é s á llat közt in a u g u rá lt, c s a k ú g y és a k k o r t a r t h a t ó fen n é s fejleszthető , h a a közönség valódi műveltséggel

tartózkodik az állatok ingerlésétől, bántalmazásától! Itt nyílik s z é p és h á lá s a lk a lo m a rr a , h o g y az O r s z á g o s Á llatvéd ő E g y e s ü l e t ta g ja i á lla tv é d ő m issz ió ­

ÁLLATVÉDELEM

46. oldal

ju k s z e l le m é b e n c s e le k e d je n e k é s i s m e r ő s e i k k ö r é b e n is o d a h a s s a n a k , h o g y k ö z ö n s é g ü n k érje b e a z á l la ­ t o k b a n v a ló g y ö n y ö r k ö d é s s e l és ó v a k o d j é k m i n d e n az á lla to k r o v á s á r a e ső tréfáktól é s v ir tu s o k tó l. H a g e n ­ b e c k n e k , aki sa já t stellin g en i v ilá g h ír ű á l la tk e rtjé n e k a l k o tá s á r ó l is m e r e te s , e g y m o n d á s á t id ézik , m e ly s z e ­ rin t „ a z á l la t k e r t l e g n a g y o b b v e s z e d e l m e a k ö z ö n ­ ség". L e g y e n e k e g y e s ü l e tü n k n e m e s e n g o n d o l k o d ó ta g jai fő tén y ező i a n n a k a s z e r e te tn e k , m elyet s z é k e s f ő v á r o s u n k e m e z e gy ik le g s z e b b in té z m é n y e , a z uj á lla tk e rt m e g é r ­ d e m e l és le g y en a k ö z ö n s é g m a g a v ise le te az álla to k k a l s z e m b e n á lla n d ó a n oly m ü v e it é s e m b e r s é g e s , mely e m b e r i v o lt u n k h o z méltó. H a igy lesz, a k k o r n e m c s a k a k o n t i n e n s eg y ik l e g k itű n ő b b e n b e r e n d e z e t t álla tk ertjé vel, d e le g e lő k e lő b b l á to g a tó k ö z ö n s é g é v e l is le sz m ó d u n k d i c s e k e d h e t n i .

Máday Izidor.

A hazai állatvédelmi ügy fellendülése és ebben a főbb tényezők. ( Az O .

A.

V. E. 30 éves fennállása alkalmából.)

Az im m á r 3 0 e s z t e n d ő ó ta m ű k ö d ő o r s z á g o s á l la t­ v é d ő e g y e s ü le t k i m u t a t h a t ó l a g n a g y és é r d e m e s m u n ­ k á t vég zett az o r s z á g á lla tv é d elm i ü g y é n e k h o v a t o v á b b való f e jle s z té s é b e n a m ú l t b a n is, d e a k ö z e l m ú l tb a n és a je le n b e n kifejtett m ű k ö d é s e m e s s z e tú ls z á r n y a lja az előzőt. É r d e m e s u tá n a n é z n i és n y il v á n o s a n feltárn i azt, h og y — eltek in tv e is e g y e lő re v e z e t ő s é g e f á r a d h a ta t la n , ö n z e t le n és le lk es m u n k á l k o d á s á t ó l — k ö rü lb e lü l m ik és kik v oltak azo k a tén y e ző k , a m e ly e k a m u t a tk o z ó n a g y s z a b á s ú e r e d m é n y e k e t é le tre k e ln i, íe ste tö lte n i s e ­ gítették. L á s s u k e ls ő b e n is az e r e d m é n y e k e t , itt e g é s z e n rö v id v o n á s o k k a l e lő a d v a . Az o rs z á g o s á l la t v é d ő e g y e s ü l e t u ja b b id ő b e n az o r s z á g b a n sz e rte sz é t vid éki e g y e sü le te k k eletk ez ését te tte le h e tő v é e rk ö lc si és a n y a g i t á m o g a t á s s a l s a z o k a t az e g y e s ü l e te k e t országos szövetségben e g y e s i­ tette. M é g n e m elé g h a t a l m a s , d e ig e n s z á m o tte v ő k ü z d ő s e r e g tö r m á r te h á t e k é p e n o r s z á g s z e r t e az á lla t s a n y a r g a t á s o k , k ín z á so k , h a s z n o s á l l a t p u s z t i t á s o k ellen, b á r la s s a n h a la d ó , d e s z é p és a jö v ő r e is b iz ta tó s ik e rre l. Az o r s z á g o s á lla tv é d ő e g y e sü le t ú j a b b a n , a m o s t ta n i v e z e tő s é g alatt, to v á b b i két oly in t é z m é n y t kreált még, a m e l y n e m k ü l ö n b e n a h a z a i á lla tv é d e le m s z o lg á ­ la tá b a n áll. Az egy ik az u. n. „Ifjúsági M a d á r v é d ő L ig a " . Százezreit a g y e r m e k n é p s é g n e k viszi be ezzel az á llat­ v édelem s z o lg á la t á b a s n e m e s íti e g y b e n a g y e rm e k e k lelkületét, h o g y e k é n t a jö v e n d ő e m b e r g e n e r á c i ó ily irányban em b erség eseb b é alak u lh asso n .

5. szám

M á s ik i n t é z m é n y e a „ M a d a r a k és F á k n a p j a " . Az is k o lá s g y e r m e k e k e m a já l is s z e r ü évi ü n n e p é l y é n e k célja az á lla t- és n ö v é n y v i lá g n a k a g y e rm e k e k k e l való m e g is m e r t e té s e , m e g s z e re t te t é s e , m e g b e c s ü lte té s e , h o g y le lk ü le tű k b e n e k é n t is g a z d a g o d v a é s n e m e s b ü lv e l é p ­ h e s s e n e k m a jd b e a z e m b e r s é g e s e m b e r e k so r á b a . Az o r s z á g o s á l la t v é d ő e g y e s ü le te t e n e m e s tö r e k ­ v é s e i b e n d i c s é r e t r e m é l t ó a n t á m o g a t já k m i n d e n n e k e l ő tt és kö zv etlen ü l az o r s z á g ta n s z e m é ly z e te , a ta n fe lü g y e l ő ­ s é g e k tő l ke zd v e a z elem i is k o lá k o n át a ta n ító k ig . H og y m ily e n e r e d m é n n y e l, az t m u t a tj a az, h o g y a m ú lt é v b e n je le n té k e n y e n t ö b b h e lye n t a r t o t t á k m e g a „ M a d a r a k é s F á k n a p j á t " , s h o g y az If jú s á g i M a d á r v é d ő L ig á b a m a m in te g y 3 0 0 .0 0 0 g y e r m e k ta rto z ik . Az o r s z á g o s á lla tv é d ő e g y e s ü le t u g y a n c s a k a g y e r­ m e k v ilá g o t a n ö v é n y - és á l la t v é d e le m n e k m e g n y e r e n d ő „ G y erm ek -N ap tár" cim en so k k é p p e l illu sztrá lt év ­ k ö n y v e c s k é t a d ki é s te rje s z t p é l d á n y o n k in t 10 fillér áro n . E b b ő l pl. az id é n 1 2 7 .0 0 0 p é ld á n y kelt el az u to l s ó d a r a b i g . R e n d e lk e z é s é re b o c s á t a k ö z ö n s é g n e k á lla tv é d e lm i ta r ta l m ú fa litá b lá k a t, h a s o n l ó ta r ta l m ú r ö p i r a t o k a t, fü z e ­ te k e t, k ö n y v e k e t — in g y e n , v a g y e g y e s e k e t re n d k ív ü l j u t á n y o s á r o n ; k ia d 7 0 0 0 - e t m e g h a l a d ó p é l d á n y b a n „ Á lla tv é d e le m " c i m e n egy havi kö zlö ny t, ta g ja i n a k in g y e n , n e m t a g o k n a k 2 k o r o n a elő fizetésért. F e n ta r t s z é k h á z á b a n eg y á l la t m e n e d é k h á z a t , s é r ü lt á lla to k sz á llítá s á ra p e d i g m e n tő k o c s it, a l k a lm a z cirkáló fe lü g y e lő k e t a helyi á l la t k ín z á s o k le h ető m e g a k a d á l y o ­ z á s á r a és illetőleg feljelentésére. E lő z ő id ő k b e n a helyi é s vidé ki ille té k e s h a t ó ­ s á g o k k e v e s e t te tte k az álla tv é d e le m s illetőleg a s z ó b a n ­ fo r g ó e g y e s ü l e t é r d e k é b e n , d e a m ió ta t a p a s z ta l já k , h og y a k o r m á n y h a t ó s á g , n é v s z e r in t é s k ü lö n ö s e n a m. kir. fö ld m iv e lé s ü g y i és v a l iá s - és k ö z o k t a tá s ü g y i m i n is z te r e k a l e g n a g y o b b jó a k a ra tt a l és á ld o z a tk é s z s é g g e l k aro ltá k fel és is tá p o ljá k ezt az ü g y e t : m a g u k is ö r v e n d e t e s e n f e l m e le g e d te k i r á n y á b a n . H á t ez k e ll! T u d j u k a m ú ltb ó l, h o g y a m ig az illetékes k o r m á n y h a ta l o m é s eg y é b s e g í tő f a k to r m e s z ­ s z e b b m e n ő e n n e m h a to tt s e g itő le g erre a k ö z é rd e k b e n ö n z e tle n ü l m u n k á lk o d ó e g y e s ü le tr e , a d d i g p u s z t á n nem n a g y s u m m á j u a l a p tő k é j é n e k k a m a t a i r a és a csek ély ta g d i j a k r a t á m a s z k o d v a tö ltö tte b e m isszió ját, bizon y c s a k sz e r é n y m é rté k ig . A m a i fellen d ü lé s, a fé n y es e r e d m é n y e k te h á t k ö s z ö n h e t ő k az á l la m h a ta l o m e rk ö lcsi és a n y a g i t á m o ­ g a t á s á n a k és az e g y e s ü l e t u j a b b k o r i d e ré k v e z e t ő s é ­ gének. 1912. évi m á r c iu s hó 19-én volt 3 0 - i k é v fo rd u ló ja a n n a k , h o g y ez a z e g y e sü le t felettén sz e r é n y k ö r ü l­ m é n y e k k ö z ö tt m e g a la k u lt. Az á lla t v é d e le m n e k m in d e n b a rá tja b iz o n y á r a sz ív e s e n é s ö rö m m e l ü dvözli e j u b i­ l á n s a l k a lo m b ó l az e g y e s ü l e t v e z e tő s é g é t, a z o n férfiakat, a k i k n e k az e g y e s ü le t eze n f e l v ir á g o z ta tá s á b a n a leg ­ je le n t é k e n y e b b ré s z ü k vadt.

Egy régi tag.

5. szám .

ÁLLATVÉDELEM

Tyukszekér és tyuklegelő. Ez a la tt a cim a la tt é r d e k e s k ö z le m é n y t hoz az „ U n s e r G e fie d e r te s V o lk “ c. foly óirat. S c h n e i d e r g a z d a ­ ság i fe lü g y elő (K le e b e rg ) az t irja, h o g y a z ő ty u k á llo ­ m á n y a m á r év ek ó ta á p ri li s elejétől n o v e m b e r v é g éig s z a k a d a t l a n u l k ü n n a l e g e lő k ö n é s ta r ló k o n ta n y á z ik , a h o l m a g u k k e r e s ik éle lm ü k e t. S zállásu l n é g y k e r e k ű ty u k s z e k é r szo lg ál, a h o l éjjeli ta n y á ju k v a n é s ah o l

to j n a k é s to j á s a i k a t kiköltik. A k ijá ra t a u t o m a t i k u s c s a p ó a j tó b ó l áll, m elyet a ty ú k o k b elü lrő l m a g u k k é p e ­ sek kin yitni, m ig k ív ülről az ajtó e g y á l ta l á b a n ki n e m n y it h a tó . A s z e k é r s z e r k e z e té b e n a l k a l m a s h o m o k f ü r d ő m ellett m e g v a n a kellő v é d e le m a n a p , z o r d id ő já rá s é s r a g a d o z ó k e lle n is. A s z e k e r e t m i n d e n h é t e n m á s h e ly re v o n ta tta tja . A ty ú k o k r e n d s z e r in t s e m m i k ü lö n e l e s é g e t n e m k a p ­ n a k , kivéve, m i d ő n h ű v ö s é s s z á r a z id ő j á r á s e s e t é b e n k e v é s tá p lá l é k o t (r o v a rt, féregfélét) ta lá ln a k . A s z e m e s ­ g a b o n á k a r a t á s a u tá n a s z e k e r e k a ta rló k r a le s z n e k v o n ta tv a , h ol a ty ú k o k c s a k h a m a r m e g h íz n a k . E gy s z e k é r 5 0 — 75 ty u k s z á l lá s á r a a l k a lm a s é s eg y ty u k u tá n n y a r a n k é n t á t la g 8 0 — 100 to j á s r a leh et s z á m íta n i a n é lk ü l, h o g y e le s é g re k ö ltö tt v o ln a . S c h n e i d e r s z e rin t a ty ú k o k ezen felü l az á r t a l m a s fé rg e k és b o g a r a k lé g ió in a k irtásáv al is te s z n e k h a s z n o t . A s z e k é r t y ú k ­ j a in a k téli sz á llá s u l is szolgál és igy a ty u k ó la t p óto lja . H a s o n ló s z e r k e z e tű u. n. v á n d o r - ó l a k a t m á r h a z á n k b a n is h a s z n á l n a k .

— d—

Egyesületi és szövetségi hírek. Az O. R. V. E. választmányának és a M. Á . V. E. Sz. végrehajtóbizottságának ülése. J e l e n v o l t a k : M á d a y Izido r eln ö k le te a la tt G r im m G u s z t á v aleln ö k , M o n o s t o r i K ároly főtitkár, D r. S te r n A d olf ellen ő r, H á n s le r K á ro ly h. titk ár, F o d o r Á r p á d sz. titkár, B e n k e s F e r e n c z n é , G r i m m G u s z tá v n é , özv. P é n t e k G á s p á r n é , özv. S c h m i d t M ik ló sn é , d r. S im a y A la d á rn é , özv. T r e s z l e r K áro ly n é, B a r t o s H u g ó , F ein D áv id , F e n y v e s s y Adolf, d r. J e l ű n e k E d e , d r. Rajic

47. oldal.

D u s á n , S z e ő k e B éla vál. ta g o k . K im e n tette m a g á t : K. N a g y S á n d o r tb . eln ö k , K a k a s s K á lm á n vál. tag, M aro si Józ sef E s z t e r g o m b ó l é s M o n o s t o ri M a r g it vál. ta g. 1. E ln ö k m i n d e n e k e l ő tt kijelentette, h o g y a je len rö v id h a t á rid ő v e l e g y b e h í v o tt ü lé s t az te tte s z ü k s é g e s s é , h o g y az O . Á. V. E .- n e k a k ö z g y ű lé s elé te r je s z te n d ő 1912. évi k ö lts é g v e té s e e l ő z e te se n tá rg y a lt a s s é k . E lnö k felkéri a je g y z ő k ö n y v hite le síté sé re F e n y v e s s y A do lf és dr. Rajic D u s á n u r a k a t . B ejelenti, h og y K. N a g y S á n d o r tb . e l n ö k c s a l á d j á b a n fe lm e rü lt s ú ly o s b e te g s é g i eset m iatt tá v o l m a r a d á s á t k im e n te tte . E ln ö k t o v á b b á b e je ­ le ntette, h o g y G y ő r ö tt é s D e b r e c e n b e n uj á lla tv é d ő e g y e s ü le te k a la k u lta k . Az e l ő b b i a la k u ló k ö z g y ű lé s é n C h e rm e l Is tv án ale ln ö k , az u t ó b b i n F o d o r Á rp á d titkár ta r to t ta k e lő a d á s t. A g yő ri e g y e s ü l e t e l n ö k s é g é t G o d a B é la fő isp á n , a d e b r e c e n i é t B a lta z á r D e z s ő ref. p ü s p ö k v álla ltá k el. Az ü lé s m i n d k é t e g y e s ü l e te t ö rö m m e l üd vö zli. N a p i r e n d elő tt főtitkár, m i n t az á l l a t m e n e d é k h á z á lla te g é s z s é g ü g y i fe lü g y elő je je le n té s t tesz, h o g y az á l la t m e n e d é k h á z b a g y e r m e k e k b e h o z t a k egy állítólag g a z d á t l a n k utyá t, h o g y afelett b e l á t á s u n k sz e r in t r e n ­ d e lk e z z ü n k . A főtitkár a k u ty á t a r e n d e s g y a k o rla t s z e r in t elk ülö níte tte, d e mivel g y a n ú s n a k m u ta tk o z o tt, a g y e p m e s t e r i te le p re szállíttatta, a h o l té ny leg az e b d ü h je le n sé g e i m u t a tk o z ta k az á lla to n . K id e rü lte g y u tta l az is, h o g y a s z ó b a n f o r g ó e b a z o n a te lke n, ah o l g a z d á tla n u l ta rtó z k o d o tt, a h o n n a n m e n h á z u n k b a k ü ld ték , két e g y é n t m e g h a r a p o t t , a k ik a z u t á n a P a s t e u r - i n t é z e t b e n k e z e lé s alá kerü ltek . A fő titk á r n y o m b a n je le n té st te tt az elö l­ j á ró s á g n á l és a m e n h á z b a n levő — véletlenü l k ev és s z á m ú — k u ty a kiirtás v ég ett a g y e p m e s te r i te le p r e szállíttatott, E n n e k az e s e t n e k b e je le n té se fo ly a m á n fő titk ár az t az in d ítv á n y t tette, h o g y a m e n e d é k h á z b a g a z d á t la n k u ty á k e g y á lta lá n fel ne v é t e s s e n e k . F e n y v e ss y , B a r t o s , S im a y n é , T r e s z l e r n é , H á n sz le r, F ein , J e l ű n e k , G r im m , t o v á b b á az e ln ö k és fő titk ár h o z z á s z ó l á s a u tá n a v á l a s z tm á n y a b b a n á l la p o d i k m e g , h o g y az á l l a t m e n h á z k e z e l é s é b e n az e d d ig i g y a k o rla t t a r t a n d ó fe n n é s az e s e tle g s z ü k s é g e s m ó d o s í t á s o k tá r­ g y a l á s a v é g e tt a m e n e d é k h á z ü g y e egy k ü lö n ü lé s n a p i ­ r e n d j é re t ű z e n d ő . 2. F ő titk á r b e m u t a t t a é s felo lv a s ta g ró f S e ré n y i fö ld m iv e lé s ü g y i m i n is z te r u r n á k a s z é k e s f ő v á r o s t a n á ­ c s á h o z in té z e tt leiratát, m e ly b e n az O. Á. V . E .-n e k a b b e l i k é re lm é t, ho g y a helyi á llatv é d e lm i á l la p o to k j a v ítá s a é r d e k é b e n é r t e k e z le te t hívjon e g y b e, h elyesli és kijelenti, h o g y ez érte k e z le te n m a g á t k é p v ise lte tn i k ív á n ja. Az ü lé s n a g y ö r ö m m e l é s k öszö nettel v e s z t u d o ­ m á s t a le iratró l é s a n n a k a k ö zlö n y b e n le e n d ő k ö z z é ­ té telé t ren d eli el. 3. Az O . Á . V . E . 1912. évi k ö ltsé g v e té sé t, p é n z ­ tá ro s, titk á r b e m u ta tja , mely 3 9 ,5 6 3 35 K p é n z f o r g a lm a t é s 8 3 3 5 K e g y e n le g e t tü n te t fel. É sz re v é te l nélkü l e lfo g a d ta tik . 4. F ő ti tk á r e lő a d ja , h o g y a S á r o s v á r m e g y e i Á lla t­ és M a d á r v é d ő E g y e s ü le t a k ö z p o n t h o z le k ü ld ö tte egyik b u z g ó t a g já n a k É h le r s H e k to r n a k a b b é l i in d ítv á n y á t, h o g y a z á lla tv é d e le m é rd e k e i o rs z á g o s tö r v é n y n y e l

48. oldal

ÁLLATVÉDELEM

b i z to s í tt a s s a n a k . F elo lv a sta tik az e l n ö k s é g által te rv e z e tt válasz, m e ly o d a irá n y u l, h o g y eg y k ü lö n o rs z á g o s tö r v é n y a l k o t á s á n a k n e h é z s é g e iv e l s z e m b e n az O. Á. V. E. lé p é s e k e t te tt és te g y e n a b b a n az ir á n y b a n , h o g y az á lla tv é d e le m é rd e k e i a t e r v b e n levő uj á l l a t e g é s z s é g ­ üg yi tö r v é n y k e reté n be lül o ly fo rm á n ta láljo n m e g o ld á s t, h o g y a z állatok k ín z á s a az á lla t e g é s z s é g ü g y i tö r v é n y b e ü tk ö z ő k i h á g á s n a k m i n ő s í t t e s s é k é s az á lla tk ín z á s o k f o g a l m a a lá ta rto z ó c s e l e k m é n y e k v é g r e h a j tá s i r e n d e ­ lettel á l l a p í t t a s s a n a k m e g é s v a la m e n n y i t ö r v é n y h a t ó s á g á lla tv é d ő s z a b á l y r e n d e l e te k a l k o tá s á r a k ö te le z te ssé k . B a rto s és J e l ű n e k h o z z á s z ó l á s a u tá n a te rv e z e t e g é s z te r je d e l m é b e n e lfo g a d ta to tt. 5. A S z e g e d i Á lla tv é d ő E g y e s ü le t a fö ld m iv e lé s ­ ü g y i m in is z te r ú r h o z in té z e tt k é r v é n y é t a z O. Á. V. E .- h e z k ü ld ö tte a m i n is z te r ú r h o z v a ló j u t ta t á s v é g e tt, mely k é rv é n y b e n tü z e te s e n in d o k o lv á n a l ó s z e r s z á m o k s z e m ­ e lle n z ő jé n e k k á ro s voltát, a r r a k é ri a m i n is z te r u rat, h o g y a z O r s z á g o s M a g y a r G a z d a s á g i E g y e s ü l e t u tján h a t n a o d a , h o g y a g a z d á k a s z e m e ll e n z ő k h a s z n á l a tá t m ellőzzék. B a r t o s és az e l n ö k h o z z á s z ó l á s a u tá n a v á l a s z tm á n y e ls atá ro zz a, h o g y a k é rv é n y t p á rt o ló l a g te rje s z ti fel a fö ld m iv e lé s ü g y i m in is z te r ú r h o z . 6. A s z ö v e t s é g titk á r a e lő te rje sz ti a P o z s o n y i Á lla tv éd ő E g y e s ü l e t a b b e l i m e g k e r e s é s é t , h o g y 4 0 — 6 0 oly ta g ja s z á m á r a , a k i k n é m e t a n y a n y e l v ű k m ia tt a m a g y a r n y e lv ű szö v e tsé g i k ö z lö n y t m e g é r te n i n e m k é p e ­ se k , k a p h a t n á n a k - e n é m e t n y e lv ű s z a k l a p o t ? Az 0 . Á. V, E. e l n ö k s é g e t ö b b n é m e to r s z á g i á lla tv é d ő e g y e s ü le tte l é r i n tk e z é s b e lé p e tt a b b ó l a c élb ó l, v á jjo n k é s z e k v o l­ n á n a k - e fo ly ó ir a ta ik a t a m e g fe le lő p é l d á n y s z á m b a n és k ö rü lb e lü l u g y a n a b b a n az á r b a n á t e n g e d n i , m e ly e n az O. Á. V. E. a s z ö v e ts é g i k ö z lö n y t a s z ö v e t s é g e s e g y e s ü l e ­ tek ta g j a i n a k j u t t a t j a ? H á ro m n é m e to r s z á g i e g y e s ü le t r é s z é rő l m eg felelő k e d v e z ő v á la s z é rk eze tt, m e ly e k a l a p ­ j á n az e l n ö k s é g a t o v á b b i te e n d ő k k e l m e g b í z a n d ó le n n e . M ivel é r d e k ü n k b e n áll, h o g y n é m e t a n y a n y e l v ű ta g j a i n k is h o z z á n k c s a t l a k o z z a n a k és az á l la tv é d e le m m u n k á s a i v á s z e g ő d j e n e k , m e g kell k í s é r e l n ü n k azt is, h o g y ta g d ijille tm é n y f e jé b e n ú g y m i n t a m a g y a r a n y a ­ n y e lv ű e k eg y s z a k l a p o t k a p h a s s a n a k . A kivitelre n ézv e m e g je g y z e n d ő , h o g y a n é m e t e g y e s ü l e te k h e z a k é r d é s oly é r t e le m b e n tö r té n t , h o g y fo l y ó ira tu k egy c s o m a g b a n az illető e g y e s ü le tn e k , n e m p e d i g az e g y e s ta g o k cí­ m é r e k ü ld e s s é k m e g . A v á l a s z tm á n y Je llin e k b ír ó u r h o z z á s z ó l á s a é s e ln ö k f e l v ilá g o s ítá s a u tá n az e lő te r­ j e s z té s t e l fo g a d ta . 7. V ég ül a v á l a s z t m á n y az „ É lő á lla to k élve b o n ­ c o l á s a ellen k ü z d ő e g y e s ü l e t" e l n ö k s é g é n e k k é t r e n d ­ beli le velét é s az a z o k r a a d a n d ó v á la sz te rv e z e té t t á r ­ g y a lta . S im a y n é ú rn ő , J e llin e k és R ajic u r a k h o z z á ­ s z ó l á s a u tá n az e l ő te r j e s z t é s e lfo g a d ta to tt. T ö b b tá rg y n e m lé v én, az e ln ö k az ü lé s t b e z á rta . A Szentgotthárdi Állatvédő Egyesület áp rilis hó 8 - á n ta rto t ta k ö z g y ű lé s é t, m e ly e g y ú tta l az e g y e s ü le t 10 évi f e n n á l lá s á n a k ü n n e p l é s é r e vo lt sz á n v a . E b b ő l az a l k a lo m b ó l a z O r s z á g o s Á lla tv é d ő E g y e s ü le t a k ö ­ v etk ező átirato t in té z te az e g y e s ü l e t h e z : Igen tisztelt

5. szám

E l n ö k s é g ! V e ttü k a z e g y e s ü le t folyó h ó 8 - á n ta r ta n d ó ju b ilá r is k ö z g y ű l é s r e sz ó ló m e g h ív ó t és k ö s z ö n e t ü n k e t n y ilv án ítju k sz iv es m e g h ív á s u k é r t. A k ö z g y ű l é s re e g y e s ü l e tü n k k é p v ise le té b e n F o d o r Á rp á d f ő g i m n á z i u m i t a n á r u ra t, a M. Á. V. E. Sz. ti t­ k á r á t k é r t ü k fel az z a l, h o g y e g y e s ü l e tü n k n e v é b e n a S z e n t g o tth á r d i E g y e s ü l e tn e k 10 év es fe n n á llá s a a lk a l­ m á b ó l p é l d á s ü g y s z e r e te tte l telje s és s z é p sikerekk el já ró m ű k ö d é s é é r t az ü g y n e v é b e n m e le g e l is m e r é s ü n k e t é s l e g jo b b k iv á n a t a i n k a t to lm ác so lja. K e llem es k ö te l e s s é g ü n k n e k is m e r jü k , h o g y ez a l k a lo m m a l n e v e z e tt k é p v i s e lő n k n e k a z Ö n ö k e g y e s ü ­ le té n e k f e lv ir á g z á s a k ö rü l s z e r z e tt elév ü lh e te tle n é r d e ­ m eirő l is a l e g m e l e g e b b m é lta tá s s a l m e g e m lé k e z z ü n k . T isz te lette l az O. Á. V. E. n e v é b e n : Máday Izidor elnök, Monostori Károly főtitkár. A k ö z g y ű lé s le foly ásáró l a k ö v e tk e z ő je le n té s s z ó l : Dr. K iss E le m é r f ő s z o lg a b í r ó eln ö k lete m ellett jelen v o l t a k : F o d o r Á rp á d b u d a p e s t i á lla m i fő g im n . t a n á r , m in t az O . Á . V . E . é s az O. Á. V. E g y e s ü l e te k S z ö v e t s é g é n e k k ik ü ld ö ttje , P u m K áro ly ü g y v iv ő -a le ln ö k , B a lo g S im o n p é n z t á r o s , H u b e r M ik s a , Ajkai Jenő , D i n g e s z M ihály , F e r d i n á n d y A ladár, F r i e d lá n d e r S olo n, G ö tzl K ároly, H a n u s c h O ttó, J a in d l József, M o ln á r G y u la , S c h m i d l B éla, S p e r n e r A n se lm , T ó t h József, Vég G y u la , V é rte s M á r to n , S z a b ó István , T o tt e re r B éla, U rv e is József. Az e l n ö k é k e s b e s z é d d e l n y it o tt a m e g a g yű lést, m ely ig e n n a g y te ts z é s t a ra to tt, d e m e ly e t h e ly sz ű k e m iatt l e g n a g y o b b s a j n á l a t u n k r a n e m k ö z ö lh e tü n k . E z u tá n F o d o r Á r p á d s z ö v e l s é g i titk á r ü d v ö zö lte az e g y e s ü l e te t az O r s z á g o s Á lla tvé dő E g y e s ü l e t és a M a g y a r o r s z á g i Á lla tv éd ő E g y e s ü le te k S z ö v e ts é g é n e k k é p v i s e le t é b e n . P ú m K ároly ü g y v iv ő - a le l n ö k a titk á r tá v o llé té b e n a d t a elő a z évi je len tést, m e ly b ő l a k ö v e tk e z ő k e t e m e l­ jü k k i : A ta g o k s z á m a : 3 0 9 . E b b ő l 12 tisz te le tb e li ta g, 9 a l a p it ó , 17 c s o p o r tt a g , 4 c s a l á d ta g , 153 helybeli, 114 v id é k i r e n d e s ta g . A s z o m o r ú g y á s z b ó l is k iju to tt e g y le tü n k n e k . V a jd a Ö d ö n P á l zirci a p á t h a lá lá v a l v é d n ö k ü n k e t v e s z ­ te t t ü k el, e m lé k é t je g y z ő k ö n y v ile g k e g y e le te s e n m e g ­ ö rö k íte ttü k . H elybeli é s v id é k i ta g j a i n k s o r á b ó l özv. P h il ip p M ik s á n é , d r. W i e n e r K ároly és M e n t s ik Károly ta g o k a t r a g a d t a el a k o r a i halál. Az év f o l y a m á n 3 8 d r b f é s z e k o d u t a k a s z t o tt u n k ki. Az eg y let fe n n á l lá s a ó ta 7 12 d a r a b o t a l k a lm a z tu n k . É v k ö z b e n 8 0 d r b fé s z e k o d u t é s 5 0 kgr. m a d á r ­ k a lá c so t h o z a t t u n k a d e b r e c e n i e lső m a g y a r f é s z e k o d u ­ g y á rtó l. Az e g y let v e z e t ő s é g e 3 6 0 d a r a b is m e r e tt e rje s z tő fü zete t, i r a tk á t és k ö n y v e t o s z to tt ki S z o m b a th e ly , G y a n a fa lv a , T ó k a é s S á m f á iv á é r d e k l ő d ő k ö z ö n s é g e körében. Évi j e le n t é s ü n k e t 5 0 0 p é l d á n y b a n n y o m a ttu k ki. A „ S z e n t g o t t h á r d " c. helyi l a p b a n az „Á llatv éd e­ le m " c. á l l a n d ó ro v a t o t a leln ö k é s t i tk á r v ezették. 2 0 0 d r b g y e r m e k n a p t á r t o s z t o t t u n k ki a t a n u l ó ­ if ju sá g k ö r é b e n .

5 . szám

Á l l a t v é d e l e m

A f ő g i m n á z i u m Ö n k é p z ő k ö r é b e n k itű z ö tt 2 0 kor. p á ly a d ija t V értes Á rm in fő g i m n . ta n u ló n y e rt e el. Az O. A. E .-tő l 3 0 d r b fa litáb lát, 4 d r b n a p t á r t é s 2 d r b é v k ö n y v e t , v a l a m i n t 1000 d r b n é m e tn y e l v ű iratk á t, a b e rlin i á l la t v é d ő e g y e s ü le ttő l 6 d r b f ü z e te t a fö ld m iv e lé s ü g y i m i n is z té r iu m t ó l 5 d r b f o ly ó ir a to t kaptunk. A s z e n t g o tt h á r d i t a k a r é k p é n z tá r 2 0 K -t, a g y a n a ­ falvi t a k a r é k p é n z t á r 10 K -t a j á n d é k o z o tt e g y l e tü n k n e k . Az e l n ö k s é g ta g g y ü jtő i v e k e t k ü ld ö t t szé t, k ü lö ­ n ö s e n a k ö rje g y z ő k k ö ré b e n , a k i k e t a n e m e s cél m e g ­ v a l ó s ít á s á n a k t á m o g a t á s á r a k ö rle v é lb e n h iv o tt fel. A g y ű jté s 33 r e n d e s és 2 c s o p o r t t a g o t e re d m é n y e z e tt . V a jd a Ö d ö n , az e g y let v é d n ö k é n e k h a l á la felett érz e tt ő s z in te r é s z v é té t fejezte ki az eg y le t a g y á s z b a b o ru lt c isztercita r e n d n e k , ezt a r e n d k o rm á n y z ó p e r ­ jele s z é p s z a v a k b a n k ö s z ö n t e m e g . V é d n ö k ü n k h a lá la a l k a lm á v a l az O. A. E. is ré s z ­ v étét fejezte ki az e g y le t rés z é re . B a lo g S im o n , a z e g y e s ü le t p é n z t á r o s a a k ö v e t­ kező p é n z tá ri je le n té s t m u t a tj a b e :

Be v é t e l : P é n z t á r i m a r a d v á n y 1910. é v r ő l . ........ . . . . K a m a t b e t é te k u tá n ____________________ T a g s á g i d ija k 1911. elő tti é v e k r ő l _____ 1911. évi ta g s á g i d ija k b ó l _____________ G y a n a fa lv a i t a k a r é k p é n z tá r tó l . . . _____ S z e n t g o tth á r d i t a k a r é k p é n z t á r t ó l . . . _____ F e n y v e s K ároly ő r i h o d o s i t a n í t ó t ó l . . .

580 52 76 457 10 20 2

K „ „ „ „ „ „

48 26 — — — — 92

f. „ „ „ „ „ „

Ö s s z e s e n . . . 1168 K 66 f. Kiadás: P ály a m u n k ák ért ... ... ... ... ... ... D ebreceni fészekodugyárnak odvakért 'm a d á r k a lá c s é rt... ... ... . . . . .. E rre v a s ú t i d ij- és s z á l lí tá s é rt . . . . . . S zö v etség i n a g y g y ű l é s ... ... ... P é n z b e s z e d ő n e k . . . ... . . . . . . . . . . . . Á lla tv éd elm i lap . . . . . . . . . . . . ... 2 0 0 d r b g y e r m e k n a p t á r . . . .. . . . . ... K á ro s m a d a r a k t o j á s a i é r t . . . . . . . . . . . . W e llis c h B éla s z á m lá j a . . . . . . . . . . . . E g y é b k ia d á s o k . . . . . . . . . . . . . . . . . .

... és ... ... ___ ... . .. ... . .. ...

Ö s s z e s e n __ B e v é t e l . . . ... . .. . . . . . . . . . ........... .... K ia d á s . . . . . . . . . ... . . . . . . .... _____

2 0 K — f. 128 19 50 11 128 18 25 108 35

n yy y} yy yy

40 92 — — 40 14 52 59 22

yy yy yy yy yy

545 K 19 f.

— 1168 K 66 f. . .. 5 4 5 yy 19 „

P é n zm a ra d v án y ...

623 K 47 f.

A sz á m v iz s g á ló k iz o tts á g n e v é b e n H u b e r M ik s a je le n ti, h o g y a m é rle g a ré s zletes s z á m a d á s a d a ta iv a l m e g e g y e z v é n , hitele sítte tett. É n e a k ö z g y ű lé s m e g a d j a a p é n z t á r o s n a k a fö lm e n tv é n y t. M a jd az 1912. évi k ö lt s é g v e t é s t te rjesztette elő a p é n z tá ro s . Ez a k ö v e t k e z ő :

49. oldal

Bevétel: 1911. évi b e v e h e t ő h á t r a l é k o k . . ..................... . . . . 1912. „ t a g s á g i d i j a k ............................................... 1912. „ k a m a t o k . . . .......................... .............. .... A d o m á n y o k .................................................... .................. Ö sszesen ...

130 550 25 30

K „ „ „

735 K

Kiadás: J u t a l m a k ....................... . ............... ................................ 3 0 K T o j á s o k b e v á l t á s á r a .... .... ....................................... 2 0 „ P é n z b e s z e d ő .......................... ......................................... 20 „ Á lla tv é d e lm i l a p .... ................. . . . . .......................... 140 „ G y e r m e k n a p t á r ............................................................... 30 „ M a d á r é t e k ....................... ...................................................... 40 „ O d v a k ........... .............. ........................................................... 60 „ Postaköltségek ............................................................... 25 „ N y o m t a t v á n y _____________ _____________________ 80 „ E t e t ő - a s z t a l o k ..................................................................... 15 „ P á ly á z a ti d i j .............................. ....................................... 20 „ 10 „ I s m e re t te r je s z t ő e l ő a d á s o k ........................ ................ M a d á r e t e t ő k ü l d ö n c ........................................................ 5 „ E g y é b k ö l t s é g e k ............................................................... 10 „ Ö sszesen ...

505 K

A k ö lt s é g v e t é s t a k ö z g y ű lé s e g y h a n g ú l a g e lfo g a d ta . E ln ö k fe lk é ré sé r e k ö v etk e z e tt F o d o r Á r p á d ta n á r e l ő a d á s a , ki az egy let 10 év e s tö r té n e t é t állította ö ssz e é s o lv a s ta fel. (Ő s z i n té n sa jn á lju k , h o g y az e m lé k i ra to t té r s z ü k e m ia tt n e m k ö z ö lh e tjü k , a z o n b a n a S z e n t g o tt­ h á rd i e g y e s ü l e tn e k 1 91 1-rő l sz ó ló je le n té s e d ís z e s kis fü z e tb e n m e g je le n t é s e b b e n az e m lé k ira t e g é sz te rje ­ d e l m é b e n közöltetik. Ú g y t u d j u k , h o g y ezt a füzetet é r d e k l ő d ő k n e k k ív á n a tr a s z í v e s e n m e g k ü ld ik .) E ln ö k i n d í tv á n y á r a a g o n d o s a n é s a le g k i s e b b m o z z a n a tr a is k ite rje d ő tiz é v e s t ö r té n e t m e g ír á s á é r t é s le lk e s e l ő a d á s á é r t a k ö z g y ű lé s je g y z ő k ö n y v i k ö s z ö ­ n e té t m o n d o t t F o d o r Á rp á d ta n á r n a k s m e g v á la s z t o tt a ö r ö k ö s tiszteletb eli ta gjá ul. Hontvárm egyei állat- (é s m a d ár)-vé dő egyesület I p o l y s á g o n 1912. évi á p rilis 2 0 - á n ta r t o t t re n d e s évi k ö z g y ű lé s e . J e l e n v o l t a k : B. S zo k o ly i A lajos eln ö k , B o lg á r István titk á r -je g y z ő , Árvái Jó z s e f p é n z tá ro s , E n g e l h a r d t M ih ály , d r. H im m le r S á n d o r, K allós László, d r. H olló József, dr. D a b i s A n tal, R ácz P ál, b. B e rk ó István , S o m o g y i B éla, H e rc z e g József, F á b iá n G y u la , D r a s k ó c z y J e n ő a leln ö k , D ra s k ó c z y Je n ő n é , d r. K o m á ­ r o m y F e re n c z , H e d e r v á r y L ajos, M a r é k K ároly, C s u p o r Istv án , stb . B. S zo k o ly i A lajos e ln ö k a m e g je l e n te k szívély es ü d v ö z l é s e u tá n az ü lé st m e g n y itja, in d ítv á n y á r a a k ö z ­ g y ű lé s a je g y z ő k ö n y v h itele sítésé v e l T o to v i c h K á lm án é s d r. H olló J ó z s e f t a g o k a t b íz z a m e g . E ln ö k fö lh ív á s á ra B o lg á r Istv án titk á r-je g y z ő b e ­ m u t a tj a az e g y e s ü le t v á l a s z t m á n y á n a k f. évi m á r c iu s hó 2 - á n a k ö z g y ű lé s e lő k é sz íté se t á r g y á b a n ta r to t t ü lé s e je g y z ő k ö n y v é t, m ely s z e r in t Árvái Jó z s e f p é n z ­ t á r n o k b e m u ta t ja a z 1911. évi s z á m a d á s t , m e ly 32 8

50. oldal

Á l l a t v é d e l e m

kor. 01 fillér b evétellel s z e m b e n 2 2 2 kor. 77 fill. k i­ a d á s t m u t a t fel, s igy 105 kor. 2 4 fill. m a r a d v á n n y a l z áru lt, m e ly 1912. évre á th o z a to tt. A s z á m v i z s g á l ó ­ b iz o tts á g je len tése a l a p já n a k ö z g y ű lé s a f e lm e n tv é n y t m egadja. B o lg á r István titkár j e le n t é s é b ő l k ie m e ljü k a k ö v e t­ kezőket: R e n d e s ta g o k közé b e l é p te k B a r t ó k E r n ő k e r e s ­ k e d ő , B u c s k ó Is tv á n v e n d é g l ő s , C ziráky E te l k a ta n ító n ő , C s u p o r István fő is p á n i titkár, G á llo si S o m a p. ti. s z á m ­ ellen őr, dr. H im m le r S á n d o r o rv o s , S a lk o v s z k y J e n ő szig o rló jo g á sz , ip o l y s á g i la k o so k . D r. P le c h ló J e n ő , az e g y e s ü l e t ü g y é s z e e l h a lá l o ­ zott. A fiatal, s z é p t e h e ts é g ű ü g y v é d h a lá la , ki előtt n a g y re m é n y e k r e jo g o s ít ó jöv ő állott, á l ta l á n o s ré s z ­ v é te t keltett. A m a d á r v é d e le m r e a lefolyt tél e lé g g é k e d v e ző volt, c s a k alig p á r n a p i g ta k a r ta el az éle lm e t v a s t a g h ó ta k a r ó s h o s s z a n t a r t ó n a g y fa g y o k s e m v oltak , e n n e k tu la jd o n íth a tó , h o g y a h a s z n o s m a d a r a k c s a k k is e b b s z á m b a n m u t a tk o z ta k a la k o tt h e ly ek en , a m e ly e k a z o n ­ b a n a v á r o s b a lá to g a t ta k , jól já rta k , m e rt Ip o ly s á g o n a ta g o k tú l n y o m ó r é s z e é le lm e t h i n t e t t n ekik. A h a s z n o s m a d a r a k tőrrel s z o k á s o s ö s s z e f o g d o ­ s á s a elleni i n t é z k e d é s t a já rá si f ő s z o lg a b i r á k és K o r­ p o n a v á r o s r e n d ő r k a p i t á n y a m e g te tté k . Az ip o ly s á g i állam i p o lg á ri is k o la ig a z g a tó já n a k ké t d a r a b a b la k e te tő t, H ir s c h K áro ly ki. p ü p . i g a z g a t ó ­ n a k és H e g y e s i R ózsi p o lg . isk. t a n í t ó n ő n e k e g y - e g y a b l a k e te t ő t a d o m á n y o z tu n k . A G y e r m e k n a p t á r a k b ó l 4 8 7 d a r a b o t o s z t o tt u n k s z é t a z isk o lák között. A fö ldm iv . m i n is z te r u r a ló k in zás ellen re n d e le te t b o c s á j to t t ki, m e ly e t a H on ti L a p o k , N ó g r á d - H o n t i H íra d ó é s a H o n ti T a n ü g y c im ü l a p o k b a n k ö z z é te ttü n k . A H o n tm e g y e i N é p b a n k Rt. az e g y e s ü l e t céljaira 2 0 k o r o n á t a d o m á n y o z o tt . A m ú l t k ö z g y ű l é s e n e lh a tá ro z o tt S y lv e s te r - e s t é t m e g ta rt o tt u k , a k ö z ö n s é g n e k g a z d a g m ű s o r r a l c a b a r é t r e n d e z t ü n k . E zen ige n n a g y s z á m ú és d í s z e s k ö z ö n s é g je le n t m eg . A b e v é te l 9 3 7 kor. 01 fill., k i a d á s 6 6 0 kor. 82 fill, a m a r a d v á n y 2 7 6 kor. 19 fiiér volt. H o g y a k ö z ö n s é g n a g y s z á m á h o z m é r te n ily k e v é s volt a tisz ta h a s z o n , a n n a k o k a az, h o g y a h ely á ra k a r á n y l a g ig e n cse k é ly ö s s z e g b e n v o lta k m e g s z a b v a . E je le n té s t tu d o m á s u l v ették, e g y b e n ja v a so ltá k , h o g y a v á l a s z tm á n y a'H o n tm e g y e i N é p b a n k n a k k ö s z ö n e t e t sz a v a z z o n és az e lh a lt d r. P le c h ló ü g y é s z helyett a k ö z g y ű l é s n e k dr. H olló Jó z s efe t a j á n lja m e g v á la s z t á s r a . A v á l a s z tm á n y e je le n té s é t a k ö zg y ű lé s h e ly e slő le g tu d o m á s u l vette. A k ö z g y ű lé s az e g y e s ü le t m ű k ö d é s é r ő l szóló ezen je le n té s t h o z z á s z ó lá s n é lk ü l tu d o m á s u l vette. D r. P le c h ló J e n ő e g y e sü le ti ü g y é sz e lh a lá lo z á s a felett je g y z ő k ö n y v i rés z v é té t n yilv án ította. A H o n tm e g y e i N é p b a n k n a k az e g y e s ü le t r é s z é re tett 2 0 kor. a d o m á n y á é r t k ö s z ö n e t é t szav az o tt. A b e m u t a t o t t 1911. évi s z á m a d á s o k a t a k ö z g y ű ­ lés e g y h a n g ú l a g e lfo g a d ta és Á rvái Józ sef p é n z t á r n o k ­ n a k a f e lm e n tv é n y t m e g a d t a .

5 . szám

A k ö z g y ű lé s a m e g ü r e s e d e t t üg yészi t i s z t s é g r e a v á l a s z tm á n y ja v a s l a t á h o z k é p e s t k ö z fe lk iá ltá s s a l e g y ­ h a n g ú l a g d r. H olló Jó z s e f ip o ly sá g i ü g y v é d e t m e g ­ v á la sz to tta . B o lg á r Is tv á n titk á r in d ítv á n y á ra Kuliszeky E rn ő kir. t a n á c s o s ta n fe lü g y e l ő n e k k ö s z ö n e t é t sz a v a z o tt az is k o lá k l á t o g a t á s a i a l k a lm á v a l a m a d á r v é d e le m és az á l la tv é d e le m fa litá b lá k te rje s z té sé é r t s e n n e k t o l m á c s o ­ lá sáv al a z e ln ö k s é g e t m e g b íz ta . D r. D a b i s A ntal e l ő a d ta , h o g y a v á ro s sz é lé n levő m a d á r e te t ő k e t a h a s z n o s m a d a r a k h a s o n l it h a tl a n u l n a g y o b b s z á m m a l k e re s ik fel, m in t a v á r o s k ö z e p é b e n levő e tető k e t, a v á ro s szélé n le vő e g y e s e t e tő k ö n ilykép n a g y o b b m e n n y i s é g ű m a d á r e le d e l fogy el n a p o n t a . N e h o g y a z ezzel já ró k ia d á s b á r k i t a m a d a r a k e t e té s é ­ től v is s z a t a r t s o n , ja v aso lja, h o g y az eg y e sü le t a télen sze re z z e n b e m a d á r e le d e l t és a z t a t a g o k k ö zött b e ­ sze rz ési á ro n , v a g y aki k ív á n ja , in g y e n o s s z a szét. Ezzel k a p c s o l a to s a n , h o g y az e g y e s ü l e t az ezzel já ró k i a d á s o k a t fe d e z n i k é p e s le g y en , ja v a so lta , h og y az e g y e s ü l e t m i k é n t a m ú l t é v b e n , m o s t is re n d e z z e n m a já list, v a l a m i n t a S y lv e s te r -e s t é íy t is m á r m o s t fo g ­ lalja le m a g á n a k , az e ln ö k s é g e t b íz za m e g a v ig a lm i­ b iz o tts á g ö ssz e á llítá sá v a l é s a t o v á b b i s z ü k s é g e s in té z ­ k e d é s e k m e g té te lé v e l. A k ö z g y ű lé s a ja v a s l a t o k a t e g y h a n g ú l a g h a t á r o ­ z a ttá e m e lt e és a z u t á n e ln ö k a k ö z g y ű lé s t a t a g o k s ű r ű é l je n z é s e k ö z e p e t te b e re k e s z te tte . A vasvári állatvédő egyesület 1911. évi működéséről B e n d a L ászló az e g y e s ü l e t titk á ra t ö b b e k közt a k ö v e t­ kezőket jelentette: A lefolyt 1911. év e g y e s ü l e tü n k é l e té b e n a m á s o d ik . T e v é k e n y s é g ü n k k é t i r á n y b a n é rv é n y e s ü lt : v é d e l­ m e z tü k az á lla t o k a t á l ta l á b a n , a h a s z n o s h áziá lla to k a t p e d i g és az é n e k lő m a d a r a k a t k ü l ö n ö s e b b e n a b á n t a l ­ m a z á s és o k ta la n k ín z á s ellen, m á s o d s o r b a n g o n d o s ­ k o d t u n k az é n e k l ő m a d a r a k e l s z a p o ri tá s á r ó l. A v é d e lm e t illetőleg, — k ö z ö n s é g ü n k d ic s é r e t é r e le gy en m o n d v a , — a k ö z b e l é p é s r e c s a k k e v é s s z e r volt s z ü k s é g . A m a g y a r n é p n e k k ü lö n b e n is e gy ik fő jellem ­ v o n á s a a jó s z ív ű s é g s az o k o s , jó z a n g o n d o lk o d á s . M in d a kettő e g y a r á n t tiltja n eki, h o g y a v é d te le n állatot, m ely az ő h a t a l m á n a k ú g y s z ó l v á n te lje sen ki v a n sz o lg á lta tv a , b á n ta lm a z z a . P l. a m a d á r v é d e le m r e té rve, m e g á ll a p ít h a tó , h o g y szereti a m a g y a r e m b e r a m a d a r a k a t ! H o g y is n e sz e ­ retne, m ik o r látja, h o g y mily b u z g ó n seg íti ő t a v e rité k e s m u n k á b a n , m ik o r a s z á n t ó g a z d a u tá n lé pe getve a fr is s e n h a s a d t b a r á z d á b a n , sz e d e g e ti a fö lforg ato tt p a jo rt, férget, m e g m i e g y eb et, am i m in d a v eriték es m u n k a g y ü m ö l c s é r e éh es. Ö r ö m m e l j e l e n t h e te m erre v o n a tk o z ó la g , h og y ú g y jelen leg i, m i n t az e l m ú lt té le n is, a v á ro s te rü le té n 83 h ely en folyt r e n d s z e r e s téli e te té s , le g n a g y o b b ré s z b e n m a g á n h á z a k n á l e lh e ly e z e tt e te tő a s z t a lk á k o n . U g y a n c s a k m a g á n k e r t e k b e n s e rre a c élra a l k a l m a s e g y é b te rü le t e k e n e d d i g e lé m in te g y 3 5 0 d a r a b f é s z e k ­ o d u v a n kih e ly ez v e . R észint az e l p u s z tu l ta k p ó tlá s á r a , r é s z in t s z a p o r í t á s céljáb ól m é g a tél fo ly a m á n 1 0 0 — 150 d a r a b o t s z á n d é k o z u n k k ihe lyezn i.

5. szám.

ÁLLATVÉDELEM

Ú gy a k ia k a s z to t t o d v a k g o n d o z á s á s á t, m in t téli e te té s t g y e r m e k e i n k látják el n a g y g o n d d a l és s z e r e ­ tettel, m iáltal le s z o k n a k a szivet d u rv ító á lla tk ín z á sr ó l, le lkű k a s z é p é s jó irán t f o g é k o n y a b b á válik, v agy is erk ö lc s ile g n e m e s e b b é v á l n a k : s ez az á lla tv é d e le m m á s i k f e lb e c s ü lh e te tle n h a sz n a . H o g y az á llatv ilá g o t a g y e rm e k e lő tt m é g r o k o n ­ s z e n v e s e b b é te g y ü k , a z O r s z á g o s Á lla tvéd ő E g y e s ü l e t­ től k ia d o tt g y e r m e k n a p t á r a k a t o s z t o tt u n k ki k ö z ö ttü k 2 25 d a r a b o t , m e ly n e k m u l a tt a tó é s ta n u l s á g o s cik keib ől fe ln ő tte k is m e r ít h e tn e k ü g y s z e r e te t e i és o k u lá st. Az á l la tv é d e le m t e rje s z té s é r e az orsz. K özp on ttó l a l k a lm a s f a litá b lá k a t k a p t u n k , m e ly e k e t a z is k o lá k b a n f ü g g e s z te t tü n k ki s a v á r o s b a n 2 h e ly en n a g y ü v e g e s a s z ta l- e te tő k e t állítottunk. E g y e s ü l e tü n k b elsz erv ez etét illetőleg je lenthete m , h o g y je len leg egyesü leti ta g ja i n k s z á m a 45. B izony m i n d e n é r d e k l ő d é s m e llett is c s e k é ly sz á m a h h o z , h o g y v a la m i je le n t ő s e b b , n a g y o b b b s z e r ü e r e d m é n y t t u d j u n k elérni. N e m a z t a k a r o m ezzel m o n d a n i, m in th a n e m te ltü n k v o ln a m e g m i n d e n t ő l ü n k te lh e tő t, h a n e m azt, h o g y m i n d a z t a m it te ttü n k , n a g y o b b a r á n y o k b a n te h e tt ü k v o ln a n a g y o b b ta g lé t s z á m m ellett. Ö r ö m m e l je le n th e te m erre v o n a tk o z ó la g , h o g y az idei év f o l y a m á n e g y e s ü l e t ü n k n é p s z e r ű s é g é b e n mit s e m ve sz tett, s ő t nyert, a m e n n y i b e n k ö z ö n s é g ü n k m i n d i n k á b b felism eri k ö z g a z d a s á g i l a g fo n to s, e g y é n ile g p e d i g n e m e s tö r e k v é s e in k e t, m i n e k l e g b i z t o s a b b jele, h o g y idei fel­ h í v á s o m r a 2 0 uj t a g jelen tk ezett, ú gy h o g y a ta g o k je le n le g i s z á m a 67. V égül n e m m u l a s z t h a t o m el, h o g y e g y e s ü l e tü n k n e v é b e n h á l á s k ö s z ö n e t é t m o n d j a k h ely b e li p é n z i n té z e ­ t e in k n e k s V a s v á r k ö z s é g n e k a m a s z á m o tt e v ő a n y a g i seg ély é rt, a m e l y b e n b e n n ü n k e t a m ú l t b a n ré s zesíte ttek , a jöv őre n é z v e p e d i g r é s z e s ít e n i k i l á tá s b a helyeztek. K ö szö n ettel ta r to z u n k a k ö z p o n t n a k , h o g y a szö vetsé gi d ija t s z e m é ly e n k i n t 5 0 fillérre re d u k á lv a , s z in té n h o z z á ­ já rult a n y a g i e r ő n k g y a r a p í tá s á h o z . A Pozsonyi Állat- és Madárvédő Egyesület m á r c iu s 1 6-án ta rto tta k ö zg y ű lé sé t, m e ly ir á n t n a g y vo lt az é rd e k lő d é s . Az e g y e s ü le t 4 év óta m i n te g y 4 0 0 fé s z e k ­ o d u t és 5 0 m a d á r e te t ő h á z ik ó t helyez ett el. A k ö z g y ű ­ lést H o rn y á n s z k y A lad ár teolo gia i t a n á r a le ln ö k vezette. Jelen v o l t a k : A d a m i c k K á ro ly, B a á n J ó z s e f és neje, B á ra O tto k á rn é , B a r b i e r K isslin g H a n n a , B álorffy S á n ­ dor, B e r a u n M á r ia , B e u m l e r A n d rá s, C s á k y V id o rn é g ró fn é, F eiler A., G é b a y M ik lós és neje, G ra tz Lajos, H o rv á th József, H ü b n e r Alice é s M e l á n ia gró fn ő k , K o v á c s L ajos dr. és neje, K r a m m e r József, K ieszlin g A n na , M a r sc h a ll M i k s á n é g ró fn ő , O d e s c a lc h y V aléria h e rc e g n é , P álffy E r z s é b e t g ró f n é , dr. P a y e r A n d rá s, P a ll ó s Antal, S c h l e m m e r J o h a n n a , S c h m i d t Bella, S c h m i d t F e re n c , S ie g e rt R udolf, S z a p á ry Ilo na g rófné , S z a p á r y M a r g it g ró fn é, S z a p á ry B éla g ró f és Seidl S á n d o r. Az e ln ö k a je g y z ő k ö n y v h ite le síté sé re A d a m is K ároly, B a u m l e r A n d rá s , H o r v á th J ó z s e f u r a k a t ké rte fel. A z u tá n eln ö k m é ly r e h a t ó s z a v a k k a l m é lta tla az álla tv é d ő e g y e s ü l e te k a b b e l i je le n tő sé g é t, h o g y a k e ­ délyre é s szív re n e m e s it ő i r á n y b a n h a t n i ig y e k e z n e k . A n a g y te tsz és sel h a llg a to tt m e g n y itó u tá n dr. K ov áts

51. oldal

L ajos titk á r te tt je le n té s t az e g y e s ü le t m ű k ö d é s é r ő l , m e lyb ől m e g e m lítjü k a k ö v e tk e z ő k e t. B e v e z e té s k é p e n eg y ren d k ív ü l k o m o l y k é p é t a d t a a n n a k a civilizációval é s a v á r o s o k r o h a m o s n a g y o b b o d á s á v a l járó s z o m o r ú k ö rü lm é n y n e k , h o g y az e m b e r is é g egy n agy része el­ i d e g e n e d ik a te rm é s z e ttő l és m ik o r ho zzáfér az állat és n ö v é n y v i lá g b a n , k egy etlen és o k ta la n p u s z t ít á s t visz v ég h e z. A m o d e r n e m b e r t ez a r e tte n e te s h a jla m a v ilá g m i n d e n r é s z é b e vezeti, h o g y ott e g y e s á l l a t ­ fajták v é g p u s z t u l á s á r a tö rjö n . E zt a z irá n y t ó h a j tjá k m o s t A m e r i k á b a n és E u r ó p á b a n t e r m é s z e tv é d ő te r ü l e ­ tek felállításával és e g y é b id e v á g ó in té z k e d é s e k k e l ellen sú ly o zn i. A t i t k á r n a k n a g y é r d e k l ő d é s s e l h a l l g a ­ tott és é lé n k te ts z é s s e l k ís é rt e l ő a d á s a u tá n S c h m id t F e r e n c p é n z t á r o s je le n té s e k ö v etk ez ett, m e ly et e l f o g a d ­ tak. A sz á m v iz s g á ló i tisz te t B a á n Jó zse f, P a l l a s Antal és R ieg ert R u d o lf te lje sítették. Az e g y e s ü le t 1910. és 1911. é v e k b e n a m a d a r a k téli e te té s é r e 125 k o r o n á t költött, r ö p i r a t o k r a és n y o m t a tv á n y o k r a 4 5 7 k o ro n át, m a d a r á s z ó m a c s k á k e l p u s z tí tá s á ra 168 k o ro n á t, fé s z e k ­ o d v a k r a és e te tő h á z a k r a 3 7 3 k o ro n á t , r e n d ő r ö k ju t a l­ m a z á s á r a 3 9 k o r o n á t és az „ Á lla tv é d e le m " elő fizetésére 5 35 k o ro n á t. A p é n z t á r o s n a k k ö s z ö n e t é t s z a v a z ta k . F eile r Alfréd in d ítv á n y o z z a , h o g y az e g y e s ü le t is k o lá s g y e r m e k e k n e k is a d jo n ju t a lm a k a t . A v á l a s z tá s o k ré v é n e lnö k J a n k o v i c h M arcell, a l e ln ö k H o r n y á n s z k y A la d á r, ti tk á r dr. K o v áts L ajos tisztio rv o s , p é n z t á r o s S c h m i d t F e ren c, jegyző dr. K o ­ v áts L a jo s n é , m á s o d je g y z ő U s z a L ászló , ü g y é s z dr. Heuffel R ó b e rt. V á la s z tm á n y i ta g o k l e t t e k : B a á n J ó ­ z s e f é s neje, B a r b á r - K i e s s l in g A n na , B átorffy S á n d o r, B e r a u n M ária, F e ile r Alfréd, G é b a y A n d r á s és neje, G y ö r ik M árto n , H u ts c h e n r e it e r Károly, K ie ss lin g A n n a é s G izella, K o w a rik M ih ály, K r a m m e r Jó zsef, M a y e r H e n rik , O d e s c a lc h y V a lé ria h e r c e g n ő , Pálffy E rz s é b e t grófn ő , Pálffy B é lá n é g rófné, P a ll ó s A ntal, d r. P a n t o ­ c se k József, Seidl S á n d o r , S o m s ic h Im ré n é , S o ó s Jen ő, Sie g e rt R u d o lf és W a g n e r A ntal. V égül a z e ln ö k m i n d ­ a z o k n a k , a kik a z egy let k ö rü l é r d e m e k e t sz e r e z te k , m e le g k ö s z ö n e té t m o n d o t t kivált p e d i g W a g n e r Antal u r n á k ta g o k e r e d m é n y e s g y ü j té s é é r t, t o v á b b á Pálffy B éláné g r ó f n é n a k , B a r b i e r - K ie s s li n g H a n n a ú rn ő n e k , B e ra u n M á r iá n a k , Király V iktór e z re d e s u r n á k és n e jé n e k és S ie g e rt R ud olf u rn á k . E l h a t á r o z t á k m é g , h o g y az O. Á. V. E. e ln ö k é t M ád ay m i n is z te r i t a n á c s o s t és a m. kir. o r n ith o lo g ia i k ö z p o n t titk á rá t C s ö rg e y T it u s z t a k ö z g y ű lé s b ő l üdvözlik. A Soproni Állatvédő-Egyesület f. évi á p rilis hó 2G-án ta rto tt v á la sz tm á n y i g y ű l é s é n e k tá rg y a i a k ö v e tk e z ő k v o ltak : E lső ti tk á r f e lo lv a s s a az u to ls ó v á l a s z tm á n y i g y ű lé s ó ta tö r té n t k ö v etk ező f o n t o s a b b d o l g o k a t : 1. F a l r a g a s z o k u tjá n felk értü k a tél fo l y a m á n a k ö z ö n s é g e t , h o g y e te s s e a m a d a r a k a t. 2. E g y n é v te le n á lla t b a r á t az t i n d í tv á n y o z ta , h o g y a l a p í t s o n e g y e s ü l e tü n k egy á lla t m e n h á z a t . F e lk é r tü k ezt az „ Á lla tv é d e le m " folyóirat u tján , h o g y közölje, h o g y h o g y a n g o n d o lj a ezt k e re s z tü lv ih e tő n e k , m e rt e g y e s ü l e ­ t ü n k n e m re n d e l k e z ik a n n y i p é n z felett. E d d ig k ö z lé st nem kaptunk.

52. oldal

Ál

l a t v é d e l e m

3. V áro si re n d ő r f ő k a p it á n y s á g k ö zö lte , h o g y a m ú lt é v b e n 13 r e n d ő r é s 2 c s e n d ő r ö s s z e s e n 19 á lla tk in z á s i e s e te t je le n t e tt fel. Az e g y e s ü l e tü n k által a n n a k id e jé n e c é lra kitűzött, a 13 r e n d ő r n e k já ró ju ta lo m d ija k a t, ö s s z e s e n 3 8 k o r o n á t á t a d t u k a r e n d ő r f ő k a p it á n y u r n á k , a 2 c s e n d ő r n e k já ró 2 k o r o n á t p edig, m iu tá n a c s e n d ő r ö k n e k n i n c s m e g ­ e n g e d v e az ilyen ju t a l m a k e l f o g a d á s a , m e g k ü l d t ü k a h o n v é d e l m i m in is z té r iu m XVI. ü g y o s z t á ly á n a k , a c s e n d ­ ő rs é g i ju t a lm a z á s i a l a p ja v á ra . A r e n d ő r ö k ju ta lo m d ija i f. é. m á rc iu s 17-én le ttek a vá rosi k ö z g y ű lé si t e r e m b e n a s z o k o tt m ó d o n kio sztva. 4. A tisztelt v á l a s z tm á n y u tó l a g o s h o z z á já ru lá s a r e m é n y é b e n a l a p í t o t t u n k a v á ro s i f a r a k t á r b a n , D u n k l József, o tt a n i s z á m a d ó u rr a , m i n t régi h ü t a g u n k r a a g o n d o z á s t b iz v a, eg y uj m a d á r v é d e l m i te le p e t és a lk a l­ m a z t u n k ott eg y elő re 8 fés z e k o d u t. A lk a lm a zn i k elle n e o tt m é g l e g a l á b b két k i s e b b e t e tő -a s z ta lt és e g y e lő re m é g 4 — 6 fé s z e k o d u t. S z ív e sk e d jé k a tisztelt v á l a s z tm á n y e rr e v o n a t k o ­ z ó lag h atáro zn i. A hely n a g y o n is m egfelel e g y m a d á r ­ v é d e lm i t e le p n e k . Határozat. A v á l a s z t m á n y h o z z á já ru l, h o g y a te le p f e n n t a r t a s s é k é s fe jleszte ssé k . 5. A fö ld m iv e lé s ü g y i m i n is z te r u r k ia d o tt e g y a lo v a k k a l való e m b e r t e l e n b á n á s m ó d e llen ir á n y u ló és egy a b íb ic - é s m á s v a d t o já s o k m e g v é d é s é r e fig y elm ez­ tető k ö rr e n d e le t e t v a la m e n n y i tö r v é n y h a t ó s á g n a k . Az e lső t illető leg felk é rtü k a v á ro s i re n d ő r f ő ­ k a p i t á n y s á g o t és a já rá s i f ő s z o lg a b i r ó s á g o t , k özö ljék v e lü n k az a r r a v o n a t k o z ó la g tett in té z k e d é se k e t, h o gy a d o t t a l k a lo m k o r a z o k r a h i v a t k o z h a s s u n k . A m á s o d i k a t illető leg p e d i g m o s t k é r t ü k fel a n e v e z e tt k ét h a t ó s á g b e c s e s figy elm ét. A r e n d ő r f ő k a p i t á n y s á g k ö z l é s e s z e r in t a z első r e n d e l e te t a v á ro s i ta n á c s a h ír la p o k b a n és f a l r a g a s z o k u tján k ö zh írré tette. A r e n d ő r i tisztek k el a re n d s ie t k ö z ö l te t e tt és a le g é n y s é g ki lett o k ta tv a . A já rá si f ő s z o l g a b i r ó s á g felh ívta a c s e n d ő r ö r s ­ p a r a n c s n o k s á g o k a t , h o g y a re n d e l e t b e t a r t á s á t őrizzék ellen s z i g o r ú a n és az az ellen v é tő k e t je le n ts é k fel n ála. 6. A fö ld m iv e lé s ü g y i m i n is z té r iu m tó l f. é. j a n u á r h ótól k e z d v e in g y e n k a p ja e g y e s ü l e tü n k a „ F ö ld m iv e l é s i É rt e s ít ő t" . K ö s z ö n e tü n k e t kifejeztük. 7. M u c k u r k ö z lé s e s z e r i n t a W á r i s c h o n lévő e t e t ő - k u n y h ó n a k lécekkel v a l ó e l lá t á s a n a g y o n bevált. S o kk al t ö b b m a d á r l á t o g a t t a a z t m o s t, m i n t e l ő b b i te lek a lk a lm á v a l. 8. A n é g y v id é k i ta g c s o p o r t u n k v ezetői b e k ü l d té k a m ú lt évi e re d m é n y r ő l szóló je le n tést. E l ő a d t u k a k ö z g y ű l é s a l k a lm á v a l. 9. A s o p r o n i t a n u l ó ifjú sá g á lta l a „ M a d a r a k és fák n a p j a " e m lé k é r e a „ H a r k a i fe n s ik o n " fo ly ta to tt b e f á s it á s r a v o n a t k o z ó je le n té s t sz in té n a k ö z g y ű lé s e n a d tu k elő. íg y ez is a k ö z g y ű lé si je g y z ő k ö n y v b e n s z e r e p e l. 10. M iu tá n f é s z e k o d u - k é s z l e tü n k elfogyott, v e t tü n k 60 d a r a b o t . 11. K is m a rto n i c s o p o r tv e z e t ő n k , N y o m á r k a y L ászló ur, az o tt a n i v á ro s i r e n d ő r m e s t e r n e k , m in t b u z g ó á l la t­ v é d ő n e k k it ü n te t é s é t h o zta j a v a s la t b a .

5. szám

E z sz in té n a k ö z g y ű l é s e n lett elin té zv e. Az e lis m e rő o k le v ele é s 10 k o ro n a ju t a l o m d i j a a n a p o k b a n le sz á t a d á s v é g e t t a c s o p o r tv e z e t ő u r n á k m e g k ü ld v e . 12. F e lk é rtü k az itteni k a t h o lik u s , e v a n g é lik u s és izraelita elem i is k o lá k ig a z g a tó s á g a i t, h o g y a feljebb em líte tt b e fá s itá s idei f o l y ta t á s a v é g e tt lé p je n e k é ri n t­ k e z é s b e M u c k u rra l. 13. K ü ld tü n k a s z i n té n fe ljeb b e m líte tt 3 s o p r o n i ele m i is k o l á n a k é s 2 5 4 s o p r o n m e g y e i elemi, illetve k ö z­ sé g i is k o lá n a k k é t-k é t kö rlev elet. Az e g y i k b e n felk értü k , h o g y te rje s s z é k a g y e r m e k ­ n a p t á r t, a m á s ik b a n p e d i g , h o g y ta r t s á k m e g a „ M a d a ­ ra k és fák n a p j á t " é s kö zöljék v e lü n k , h o g y m i k o r ta r to t tá k ezt m eg. 14. F e lj e le n te t tü n k eg y c i n k e -fo g d o z ó t a r e n d ő r ­ f ő k a p i tá n y s á g n á l. A f ő k a p i t á n y s á g eljá rt ellen e. 15. M in t uj r e n d e s ta g o k b e l é p t e k : Hargitay Bertalan u r, özv. Tóth Ágostonné ú rn ő , Steiner Ferenc,

Klekner Géza, Safcsák Gyula, Transchenfels Ottó, Steiner Rezső, Riedl Gyula és Wachtel Aurél u ra k . Indítványok: 1. D r. H e im le r Károly a le ln ö k kérd i, n e m - e le h e tn e a v á r o s b a n a l k a l m a s h e ly e k e n oly c s i n o s a b b k iv itelű ita tó k a t lé tesíten i a k u ty á k s z á m á r a , m in t a m ily e n e k e t n é m e to r s z á g i v á r o s o k b a n le h et lá tn i. Határozat: A s z é p i tő - e g y e s ü le t te l le sz tá rg y alv a e g y e c élra b e h í v a n d ó k ö z ö s v á la s z tm á n y i g y ű lé s a lk a lm á v a l. 2. W a c h t e l F r i g y e s v á la s z tm á n y i t a g k e z d e m é n y e ­ zése folytán W e s s e l y ( R o s a ) A n taln é, ak i 1 9 1 0 -b e n e g y itt n a g y b a n te rv eze tt m a d á r f o g d o z á s t g á t o lt m eg , az e g y e s ü l e t k ö s z ö n e t é n e k ú jb óli kifejezése m ellett, egy h ú s z k o r o n a ö s s z e g ű ju t a l o m - d i j b a n rés ze sittetett. A Debreceni Állat- é s Madárvédő Egyesület m e g a l a ­ kult, m ely ö r v e n d e t e s e s e m é n y e l ő k é s z ít é s é b e n S z a b ó E lek p o l g á r m e s t e r i titk á r t illeti a fő é r d e m . Az a l a k u ló k ö z g y ű lé st, m e ly e n a n a g y m a g y a r v á r o s elő ke lő k ö z ö n ­ sé g e n a g y s z á m b a n vett részt, D o m a h i d y E le m é r fő is p á n v ezette. Az O r s z á g o s Á lla tv éd ő E g y e s ü l e t k é p v is e le té b e n F o d o r Á r p á d s z ö v e ts é g i titk á r t a r to t t e lő a d á s t. A ta g o k s z á m a m e g h a l a d j a a k étsz ázat. Az uj eg y e sü le t, m e ly n e k e l n ö k é v é B a lta z á r D e z s ő ref. p ü s p ö k , t i tk á r á v á S z a b ó E lek v ála sz ta to tt, a M. Á. V. E . S z .- h e z csatlak o zo tt. L a p u n k z á rtá ig t ü z e te s é rte s íté s az e g y e s ü l e t ré­ szérő l b e n e m k ü ld e tv é n , a fenti h é z a g o s a d a t o k r a kellett h i v a tk o z n u n k , m e ly e k a z o n b a n e le g e n d ő k a rra , h o g y ö r ö m m e l ü d v ö z ö l jü k s z ö v e t s é g ü n k n e k uj és sik e re s m ű k ö d é s r e b iz to s íté k o t n y ú jtó k ö rü lm é n y e k k ö z ö tt m e g a la k u l t uj tagját. A z Országos Állatvédő-Egyesület és a M a g y a r o rs z á g i Á lla tv é d ő - E g y e s ü l e te k S z ö v e t s é g é n e k m á j u s h ó 19-én t a r t a n d ó e g y ü t te s g y ű lé s é n C h e rn e l Is tv á n a le ln ö k előre n e m lá tott a k a d á l y o k m ia tt e l ő a d á s á t m e g n e m t a r t h a t ­ v án , az e g y e s ü l e tn e k sik e rü lt G a á l M ó z e s u ra t, a t i s z t­ v iselő te le p i fő g i m n á z i u m ig a z g a tó já t, a kivá ló írót és e lb e s z é lő t m e g n y e r n ie egy e lő a d á s m e g ta r t á s á r a , m e ly ­ n e k tá rg y a Az á lla tv é d e le m az ifjú sá g n e v e lé s é b e n lesz. T u d j u k , h o g y á l la t v é d ő in k ö r ö m m e l é s h áláv al fo g a d já k e h irt és é lé n k é rd e k lő d é s s e l n é z n e k az e l ő a d á s elé.

5. s z á m ________

Á L L AT V É D E L E M

S ZE M LE . A madárvédelem kérdését é r d e k e s e n fejteg eti K o ncs S á n d o r , a M isk o lc i Á. V. E. titk á r a a „ M isk o lc i N a p ló " 1912 á p r i li s 6 —7-iki s z á m á b a n . A ta v a s z k ü s z ö b é n k e d v e s , m e le g s z a v a k k a l k ö s z ö n ti a h a s z n o s m a d a r a k a t s b iz to sítja a zo k at, h o g y m in t té len g o n d j a volt az o tta n i á lla tv é d ő e g y e s ü l e tn e k v é d e l m ü k r e , a k k é n t g o n d ja volt ta v a sz i s z ü k s é g le t ü k r e is, fé szk elő a l k a l m a t o s s á g u k m e g s z a p o r i t á s á n a k f o r m á j á b a n . A z után a v á ro s if jú s á g á ­ n a k b e s z é lt ig e n ék es, m e g k a p ó m ó d o n a le lkére, h o g y n e b á n t s á k a h a s z n o s m a d a r a k a t , a z o k fészkeit, etető k é sz ü lé k e it. Szól m é g a ro v a r irtó m a d a r a k n a g y h a s z ­ n áró l s a z o k v é d é s é n e k n a g y s z ü k s é g é r ő l é s felhívja a v á r o s p o lg á ra it a z á lla tv é d e lm i k é rd é s m e l e g e b b fel­ k a r o l á s á r a és p á r t f o g á s á r a . O ly a n szívb ől jövő, s z iv ig h a t ó ig é ket, m in t a K o n cs S á n d o r é i , é r d e m e s v o ln a az o r s z á g m i n d e n v id é k i h ír la p j á b a n h a n g o z t a tn i . (r.) Egy előterjesztés kocsisiskola tárgyában.*) Az o r ­ s z á g o s á lla t v é d ő e g y e s ü l e t a sz é k e s fő v á ro s ta n á c s á t és a b u d a p e s t i á l l a m r e n d ő r s é g f ő k a p itá n y i h iv a ta lá t a z irá n t k e re s te m e g , h o g y az á lla tv é d e lm i á l l a p o t o k ja v ítá s a é r d e k é b e n v e g y e s é r t e k e z le te t hív jo n eg y b e . M a g á b a n a z e lő te rje sz té s, a m e ly e t a z á lla tv é d ő eg y e sü le t p o n t o k b a fog lalv a fenti f ó r u m o k h o z ju tta to tt, m in k e t is k ö z e l e b b rő l é rd e k e l, d e a le g fő b b , a m i b e n n ü n k e t ez e n e lő te r j e s z ­ té s h e z köt, a s z a k i s k o l a k é rd é s e . A b é r k o c s i s - i p a r o s o k a f ő k a p i tá n y n á l ta rto tt tá r ­ g y a l á s o n köte le zték m a g u k a t a rr a , h o g y a s z a k is k o lá t az ip a r t á r s u l a t 1912 j u n i u s hó 1-re felállítja. D e m i az ip a r tá r s u la t által felállíta n d ó s z a k isk o lá v a l s e m m i k ö rü l­ m é n y e k k ö z ö tt n e m e l é g e d h e tü n k m e g , m e r t m e g v a g y u n k ró la g y ő z ő d v e , h o g y az i p a r tá r s u la t v e z e tő s é g e eg y m o d e r n , m i n d e n ig é n y t kie lég ítő s z a k i s k o l á t m é g c s a k e lk é p z e ln i s e m tu d . N e m v a g y u n k jó s o k , d e m á r e l ő re tu d j u k , h o g y a z i p a r tá r s u la t által fe lállítan d ó s z a k ­ is k o la e g y o l d a lú v o ln a , a m i e llen m á r jó előre tilta ­ k o z u n k . E g y s z a k is k o la felállítását s o h a s e m s z a b a d eg y elfo g u lt é rd ek elt félre b iz ni. E g y s z a k i s k o l a v e z e ­ t é s é b e kell, h o g y m i n d e n é rd e k e l t félnek, d e ezen kív ül o b je k tív te s tü l e te k n e k is b e l e s z ó l á s u k le g y en . K o r á n t ­ s e m k ív á n ju k azt, h o g y a s z a k i s k o l á t e g y e d ü l m i ir á ­ n y ítsu k , b á r a z t m i n d e n elfo g u la tla n e m b e r elism eri, h o g y a s z a k i s k o l á h o z n e k ü n k v a n a le g tö b b k ö z ü n k , de az ir á n y í t á s b a n m e gfelelő részt k ö v e t e lü n k m a g u n k n a k . K ív á n j u k t o v á b b á , h o g y az isk o la v e z e t ő s é g é b e n m i n t o b je k tív te s tü le te k a s z é k e s fő v á ro s, az á l la m ­ re n d ő r s é g , k ö z l e k e d é s i b iz o tts á g , k e re s k e d e lm i i p a r ­ k a m a r a , á l la t v é d ő e g y e sü le t, ta n o n c is k o l a i f e lü g y e lő s é g és a k ö z o k t a tá s ü g y i m in is z té r iu m e g y -e g y kiküldöttje fog laljo n helyet. V é le m é n y ü n k sz e r in t a s z a k is k o la c s a k ily e s e t b e n b ir h i v a t á s á n a k m a g a s l a t á r a e m e lk e d n i s c s a k ily e s e t b e n tá m o g a t h a tj u k . D e h a a m u n k a a d ó k e g y o ld a lú é r d e k e i t lesz h iv a tv a is tá p o ln i, m i n d e n e r ő n k ­ bő l k ü z d e n i fo g u n k ellene. T a n u l j o n m e g a l e e n d ő k o c s i s ille m e t, lóval való *) A „Forgalmi Alkalmazott" cimü lapból.

53. oldal

b á n á s t , m i n d e n n e m ű kocsiv al való h a jtást s h a a ta n ­ fo ly a m o t elv égezte, jöjjön v iz s g á ra . V izsgázzon le oly s z a k e m b e r e k előtt, a k i k ú g y g y a k o r l a ti , m int elm életi k é p e s s é g e ik n é l fo g v a e rr e h iv a tv a v a n n a k . H a ily n em ü in t é z m é n y t f o g u n k lé treh ozn i, a k k o r n e m le sz p a n a s z a k ö z ö n s é g részéről, h o g y a k o c sis d u r v a é s n e m lesz p a n a s z a az á l la t v é d ő e g y e s ü l e tn e k , h o g y a k o c siso k az á l la t o k a t k ín oz zák . S a m i a le g fő b b , a r e n d ő r s é g k ö zeg e i m e g s z a b a d u l n a k egy n a g y m u n k á tó l s a m u n k a ­ a d ó is n y u g o d t a n a lh atik , m e rt a k o c sija tis z te s s é g e s , jó z a n , t a n u l t és in te llig e n s k e z e k b e v a n letéve. A zért m á r m o s t is a já n lju k a b é r k o c s is - ip a r o s o k n a k , h o g y a s a j á t é r d e k ü k b e n n e id e g e n k e d j e n e k az in te llig e n s e b b é s n a g y o b b ig é n y ű se g é d e k tő l, m e rt m e n n é l n a g y o b b ig é n y e v a n a m a g a sz e m é ly é re , a n n á l j o b b a n vigyáz ú g y m a g á r a , m i n t a rá b íz o tt já rm ű r e . C s a k az elzüllött a l k o h o lis ta k o c s i s az, aki k e v e s e b b e l is b eéri és s e m m a g á r a , s e m a rá b í z o tt jó s z á g r a n e m a d so k a t. Jó is k o la jó z a n és ti s z t e s s é g e s ele m e k e t fo g nevelni.

IRODALOM. Gyakorlati

madárvédelmünk 1 9 0 9 — 1911-ben.

Irta:

Csörgey Titusz, a m. kir. o r n i th o l o g ia i k ö z p o n t titk á r a . K ü lö n le n y o m a t az A q u ila 1911. é v fo ly a m á b ó l. K ia d t a az O. Á. V. E. S z e rz ő a s a j á t é s m á s o k m e g fig y e lé s e ib ő l m i n ­ d e n e k e l ő tt m e g á lla p ítja , h o g y a B e rle p sc h -fé le m e s te r ­ s é g e s fé s z e k o d u k te lje sen p ó to l já k a te rm é s z e te s e k e t, s ő t t ö b b s z e m p o n t b ó l e l ő n y ö s e b b e k is ez en u t ó b b i a k ­ nál, m e r t a m a z o k le v e h e tő fedéllel lé v é n ellátva, k ö n n y e n re v i d e á lh a t ó k , e s e tle g tis z tith a tó k , m a d á r é l ő s ­ k ö d ő k k e l b e z u d ito tta k p e d i g s z é t h á n y h ató k . Ez fo n to s, m e rt az ily é l ő s k ö d ő k k e l e lle p e tt fészk et pl. a c i n e g e o tt h a g y j a e s e t le g m á r az e l s ő k ö lté s u tá n s m á s f é s z ­ ke t keres. I s m e rt e tv é n m é g n e h á n y u j a b b r e n d s z e r ű o d ú t és fészket, rá té r első s o r b a n az 1909. évi m e g ­ fig yelések és e r e d m é n y e k t á r g y a lá s á r a , m e ly b ő l kid e rül, h o g y 5 1 5 3 f é s z e k o d u t v iz s g á lta k m e g és m e g á ll a p í­ to ttá k , h o g y m i n ő h a s z n o s m a d á r h á n y ily o d v a t fo g ­ la lt el. K ide rült, h o g y az a l k a lm a z o tt o d ú k 33 % - a volt elfo g lalv a s az 1909. évi s z a p o r u la t fió k á b a n 12 ezret tett ki. E z u t á n a téli ete té st s az a h h o z való különféle e s z k ö z ö k e t is m e r te ti a szerző , m a id a s z a b a d o n fész­ ke lő m a d a r a k v é d e l m é r ő l szól. É r d e k e s e n fejtegeti a v e re b e k v is e lk e d é s é t, m e g e m líti a r a g a d o z ó k r a v o n a t ­ k o zó m e g fig y e l é s e k e t s v éle m é n y e k e t, j a v a s la t o k a t te s z kö z z é a k é r d é s b e n a m e g fig ye lők től. Is m e rte ti a z tá n a z 1910. évi m e g fig y e lé s e k e r e d ­ m é n y e it. E z e k s z e r in t kih ely eztetett ö s s z e s e n 5 7 9 0 o d ú . E z e k k ö zü l h a s z n o s m a d á r fo glalt el 3 9 % o d ú t. E z e n 1910. év rő l b e s z á m o l v é g re s z e r z ő m é g m i n d a r r ó l , a m i f e n n e b b é rin tv e v a n (téli e te tés, v e r e b e k v is e lk e ­ d é s e s t b . ) s t ö b b szép á b r á v a l illusztrálja k ü l ö n b e n is ig e n é r d e k e s é s b e c s e s m ü v é t, m elyet a z O rs z . Á lla t­ v é d ő E g y e s ü le t in g y e n e s e n k ü ld m e g a refle k tá ló k n a k .

Mo.

54. oldal

ÁLLATVÉDELEM

Á l l atok v ilága. Hangyaboly, hangyaélet. K e v é s e m b e r le het, a k i a h a n g y a b o l y t kívülről n e m ism e ri, d e s o k k a l k e v s e b b , ak i a z t belü lrő l ism eri. E g y -e g y b o ly t e g y - e g y h a n g y a ­ tá r s a d a l o m fő v á r o s á n a k n e v e z h e t ü n k , g y a k r a n s o k s z á z ­ ezerre, s ő t félmillióra is f e l m e n ő la k ó v a l. A boly, m in t is m e r e te s , a l a p já v a l a fö ld ö n k ö r b e n fekvő, k i s e b b - n a g y o b b m é r e tű , k u c s m a a la k u , lejtős o ld a lú fö l d é p it m é n y s r e n d s z e r i n t v ala m e ly n a g y o b b fa déli o ld a lá n á l v a n m e g fe k te tv e , h o g y a n a p fé n y , a v il á g o s s á g jól érje. Az é p i tő k k ö z ö n s é g e s e n m eleg, v é d e tt helyen , ha lehet, fa lo m b ja i a la tt ütik fel, h o g y esőtől is v éd v e legyen. Vázát, h o g y úgy m o n d j u k : „ g e r e n d á z a t " alk o tja , és p e d i g a p r ó f a - s z il á n k o k s a fenyő s z á r a z tülevelei s e z e k k ö z é van f e l h o rd v a h o m o k é s p a r á n y i k a v ic s s z e m e k , a m ik a g e r e n d á z a t o t ö s s z e ­ ta rtjá k s b iz o n y o s s ú ly t k ö lc s ö n ö z n e k a b o ly n a k , h o g y a szél s z é t n e h o r d h a s s a . Az é p ü l e tn e k a k ü ls e jé n (m o n d ju k : fe d e lé n ) a p r ó n y íl á s o k (a jtó k ) v a n n a k h a g y v a a k i- b e já r á s r a . E zek az a jtó k c s a k n a p p a l v a n n a k ny itva, a m u n k á s h a n g y á k éjjelre b e t ö m i k s n a p p a l r a kelve újra kiny itják . így v é d e k e z n e k éjjeli e l le n s é g e i k ­ től, b e k ö v e tk e z ő e sőtől, igy b iz to sítjá k éjjeli n y u g a l ­ m u k a t . A n a p p a l i t ö m e g e s j á r á s - k e l é s éjjel s z ü n e te l te h á t s c sa k n e h á n y h a n g y a cirkál kivül, a m e ly e k b i ­ z o n y á r a ő r s z o lg á l a to t te lje síte n e k . A boly b e l s e jé b e n b ő v e b b , s z ü k e b b u ta k v a n n a k , eze k t á g a s a b b j a i a földfelszíntő l m in te g y 25 c m é te rn y i m é lyre, egy, a bo ly k ö z p o n t j á b a n a la k íto tt n a g y o b b a c s k a ű rb e v e z e tn e k . Ez ü r e g b e van ö s s z e h o r d v a az e l e s é g (h o lt legyek, b o g a r a k , h e rn y ó k , lárvák, á lc á k s a p r ó állatk ák részei). A k ö z p o n ti n a g y o b b ü r e g b ő l u ta k in d u ln a k ki s v e z e tn e k a boly m i n d e n ré s z é b e , a p r ó b b ü r e g e k b e . Ez a p r ó b b ü r e g e k v a l ó s z ín ű l e g a m u n k á s h a n g y á k p i h e n ő - é s é tk e z ő h e ly e i, te h á t h á l ó - é s e b é d l ő ­ fülkék. (A h a n g y a , állítólag, n a p o n t a c s a k e g y s z e r eszik.) A b o ly b a n egy e g é s z e n m é ly e n fek vő m á s ik ü r e g is v an . Ez, h o g y ú g y m o n d j u k : a p in c e , m e ly a p r ó b b ­ n a g y o b b e g y m á s m e lle tt é s fö lö tt kész ített r e k e s z e k b ő l áll, m e ly ek kü lö n féle c é lra sz o lg á ln a k . T ö b b e k k ö z ö tt v a n eg y h ely iség e, a m e l y b e n a téli e le s é g - t a r ta l é k v an ö s s z e h o r d v a s eg y m á s ik n a g y h e ly isé g e , am e ly u g y ­ látszik, téli k ö z ö s ö ssz e jö v e te li s t a r t ó z k o d á s i hely. M in t e b b ő l lá tszik, v a l ó s á g o s la b i r i n t u s (ú tv e sz tő ) m ó d r a v a n a boly föld felett és fö ld a l a tt u ta k k a l, u tc á k k a l, k a m a r á k k a l m e g é p ítv e . H o g y mily s o k le he t ez, m u t a tj a , h o g y e g y m a g á b a n a bo ly fö ld szin feletti r é s z é b e n 15— 2 0 e m e le t v a n so k k a m rá v a l, m e lye k e g y m á s s a l ö s s z e k ö tt e té s b e n állnak. A p in c e m i n te g y 5 0 cm . m é ly s é g b e n van. E l k é p ­ ze lh ető , m in ő ó riási m u n k á j á b a k erü l az a p r ó m u n k á ­ so k n a k e k k o r a f ö l d tö m e g k ie m e l é s e , az e g é s z a l k o t ­ m á n y e m líte tt g e r e n d á z a t á n a k és e g y é b é p í t ő a n y a g á n a k ö s s z e h o r d á s a és g y a n t á s a n y a g g a l v aló k ü lö n ö s s z e ­ ra g a s z tá s a , m e g e r ő s í t é s e ! A d a t v a n a r r a , h o g y e g y - e g y b o ly 2 0 0 e s z t e n d e ig is eltarth at. Ez biz on yítja , h o g y a h a n g y á k „ s z a k é r te l­ m e s " ép ítészek . M e k k o r a k ö r ü l te k i n té s , mily óriási

5. szám

tü r e le m , m i n ő c é l tu d a t o s k ö z ö s m ű k ö d é s n y ilv á n u l m e g ez a p r ó m u n k á s o k b a n , m i k o r p a rá n y i, d e e g y e s i te t t s igy n a g g y á te tt erejü kk el ily en v a l ó b a n c s u d á l a t o s v á ­ ro s t é p í te n e k m a g u k n a k s iv a d é k a i k n a k !

M. K.

H ÍR E K . Alapitólevél jóváhagyás. A n é h a i T o r m á s s y F e re n c k e c s k e m é ti ü g y v é d által a k e c s k e m é ti á lla tv é d ő e g y e ­ s ü l e t n e k h a g y o m á n y o z o t t 5 0 0 0 k o r o n á r ó l szóló a la p ító le velet a fö ld m . m . kir. m in is z te r u r f. évi á p rilis hó 1 2 -ik é n 17693. sz. a. kelt e l h a tá r o z á s á v a l j ó v á h a g y ta . A földmivelésügyi miniszter a madárvédelem érde­ kében. 23 4 70 . II— 1. sz á m ala tt m á r c iu s h ó 2 4 -én r e n ­ d e le te t b o c s á t o tt ki, m ely je lenti, h o g y p a n a s z o k m e ­ rü l v é n fel a te k in te tb e n , h o g y az o r s z á g e g y e s v id é k e in a b ib i c to j á s s z e d é s e , v a l a m i n t e n n e k ü rü g y e ala tt e g y é b h a s z n o s s z á r n y a s v a d és p e d i g a v a d l u d , v a d k a c s a to j á ­ s a i n a k j o g o s u la t la n e l sz e d é se , e l a d á s a v ag y k ikö ltése v a l ó s á g o s üzletet k é p e z és eze n é r t é k e s v a d f a j o k a t h e l y e n k in t i m m á r teljes k ip u s z t u l á s s a l feny egeti. U ta lá s s a l a fenálló t ö r v é n y e k b e n fo glalt tiltó r e n ­ d e le te k re a m in is z te r a t ö r v é n y h a t ó s á g o k a t u ta sítja , m i­ s z e r in t s a j á t h a t á s k ö r ü k b e n , a l e g n a g y o b b s z ig o rra l é s eréllyel h a s s a n a k o d a , h o g y ez en t o j á s l o p á s o k és a z o k ­ kal való ü z é r k e d é s e k , illetve a z o k s z á l lí tá s a é s b á rm i m ó d o n t ö r té n ő f o r g a l o m b a h o z a t a l a m e g a k a d á l y o z t a s s a ­ n a k és a z o k elk ö v e tő i és az e l k ö v e té s b e n r é s z e s t e t­ te s tá r s a k is, a n á l o k ta lá lt b ib i c to j á s o k v ag y e g y é b v a d t o j á s o k e l k o b z á s á n k i v ü l : a l e g s z ig o r ú b b b ü n t e t é s ­ sel s u j t a s s a n a k . Az e ljá rá s t illetőleg a m in is z te r u t a ­ sítja a tö r v é n y h a t ó s á g o k a t , h o g y az 1910. évi 36 2 1 9 . s z á m ú r e n d e l e tb e n fo g la lta k a t v e g y é k ezúttal is i r á n y ­ adónak. A z állategészségügyi törvények revíziója. S e ré n y i B éla g ró f fö ld m iv e lé s ü g y i m i n is z te r elre n d e lte az á l la t­ e g é s z s é g ü g y i tö r v é n y rev ízió ját é s a n n a k k e re s z tü lv ite ­ lével K a k u c s y G y ö rg y dr. m in iszteri o s z t á ly t a n á c s o s t b iz ta m e g . A revízió te rv e z e té n e k felü lv iz sg á la tá v a l k ü ­ lön e cé lra a l a k ít o tt b iz o tts á g o t k ü ld ö tt ki C s a b a y B éla m in is z te ri t a n á c s o s , az á l la t e g é s z s é g ü g y i fő o sztály fő­ n ö k é n e k e l n ö k le t e alatt. Új tagok. Alapító tagok: P e s t i ha zai t a k a r é k p é n z ­ tá r-e g y e s ü le t,# k ie g é s z íté s 100 kor., özv. L ő w K ároly né 100 kor. — Rendes tagok : d r. B á n y á s z J e n ő , dr. P e r l ­ m u t le r A lfréd sza b . b ir ó , T ö t t ő s s y Irén t a n í t ó n ő , Löbl L ajo s fé n y k é p é s z , B e lh á z y S á n d o r m á v . m é r n ö k , B á nffy ­ h u n y a d , K o lo zs vm., S ó h a j Jó z s e f p o s t a ti s z t, d r. P a y e r I m ré n é , ü g y v é d neje , K och N á n d o r fő g i m n á z i u m i ta n á r, F r i e d m a n M ik s a n a g y f u v a r o s , özv. G e m e i n e r I s tv á n n é h á z t u la j d o n o s , özv. H e rv a rt e r Jó z s e fn é h á z t u la j d o n o s , K lo tz b e rg M. A z Országos Ifjúsági Madárvédő Ligába á p r i li s h ó ­ n a p b a n b e lé p e tt 104 20 tag.

ÁLLATVÉDELEM

5. szám

KÜLÖNFÉLÉK. Állat- és madárvédelmi előadások. J u h á s z Im re, az á l la m i t a n i tó k é p z ő - in t é z e t ta n á ra , a p á p a i ref. le á n y ­ e g y e s ü l e tb e n c i k lu s o s e lő a d á s t ta rt fő k é p p e n a m a d á r ­ v é d e le m rő l. Az első e l ő a d á s feb r. hó 2 4 - é n volt. Ezt t ö b b ily e l ő a d á s f o g ja köv etni. D ic s é r e tre és k ö v e t é s r e m é ltó p é l d a a t a n á r u r e buzgőlkodása. Fizessen ebadót az állatmenedékház i s ! A „ D e u t ­ s c h e r T i e r s c h u t z v e r e i n " 10 év e lő tt n a g y k ö ltsé g g el e g y á l l a t m e n e d é k h á z a t létesített L a n k w itz n e v ű k ö z s é g b e n , te r m é s z e te s e n a k ö z s é g b e le e g y e z té v e l s a z o n h i s z e m ­ b e n , h o gy m ű k ö d é s e e lé a k ö z s é g n e h é z s é g e k e t n e m fo g g ö rd íte n i. A z o n b a n n e m igy tö r té n t. A k öz sé gi e l ö ljá ró s á g 1 9 1 1 -b e n uj e b a d ó - s z a b á l y z a t o t alk o tv án , kö te lezte a z á l l a t m e n e d é k h á z v e z e t ő s é g é t is , h o g y az a s y l u m b a n elh elyezett s o tt m e g fo rg ó , m é g g a z d á t la n e b u tá n is 20 , illetőleg 3 0 m á r k a évi a d ó t fiz e sse n . T ö b b , h o g y a m á s h o l m á r m e g a d ó z ta t o tt k u ty á k u tá n is ki­ v e t e tt e az a d ó t. T e r m é s z e te s , h o g y e d r á k ó i s z ig o r l é t e z h e t é s é n e k a l a p j á b a n t á m a d t a m e g a m e n h e ly e t s a v e z e t ő s é g ké n y te le n v o lt az ü g y e t m a g a s a b b f ó r u m elé v inn i, v a g y i s m e g fe lle b b e z n i. A fe lleb b ezés i fó r u m a z a d ó m e n t e s s é g e t m o n d t a ki azzal az é rv eléssel, h o g y a k u ty a ta r t ó t u l a j d o n o s n e m a z o n o s a m e n e d é k e t a d ó , g o n d o z á s t n y ú jtó m e ­ n e d é k h á z z a l ; n e m en n ek , h a n e m a n n a k kell a d ó t fizetnie, h a u g y a n v a l ó b a n g a z d á ja , t u l a j d o n o s a a k é rd é s e s k u t y á n a k ; a m e n e d é k h á z n e m g a z d á ja , n e m t u l a j d o n o s a az á l la t n a k , k ö v e t k e z é s k é p a d ó fi z e té s re n e m k ö te le z h e tő , el is te k in tv e attól, h o g y a m e n h á z jó t é k o n y in t é z m é n y és n e m n y e r é s z k e d ő vállalat. É rd e k e s , h o g y L a n k w i tz b ö lc s k u p a k t a n á c s a a h a tá r o z a t ellen a m é g m a g a s a b b itélő f ó r u m n á l felleb­ b e z é s t je len tett be. N e m lehet k é t s é g e s , h o g y el fog u ta sitta tn i. Mo. Az ornithologiai központ uj tagjai. G r ó f S e ré n y i B éla fö ld m iv e lé s ü g y i m in is z te r H e r m á n O ttó n a k , a m. kir. o rn i th o l o g ia i k ö z p o n t i g a z g a tó j á n a k ja v a s l a t á r a az o r n i ­ ih o lo g ia te rén s z e r z e tt é r d e m e ik é r t k in e v e z te J. W . B. G u n n i n g p re tó ria i, b á r ó H a ra ld L o n d o n lisd e n i (L ivlan d) o r n i t h o l o g u s o k a t a m. kir. o r n ith o lo g ia i k ö z p o n t tiszteleti, dr. W e i g o ld H u g ó t, a h e lg o la n d i b io lo g iai in tézet a s s z is z t e n s é t , H e in r o t h O sz k á rt, a b e rlin i á llatk ert t u d o m á n y o s a s s z is z t e n s é t , M e s z lé n y P ál E s z te rg o m v á rm e g y e i fő i s p á n t és S z o m j a s G u s z tá v k isfá sta n y a i fö ld b ir to k o s t, le velező tag jaivá. K in evez te t o v á b b á a m a d á r v é d e le m te ré n s z e r z e tt é r d e m e i k é r t : F e r n b a c h K ároly né, K a r á c s o n D ó r a ú r n ő t és S e ly m e s s y F e r e n c m. kir. f ő e r d ő m é r n ö k ö t levelező, J. A. v an V o lle n h o v e n n ijm e g e n i ( h o lla n d ) tis z te le ti ta g o k k á , A rovarok irtása t á r g y á b a n a f ö ld m iv e lé s ü g y i m i n is z te r az id é n is re n d e l e te t b o c s á t o t t ki, m e ly b ő l a k ö v e tk e z ő k e t i d é z z ü k : A m e z ő g a z d a s á g r a k á r o s r o v a ­ ro k az o r s z á g m e z ő g a z d a s á g i te r m e l é s é b e n é v e n k in t ig e n j e le n t é k e n y k á r o s o d á s t o k o z n a k . Azt je len tik, h o g y t ö m é r d e k a h e rn y ó f é sz e k s g y ü m ö l c s f á in k b o ritv a v a n ­

55. oldal

n a k le p k e to j á s o k k a l. Az id é n te h á t k ü lö n ö s e n s ú ly t kell fektetni a h e r n y ó i r t á s r a . A v é d ek ezé si d íja z á s t a le g n a g y o b b v ig y á zattal f o l y ta s s u k le, h o g y az c é l r a ­ v eze tő le g y en . A m i n is z te r fig yelm ezteti a tö r v é n y ­ h a t ó s á g o k a t e té r e n je le n tk e z ő k ö te le s s é g e ik re . A g y ü ­ m ö lc sf á k k á rt é k o n y h e r n y ó i t m i n d e n tu l a jd o n o s köteles a fák rü g y e i n e k f a k a d á s a előtt irtan i, a fá k a t é s b o k ­ r o k a t a h e rn y ó fé sz k e k tő l é s le p k eto já so k tó l m e g tis z títa n i, az ö s s z e g y ű jtö tt h e r n y ó k a t , h e rn y ó f é s z k e k e t é s le p k e ­ t o j á s o k a t elé g e tn i. A k é s ő b b m u t a t k o z ó h e r n y ó k sz in té n p u s z t it a n d ó k . A c s e r e b o g a r a k ir tá s a sz in té n kö telező . * Mi is s a jn á la tta l k o n s t a tá l ju k eze k u tá n , h o g y tö m é n y te le n a g y ü m ö l c s f á k a t k á ro s ító ro varféle és m a g u n k ré s z é rő l c s a k ú jb ó l é s ú jbó l a r r a u ta lh a t u n k , h o g y a m o s t é s é v e n k é n t elren d elt ro v a r irtá si m ű v e le te k és ezek k ís é r e t é b e n já ró re n g e t e g m u n k á n a k é s k ö ltsé g ­ n e k eg y ig e n n a g y r é s z e m e g k ím é lh e t ő v o ln a , h a a h a t ó s á g o k é s a k ö z ö n s é g j o b b a n fe lk a ro ln á a k á r o s r o v a r o k a t irtó m a d a r a k v é d e l m é n e k és s z a p o r ít á s á n a k ü g y é t é s e n n e k é rd e k é b e n a z o r s z á g b a n m in él tö b b á lla t- és m a d á r v é d ő e g y e s ü le t lé te sü ln e . ' ( ik .)

GY ER M EK -O LV ASÓ K N A K. A fecske fészek-hűsége. E m lé k e z e m , h o g y n e e m ­ lé k e z n é m ! G y e r m e k v o ltam , o tt ü lt e m n á d fe d e lü s z e ­ g é n y e s h á z u n k e r e s z e ala tt sz ü le im t á r s a s á g á b a n a p á d o n . É s m e g é r k e z te k v á n d o r u t ju k r ó l a fe c s k é k ! K ö rü ls zál o n g tá k ő s z k o r e l h a g y o tt e re s z alatti fé s z k e i­ k e t é s h o z z á f o g t a k a z o k k ita ta ro z á s á h o z . V oltak k ö z tü k

o ly a n o k — b i z o n y o s a n uj jö v e v é n y e k — a m e ly e k uj o t t h o n é p í t é s é b e fo g tak . M ik o r n a p o k m ú l v a a m e le g o tt h o n a ik eg észen r e n d b e n v o lta k , h á t lá tju k , h o g y p á ro s á v a l b o ld o g a n c s ic s e r e g v e ü l d ö g é ln e k és s z á llo n g n a k a k e d v e s m a d a ­ ra k fé szk eik k ö z e l é b e n ; b e - b e c i k á z n a k a b b a é s k ic ik á z­ n a k a b b ó l a p á r o k , m a jd m e g h o g y m á r c sa k az eg y ik sz á r n y a l ki és be, a m á s ik ott b e n n a fé s z e k b e n b iz o ­ n y á r a e g y é b b e l v a n elfoglalva. É s m ú lta k a n a p o k . E g y s z e r c s a k v é k o n y c s i p o g á s in d u l m e g a f é s z e k b e n s látni le h et, h o g y a p r ó fe c s k e fia k tá to g a t já k a z a b o l á s s z á j u k a t. S n e m h i á b a : az e l-els zá lló és v i s s z a r ö p p e n ő ö r e g e k h o r d j á k n e k ik a jó f a l a t o k a t : le gyeket, h e r n y ó ­ kat, férg ek et. A z tán ?

56. oldal

ÁLLATVÉDELEM

A ztán tériil-fordu l az id ő , te ln e k , m ú l n a k a n a p o k s a h u n ni, a z ö r e g e k m á r m o s t to lla s fió k áik at o tt a fészek sz é lé n s az e re s z e n e r ő s e n n ó g a tjá k , ta n ítjá k a re p ü lé s re . F e l c s e p e r e d n e k ig y kész, n a g y fe c s k é k k é , a n y á n y i a k k á le s z n e k , m e g é le m e d n e k . É s? É s jö n az ősz, a m i k o r a v á n d o r m a d á r m e s s z e elszáll t ő l ü n k m e l e g e b b ta r t o m á n y o k b a . U ra m Isten , m ily en n e h e z e n h a g y já k el b o l d o g o tt h o n u k a t ! S z á l ld o s n a k m é g i d e - o d a ; b e - b e t é r n e k f é s z ­ k e i k b e ; c s i c s e r g é s ü k m i n th a s i r á s v o ln a s s z in te azt v éljü k halla ni, h o g y : Is te n v e le d é d e s o t t h o n u n k ! A v i s z o n t l á t á s r a ! S z in te k ö n y b e l á b b a d ezt lá tv a a z e m b e r s z em e. A k á r m i n t a k k o r, a m i k o r e m b e r t á r s a i n k v á n d o ­ ro l n a k ki m e s s z e o r s z á g o k b a , itt h a g y v a s z á z s z o r é d e s szü lő i o t t h o n u k a t . N o s , e ls z á lln a k m e s s z e földre, d e t a v a s z r a k elv e v is s z a t é rn e k , o t t h o n u k a t felk eresik , feltalálják s fo ly ta t­ já k h a s z n o s é le tü k e t, a n ö v é n y z e tre k á r o s r o v a r s á g p u s z títá s á v a l. E m lé k e z e m , h o g y n e e m l é k e z n é m ! É d e s a n y á m a fe c s k e k ö ltö z é s s z e m l é l é s e k o r az ö lé b e v ett é s h a j a m a t m e g s im o g a tv a , azt m o n d t a : „ É n sz é p , é n jó g y e r m e k e m , lá tta d u g y - e , h o g y ezek a h a s z n o s , s z é p k is m a d a r a k a m i s z e g é n y e s , d e c s e n d e s , z a v a r t a la n h a j lé k u n k e re s z e a l a tt m ily en b o l d o g o k v o l t a k ; lá tta d , m e n n y i h a s z n o t h a j to tt a k k á ro s r o v a r o k p u s z t í t á s á v a l : n e ü ld ö z d , ne bántsd hát so h a a h aszn o s m a d arat, m int b án tja sok v á s o tt g y e re k . L áttad , h o g y m ily e n n e h e z e n v á lta k m e g ta n y á ju k tó l s t u d o d im m á r , h o g y h ű s é g e s e k is m a r a d ­ n a k a h h o z , v is s z a t é r n e k a b b a . G y e r m e k e m , h a ú g y T A R T A L O M ' ^ földmivelésügyi miniszter ur és a székes_________________1 fővárosi helyi állatvédelem. — A budapesti állatkert. — A hazai állatvédelmi ügy fellendülése és ebben a főbb tényezők. — Tyukszekér és tyuklegelő. — Egyesületi és szövetségi h irek: Az O. A. V. E. választmányának és a M. A. V. E. Sz. végrehajtóbizottságának ülése. — A Szentgotthárdi á. v. e. közgyűlése. — Hontvármegyei á. v. e. közgyűlése. — A vasvári á. v. e. 1911. évi működéséről. — A Pozsonyi á. és m. v. e. közgyűlése. — A soproni á. v. e. választmányi gyűlése. — A debreceni állat- és m adárvédő egyesület megalakulása. — Az

5. szám

a d ó d n é k é l e te d b e n , h o g y id e g e n fö ld re k e lle n e k e rü l­ n ö d és o tt j o b b d o l g o d le n n e , m in t itt, n e fe le jtsd el a z é rt s z ü lő fö ld e d e t, g o n d o lj s z eretettel sz ü le id h a jlé k á ra , a h o l s z ü letté l, fe ln e v e lk e d té l, b o l d o g v o l t á l ; e m lé k e z z m e g m e le g s z e r e te t ü n k rő l, g o n d o s s á g u n k r ó l , m ellyel e l h a l m o z t u n k t é g e d ; s h a fe lm e le g e d ik m i n d e z e m lé ­

kek tő l a sz iv e d — é s fel fo g m e le g e d n i — térj v is sz a te is, m i n t a fecske.* H á t f e ln ő v e , e l k e r ü lt e m é n v a l ó b a n az id e g e n b e é s v is s z a e m lé k e z v e , f e l m e l e g e d e tt a s z i v e m c s a k u g y a n ; a fe c s k e f é s z k e s é d e s k is o t t h o n o m b a v is s z a v á g y t a m , v i s s z a is té r t e m s m a is g y ö n y ö r ű s é g e m telik a f e c s ­ k é b e n és m i n d e n h a s z n o s , é n e k e s m a d á r b a n é s a z o n v a g y o k l e g jo b b e r ő m m e l , h o g y n e ü ld ö z z e , n e b á n t a l ­ m azza, ne p u sz títsa azt senki. m. k. S z erk eszti MONOSTORI KÁROLY kir. ta n á c so s, fő isk o la i nyugd. tanár, e g y e s ü le ti főtitkár, fe le lő s szerk esztő. O. A. V. E. előadása. — S ze m le : A madárvédelem kérdése. — Egy előterjesztés kocsisiskola tárgyában. — Irodalom : Gyakorlati m adárvédelmünk 1909— 1911-ben. — Á llatok v ilá g a : Hangyaboly, hangyaélet. — H ir e k : Alapítólevél jóváhagyás. — A földmive­ lésügyi miniszter a madárvédelem érdekében. — Az állategész­ ségügyi törvények revíziója. — Uj tagok. — K ü lön félék: ftllat­ és madárvédelmi előadások. — Fizessen ebadót az állatm enedék­ ház is. — Az ornithologiai központ uj tagjai. — A rovarok irtása. G yerm ek -o lva só k n a k : A fecske fészek-hűsége.

Az Országos Állatvédő Egyesület h e l y is é g é b e n ( B u d a p e s t IX., E r n ő - u t c a 11— 13) k a p h a t ó k : B E N E D E K E L EK , T Ú R I M. ISTVÁN, P Ó S A LAJOS, F Ö L D E S G É Z A . Elbeszélések az állatvilág köréből. S z é c h y G y u l a rajzaiv al. Ára kötve 2 kor. h ely ett 1 kor. B. B Ü T T N E A LINA. Szabadság földön, é g e n ! E l­ b e s z é lé s az if jú sá g s z á m á r a . S z é c h y G y u la ra jzaiv al. Á ra k ö tv e 3 kor. h e ly e tt 2 kor. C H E R N E L ISTVÁN. Az okszerű madárvédelem esz­ közei. Á ra 3 0 fill. D r. K U K U L JE V IC J Ó Z S E F . Magyarország madár­

védelmének története, fejlődése és jelenlegi álla­ pota. Á ra 1 kor. D r. K UK ULJEVIC J Ó Z S E F . Az állatvédelem fontos­ sága az emberiség művelődésének szempontjából. Ára 20 fill.

M Á D A Y IZ ID O R . Az Országos Állatvédő Egyesület

huszonöt évi működése és az állatvédelmi törek­ vések Magyarországban. Á ra 1 kor. Ugyanaz, n é m e t f o r d í t á s b a n . Á ra 1 kor. M Á DA Y-CH ERN EL. M a d á r v é d e l m i törekvések Magyarországban. Ára 3 kor. M O N O S T O R I KÁROLY. Lógondozás. Ára 6 0 fill. K. N A G Y S Á N D O R . Az ember és a kutya. Véde­ kezés a veszettség ellen. 3 - i k k ia d á s . Á ra 1 kor. K. N A G Y S Á N D O R . Ne bántsd az állatot! Az á lla tv é d ő t ö r v é n y e k p é l d á k b a n . 8 0 k é p p e l. Á ra 3 kor. K. N A G Y S Á N D O R . Állatvédők törvénykönyve. Az á l l a t v é d e le m r e v o n a tk o z ó ö s s z e s - t ö r v é n y e k és r e n d e l e te k g y ű jt e m é n y e . 4 - i k b ő v ített k ia d á s . Ára 2 kor.

„Jókai" nyomda r.-t., Budapest VII., Thököly-ut 28. (Garay-bazár.)

I*. ÉVFOLYAM

1912 JUNIUS

6. SZRM

Állatvédelem A í Országos Állatvédő Egye­ sület tagjai és a Magyarországi Állatvédő Egyesületek Szövet* ségéhez csatlakozott egyesüle­ tek tagjai külön előfizetés nélkül. :::::: tagdijuk fejében kapják ::::::

AZ „ORSZÁGOS ÁLLATVÉDŐ EGYESÜLET" ÉS A „MAGYARORSZÁGI § ÁLLATVÉDŐ EGYESÜLETEK SZÖVETSÉGÉNEK KÖZLÖNYE §

Ezen lap közleményeinek után­ nyomását nemcsak s z í v e s e n megengedjük, hanem tisztelettel kérjük is ::::::::::::::::::

BUDAPEST !)(., ERMÖ-UTCA 11— 13. SZ. TELEFON 8 5 — 12

Megjelenik egyszer havonként Előfizetési ára 1 évre 2 korona

Madárvédelmi körrendelet. Valamennyi tői vény hatóságnak.

h a s z n á ljo n fel. Az O rsz . Á lta tvé dő E g y e s ü le t G y e r m e k ­ n a p t á r a e z e n c é l n a k m e gfelelvén , felh ívo m a kir. t a n ­ felüg yelő u rat, h o g y ezt a ta n itó k fig y e lm é b e ajánlja.

16946. sz. X I— 3. A m e z ő g a z d a s á g r ó l é s m e z ő r e n d ő r s é g r ő l szóló 1894. évi XII. t.-c. 57. é s 58. § § - a i , illetőleg a m e z ő ­ g a z d a s á g r a h a s z n o s m a d a r a k v é d e l m e v ég ett P á r i s b a n , 1902. évi m á r c iu s hó 1 9 -én k ö tö tt n e m z e tk ö z i eg y e z ­ m é n y , v a l a m i n t az e n n e k fü g g e lé k é t k é p e z ő k é t je g y ­ zék b e c ik k e ly e z é sé r e v o n a t k o z ó 1906. évi I. t.-c. a l a p já n r e n d e l e m , h o g y hiva tali e l ő d ö m n e k a m e z ő g a z d a s á g r a h a s z n o s álla to k o l t a lm a z á s a é r d e k é b e n 1901. évi m á r ­ ciu s hó 18 -án kelt 2465 5/V II. 1., v a l a m i n t az 1906. évi n o v e m b e r hó 1 6 -á n 80644/1. B. 3. s z á m a la tt k ia d o tt k ö r r e n d e le t e ib e n f e l s o ro l ta k kö zé m é g a k ö v e tk e z ő m a ­ d á rf a jo k is fe lv é te s s e n e k é s ezen k ö r e n d e l e te k h a t á r o z ­ m á n y a i sz e r in t v é d e l m e z t e s s e n e k ; m é g p e d i g : g a z d a s á g i h a s z n á é r t a G y ö n g y b a g o ly v a g y L á n g ­ b a g o l y — S trix f la m m e a L . ; m i n t p u s z t u ló f é lb e n levő te rm é s z e ti r i tk a s á g o k a : 1. N e m e s k ó c s a g — A rd e a a l b a L . ; 2. F atty ú k ó c s a g v ag y K is k ó c s a g — A rd e a g a r ­ ze tta L . ; 3. Ü s tö k ö s g é m v a g y H a ja s g é m — A rd e a ra l­ lo id e s S c o p . ; 4. B a tla v ag y F e k e te ib isz — P l e g a d i s fa lcin ellu s L . ; 5. K a n a la s g é m — P l a t a b a b u c e r o i d a L. B u d a p e s t e n , 1912. évi á p rilis h ó 2 6 -á n .

Gróf Serényi s. k.

„Gyermek Naptár" -unk ajánlása. A v a l lá s - é s k ö z o k t a tá s ü g y i m i n is z te r u r 2 8 3 7 5 /9 1 2 . m á ju s h ó 3 - á n kelt, v a l a m e n n y i kir. ta n fe lü g y e lő h ö z és ta n fe lü g y e lő sé g i k ir e n d e lt s é g v e z e tő s é g é h e z in tézett re n d e l e té b e n a k ö v e tk e z ő k f o g l a lt a tn a k : T e k in te tte l az á l la tv é d e lm i e s z m é k n ev elő h a t á ­ sá r a , m á r h ivatali e lő d ö m 1900. évi 9 1 15 9. és 1904. évi 92 22 0. s z á m ú re n d e le té v e l felh ív ta az e l e m i isk olai ta n í t ó s á g o t a rra , h o g y az á l la tv é d e lm i e s z m é n e k a n é p ­ is k o lá b a n való te rje s z té sé r e m i n d e n a lk a lm a t és eszk ö zt

Madarak és fák hete. B á rm ily ta r t a l m a s p r o g r a m m m e lle tt t a r ta s s á k m e g a m a d a r a k é s fák n a p i a az elem i n é p i s k o lá b a n , ha a n n a k je le n t ő s é g é r ő l c s u p á n ez e n a z egy n a p o n és eg y ir á n y b a n t ö r té n i k m e g e m l é k e z é s : k ö n n y e n m ú ló le sz a n n a k erkö lcsi s ik e re is. A b e t a n u lt k e d v e s v e rs ik é k és s z é p d a lo k , az a lk alm i b e s z é d m é g oly ta lá ló p é l d á i­ val eg yü tt, az e l h a n g z ó sz ó s z á r n y a in r ö p p e n n e k el a kis g y e r m e k e k e m lé k e z e té b ő l. E g y f ő v á r o s k ö rn y é k i áll. is k o la i g a z g a t ó - t a n i t ó j á ­ ról h a llju k — aki a m a d á r v é d e lm i ir o d a l o m n a k rég i m u n k á s a — h o g y az, a ta n te r v m i n d e n s é r e lm e nélk ül, e g y h é tre te rje d ő a n y a g o t n y ú jt a m a d a r a k é s fák n a p ja id e jén , e n n e k tá rg y k ö ré b ő l. A számtanból pl. a k á ro s ro v a r o k s z a p o r o d á s a , a m a d a r a k m e n t ő - m u n k á j a , a g y ü m ö l c s t e r m é s é rté k é n e k a rá n y a i t d o lg o z ta tja fel az a la p m ű v e l e te k k e re té b e n a lk a lm a z o tt p é l d á k b a n . — Olvasmányokul a t a n k ö n y v ­ n e k a h a s z n o s m a d a r a k r ó l , k á r t é k o n y h e rn y ó k ró l és a k ülö nféle g y ü m ö lc s f á k ró l szóló rés zeit v á la s z tja ki és tá rg y a lja . — írás és fogalmazás a n y a g á u l az e lő z ő le g m e g b e s z é lt és tá rg y a lt o lv a s m á n y t a d j a fel. — A föld­ rajznál kitér a te rm é s z e t á l d á s a ir a , a fá k r a é s m a d a r a k r a , a te rm é s z e tre . — A m a d a r a k é s fák h e té n e k rajz-óráin fa tö rz se t, lo m b o t, m a d á r a la k o t , e te tő é s fészkelő h ázik ót ra jzo ltat t e r m é s z e t u tá n . — Az igy szem lé ltete tt és lerajzolt e tető t és fé s z e k o d u t a z u t á n a t a n r e n d kéz­ ügyességi ( k é z i m u n k a ) ó r á j á n e lkészítteti ta n ítv á n y a iv a l. Az ének és tesigyakorlási (játék) ó rá k a t is s z é p e n v o n a t k o z á s b a h o z z a egy id ő r e a m a d a r a k é s fák n a p ­ já n a k je le n tő sé g é v e l. Ilyen ta n i t á s m e n e t m ellett, ilyen a n y a g k a p c s o l á s utján és t ö b b n a p i m u n k a á r á n a z tá n te r m é s z e te s e n so k k al t i s z t á b b a k k á és m é ly e b b e k k é , m a r a d a n d ó b b a k k á és ö n t u d a t o s a b b a k k á v á ln a k a z ifju s á g v o n a tk o z ó kép zetei é s m i n d e z e k n é l fog va ú gy erkölcsi, m in t k ö z g a z d a s á g i k i h a t á s a i b a n e r e d m é n y e s e b b e k le sz n e k a m a g y a r n é p ­ is k o lá k M a d a r a k é s F á k n a p j á n a k ü n n e p é ly e i.