m 2015

Milieubeleidsplan Woonveste 2012 t/m 2015

Door Vastgesteld

: JD, MM : door managementteam op 14 december 2011

Afrikalaan 92 Postbus 127 5150 AC DRUNEN tel. 0416 – 37 87 80 fax 0416 – 37 32 76

Inhoudopgave 1

Inleiding...........................................................................................................................3 1.1 1.2 1.3 1.4

2

Visie, missie en positionering........................................................................................5 2.1 2.2 2.3

3

Visie..........................................................................................................................5 Missie .......................................................................................................................5 Positionering .............................................................................................................6

Beleid nader uitgewerkt .................................................................................................7 3.1 3.2 3.3 3.4

4

Aanleiding .................................................................................................................3 Doel ..........................................................................................................................3 Proces ......................................................................................................................4 Leeswijzer.................................................................................................................4

Bestaande bouw .......................................................................................................7 Nieuwbouw .............................................................................................................11 Interne bedrijfsvoering.............................................................................................12 Externe bedrijfsvoering ...........................................................................................14

Activiteitenplan.............................................................................................................16

BIJLAGE 1. Overzicht selectie energetisch opwaarderen complexen 2012 t/m 2015......17

2


1 Inleiding 1.1

Aanleiding

Energiebesparing en duurzaam ondernemen staan hoog op de agenda bij Woonveste. Als gevolg van de verwachte stijging van de energielasten zullen de woonlasten van huurders verder toenemen. Daarnaast speelt de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor het milieu die verder gaat dan de wettelijke kaders een rol. Duurzaamheid wordt steeds meer geïntegreerd in de bedrijfsvoering van Woonveste. Relevant hierbij is de balans tussen investeringen op het gebied van duurzaamheid en de financieel-economische randvoorwaarden van de organisatie. Nieuwe technische ontwikkelingen maken het mogelijk om de energieprestatie zowel in de nieuwbouw als in de bestaande bouw te verbeteren. Woonveste ontwikkelt samen met de gemeente Heusden, Provincie Noord-Brabant en Waterschap Aa en Maas aan de rand van Vlijmen de duurzame wijk Geerpark. In de bestaande bouw wordt gezocht naar de meest efficiënte wijze om alle woningen op minimaal een energielabel C te krijgen. Gerealiseerde en geplande projecten zoals Passiefhuisrenovaties maken hier deel van uit. In 2005 heeft Woonveste voor het eerst een milieubeleidsplan opgesteld. Deze nota was opgesteld voor de periode 2006 – 2010. De beleidsuitgangspunten zoals destijds geformuleerd zijn voor een deel ingehaald door nieuwe ontwikkelingen en omstandigheden. Deze nota betreft een actualisatie van de voorliggende nota van 2006 met aangescherpte en nieuwe kaders en ambities op basis van het vigerende Ondernemingsplan. Gekozen is om de opbouw van de nota grotendeels te handhaven.

1.2

Doel

Milieubeleid Het Milieubeleidsplan is kaderstellend voor de activiteiten van Woonveste en geeft tevens de ambities weer op het gebied van milieu en duurzaamheid. In deze notitie is aangegeven waar we naartoe willen als organisatie. Woonveste behoudt haar definitie van milieubeleid: Het bevorderen van een schone (woon/werk/leef)omgeving door het duurzaam gebruik maken van natuurlijke bronnen (energie en water) en materialen met het oog op het tegengaan dan wel reduceren van vervuiling en afval. De nota milieubeleid richt zich op de volgende milieuthema’s: - Energiegebruik (terugdringen) Ook wordt aandacht besteed aan: - Watergebruik - Materiaalgebruik (incl. afvalverwerking). Deze drie thema’s kennen in het milieubeleidsplan een belangrijke samenhang. Het streven naar duurzaamheid is een lange termijn streven. Onder deze noemer zijn ook de ambities van Woonveste verwoord in haar Ondernemingsplan.

3


Duurzaamheid De definitie van een duurzame ontwikkeling is in 1987 verwoord door de World Commission on Environment and Development in het rapport ‘Our Common Future’, beter bekend als het Brundtland-rapport. Een definitie die anno 2011 nog steeds actueel is. Een ontwikkeling die voorziet in de behoefte van de huidige generatie zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. De genoemde milieuthema’s worden nader uitgewerkt voor de onderdelen; • Bestaande bouw, • Nieuwbouw, • Interne bedrijfsvoering, • Externe bedrijfsvoering. Interne bedrijfsvoering betreft de thema’s: interne organisatie/inbedding, kantoorpand en medewerkers. Externe bedrijfsvoering betreft de thema’s: huurders en samenwerking met derden, zoals overheden. De milieuthema’s binnenmilieu, omgeving en hinder worden in beperkte mate of niet in de nota milieubeleid opgenomen, omdat deze thema’s met name betrekking hebben op gezondheids- en leefbaarheidsaspecten. Deze aspecten worden binnen Woonveste in andere beleidsnota’s opgenomen te weten arbo- en leefbaarheidsbeleid. Alleen in het kader van het adviseren/voorlichten van huurders (externe bedrijfsvoering) zal naast energie- en waterbesparing ook aandacht besteed worden aan het realiseren van een veilig en gezond binnenmilieu.

1.3

Proces

Gestart is met een evaluatie van het Milieubeleidsplan 2006 – 2011. De opgenomen activiteiten zijn vrijwel allemaal gerealiseerd. De huidige omstandigheden vragen echter om aanscherping van het Milieubeleidsplan als gevolg van onder andere stijgende energielasten, ambitieniveau en wetgeving. Nieuwe kaders zoals het Ondernemingsplan en recente besluitvorming zijn gespiegeld aan de uitgangspunten van de voorliggende beleidsnota. Op basis hiervan is de nota geactualiseerd. De totstandkoming van het Milieubeleidsplan 2011 – 2015 is een resultaat van samenwerking tussen team onderhoud, team vastgoed, de wijkregisseurs en de beleidsmedewerker.

1.4

Leeswijzer

In hoofdstuk 2 worden de visie en missie van Woonveste toegelicht en komt de positionering van het milieubeleidsplan aan de orde. Hoofdstuk 3 gaat in op het beleid van Woonveste uitgewerkt naar beleidsmaatregelen per onderdeel (bestaande bouw, nieuwbouw, interne en externe bedrijfsvoering). Tot slot worden in hoofdstuk 4 de concrete activiteiten samengevat en uitgezet in de planperiode van dit milieubeleidsplan.

4


2 Visie, missie en positionering In dit hoofdstuk wordt de visie van Woonveste op milieu en duurzaamheid beschreven en toegelicht. Deze visie wordt vervolgens vertaald naar de missie. Hierbij wordt de koppeling gemaakt naar het Ondernemingsplan van Woonveste. Tevens wordt de positionering van het milieubeleidsplan binnen het bredere kader van beleid toegelicht.

2.1

Visie

Woonveste wil vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid bijdragen aan het reduceren van energie-, water- en materiaalgebruik. Enerzijds vanuit het oogpunt van betaalbaarheid voor de huurder en anderzijds vanuit het maatschappelijk ondernemerschap waarbij de zorg om het milieu als plicht wordt gezien voor de organisatie. Investeringen op het vlak van duurzaamheid brengen een lagere energierekening en een verhoging van het wooncomfort voor huurders met zich mee. Dit resulteert in een verbeterde kwaliteit van de woningvoorraad en een hogere tevredenheid onder huurders. Kaderstellend hierbij is een balans tussen de opbrengsten ten opzichte van de benodigde investering.

2.2

Missie

Onderdeel van de missie van Woonveste in het Ondernemingsplan is: Woonveste investeert in duurzaam vastgoed en leefbaarheid in buurten en wijken in haar werkgebied. Zij brengt daartoe relevante partijen met elkaar in verbinding. Het deel dat betrekking heeft op de duurzaamheidambities is uiteengelegd naar twee hoofddoelstellingen die elkaar versterken. Deze zijn nader uiteengelegd in subdoelstellingen. Een duurzamere woningvoorraad - Het verbeteren van de bestaande woningvoorraad door deze minimaal naar C niveau te brengen (bij woningen waar een huurverhoging haalbaar en wenselijk is zal gestreefd worden naar een energielabel B); - Uitgangspunt voor nieuwbouw betreft een EPC van 0,6. Daar waar technisch en financieel wenselijk, wordt gestreefd naar een EPC van 0,4; - Het realiseren van een duurzame wijk (Geerpark) samen met partijen. Een toename van energiezuinig gedrag bij huurders - Bevorderen van het bewustzijn bij huurders omtrent energiezuinig gedrag en het daar naar handelen. Hiermee draagt Woonveste actief bij aan het reduceren van energiegebruik binnen de eigen woningvoorraad. Zij zal hierbij gebruik maken van nieuwe kennis en ontwikkelingen. Hiermee beoogt Woonveste een voorbeeldfunctie te vervullen op het gebied van duurzaamheid. In het voorgaande komen de kernwaarden die Woonveste hanteert tot uitdrukking. Woonveste is een klantgerichte organisatie, aan de basis van haar handelen staan de woonbehoeften van de klant. Zij is ondernemend en resultaatgericht door in te spelen op ontwikkelingen en durft voorop te lopen binnen verantwoorde kaders. Samenwerking tussen de afdelingen, met huurders en externe partijen is een voorwaarde om de ambities te kunnen realiseren. In de resultaten toont zij haar betrouwbaarheid.

5


2.3

Positionering

De Nederlandse overheid heeft zich geconformeerd aan het Kyoto-klimaatverdrag. In het BBSH en de Aedescode zijn milieu en duurzaamheid benoemd als belangrijke taakvelden voor corporaties. In het Convenant Energiebesparing Corporatiesector (energieconvenant) bekrachtigd door Aedes, de Woonbond en (voormalige) ministeries van VROM en WWI staat een aantal ambitieuze doelstellingen voor energiebesparing in de sector. Eén van de ambities is het bereiken van 20% besparing op gasverbruik in de bestaande bouw voor 2018. Het Milieubeleidsplan betreft een lokale vertaalslag van de ambities zoals gesteld in voorgaande besluiten. Woonveste bepaalt op het niveau van haar werkgebied welke activiteiten worden opgepakt en binnen welk tijdsbestek dit gebeurt. Uiteraard is milieuwetgeving zoals de Wet Milieubeheer, de Wet bodembescherming en de Wet geluidhinder kaderstellend voor het beleid zoals geformuleerd. Het Milieubeleidsplan is binnen Woonveste richtinggevend voor onderhoudsbeleid, de complexbeheerplannen (svb) en het inkoopbeleid.

6


3 Beleid nader uitgewerkt In dit hoofdstuk worden achtereenvolgens voor de onderdelen (1) bestaande bouw, (2) nieuwbouw, (3) interne en (4) externe bedrijfsvoering de doelstellingen en de te nemen beleidsmaatregelen voor de komende jaren nader uitgewerkt.

3.1

Bestaande bouw

Energielabels Vanaf 1 januari 2008 is het beschikken over energielabels verplicht bij verkoop of mutatie. Echter, tot 2011 ontbraken er sancties. Daar stond tegenover dat labelen en afmelden van energielabels geld kost en de geldigheid van de labels slechts 10 jaar bedroeg. Het was dus weinig zinvol om onze woningvoorraad opnieuw te labelen en al helemaal niet om ze af te melden. Invoering van het nieuwe woningwaarderingsstelsel (WWS) heeft ertoe geleid dat er wel een trigger is. In het nieuwe WWS is het energielabel opgenomen. Afwezigheid van het energielabel leidt ertoe dat moet worden gewaardeerd op basis van bouwjaar. Dit brengt veelal een lagere puntenwaardering met zich mee. Dit leidt tot risico’s op huurbevriezing en vanaf 2014 op huurverlaging. Woningen die muteren lopen direct het risico op huurverlaging. Anderzijds biedt het nieuwe WWS ook de ruimte om bij verbetering van het energielabel huurverhoging te realiseren. In 2010 is Woonveste gestart met de bestaande voorraad op complexniveau opnieuw te voorzien van een EPA. In het eerste kwartaal van 2012 beschikken alle complexen over een nieuwe gemiddelde EPA. Dit is nog geen energielabel op woningniveau. De woningen worden pas bij mutatie op individueel niveau beoordeeld en afgemeld. Dit in verband met de eerder genoemde beperkte geldigheidsduur van energielabels. Energiebeleid In het Ondernemingsplan 2011 tot en met 2015 is de ambitie opgenomen om in die periode 600 tot 800 bestaande woningen, die thans een laag label hebben, energetisch op te waarderen naar minimaal energielabel C. Bij woningen waar een huurverhoging haalbaar en wenselijk is, wordt gestreefd naar een energielabel B, mits dit financieel haalbaar is en op voldoende draagvlak kan rekenen bij bewoners. Hiervoor worden planmatige onderhoudsactiviteiten geclusterd naar een integraal cascoonderhoud, gecombineerd met energetische verbetermaatregelen. Op deze wijze ontstaan synergetische effecten die leiden tot een sterk verbeterde energieprestatie. Deze werkwijze wijkt af van de gangbare cyclus van planmatig onderhoud. Selectieproces 800 woningen Begin 2011 is de bestaande woningvoorraad in de leeftijdcategorie van 20 tot 50 jaar (ca. 75% van totaal bezit) geanalyseerd en beoordeeld om tot een selectie van 800 woningen te komen. Gekozen is voor deze bandbreedte omdat in deze periode de verschillende te clusteren planmatig onderhoudsactiviteiten aan de orde komen. De woningen zijn vervolgens integraal beoordeeld vanuit de volgende perspectieven: • Wijkregie • Techniek • Beleid en strategie • Verhuur • Financieel/economisch 7


In bijlage 1 is de selectie van ruim 800 woningen opgenomen. Tot en met 2015 zijn in totaal 862 woningen uit de voorraad geselecteerd voor een energetische opwaardering. Daarnaast zijn bij het opmaken van de selectie 1.736 woningen geselecteerd die eveneens in aanmerking zouden kunnen komen voor energetische opwaardering. Gepland onderhoud aan de buitenschil van deze woningen tot en met 2015, zal indien mogelijk worden doorgeschoven tot nadere bekendheid over het energetisch opwaarderen. Voor nog eens 1.585 woningen is bepaald dat deze niet in aanmerking komen voor een energetische opwaardering. Dit betreft woningen: • die reeds over een C of B label beschikken (circa 650) • met het advies om niet complexmatig maar bij mutatie energetisch te verbeteren (versnipperd bezit, veel tussenliggende koopwoningen). (circa 450) • waarbij investeren naar verwachting onvoldoende rendeert. Hier kunnen meerdere redenen aan ten grondslag liggen (kwaliteit casco, courantheid etc.) (circa 450) De overige 1.196 woningen uit de voorraad, bestaan uit (nieuwbouw)woningen van na 1992, waar het bouwbesluit van toepassing was en reeds minimaal een energetisch niveau C aanwezig is. Woonveste heeft op het moment van de selectie in 2011 in totaal 5.379 woningen in haar voorraad. De selectie voor de periode 2011 tot en met 2015 heeft een voorlopig karakter. Op het moment dat er per complex een plan wordt ontwikkeld, worden scenario’s doorgerekend met te nemen maatregelen en bijbehorende kosten. Dit gebeurt met het programma EPAview. Hiermee kan worden berekend welke investering het meest kostenefficiënt is. Op dat moment wordt besloten of het complex energetisch wordt opgewaardeerd en op welke wijze. Een gedeelte van de complexen had op het moment van de selectie nog geen (gemiddelde) EPA. Wanneer later blijkt dat een complex reeds op een energetisch C niveau zit, zal het betreffende complex niet energetisch worden verbeterd. De selectie is daarom ook ruimer dan noodzakelijk gemaakt. Principe van verbetering Bij alle bouwprojecten (nieuwbouw en bestaande bouw) ligt de basis in een goede energetische buitenschil (‘de jas’). Door de buitenschil met duurzame bouwkundige maatregelen energetisch sterk te maken, wordt de energievraag voor ruimteverwarming gereduceerd. Dit betekent dat kostbare installatietechnische maatregelen op de middellange termijn (5 tot 10 jaar) minder investeringsbehoefte hebben. Installaties moeten na circa 15 jaar vervangen worden en een duurzaam gevelpakket kan, met een resultaatgericht onderhoudsplan, 50 jaar mee. Een goede basis in de buitenschil van een woning is effectief en waardevast. Installatietechnische maatregelen als zonne-energie, warmtepompboilers of lucht/water warmtepompen zijn momenteel nog relatief duur in aanschaf en hebben daarmee een relatief lange terugverdientijd. Door nu een sterke energetische buitenschil te realiseren waarmee een energielabel C of B behaald wordt, kan op termijn door toevoeging van installatietechnische maatregelen mogelijk een energielabel A worden behaald. In de komende 5 tot 10 jaar wordt daarom ingezet op het energetisch verbeteren van de buitenschil van de woningvoorraad. EPAview Eind 2011 is het programma EPAview in gebruik genomen. Dit stelt Woonveste in staat om zelf scenario’s te berekenen en te vergelijken bij het uitvoering geven aan de ambitie om de woningvoorraad energetisch te verbeteren.

8


De technische ingreep, het energetisch effect en de kosten worden hiermee in één model opgenomen. Het programma faciliteert Woonveste om voorbereid met aannemers te kunnen communiceren, zowel vanuit technisch oogpunt als qua inzicht in de kosten. Ten slotte geeft het programma inzicht in de te verwachten energiebesparingen. Deze inzichten zijn behulpzaam in de communicatie naar huurders toe. De berekende scenario’s vormen de basis voor het voorstel dat wordt gemaakt voor besluitvorming binnen de gestelde kaders. Door middel van simulatie wordt het optimale scenario bepaald (maatwerk). Uitgangspunt hierbij is om met zo min mogelijk ingrepen, en daarmee dus kosten, de gewenste labelsprong te realiseren. Met simulatie is het mogelijk om strategische doelen en tactische uitwerkingen optimaal op elkaar af te stemmen. Waterbeleid In het kader van waterbeleid zijn door Woonveste de volgende beleidsmaatregelen geformuleerd voor de bestaande bouw: • In het geval van grootschalige onderhouds- en renovatieprojecten structureel toetsen of waterbesparende maatregelen technisch en financieel haalbaar zijn. Hierbij wordt een terugverdientijd van 20 jaar in acht genomen; • In het geval van het vervangen van kranen, reservoir en douchekop bij dagelijks of planmatig onderhoud structureel aanbrengen van een waterbesparingpakket. Materiaalbeleid In het kader van het materiaalbeleid wordt momenteel bij dagelijks en planmatig onderhoud gebruik gemaakt van een Technische Omschrijving (TO). Als beleid is geformuleerd dat deze TO moet aansluiten op het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen (NPDB). Dit is een pakket met dubomaatregelen (duurzaam bouwen maatregelen) dat als basis dient voor Woonveste en haar bouwpartners om afspraken te maken over de vraag wat er in een concreet project onder duurzaam bouwen wordt verstaan. Ingezet wordt op het gebruik van materialen die in het Cradle to Cradle principe voorzien. Een voorbeeld is EPDM dakbedekking welke een langere levensduur heeft en volledig recyclebaar is. De kern van Cradle to Cradle zit in het concept; ‘afval is voedsel’. Alle gebruikte materialen zouden na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Hierbij zou geen kwaliteitsverlies mogen zijn en alle restproducten moeten hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn. De kringloop is dan compleet. Het motto daarbij is probeer goed te zijn in plaats van minder slecht! De drie basisregels van Cradle to Cradle principe zijn: • Afval = voedsel; • Zon is de energiebron; • Respect voor diversiteit. In de TO worden, naast het criterium duurzaamheid, ook esthetische en financiële criteria gehanteerd. Daarnaast is door Woonveste als beleid geformuleerd dat bij het slopen van onderdelen van vooroorlogse woningen of woningen met een beschermd stadsgezicht (zoals dakpannen) bij voorkeur duurzaam slopen wordt toegepast. Dit houdt in dat kwalitatief goede producten en materialen die uit de sloop vrijkomen weer in de bouw worden hergebruikt. Het gaat dan met name om het behoud van beeldbepalende nostalgische elementen. Daarnaast wordt in contracten met aannemers het hergebruik van materialen en scheiden van afval verplicht gesteld. Woonveste wil aannemers stimuleren om afval te reduceren. Woonveste hanteert dit reeds als criterium bij de selectie van aannemers (opgenomen in de TO). Dit houdt in dat aannemers inzicht moeten geven in hun beleid en werkwijze ten aanzien van hergebruik van materialen en afvalscheiding.

9


Asbestplan Het is sinds 1 juli 1993 verboden om asbest te produceren en toe te passen vanwege de schadelijke effecten van het materiaal. Corporaties worden er desondanks dagelijks mee geconfronteerd. De aanwezigheid van asbest in gebouwen (en objecten) vormt niet alleen een lastig obstakel bij onderhoudswerkzaamheden, maar kan ook een (direct) gevaar vormen voor de gezondheid van de huurders en de medewerkers van aannemers of Woonveste. Vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid is Woonveste zich bewust van deze risico’s. Met het asbestplan wil Woonveste hier op een efficiënte en verstandige manier mee omgaan. Uitgangspunt hierbij is om waar mogelijk (fysiek en financieel) het asbest te verwijderen. In deze paragraaf wordt ingegaan op de wijze waarop Woonveste omgaat met de aanwezigheid van asbest in haar woningen, gebouwen en objecten. Het verkorten van de (vergunning)procedure- en doorlooptijden van asbestsanering bij mutatieonderhoud (en daarmee ook de periode van leegstand) was voor Woonveste aanleiding om begin 2011 in gesprek te gaan met gemeente Heusden om tot afspraken te komen. Halverwege 2011 werd het Nieuwe bouwbesluit van 2012 aangekondigd, dat in de gewenste kortere proceduretijd voorziet. Het opgestelde asbestplan van Woonveste conformeert zich minimaal aan de overheidsregels. Asbestplan In het Asbestplan is vastgelegd op welk moment het asbest uit de woningen wordt verwijderd. Direct risicovolle situaties worden direct na constatering aangepakt, andere toepassingen worden verwijderd bij mutatie of verkoop en een derde categorie bij onderhoud/renovatie of sloop. Ook wordt benoemd welk kennisniveau van asbest aanwezig moet zijn bij de medewerkers van Woonveste. Daarnaast komt de wijze van communiceren door Woonveste naar de bewoners aan de orde in geval van (mogelijke) aanwezigheid van asbest. Dit is een verplichting voor gebouweigenaren en komt tegemoet aan de informatieplicht. Beheerplan De praktische procedures bij uitvoering worden opgenomen in een beheerplan. Het beheerplan zal separaat in 2012 worden opgesteld. Hierin wordt onder andere opgenomen: de algemene uitgangspunten voor asbestsaneringswerkzaamheden, welke uitvoerende bedrijven betrokken zijn bij het proces, de communicatie en procedure met betrekking tot bewonersinformatie, maar ook scholing en verzameling van informatie van nieuwe ontwikkelingen. Verder is er is omschreven hoe met asbest wordt omgegaan bij: • Planmatig onderhoud (in de werkvoorbereiding en de uitvoering); • Reparatie- en mutatieonderhoud; • Calamiteiten. Hoe moet asbest worden gemeld, hoe dient er te worden gehandeld, wie doet de voorlichting en hoe wordt deze gegeven, welke controles dienen door de corporatie te worden uitgevoerd, wie is aansprakelijk etc. Ook daarover worden uitspraken gedaan in het beheerplan. Resultaat Het resultaat van een goed asbestbeleid leidt tot het reduceren van gezondheidsrisico’s, financiële en juridische risico’s. Het geeft daarnaast inzicht in de aanwezigheid van asbest in de complexen en de staat daarvan. Planmatige verwijderacties kunnen zo worden opgesteld (en worden opgenomen in een meerjarenonderhoudsbegroting) en indien noodzakelijk kan direct actie worden ondernomen bij risicovolle situaties.

10


Reservering dakoppervlakken Om de mogelijkheid te borgen tot het treffen van installatietechnische verbetermaatregelen door middel van zonne-energie, worden de dakoppervlakken van de voorraad gereserveerd voor de projecten van Woonveste ten dienste van de klant. Verzoeken door derden om dakoppervlak beschikbaar te stellen voor niet zijnde energetische maatregelen, worden in beginsel niet gehonoreerd.

3.2

Nieuwbouw

Energie- en waterbeleid Per 1 juli 2011 is de overheidsnorm op de Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC)1 aangescherpt van 0,8 naar 0,6. Woonveste heeft de ambitie om daar waar technisch en financieel mogelijk, een EPC van 0,4 te hanteren. In gevallen van bijzondere projecten in excellente gebieden zoals Geerpark - zal zo mogelijk naar een lagere EPC tot gebouwgebonden energieneutraal worden gestreefd. Een belangrijk aandachtspunt bij het verlagen van de EPC is het behoud van het wooncomfort, met name ten aanzien van temperatuuroverschrijdingen in de zomerperiode. In het kader van energie- en waterbeleid zijn door Woonveste de volgende beleidsmaatregelen geformuleerd: −

−

Nieuwbouwprojecten structureel toetsen op de technische en financiële haalbaarheid van extra energie- en waterbesparende maatregelen (in het geval van energie moet gedacht worden aan duurzame energietechnieken). Hierbij wordt vooralsnog een terugverdientijd van 20 jaar in acht genomen; Bij stedenbouwkundige opzet al inspelen op mogelijkheden voor optimalisatie op het gebied van energie en water. Hierbij valt onder meer te denken aan: zongerichte oriëntatie, infiltratie en gebruik van bodemwisselaar.

GPR Gebouw Team vastgoed zal de tool ‘GPR-gebouw’ (Gemeentelijke Praktijk Richtlijn) gaan inzetten om bij nieuwbouwprojecten de mate van duurzaamheid te kunnen bepalen. Naast energie worden ook milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde gemeten. Deze tool wordt eveneens gebruikt om vooraf de juiste keuzes te maken in het opstellen van een woonprogramma en een programma van eisen. Er ontstaat meer inzicht in de consequenties van de gemaakte keuzes waarbij afwegingen nog zorgvuldiger plaatsvinden. Ambities worden per project vertaald naar een score voor de vijf onderdelen van GPR Gebouw. Materiaalbeleid Bij nieuwbouwprojecten wordt gebruik gemaakt van een ‘Technisch Programma van Eisen’ en een bijbehorende ‘Technische Omschrijving’. Bij de toepassing van de tool GPR Gebouw wordt de milieubelasting van gekozen materialen beoordeeld. Afhankelijk van het gekozen ambitieniveau per project heeft dit invloed op de materiaalkeuze. Het streven is om de ‘Technische omschrijving’ zoveel mogelijk te laten aansluiten op de uitgangspunten van GPR Gebouw. Daarnaast is door Woonveste bepaald dat in het bestek het hergebruik van materialen en scheiden van afval door aannemers verplicht wordt gesteld. Woonveste wil aannemers namelijk stimuleren om afval te reduceren.

1

EPC staat voor een energieverbruiksnorm voor nieuwbouwwoningen.

11


3.3

Interne bedrijfsvoering

Organisatorische inbedding Het milieubeleid moet goed in de organisatie worden verankerd. Dit houdt onder meer in dat: -

Het milieubeleid en de te nemen maatregelen intern worden gecommuniceerd; De geformuleerde beleidsmaatregelen in de organisatie worden geïmplementeerd; Het activiteitenplan jaarlijks wordt geëvalueerd en indien noodzakelijk wordt bijgesteld.

Met name het invoeren van de energiecertificaten bij mutatie, gaat extra inspanningen vragen aan de afdeling Wonen. Woonveste moet per 1 januari 2012 bij iedere woningmutatie of woningverkoop een energiecertificaat kunnen publiceren oftewel overhandigen. Daarnaast heeft Woonveste energetische doelstellingen geformuleerd voor haar bestaande woningvoorraad (zie paragraaf 3.1). Beide maatregelen vragen op strategisch, tactisch en operationeel niveau om diverse aanpassingen en veranderingen, te weten: -

Het opnemen van de energetische doelstellingen in het strategisch voorraadbeleid; Het opnemen van de energetische doelstellingen in de meerjaren onderhoudsplanning; Het opnemen van het energieprestatiecertificaat in het woninginformatiesysteem; Het opnemen van het energieprestatiecertificaat in de woningadvertenties; Het beheren van de energiecertificaten bij dagelijks- en planmatig onderhoud in EPAview (aanpassen mutatieprocedure e.d.); Het in- en extern informeren/communiceren over de energiebesparingmogelijkheden.

Managers Wonen en Ontwikkeling zijn hiervoor verantwoordelijk. Het beheren van de energiecertificaten wordt door Woonveste zelf gedaan. De mutatieopzichters en enkele projectopzichters worden opgeleid tot EPA-W (woningen) opnemer en kunnen daarmee EPA’s maken, muteren en certificeren. Een onafhankelijk gecertificeerd bureau zorgt vervolgens voor afmelding. Daarmee wordt het energieprestatiecertificaat verkregen. Kantoorpand en -middelen Woonveste heeft als missie geformuleerd dat zij een voorbeeldfunctie wil vervullen op het gebied van energiebeleid. Daarom is als beleid voor het kantoorpand en de -middelen vastgesteld dat: − grote investeringen een voldoende rendement moeten opleveren met een terugverdientijd van maximaal 20 jaar; − bij het aanschaffen van nieuwe apparaten of het vervangen van oude apparaten energiezuinige en waterbesparende apparaten worden aangeschaft; − wordt ingezet op het scheiden van afval - papier, plastic en overigen - door in de juiste verzamelcontainers te voorzien; − onderzocht wordt of de kantoorverlichting door energie arme led-verlichting kan plaatsvinden; − onderzocht wordt of zonnestroomenergie economisch haalbaar is. Het dak van het kantoorpand kan benut worden om zonnepanelen te voorzien en daarmee zonnestroom terug te leveren aan het energienet; − de duurzaamheid van productverpakkingen zoals verpakkingsmaterialen van koffie etc. worden beoordeeld. Werkgroep facilitair is hiervoor verantwoordelijk.

12


Adviesbureau BuildDesk heeft in de voorgaande beleidsperiode een quick-energiescan uitgevoerd voor het kantoorpand van Woonveste om globaal inzicht te krijgen in de mogelijk te behalen energiebesparingen. De quickscan is gebaseerd op verbruiksgegevens van het kantoor van Woonveste, dit is vergeleken met de gemiddelde verbruiksgegevens van de Nederlandse kantorenvoorraad met een vergelijkbare omvang. Hieruit is gebleken dat Woonveste een laag gasverbruik heeft en een normaal elektraverbruik. In 2011 heeft een aanpassing van de installatie voor ruimteverwarming plaats gevonden, waarbij is ingezet op warmtepompen. Via de eveneens aangescherpte luchtklimaatbehandeling voor het kantoorpand, worden warmte en koude opgeslagen in de grond en naar behoefte in de zomer en de winter opgepompt. Hierdoor is er minder conventionele energie nodig om het pand te verwarmen of te koelen. Voor het kantoorpand kan worden geconcludeerd dat: − −

grote energiebesparingen met een korte terugverdientijd niet mogelijk zijn; kleine energiebesparingen met een relatief korte terugverdientijd zijn te behalen in “gedragsmaatregelen” (bediening apparatuur, ventilatiegedrag, apparaten uit in plaats van stand-by) en verlichtingsmaatregelen (aanwezigheidsschakeling, daglichtregeling, HFarmaturen).

Woonveste heeft als ambitie geformuleerd een voorbeeldfunctie te willen vervullen op het gebied van energiebeleid en energiebesparing realiseren in het gebruik van middelen. In dit kader beschikt Woonveste ook over een energiecertificaat voor haar kantoorpand; energielabel C. Tot slot wordt het inkoopbeleid van kantoormiddelen herzien op milieubewustheid. Medewerkers Woonveste vindt het belangrijk milieubewustzijn te creëren bij haar medewerkers. Dit zal een belangrijke en continue taak zijn van de leidinggevenden. Zij hebben een taak in het motiveren, aansturen en corrigeren van medewerkers op hun milieubewust gedrag ten aanzien van energie- water- en materiaalgebruik door middel van creatieve informatie- en communicatiemethoden en -middelen.

13


3.4

Externe bedrijfsvoering

Huurders Nieuwbouw Recent opgeleverde woningen beschikken over een relatief hoger energielabel dan de oudere woningen in de bestaande voorraad. Bij het betrekken van de woning wordt aan de betreffende huurder toegelicht hoe de installaties in de woning gebruikt moeten worden. Onder nieuwbouw scharen we hier ook de Passiefhuisrenovaties omdat deze woningen leeg worden opgeleverd. Passiefhuiscomplexen gaan nog een stapje verder wat betreft de energieprestatie van de woning. Bij het betrekken van de woning wordt niet alleen het gebruik van de installaties toegelicht maar ook het woongedrag dat daarbij past om het optimale rendement uit de woning te halen. Dit levert energiebesparing en tevens een veilig en gezond binnenmilieu. Bewoners krijgen hiervoor een handleiding ter beschikking. Onderhoud ten behoeve van energetische opwaardering De huurders van de geselecteerde woningen die mogelijk voor verbetering van de energieprestatie in aanmerking komen worden hierover geïnformeerd. Vanwege het nog algemene karakter van de selectie, zal in de communicatie benadrukt worden dat de betreffende complexen onderzocht zullen worden op de haalbaarheid van energetische opwaardering. Hiermee staat de opwaardering nog niet vast, maar zullen we adviseren om in de komende 5 jaar niet zelf te investeren in bijvoorbeeld nieuwe vitrage, zonwering, rolluiken, dakkapel etc. Deze investeringen worden bij gevel- of dakwijziging bij opwaardering, niet door Woonveste gecompenseerd. Wanneer complexen daadwerkelijk worden opgepakt worden huurders tijdig geïnformeerd en betrokken bij het proces. Het is belangrijk om tijdig draagvlak te creëren voor de ingrepen zoals gepland. Wij informeren huurders over de volgende zaken: • Waarom we hun woning gaan verduurzamen (kostenaspect; woonlasten); • Wat we gaan doen (huurders keuzes bieden); • Welke huurverhoging gaat hiermee gepaard (transparant maken op basis van besparing); • Wanneer de renovatie start en hoe lang deze duurt (planning); • Met welk resultaat (energiezuinige woning en eventueel een nieuwe uitstraling); • Consequenties tijdens renovatie (overlast) en erna (woonlasten en gedrag om maximaal rendement te halen uit de energiebesparende maatregelen). De nadruk ligt hierbij vooral in het overtuigen van het belang van energiebesparing, het accepteren van de consequenties, het betrekken en het motiveren van huurders om energiebewust om te gaan met hun woning. Algemene projecten Vanuit de wijkregisseurs wordt gewerkt aan algemene projecten die het milieubewustzijn en het daarnaar handelen stimuleren bij huurders. Voorbeelden hiervan zijn: - Beter Peter (bespaarcoach) - Energiecafé (interactieve bijeenkomst) - Klimaatstraatfeest (landelijk initiatief) Beter Peter betreft een online programma waar elke huurder gebruik van kan maken. ‘Peter’ de bespaarcoach geeft hierbij tips om meer energie te besparen specifiek gericht op de eigen woning. Bij dit project worden tevens alle medewerkers betrokken, zodat Woonveste het gebruik van het programma bij haar huurders optimaal kan stimuleren. Hier wordt een wedstrijdelement aan gekoppeld.

14


Het energiecafé betreft een interactieve bijeenkomst gericht op huurders en in het bijzonder de huurders waarvan de woning op termijn energetisch wordt verbeterd. De presentaties en workshops zijn gericht op het stimuleren van het milieubewustzijn bij huurders en het bieden van ondersteuning om daar naar te kunnen handelen. Het klimaatstraatfeest is een landelijk initiatief waarbij straten met elkaar de strijd aangaan om zoveel mogelijk energie te besparen. De winnende straten worden beloond voor hun inspanningen. Woonveste stimuleert dit initiatief. Vanuit communicatie wordt ingezet op het benutten van de website en het bewonersblad Woonvenster om energiezuinig gedrag te stimuleren. Zo wordt onder andere een terugkerende milieurubriek in Woonvenster opgenomen. Samenwerking met derden Woonveste werkt met de provincie Noord-Brabant, een aantal gemeenten (waaronder de gemeente Heusden) en woningcorporaties uit de regio ’s-Hertogenbosch samen om te conformeren aan het energieconvenant bestaande bouw regio ‘s Hertogenbosch.

15


4 Activiteitenplan In onderstaand overzicht worden op hoofdlijnen de activiteiten omschreven die uitgevoerd moeten worden binnen de planperiode van dit milieubeleidsplan. Tevens is in onderstaand overzicht voor elke activiteit een planning opgenomen. Activiteit Gereed jaarlijks − Evalueren activiteitenplan en bijstellen/opstellen activiteiten voor het komende jaar 2011 – 2015 − Opnemen terugkerende milieurubriek in Woonvenster ten behoeve van stimuleren bewustwording bij huurders en uitvoeren overige genoemde activiteiten 2011 – 2015 − Intern: kleine energiebesparingen stimuleren door beïnvloeden gedragsverandering medewerkers (bediening apparatuur, ventilatiegedrag, apparaten uit i.p.v. stand-by) en verlichtingsmaatregelen (aanwezigheidsschakeling, daglichtregeling, HF-armaturen) 2011 – 2015 − Clusteren van planmatige onderhoudsactiviteiten aan de buitenschil die in combinatie met extra te nemen energetische maatregelen tot sterk verbeterde energieprestaties leidt vanaf medio 2012 − Verstrekken energiecertificaat bij mutatie 2012 − Opstellen beheerplan Asbest bestaande voorraad 2012 − Afronden voorzien woningvoorraad van een EPA (complexniveau) 2012 − Opleiden mutatieopzichters en projectopzichters tot EPA-W opnemer 2012 − Actualiseren Technisch Omschrijving aan milieutechnische kwaliteitseisen NPDB voor onderhoud en nieuwbouw 2012 − Herzien milieubewust inkoopbeleid van kantoormiddelen 2012 − Intern: inzetten op het beter scheiden van afval; papier, plastic en overigen 2012 − Intern: onderzoeken of kantoorverlichting door energie arme ledverlichting kan plaatsvinden 2012 − Intern: onderzoeken of zonnestroomenergie economisch haalbaar is. Het dak van het kantoorpand kan benut worden om zonnepanelen te voorzien en daarmee zonnestroom terug te leveren aan het energienet

16


BIJLAGE 1. Overzicht selectie energetisch op te waarderen complexen 2012 t/m 2015 Complex 1006 1057 3603 3608 3611 3612 3616 3622 1012

Adressen 1006 FR. HALSSTRAAT 1057 W. ALEXANDERLAAN 3603 VAN SPEIJKSTRAAT E.O. 3608 KERKSTRAAT 60 T/M 64 (ELSHOUT) 3611 V HEEMSKERCKSTRAAT E.O. 3612 V SPEYKSTRAAT 3616 V ALTENASTRAAT 3622 DE WERF 1012 MOERBEISTRAAT

AANTAL

2012

14 26 18 5 50 12 6 26 16

173

Complex 1015 1059 1060 1068 1069 1073 3634 3638 3639 3642 3646 3649 3651 3653

Adressen 1015 GOVAERTSTRAAT 1059 OSSEWAARDESTRAAT 1060 P. VD ELSENSTRAAT 1068 IPPERHOEVE 1 T/M 7 1069 IPPERHOEVE 9 T/M 15 1073 SCHOUT V. DRUNENSTRAAT 3634 EUROPALAAN/LONDENRING 3638 V GALENSTRAAT/ADMIRAALSWEG 3639 ENGELANDPLEIN/FRANKRIJKSTRAAT 3642 CANADALAAN/MEXICOPLEIN 3646 DE ELBE E.O. 3649 HUDSONRING/NIJLRING/ZALMBEZIPLANTSOEN 3651 AMERIKALAAN 60 T/M 94 3653 PANAMASTRAAT E.O.

AANTAL 33 35 6 4 4 11 4 30 18 13 27 14 10 14

2013

Complex 2239 2240 2241 2505 2508 2514 2515 2516 2517 2518 2520 2521 3618

Adressen 2239 V DEELENSTRAAT/VERMEERSTRAAT 2240 V DEELENSTRAAT 38 T/M 86 2241 V DEELENSTRAAT 135 T/M 171 2505 JORISAKKERSTRAAT 2508 B. VD HURKSTRAAT 9 EN 11 2514 BARBARASTRAAT 13, 14 EN 16 2515 P. VLEMMINCXSTRAAT/VALKENIERSTRAAT 2516 VALKENIERSTRAAT 2517 TORENAKKER 2518 ACHTERSTRAAT (HELVOIRT) 2520 MOLENHEIKE 2521 TOCHTAKKER 1 T/M 14 3618 RUBENSLAAN E.O.

AANTAL 16 16 19 23 2 3 20 18 18 4 11 6 96

2014

Complex 3605 3606 3615 3624 3627 3636 3637 3640 3652 3699

Adressen 3605 DR BEELSTRAAT E.O. 3606 VAN HEEMSKERCKSTRAAT/VAN MARNIXSTRAAT 3615 BARENTSZSTAAT E.O. 3624 VALERIUSSTRAAT/VERMEERPLANTSOEN 3627 PR IRENESTRAAT/VALERIUSSTRAAT/V. NESSTRAAT 3636 DE LEK/RIJNRING 3637 DE BIESBOSCH 43 T/M 56 3640 DE DONGE 3652 AMERIKALAAN 40 T/M 74 3699 H V GELDPLANTSOEN/GR ALBRECHTSTRAAT

AANTAL 14 30 35 40 27 14 8 12 14 4

2015

Totaal:

862

223

252

198

17

m 2015

Recommend Documents