De Meerjarige aanvullende uitkering 2013 t/m 2015 Utrecht, 12 februari 2013
Martin Heekelaar, tel 06-23152767 Ad Baan, tel 06-55364740 1
Gemeenten kunnen (feitelijk: moeten) een MAU aanvragen als: • Voldoen aan referte-eis • Aantal inwoners meer dan 25.000 • I.g.v. gemeentelijke herindeling: redelijke inschatting van budget en uitgaven (optelsom van budget en uitgaven oorspronkelijke individuele gemeenten)
2
Gemeenten kunnen een verkorte aanvraag indienen als: • Ze een MAU moeten/kunnen aanvragen • Meerjarig tekort is voor 5% of minder het gevolg van een verdeelstoornis (tool op internet) • Aannemelijk dat het tekort niet meerjarig is (tekort zakt in de komende drie jaar tot onder de 2,5%) • Vooraf overleggen met de Toetsingscommissie
3
Aanvraag • Laten zien dat je aan de voorwaarden voor een MAU-aanvraag voldoet • Analyse van de oorzaken van het meerjarig tekort • Overzicht met genomen maatregelen en te nemen maatregelen gericht op beleid en uitvoering • Beschrijving van de wijze waarop gestuurd wordt • Onderbouwing dat het tekort meerjarig is • Document waaruit blijkt dat de gemeenteraad is geïnformeerd
4
Analyse meerjarig tekort (budget minus uitgaven) Zijn de uitgaven te hoog of is het budget te laag? Meerjarig verloop uitgaven • Gemiddelde uitkering • Volume (bijstandsdichtheid) • Samenstelling bestand • Gemeentelijk aandeel in de macro-uitgaven • Opvallende knikken in het verloop • Verloop t.o.v. NL, regio en referentiegemeenten Meerjarig verloop budget I-deel • Verhouding t.o.v. uitgaven • Gemeentelijk aandeel • Opvallende knikken in het verloop • Verdeelstoornis? 5
Ontwikkeling bijstandsdichtheid
6
Gemeentelijk uitgavenaandeel versus budgetaandeel
7
Sprake van een verdeelstoornis? • In hoeverre is objectief verdeelmodel van toepassing? • Zijn er relevante objectieve factoren die niet in het objectief verdeelmodel zitten? (bv institutionele huishoudens, studenten, gezondheid, grensgemeente) • Zijn er nog niet ontdekte relevante objectieve factoren? • Kwalitatieve, niet meetbare factoren
8
Wat gaat het tekort in de toekomst doen ofwel: is er sprake van een meerjarig tekort? Wat gaan de uitgaven doen? • Volgen het landelijk verloop? (zie rijksbegroting) • Verloop wijkt af van het landelijke? Wat gaat het budget doen? • Gemeentegrootte is relevant (historisch versus objectief) • Budget trekt naar uitgaven toe bij groot historisch aandeel (kleinere gemeenten) • Wat doet het objectieve aandeel? Ontwikkel scenario’s (en maak vervolgens een keuze) 9
Voorbeeldscenario 1: uitgaven nemen toe volgens bestaande trend
10
Voorbeeldscenario 2: uitgaven volgen de raming in de rijksbegroting
11
Genomen en te nemen maatregelen • Gericht op verlaging bijstandsuitgaven • Volume en gemiddelde uitkering • Bestandsanalyse en maatregelen naar aanleiding daarvan • Poort, handhaving en re-integratie • Maatregelenbeleid en ontheffingen • Terugvordering en verhaal
12
Sturing • De juiste doelstellingen, focus op laag volume en lage uitgaven • Planning en control cyclus • Sturingsconcept • Managementrapportages, dashboards e.d.
13
Wat levert de MAU op? • Gedeeltelijke compensatie van meerjarige tekorten • Belangrijke inzichten door stevige analyse van beleid, uitvoering en resultaten • Oordeel over beleid en uitvoering • Wetenschap dat beleid en uitvoering op peil moeten blijven; MAU is niet onvoorwaardelijk
Bron: Oscar van der Meulen
14
Succesfactoren • Gemeentelijk beleid en uitvoering moeten op orde zijn • Op tijd beginnen met de aanvraag • Goede analyses: niet veel, wel juist en scherp • Voldoende capaciteit
Bron: Oscar van der Meulen
15
BIJLAGEN
16
Verdeelkenmerken objectief verdeelmodel • Lage inkomens 15-64 jaar (% van huishoudens 15-64 jaar met inkomen) • Eenouderhuishoudens 15-44 jaar (% van huishoudens 15-64 jaar) • Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (% van inwoners 15-64 jaar) • Totaal allochtonen 15-64 jaar (% van inwoners 15-64 jaar) • Laag opgeleiden 15-64 jaar (% van inwoners 15-64 jaar) • Huurwoningen (% van het totaal aantal woningen) • Regionaal klantenpotentieel (in % van het aantal inwoners) • Inwoners in stedelijk gebied (% van inwoners) • Werkzame beroepsbevolking op COROP -niveau (% beroepsbevolking) • Banen handel en horeca in COROP-regio (% van totaal aantal banen) • Procentuele banengroei in COROP-regio • Aantal banen in COROP-regio (% van totale beroepsbevolking) • Gemiddelde jaarlijkse bevolkingsgroei 15-64 jaar
17
Objectieve MAU-variabelen (bron: verkenning verdeelmodel inkomensdeel WWB 2014) 2011
2011
2009
2009
Onderzocht
Significant
Onderzocht
Significant
Studenten
Ja
Ja
Ja
Ja
Inwoners in WIJ-leeftijd
Ja
Ja
Nee
Gemiddelde leeftijd bewoners (15-64 jaar)
Ja
Ja
Nee
Middelbare scholieren
Ja
Ja
Nee
Niet westerse allochtonen
Ja
Nee
Ja
Ja
Nee
Definitie (indien niet blijkt uit de naam)
Bron
Demografische factoren
Westerse allochtonen
Percentage HBO & WO studenten van bevolking 15-64 jaar Percentage inwoners met leeftijd tussen 16-27 jaar
Statline Statline Statline
Ja
Aantal leerlingen middelbare school als percentage van totale bevolking Aandeel niet westerse allochtonen in bevolking 15-64
Statline Statline
Ja
Ja
Aandeel westerse allochtonen in bevolking 15-64
Statline
Allochtonen, Marokkanen
Nee
Ja
Nee
Aandeel Marokkanen in bevolking 15-64
Statline
Allochtonen, Turken
Nee
Ja
Nee
Aandeel Turken in bevolking 15-64
Statline
Allochtonen, Surinamers
Nee
Ja
Nee
Aandeel Surinamers in bevolking 15-64
Statline
Allochtonen, Antillianen
Nee
Aandeel Antillianen in bevolking 15-64
Statline
Ja
Nee
Aandeel 45-64 jaar in beroepsbevolking
Ja
Nee
Ja
Nee
Aandeel 55-64 jaar in beroepsbevolking
Ja
Nee
Nee
Aandeel 45-54 jaar in beroepsbevolking
Ja
Nee
Nee
Mutatie in bevolking van 20-30 jarigen
Ja
Nee
Nee
Aandeel VMBO'ers t.o.v. scholieren
Ja
Nee
Nee
Krimpende bevolking
Ja
Nee
Ja
Groeiende bevolking
Ja
Nee
Nee
Echtscheidingen Migratie uit de gemeente Hoogopgeleiden in beroepsbevolking
Nee
Ja
Statline Statline Statline De groei in het percentage inwoners in leeftijdsklasse 2030 in 2010 t.o.v. 2005
Statline Statline
Ja
Dummy als bevolkingsgroei zoals in het verdeelmodel kleiner is dan -0,5% Dummy als bevolkingsgroei zoals in het verdeelmodel groter is dan 0,5%
SZW SZW
Nee
Statline
Ja
Ja
Nee
Vertrek uit de gemeente, als % van totale bevolking
Statline
Nee
Ja
Nee
% hoogopgeleiden in de beroepsbevolking
Statline
18
Objectieve MAU-variabelen vervolg Sociaal economische factoren Achterstandswijken
Ja
Ja
Ja
Ja
Aantal inwoners in achterstandswijk als percentage van totaal aantal inwoners. Of een wijk een achterstandswijk is, wordt bepaald door het percentage huishoudens met laag inkomen in de wijk, het percentage niet-westerse allochtonen, het percentage huurwoningen en stedelijkheid
Goedkope woningen
Ja
Ja
Ja
Ja
Personen in institutioneel huishouden
Ja
Ja
Ja
Ja
Segregatie lage inkomens
Ja
Nee
Ja
Ja
Woningen met WOZ waarde t/m 100.000 euro als percentage van totaal aantal woningen aandeel personen van 15-64 jaar in institutionele huishoudens t.o.v. aantal personen in huishoudens 15-64 jaar Verschil in percentage huishoudens met een laag inkomen, naar wijken van de gemeente
Asielzoekerscentra
Ja
Nee
Ja
Nee
Dummy als er een asielzoekerscentra in de gemeente is
Sociale huurwoningen
Ja
Nee
Ja
Nee
Aandeel sociale huurwoningen t.o.v. totale woningen
Ja
Nee
Goedkope huurwoningen
Nee
Industrieel verleden
Ja
Nee
Ja
Nee
Aandeel goedkope huurwoningen t.o.v. totaal aantal huurwoningen % Banen in de industrie in 1930
Centrumgemeente voor maatschappelijke opvang
Ja
Nee
Ja
Nee
Dummy voor gemeenten die centrumgemeente zijn
Niet-werkende werkzoekenden
Ja
Ja
Nee
Banengroei (ruimtelijk gemeten)
Ja
Ja
Ja
Nee
Banengroei gewogen COROP (zie rapport "Onderzoek verdeelmodel WWB 2010)
Banen industrie
Ja
Ja
Ja
Nee
Percentage banen in industriële sector
APEmaat, o.b.v. gegevens Statline Statline Statline
APEmaat, o.b.v. gegevens Statline COA Vrom (2009), Statline (2011) Statline Statline VNG
Arbeidsmarktfactoren Percentage NWW-ers t.o.v. bevolking 15-64
UWV, Statline CBS, SSB Banen, GBA, SSB Zelfstandi gen, Statline Statline
19
Objectieve MAU-variabelen vervolg Netto participatie bevolking 15-64 jaar
Ja
Nee
Nee
Statline
Netto participatie vrouwen
Ja
Nee
Ja
Ja
Kansen op de arbeidsmarkt voor laagopgeleiden
Ja
Nee
Ja
Ja
Zie rapport "Onderzoek verdeelmodel WWB 2010"
Banen handel horeca (ruimtelijk gemeten)
Ja
Nee
Ja
Ja
Zie rapport "Onderzoek verdeelmodel WWB 2010"
Mutatie niet-werkende werkzoekenden
Ja
Nee
Nee
De groei in het percentage NWW’ers 2010 t.o.v. 2005
Vacatures voor laagopgeleiden
Ja
Nee
Nee
Per hoofd van de beroepsbevolking
Korte WW-rechten
Ja
Nee
Ja
Inwoners met WW-uitkering
Ja
Nee
Nee
Aandeel mensen in de WW t.o.v. bevolking 15-64 jaar
Instroom WW-uitkering
Ja
Nee
Nee
Banen in diverse sectoren
Ja
Nee
Ja
Vestigingen in diverse sectoren
Ja
Nee
Nee
Aandeel mensen dat instroomt in de WW t.o.v. bevolking 15-64 jaar Percentage banen in diverse sectoren. Alle sectoren beschikbaar bij CBS zijn meegenomen Percentage vestigingen in diverse sectoren. Alle sectoren beschikbaar bij CBS zijn meegenomen
Ja
Nee
Statline CBS, SSB Banen, GBA, SSB Zelfstandi gen, SSB WWB Statline CBS, SSB Banen, GBA, SSB Zelfstandi gen, Statline UWV Statline
Gemiddelde maximale WW-duur van WW'ers in gemeente
UWV, WWregistratie UWV, Statline UWV, Statline Statline Statline
Vacatures per 100 banen
Nee
Ja
Nee
Statline
Werkzame beroepsbevolking
Nee
Ja
Nee
Statline
Banen per hoofd beroepsbevolking
Nee
Ja
Nee
Statline
Ja
Ja
Gezondheidsfactoren Mortaliteit 15-64 jaar
Ja
Nee
Gestandaardiseerde mortaliteit
Statline
20
Objectieve MAU-variabelen vervolg
Percentage rokers
Ja
Nee
Nee
Statline
Percentage drinkers
Ja
Nee
Nee
Statline
Percentage personen met ondergewicht
Ja
Nee
Nee
Statline
Percentage personen overgewicht
Ja
Nee
Nee
Statline
Percentage personen met hoge bloeddruk
Ja
Nee
Nee
Statline
Verslaafden
Nee
Ja
Nee
% verslaafden in beroepsbevolking
Ladis
Geografische factoren Grensgemeente België
Ja
Ja
Ja
Nee
Grensgemeente Duitsland
Ja
Ja
Ja
Nee
Grensgemeente
Ja
Nee
Ja
Nee
21
