Lunchbijeenkomst DAP Horst Hoe groeit een big? Hoe groeit S.Suis ? 19 & 27 januari 2016
Merijn Veldkamp
Denkavit •
Nederlands familiebedrijf (sinds 1929)
•
Hoofdactiviteiten: – Voeders voor jonge dieren (± 420.000 ton kalvermelk en specialiteiten)
– –
Speciale ingrediënten voor mengvoederindustrie Vleeskalveren (± 500.000 kalveren in integratie in Europa)
•
Internationaal actief – Export: > 40 landen wereldwijd
•
Onderzoeksbedrijven in Nederland en Frankrijk
•
Praktijkonderzoek
•
Omzet € 600 miljoen/jaar
Denkaveal
Denkamilk
Denkapig
Blank-vlees productie
Opfokmelken voor
Melken
Fokkalveren Rosé kalveren
Prestarters
Eigen integratie / vrije verkoop
Voeders en ondersteuning
Speenvoeders Lammeren (schapen/geiten)
Opfokvoeders
Denkavit Ingredients Zuivel grondstoffen, Aminozuren, Vitaminen, Enzymen Pro(e)biotica, Organische zuren
Biggenvoer(en) vs. S. Suis
Hoe groeit een big? S. Suis vs. biggenvoeding…
150
Voeropname is cruciaal voor gezonde darm!
Ideaal
250 gr 150 gr
Praktijk 50 gr
spenen
+3 dagen
+7 dagen
Conditie darmcellen bepaalt weerstand
E. Coli Villus
Strepto coccus suis Crypt
Gezonde darmcellen
Beschadigde darmcellen
Effect van voer opname op darmvilli
Hoge voer opname:
Gezonde lange villi
Lage voer opname: Villus atrophy
Wat gebeurt er in de big…?
mest
voer
Vertere
n
ferm
en
enter
Verteren
Fermenteren
“Verteren is het kleiner maken van de ingenomen nutriënten”
“Fermenteren is het proces waarbij micro organismen de weefselstructuur van voedingsmiddelen veranderen zodat deze door de darm opgenomen kunnen worden”
-
Mechanisch Zuren Enzymatisch
Vertering: Stap voor stap
Bek •
•
Kauwen – Verkleinen grove delen (indien aanwezig) – Homogeniseren ingenomen voedsel Speeksel toevoegen – Bevochtigen – Antimicrobieel – Glad maken van voedsel massa – Amylase • zetmeel maltose
(NB: maalfijnheid is belangrijke factor!)
Vertering stap voor stap: maag pH=6,5
Bek (speeksel) Slokdarm
lever
Lever
Gal Galblaas pH=2,5
Maag pancreas
Darmwand
dunne darm Absorptie nutriënten
Dikke darm
Maag • • •
•
Opslag van voedsel Mengen van voedsel Aanzuren van voedsel Bij jonge biggen zuur– Anti-bacteriëel (pH 2-3) productie nog niet – Verbetering enzym-activiteit optimaal: pH ~ 4 – Denaturatie van eiwitten Enzymproductie – Pepsinogeen - Pepsine • Splitst grote eiwitten in kleinere eiwitten
Vertering stap voor stap: 12-vingerige darm pH=6,5
Bek (speeksel) Slokdarm
lever
Lever pH=2,5
Gal Galblaas Maag
pH=6,5
alvleesklier
Darmwand
dunne darm Absorptie nutriënten
Dikke darm
12-vingerige darm Toevoegen van verteringssappen •
•
Lever – Galzouten (geproduceerd in lever, opgeslagen in galblaas) Vetdruppels verkleinen (emulgator) pH > 6.5, dan pas wordt Alvleesklier extra voeding – Natrium-bicarbonaat vanuit maag Neutraliseren (pH doorgelaten – Amylase, Maltase, Sucrase, Lactase Di-saccharides en zetmeel splisten tot aan enkelvoudige suikers – Lipase Glycerol en vetzuren splitsen – Trypsine Eiwitten knippen – Protease Eiwitten splitsen tot aan aminozuren
Vertering stap voor stap: (rest) dunne darm pH=6,5
Bek (speeksel) Slokdarm
lever
Lever pH=2,5
Gal Galblaas Maag
pH=6,5
alvleesklier
Darmwand pH=7-8
dunne darm Absorptie nutriënten
Dikke darm
Dunne darm •
Productie en afgifte verteringsenzymen Vertering van:
•
Disacharides Polypeptides Andere substraten
Opnemen nutriënten
Enkelvoudige suikers Aminozuren Vetzuren Vitaminen Mineralen
Groot oppervlak door: • villi (vingers) en crypten (groeven) • microvilli (‘haren’ op vingers) Enzym productie
Dunne darm
Bron: The University of Waikato; www.sciencelearn.org.nz
Vertering stap voor stap: dikke darm pH=6,5
Bek (speeksel) Slokdarm
lever
Lever pH=2,5
Gal Galblaas Maag
pH=6,5
alvleesklier
Darmwand pH=7-8
dunne darm Absorptie nutriënten
Dikke darm
Dikke darm •
•
•
Veel bacteriën aanwezig – > 400 soorten – Fermentatie niet verteerde voedingsstoffen (pas op voor eiwit) – Productie vluchtige vetzuren Opname vluchtige vetzuren – Boterzuur: • Dient als energie voor de darmwand voor o.a. opname van electrolyten (Na/K-pomp) – Proprionzuur – Azijnzuur Re-absorptie – Electrolieten (Ca2+, Mg2+, Na+, K+, Cl– en HCO3– en PO43 -) – Vitamine B en K (complexe vitamines) – Water (±90%)
Dikke darm Buitenkant darm (bloedbaan)
Binnenkant darm (voedsel)
Dikke darm Goede bacteriën
Resultaat = diarree
Pathogene bacteriën
Biggenvoer(en) vs. S. Suis
Hoe groeit een big? S. Suis vs. biggenvoeding…
Hoe problemen van s. suis voorkomen / minimaliseren? Inspelen op verteringscapaciteit van een big
Voeropname rondom spenen
Hoge verteerbaarheid eiwitbronnen Kwaliteit van granen (micotoxinen, hectolitergewicht) Zachte korrel, fijne structuur Goede smaak Vet Smaakmaker of smaakbederver? Geraffineerde vetten Hoge infectiedruk niet te veel vet!
Ruw eiwit = verteerbaar + fermenteerbaar eiwit groei
gezondheid
16 14
14,4
14,4
12 10 8 6 4 3,6
2
1,6
0 Ileal digestible 18% CP (80% dig.)
Fermentable 16% CP (90% dig.)
Extra additieven voor meer veiligheid •
Organische zuren
•
Middellang ketenvetzuren
•
Gist
•
Planten extracten
•
Ruwe celstof
(Organische)zuren 2 soorten werking: 1.)
pH verlaging (fumaar-, citroen-, fosforzuur) in maag, waardoor betere eiwitvertering. (Pepsinogeen pepsine eiwit vertering)
2.)
Antimicrobieel (beste zijn zuren met 1 hoge pKa-waarde). • Water oplosbare (kleinere zuren) gram• Vet oplosbare (grotere zuren MCFA’s gram+
Bij pas-gespeende biggen liefst fumaarzuur en calcium-zouten en lage buffercapaciteit.
Antimicrobiële werking
zuur
-alleen niet gedissocieerde zuren -cel maakt buffer, kost energie H+
-denaturatie celwand
-DNA replicatie verstoord zuur
Extra additieven voor meer veiligheid •
Organische zuren
•
Middellang ketenvetzuren
•
Gist
•
Planten extracten
•
Ruwe celstof
Middellangketen vetzuren MCFA, C6 - C12
Antimicrobieel effect: Hoge pK-waarde Common name
nC
MW
pKa
mierenzuur azijnzuur propionzuur boterzuur melkzuur sorbinezuur fumaarzuur citroenzuur
C1:0 C2:0 C3:0 C4:0
46,0 60,1 74,1 88,1 90,1
3,75 4,76 4,88 4,82 3,83
112,1 116,0 192,1
4,76 3,02 3,13
capronzuur caprylzuur caprinezuur laurinezuur
C6:0 C8:0 C10:0 C12:0
116,2 144,2 172,3 200,3
4,88 4,89 4,89 4,96
C14:0 C16:0 C16:1 C18:0 C18:1 C18:2
228,4 256,4 254,4 284,5 282,5 280,4
MIC G+
MIC G-
ORGANIC ACIDS Formic acid acetic acid propionic acid butyric acid Lactic acid Sorbic Acid Fumaric acid Citric acid
MEDIUM CHAIN FATTY ACIDS Caproic acid Caprylic acid Capric acid Lauric acid
LONG CHAIN FATTY ACIDS myristic acid : palmitic acid : palmitoleic acid : stearic acid : oleic acid : linoleic acid : Dierick N., presentation Eurotier (2006)
HA
H+ + A -
Extra additieven voor meer veiligheid •
Organische zuren
•
Middellang ketenvetzuren
•
Gist
•
Planten extracten
•
Ruwe celstof
Gram-bacteriën binden aan gistcelwand (fimbriae)
E. coli
gistproduct
Positieve bacterie darmwand
Extra additieven voor meer veiligheid •
Organische zuren
•
Middellang ketenvetzuren
•
Gist
•
Planten extracten
•
Ruwe celstof
Plantextracten Voorbeelden: • Cinnemaldehyde (kaneel uit bast) • Carvacrol / thymol (oregano van blad) • Capsaicin (peper) • Valeriaan (wortel) • Kamille (bloem) • Anijs (zaad)
In voer meestal te lage dosering voor anti-microbieel effect Wel effect op voeropname, enzymvorming, verteerbaarheid voer
Extra additieven voor meer veiligheid •
Organische zuren
•
Middellang ketenvetzuren
•
Gist
•
Planten extracten
•
Ruwe celstof
Ruwe celstof • •
Vertraging maaglediging – Betere werking dier eigen enzymen Verandering microbiota dikke darm – Relatief meer boterzuur vorming, betere darmwerking (reabsorptie van water)
Samengevat: S. Suis vs. biggenvoeding…. Stem het voer af op de verteringscapaciteit van de big Geef een big smakelijke en goed verteerbare grondstoffen Ondersteun maag aanzuring van pas gespeende big
Middel langketen vetzuren (MCFA’s) hebben een remmend effect op de groei van gram positieve bacteriën (Denkacid XL) Zorg voor een constante voeropname Werk hygiënisch!
Bedankt voor jullie aandacht!
