Loopbaanbeleid in Belgische organisaties: op weg naar duurzame loopbanen? Prof. dr. Ans De Vos
Wat als....?
Loopbanen verantwoord organiseren?
“Loslaten”
“Binden”
Loopbanen: “it takes two to tango” ... maar wat met die moeilijk voorspelbare medewerker? Subjectieve waarden die meespelen bij loopbaanbeslissingen Afkeer van verlies Voorkeur voor zekerheden
Loopbanen: “it takes two to tango” ... en wat met de rationaliteit van het loopbaanbeleid?
Loopbaanbeleid in de Social Profit sector “Health workforce planning is one of the most important challenges facing politicians and policy makers in Europe over the next decades.” (Europese Commissie, 2012)
Socialprofitcongres SD Worx 2012: ‘talentschaarste’ is de problematiek met veruit de meeste impact op de sector.
Duurzame loopbanen als antwoord?
De loopbaansurvey van Antwerp Management School & SD Worx: 782 organisaties in totaal: hoe staat het met het loopbaanbeleid in (social profit) organisaties vandaag?
Loopbaanbeleid? 60%
50%
40%
Secundaire sector Tertiaire sector Quartaire sector
30%
20%
10%
0%
Ja, formeel uitgeschreven
Ja, informeel (niet uitgeschreven)
Neen
Bouwen aan duurzame loopbanen: De uitdaging Loopbaanbeleid is significante factor in het aantrekken en behouden van medewerkers
Investeren in loopbaanontwikkeling als luxe of noodzaak? MAAR duurzame loopbanen vereisen meer dan een “employee value proposition” waarin de klemtoon wordt gelegd op loopbaanontwikkeling
Loopbaanondersteuning
Anticiperend
Duurzaam
Ruimte voor maatwerk
Loopbaanbeleid
Actieve rol medewerker
Inzetbaarheid én werkbaarheid
Inclusief
Loopbaanondersteuning
Anticiperend
Duurzaam
Ruimte voor maatwerk
Loopbaanbeleid
Actieve rol medewerker
Inzetbaarheid én werkbaarheid
Inclusief
Loopbaanondersteuning
Anticiperend
Anticiperend
Ruimte voor maatwerk
Duurzaam
Loopbaanbeleid Actieve rol medewerker
Loopbaanbeleid impliceert een toekomstperspectief Workforce planning Succession management Loopbaangesprekken Loopbaanpaden PLOPs ... ... maar is in praktijk vaak een vorm van “ad hoc planning” waarbij de focus op het “nu” doorweegt op de toekomst
Inzetbaarheid én werkbaarheid
Inclusief
37,5% reageren op huidige behoeften eerder dan anticiperen 50% gepland eerder dan ad hoc (hele steekproef: 36%) Social profit sector scoort algemeen hoger op proactiviteit
Loopbaanondersteuning
Inzetbaarheid én werkbaarheid
Anticiperend
Ruimte voor maatwerk
Duurzaam
Inzetbaarheid én werkbaarheid
Loopbaanbeleid Actieve rol medewerker
Loopbaanbeleid als sleutel tot continuïteit van dienstverlening – maar in praktijk vaak een enge focus op aantrekken en behouden van wie al inzetbaar is “de juiste M/V op de juiste plaats” Matching tussen organisatie en medewerkersbehoeften
Inclusief
Inzetbaarheid meest vermelde doelstelling van loopbaanbeleid Menselijk kapitaal in social profit: meest multi-inzetbaar maar relatief minder groeipotentieel (horizontaal & verticaal) Potentieelbeoordeling gebeurt weining formeel
Werkbaarheid relatief minst vermeld als doelstelling van loopbaanbeleid Werkbaarheid krijgt significant meer aandacht in social profit
Loopbaanondersteuning
Anticiperend
Inclusief
Ruimte voor maatwerk
Duurzaam
Inzetbaarheid én werkbaarheid
Loopbaanbeleid Actieve rol medewerker
Loopbaanbeleid is er voor iedereen, niet enkel voor doelgroepen Iedereen is high potential Talenten laten bovendrijven Open vacaturebeleid
... maar in praktijk toch vooral voor wie binnen het aandachtsveld valt of voor wie er actief om vraagt
Inclusief
Bij gemiddeld 1/3 organisaties is loopbaanondersteuning vaak enkel beschikbaar voor doelgroepen Meest vermelde doelgroep algemeen: high potentials Social Profit: meer aandacht voor ouderen t.o.v. jongeren en voor knelpuntberoepen
Loopbaanondersteuning
Anticiperend
Ruimte voor maatwerk
Ruimte voor maatwerk
Duurzaam
Loopbaanbeleid Actieve rol medewerker
Brede focus van loopbaanbeleid impliceert flexibiliteit in wat mogelijk is.
Inclusiviteit ≠ uniformiteit I-deals “Het nieuwe werken”: meer dan flexibiliteit in plaats en tijd
Inzetbaarheid én werkbaarheid
Inclusief
I-Deals: Individuele regelingen zijn mogelijk in de meerderheid van de organisaties:
92% in competentieontwikkeling (<-> 6,9% werknemers) 49% in loopbaanpaden (<-> 4,4% werknemers) Wat in principe kan wordt vaak niet zo ervaren Complexe loopbaansystemen verhinderen maatwerk
meer I-deals (ook in de perceptie van werknemers) in kleine organisaties
Loopbaanondersteuning
Anticiperend
Actieve rol medewerker
Ruimte voor maatwerk
Duurzaam
Loopbaanbeleid
Inzetbaarheid én werkbaarheid
Inclusief
Actieve rol medewerker
Medewerker is eigenaar van de loopbaan, niet de organisatie. Zelfsturing als sleutel tot loopbaansucces en succesvol loopbaanbeleid. Loopbaancompetenties PLOP’s Loopbaanworkshops, erkennen van subjectieve waarden Eigenaarschap is geen excuus om medewerkers passief te laten zijn
70% “medewerker is zelf verantwoordelijk” 91% “medewerkers moeten zich in eerste instantie zelf goed voelen over hun loopbaan” Meer zorgend: 39,5% (t.o.v. 52% algemeen) “medewerkers moeten zelf hun weg zoeken om te bereiken wat ze willen” Meer grenzeloze visie op loopbanen dan in andere sectoren: 70% (t.o.v. 51% algemeen“het is best mogelijk dat medewerkers na ervaring elders terug bij ons aan de slag gaan”
Aandacht voor loopbaancompetenties? Wij verwachten een actieve inbreng van medewerkers als het op hun loopbaanontwikkeling aankomt
72%
Wij stimuleren onze werknemers om zelf actief na te denken over waar zij naartoe willen in hun loopbaan en waar ze goed in zijn
50%
Medewerkers worden actief ondersteund om hun zelfinzicht omtrent hun loopbaan te ontwikkelen
40%
Wij ontwikkelen bij onze werknemers de nodige competenties die hen toelaten om hun loopbaan zelf te sturen
26%
0%
10%
20%
30%
40%
AMS en HR Magazine, april 2013, n = 127
50%
60%
70%
80%
Loopbaanondersteuning
Anticiperend
Loopbaanondersteuning Loopbaanbeleid is ondersteuning bieden voor individuele loopbaanontwikkeling
Ruimte voor maatwerk
Duurzaam
Loopbaanbeleid Actieve rol medewerker
Loopbaangesprekken PLOP’s Loopbaanworkshops, documentatie, mogelijkheid tot begeleiding
Inzetbaarheid én werkbaarheid
Inclusief
Welke ondersteuning? Loopbaanplanning workshops Documentatie over loopbaanontwikkeling Uitgewerkte loopbaanpaden Formele mentoring programma's Persoonlijk loopbaanontwikkelingsplan Loopbaanbegeleiding Zelfbeoordelingsinstrumenten Opleiding buiten huidige functie Loopbaangesprek met leidinggevende Coaching Interne vacatures 0%
Aanwezig voor iedereen
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aanwezig voor bepaalde doelgroepen
70%
80%
90%
Niet aanwezig
100%
Loopbaanondersteuning
Anticiperend
Effectief loopbaanbeleid?
Ruimte voor maatwerk
Effectiviteit hangt af van interne consistentie
Duurzaam
Loopbaanbeleid Actieve rol medewerker
Consistentie tussen onderdelen van het beleid Consistentie tussen directie, leidinggevenden en HRM
12% in vergelijking met andere HR-domeinen is loopbaanbeleid goed uitgewerkt Loopbaanbeleid in Social Profit: Meest visiegedregen en consistent met andere HR-domeinen
Inzetbaarheid én werkbaarheid
Inclusief
Leidinggevende leidt de dans? Het loopbaanbeleid wordt uitgevoerd in nauwe afstemming tussen HR en lijnmanagement
49%
Het management ondersteunt de intiatieven op het vlak van loopbaanbegeleiding unaniem
33%
Leidinggevenden krijgen opleiding om medewerkers te kunnen begeleiden in hun loopbaanontwikkeling
27%
HR-verantwoordelijken en lijnmanagers hebben gelijkaardige ideeën over loopbaanbegeleiding
Lagere score bij grote organisaties
25%
Leidinggevenden zijn echt bezig met de loopbaanontwikkeling van hun medewerkers
19%
Onze leidinggevenden zijn het onderling eens over hoe zij hun rol in loopbaanbegeleiding moeten invullen
15%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
AMS en HR Magazine, april 2013, n = 127
30%
35%
40%
45%
50%
Bouwstenen van duurzaam loopbaanbeleid Focus op inzetbaarheid en werkbaarheid Loopbaanbeleid is meer dan retentiebeleid
Denk verder dan huidige noden Evoluties in vraag naar zorg en aanbod van arbeid zijn te voorspellen maar maak van planning geen doel op zich Neem een breed referentiekader Een breder kader biedt meer mogelijkheden tot oplossingen Erken de inherente subjectiviteit in loopbanen Het individu blijft tenslotte eigenaar Eigenaarschap impliceert verantwoordelijkheid Maar ook een context die ondersteunt en activeert
Social profit sector als voortrekker?
Primair 2%
Quartair 34%
Secundair 19%
Tertiair 45%
Tewerkstelling in quartaire sector Vlaanderen, 2010
There are three kinds of people in this world:
Those who MAKE things happen Those who WATCH what happens Those who WONDER what happened
[email protected] @AnsDeVos