Lokale daadkracht mobiliseren Provinciale dagen kostenbeheersing KBS Jan., febr., maart 2010 Marleen De Vry
Goede praktijk Participatied kansarmen Aalst: Charter „Onderwijs en Kansarmoede‟ – activiteiten aan kansenpastarief Beerse, Eeklo, Geel, Izegem, Roeselare: Vrijetijdspas Brugge: Participatiekaart voor culturele, sportieve en jeugdwerkactiviteiten, vakanties, bioscoop, aankoop tweedehands computer Gent: lokale afsprakennota coherent en omvattend kortingsysteem vrijetijdsparticipatie Hechtel-Eksel: Cultuurclub voor armen Herzele:Convenant tegen maatschappelijke, culturele en sportieve uitsluiting van leerlingen op school + kansenpas Lier: Project Kunst-proeven + Gomorgazet voor Gomoractiviteiten Mechelen: Uitpas Meetjesland: Grondrechtenboom + uitzicht op vrijetijdsbemiddelaar Oostende: de Wegwijzer, Open huis voor onderwijs en vrije tijd; systeem “sociale criteria” voor deelname kinderopvang, onderwijs- en vrijetijdsactiviteiten Oudenaarde: OK-pas (zie verderop) en engagementsverklaring van de school Sint-Niklaas: Kansenpas Turnhout: Vrijetijdspas + aanbod en affiches herwerkt i.s.m. BaEd + promotie i.s.m. zorgcoördinatoren Willebroek: Afsprakennota vrijetijd m.m.v. scholen Menen, Geel, Eeklo, Erpe-Mere, Ninove: cfr. Aalst Marleen De Vry
Goede aanpak armoede in onderwijs Wegwijs in armoede: vorming schoolteams, leraren in opleiding, OCMW-medewerkers
Charter „Onderwijs en Kansarmoede‟ Aalst, Erpe-Mere,… Subsidies – – – –
Ondersteuning school- en studietoelagen Project schoolrekeningen, sociaal fonds Laptop-uitleenproject Kansenpas, vrijetijdspas, OK-pas
Maar met subsidie alleen is het kansarmoedeprobleem verre van opgelost! Marleen De Vry
Armoede staat niet los van kansarmoede •Gelijkekansenbeleid enkel in onderwijs lukt niet. •(Kans)armoede vraagt een veel bredere aanpak: samenwerking lokale beleidssectoren en externe partners: onderwijs, huisvesting, bedrijven… •Lokaal bestuur kan deze samenwerking aanmoedigen, regisseren (externe regie) en ook de eigen dienstverlening naar onderwijs toe coördineren en verbeteren (interne regie) Marleen De Vry
Netoverschrijdend beleid, waarom? Complexe problematiek van kansarmoede, taalachterstand, schooluitval vraagt net- en sectoroverschrijdende aanpak.
OESO slaat alarm: maatschappelijke kost ongekwalificeerd schoolverlaten groter dan kost financiële crisis!!! Thema‟s als mobiliteit, milieu, sport, cultuur, preventie, Noord-Zuid en integratie stimuleerden eerder al lokale, netoverschrijdende actie.
Marleen De Vry
Ondersteuning lokale scholen tot 1 jan. 2008 in feite verboden Uitzondering - vijf sociale voordelen in het BaO - in theorie ook drie voordelen in het SO
Marleen De Vry
De “sociale voordelen” Welke zijn de sociale voordelen? (Decreet BaO, 13/07/2001) 1. het ochtend- en avondtoezicht: voor- en naschoolse opvang 2. het middagtoezicht 3. het ter beschikking stellen van sportinfrastructuur en ruimtes voor culturele evenementen 4. de kosten voor de toegang tot het zwembad, uitgezonderd de kosten voor één jaar gesubsidieerd zwemmen 5. het leerlingenvervoer, i.e. het woonschoolvervoer, niet het 'intern' vervoer. Let op! De sociale voordelen worden lineair toegekend aan een school voor alle leerlingen. Ze zijn niet gekoppeld aan kansarmoede.
Marleen De Vry
2002-2004 GOK-decreet • Inschrijvingsrecht Beginselen, voorrangsregeling, weigering, procedure
• LOP‟s Oprichting, samenstelling, bevoegdheid, werking
• Commissie inzake leerlingenrechten Oprichting, samenstelling, bevoegdheid, werking
• Geïntegreerd ondersteuningsaanbod Gelijkekansenindicatoren, middelen
• Uren zorgbeleid • Tijdelijk project kunstinitiatie
Marleen De Vry
Taken LOP •Afspraken over en opvolgen van inschrijvingsbeleid bemiddelen bij problemen •Opvang anderstalige nieuwkomers •Lokale initiatieven ter bevordering van gelijke onderwijskansen – – – – –
Omgevingsanalyse Kleuterparticipatie Ouderbetrokkenheid / engagementsverklaring Spijbelen Onderwijskosten Marleen De Vry
Decreet FOB = subsidiedecreet • Hfdst 1: Algemene bepalingen en definities
• Hfdst 2: Sociale & Andere Voordelen • Hfdst 3: Leerplicht en kleuterparticipatie • Hfdst 4: Projectsubsidies centrumsteden: voorwaarden • Hfdst 5: Projectsubsidies andere gemeenten: voorwaarden • Hfdst 6: Flankerend onderwijsbeleid in Brussel • Hfdst 7: Slotbepalingen Marleen De Vry
Decreet
Praktijk
Wie voert dit decreet uit? Waarmee? Hoe? Welk beleid? Inhoud? • Sociale of andere voordelen? • De drie decretale thema‟s • Projecten en projectsubsidies • 10 beleidssporen als houvast Marleen De Vry
Wie? Waarmee? Hoe? • Neutrale, netoverschrijdende regisseur • Aparte middelen FOB • Regierol FOB: overleg met gemeentelijke en autonome partners om samen een beleid uit te werken • Integraal beleid: samenwerken met vele partners – kansenpas: OCMW, cultuur, jeugd, sport, belangenverenigingen – spijbelen: lokale politie, parket, artsen, CLB…
• Overleg- en adviesstructuur: GD Art.200 • Onderwijsplan(ning) + bekrachtiging door de gemeenteraad; verplicht voor Vlaamse subsidie Marleen De Vry
Welk beleid? • Vertrekken van omgevingsanalyse: indicatoren en schets onderwijsveld • (Stapsgewijze) rekening houden met alle onderwijsniveaus: BaO, SO, HO, DKO, CVO, BaEd • Hoe decretale verplichtingen aanpakken? • Hoe omgaan met de sociale en andere voordelen? • Nadenken welk beleid nodig is; tien beleidssporen als houvast
Marleen De Vry
Decretale verplichtingen 1. Medewerking leerplichtcontrole = onderzoek restdossiers niet ingeschreven leerplichtigen 2. Bevorderen algemene kleuterparticipatie 3. Spijbelbeleid
Marleen De Vry
Kleuterparticipatie • Gemeenten verlenen medewerking aan maatregelen tot veralgemeende deelname kleuters aan onderwijs – in samenwerking met LOP • Vier mogelijke strategieën – Ontbrekende kinderen opsporen = af te raden wegens niet conform wet op privacy en wegens probleem vrije schoolkeuze – Doelgroepen bereiken via intermediairen (K&G, OCMW, CAW, moedergroepen …): Sensibilisering, geen controle! – Promotiecampagne naar alle kinderen of gezinnen: verjaardagskaartje, speelse actie, boekje – Structurele werking: taal- en opvoedingsondersteuning, vorming over achterstandsproblematiek, afspraken met Basiseducatie…
Marleen De Vry
Spijbelactieplan • Probleemdetectie: scholen, CLB‟s, welk meldpunt? • Probleemanalyse: alle betrokkenen • Preventie • toezicht en controle door politie, aanpak steaming, druggebruik, geweld • Scholen ondersteunen bij beleid rond school- en klasklimaat • Structurele preventie uitval bij risicogroepen (taalprogramma‟s, opvoedingsondersteuning, brugfiguren, training in sociale weerbaarheid…) • Overleg over kwalitatief goede leerwerkplekken, stages, voortrajecten e.d.
• Interventie • Scholen, CLB‟s, politie, jeugdparket, artsen, horeca… • Time-outprojecten, rondetafel, Hergo
• Evaluatie
Marleen De Vry
10 beleidssporen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
ondersteunen van leerlingen en ouders begeleiden van risicojongeren ondersteunen van schoolteams en schoolbeleid creëren van leerkrachtige, brede schoolomgevingen creëren van vlot bereikbare en veilige schoolomgevingen beleid voeren t.a.v. de “sociale voordelen” uitbouwen van een sociaal onderwijsbeleid met oog voor armoede en sociale uitsluiting wegwijs maken in leer- en studietrajecten stimuleren van levenslang en levensbreed leren werken aan een betere aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt
Marleen De Vry
1.Ondersteunen van leerlingen en ouders Voor- en vroegschoolse taalstimulering, taalaanbod in schoolvakanties, opvoedingsondersteuning, NT2 voor ouders, studieondersteuning aan huis, brugfiguren, voorleesmiddagen (Nederlands en moedertaal van het kind), kleuterparticipatie en aandacht voor leerplicht horen hierbij.
2. Focus op risicojongeren Centraal meldpunt voor spijbelaars, time-outprojecten, project probleemgedrag op school, samenwerking onderwijs-politie-parket, HERGO, rondetafel, jongerencoaches…
Marleen De Vry
3. Schoolteams en -beleid ondersteunen agressie en probleemgedrag op school, pestactieplan, spijbelpreventie: ondersteunend schoolklimaat, opvoeden tot tolerantie en sociale weerbaarheid, drugspreventie
4. Stimulerende leeromgeving organiseren Bredeschoolprojecten – Brede school ingebed in de buurt – Samenwerkingsprojecten met DKO-scholen en met lokaal vrijwilligerswerk Brede vorming, vaak i.s.m. stedelijke diensten – Projecten onderwijs en cultuureducatie, milieueducatie, stadsklas, plattelandsklas, educatieve koffers, afvalpreventie, multiculturele wandeling Marleen De Vry
5. Veilige schoolomgeving & duurzame mobiliteit Schoolvervoersplannen, veilig-naar-schoolacties, STOP-acties, verkeerseducatie, fiets- en bromfiets-behendigheidsparcours, fietsen bromfietscontrole
6. Keuzes t.a.v. sociale en andere voordelen • De reglementering sociale voordelen blijft behouden • In het SO bestaan sociale voordelen (1-3) alleen in theorie • In het BaO worden buitenschoolse kinderopvang en vervoer zelden als sociaal voordeel georganiseerd wegens te duur • STOP in de plaats van gratis leerlingenvervoer • Blijft over als sociaal voordeel: middagtoezicht, ter beschikking stellen infrastructuur sport en cultuur, toegang tot het zwembad
Marleen De Vry
Andere voordelen • Voorheen verboden • Nu mogelijk (art 9 - 11), ook voor DKO, VWO, Syntra e.a.! • niet verplicht • gelijk voor alle scholen die aan de criteria voldoen • WAT IS HET NIET? • Bijspringen voor extra middelen nastreven/bereiken ODET of verlevendiging schoolgebeuren • Onderhouden, verfraaien infrastructuur andere schoolbesturen • WAT WEL? Voorwaarden: • Context van lokaal flankerend onderwijsbeleid • Schoolbesturen verzoeken erom • Gemeente bepaalt criteria; specifieke doelgroep mag indien netoverschrijdend
Marleen De Vry
7. Sociaal onderwijsbeleid • Wegwijs in armoede: vorming schoolteams, leraren in opleiding, OCMW-medewerkers • Charter Onderwijs & Kansarmoede • Ondersteuning school- en studietoelagen • Project schoolrekeningen, sociaal fonds • Laptop-uitleenproject • Kansenpas, OK-pas
8. Wegwijs in leer- en studietrajecten • netneutraal overzicht van het lokale onderwijsaanbod + trajectadvies • methodieken voor traject- en studiekeuzebegeleiding
Marleen De Vry
9. Levenslang en levensbreed leren • • • •
Doelgroepenbeleid volwassenenonderwijs i.s.m. consortium Lessen BaEd en VWO op de werkvloer EVC-portfolio‟s, ervaringsattesten, Vlaamse kwalificatiestructuur DKO
10. Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt • • • •
Project Alternerend Leren i.s.m. Resoc Deeltijds@work Werkplekleren, stage- en startbaanprojecten Internationale stages
Marleen De Vry
Regeerakkoord • • • • •
Prioriteit = ongekwalificeerde uitstroom terugbrengen tot 12%, liefst tot minder dan 10% OESO wijst op maatschappelijke kost van deze ongekwalificeerde uitstroom: hoger dan kost financiële crisis Aanpak: wachten op plannen van minister Smet Enige echte weg = preventie van schoolse achterstand Hoe? Taalstimulering, kloof tussen school- en thuismilieu overbruggen, studiekeuze en overgang leren-werken goed begeleiden, financiële drempels slechten, participatie aanmoedigen aan sociale, culturele, sportieve leven
Marleen De Vry
Marleen De Vry
Concept kansenpas - Sterke prijsreductie op socio-culturele activiteiten:
automatisch, onmiddellijk en voor een ruim aanbod - Als zodanig is het een preventieve en structurele maatregel • •
die beter het recht op cultuurparticipatie vertolkt dan een subsidie achteraf en ad hoc die ingebed is in een lokaal beleid, in samenspraak met alle relevante partners
- Toeleiding en begeleiding blijft zeker nodig: -
niet alleen een financiële drempel maar ook laaggeletterdheid, statusverlegenheid, gebrek aan kennis van cultuur…
Marleen De Vry
Kansenpas concreet Middelen: Fonds(en) cultuurparticipatie – Federaal fonds: via POD Maatschappelijke Integratie, rechtsreeks aan OCMW, jaarlijks aan te vragen – Vlaams participatiefonds: via gemeenten of samenwerkingsverbanden, mits afsprakennota vrijetijdsparticipatie
Verdeelsleutel: – Gebruikers: minimum 20% – OCMW/gemeente – Eventueel ook de aanbieders van activiteiten Marleen De Vry
Kansenpas in het onderwijs Uitbreiding kansenpas naar onderwijs •
Voorbereid in het LOP • •
•
Werking schoolkosten, leidend tot een schoolkostencode Begeleiding vzw Schulden op School
Resulterend in • •
Convenant tussen OCMW en relevante welzijnsorganisaties Engagementsverklaring tussen OCMW en scholen – Financieel engagement – Engagement rond kostenbewust schoolbeleid
Concrete werking – – – –
Verdeelsleutel: gebruikers 25% - scholen 25% - OCMW 50% Activiteiten: voorlopig 1 of 2 dagdelen Toeleiding & informatie: scholen in samenwerking met OCMW Belang van discretie op school! Administratie: OCMW betaalt terug aan de school
Marleen De Vry
OK-pas = Oudenaardse Kansenpas 1. Werkgroep Kansen voor Cultuur – – –
Opzet en organisatie Informatie, toeleiding en begeleiding Creëren en uitbreiden netwerk van partners
2. Werking – – – –
Aanbieders Gebruikers Verdeelsleutel Toeleiding & informatie
3. Uitbreiding – – –
Budget Aantal gebruikers Onderwijsactiviteiten Marleen De Vry
Schoolkosten, cultuurparticipatie en kansenpas Interesse vanuit de scholen – –
Vermijden van niet-participatie van kinderen in kansarmoede Vermijden van onbetaalde schoolrekeningen
Gekaderd in beleid kostenbeheersing voor kansarme doelgroep –
Vlaamse overheid • • •
–
Schooltoelagen Verhoging werkingsmiddelen gekoppeld aan maximumfactuur (basisonderwijs) Sensibilisering kostenbewust schoolbeleid
Lokale overheid • •
Kansenpas als sluitstuk Gekoppeld aan sensibilisering kostenbewust schoolbeleid
De kansenpas in de school is ook een stimulans – –
De school heeft hoe dan ook een aanbod rond cultuur en sport, en bereikt hoe dan ook alle kinderen en jongeren De school maakt de kansenpas bekend bij kinderen en ouders, zodat de kans groter wordt dat er ook buitenschools gebruik van gemaakt wordt Marleen De Vry
