Lokale Aanpak Veilig Fietsen Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende

Lokale Aanpak Veilig Fietsen “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende”

Student: Casper Westerveld Opleiding: Mobiliteit Studiejaar: 3e studiejaar Datum: 24 juni 2014

Mediatheekformulier voor de NHTV Naam: Casper Westerveld (111269) Datum: 24 juni 2014 Opleiding: Mobiliteit (Verkeerskunde) Soort verslag: Stage II (niet openbaar) Auteur: Casper Westerveld Titel en ondertitel: Lokale Aanpak Veilig Fietsen Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende Naam stageplaats: Gemeente Heeze-Leende Plaats: Heeze Bedrijfsbegeleider: M. Tromp M. Hendrikx Hogeschoolbegeleider: J. van Elderen Samenvatting: Dit rapport beschrijft de Lokale Aanpak Veilig Fietsen voor Heeze-Leende. De Lokale Aanpak Veilig Fietsen is een onderzoeksrapport naar de fietsveiligheid in de gemeente Heeze-Leende. Waar staat de gemeente op het gebied van fietsbeleid en fietsveiligheid en wat kan er beter. Hiervoor is een inventarisatie uitgevoerd naar het huidige fietsbeleid van de gemeente en vervolgens is gekeken naar de verbeterpunten voor de gemeente. Het rapport vormt een opstap naar een nieuw fietsbeleidsplan voor Heeze-Leende. Trefwoorden: Modelaanpak, Fietsveiligheid, VIASTAT, Maatregelen, Multi Criteria Analyse

Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 2 van 96

Lokale Aanpak Veilig Fietsen “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” Rapport Titel: Lokale Aanpak Veilig Fietsen Ondertitel: “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” Auteur: Casper Westerveld (111269) Status: Definitief Datum publicatie: 25 juni 2014 Gemeente Heeze-Leende Bedrijfsbegeleider: M. Tromp Bedrijfsbegeleider: M. Hendrikx Internationale Hogeschool NHTV Breda Hogeschoolbegeleider: Jan-Kees van Elderen


V OORWOORD Voor u ligt de Lokale Aanpak Veilig Fietsen van de gemeente Heeze-Leende. Deze rapportage is zorgvuldig samengesteld in opdracht de gemeente Heeze-Leende en NHTV internationaal hoger onderwijs Breda. Deze rapportage is het resultaat van de voorbije drie maanden die ik als stagiair bij de afdeling Beleid Vergunningen en Handhaving heb doorgebracht. Ik vond het een leuke en uitdagende stageopdracht. Door het uitvoeren van deze stageopdracht heb ik mijn kennis over de fiets kunnen vergroten en heb ik op een leerzame wijze een nuttig rapport voor de gemeente kunnen opstellen. Graag zou ik een aantal mensen willen bedanken voor hun bijdrage aan dit rapport. Allereerst wil ik Michiel Tromp en Michiel Hendrikx bedanken. Eerstgenoemde heeft mij op inhoudelijk vlak de nodige tips en nuttige feedback gegeven en laatstgenoemde heeft gezorgd voor een prettige afwikkeling van alle randzaken die bij een stageplek komen kijken. Verder wil ik Theo Matheeuwsen, stagecoördinator bij de gemeente, bedanken voor zijn feedback op de eindrapportage. Vanuit de NHTV bedank ik mijn begeleider Jan-Kees van Elderen. Door zijn kritische blik en inhoudelijke feedback heb ik het rapport zo nu en dan kunnen verfijnen. Ook prijs ik de feedback en tips van mijn groepsleden bij stage van de NHTV. Deze feedback van anderen samen met mijn eigen inbreng en creativiteit heeft geleid tot het rapport wat nu voor u ligt. Ik wens u veel leesplezier toe! Heeze, 24 juni 2014. C.P. Westerveld


S AMENVATTING Dit rapport vormt de Lokale Aanpak Veilig Fietsen van Heeze-Leende. Het doel van deze rapportage is: het uitvoeren van een onderzoek naar de fietsveiligheid in de gemeente Heeze-Leende met als eindresultaat een Lokale Aanpak Veilig Fietsen. Voor het realiseren van het doel is de volgende centrale vraag gesteld: “Waar staat de gemeente Heeze-Leende op het gebied van fietsbeleid en fietsveiligheid en wat kan beter”? De laatste jaren is bij de fietsers een licht stijgende lijn bij dodelijke verkeersongevallen waar te nemen. Hetzelfde geldt voor ongevallen waarbij mensen ernstig gewond raken. Het Rijk heeft naar aanleiding van dit signaal de Nederlandse gemeenten de opdracht gegeven om meer aandacht te geven aan fietsveiligheid. Hiervoor heeft zij een Modelaanpak opgesteld. Aan de gemeenten de opdracht om uit deze Modelaanpak een Lokale Aanpak Veilig Fietsen op te stellen. Heeze-Leende is een recreatieve gemeente met in totaal 108 kilometer aan fietspad die gelegen is onder de rook van Eindhoven. Het huidige fietsbeleidsplan van de gemeente is het Fietspadenplan uit 2009. Vanuit de belangrijkste vijf samenwerkingspartners voor fietsveiligheid (Fietsersbond, Veilig Verkeer Nederland, de participatieraad, de politie en de dorpsraden) komt de roep om een actualisatie van dit Fietspadenplan. Vanuit het college van burgemeester en wethouders wordt deze actualisatie onderstreept. De Lokale Aanpak Veilig Fietsen wordt gebruikt voor de actualisatie van het Fietspadenplan uit 2009. Voor het in kaart brengen van het huidig beleid van Heeze-Leende is per beleidsthema van de Modelaanpak (Verkeer & Vervoer, Onderwijs, Toerisme en Recreatie, Duurzaamheid en Milieu, Gladheidbestrijding, Beheer en Onderhoud, Sport en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning) gekeken wat voor beleid nu gehanteerd wordt. Hieruit kwam naar voren dat de gemeente Heeze-Leende al veel doet voor het verbeteren van de fietsveiligheid. Alleen voor Onderwijs en Sport geldt dat nog niet. Hierna is een overzicht gegeven van recent uitgevoerde en geplande infrastructurele werkzaamheden. Door dit overzicht kunnen de fietsmaatregelen aangesloten worden op geplande werkzaamheden om hiermee werk met werk te maken. Vervolgens zijn de vijf samenwerkingspartners benaderd om samen de fietsknelpunten in de gemeente in kaart te brengen. Van deze partijen heeft de Fietsersbond de grootste bijdrage geleverd in het aandragen van locaties van infrastructurele fietsknelpunten. Andere informatie voor deze knelpunten kwam voort uit de ongevalgegevens van VIASTAT en knelpunten uit het Fietspadenplan 2009. De uiteindelijke lijst is gefilterd met behulp van een Multi Criteria Analyse. Alle knelpunten, met een voorgestelde te nemen maatregel, zijn getoetst op vier criteria: draagvlak, effectiviteit, financieel en verkeersveiligheid. Na deze schifting bleven de nuttigste maatregelen over en deze zijn per dorpskern beschreven. Hierna zijn de educatieve maatregelen om de fietsveiligheid te verbeteren, beschreven: een fietsinformatiedag, fietsvoorlichting bij sportkantines, Gladdefietsroutes.nl, Smileyroutes, Fiets4Safe en Bike the Track. Uit de genoemde knelpunten bleken algemene gebreken in het fietsnetwerk waar in het vervolg rekening mee moet worden gehouden. Onder andere: te smalle fietspaden, kleine boogstralen en niet overrijdbare bermen. De maatregelen kunnen worden gefinancierd vanuit gemeentelijke budgetten en vanuit eventuele subsidies van de Metropoolregio Eindhoven. Vervolgens geeft het rapport aandacht aan de marketing van de Lokale Aanpak Veilig Fietsen. Enkele tools die de gemeente kan benutten zijn de meldpunten voor fietsers en de applicaties Strava en BuitenBeter. Ook is het interessant om met fietsinnovaties (het vergevingsgezinde fietspad, het lichtgevende fietspad, het verwarmde fietspad) publiciteit voor de gemeente te krijgen. Dit alles heeft tot doel om de fietsveiligheid te verbeteren en het fietsgebruik te promoten. Met deze Lokale Aanpak Veilig Fietsen kan Heeze-Leende haar Fietspadenplan actualiseren en behoudt zij het overzicht van de fietsknelpunten in de gemeente. Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 5 van 96

I NHOUDSOPGAVE Inleiding .................................................................................................................. 7 H1. Huidig profiel Heeze-Leende ..............................................................................11 1.1 Introductie Heeze-Leende ....................................................................................................... 11 1.2 Fietsberaad Webtool ...............................................................................................................12 1.3 Fietspadennetwerk..................................................................................................................12 1.4 Risico- en doelgroepen ............................................................................................................ 13

H2. Huidig fietsbeleid ..............................................................................................14 2.1 Fietsdoelstellingen- en ambities..............................................................................................14 2.2 Beleidsthema’s........................................................................................................................14

H3. Overzicht van toekomstige en geplande infrastructurele werkzaamheden ........... 18 3.1 Toekomstige ontwikkelingen ..................................................................................................18 3.1 Geplande fietsonderhoudswerkzaamheden ............................................................................19

H4. Samenwerkingspartners ....................................................................................20 4.1 Gemeentelijke afdelingen .......................................................................................................20 4.2 Externe samenwerkingspartners.............................................................................................20

Het resumé .............................................................................................................22 H5. Knelpunten en doelgroepen ...............................................................................24 5.1 Input knelpunten .................................................................................................................... 24 5.2 Knelpunten per kern............................................................................................................... 26 5.3 Doelgroepen............................................................................................................................32

H6. Maatregelen .....................................................................................................33 6.1 Multi Criteria Analyse .............................................................................................................. 33 6.2 Heeze......................................................................................................................................34 6.3 Sterksel ................................................................................................................................... 37 6.4 Leende en Leenderstrijp..........................................................................................................38 6.6 Buitengebied...........................................................................................................................39 6.7 Educatieve maatregelen..........................................................................................................39 6.8 Overzichtstabellen algemene maatregelen............................................................................ 42

Het resumé .............................................................................................................43 H7. Financiering en subsidie.....................................................................................45 7.1 Gemeentelijke financieringsmogelijkheden.............................................................................45 7.2 Metropoolregio Eindhoven subsidiëringmogelijkheden ..........................................................45 7.3 Europese subsidiëringmogelijkheden ..................................................................................... 46

H8. Marketing.........................................................................................................47 8.1 Applicaties en websites ...........................................................................................................47 8.2 Fietsinnovaties ....................................................................................................................... 48

H9. Structurele inbedding....................................................................................... 49 9.1 Actualisatie Fietspadenplan ................................................................................................... 49

Het resumé .............................................................................................................50 H10. Conclusies en aanbevelingen ............................................................................51 10.1 Herhaling hoofd- en deelvragen ............................................................................................51 10.2 Conclusies .............................................................................................................................51 10.2 Aanbevelingen ......................................................................................................................52

Bijlagen ................................................................................................................. 58 Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 6 van 96

I NLEIDING Aanleiding Er gebeuren dagelijks nog verkeersongevallen op zowel de wegen als de fietspaden. Het aantal geregistreerde auto-ongevallen met een dodelijke afloop daalt. Voor de fietsers geldt een ander verloop. Bij de fietsers is er een licht stijgende lijn bij dodelijke ongevallen waar te nemen. Hetzelfde geldt voor ongevallen waarbij mensen ernstig gewond raken. Het aantal verkeersongevallen waarbij autopassagiers ernstig gewond raken, daalt. Het aantal ongevallen met fietsers waarbij fietsers ernstig gewond raken, stijgt (VNG, 2012). Het merendeel van deze laatste groep ongevallen vindt plaats op lokale wegen. Dit signaal van een stijgend aantal verkeersongevallen van fietsers wordt opgepikt door gemeenten. Zo wordt het veiliger fietsen onder de aandacht gebracht met verkeerslessen voor scholieren en voor ouderen. Daarnaast investeren gemeenten in het veiliger maken van fietsroutes. Om het veiliger fietsen verder de aandacht te geven onder gemeenten heeft het Ministerie van Infrastructuur en Milieu een Modelaanpak Veilig Fietsen opgesteld. Deze Modelaanpak Veilig Fietsen is bedoeld als format voor alle gemeenten in Nederland om zelf een eigen Lokale Aanpak Veilig Fietsen op te stellen (VNG, 2012). De Modelaanpak beschrijft een stappenplan voor het opstellen van de Lokale Aanpak. De Modelaanpak bevat ook een overzicht van best practices. Deze best practices, aangedragen door verschillende gemeenten in Nederland, zijn bedoeld om de gemeenten inzicht te geven in bewezen succesvolle maatregelen voor het verbeteren van de fietsveiligheid. Heeze-Leende (gelegen nabij Eindhoven) had de stageopdracht voor het opstellen van de Lokale Aanpak Veilig Fietsen. Deze Lokale Aanpak Veilig Fietsen is bedoeld als opstap naar een actualisatie van het huidige Fietspadenplan uit 2009. Door het uitvoeren van deze actualisatie heeft de gemeente een concreet beeld van waar de gemeente staat op het gebied van fietsbeleid- en veiligheid en wat de aandachtspunten zijn.

Doelstelling “Het uitvoeren van een onderzoek naar de fietsveiligheid in de gemeente Heeze-Leende met als eindresultaat een Lokale Aanpak Veilig Fietsen.” Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de gemeente Heeze-Leende. Iedere gemeente in Nederland heeft de opdracht van het Rijk (Ministerie van Infrastructuur en Milieu) gekregen om een Lokale Aanpak Veilig Fietsen op te stellen. Heeze-Leende heeft voor het uitvoeren van deze opdracht een stagiair in dienst genomen.

Centrale vraag De centrale vraag vormt de basis van het onderzoek en is de vraag die in dit rapport wordt beantwoord. De centrale vraag voor dit onderzoek luidt: “Waar staat de gemeente Heeze-Leende op het gebied van fietsbeleid en fietsveiligheid en wat kan beter?”

Deelvragen FASE 1 - Inventarisatie 1) Wat is het huidige profiel van de gemeente Heeze-Leende? 2) Wat doet de gemeente Heeze-Leende al op het gebied van fietsveiligheid en hoe kunnen fietsmaatregelen aansluiten op de doelen en ambities?


3) Hoe kan de gemeente haar fietsmaatregelen aansluiten op geplande werkzaamheden en op toekomstige ontwikkelingen? 4) Op welke manier moeten samenwerkingspartners worden betrokken bij het opstellen van de Lokale Aanpak Veilig Fietsen? FASE 2 – Aanpak en maatregelen 5) Wat zijn de belangrijkste doelgroepen en bijbehorende knelpunten in de gemeente? 6) Wat zijn de meest nuttige maatregelen (Multi Criteria Analyse) om te nemen en wat houden de maatregelen in? FASE 3 – Uitvoering en structurele inbedding 7) Op welke manier kunnen deze maatregelen worden gefinancierd? 8) Hoe vindt de marketing voor deze maatregelen plaats? 9) Welke afspraken met de samenwerkingspartners zijn er nodig voor structurele inbedding van de Lokale Aanpak Veilig Fietsen?

Methoden van onderzoek Voor deze rapportage is gebruik gemaakt van verschillende bronnen. Met behulp van de Fietsberaad Webtool is inzicht gegeven in de verschillende demografische kenmerken en toekomstige ontwikkelingen van Heeze-Leende. Ook zijn er verschillende aan de fiets gerelateerde rapporten (Uitvoeringsprogramma Infrastructuur, WMO-beleidsplannen, Gladheidsbestrijdingplannen, Economisch Beleidsplan Heeze-Leende) bekeken. Voor het verzamelen van de fietsknelpunten is contact gezocht met de belangrijkste samenwerkingspartners voor de fietsveiligheid in de gemeente (Fietsersbond, Veilig Verkeer Nederland, de participatieraad en de politie). Andere input voor het rapport komt uit het huidige fietsbeleidsplan (Fietspadenplan 2009) en de verkeersongevalgegevens uit VIASTAT. Ook is er door de auteur nog een eigen analyse van de zelf gefietste fietsroutes weergegeven in bijlage 11. Voor het beoordelen van de uiteindelijke fietsmaatregelen is gebruik gemaakt van een Multi Criteria Analyse (MCA). De wegingen van deze MCA zijn in overleg met gemeentelijke deskundigen opgesteld. Voor het bepalen van de marketingen financieringsmogelijkheden voor de maatregelen is gebruik gemaakt van gemeentelijke kennis en informatie op de website van de Metropoolregio Eindhoven en op de website van het Europese subsidieprogramma Horizon.


Onderzoeksmodel Onderzoeksmodel – Lokale Aanpak Veilig Fietsen 1) Inventarisatie

Betrekken samenwerkingspartners Overzicht toekomstige en geplande werkzaamheden Huidig fietsbeleid

Huidig profiel HeezeLeende

2) Aanpak en maatregelen Keuze en beoordeling maatregelen (MCA) en beschrijving maatregelen

Belangrijkste knelpunten en doelgroepen

3) Uitvoering en structurele inbedding Structurele inbedding

Marketing maatregelen

Financiering maatregelen

Figuur 1 – Onderzoeksmodel

Toelichting Het onderzoek is opgesplitst in drie fases volgens de structuur van de landelijke Modelaanpak. De eerste fase is gericht op inventariseren. Deze geeft inzicht in het huidige profiel van de gemeente, het huidige fietsbeleid, de huidige en toekomstige geplande werkzaamheden en beschrijft de mogelijke samenwerkingspartners voor de Lokale Aanpak Veilig Fietsen. De tweede fase gaat over de aanpak en de uiteindelijke maatregelen. Hierin worden de belangrijkste knelpunten in het fietsnetwerk getoond en worden de doelen risicogroepen voor het de fietsers in Heeze-Leende bepaald. Ook gaat deze fase in op de keuze van de maatregelen (MCA) en volgt de uiteindelijke beschrijving van de hoogst scorende maatregelen uit de Multi Criteria Analyse. Daarnaast beschrijft deze fase de maatregelen van algemene aard die van toepassing zijn op het volledige fietsnetwerk. De derde fase draait om de financiering, marketing en inbedding van de Lokale Aanpak Veilig Fietsen. De financieringsmogelijkheden van de maatregelen en de marketing voor de maatregelen worden in deze fase genoemd. Het laatste hoofdstuk geeft aandacht aan de inbedding van deze rapportage. Met wie worden er afspraken gemaakt en wat is het nut van deze rapportage voor de gemeente.

Leeswijzer Het eerste hoofdstuk beschrijft het huidige profiel van Heeze-Leende en in het tweede hoofdstuk worden de fietsdoelstellingen en ambities van de gemeente uiteengezet. Het derde hoofdstuk geeft een overzicht van geplande en toekomstige werkzaamheden. In hoofdstuk vier worden de mogelijke samenwerkingspartners beschreven en het vijfde hoofdstuk geeft de fietsknelpunten in de gemeente en de belangrijkste risico-en doelgroepen weer. Hoofdstuk zes toont de te nemen maatregelen voor deze knelpunten. Het zevende hoofdstuk gaat in op de financiering en subsidie van en voor de maatregelen. Hoofdstuk acht beschrijft de marketingmogelijkheden voor de fiets en hoofdstuk negen de inbedding van deze rapportage in de gemeente Heeze-Leende. Tot slot treft u in hoofdstuk 10 de conclusies en aanbevelingen aan. Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 9 van 96


1. H UIDIG PROFIEL H EEZE -L EENDE In dit hoofdstuk is het huidig profiel van Heeze-Leende beschreven. Het huidig profiel van HeezeLeende biedt inzicht in de fietskenmerken van de gemeente. Voor het rapport is de structuur van de Modelaanpak gehouden. Voor dit hoofdstuk betekent dat eerst een introductie van de gemeente (1.1), vervolgens de gegevens over fietsgebruik uit de webtool van Fietsberaad (1.2), hierna een beschrijving van het fietspadennetwerk (1.3) en tot slot een eerste kennismaking met de mogelijke risico- en doelgroepen.

1.1 Introductie Heeze-Leende Heeze-Leende is een Noord-Brabantse gemeente gelegen onder Eindhoven (figuur 2). Heeze is de grootste kern van deze gemeente en hier staat het gemeentehuis. Verder bestaat de gemeente uit de kernen Sterksel en Leende. Vlak onder Leende ligt Leenderstrijp, maar dit is geen officiële kern. De gemeente is aangesloten op het fietsen wandelroutenetwerk van de regio Eindhoven en HeezeLeende is omsloten door natuurgebieden en door talrijke andere gemeenten (Heeze-Leende, 2014a).

Figuur 2 – Overzichtskaart Heeze-Leende (Gemeentenatlas, 2014)


1.2 Fietsberaad Webtool Fietsberaad heeft voor alle gemeenten een webtool ter beschikking gesteld voor het opstellen van de Lokale Aanpak Veilig Fietsen. Deze tool geeft een overzicht van gegevens op het gebied van fietsgebruik- en veiligheid. Met behulp van deze data kan een inschatting van de prioriteit voor fietsmaatregelen worden gemaakt. Huidig profiel In de volgende tabel is de demografische vergelijking tussen Heeze-Leende en Nederland nu en in 2030 weergegeven (Fietsberaad, 2012). Huidig profiel gemeente Heeze-Leende Aantal inwoners (2013)

15000

Leeftijdsopbouw 2013 Aandeel jonger dan 20 jaar Aandeel 20 tot 65 jaar Aandeel ouder dan 65 jaar

NL 23% 60% 17%

Heeze-Leende 22% 57% 21%

Toe- of afname 2030 Totaal aantal inwoners Jonger dan 20 jaar 20 tot 65 jaar Ouder dan 65 jaar

NL 5% -3% -4% 49%

Heeze-Leende -3% -18% -11% 38%

Fietsgebruik NL Fietskilometers per persoon per dag 2.9 Tabel 1 – Huidig profiel Heeze-Leende (Fietsberaad, 2012)

Heeze-Leende 3.7

Op het gebied van fietskilometers scoort Heeze-Leende goed in vergelijking met Nederland. Enkele andere gemeente in de Metropoolregio Eindhoven: Veldhoven 3,7, Eindhoven 3,7, Waalre 3,2 en Valkenswaard 3,1. (Fietsberaad, 2012).

1.3 Fietspadennetwerk In Heeze-Leende ligt in totaal 108 kilometer aan fietspad (17 binnen de bebouwde kom en 91 buiten de bebouwde kom). Dit zijn alleen de fietspaden die de gemeente in beheer heeft. Enkele fietspaden buiten de bebouwde kom zijn in het beheer van Brabants Landschap, Staatsbosbeheer en een klein gedeelte is van de Provincie. De exacte gegevens hierover zijn niet bekend (Heeze-Leende, 2014c). Dit rapport gaat uit van dezelfde categorisering van fietspaden als bij het huidige Fietspadenplan (2009) van Heeze-Leende het geval is. Het gaat dus over de regionale, lokale- en recreatieve verbindingen. Binnen deze categorisering vallen verschillende typen fietspaden. Zo zijn er bijvoorbeeld fietspaden voor woon-werk verkeer en fietspaden voor schoolroutes. Daarnaast zijn er nog overkoepelende fietsnetwerken. Zoals het STER-netwerk van de Metropoolregio Eindhoven (MRE) of het recreatieve fietsknooppunten netwerk van Recreatief Heeze Leende (Heeze-Leende, 2009). Regionale verbindingen De regionale verbindingen liggen parallel aan hoofdwegen en zijn gericht op het verbinden van de kernen met elkaar (bijlage 2). Voorbeelden van regionale verbindingen zijn: Heeze – Leende/ (Leenderstrijp) – Sterksel onderling, maar ook fietspaden naar fietsaantrekkende bestemmingen. Onder deze bestemmingen vallen: Eindhoven (High Tech Campus, ROC, DAF), Geldrop (Strabrecht College), Someren (Varendonck College) en Valkenswaard (Weredi Scholengemeenschap). Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 12 van 96

Daarnaast zijn er binnen de gemeentegrenzen enkele grote werkgevers die fietsers aantrekken: Kempenhaeghe (Heeze-Sterksel), Providentia (nabij Sterksel) en de bedrijventerreinen de Poortmannen (Heeze) en de Breedvennen (Leende). Deze fietsaantrekkende bestemmingen zijn in een kaart in bijlage 1 weergegeven. Binnen de categorie regionale verbindingen worden hoogwaardige regionale verbindingen onderscheiden. Voor Heeze-Leende geldt dat voor de route van Heeze naar Geldrop. Deze route is onderdeel van het STER-netwerk. Dit netwerk bevat fietsroutes met enerzijds een hoog aantal gebruikers en anderzijds routes die een alternatief voor de auto bieden (Heeze-Leende, 2009). Lokale verbindingen De lokale verbindingen liggen voor het grootste deel in de verblijfsgebieden binnen de bebouwde kom. Ze zijn bedoeld om het fietsnetwerk te verfijnen (Heeze-Leende, 2009). De kaart van de lokale verbindingen in de gemeente staat in bijlage 3. Recreatieve verbindingen De recreatieve verbindingen moeten in de eerste plaats aantrekkelijk zijn voor de recreatieve fietser. Voor deze fietser zijn comfort en veiligheid belangrijke factoren (Heeze-Leende, 2009). De kaart van de recreatieve verbindingen staat in bijlage 3.

1.4 Risico- en doelgroepen Om de fietsveiligheid te verbeteren is het belangrijk te bepalen wat de risico- en doelgroepen van de gemeente Heeze-Leende zijn. Aan de hand van deze doelgroepen (tabellen 2 en 3) kan het fietsbeleid gericht inspelen op fietsknelpunten (Ministerie van IeM, 2012). De belangrijkste risico- en doelgroepen voor Heeze-Leende worden samen met de samenwerkingspartners bepaald in Fase 2 Aanpak en Maatregelen. Risicogroepen (fiets) 0-4 jarigen 4-12 jarigen 12-16 jarigen Beginnende bestuurders (16-25) Rijbewijs bezitters (25-60) Oudere verkeersdeelnemers (60 jaar en ouder Tabellen 2 en 3 – Risico- en doelgroepen voor de fietsers (Ministerie van IeM, 2012).

Doelgroepen (fiets) Gevaarlijke kruispunten Wegvakken Mengen met snelverkeer Schoolomgevingen Gladheid Roodlichtnegatie Fietsen in groepen Alcoholgebruik Zichtbaarheid/verlichting Gebruik MP3 en telefoon op fiets


2. H UIDIG FIETSBELEID Het vigerende fietsbeleidsplan van de gemeente Heeze-Leende is het Fietspadenplan uit 2009. In dit hoofdstuk worden de ambities en doelen uit dit Fietspadenplan genoemd en daarnaast worden de ambities en doelen uit het recent gesloten coalitieakkoord van het college van burgemeester en wethouders beschreven. In dit hoofdstuk volgt ook een beschrijving van de beleidsthema’s uit de Modelaanpak. Van deze beleidsthema’s is binnen de gemeente nagegaan wat het huidige beleid (anno 2014) hiervoor is.

2.1 Fietsdoelstellingen- en ambities De gemeente Heeze-Leende heeft met ingang van het Fietspadenplan in 2009 besloten om het fietsgebruik te stimuleren en de concurrentiepositie van de fiets ten opzichte van de auto te versterken. Daarnaast is de veiligheid van de fietser van belang en wil de gemeente een impuls geven aan de recreatieve fietser (Heeze-Leende, 2009). Als concrete doelstelling heeft de gemeente Heeze-Leende dat het Fietspadenplan dient aan te sluiten op het Regionaal Verkeer- en Vervoersplan van de Metropoolregio Eindhoven. Voor deze doelstelling is het nodig fietsinfrastructuur te creëren die (Heeze-Leende, 2009): -

Directe en samenhangende routes heeft; Verkeersveilig is voor (brom)fietsers; Comfortabele en aantrekkelijke routes heeft; De concurrentiepositie van de fiets verbetert ten opzichte van de auto.

In het recent gesloten (8 april 2014) coalitieakkoord tussen de CDA, Lokaal Heeze-Leende en VVD, zijn de volgende uitgangspunten voor de fiets geformuleerd (Heeze-Leende, 2014b) -

-

“Het fietspadenplan actualiseren in het kader van het stimuleren van fietsgebruik en het bevorderen van fietsveiligheid. Wij willen kijken naar de mogelijkheden van een uniforme uitstraling van fietspaden. Hierbij moeten veiligheid en comfort leidend zijn. Dit werkt ook stimulerend voor recreatief fietsen; Accentueren van de huidige fietssuggestiestroken tussen Leende en Sterksel door middel van een andere kleur asfalt; Onderzoek realisatie verbetering fietstracé Leenderstrijp-Valkenswaard (zogenaamd Strijperpad) in goed overleg met Staatsbosbeheer; Voldoende borging van onderhoud van fietspaden en trottoirs in het onderhoudsprogramma wegen.”

2.2 Beleidsthema’s In de inventarisatiefase wordt in de gemeente nagegaan wat op dit moment gedaan wordt aan fietsbeleid. Deze beleidsthema’s zijn overgenomen uit de Model Aanpak Veilig Fietsen (figuur 3) en de informatie is verzameld door een rondvraag bij verschillende gemeentelijke afdelingen (HeezeLeende, 2014c). Het thema Wijkbeheer is bewust niet overgenomen uit de Model Aanpak omdat deze niet relevant genoeg is geacht voor een gemeente met de omvang van Heeze-Leende. Verkeer & Vervoer Heeze-Leende maakt deel uit van de Metropoolregio Eindhoven (MRE). Op het gebied van Verkeer & Vervoer gaat die over de subsidieverstrekking. De MRE verleent subsidies met als doel om de regio te versterken. Heeze-Leende kan subsidie krijgen voor het uitvoeren van BLV (bereikbaarheid, leefbaarheid, verkeersveiligheid) projecten en voor projecten van Beleidsregel Fiets. De BLV projecten kunnen zowel bestaan uit mensgerichte (educatie) als infrastructurele maatregelen. De


Beleidsregel Fiets projecten gaan over subsidie voor aanleg of kwaliteitsverbetering van fietspaden (MRE, (z.d-a)). Ook wordt er elk jaar door de lokale VVN van Heeze-Leende een Activiteitenplan opgesteld. Hierin staan de activiteiten van de VVN voor het betreffende jaar beschreven (VVN, 2014a).

Figuur 3 – Beleidsthema’s Model Aanpak Veilig Fietsen (Ministerie Infrastructuur en Milieu, 2012)

Onderwijs De gemeente heeft geen beleid op fietsveiligheid in het kader van onderwijs, maar heeft wel enkele pakketten uitgerold voor de verbetering van het fietsgedrag. Deze pakketten worden betaald en geregeld vanuit Verkeer & Vervoer. De gemeente heeft via de ANWB de beschikking over het Streetwise-pakket en via Veilig Verkeer Nederland de beschikking over het Verkeerspleinpakket. De VVN neemt ook de verkeersexamens af bij de basisscholen in Heeze-Leende. Vanuit de scholen is er geen aandacht voor fietsveiligheid op de schoolwebsite of met behulp van nieuwsbrieven. Verdere informatie over de genoemde pakketten staat in bijlage 4 (VVN, 2014c) (ANWB, 2014) (Verkeerspleinen, 2014). Toerisme en recreatie In Heeze-Leende wordt bovengemiddeld veel gefietst ten opzichte van Nederland (zie tabel 1). De gemeente wil zich ook profileren als recreatieve gemeente. Regelmatig wordt daarom het beleid rondom Toerisme en Recreatie onder de loep gelegd. Zo is recent (midden-2014) een onderzoek uitgevoerd naar het recreatief fietsroutenetwerk van de gemeente Heeze-Leende. Daarnaast zet de vereniging Recreatief Heeze-Leende zich in voor de verbetering van de recreatie in de gemeente. Ook zijn er bij de plaatselijke VVV vele brochures verkrijgbaar over de recreatieve fietsroutes in de gemeente (Heeze-Leende, 2014c).


Duurzaamheid en milieu De gemeente heeft als doelstelling om het fietsgebruik te stimuleren en de concurrentiepositie van deze fiets ten opzichte van de auto te verbeteren. Er is geen beleidsdocument over een pakket aan maatregelen om dit te bereiken, maar er zijn wel enkele losse maatregelen genomen. Zo heeft de gemeente een tweetal bedrijfsfietsen voor eigen gebruik. Ook is in de gemeente ingezet op OV fietskluizen (figuur 4) en extra fietsparkeerplaatsen bij het NS-station van Heeze om de inwoners van Heeze-Leende te stimuleren van de fiets gebruik te maken. Daarnaast is de afgelopen jaren geïnvesteerd in de opwaardering van het Bels Lijntje (bijlage 5). Deze oude spoorweg wordt gezien als een belangrijke woon-werk fietsroute voor inwoners uit Heeze waar inwoners van Valkenswaard en Geldrop van kunnen meeprofiteren (Heeze-Leende, 2014c).

Figuur 4 – Fietskluizen bij het NS station van Heeze

Gladheidbestrijding Heeze-Leende is samen met alle andere gemeenten in de Metropoolregio Eindhoven aangesloten bij de centrale Alarmering Gladheid Regio Eindhoven (AGRE). De chef gladheidbestrijding van de gemeente Eindhoven (de coördinator) bewaakt samen met Rijkswaterstaat de weersituatie. Als er sprake is van kans op gladheid volgt er een regionaal alarm. Vanaf dat moment gaan alle gemeenten van AGRE volgens de eerste fase de gladheid bestrijden. Deze fase bestaat uit de gladheidbestrijding van de doorgaande wegen, hoofdaders, busroutes, schoolroutes en hoofd fietsroutes. Als het weer alarmerend slecht blijft treedt fase 2 en naderhand fase 3 in werking. In deze fases worden ook de minder belangrijke wegen en fietspaden gestrooid. Een overzicht van de strooiroutes per fase en per dorpskern staat in bijlage 6 (Heeze-Leende, 2013). Beheer en Onderhoud De infrastructurele beheer- en onderhoudswerkzaamheden staan in het Uitvoeringsprogramma Infrastructuur (2014). De gemeente Heeze-Leende streeft er na om meerdere werkzaamheden op dezelfde wegen gelijktijdig uit te voeren (werk met werk). Een overzicht van de geplande en uitgevoerde infrastructurele werkzaamheden staat in bijlage 7. Met behulp van dit overzicht kunnen fietsmaatregelen aangesloten worden op geplande werkzaamheden (Heeze-Leende, 2014d). Sport De gemeente Heeze-Leende heeft geen beleid op fietsveiligheid in het kader van sport. Er vindt geen voorlichting plaats bij sportkantines over de fietsveiligheid. Wel is bij de tweejaarlijkse


ledenvergadering van de wielrennervereniging Tourclub Heeze aandacht voor fietsveiligheid (Heeze-Leende, 2014c). WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) Vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) zijn er meerdere beleidsplannen die raakvlakken hebben met fietsbeleid. Er is een WMO beleidsplan en het lokaal gezondheidsbeleid. In het WMO beleidsplan staan voorzieningen (variërend van rolstoelen tot speciale fietsen) beschreven voor mensen met een beperking. Door deze voorzieningen kunnen zij mee blijven doen in de maatschappij. Het lokaal gezondheidsbeleid beschrijft het belang van gezonde voeding en voldoende beweging. Daarnaast houdt WMO zich bezig met de toegankelijkheid van de Openbare Ruimte voor mensen met een beperking. Alle drie zijn verbonden met de fietsveiligheid in de gemeente Heeze-Leende (Heeze-Leende, 2012a en b).


3. O VERZICHT VAN TOEKOMSTIGE EN GEPLANDE INFRASTRUCTURELE WERKZAAMHEDEN In dit hoofdstuk worden de toekomstige en reeds geplande infrastructurele werkzaamheden voor de fiets weergeven. Eerst volgen de belangrijkste toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen (3.1) en hierna worden de reeds geplande (of recent uitgevoerde) infrastructurele werkzaamheden voor de fiets besproken (3.2). Voor deze informatie is gebruik gemaakt van het Uitvoeringsprogramma Infrastructuur van 2014.

3.1 Toekomstige ontwikkelingen Op het moment zijn er verschillende plannen over ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente Heeze-Leende. Zo is een nieuwbouwwijk (de Bulders) aan de rand van Heeze gepland en zijn er plannen voor een randweg om de kern van Heeze te ontlasten van het doorgaande vrachtverkeer. De plannen van de Bulders hebben grote raakvlakken met de eventuele aanleg van de randweg (figuur 5). Tevens zijn er plannen om het centrum van Leende te revitaliseren (Centrumontwikkeling Leende). De voorbereiding op deze projecten is in gang, maar momenteel (april 2014) is de uitvoering nog niet begonnen (Heeze-Leende, 2014g).

Figuur 5 – Toekomstige ontwikkelingen randweg en woonwijk de Bulders (Heeze-Leende, 2014c)

De Bulders en randweg Heeze Momenteel is de Geldropseweg - Kapelstraat - Jan Deckersstraat de meest gebruikte route voor het doorgaande verkeer van Heeze richting Leende. Er zijn plannen om aan de zuidzijde van Heeze een nieuwbouwwijk van ongeveer 300 duurzame woningen te ontwikkelen. De ontwikkeling van deze nieuwbouwwijk hangt samen met de aanleg van de randweg Heeze en het ontlasten van de kern van Heeze (Geldropseweg - Kapelstraat - Jan Deckersstraat) van het doorgaande vrachtverkeer (HeezeLeende, 2014g).


Centrumontwikkeling Leende Drie wooncorporaties (Wooninc, woCom en Wonen Weert) werken samen met de gemeente HeezeLeende om het centrum van Leende te revitaliseren. De plannen bestaan uit het realiseren van nieuwe huur- en koop woningen en huur- en koop appartementen (Heeze-Leende, 2014g)

3.1 Geplande fietsonderhoudswerkzaamheden Naast de toekomstig geplande ontwikkelingen zijn ook enkele projecten recent uitgevoerd of worden binnenkort uitgevoerd. Tabel 4 toont deze recent uitgevoerde en nog geplande infrastructurele werkzaamheden voor de fiets in de gemeente Heeze-Leende. Infrastructurele werkzaamheden – fiets Locatie NS Station Heeze

Werkzaamheden Planning Aanpassing tunnel Wijziging inrichting parkeerplaatsen gerealiseerd in uitbreiding fietsstalling en fietsenkluizen 2012 en 2013 Bels Lijntje Fietspad voor woon-werk verbinding Geldrop - Valkenswaard (Is medio april 2014 afgerond) 2013 en 2014 Sterksel Fietspad Pastoor Thijssenlaan tussen de Sterkelse Aa en Biesputten 2014/2015 Leenderstrijp/Leenderbos Aanleggen van een fietsverbinding tussen Leenderstrijp en de scholen in Valkenswaard, via het Strijperpad. onbekend Tabel 4 – Overzicht van infrastructurele werkzaamheden voor de fiets (Heeze-Leende, 2014d).

Het volledige overzicht van infrastructurele onderhoudswerkzaamheden staat in bijlage 7.


4. S AMENWERKINGSPARTNERS Voor deze Lokale Aanpak Veilig Fietsen wordt zowel intern als extern informatie verzameld. Eerst is intern bij meerdere gemeentelijke afdelingen nagegaan wat het beleid van Heeze-Leende op de beleidsthema’s uit de Modelaanpak is. Verder wordt er samengewerkt met de Fietsersbond, Veilig Verkeer Nederland, de politie en de participatieraad. Uit de samenwerking met deze externe samenwerkingspartners komen fietsknelpunten naar voren en met behulp van deze fietsknelpunten kunnen gericht maatregelen worden genomen.

4.1 Gemeentelijke afdelingen Om het huidige beleid in beeld te brengen, wordt bij verschillende afdelingen informatie verzameld. Met hulp van de beleidsafdelingen (Onderwijs, Toerisme en Recreatie, Duurzaamheid en Milieu, Gladheidbestrijding, Beheer en Onderhoud, Sport en Wet Maatschappelijk Ondersteuning) wordt dit huidige beleid in beeld gebracht. Eventuele verbeteringen kunnen zo in de aanbeveling worden teruggekoppeld naar een specifieke beleidsafdeling.

4.2 Externe samenwerkingspartners Naast de interne samenwerkingspartners zijn er ook externe samenwerkingspartners. Door de samenwerking met de Fietsersbond, Veilig Verkeer Nederland, de politie en de participatieraad verkrijgt de gemeente een beeld van de fiets(on)veiligheid in de gemeente Heeze-Leende. De gemeente heeft elke zes weken een overleg met deze partijen tijdens de Verkeerscommissie. Hierbij worden alle aandachtspunten op het gebied van verkeer uit de gemeente besproken. De andere partijen die op de achtergrond betrokken zijn met deze Lokale Aanpak Veilig Fietsen zijn de Metropoolregio Eindhoven en de dorpsraden. Fietsersbond Fietsersbond is de belangenbehartiger van 13,5 miljoen fietsers in Nederland. De Fietsersbond zet zich in voor comfortabele en snelle fietsroutes, meer en betere fietsstallingen, aanpak van fietsdiefstal en een grotere verkeersveiligheid voor fietsers (Fietsersbond, 2014a). De Fietsersbond kan vanuit haar expertise een nuttige bijdrage leveren in het verbeteren van de fietsveiligheid in Heeze-Leende. Veilig Verkeer Nederland Veilig Verkeer Nederland is sinds 1932 een organisatie die zich inzet voor veilig verkeer voor iedereen. VVN streeft er naar om zoveel mogelijk mensen en organisaties te inspireren zich in te zetten voor veilig verkeer (VVN, 2014b). De lokale aftakking van de VVN kan vanuit haar expertise een nuttige bijdrage leveren in het verbeteren van de fietsveiligheid in Heeze-Leende. De politie De politie heeft vanuit haar rol de doelstelling om Nederland veiliger te maken. De politie wil moedig, betrouwbaar, verbindend en integer zijn (de politie, 2014). De politie kan als lokaal opererende organisatie problemen analyseren en aandragen bij de gemeente. De participatieraad Sinds 1 januari 2007 is de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) van kracht. Deze maatschappelijke ondersteuning stelt de gemeente samen met de inwoners op. In de gemeente Heeze-Leende is hiervoor de participatieraad opgericht. Deze raad kan vanuit haar expertise op het gebied van toegankelijkheid van de Openbare Ruimte lokale problemen aangeven bij de gemeente.


Dorpsraden Binnen de gemeente Heeze-Leende zijn er drie dorpsraden (Heeze, Sterksel en LeendeLeenderstrijp). De gemeente heeft regelmatig gesprekken met de dorpsraden. De knelpunten die de bewoners in Heeze-Leende ervaren, komen via deze raden bij de gemeente. De Metropoolregio Eindhoven De Metropoolregio Eindhoven is één van de 7 stadregio’s in Nederland. De Metropoolregio Eindhoven bestaat uit een samenwerking van 21 gemeenten. De samenwerking is gericht op het realiseren van de ambities van Brainport Eindhoven. De Metropoolregio Eindhoven gaat ook over de subsidieverstrekking en is mede hierdoor een belangrijke samenwerkingspartner voor HeezeLeende (z.d-b)).


H ET RESUMÉ

Figuur 6 - Het resumé

In het resumé (figuur 6) wordt de huidige positie van Heeze-Leende op hoofdlijnen beschreven. In hoeverre is de gemeente al goed op weg met haar beleid mede gericht op fietsveiligheid. In de eerste fase is de inventarisatie afgerond. Onderdeel van deze inventarisatie was de terugblik op het Fietspadenplan uit 2009. Hierbij zijn de genoemde knelpunten opnieuw bekeken en beoordeeld en degene die nog steeds van toepassing zijn op de huidige situatie zijn in dit rapport meegenomen. Zoals uit bovenstaande figuur blijkt, doet de gemeente al veel aan fietsveiligheid, maar er zijn wel aandachtspunten. Vanuit Sport zou er winst te boeken zijn met voorlichting over fietsveiligheid bij de sportkantines. Op dit moment gebeurt deze voorlichting alleen bij de Tourclub Heeze. De pakketten die Onderwijs gebruikt, worden geregeld via Verkeer & Vervoer. Vanuit de scholen zelf zou er met nieuwsbrieven meer aandacht moeten zijn voor de fietsveiligheid rondom de scholen. In de gladheidbestrijding is op dit moment het Bels Lijntje nog niet opgenomen. Daarnaast is het van belang om het Strijperpad in de gladheidbestrijding op te nemen als deze eenmaal naar de huidige maatstaven is gerealiseerd. Ook is het goed om zowel op infrastructurele als mensgerichte maatregelen in te zetten en dit zowel voor de jongere (4-16) als de oudere fietser (60+). Voor dit rapport is de samenwerking gezocht met de vier partijen (Fietsersbond, VVN, de participatieraad en de politie) uit de Verkeerscommissie om gezamenlijk tot een aanpak te komen ter verbetering van de fietsveiligheid in Heeze-Leende. Deze partijen zijn per e-mail benaderd. Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 22 van 96


5. K NELPUNTEN EN DOELGROEPEN In dit hoofdstuk volgen de knelpunten op het gebied van fietsveiligheid in de gemeente HeezeLeende. Naar aanleiding van de knelpunten worden de belangrijkste doelgroepen geformuleerd uit tabellen 2 en 3 (1.4). Deze doelgroepen vormen de basis voor de te nemen maatregelen in hoofdstuk 6.

5.1 Input knelpunten In deze paragraaf volgen de fietsveiligheidsknelpunten in de gemeente Heeze-Leende. Van de partijen die benaderd zijn, bleken alleen de Fietsersbond en Veilig Verkeer Nederland knelpunten te kunnen aandragen. Daarnaast zijn de knelpunten uit het Fietspadenplan 2009 overgenomen en is de online module van VIASTAT geraadpleegd. Ook heeft de auteur het merendeel van de fietspaden in de gemeente gefietst. Het totale overzicht van alle geconstateerde aandachtspunten door bovenstaande partijen en uit eigen onderzoek staat in bijlagen 8, 9, 10 en 11. VIASTAT Met behulp van de online modules van VIASTAT is een objectief beeld gecreëerd van de ongeval gegevens van de (brom)fietsers in de gemeente Heeze-Leende (VIA, 2014). (Brom)fietsongevalcijfers Heeze-Leende Van 2008 t/m 2012 (de ongevalgegevens van 2013 zijn pas vanaf augustus 2014 beschikbaar) hebben in de gemeente Heeze-Leende 261 geregistreerde ongevallen (meldkamer ongevallen zijn niet meegenomen) plaatsgevonden. Bij 44 ongevallen waren (brom)fietsers betrokken. In bijlage 10 is een analyse van deze ongevallen weergegeven. In de weergegeven figuur 7 zijn de 44 (brom)fietsongevallen aangegeven. De grootte van het symbool geeft het aantal ongevallen dat op die locatie hebben plaatsgevonden, aan (VIA, 2014).

Figuur 7 – Het aantal ongevallen (blauw) en het aantal ongevallen met slachtoffers tot gevolg (rood) in beeld (VIA, 2014). Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 24 van 96

Dalende registratiegraad Bij deze gegevens moet de kanttekening worden geplaatst dat veel klachten of valpartijen niet zijn gemeld en niet zijn geregistreerd. Deze landelijk dalende registratiegraad is onder meer te verklaren door twee wijzigingen bij de landelijke politie. De politie hanteerde een registratieset bij verkeersongevallen, maar deze is sinds 1 januari 2010 komen te vervallen. De politie kan nu bij een ongeval volstaan met een proces-verbaal, maar deze biedt vaak te weinig informatie om het ongeval op te nemen in de ongevallendatabase. Tevens is de politie in 2009 overgegaan op één registratiesysteem (Basisvoorziening Handhaving). Ook dit systeem kan volgens het SWOV één van de oorzaken van de dalende registratiegraad zijn (SWOV, 2011).

Figuur 8 – Het aantal slachtofferongevallen (blauw) en het aantal slachtofferongevallen met dodelijke afloop (rood) in beeld (VIA, 2014).

Ongevallen met dodelijke afloop Van alle ongevallen waarbij (brom)fietsers waren betrokken, zijn er twee dodelijke slachtoffers gevallen(figuur 8). Het ene ongeval vond plaats op de kruising van de Stoeiing met de Averbodeweg in Sterksel en de aard van het ongeval was het niet verlenen van voorrang. Het andere ongeval vond plaats op de Geldropseweg die van Heeze naar Geldrop leidt en de aard van het ongeval was een fout bij het oversteken. Beide ongevallen vonden plaats op een provinciale weg in het beheer van de gemeente Heeze-Leende (VIA, 2014). Fietspadenplan 2009 Het Fietspadenplan van 2009 bevat naast een inventarisatie van alle fietspaden in de gemeente Heeze-Leende ook een samenvatting van geconstateerde gebreken op deze fietspaden. Van deze geconstateerde gebreken is opnieuw bekeken of ze nog van toepassing zijn, al zijn aangepast of niet reëel zijn gebleken. Uiteindelijk kwam hier een lijst uit met gebreken die in deze rapportage zijn meegenomen (bijlage 9).


De Fietsersbond De Fietsersbond heeft enkele aanmerkingen op het huidige fietspadennetwerk van de gemeente Heeze-Leende. Met de Fietsersbond is een gesprek gevoerd om deze knelpunten te bespreken. De Fietsersbond heeft tevens een onderzoek uitgevoerd naar lastige hekjes en paaltjes in de gemeente. Dit onderzoek is vanwege de latere aanleverdatum niet in de rapportage behandeld, maar kan wel in volgende onderzoeken van de gemeente worden meegenomen. De volledige lijst van de Fietsersbond staat in bijlage 8 weergegeven. Veilig Verkeer Nederland Veilig Verkeer Nederland heeft enkele punten aangegeven in het huidige fietspadennetwerk die de gemeente Heeze-Leende nog kan verbeteren. Enkele van deze zullen mogelijk in het hoofdstuk maatregelen worden behandeld. De volledige lijst van de VVN staat in bijlage 8 weergegeven. Overige partijen De Fietsersbond en de VVN hadden enkele aanmerkingen op de fietsvoorzieningen in HeezeLeende. Er waren echter ook twee partijen (de politie en de dorpsraad) die wel zijn benaderd in de inventarisatie, maar die geen concrete knelpunten zagen. De participatieraad heeft als algemene wens dat dat de volledige openbare ruimte toegankelijk is voor mensen met een beperking. De Metropoolregio Eindhoven is alleen op de achtergrond betrokken bij de Lokale Aanpak Veilig Fietsen. Gecontroleerde fietsroutes De auteur heeft zelf het merendeel van de fietspaden in Heeze-Leende gefietst voor het observeren van de door partijen aangedragen knelpunten. De door de auteur gefietste routes en de door de auteur geconstateerde knelpunten zijn weergeven in bijlage 11.

5.2 Knelpunten per kern In de bijgevoegde kaart (bijlage 12) zijn alle fietsknelpunten (vanuit Fietsersbond, VVN, het Fietspadenplan en VIASTAT) in Heeze-Leende weergegeven. De beschrijving en eventuele maatregelen voor deze knelpunten staan in bijlagen 8, 9 en 10. Vanwege de omvang van dit onderzoek en de financiële mogelijkheden van de gemeente kunnen niet alle genoemde knelpunten op korte termijn worden aangepakt.


Overzichtskaart Heeze-Leende Figuur 9 toont alle fietsknelpunten met een indeling in vlakken. De gedetailleerde kaarten per vlak staan op de volgende pagina’s.

Figuur 9 – Overzichtskaart fietsknelpunten met vlakkenverdeling (eigen bewerking op ondergrond van EasyGIS, 2014).


Heeze In figuur 10 zijn alle fietsknelpunten in en rondom Heeze weergegeven. De cijfers die dubbel in de kaart staan, zijn specifieke klachten die op meerdere plaatsen in de gemeente voorkomen.

Figuur 10 – Fietsknelpunten in en rondom Heeze (eigen bewerking op ondergrond van EasyGIS, 2014).


Sterksel In figuur 11 zijn alle fietsknelpunten in en rondom Sterksel weergegeven.

Figuur 11 – Fietsknelpunten in en rondom Sterksel (eigen bewerking op ondergrond van EasyGIS, 2014).


Leende en Leenderstrijp In figuur 12 zijn alle fietsknelpunten in en rondom Leende en Leenderstrijp weergegeven. De cijfers die dubbel in de kaart staan, zijn specifieke klachten die op meerdere plaatsen in de gemeente voorkomen.

Figuur 12 – Fietsknelpunten in en rondom Leende en Leenderstrijp (eigen bewerking op ondergrond van EasyGIS, 2014).


Buitengebied In figuur 13 zijn alle fietsknelpunten in het buitengebied weergegeven. De cijfers die dubbel in de kaart staan, zijn specifieke klachten die op meerdere plaatsen in de gemeente voorkomen.

Figuur 13 – Fietsknelpunten in het buitengebied (eigen bewerking op ondergrond van EasyGIS, 2014).


5.3 Doelgroepen In deze paragraaf worden de doelgroepen gespecificeerd. Voor het specificeren van de doelgroepen zijn alle genoemde knelpunten bekeken. In overleg met de kennisdeskundige van de gemeente zijn de uiteindelijke risico- en doelgroepen gekozen. Specifieke doelgroepen Volgens de Modelaanpak Veilig Fietsen ligt het voor de hand in ieder geval de kwetsbare risicogroepen mee te nemen: de jongere (0-16 jarigen) en de oudere fietser (60 jaar en ouder). Uit het gesprek met de Fietsersbond, de ongevalsgegevens van VIASTAT en de eigen inventarisatie volgt geen reden om hiervan af te wijken. Risicogroepen

Doelgroepen Infra & Gedrag

√ 0-4 jarigen

√ Gevaarlijke kruispunten

√ 4-12 jarigen

√ Wegvakken

√ 12-16 jarigen

√ Mengen met snelverkeer

Beginnende bestuurders (16-25)

√ Schoolomgevingen

Rijbewijs bezitters (25-60) √ Oudere verkeersdeelnemers (60 jaar en ouder

√ Gladheid Roodlichtnegatie √ Fietsen in groepen Alcoholgebruik

√ Zichtbaarheid/verlichting √ Gebruik MP3 en telefoon op de fiets Tabel 5 – De gekozen risico- en doelgroepen zijn voorzien van een vinkje (MIeM, 2012).

Niet alle risico- en doelgroepen zijn even kansrijk voor de gemeente Heeze-Leende (tabel 5). Om die reden zijn enkele risico- en doelgroepen als minder belangrijk aangemerkt. Bij de risicogroepen is gekozen om vooral de jongere en de oudere verkeersdeelnemer als belangrijk te beschouwen. Hierdoor hebben de leeftijdsgroepen 16 tot 25 en 25 tot 60 jaar een lagere prioriteit. Voor de doelgroepen geldt dit voor roodlichtnegatie en alcoholgebruik. Roodlichtnegatie is als minder belangrijk aangemerkt omdat in de gemeente vrijwel geen VRI’s zijn en dit ook niet als aandachtspunt uit de VIASTAT ongevalsgegevens naar voren komt. Alcoholgebruik heeft om die tweede reden ook een minder hoge prioriteit al blijft alcoholgebruik een risicofactor in combinatie met voertuigen. Samengevat richt de rapportage zich voornamelijk op de verbetering van de fietsveiligheid voor de ouderen en de scholieren (jongeren). Die verbetering in de fietsveiligheid kan op diverse vlakken gebeuren (doelgroepen infra & gedrag).


6. M AATREGELEN In het zesde hoofdstuk worden eerst met behulp van een Multi Criteria Analyse (MCA) de meest nuttige maatregelen bepaald (6.1). Hierna volgt de beschrijving van de maatregelen per kern en het buitengebied als geheel (6.2 tot 6.6). Vervolgens een paragraaf over de educatieve maatregelen die de gemeente kan nemen (6.7). Dit hoofdstuk sluit af met een resumé. In dit resumé volgen de stappen die in Fase 2 zijn gezet en de algemene aandachtspunten die hieruit volgen.

6.1 Multi Criteria Analyse Om een zorgvuldige afweging te maken zijn de verschillende knelpunten (vanuit de samenwerkingspartners, Fietspadenplan 2009 en VIASTAT) op vier criteria getoetst. Per criterium is een maximale score van 5 te behalen. De weging van ieder criterium is in overleg met een kennisdeskundige opgesteld. Criteria en weging Effectiviteit (Weging 0,25) Er is een score toegekend aan het effect wat een maatregel heeft op een bepaald knelpunt. Voor het toekennen van deze scores is gebruik gemaakt van een studie van het SWOV naar effecten van infrastructurele fietsmaatregelen op fietsveiligheid (SWOV, 2012). Draagvlak (Weging 0,15) Het is van belang dat een maatregel strookt met de ambities van de gemeente Heeze-Leende en dat de maatregel strookt met de wensen van de dorpsraden. Desondanks is het daadwerkelijke effect van een maatregel, de financiële haalbaarheid (zowel kosten als de inpasbaarheid van de werkzaamheden) en de verkeersveiligheid belangrijker geacht. Voor het toekennen van de scores voor draagvlak is gebruik gemaakt van het Uitvoeringsprogramma Infrastructuur 2014 en verslagen van de dorpsraden. Financieel (Weging 0,25) Hierbij wordt gekeken of de maatregel financieel haalbaar is qua kosten en in hoeverre deze in te passen is in de geplande wegwerkzaamheden uit het Uitvoeringsprogramma Infrastructuur 2014. Met behulp van een excel-sheet van KWS Infrastructuur is vervolgens een kostenplaatje gerealiseerd (bijlage 14). Verkeersveiligheid (Weging 0,35) Het onderzoek draait om de fietsveiligheid en hierdoor heeft verkeersveiligheid de hoogste weging. Verkeersveiligheid is een lastig criteria om een score aan te koppelen. Er is voor gekozen om een hogere score toe te kennen naarmate een ernstiger ongeval heeft plaatsgevonden op desbetreffende locatie. Totaalscore Na het vaststellen van de criteria is er per maatregel een score vastgesteld (bijlage x). Alle maatregelen met een totale score van minimaal 2.75 van de 5 maximale punten zijn beschreven in de volgende paragraven. De andere knelpunten met voorgestelde maatregelen staan in bijlagen 8, 9 en 10. MCA-voorbeeld Onderstaand voorbeeld illustreert de beoordeling van een maatregel via de MCA. Het voorbeeld gaat over het realiseren van fietssuggestiestroken naar het epilepsiecentrum Providentia over de Albertlaan.


Fietssuggestiestroken aanbrengen op Albertlaan Toelichting De wens is om een fietsvoorziening te realiseren van de Sterkselseweg naar Providentia over de Albertlaan. In de huidige situatie (juni 2014) is de Albertlaan een 60 km/u weg zonder fietsvoorziening. Het idee is om een in rood uitgevoerde fietssuggestiestrook aan te leggen. Effectiviteit (4/5) Door het realiseren van deze in rood uitgevoerde fietssugesstiestrook kunnen bezoekers en werknemers van Providentia op een veiligere manier naar hun werk of bezoekadres. Een weg met een in rood uitgevoerde fietssuggestiestrook wordt als veiliger beschouwd dan een weg zonder fietsvoorziening. Effectiviteit is dus relatief hoog. Draagvlak (4/5) Zowel vanuit de gemeente Heeze-Leende als vanuit de dorpsraden wordt deze fietsvoorziening als belangrijk ervaren. Dit blijkt uit de prioriteitenlijst van de belangenverenigingen uit het Uitvoeringsprogramma Infrastructuur 2014 (bijlage 7). Zodoende ook een hoge score op draagvlak. Financieel (4/5) De kosten voor het aanbrengen van de belijning en het rode asfalt van een fietssuggestiestrook bedragen €25 per strekkende meter. Werk met werk is een reële mogelijkheid omdat infrastructurele maatregelen op de Albertlaan al vanuit de gemeente op de agenda staan. Verkeersveiligheid (4/5) In de periode van 2008-2012 heeft er één ongeval plaatsgevonden. Hierbij is een fietser aangereden en deze fietser heeft Eerste Hulp nodig gehad. Door de ernst van het ongeval is ook voor het criteria Verkeersveiligheid een 4/5 toegekend. Eindscore 4 * 0,25 + 4 * 0,15 + 4 * 0,25 + 4 * 0,35 = 4 eindscore.

6.2 Heeze In deze paragraaf volgen de locaties van de knelpunten met voorgestelde maatregel die een score hoger dan 2,75 punt hebben behaald in Heeze. Tabel 6 aan het einde van deze paragraaf geeft deze verschillende knelpunten weer. Deze knelpunten worden hieronder per stuk behandeld.

Druk of sluipverkeer op fietsverbindingen (Nummer 6, Fietsersbond) Hiervoor is het nodig om verkeerstellingen te verrichten op de desbetreffende wegen (Vlaamseweg, Rulselaan en Albertlaan). Hierbij kan gekeken worden naar de intensiteit ten opzichte van de capaciteit van de wegen (IC-verhouding) om zodoende inzicht te krijgen van de verkeersdrukte op de wegen. Sluipverkeer kan alleen met een kentekenonderzoek (camera’s of waarnemingen bij verkeerstellingen) worden vastgesteld. Vervolgens kan er per weg bekeken worden of er maatregelen moeten worden getroffen.

Onduidelijke voorrangssituaties (Nummer 8, Fietsersbond) Voor de kruising van de Schoolstraat met Spoorlaan geldt dat aan beide zijden van de Spoorlaan een waarschuwingsbord (pas op rechts heeft voorrang) moet worden geplaatst. In de huidige situatie is aan één zijde (figuur 14, linker foto) dit waarschuwingsbord geplaatst. De andere door de Fietsersbond genoemde wegen zijn onderdeel van de woonwijk de Nieuwe Hoeven. Deze woonwijk wordt op korte termijn als 30 km/u ingericht en dan zijn nagenoeg alle voorrangssituatie s in de wijk als gelijkwaardig ingericht (behalve degene met uitritconstructies) en gelden de verkeersregels: rechts heeft voorrang en rechtdoor op dezelfde weg gaat voor.


Figuur 14 –Het gele waarschuwingsonderbord (linker foto) zou ook aan de andere zijde van de Spoorlaan geplaatst moeten worden (rechterfoto) (GIS, 2014).

Ongeval op Muggenberg/ De Hendsse Driessen / Burgemeester Serrarisstraat (Nummer 1, VIASTAT) Vanuit de Burgemeester Serrarisstraat is het zicht op de fietsers vanaf de rotonde (rechts) beperkt door begroeiing. In overleg met de bewoners deze begroeiing deels weghalen, zodat het zicht op de rotonde beter is. Daarnaast het plaatsen van een fietsonderbord (figuur 16) zodat automobilisten weten dat fietsers van twee richtingen kunnen komen.

Figuur 15 – Verbeteren zicht op fietsers door deels weghalen begroeiing (rechts in beeld) en kennisgeving over tweerichtingen fietsers door plaatsen fietsonderbord 0405-1 (GIS, 2014).

Figuur 16 – Onderbord 0405-1 voor attentie op fietsers van twee richtingen (Theorie, 2014)

Figuur 17 – Het voorrangsbord verscholen achter de lantaarnpaal (GIS, 2014).

Ongeval op Pastoor Spieringslaan / Geldropseweg (Nummer 2, VIASTAT) Vanaf de Pastoor Spieringslaan staat het voorrangsbord verscholen achter een lantaarnpaal. Door het plaatsen van het bord op een andere positie is het beter zichtbaar voor weggebruikers. Hierdoor kan voorkomen worden dat mensen de voorrangskruising verkeerd beoordelen.(figuur 17). Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 35 van 96

Ongeval op Wilhelminaplein / Oude Stationsstraat (Nummer 4, VIASTAT) De toedracht van het ongeval was het niet voorrang verlenen door een vrachtwagen. Dit zou te maken kunnen hebben met het zicht vanuit de vrachtwagen op de fietsstrook. Er is niet heel veel ruimte voor het verbreden van de rotonde, maar wel zouden de boogstralen van de fietsstroken die in- en uitvoegen op de rotonde verbreed kunnen worden. Dit is vooral het geval op de invoegstrook nabij de zwarte lantaarnpaal in figuur 18. Door de scherpe knik worden fietsers gedwongen gebruik te maken van de weg en dit kan gevaarlijke situaties opleveren.

Figuur 18 – Huidige situatie met de relatief scherpe knik bij de fietsstrook (GIS, 2014).

Heeze Nr Partij 6 Fietsersbond

Straat/Straten Vlaamseweg, Rulselaan, Albertlaan

Knelpunt Druk of sluipverkeer op fietsverbindingen buiten de kom

8 Fietsersbond

Meerdere straten in Heeze

Niet duidelijke voorrangssituaties bij verhoogde kruisingen waarbij het trottoir doorloopt. Recent voorbeeld: bij 't Perron Heeze: wat is de status van de Spoorlaan: gelijkwaardig of niet. Onduidelijke voorrangssituatie bij woonerven de Nieuwe Hoeven zonder uitrit (Imker/De Ambachten bij plateau Heeze, De Leuren/De Ambachten bij plateau Heeze, Mercury Heeze, Zuster Stellalaan/Mercury Heeze, ventweg ten Borchwardlaan/Mercury Heeze)

1 VIASTAT

Muggenberg / De Hendsse Driessen / Burgemeester Serrarisstraat

Auto (46) raakt fietser (71) in de flank op 13-7-2008 op een kruispunt. Fietser is gewond geraakt.

2 VIASTAT

Pastoor Spieringslaan Kopstaartbotsing op een wegvak tussen fietser (29) en bestelauto / Geldropseweg (46) op 22-11-2009. Deze botsing had geen slachtoffers tot gevolg.

4 VIASTAT

Wilhelminaplein / Oude Stationsstraat

Vrachtauto (39) verleende geen voorrang aan fietser (9) op 10-22010 op een kruispunt. Fietser is gewond geraakt.

Tabel 6 – Fietsknelpunten met beschrijving in en rondom Heeze.


6.3 Sterksel In deze paragraaf volgen de locaties van de knelpunten met voorgestelde maatregel die een score hoger dan 2,75 punt hebben behaald in Sterksel. Tabel 7 aan het einde van deze paragraaf geeft deze verschillende knelpunten weer. Deze knelpunten worden hieronder per stuk behandeld. Geen fietsvoorziening naar Providentia over Albertlaan (Nummer 4, Fietspadenplan) Op het moment is er geen fietsvoorziening vanaf de Heezerweg naar Providentia over de Albertlaan. Met het oog op de omvang van het complex bij Providentia is het een goede zaak om een fietsvoorziening te realiseren voor de werknemers en het bezoek wat op de fiets komt. Op het moment is de Albertlaan een 60 km/u weg zonder fietsvoorziening. In de nieuwe situatie kan een fietssuggestiestrook aan beide wegkanten in een rode asfaltkleur worden geplaatst. Op deze wijze is het voor automobilisten duidelijk dat de fiets hier een plek op de weg heeft.

Figuur 19 – De huidige situatie van de Albertlaan zonder fietsvoorziening (GIS, 2014

Figuur 20 – Het stuk fietspad buiten Sterksel met het smalle bruggetje in beeld (GIS, 2014).

Smal fietspad en smal fietsbruggetje (Nummer 7, Fietspadenplan) In de huidige situatie is er een smal bruggetje over de Sterkselse Aa net buiten Sterksel (figuur 20). Het fietspad voor en na dit bruggetje is ook relatief smal. Het plan is om deze brug te verbreden en ook de beide stukken fietspad voor en na de brug te verbreden. Dit project is reeds opgenomen in het Uitvoeringsprogramma Infrastructuur 2014. Dodelijke ongeval op Averbodeweg / Stoeiing (Nummer 6, VIASTAT) In de huidige situatie is het kruispunt van beide kanten onoverzichtelijk. Vanaf de Averbodeweg wordt wel gewaarschuwd dat het een gevaarlijk kruispunt betreft (verkeersbord J8). Een oplossing zou zijn om een punaise aan te brengen ter hoogte van dit kruispunt, zodat de snelheid van de automobilisten wordt verlaagd.

Figuur 21 – Zicht vanuit de Averbodeweg op de kruising met de Stoeiing (GIS, 2014)

Figuur 22 –Zicht vanuit de Stoeiing op de kruising met de Averbodeweg (GIS, 2014)


Sterksel Nr Partij 4 Fietspadenplan

7

Straat/Straten Albertlaan

Fietspadenplan

Past.Thijssenlaan ter hoogte van brug Sterkselse Aa

VIASTAT

Averbodeweg / Stoeiing

Knelpunt Op dit moment geen fietsvoorziening vanaf de doorgaande weg Heeze <> Sterksel naar Providentia. Smal bruggetje en smal fietspad.

Auto (35) verleende geen voorrang aan snorfietser (86) op 4-5-2010 op een kruispunt. Ter gevolg van deze botsing is de snorfietser overleden. Tabel 7 – Fietsknelpunten met beschrijving in en rondom Sterksel. 6

6.4 Leende en Leenderstrijp In deze paragraaf volgen de locaties van de knelpunten met voorgestelde maatregel die een score hoger dan 2,75 punt hebben behaald in Leende en Leenderstrijp. Tabel 8 aan het einde van deze paragraaf geeft deze verschillende knelpunten weer. Deze knelpunten worden hieronder per stuk behandeld. Oncomfortabele fietsroute door Leende (Nummer 2, VVN) Bij het eindigen van het fietspad bij het inrijden van Leende een fietssuggestiestrook aan beide zijden aanleggen tot het punt waar de Oostrikkersstraat kruist met de Eikenlaan. Op lange termijn is het de bedoeling dat de volledige doorgaande route door Leende als 30 km/u wordt ingericht, maar met het doortrekken van deze fietssuggestiestroken is er op kortere termijn ook een fietsvoorziening. Door deze fietssuggestiestrook verdeelt de weg zich over 1,3 meter fietssuggestiestrook en 2,2 meter rijbaan aan beide zijden van de asmarkering. Het is beter om de asmarkering te verwijderen en dezelfde indeling als bij de huidige fietssuggestiestrook in Leende doorvoeren: 1,3 meter suggestiestrook, 4,4 meter weg, 1,3 meter suggestiestrook.

Figuur 23 – Foto als je vanaf Heeze Leende binnenrijdt. De huidige suggestiestrook doortrekken tot kruising Oostrikkersstraat – Eikenlaan (GIS, 2014).

Geen duidelijke fietsvoorziening tussen Sterksel en Leende (Nummer 9, Fietspadenplan) Op dit moment is er geen duidelijke fietservoorziening tussen Sterksel en Leende over achtereenvolgens de volgende wegen: Beukenlaan – Oostrikkerdijk – Oostrikkerweg. Volgens de CROW richtlijnen (CROW, 2006) is een vrijliggend fietspad geen vereiste, maar wordt het wel aangeraden. In het Uitvoeringsprogramma Infrastructuur 2014 is opgenomen dat de huidige onderbroken markering vervangen wordt door een rode fietssuggestiestrook met onderbroken markering.


Figuur 24 – De huidige fietsvoorziening op de route tussen Sterksel en Leende (GIS, 2014).

Onvoldoende breedte op fietspad door Leenderbos (Nummer 10, Fietspadenplan) Het Strijperpad dat leidt van Valkenswaard naar Leenderstrijp wordt gebruikt als schoolroute en voor recreatief fietsverkeer, maar is relatief smal. In het Uitvoeringsprogramma Infrastructuur staat opgenomen dat deze fietsvoorziening wordt verbreed om de fietsveiligheid voor de schoolgaande jeugd en de recreatieve fietsers te waarborgen.

Figuur 25 – Het huidige Strijperpad tussen Leenderstrijp en de Valkenswaardseweg door het Leenderbos (GIS, 2014).

Leende en Leenderstrijp Nr Partij 2 VVN

9

Fietspadenplan

10 Fietspadenplan

Straat/Straten Langstraat

Oostrikkerweg Oostrikkerdijk - Beukenlaan

Knelpunt Het fietspad van Heeze naar Leende vertoont al diverse oneffenheden (boomwortels). Zou opnieuw geasfalteerd moeten worden, waarbij dan tevens op diverse plaatsen de klinkers verwijderd kunnen worden. Minimale voorziening is een vrijliggend fietspad.

Strijperpad

Onvoldoende breedte op intensief gebruikt fietspad. Tabel 8 – Fietsknelpunten met beschrijving in en rondom Leende en Leenderstrijp.

6.6 Buitengebied De scores van de knelpunten in het buitengebied in de MCA waren lager dan 2,75 punt.

6.7 Educatieve maatregelen In de voorgaande paragraven zijn de infrastructurele maatregelen aan bod gekomen. In deze paragraaf worden de educatieve (mensgerichte) maatregelen besproken die over de hele gemeente kunnen worden toegepast. Hierbij moet worden opgemerkt dat de huidige educatieve programma’s die gemeente gebruikt niet opnieuw zijn benoemd. 6.7 beschrijft de nieuwe educatieve Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 39 van 96

programma’s die als onderdeel van mensgerichte maatregelen kunnen worden genomen. Deze educatieve maatregelen zijn te koppelen aan de risico- en doelgroepen (tabel 9) uit paragraaf 5.3. Risico- en doelgroepen Risicogroepen √ 0-4 jarigen √ 4-12 jarigen √ 12-16 jarigen Beginnende bestuurders (16-25) Rijbewijs bezitters (25-60) √ Oudere verkeersdeelnemers (60 jaar en ouder

Doelgroepen Infra & Gedrag √ Gevaarlijke kruispunten √ Wegvakken √ Mengen met snelverkeer √ Schoolomgevingen √ Gladheid Roodlichtnegatie √ Fietsen in groepen Alcoholgebruik √ Zichtbaarheid/verlichting √ Gebruik MP3 en telefoon op de fiets

Tabel 9 – Risico- en doelgroepen (MIenM, 2012).

Fietscursussen (fietsinformatiedag) Veilig Verkeer Nederland (VVN) heeft dit jaar (2014) een cursus voor elektrische fietsen georganiseerd. Deze is door te weinig aanmeldingen niet doorgegaan. De VVN had de informatie over deze e-bike cursus alleen in Heeze-Leende verspreid (Heeze-Leende, 2014c). Uit de best practices van Fietsberaad blijkt dat bij Nederlandse gemeenten van soortgelijke omvang deze cursussen met meerdere gemeenten samen worden gegeven (Fietsberaad, 2013). Daarnaast zijn de cursussen daar vaker gericht op de fietser in zijn algemeen en niet specifiek alleen voor de e-bike. Ook wordt het vanuit de best practice aangeraden om een beweegtrainer een verhaal te laten doen over een gezonde fietshouding en dit koppelen aan een fietsroute waar een instructeur de deelnemers inzicht geeft in de gevaren bij het fietsen. Voor de toepassing van deze cursus is het verstandig om de samenwerking met nabijgelegen gemeente te zoeken. Een oplossing hiervoor kan de A2-samenwerking tussen Heeze-Leende, Cranendonck en Valkenswaard zijn. Dit is een samenwerking tussen drie gemeenten op de vlakken: Werk & Inkomen, I&A en Juridische Zaken (MRE, (z.d-c)). Mogelijk kan de samenwerking op het gebied van Verkeer hieraan worden toegevoegd. Bij een samenwerking tussen meerdere gemeenten moet de informatie over de cursus over meerdere KBO’s (Katholieke Bond van Ouderen) en over een grotere omvang van gebied verspreid worden. Mogelijk is het ook beter om het een fietsinformatiedag te noemen zodat ook mensen zonder e-bike zich voor de cursus inschrijven. Fietsvoorlichting bij sportkantines In de inventarisatiefase van het rapport kwam naar voren dat op dit moment nog geen fietsvoorlichting plaatsvindt bij sportkantines in de gemeente. De fietsvoorlichting kan variëren van lichtencontrole tot een voorlichting over potentiële gevaarlijke punten op fietsroutes voor de kinderen. Mogelijk is het ook goed om als gemeente navraag te doen bij de verschillende sportverenigingen om te weten waar de sportende kinderen vandaan komen en welke routes zij fietsen naar de sportvelden. Dan kunnen specifieke knelpunten op deze routes ook eerder worden opgemerkt door de gemeente. De fietsvoorlichting over potentiële gevaarlijke oversteekpunten is waarschijnlijk vooral nuttig bij de jongere kinderen in de leeftijdscategorie tot 16 jaar. Dit zou eventueel gecombineerd kunnen worden met de fietsinformatiedag. Gladdefietsroutes.nl De website gladdefietsroutes.nl is een initiatief van Fietsberaad en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en biedt fietsers de mogelijkheden om gladde fietspaden te melden. Gezien het omvangrijke fietsnetwerk van Heeze-Leende kan dit een goede methode zijn om een beeld te Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 40 van 96

krijgen van veel gebruikte en potentieel gevaarlijke fietsroutes (door gladheid) in de wintermaanden. (Gladdefietsroutes, (z.d)) Smileyroutes Een van de knelpunten uit de inventarisatie was het ontbreken van een fietsvoorkeursbeleid bij scholen. Met de Smileyroutes zou hier op ingespeeld kunnen worden. Dit is een best practices van van de Gemeente Pijnacker-Nootdorp uit de Modelaanpak. Het concept gaat over het vormgeven van veilige schoolroutes door gebruik te maken van opvallende gekleurde smileys en paaltjes. (figuur 26). Iedere route naar school heeft een andere kleur van smileys of paaltjes en bijvoorbeeld een voetgangersoversteek heeft een rode kleur smiley. De Smileyroutes zijn in Pijnacker vooral bedoeld voor de voetgangers, maar de smileys zouden ook kunnen worden aangebracht op fietsroutes nabij scholen in Heeze, Sterksel, Leende en Leenderstrijp. (Fietsberaad, 2013).

Figuur 26 – Smileyroutes bij de Da Costaschool (Dacostaschool, (z.d)).

Fiets4Safe Fiets4Safe is een verkeerseducatieprogramma wat voornamelijk in de regio Gelderland-Overrijsel is toegepast. Onderstaand citaat van koop-co.nl (z.d) verklaart in het kort waar Fiets4Safe uit bestaat:

Fiets4Safe: uitleg en toelichting “Fiets4Safe levert middels theatervorm een substantiële bijdrage aan het vergroten van kennis over verantwoord fietsgebruik in relatie tot het verkeer. Met een heuse rechtszaak en acteurs in de rol van advocaten en rechter worden scholieren in groep 1 en 2 van het voortgezet onderwijs eigentijdse en praktijkgerichte informatie met hoge impactgraad geboden. Hierbij staat het aanspreken op onverantwoord en risicovol gedrag en vooral ook het benadrukken van positief gedrag in het verkeer centraal. De technische kant van de fiets blijft grotendeels buiten schot. Dus geen informatie over de werking van fiets en de staat van de fiets. Tijdens Fiets4Safe staan de volgende onderdelen centraal: • • • •

Gebruik van de fiets in relatie tot de omgeving (verlichting, kleding, remmen, tassen). Attentiewaarde voor de omgeving waarin men rijdt (sociaal en verantwoord rijgedrag op de openbare weg, met z’n drieën fietsten, bellen, gamen, muziek luisteren) Elementaire en evidente verkeersregels ten aanzien van de verbetering van je eigen verkeersveiligheid (oversteken, afslaan, rood licht, rotondes, voorrang nemen of verlenen) Wees proactief en alert in het verkeer, spreek elkaar sneller aan, corrigeer je vrienden/vriendinnen en draag je verkregen inzichten over op andere jongeren. Geef het goede voorbeeld Dat is juist trendy en stoer om veel verkeersslachtoffers te besparen. “

(Koop-co, (z.d))


Het omschreven pakket is bedoeld voor het voortgezet onderwijs. Heeze-Leende heeft weliswaar geen middelbare scholen, maar het is wel de woonplaats van vele scholieren die naar middelbare scholen in de nabije omgeving gaan (bijlage 1). Voor het invoeren van deze maatregel moet contact worden gezocht met één of meerdere van deze nabije gemeenten om samen een dergelijk pakket op een middelbare school in te kunnen voeren. Een mogelijke oplossing hiervoor kan de A2samenwerking tussen Heeze-Leende, Cranendonck en Valkenswaard zijn. Mogelijk kan de samenwerking op het gebied van Verkeer en Onderwijs hieraan worden toegevoegd. Bike the Track/ Track the Bike Track the Bike was in 2012 een nieuw EU-programma. Het had als doel om kinderen (leeftijdscategorie 9-15 jaar) te stimuleren om met de fiets naar vrijetijdsbestedingen zoals de sportclub te gaan. Ze worden daarbij in de gaten gehouden via GPS-tracking waarmee ze punten kunnen verzamelen. Deze punten zijn in te wisselen als korting bij bijvoorbeeld lokale fietshandelaren op de aanschaf van bijvoorbeeld een nieuwe fiets. Het is een Europees project waar in Nederland Helmond en IJburg in het voorjaar van 2012 mee zijn begonnen. Het project heeft in Nederland DTV Consultants als coördinator (DTV, 2012). De gemeente zou navraag bij DTV moeten doen of het project nog openstaat voor nieuwe deelnemers. Dit is een interessant project om te koppelen aan de fietsvoorlichting bij de sportclubs in Heeze-Leende.

6.8 Overzichtstabellen algemene maatregelen In de voorgaande paragraven zijn concrete maatregelen genoemd. In deze paragraaf volgen de maatregelen van algemene aard, waar bij nieuw uit te voeren fietsprojecten of onderhoudswerkzaamheden rekening mee gehouden kan worden. Deze zijn volgens de structuur van de Modelaanpak opgedeeld in vier categorieën (tabel 10). Complexe infrastructurele maatregelen Op punten waar een druk gebruikte fietsroute kruist met een drukke autoweg moet de fietsoversteek duidelijk zichtbaar zijn voor zowel de fietser als de automobilist. Indien nodig verbreden van het middeneiland voor fietsers of het afremmen van autoverkeer met een plateau of punaise. Eenvoudige infrastructurele maatregelen Regelmatig bekijken of de bermen van fietspaden overrijdbaar zijn. Zoveel mogelijk ook hoogteverschillen tussen de berm en de fietspaden voorkomen. Ook regelmatig de regionale fietsroutes nakijken op wortelgroei onder fietspaden. Indien fietsroutes onrechtmatig door gemotoriseerd verkeer worden gebruikt. Hier tegen optreden met fysieke afsluiting. Bij het plaatsen van nieuwe verkeersborden zorgvuldig kijken of deze goed zichtbaar zijn vanaf de weg. Hiervoor ook overleggen met meerdere partijen. Overwegen om op sommige plaatsen de boogstralen van fietsroutes te verruimen. Het plaatsen van het OB505 bord om aan te geven dat een fietspad zonder asmarkering wel een tweerichtingenfietspad is. Maatregelen gericht op gedrag/fietsvaardigheden Bij onduidelijke kruispunten voor fietsers standaard attentieborden plaatsen voor voorrang verlenen aan rechts. Overige maatregelen Blijven inzetten op de samenwerking met Fietsersbond, VVN, participatieraad en politie. Op enige regelmaat nagaan of er nieuwe knelpunten in het fietsnetwerk zijn ontstaan. Profiteren van de samenwerkingsverbanden met andere gemeenten. Fietscursussen hebben meer kans van slagen als voor de organisatie samengewerkt wordt met meerdere gemeenten. Tabel 10 – Overzichtstabel algemene maatregelen Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 42 van 96

H ET RESUMÉ

Figuur 27 - Het resumé

In het tweede resumé (figuur 27) wordt de terugblik op de knelpunten, risico- en doelgroepen en de maatregelen gegeven. De infrastructurele knelpunten vanuit VIASTAT, Fietspadenplan, Fietsersbond en Veilig Verkeer Nederland zijn geanalyseerd en vervolgens zijn hiervoor mogelijke maatregelen bepaald. Hierna zijn met behulp van de knelpunten de doelen risicogroepen voor Heeze-Leende gekozen. Uiteindelijk kwam hieruit naar voren dat Heeze-Leende zich voornamelijk richt op de fietsveiligheid voor de jongere (4-16) en de oudere (60+ jaar) fietser. De voorgestelde maatregelen per knelpunt zijn getoetst op vier criteria (draagvlak, effectiviteit, financieel en verkeersveiligheid) met behulp van een Multi Criteria Analyse. De infrastructurele knelpunten die een minimale scoren van 2,75 punt behaalden, zijn vervolgens in het hoofdstuk maatregelen beschreven. Naast de infrastructurele maatregelen zijn er ook educatieve maatregelen genoemd die de gemeente kan nemen om het fietsgedrag te verbeteren. De tweede fase werd afgesloten met een lijst van algemene maatregelen zoals overrijdbare bermen, tegengaan wortelgroei op fietspaden en rekening houden met voldoende ruime boogstralen. Dit zijn maatregelen waar de gemeente in het vervolg rekening mee zou kunnen houden voor het realiseren van veilige fietspaden.



7. F INANCIERING EN SUBSIDIE In het zevende hoofdstuk worden de financieringsmogelijkheden voor de maatregelen besproken. Dit gaat over de gemeentelijke financieringsmogelijkheden (7.1), de subsidiëringmogelijkheden vanuit de Metropoolregio Eindhoven (7.2) en eventuele Europese subsidies (7.3).

7.1 Gemeentelijke financieringsmogelijkheden Het budget voor het uitvoeren van de infrastructurele maatregelen is onbekend. Er is nog geen dekking voor de in voorgaande paragraven (6.2-6.6) beschreven fietsmaatregelen die in het Uitvoeringsprogramma 2014 zijn opgenomen (Strijperpad van Leenderstrijp naar Valkenswaardseweg en het bruggetje bij Pastoor Thijssenlaan buiten Sterksel). Het budget voor het uitvoeren van mensgerichte BLV-projecten (tabel 11) is bekend en bedraagt €10.000. Van dit bedrag moeten ook de huidige mensgerichte maatregelen (ANWB Streetwise, VVN Verkeersexamen) die gemeente al neemt, worden bekostigd (Heeze-Leende, 2014c).

Tabel 11– BLV-projecten (MRE, (z.d)).

7.2 Metropoolregio Eindhoven subsidiëringmogelijkheden Vanuit de Metropoolregio Eindhoven (MRE) kan Heeze-Leende op twee manieren subsidie krijgen. Eerste mogelijkheid is met het uitvoeren van BLV-projecten. Het budget vanuit de MRE voor het Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 45 van 96

uitvoeren van deze projecten in Heeze-Leende bedraagt: €38.378. Hiervan is 25% (€ 9.594) bestemd voor mensgerichte maatregelen (in gemeente opgenomen als €10.000) en de overige 75% (€28 784) kan besteed worden aan infrastructurele projecten (hieronder valt ook de aanleg van zebrapaden en plaatsing verkeersborden). Voor alle uit te voeren BLV-projecten geldt dat 50% van de projectkosten subsidiabel zijn. De tweede mogelijkheid is om vanuit de Beleidsregel Fiets subsidie te krijgen. De MRE verleent geen subsidie voor beheer of het onderhoud van fietspaden en verleent enkel subsidie bij aanleg van nieuwe fietspaden en bij kwaliteitsverbetering (betere verharding of verlichting) van fietspaden. De kwaliteitsverbetering van fietspaden heeft voor de Metropoolregio Eindhoven een lagere prioriteit dan het aanleggen van fietspaden in het fietspadennetwerk. Voor beide subsidiemogelijkheden is er een maximaal projectbedrag van €500.000 vastgesteld (MRE, (z.d-a)) (figuur 28).

Figuur 28 – MRE subsidiemogelijkheden Beleidsregel Fiets (MRE, 2010).

De Metropoolregio Eindhoven houdt de optie open om subsidie te verstrekken aan overige regionale en/of innovatieve fietsprojecten. Hierbij moet in een tender nauwkeurig omschreven worden wat voor project het betreft (figuur 29).

Figuur 29 – MRE subsidiemogelijkheden Beleidsregel Fiets 2 (MRE, 2010).

Van de in hoofdstuk 6 beschreven maatregelen komen geen maatregelen in aanmerking voor subsidie vanuit de Metropoolregio Eindhoven. De maatregelen maken geen deel uit van het regionale of Sterfietsnet van de Metropoolregio of het zijn kleinere ingrepen waar geen subsidie voor kan worden aangevraagd (MRE, (z.d-a)).

7.3 Europese subsidiëringmogelijkheden Vanaf 2014 heeft de Europese Unie één overkoepelend subsidieprogramma: Horizon. Dit programma vervangt de eerdere subsidieprogramma’s: INTERREG, VERITAS, IEE / STEER en URBAL. Horizon is van toepassing van 2014 tot 2020 en heeft een totaalbudget van €80 miljard. Het subsidieprogramma Horizon bestaat uit verschillende onderdelen en niet al deze onderdelen zijn even kansrijk voor fietsprojecten. Voornamelijk het onderdeel smart, green and integrated transport van Societal Challenges (5,8 miljard euro totaalbudget) kan kansen bieden voor subsidies (Fietsberaad, 2014). Voor de maatregelen die in deze rapportage zijn beschreven, biedt Europese subsidie waarschijnlijk geen mogelijkheden, maar in samenwerking met de andere gemeenten in de Metropoolregio Eindhoven is het wellicht in de toekomst interessant.


8. M ARKETING In dit hoofdstuk volgen enkele methoden om de marketing voor deze rapportage, maar ook de marketing voor het fietsen in Heeze-Leende te verbeteren. 8.1 beschrijft de verschillende websites en applicaties die de gemeente kan benutten en in 8.2 worden enkele fietsinnovaties genoemd die Heeze-Leende zou kunnen toepassen.

8.1 Applicaties en websites Er zijn een hoop applicaties en websites beschikbaar die de gemeente kunnen helpen bij het actueel houden van haar fietsbeleid. Achtereenvolgens zullen de belangrijkste fietsapplicaties en website besproken worden. Routeplannerapplicaties zullen niet aan bod komen. Strava Strava heeft een smartphone app die sportieve fietsers en hardlopers wereldwijd gebruiken om hun prestaties bij te houden. Wekelijks worden er ruim twee miljoen trips (verplaatsingen) vastgelegd. Deze datapunten kunnen, mits zij goed geaggregeerd worden, een bron van informatie vormen voor het inzicht krijgen in de bewegingen van fietsers. Strava heeft recent (april 2014) een heatmap uitgebracht waarin een demonstratie wordt gegeven van al deze wereldwijde verplaatsingen. Het project staat nu nog in de kinderschoenen, maar is mogelijk interessant voor het achterhalen van de belangrijkste fietsroutes in de gemeente (Verkeersnet, 2014). Dit is waarschijnlijk geen optie voor alleen Heeze-Leende, maar kan wellicht via de Metropoolregio Eindhoven (binnenkort Metropoolregio Eindhoven) worden aangeschaft. Een impressie van de heatmap voor HeezeLeende is weergegeven in bijlage 16. BuitenBeter BuitenBeter heeft een smartphone app uitgebracht waarmee inwoners met behulp van een foto gebreken in de openbare ruimte kunnen aangeven. Deze inwoners maken een foto, leggen de locatie vast, omschrijven het probleem en verzenden vervolgens de melding. Aangesloten gemeenten bij BuitenBeter kunnen vervolgens deze melding zien en besluiten of ze iets tegen het probleem kunnen doen. Als dat zo is krijgt de melder weer een terugkoppeling (BuitenBeter, 2014) . Deze applicatie geeft melders niet alleen de mogelijkheid om knelpunten over fietsroutes te melden, maar het betreft de gehele openbare ruimte. Fietsmeldpunt.nl Fietsmeldpunt.nl is een initiatief van CROW en Fietsberaad. Deze site biedt inwoners van aangesloten gemeenten de mogelijkheid om fietsknelpunten te melden. Op een kaart van Google Maps kunnen buttons worden geplaatst over: paaltjes en obstakels, onduidelijke belijning en bebording, gladheid, bermen en trottoirbanden, slecht wegdek, smalle fietspaden, straatverlichting, het ontbreken van een fietspad en onduidelijke/gevaarlijke situaties (Verkeersnet, 2013). Daarnaast is een categorie voor overige meldingen beschikbaar. De kosten voor het gebruik maken van deze webtool bedragen €1000 (exclusief btw) per jaar. Fietsberaad geeft op haar site aan dat als meerdere gemeenten in dezelfde regio hier gebruik van willen maken dat de kosten dan lager zijn (Fietsberaad, (z.d)). Meldpunt Fietsersbond De Fietsersbond biedt fietsers op haar site de optie om knelpunten in het fietsnetwerk te melden. Hierbij gaat het melden nagenoeg hetzelfde in zijn werk als bij BuitenBeter. Het enige verschil is dat hier niet gebruik gemaakt wordt van een foto, maar van een website waar men een prikker kan plaatsen op de plaats van het knelpunt. Hierna wordt de klacht doorgestuurd naar de wegbeheerder en deze kan vervolgens een terugkoppeling geven als de klacht wordt aangepakt (Fietsersbond,


2014b). Met behulp van deze website kunnen knelpunten in het fietsnetwerk van Heeze-Leende tijdig worden opgespoord en aangepakt. Fietsplatform Fietsplatform is de organisator achter bordjeweg.nl. Een site (tevens een app) waar fietsers meldingen over missende LF (Landelijk fietsnetwerk)-bordjes of knooppuntbordjes kunnen doen. Fietsplatform biedt overheden een gratis widget om op de site te plaatsen. Hierdoor kunnen fietsers eenvoudig meldingen over missende bordjes doorgeven en de site stuurt deze automatisch naar de juiste onderhoudsinstantie. Daarnaast beschikt het Fietsplatform over een landelijke routedatabank die zij in GIS tweejaarlijks actualiseren en kunnen aanleveren aan aangesloten overheden. Zo houden de overheden een actueel overzicht van de fietsroutes (Fietsplatform, (z.d)).

8.2 Fietsinnovaties Deze paragraaf beschrijft enkele recente ontwikkelingen voor de fietspaden. Door het uitvoeren van dit soort fietsinnovaties kan de gemeente zichzelf op de kaart zetten. Vergevingsgezinde fietspad Begin 2013 is het project ‘het vergevingsgezinde fietspad’ van Royal Haskoning DHV gekozen als meest innovatieve onderzoeksplan voor de fiets. Dit fietspad heeft als doel om enkelvoudige letselongevallen beduidend minder te laten optreden bij voornamelijk de oudere fietser. De vergevingsgezindheid wil zeggen dat als de fietser een foutje maakt dit niet meteen door de infrastructuur wordt afgestraft. Deze fietspaden werken foutcorrigerend en letselbeperkend. Wegbeheerders houden bij vergevingsgezinde fietspaden rekening met: − mogelijkheid voor fietsers om koers/balans te houden; − ruimte voor correctie van stuurfouten; − afwezigheid of afscherming van obstakels. Dit onderzoekt loopt van 2013 tot 2016 en het is nu nog onduidelijk hoe ‘het vergevingsgezinde fietspad’ eruit komt te zien. (Verkeersnet, 2013) Lichtgevend fietspad Het lichtgevende fietspad is een uitvinding van Daan Roosegaarde samen met bouwbedrijf Heijmans. Het is de bedoeling dat de lichtgevende verflijnen, die overlag licht opnemen en dit ’s nachts uitstralen, worden aangebracht op fietspaden en hierdoor zijn bochten en bermen beter zichtbaar. Roosegaarde is momenteel in samenwerking met de ANWB bezig om onveilige fietspaden in kaart te brengen en kiest vervolgens een fietspad dat bewerkt wordt met deze lichtgevende verf (NOS, 2013). Verwarmd fietspad Bij een verwarmd fietspad wordt de huidige verharding vervangen door betonnen platen die verwarmd kunnen worden. De warmte die in de zomer wordt opgeslagen kan in de winter gebruikt worden om het fietspad ijs- en sneeuwvrij te houden en zodoende is strooizout niet meer nodig. In 2013/2014 is er een proef in Wageningen geweest met 50-meter verwarmd fietspad. Resultaten van deze proef zijn nog niet bekend (BNR, 2013).


9. S TRUCTURELE INBEDDING In dit negende hoofdstuk volgt een beschrijving van de structurele inbedding van de Lokale Aanpak Veilig Fietsen. Met behulp van deze Lokale Aanpak Veilig Fietsen is er een actueel overzicht van fietsknelpunten en de voorgestelde oplossingen voor deze knelpunten. Door deze rapportage kan het beleidsdocument Fietspadenplan uit 2009 worden geüpdatet.

9.1 Actualisatie Fietspadenplan In deze paragraaf volgt een korte beschrijving van hoe de gemeente met dit rapport in staat is om het Fietspadenplan te actualiseren om zo nieuw fietsbeleid vast te stellen. Lokale impuls Deze rapportage kan worden aangeboden aan het college van burgemeester en wethouders. Dit is ter kennisgeving dat een actueel fietsbeleidsplan in de maak is. Deze Lokale Aanpak Veilig Fietsen heeft als doel om een lokale impuls te geven aan het veilig fietsen in de gemeente. Hierdoor krijgt fietsveiligheid blijvend de aandacht binnen de gemeente. Actualisatie Met behulp van deze rapportage kan het Fietspadenplan uit 2009 worden geactualiseerd. Dit sluit ook aan op het in hoofdstuk twee genoemde coalitieprogramma. Hierin wordt de wens uitgesproken om het Fietspadenplan uit 2009 te actualiseren. Het geactualiseerde Fietspadenplan wordt medio 2015 aangeboden aan het college van burgemeester en wethouders. Eenmaal dit voorstel is aangenomen, heeft de gemeente Heeze-Leende een actueel fietsbeleidsplan waar het de beslissingen voor het fietsnetwerk op kan baseren. Regelmatig actualiseren Het is de bedoeling dat na het vaststellen van het nieuwe Fietspadenplan in 2015 dit plan op een regelmatige basis wordt geactualiseerd zodat de gemeente te allen tijde een overzicht heeft van de fietsknelpunten. Voor het regelmatig actualiseren van het rapport zijn er enkele aandachtspunten. Verkeerscommissie Een van de momenten dat de gemeente de mogelijkheid heeft om met de belangrijkste partijen op verkeerskundig gebied te overleggen is de verkeerscommissie. Iedere zes weken komen deze vijf partijen bijeen: Fietsersbond, Veilig Verkeer Nederland, de participatieraad, de politie en de verkeerskundige van de gemeente. De verkeerscommissie is een geschikt moment om eventuele nieuwe fietsknelpunten bespreekbaar te maken. De gemeente neemt tijdens deze sessies het initiatief. De gemeente is immers uiteindelijk de eindverantwoordelijke en degene die bepaalt welke fietsprojecten worden uitgevoerd. Overige ontwikkelingen De ongevalgegevens uit VIASTAT worden één keer in de zoveel jaar geüpdatet. Dit kan een aanleiding zijn om het Fietsbeleidsplan opnieuw onder de loep leggen. Door het actueel houden van de huidige set kaarten met ongevalsgegevens en de fietsknelpunten heeft de gemeente een overzicht van de knelpunten in de gemeente.


H ET RESUMÉ

Figuur 30 – Het resumé

In het derde resumé wordt de terugblik op de financiering, marketing en inbedding van de maatregelen beschreven. Voor de financiering zijn er drie mogelijkheden, waarbij de Europese subsidie minder reëel is. Subsidie vanuit de Metropoolregio is mogelijk bij enkele grotere fietsprojecten. Het merendeel zal echter betaald moeten worden uit gemeentebudget. De marketing van de maatregelen kan met behulp van applicaties (Strava, BuitenBeter) websites (Fietsmeldpunten en Bordjeweg.nl) en door het benutten van fietsinnovaties. Deze rapportage wordt gebruikt om het Fietspadenplan 2015 te actualiseren, maar deze rapportage heeft daarnaast als doel om een lokale impuls te geven aan het veilig fietsen in de gemeente. Na de actualisatie in 2015 is het de bedoeling dat het Fietspadenplan blijvend wordt geactualiseerd. Eén keer in de zoveel jaar een controle uitvoeren en met de samenwerkingspartners om tafel om nieuwe fietsknelpunten te lokaliseren en samen te zoeken naar oplossingen voor de knelpunten. Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 50 van 96

10. C ONCLUSIES EN AANBEVELINGEN In het tiende hoofdstuk volgen de conclusies en aanbevelingen van deze rapportage. Eerst worden in 10.1 de hoofd- en deelvragen herhaald. In 10.2 volgen de conclusies per fase en de terugblik op de doelstelling. Vervolgens volgen in 10.3 de aanbevelingen naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek.

10.1 Herhaling hoofd- en deelvragen In deze paragraaf volgen de conclusies per fase. Voor de zelfstandige leesbaarheid van dit hoofdstuk worden echter eerst de deelvragen en de centrale vraag herhaald. Centrale vraag Dit rapport geeft een antwoord op de volgende hoofdvraag: “Waar staat de gemeente HeezeLeende op het gebied van fietsbeleid en fietsveiligheid en wat kan beter?”. Deze vraag bestaat uit twee delen. Het eerste deel van deze vraag is beantwoord in Fase 1 (de inventarisatie). Fase 2 en Fase 3 geven antwoord op wat beter kan voor de gemeente. Deelvragen Het onderzoek is volgens de structuur van de Modelaanpak opgesplitst in een drietal fasen met negen deelvragen. FASE 1 - Inventarisatie 1) Wat is het huidige profiel van de gemeente Heeze-Leende? 2) Wat doet de gemeente Heeze-Leende al op het gebied van fietsveiligheid en hoe kunnen fietsmaatregelen aansluiten op de doelen en ambities? 3) Hoe kan de gemeente haar fietsmaatregelen aansluiten op geplande werkzaamheden en op toekomstige ontwikkelingen? 4) Op welke manier moeten samenwerkingspartners worden betrokken bij het opstellen van de Lokale Aanpak Veilig Fietsen? FASE 2 – Aanpak en maatregelen 5) Wat zijn de belangrijkste doelgroepen en bijbehorende knelpunten in de gemeente? 6) Wat zijn de meest nuttige maatregelen uit de Multi Criteria Analyses om te nemen en wat houden de maatregelen in? FASE 3 – Uitvoering en structurele inbedding 7) Op welke manier kunnen deze maatregelen worden gefinancierd? 8) Hoe vindt de marketing voor deze maatregelen plaats? 9) Welke afspraken met de samenwerkingspartners zijn er nodig voor structurele inbedding van de Lokale Aanpak Veilig Fietsen?

10.2 Conclusies In deze paragraaf volgen de belangrijkste conclusies van de negen hoofdstukken. In Heeze-Leende ligt in totaal 108 kilometer aan fietspaden (17 binnen de bebouwde kom en 91 buiten de bebouwde kom).Het fietsroutenetwerk sluit aan op die van aangrenzende gemeenten. Het fietsgebruik in de gemeente is vrij hoog met 3,7 fietskilometers per persoon (landelijk 2,9 kilometer per persoon). Het huidige fietsbeleidsplan van de gemeente is het Fietspadenplan uit 2009. Uit de wensen van de samenwerkingspartners en het college van burgemeester en wethouders blijkt dat een actualisatie van dit Fietspadenplan gewenst is. De gemeente doet nu al veel aan het verbeteren van de fietsveiligheid. Nieuwe fietspaden worden toegevoegd aan strooiroutes en regelmatig zijn er nieuwe onderzoeken naar toerisme en recreatie om gebreken in het fietsnetwerk te lokaliseren. De gemeente steekt vanuit Verkeer & Vervoer geld in de Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 51 van 96

fietseducatie van scholen en geld in het opknappen en aanleggen van fietspaden. Bij het opknappen en aanleggen van fietspaden poogt de gemeenten werk met werk te maken. De enige twee beleidsthema’s die achterblijven op het gebied van fietsveiligheid zijn Sport en Onderwijs. Vanuit hier zijn er geen initiatieven om de fietsveiligheid te verbeteren. Uit de samenwerking met de belangrijkste samenwerkingspartners (de Fietsersbond, Veilig Verkeer Nederland, de participatieraad, de politie en de dorpsraden) blijkt dat de Fietsersbond de grootste bijdrage levert bij het lokaliseren van de fietsknelpunten. Andere fietsknelpunten komen voort uit het Fietspadenplan uit 2009 en de ongevalgegevens van VIASTAT uit de periode 2008-2012. Het is lastig om een conclusie te trekken uit deze ongevalgegevens doordat deze verouderd zijn en door de dalende registratiegraad van verkeersongevallen. Desondanks blijkt uit de gegevens dat het aantal (brom)fietsongevallen in de gemeente (2008-2012) relatief meevalt. Van de 266 geregistreerde verkeersongevallen over de periode 2008-2012 zijn er 44 met (brom)fietsers geweest. Concluderend kan gesteld worden dat de gemeente al veel doet aan fietsbeleid en fietsveiligheid, maar dit betekent niet dat er geen extra aandachtspunten zijn. De gemeente richt zich voor de verbetering van de fietsveiligheid vooral op de meest kwetsbare doelgroepen: de jongere (4-16 jarigen) en de oudere fietser (60+ jarigen). Uit de uitgevoerde Multi Criteria Analyse blijkt dat het merendeel van de aangedragen knelpunten veroorzaakt wordt door ontwerpfouten en algemene gebreken in het fietsnetwerk. Voor het oplossen van deze knelpunten kan de gemeente zowel infrastructurele als educatieve maatregelen nemen. Voor de financiering van de maatregelen heeft de gemeente Heeze-Leende twee mogelijkheden. Deze kunnen worden betaald ofwel uit het gemeentelijk budget ofwel via subsidie van de Metropoolregio Eindhoven. De huidige marketing voor de fiets gebeurt via de gemeentesite, de VVV en door verenigingen zoals Recreatief HeezeLeende. Hieruit kan de conclusie worden getrokken dat de gemeente nu via enkele kanalen de fiets promoot, maar nog geen gebruik maakt van alle mogelijkheden die websites en applicaties bieden voor het achterhalen van fietsknelpunten en om inzicht te krijgen in druk gebruikte fietsroutes. De Lokale Aanpak Veilig Fietsen heeft als doel om een lokale impuls te geven aan het veilig fietsen binnen de gemeente. Het rapport heeft als einddoel om het Fietspadenplan uit 2009 te actualiseren. In de loop van 2015 kan de geactualiseerde versie worden voorgedragen aan het college van burgemeester en wethouders. Na de vaststelling van dit Fietspadenplan beschikt de gemeente weer over een actueel fietsbeleidsplan. Doelstelling De doelstelling voor dit onderzoeksrapport luidde: “Het uitvoeren van een onderzoek naar de fietsveiligheid in de gemeente Heeze-Leende met als eindresultaat een Lokale Aanpak Veilig Fietsen.” Deze doelstelling is gehaald. Er is een onderzoek (Lokale Aanpak Veilig Fietsen) uitgevoerd naar de fietsveiligheid in Heeze-Leende. Het onderzoek is uitgevoerd volgens de structuur van de landelijke Modelaanpak.

10.2 Aanbevelingen In deze paragraaf volgen de aanbevelingen die voortkomen uit de conclusies van deze rapportage. Heeze-Leende doet al veel op het gebied van fietsveiligheid. Dat betekent niet dat er geen extra aandachtspunten zijn. Vanuit Sport en Onderwijs zou er meer aandacht kunnen komen voor educatie. Vanuit Sport kan dit met fietsvoorlichting bij sportkantines en eventueel het programma Bike the Track van de Europese Unie. Voor Onderwijs ligt dit lastiger omdat veel van de huidige pakketten vanuit Verkeer & Vervoer worden geregeld. De scholen in Heeze-Leende zouden Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 52 van 96

aandacht voor fietsveiligheid kunnen vragen met hun eigen nieuwsbrieven of met behulp van hun eigen website. Vanuit de gemeente kan de fietsveiligheid bij scholen worden vergroot door toepassing van de Smileyroutes. Voor Gladheidbestrijding wordt aanbevolen om nieuw uit te voeren fietsprojecten toe te voegen aan de strooiroutes. Daarnaast helpt de website Gladdefietsroutes.nl voor het in kaart brengen van gevaarlijke fietsroutes in de wintermaanden. Het is goed om de ontwikkelingen voor ongevallenregistratie in de gaten te houden. Recent is de STAR Safety Deal gesloten. Deze richt zich op betere ongevallenregistratie en is gesloten tussen politie, Verbond van Verzekeraars en verkeerskundig ict-bureau VIA. De ontwikkeling is interessant omdat een betere ongevallenregistratie zorgt voor meer betrouwbare ongevalgegevens en die kunnen worden benut bij het vaststellen van de verkeers(on)veiligheid in de gemeente. De maatregelen die in dit rapport zijn beschreven zijn de hoogst scorende maatregelen uit de Multi Criteria Analyse. Deze maatregelen zijn voor de gemeente het meest nuttig om te nemen. Niet alle knelpunten met voorgestelde maatregelen zijn echter in dit rapport aan bod gekomen. Degene die een lagere score haalden in de MCA en om die reden niet zijn behandeld, zijn nog steeds nuttig voor de gemeente om aan te pakken. Deze Lokale Aanpak Veilig Fietsen heeft als belangrijkste thema: verkeersveiligheid. Het kan zijn dat locaties waar geen verkeersongeval heeft plaatsgevonden toch aangemerkt moeten worden als onveilige kruispunten. Per knelpunt is de maatregel beschreven in de bijlage die de gemeente kan uitvoeren om de fietsveiligheid op een knelpunt te verbeteren. De gemeente kan verder meer profiteren van samenwerkingsverbanden (A2-gemeenten, Metropoolregio) bij uit te voeren educatieve maatregelen. Dit kan bijvoorbeeld bij de fietsinformatiedag. Door deze te houden met meerdere gemeenten is de kans dat deze doorgaat, groter. Hetzelfde geldt voor Fiets4Safe. Heeze-Leende heeft zelf geen middelbare scholen binnen de gemeentegrenzen, maar kan met Fiets4Safe wel aantonen dat het zich inzet voor de fietsveiligheid van haar schoolgaande jeugd naar andere gemeenten. Verder geldt dat bij nieuwe fietsroutes rekening dient te worden gehouden met: voldoende ruime boogstralen, overrijdbare bermen en voldoende breedte op fietspaden. Dit kan gewaarborgd worden door gebruik te maken van de ontwerpwijzer Fietsverkeer van het CROW. Dat is een vereiste voor subsidieverlening vanuit de Metropoolregio, maar zorgt ook voor veiligere fietspaden. Tevens is het bevorderen van fietsveiligheid één van de uitgangspunten van het college van burgemeester en wethouders. Verder bleek dat er in de gemeente een aantal situaties zich voordoen waar het zicht op kruisende wegen beperkt is door begroeiing of dat verkeersborden niet zichtbaar zijn door obstakels. Dit kan voorkomen worden door te overleggen over de plaatsing van verkeersborden en te overleggen over het toestaan van begroeiing die op termijn het zicht op kruisende wegen wegneemt. Benut ook de mogelijkheden die websites en applicaties bieden. Ontwikkelingen zoals Strava kunnen met hun database snel inzicht geven in veel gebruikte fietsroutes. De gemeente geeft nu de link op haar website naar meldpunten voor de openbare ruimte zoals BuitenBeter en Verbeterdebuurt. Echter als deze op een meer prominente plaats op de website staan is de kans groter dat mensen deze applicaties ook weten te vinden. Daarnaast zijn Fietsmeldpunten een bron van informatie voor actualisatie van het overzicht van de fietsknelpunten. Probeer waar mogelijk innovaties op de fiets toe te passen. Hiervoor zijn een drietal mogelijkheden: het lichtgevende fietspad, het vergevingsgezinde fietspad en het verwarmde fietspad. Vaak leveren deze positieve publiciteit op voor de gemeente. Ten slotte is het belangrijk om het Fietspadenplan actueel te houden. Hierdoor houdt de gemeente het overzicht van de fietsknelpunten en kan zij deze tijdig oplossen. Vervolgens kan de gemeente doorgroeien in de verbetering van de fietsveiligheid en mogelijk ook het fietsgebruik onder de inwoners verder vergroten.


D E BRONNENLIJST Schriftelijke bronnen Internetbronnen Achternaam auteur (organisatie)

Voorletters, publicatiejaar of update

Titel van het document op de website

Datum van raadplegen

Webadres (url)

ANWB

(2014).

Streetwise

Geraadpleegd op 7 april 2014

http://www.anwb.nl/verkeer/streetwise

BNR

(2013).

Primeur voor Wageningen. Eerste verwarmde fietspad

Geraadpleegd op 13 juni 2014

http://www.bnr.nl/nieuws/mobiliteit/74978 4-1312/primeur-voor-wageningen-eersteverwarmde-fietspad

BuitenBeter

(2014).

Wat is BuitenBeter


http://www.buitenbeter.nl/

De politie

(2014).

De pijlers


http://www.politie.nl/over-depolitie/pijlers.html

DTV

(2012).

Bike the Track / Track the Bike


http://www.dtvconsultants.nl/Projecten/ar ticleType/ArticleView/articleId/1123/Bikethe-track--Track-the-Bike.aspx (11

Fietsberaad

(2012) .

Webtool Veilig Fietsen


http://www.fietsberaad.nl/index.cfm?lang= nl§ion=veiligfietsen

Fietsberaad

(2013).

Best Practices Fietsveiligheid


http://www.fietsberaad.nl/index.cfm?lang= nl§ion=bestpractices

Fietsberaad

(2014).

Horizon subsidieprogramma


http://www.fietsberaad.nl/index.cfm?lang= nl§ion=nieuws&mode=newsArticle&re pository=Europese+subsidies+geven+soms +net+een+duwtje+extra.

Fietsberaad

(z.d).

Webtool Fietsmeldpunt


http://www.fietsberaad.nl/index.cfm?lang= nl&repository=Webtools+burgerparticipati e+fietsbeleid

Fietsersbond

(2009.)

Fietspad of fietsstrook

Geraadpleegd op 14 mei 2014

http://www.fietsersbond.nl/defeiten/verkeer-enveiligheid/infrastructuur/fietspaden/wateen-fietspad-en-wat-een-fietsstrook

Fietsersbond

(2014a).

Wat we doen


http://www.fietsersbond.nl/defietsersbond/wat-we-doen

Fietsersbond

(2014b).

Meldpunt Fietsersbond)


http://meldpuntinfo.fietsersbond.nl/hoewerkt-het/hoe-doe-ik-eenmelding#.U5F0H_nV8Uo

Fietsplatform

(z.d).

Meldsysteem missende bordjes


http://www.fietsplatform.nl/netwerkbehee r-en-promotie/meldsysteem

Gladdefietsrout es

(z.d).

Website Gladdefietsroutes


http://www.gladdefietsroutes.nl/.

Heeze-Leende

(2013).

Gladheidsbestrijding


http://www.heeze-leende.nl/wat-speeltero/nieuws_3959/item/gladheidbestrijding _40521.html

Heeze-Leende

(2014a).

Rondleiding door Heeze-Leende


http://www.heeze-leende.nl/ontdekheeze-leende/rondleiding-door-heezeleende_3873/

Heeze-Leende

(2014b).

Coalitieakkoord Heeze-Leende


http://www.heeze-leende.nl/wat-speeltero/nieuws_3959/item/coalitieakkoord-


heeze-leende-van-cda-lokaal-heezeleende-en-vvd-klaar_42722.html Heeze-Leende

(2012e).

Beleidsplan WMO 2012-2015


http://www.heezeleende.nl/inwoners/loketmaatschappelijkeondersteuning_41079/item/beleidsplanwmo-2012-2015_28649.html#titel28649.

Heeze-Leende

(2012f).

Lokaal Gezondheidsbeleid 2013-2016


http://www.heezeleende.nl/document.php?m=5&fileid=4330 2&f=ef5d5228fa0379f88d25d8d71add2818 &attachment=0&c=39904.

Heeze-Leende

(2014g).

Projecten


http://www.heeze-leende.nl/wat-speeltero/projecten_3869/

Koop-co

(z.d).

Website Fiets4Safe


http://www.koop-co.nl/project/Fiets4safe

Metropoolregio Eindhoven

(z.d-a).

Subsidie en ondersteuning Mobiliteit

Geraadpleegd op 14mei 2014

http://www.sre.nl/subsidies/subsidies-enondersteuning/subsidies-mobiliteit.


(z.d-b).

Wat is de MRE


http://www.sre.nl/het-sre/wat-is-het-sre


(z.d-c).

A2-samenwerking


http://www.sre.nl/samenwerking/samenw erking-a2-gemeenten.

Ministerie van Infrastructuur en Milieu

(2012).

Model Aanpak

Geraadpleegd maart 2014

www.rijksoverheid.nl/.../modelaanpakveilig-fietsen/20130909-modelaanpak veilig-fietsen-1.pdf.

NOS

(2013).

Innovatief lichtgevend fietspad


http://nos.nl/op3/artikel/577208-innovatieflichtgevend-fietspad-moet-veiligerzijn.html

Strava

(z.d).

Strava Heatmap fietsverplaatsingen


http://labs.strava.com/.

SWOV

(2010).

Factsheet Fietsvoorzieningen


https://www.swov.nl/rapport/Factsheets/N L/Factsheet_Fietsvoorzieningen.pdf

SWOV

(2012).

Van fietsongeval naar maatregelen: kennis en hiaten


http://www.swov.nl/rapport/r-2012-08.pdf

SWOV

(2011).

Verkeersdoden niet nauwkeurig in beeld


http://www.swov.nl/nl/research/nieuwsbrie f/artikelen/2011/201109-registratieverkeersdoden.pdf.

Verkeersnet

(2014).

Big Data beschikbaar voor de hele wereld


http://www.verkeersnet.nl/11691/fiets-bigdata-beschikbaar-voor-de-hele-wereld/

Verkeersnet

(2013).

Fietsers helpen gemeenten om onveilige plekken op te sporen


http://www.verkeersnet.nl/10190/fietsershelpen-gemeenten-om-onveilige-plekkenop-te-sporen/

Verkeersnet

(2013).

Het vergevingsgezinde fietspad houdt 50 plussers op de been


http://www.verkeerskunde.nl/hetvergevingsgezinde-fietspad-houdt-50plusser.30826.lynkx.

Verkeerspleine n

(2014).

Het Verkeersplein


http://www.verkeerspleinen.nl/nl/applicati on#page_info

VIA

(2014).

Online Module VIASTAT


http://via.nl

VNG

(2012).

Model Aanpak

Geraadpleegd op 26 maart 2014

http://www.vng.nl/onderwerpenindex/mili eu-enmobiliteit/mobiliteitsbeleid/brieven/model aanpak-veilig-fietsen.

op

26


-

VVN

(2014c).

VVN Verkeersexamen


http://vvn.nl/wat-we-doen/op-debasisschool/vvn-verkeersexamen.

VVN

(2014b).

Over VVN


https://www.veiligverkeernederland.nl/ove r-vvn

Zeegers, T.

(2004).

Over breedtes van fietspaden


http://www.fietsberaad.nl/library/repositor y/bestanden/document000172.pdf

Verwijzing naar boeken Achternaam auteur

Voorletters, jaar van uitgave

Titel: eventuele subtitel

Plaats uitgever: uitgever

Heeze-Leende (2009)

Fietspadenplan 2009

Heeze-Leende

Heeze-Leende (2014d)

Uitvoeringsprogramma Infrastructuur (2014)

Heeze-Leende

VVN (2014a)

VVN Activiteitenplan (2014)

VVN

CROW (2006)

Ontwerpwijzer Fietsverkeer

Ede: CROW

Mondelinge bronnen Interviews Achternaam Voorletter(s) geïnterviewde Smedema, K., Niessen, A. Diverse gemeentelijke medewerkers van de volgende afdelingen (HeezeLeende, 2014c)

Functie

Organisatie

Plaats

Medewerker

Fietsersbond

Heeze

Medewerker

Gemeente HeezeLeende

Heeze

Datum interview 30-04-2014 Verschillende data in de periode maart – juni

- WMO - Toerisme en Recreatie - Verkeer - Milieu - Onderwijs - Sport

Figuren en tabellen In onderstaand overzicht zijn de figuren en tabellen die door de auteur zijn samengesteld niet opgenomen. Voor een reeks figuren uit hoofdstuk 5 en 6 is gebruik gemaakt van ondergronden van EasyGis en GIS. Deze zijn eveneens niet in onderstaand overzicht opgenomen. Figuren Nummer figuur

Beschrijving figuur

Bron (organisatie) met jaartal

Figuur 2

Overzichtskaart Heeze-Leende

Gemeentenatlas, 2014

Figuur 3

Beleidsthema’s Modelaanpak Veilig Fietsen

Ministerie van Infrastructuur en Milieu, 2012

Figuur 7

Het aantal ongevallen (blauw) en het aantal ongevallen met slachtoffers tot gevolg (rood) in beeld.

VIA, 2014

Figuur 8

Het aantal slachtofferongevallen (blauw) en het aantal slachtofferongevallen met dodelijke afloop (rood) in beeld.

VIA, 2014


Figuur 16

Onderbord 0405-1 voor attentie op fietsers van twee richtingen.

Theorie, 2014

Figuur 26

Smileyroutes bij de Da Costaschool

Dacostaschool, (z.d)

Figuur 28

MRE subsidiemogelijkheden Beleidsregel Fiets 1

Metropoolregio Eindhoven, 2012

Figuur 29

MRE subsidiemogelijkheden Beleidsregel Fiets 2

Metropoolregio Eindhoven, 2012

Beschrijving tabel

Bron (organisatie) met jaartal

Tabellen Nummer tabel Tabel 1

Huidig profiel Heeze-Leende

Fietsberaad, 2012

Tabellen 2 en 3

Risico- en doelgroepen voor de fietsers


Tabel 5

De gekozen risico- en doelgroepen zijn voorzien van een vinkje


Tabel 11

BLV-projecten

SRE/MRE, (z.d)


B IJLAGEN In de bijlagen zijn een aantal kaarten en tabellen opgenomen. Dit is gedaan omdat met behulp van dit rapport het Fietspadenplan uit 2009 wordt geactualiseerd. Om die reden zijn de lijsten en kaarten uit het Fietspadenplan geactualiseerd en bijgevoegd. Verder bevat de bijlagen de toelichting op alle fietsknelpunten van Heeze-Leende. Bijlage 1 - Overzichtskaart fiets aantrekkende bestemmingen in Heeze-Leende en omgeving Bijlage 2 - Toelichting op regionale, lokale en recreatieve verbindingen Bijlage 3 - Overzichtskaart van het fietsnetwerk van Metropoolregio Eindhoven Bijlage 4 - Toelichting op de verschillende verkeerseducatie pakketten Bijlage 5 - Tracé Bels Lijntje Bijlage 6 - Strooiroutes per dorpskern (fase 1, 2, 3) Bijlage 7 - Uitvoeringsprogramma Infrastructuur 2014 Bijlage 8 - Knelpunten vanuit Veilig Verkeer Nederland en Fietsersbond Bijlage 9 - Knelpunten vanuit het Fietspadenplan Bijlage 10 - Knelpunten vanuit VIASTAT Bijlage 11- Gecontroleerde fietsroutes en de bevindingen Bijlage 12- Overzichtskaart fietsknelpunten Bijlage 13- Multi Criteria Analyse – resultaten en toelichting Bijlage 14- Kostenplaatje maatregelen Bijlage 15- Beschrijving fietsvoorzieningen uit het CROW (2006) Bijlage 16- Strava Heatmap van Heeze-Leende


Bijlagen – Hoofdstuk 1 Bijlage 1 – Overzichtskaart fiets aantrekkende bestemmingen in Heeze-Leende en omgeving


Bijlage 2 – Toelichting op regionale, lokale en recreatieve verbindingen Regionale verbindingen Deze verbindingen liggen parallel aan hoofdwegen. Binnen de categorie regionale verbindingen worden hoogwaardige regionale verbindingen onderscheiden. Deze hoogwaardige verbindingen zouden een goal alternatief voor de auto kunnen zijn. Het CROW stelt enkele infrastructurele kwaliteitseisen aan fietspaden op regionale verbindingen: -

Indien de auto-intensiteit hoger is dan 3000 motorvoertuigen per etmaal dan is een vrijliggend fietspad of een fietsstrook noodzakelijk. Gesloten verharding Goede verlichting Opgenomen in gladheidbestrijding en veegprogramma

De gewenste breedte van de fietspaden is afhankelijk van of het fietspad in twee richtingen bereden wordt en de intensiteiten op het fietspad. Op gebiedsontsluitingswegen met een snelheid van 80km/u is een vrij liggend fietspad of een fietspad op een ventweg nodig. Voor gebiedsontsluitingswegen met een snelheid van 60km/u is deze eis minder hard. Lokale verbindingen Deze verbindingen liggen binnen de bebouwde kom voor het grootste deel in de verblijfsgebieden. Ze zijn bedoeld om het fietsnetwerk te verfijnen. Volgens het CROW zijn op de 50km/u gebiedsontsluitingswegen fietsstroken of fietspaden noodzakelijk. Voor de 30km/u verblijfsgebieden zijn in principe geen fietsvoorzieningen nodig. Recreatieve verbindingen Deze verbindingen moeten in de eerste plaats aantrekkelijk zijn voor de recreatieve fietser. Voor de recreatieve verbindingen zijn comfort en veiligheid belangrijke factoren. Het CROW vereist van recreatieve fietspaden een minimale breedte van 2.00 meter (voor gladheidbestrijding en onderhoud). Bij een fietsintensiteit boven de 50 fietsers per uur is een minimale breedte van 2.50 meter of een overrijdbare berm nodig (Fietspadenplan, 2009).


Bijlage 3 – overzichtskaart van het fietsnetwerk van Metropoolregio Eindhoven (2013). Bevat lokale, regionale, recreatieve en STER-verbindingen in Heeze-Leende.


Bijlagen - Hoofdstuk 2 Bijlage 4 – Toelichting op de verschillende verkeerseducatie pakketten ANWB Streetwise Streetwise is een verkeerseducatieprogramma voor kinderen op de basisschool. Het is zowel voor ouders als scholen een belangrijk hulpmiddel voor het verkeersvaardig maken van kinderen. Een team van instructeurs voert het programma uit. Met behulp van lesmaterialen als elektro- en rijlesauto’s en zebrpaden, verkeerslichten en opblaasbare auto’s wordt de praktijk zo veel mogelijk nagebootst. Voor de groepen 3 t/m 8 is er een iCheckbox. Hiermee kan de docent een effectieve oogmeting uitvoeren. (ANWB, 2014) Verkeersplein Shell - VVN Binnen het Verkeerspleinprogramma van Shell en VVN zijn er twee mogelijkheden. Er is een Mobiel Verkeerspleinpakket en het Schoolpleinpakket. Bij het Mobiele Verkeersplein worden kinderen uit de groepen 4, 5 en 6 op spelende wijs vertrouwd gemaakt met verkeersregels- en situaties. Er worden verkeerboden, skelters, fietsjes, zebrapaden en verkeerslichten gebracht en er wordt een parcours gebouwd. Het Schoolpleinpakket is een uitgebreid praktijkpakket waar er les wordt gegeven aan kleine groepjes (ongeveer tien kinderen) uit de groepen 1 t/m 8. Het pakket bevat wederom materialen om verkeerssituaties na te bootsen. Verkeersexamens VVN Het VVN verkeersexamen bestaat uit een praktijkdeel en een schriftelijk deel. Eerst wordt er een toets gemaakt waar de kinderen op verkeerskennis worden getest. Daarna volgt er een praktisch examen. Hierbij fietsen de kinderen een vooraf vastgelegde en geoefende route. Tijdens dit praktijkexamen wordt er gekeken naar het verkeersinzicht van de kinderen. Het VVN Verkeersexamen is niet bedoeld als einde van de verkeerseducatie in het basisonderwijs. Verkeersonderwerpen waar kinderen nog veel fouten in maakten kunnen opnieuw behandeld worden in de verkeerslessen, daarnaast is de route van de basisschool naar het voortgezet onderwijs een belangrijk aandachtspunt. Bijlage 5 – Tracé Bels Lijntje


Bijlage 6 – Strooiroutes per dorpskern (fase 1, 2, 3) Sterksel


Leende en Leenderstrijp


Heeze


Bijlagen - Hoofdstuk 3 Bijlage 7 – Uitvoeringsprogramma Infrastructuur 2014








Bijlagen – Hoofdstuk 5 Bijlage 8 – Knelpunten vanuit Veilig Verkeer Nederland en Fietsersbond

Veilig Verkeer Nederland Nr.

Locatie

Straat/Straten

Knelpunt

Oplossing anno 2014

Heeze 1

Heeze Bels Lijntje

Sandermannen

Eerste 100 meter van Bels Lijntje Mogelijk gaat het hier om de is niet meegenomen in fietsverbinding Heeze -> Bels asfalteringswerkzaamheden Lijntje (De Sandermannen). Zo ja is dit in de toekomst een optie om te verbreden.

2

Heeze Leende

Langstraat

Het fietspad van Heeze naar Leende vertoont al diverse oneffenheden (boomwortels). Zou opnieuw geasfalteerd moeten worden, waarbij dan tevens op diverse plaatsen de klinkers verwijderd kunnen worden.

Vanaf einde fietspad (als je vanaf Heeze komt) tot kern Leende (+600 meter) fietssuggestiestrook aanleggen.

Het ophogen van de kanten, zodat fietsers bij het uitwijken en weer teruggaan naar een fietspad niet een verhoging van enkele centimeters op hoeven te gaan. In de gemeenten in de wijken liggen in zijn geheel geen fietspaden. Kijk eens naar andere gemeenten (Geldrop, Nuenen). Hier liggen prachtige rood geasfalteerde fietspaden.

Als het hier gaat om de bermen langs fietspaden is dit om in het algemeen rekening mee te houden bij nieuw aan te leggen fietspaden.

Over het algemeen is er te weinig geld beschikbaar voor onderhoud.

Als de gemeente Heeze-Leende moet bezuinigen, is er niet extra geld vrij voor onderhoud. (Niet meegenomen in de MCA)

Algemeen 3

Algemeen

4

Algemeen

5

Algemeen

Conform de CROW-richtlijnen is in de woonwijken geen fietsvoorziening noodzakelijk. De Nieuwe Hoeven wordt ook als 30 km/uur woonwijk ingericht en daarna zijn ook hier geen fietsvoorzieningen noodzakelijk.


Fietsersbond Locatie

Straat/Straten

Knelpunt

Oplossing anno 2014 Conform de CROW-richtlijnen is in de woonwijken geen fietsvoorziening noodzakelijk. De smalle fietspaden en stroken zijn een aandachtspunt en hier kan met nieuw aan te leggen fietspaden en reconstructie van fietspaden rekening mee gehouden worden. Fietssuggestiestroken hebben geen wettelijke status en hebben ook geen minimale vereiste maatvoering. De wens van de Fietsersbond is om aan de overzijde van de Mc Donalds kant een tweerichtingsfietspad aan te leggen voor fietsverkeer Geldrop-Heeze Rulselaan; bossage of andere fysieke afscheiding. Valkenswaardseweg: belijning kan enkele meters verder doorlopen. Ten Borchwaldlaan: fysieke afscheiding. Schoolstraat: eventueel fietspad opheffen. De doorsteek bij de bossages toegangelijk maken voor fietsers (aflopende tegels aan beide kanten) en de doorsteek breder maken. Fietssugesstiestroken hebben geen wettelijke status. Daarnaast als parkeren wordt verboden, kunnen er parkeerproblemen optreden op de genoemde wegen. Tellingen verrichten op de Vlaamseweg, Rulselaan en Albertlaan en eventueel hierna fietsvoorzieningen creëren.

Heeze 1

Heeze

Groene Spinner

Veel van onze fietspaden en fiets(suggestie)stroken zijn te smal. Soms maar 90cm breed. Onlangs zijn enkele fietspaden in de Groene Spinner (Heeze) rond een boom zelfs lokaal versmald tot 90cm zonder aanduiding, terwijl dit ter plekke helemaal niet nodig is.

2

Heeze Geldrop

Geldropseweg

Rotondes nabij A67 Heeze zijn in ochtendspits slecht en gevaarlijk oversteekbaar voor fietsers.

3

Heeze & Leende

Schoolstraat, Valkenswaardseweg, Ten Borchwardlaan, Rulselaan

Fietspaden die eindigen op de rijweg zonder rugdekking (bv. Schoolstraat, Valkenswaardeseweg) of met alleen belijning (bv. Ten Borchwardlaan Heeze, Rulselaan Heeze) als rugdekking.

4

Heeze

Dirk Heziusweg Heeze kruist Willem v Oranjelaan

Ontbrekende fietsvoorziening

5

Heeze

Ginderover, Somerenseweg

Parkeren toegestaan op fietssuggestiestroken op doorgaande route Heeze

6

Heeze

Vlaamseweg, Rulselaan, Albertlaan

Druk of sluipverkeer op fietsverbindingen buiten de kom

7

Heeze

Mercury, Kruiseik

Onhandige kruisingen voor fietsers als de wegen als een soort bajonetfitting zijn uitgevoerd: asverspringing Mercury en Kruiseik in Heeze

Conform de CROW-richtlijnen is in de 30 km/uur woonwijken geen fietsvoorziening noodzakelijk.


8

Heeze

Meerdere straten in Heeze

9

Heeze

De Laarstukken

10

Heeze

Ten Borchwaldplein

11

Heeze Bels Lijntje

Sandermannen/ Heezerenbosch

12

Heeze Geldrop

Geldropseweg

Niet duidelijke voorrangssituaties bij verhoogde kruisingen waarbij het trottoir doorloopt. Recent voorbeeld: bij 't Perron Heeze: wat is de status van de Spoorlaan: gelijkwaardig of niet. Onduidelijke voorrangssituatie bij woonerven zonder uitrit (Imker/De Ambachten bij plateau Heeze, De Leuren/De Ambachten bij plateau Heeze, Mercury Heeze, Zuster Stellalaan/Mercury Heeze, ventweg ten Borchwardlaan/Mercury Heeze) Stationstunnel is belangrijke doorgaande fietsroute maar voldoet ondanks verbeteringen niet aan huidige normen (te steil, smal, geknikt) en eindigt aan beide zijden op trottoir met steile uitritblokken. Onoverzichtelijke kruising bij C1000 Heeze, met voorrangssituatie aan 1 kant onduidelijk, en aan andere kant fietsonvriendelijk.

Voorrangsborden aanbrengen aan de andere kant van Schoolstraat (t.o.v) Spoorlaan). De woonerven zonder inrit zijn in principe rechts heeft voorrang of rechtdoor op dezelfde weg gaat voor.

Dit zou mogelijk op de agenda moeten komen.Te grootschalig om in dit rapport te beantwoorden.

Voorrangstekens aanbrengen bij Ten Borchwaldplein om duidelijk te maken dat ofwel fietspad voorrang heeft ofwel dat de auto's voorrang hebben op de fietsers. Het prachtige Bels Lijntje dat Dit is in de toekomst een optie slechts met een smal fietspad om te verbreden. verbonden wordt met Heeze. Sandermannen: 1,00 meter. Heezerenbosch: zandpad 80km/u verkeer Geldropseweg Fietsersbond zou een Heeze-Geldrop rijdt veel te dicht tweerichtingenfietspad willen langs de (brom)fietsers (0,9 aan de overzijde van McDonalds meter berm; 1,80 meter kant. Zodat fietsers minder vaak fietspad). de Geldropseweg hoeven over te steken.

Leende 13

Leende

Rotondes A2 / Rotondes nabij A2 Leende zijn Valkenswaardseweg voor fietsers een risico: 2 rijstroken (snelweg-afrit) met oversteek-eiland zonder dat duidelijk aangegeven is dat auto’s op beide stroken van rechts komen.

Voor fietsers is het onduidelijk dat de auto's van rechts komen. Een waarschuwingsbord voor fietsers plaatsen en een verkeerspijl op het wegdek aanbrengen.


14

Leende

Dorpstraat

Te smalle sluisjes

15

Leende

Valkenswaardseweg VRI Leende: combinatie schoolroute en sluipverkeer is onpraktisch.

De sluisjes moeten een dusdanige breedte hebben dat ze het verkeer afremmen. Brede sluisjes betekent dat het verkeer niet op elkaar hoeft te wachten en dus harder kan rijden. Onduidelijke klacht.

Algemeen 16

Algemeen

17

Algemeen

18

Algemeen

19

Algemeen

20

Heeze & Leende

Muggenberg, SterkselsewegHeezerweg, Pastoor Thijssenlaan, Schoolstraat

21

Algemeen

Muggenberg

Fietsgevaarlijke hekjes en paaltjes op of naast het fietspad. Er zijn er diverse weggehaald maar er zijn er nog steeds veel die onnodig risico en hinder opleveren. Meldingen (veiligheid) openbare ruimte worden niet altijd goed opgepikt.

Wordt een onderzoek naar uitgevoerd door de Fietsersbond. Vormt een losse bijlage van dit rapport.

Fietspaden die onnodig haaks van richting veranderen. Veelal te kleine of ontbrekende bochtstralen. Ontbreken van een duidelijk fiets-voorkeursbeleid bij scholen.

Wordt een onderzoek naar uitgevoerd door de Fietsersbond.

Gebrek aan comfort leidt fietsers af en is daarmee ook een vorm van onveiligheid: veel onderhoudsgevoeligde betegelde fietspaden (Muggenberg, ruiterterrein, Sterksel-Heeze, SterkselMaarheeze), fietspaden die bij regen onderlopen (Schoolstraat Heeze) Ontbreken van echte doorgaande fiets(voorrangs)routes. Of situaties waarbij niet goed nagedacht is over de fietsroutes, bijv. onduidelijke fiets-routes in Nieuwe Hoeven (fietsers worden gedoogd op vele routes, onduidelijk of het fietsroutes zijn, soms tegen het verkeer in (Muggenberg overweg).

In het Fietspadenplan (2009) staat beschreven dat de voorkeur uitgaat naar de verhardingssoort asfalt, beton, tegelverharding en vervolgens stenen. Gelijktijdig met de uitvoering van de randweg kunnen deze fietspaden worden geasfalteerd (Muggenberg voornamelijk)

Onduidelijk klacht

Bij nieuw te ontwikkelen scholenprojecten rekening houden met de fiets én fietsvoorrangssituatie in scholenomgeving.

De Nieuwe Hoeven zal op de lange termijn worden ingericht als 30 km/uur en zodoende zijn er geen fietsvoorzieningen noodzakelijk. Concrete knelpunten uit inventarisatie Fietsersbond worden meegenomen.


22

Algemeen

23

Algemeen

24

Heeze & Leende

25

Heeze & Leende

26

Algemeen

Eigenlijk het volledig ontbreken van een fietsroutebeleid in Heeze-Leende, ook naar de naburige gemeenten en voor het woon-werk en woonschoolverkeer.

Huisvenseweg

Het achterstallig onderhoud van gevaarlijk opgedrukt asfalt bij boomwortels op het fietspad langs het Groot Huisven omdat een externe partij al jaren roept dit te willen opheffen, terwijl er al die tijd geen overleg over plaatsvindt. Heeze: Kapelstraat, De fietssituatie op de Jan Deckersstraat. doorgaande route door Heeze en Leende: Langstraat, door Leende is natuurlijk het Dorpstraat belangrijkste voorbeeld van fietsonveiligheid in de gemeente.

Kluis, Lijkweg, Holeweg, Hans v Breukelenweg, Molenschut, Strijperdijk.

Er is een goed overzicht van de bestemmingen die fietsverkeer aantrekken. Het is niet nodig om een los beleidsplan op te stellen voor woon-werk en woonschool. De routes naar deze bestemmingen staan ofwel in SRE fietsknooppuntenplan ofwel hebben prioriteit. (Strijperpad Leende bijvoorbeeld) Dit soort knelpunten worden meegenomen in onderhoudswerkzaamheden.

Heeze: Klacht is bekend bij de gemeente. Gezien de inrichting als 30 kilometer zone is er geen fietsvoorziening noodzakelijk. Na aanleggen randweg Heeze kan dit gebied verder vrachtwagenluw worden gemaakt. Leende: Aanleggen fietssuggestiestrook (zie VVN knelpunt 2).

Fietsroutes die gecombineerd zijn met 60 km/u wegen: Kluis, Lijkweg, Holeweg, Hans v Breukelenweg. Ontbrekende fietsvoorziening op 80 km/u wegen: Molenschut, Strijperdijk.

60: afhankelijk van gebruik voorzien van fietssugesstiestroken met rode kleur (vanwege uniformiteit). 80: afhankelijk van gebruik voorzien van fietsvoorzieningen (waarschijnlijk fietsuggestiestrook). Fietsveiligheid en Fietspaden worden ingericht conform de CROW-richtlijnen, feitsvriendelijkheid zit niet stelselmatig in ontwerp per situatie moet bekeken daarmee gemiste kansen voor worden of het gezien de kwalitatieve veilige verbindinge - verkeersonveiligheid bv doorgaande route De noodzakelijk is om fietspaden te Beemden-centrum (Heeze). Nog herinrichten. onduidelijk is hoe De Bulders fietstechnisch ingericht gaat worden.

De participatieraad De participatieraad had geen concrete knelpunten.

De politie De participatieraad had geen concrete knelpunten.


Bijlage 9 – Knelpunten vanuit het Fietspadenplan

Fietspadenplan 2009 Nr.

Locatie Straat/Straten * UPI 2014 = Uitvoeringsprogramma Infrastructuur 2014

Knelpunt (2009 en daarvoor)

Oplossing (anno 2014)

Heeze 1

Heeze

Ginderover

Fietssugesstiestrook bestaat uit tegels met een vervaagde belijning.

De fietssugesstiestroken rood accentueren.

2

Heeze - Someren

Somerenseweg in Heeze

Fietssugesstiestrook bestaat uit tegels met een vervaagde belijning.

De fietssugesstiestroken rood accentueren.

3

Heeze - Geldrop

Geldropseweg

Huidig fietspad ligt aan beide kanten relatief dicht op de Geldropseweg.

Langetermijnoplossing kan zijn om aan één zijde van de weg een breed tweerichtingenfietspad te realiseren.

4

Heeze - Providentia

Albertlaan

Op dit moment geen fietsvoorziening vanaf de doorgaande weg Heeze <> Sterksel naar Providentia.

Eventueel fietssuggestiestrook met rode markering aanleggen.

5

Heeze - Bels Lijntje

Sandermannen

Lastige hekjes bij de Sandermannen

Er zijn inmiddels hekjes verwijderd. De huidige hekjes blokkeren niet langer de ingang.

Via Vlaamseweg (gedeeltelijk)

Geen fietsvoorziening.

Eventueel fietssuggestiestrook aanleggen.

Sterksel 6 Sterksel - Someren


7

Past.Thijssenlaan ter hoogte van brug Sterkselse Aa

Smal fietspad

Staat op de planning (UPI 2014)

Geen fietsvoorziening

Fietssuggestietrook (VVN Knelpunt 2) aanleggen vanaf einde fietspad (vanaf Heeze naar Leende) tot kern Leende.

Sterksel-Maarheeze

Leende 8

Leende

Langstraat, Oostrikkerstraat, Dorpstraat, Valkenswaardseweg

9

Leende - Sterksel

Oostrikkerweg - Oostrikkerdijk - Beukenlaan Minimale voorziening is een vrijliggend fietspad.

10

Leenderstrijp Valkenswaard Leende - Zevenhuizen

Strijperpad

11

Molenschut, Zevenhuizen

Fietssugesstiestrook wordt rood geaccentueerd. (Collegeprogramma 2014) Onvoldoende breedte op fietspad. Staat op de planning om verbreed te (2,20 meter) worden (UPI 2014*) Minimale voorziening is een Eventueel fietssuggestiestrook vrijliggend fietspad. aanleggen. Vanaf Oostrikkersdijk over Molenschut en terug naar Leende via Zevenhuizen. Ingang Oude Baan (2,70 meter) is Eventueel verbreden ingang Oude Baan. voor fietsers relatief smal terwijl oversteek Valkenswaardseweg (4,20 meter) ruimte biedt aan tweerichtingen fietsers.

12

Leende - Valkenswaard Oversteek Valkenswaardseweg thv Oude Baan/Strijperpad

13

Leende - Leenderstrijp

Strijperstraat

Smal fietspad

14

Leende - Leenderstrijp

Strijpertunnel

Geen fietsvoorziening. Wegbreedte is 7 meter en 10 inclusief voetpaden aan beide zijden.

Er zijn fietssugesstiestroken en deze zijn rood geaccuenteerd. Breedte is 1,30 meter. Voor een passende fietsvoorziening zou de tunnel moeten worden verbreed, dat is niet realistisch.


15

Leende Bruggerhuizen

Verbinding ValkenswaardsewegBruggerhuizen

Smalle onlogische fietsverbinding

Vanuit Leende kan je via Leenderstrijp naar Bruggerhuizen (over Bruggerdijk). Dit is wel een smal fietspad (1,00 meter). Fietsverbinding vanaf Valkenswaardseweg is zodoende niet noodzakelijk. Route is vooral druk met recreatief fietsverkeer.

16

Leenderstrijp - België

Oversteek Petrus van Eijnattenlaan thv St.Benedictuslaan

Geen fietsoversteek met belijningen

17

Leende - Maarheeze

Zevenhuizen - Maarheezerweg Noord


Maarheeze heeft inmiddels een NSstation voor verbinding met Eindhoven en er rijdt een bus (196) van Maarheeze naar Valkenswaard (Were-Di)

18

Leenderstrijp Soerendonk

Strijperdijk


In dorpskern Leenderstrijp soort fietssuggestiestrook met gekleurde tegels. Buiten Leenderstrijp geen fietsvoorziening. Eventueel fietssugesstiestrook aanleggen. Strijperdijk ->

Heeze-Geldrop, De Zegge, Strabrechtse Heideroute, Geldrop-Aalst/Waalre, HeezeLeende, Sterksel-Someren, LeenderstrijpValkenswaard en Leenderstrijp-Soerendonk

Fietsroutes toevoegen aan SREfietsnetwerk

In de meest recente SRE kaart is Leende toegevoegd en daarnaast de verbinding van Heeze binnendoor naar de Somerenseweg

Algemeen 19

Heeze & Leende


20

Heeze & Leende

Rulselaan/Rul, Willem van Oranjelaan, Vondellaan, Pastoor Spieringslaan, Strabrecht, Burg. Serrarisstraat, Binnenhof, Spoorlaan, Molenhoeven, Warande, Windrecht, Aangelagen, Schutsakker, Pastoor van der Voortlaan, Voorderweg, Halfeindschestraat, Zwarte pad, Margrietlaan, Nachtegaallaan, Irislaan en Krokuslaan

Fietsroutes toevoegen aan SREfietsnetwerk

In de meest recente SRE kaart is Leende toegevoegd en daarnaast de verbinding van Heeze binnendoor naar de Somerenseweg

21

Heeze & Leende

Heeze - Someren, Leende - Eindhoven, Heeze - Sterksel

Geen fietsvoorlichting of fietsvoorlichting niet op het fietspad gericht.

22

Heeze & Leende

Onvoldoende boogstralen ter hoogte van kruisingen

Het fietspad Heeze-Someren is verlicht, Heeze - Sterksel ook, Leende Eindhoven is onduidelijk om welke route het gaat. Onduidelijke klacht

23

Heeze & Leende

Molgoten, met name ter hoogte van kruisende fietspaden

Onduidelijke klacht


24

Heeze & Leende

Op schoolroutes ontbreken fietsvoorzieningen en/of goede oversteekmogelijkheden

Onduidelijke klacht

25

Heeze & Leende

Misbruik door gemotoriseerd verkeer

Onduidelijke klacht

26

Heeze & Leende

Wortelgroei

27

Heeze & Leende

Onderbord ter attentie voor tweerichtingenfietspaden

Wordt in onderhoudswerkzaamheden meegenomen Het plaatsen van het OB505 bord om aan te geven dat een fietspad zonder asmarkering wel een tweerichtingenfietspad is. Bijvoorbeeld van toepassing op Muggenberg.


Bijlage 10 – Knelpunten vanuit VIASTAT Datum / Locatie

Oorzaak

V1

L1

V2

L2 Gevolg

Opmerkingen

Heeze Geldropseweg (buiten kern Heeze) 22-9-2008 (W)

19-12-2008 (W)

Fietser heeft geen voorrang verleend aan bromfietser

F

65

BF

16

Geen slachtoffers

Verkeersgedrag waar de gemeente geen infrastructurele maatregelen tegen kan nemen.

Fietser maakte fout bij oversteken, aangereden door auto

F

49

A

51

Fietser overleden

Inmiddels is er een oversteekplaats met VRI gerealiseerd

Fietser maakte fout bij oversteken, in flank aangereden door auto

F

63

A

42

Geen slachtoffers

Inmiddels is er een oversteekplaats met VRI gerealiseerd

Kruising is van alle kanten van alle voorrangsborden en tekens voorzien. Mogelijk oplossing is het zicht vanuit de Serrarisstraat op de fietsers vanaf rotonde Geldropseweg verbeteren. (Viastat 1)

28-8-2011 (W) Muggenberg / De Hendsse Driessen / Burgemeester Serrarisstraat

Auto raakt fietser in de flank.

A

46

F

71

Fietser gewond

BF

18

L

nvt

Fietser gewond en Eventueel inzetten op educatie rondom ziekenhuisopname dronkenschap en jongeren.

13-7-2008 (K) Burgemeester Serrarisstraat Bromfietser rijdt (dronken) 's nachts tegen lichtmast

21-8-2010 (W) Pastoor Spieringslaan / Geldropseweg

Kop/staart botsing tussen fietser en bestelauto

F

29

BA

46

Geen slachtoffers

Voorrangsbord vanaf Pastoor Spieringslaan staat verscholen achter lantaarnpaal, mogelijk is dat de reden dat de situatie niet duidelijk is geweest. Viastat (2)

A

nvt

F

49

Fietser gewond


22-11-2009 (K) Geldropseweg (binnen kern Heeze) 3-10-2009 (W)

Auto reed teveel rechts, fietser aangereden


Auto maakte fout bij het in/uitvoegen, snorfietser aangereden

A

49

SF

18

Snorfietser Verkeersgedrag waar de gemeente geen gewond en infrastructurele maatregelen tegen kan nemen. ziekenhuisopname

A

40

F

74

18-6-2008 (W)

Auto maakte fout bij het in/uitvoegen, bromfietser aangereden

Bromfietser Kapelstraat is recent als 30 km/u ingericht gewond en ziekenhuisopname

9-7-2008 (W)

Auto maakte fout bij het inhalen en sneed fietser

A

60

F

15

Geen slachtoffers

A

47

F

nvt Fietser gewond

BA

44

F

16

Eerste hulp toegediend aan fietser

Emmerikstraat, Kruis is recent volledig heringericht

Fietser verleende geen voorrang aan auto

F

47

A

57

Geen slachtoffers

Mogelijk een extra doorsteek realiseren, zodat fietsers aan beide kanten kunnen oversteken. Deze is opgenomen in de MCA onder Viastat (3)

Fietser verleende geen doorgang aan auto

F

15

A

49


Emmerikstraat, Kruis is recent volledig heringericht

Fietser gewond

Boogstralen van de in- en uitgangen van de rotonde voor fietsers verbreden. Deze is opgenomen in de MCA onder Viastat (4)

10-7-2010 (W) Kapelstraat

Kapelstraat is recent als 30 km/u ingericht

Kapelstraat / Jan Deckersstraat / Schoolstraat

27-6-2008 (K) Kruis

Auto verleende fietser geen doorgang

Bestelauto verleende fietser geen doorgang 12-8-2008 (W) Aangelagen / Driesakker

8-12-2009 (W) Emmerikstraat / Schoolstraat

4-2-2008 (K) Wilhelminaplein / Oude Stationsstraat (rotonde)

Vrachtauto verleende fietser geen doorgang 10-2-2010 (K) Leenderweg / Pastoor van der Voortlaan

VR

39

F

9

Jan Deckersstraat is recent als 30 km/u ingericht


Auto verleende geen voorrang aan fiets

A

46

F

53

Geen slachtoffers


15-1-2008 (K)

Leende Langstraat

8-5-2008 (W) Nachtegaallaan

A

44

BF

20

Eerste hulp toegediend aan bromfietser

BA

58

F

78

Fietser gewond en Verkeersgedrag waar de gemeente geen ziekenhuisopname infrastructurele maatregelen tegen kan nemen.

Fietser verleende geen voorrang aan trekker

F

58

T

27

Fietser gewond en Verkeersgedrag waar de gemeente geen ziekenhuisopname infrastructurele maatregelen tegen kan nemen.

Fietsers en auto, flankongeval

F

68

A

38

Geen slachtoffers

Locatie ongeval onduidelijk

Fietsers en auto, flankongeval

F

65

A

57


Locatie ongeval onduidelijk

F

50

BF

46

Fysieke afsluiting voor motorvoertuigen staat Fietser gewond en reeds op de agenda. Deze is opgenomen in de ziekenhuisopname MCA onder Viastat (5)

Auto verleende bromfietser geen doorgang

Bestelauto schampt fietser


20-5-2009 (W) Valkenswaardseweg 20-5-2009 (K) 19-11-2009 (K)

30-11-2009 (K) Heezerenbosch (ter hoogte van viaduct over A2)

17-9-2008 (W)

Fietser reed te weinig naar rechts, aangereden door bromfietser

Sterksel Albertlaan


Auto houdt te weinig afstand, kopstaart botsing met fietser

A

39

F

19



Auto raakt fietser in de flank.

A

49

F

66

Fietser gewond


Auto verleende geen voorrang aan snorfietser

A

35

SF

86

Snorfietser overleden

Plateau plaatsen op deze kruising. Deze is opgenomen in de MCA onder Viastat (6)

Auto verleende fietser geen voorgang

A

52

F

16



Auto verleende bromfietser geen doorgang

A

64

F

34

Geen slachtoffers


12-12-2010 (W) Pastoor Thijssenlaan / Beukenlaan 3-10-2008 (K) Averbodeweg / Stoeiing

4-5-2010 (K) Vlaamseweg/Heezerweg

12-3-2009 (K) 15-9-2009 (K)

V1 = Vervoerwijze eerst genoemde bestuurder (bij oorzaak) V2 = Vervoerwijze tweede genoemde bestuurder (bij oorzaak) L1 = Leeftijd eerste genoemde bestuurder (bij oorzaak) L2 = Leeftijd tweede genoemde bestuurder (bij oorzaak) F = Fietser V = Voetganger T = Trekker L = Lichtmast A = Automobilist

SF = Snorfietser BF = Bromfietser BA = Bestelauto VF = Vrachtauto

Deze tabel geeft een analyse van de ongevallen (inclusief slachtofferongevallen) die plaatsvonden tussen 2008 en 2012 in Heeze-Leende. In deze analyse wordt de oorzaak en het gevolg per ongevalslocatie beschreven. Bij sommige ongevallen staat beschreven dat deze zijn opgenomen in de MCA onder VIASTAT. Dit wil zeggen dat deze ongevallen als los knelpunt worden beoordeeld in de MCA. De andere verkeersongevallen hebben geen duidelijke infrastructurele-oorzaak en worden zodoende niet in de MCA vermeld. W = een wegvakongeval. K = een kruispuntongeval.


Bijlage 11 – Gecontroleerde fietsroutes en de bevindingen Heeze

Vervaagde belijning bij fietsoversteken. Beide foto’s zijn van fietsoversteken op de Muggenberg. De rechter foto is de fietsoversteek waar de Sandermannen de Muggenberg kruist. Dit is een onoverzichtelijk kruispunt als je vanaf de Sandermannen fietst richting de Muggenberg. Mogelijk goed om bord voor gevaarlijk kruispunt (J8) te plaatsen en de voorrangssituatie duidelijker aan te geven. Daarnaast het verwijderen van begroeiing zodat zicht vanuit fietspad Sandermannen op Muggenberg, en omgekeerd, verbeterd.

Sterksel

Lokale Aanpak Veilig Fietsen | “Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende” | Pagina 88/96

Buitengebied vervolg


Bijlage 12 – Overzichtskaart fietsknelpunten


Bijlagen – Hoofdstuk 6 Bijlage 13 – Multi Criteria Analyse – resultaten en toelichting Verkeersveiligheid (max 5)

3 1 2 2

0 4 0 0

2,2 3 1,95 1,45

2 1 2 2 0 4 4 4 3 3 3 1 2 1 1 3 1 3 1 4 1 1 3 3 4 1 2

3 0 3 4 4 4 4 4 1 4 1 0 5 4 1 4 1 4 1 1 1 1 4 1 4 1 5

0 4 2 0 0 0 0 0 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 3 0 0 0

1,8 2,55 2,5 2,05 1,75 2,85 2,35 2,85 1,95 2,7 1,7 2,55 2,55 1,65 0,65 2,45 0,65 2,45 0,65 2,55 0,65 0,65 2,45 2,5 2,35 0,65 2,55

Score (max 5)

Draagvlak (max 5) 3 4 3 3

Financieel (max 5)

Effectiviteit (max 5)

Nummer

4 3 4 2

VVN 1 2 3 4

Fietsersbond 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27

3 4 3 3 3 5 3 5 5 5 4 4 4 2 1 4 1 4 1 4 1 1 4 3 3 1 4


Fietspadenplan 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

3 3 4 4 1 3 5 3 4 5 4 4 1 3 3 3 2 4 1 1 1 1 1 1 1 1

3 3 1 4 1 2 5 4 5 4 4 3 1 2 1 2 3 3 1 1 1 1 1 1 1 1

3 3 0 4 1 2 3 1 4 4 4 3 1 1 2 1 4 3 1 1 1 1 1 1 1 1

0 0 4 4 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1,95 1,95 2,55 4 0,65 1,55 2,75 2,65 2,75 2,85 2,6 2,2 0,65 1,3 1,4 1,3 1,95 2,2 0,65 0,65 0,65 0,65 0,65 0,65 0,65 0,65

VIASTAT 1 5 2 5 3 4 4 5 5 2 6 4

1 1 1 3 1 4

5 5 4 3 3 2

2 1 1 2 3 5

3,35 3 2,5 3,15 2,45 3,85

BIJDRAGE MAATREGELEN AAN FIETSDOELEN

Beoordelingscriteria 1) Effectiviteit: Een geschat effect van de maatregel. Wat wordt met deze maatregel bereikt? 2) Draagvlak: De maatregel moet in zekere mate overeenkomen met de ambities van Heeze-Leende en daarnaast in zekere mate overeenkomen met de wensen van de dorpsraden.

Maximale score

Weging

5

0,25

5

0,15

5

0,25


3) Financieel: De gemeente heeft een bepaald budget beschikbaar en hiervan moeten de maatregelen worden bekostigd. Maatregel mogen om die reden niet teveel geld kosten. 4) Verkeersveiligheid: Heeft er een verkeersongeval plaatsgevonden? Totaal score = 5 (5* 0,25 + 5 * 0,15 + 5 * 0,25 + 5*0,35)

5

0,35 1

Effectiviteit (Weging 0,25) 0 = Maatregel niet effectief 5 = Maatregel zeer effectief Met de effectiviteit van de maatregel wordt bedoeld in hoeverre de maatregel een bijdrage levert aan het oplossen van een knelpunt. Voor het toekennen van deze scores is gebruik gemaakt van een studie van het SWOV naar effecten van infrastructurele fietsmaatregelen op fietsveiligheid Draagvlak (Weging 0,15) 0 = Maatregel komt niet overeen met collegeprogramma en/of wensen van dorpsraden 5 = Maatregel komt volledig overeen met collegeprogramma en/of wensen van dorpsraden Met de draagvlak van de maatregel wordt bedoeld in hoeverre de maatregel overeenkomt met de fietsdoelstellingen en ambities van Heeze-Leende en daarnaast in zekere mate overeenkomen met de wensen van de dorpsraden. Financieel (Weging 0,25) 0 = Maatregel is financieel onhaalbaar en lastig in te plannen 5 = Maatregel is financieel zeer haalbaar en lastig in te plannen Met financieel wordt bedoeld in hoeverre de maatregel betaalbaar is voor Heeze-Leende en hierbij weegt mee of er werk met werk gemaakt kan worden door aan te sluiten op geplande werkzaamheden (Uitvoeringsprogramma Infrastructuur) Voor de financiële beoordeling is gebruik gemaakt van het geschatte kostenplaatje (bijlage 13) Verkeersveiligheid (0,35) 0 = Geen verkeersongevallen op locatie 1 = Aanrijding zonder slachtoffers 2 = Slachtoffer(s) gewond 3 = Slachtoffer(s) ernstig gewond 4 = Slachtoffer(s) zeer ernstig gewond 5 = Slachtoffer(s) overleden De ongevallen die er hebben plaatsgevonden en de ernst van deze ongevallen


Bijlage 14 – Kostenplaatje maatregelen Toelichting Alleen de concrete knelpunten zijn opgenomen in dit kostenplaatje. Voor maatregelen Fietspadenplan 7 en 10 is het kostenplaatje uit het Uitvoeringsprogramma Infrastructuur overgenomen.

Kosten per m2 25 € 230 € 50 € 65 €

Globaal kostenplaatje fietsvoorziening Per m2 fietssugesstiestrook (asfalt, rood) (breedte 1,5) (KWS Asfalt, 2014) Per m2 vervangen tegelfietspad door asfalt (breedte 2.5) (Fietsberaad) Per m2 verbreden fietspad van secu 1.20 meter naar 1.50 meter. (KWS Asfalt, 2014) Per m2 verbreden fietspad van secu 1.20meter naar 2.00 meter. (KWS Asfalt, 2014)

Partij VVN Fietsersbond Fietsersbond Fietspadenplan Fietspadenplan Fietspadenplan Fietspadenplan Fietspadenplan Fietspadenplan Fietspadenplan Fietspadenplan Fietspadenplan VIASTAT

Nummer maatregel 2 (Fietssuggestiestrook) 2 (Aanleg fietspad 2 (Grondaankoop) 11 (Sandermannen) 11 (Heezerenbosch) 3 (Aanleg fietspad 3 (Grondaankoop) 4 (Fietssugesstiestrook) 6 (Fietssugesstiestrook) 7 (Verbreden fietspad en brug Sterksel Past. Thijssenlaan) 8 (Fietssuggestiestrook) 9 (Fietssugesstiestrook) 10 (Verbreden fietspad Strijperpad) 11 (Molenschut) 11 (Zevenhuizen) 18 (Fietssuggestiestrook) 6 (Plateau aanbrengen op kruising)

Geschatte afstand maatregel (meters) 670 1900 1900 450 160 1900 1900 1500 3150

Kosten van toepassing (€) € 25 € 65 onbekend € 65 € 65 € 65 onbekend € 25 € 25

670 3100

€ 25 € 25

1200 800 4000

€ 25 € 25 € 25 onbekend

Totale kosten (€) € 16.750 € 123.500 Fors € 29.250 € 10.400 € 123.500 Fors € 37.500 € 78.750 € 125.000 € 16.750 € 77.500 € 145.000 € 30.000 € 20.000 € 100.000 Gemiddeld


Bijlage 15 – Beschrijving fietsvoorzieningen uit het CROW (2006)

Tabel 12 – Fietsvoorzieningen (CROW, 2006) Er is een onderscheid tussen een fietsstrook (doorgetrokken belijning en onderbroken belijning) en een fietssuggestiestrook. Op een fietsstrook met doorgetrokken belijning heeft een automobilist geen rechten. Een automobilist mag hier niet parkeren of stoppen. Een automobilist mag enkel over een onderbroken belijning rijden om een parkeerhaven te bereiken, maar niet om te stoppen of parkeren. Een fietssugesstiestrook is in feite geen fietsstrook met juridische status. Deze stroken worden voornamelijk toegepast om een weg optisch te versmallen met als doel snelheidsverlaging van het gemotoriseerde verkeer. Fietsers zijn niet verplicht om op deze suggestiestroken te rijden en automobilisten mogen stoppen, stilstaan en parkeren op deze stroken (Fietsersbond, 2009). Op de gebiedsontsluitingswegen gaat de voorkeur uit naar een vrijliggend fietspad. De hoge mate van scheiding tussen de fietsers en het gemotoriseerd verkeer wordt als de beste bescherming ervaren. Een vrijliggend fietspad is afhankelijk van de fietsintensiteit en het aantal rijrichtingen tussen de 2 en 4 meter breed. Daarnaast is tussen de weg en het vrijliggende fietspad een minimale berm van 4,50 meter aanbevolen. (SWOV,2006). Een fietspad is vanuit verkeerskundig oogpunt een rijbaan die bestemd is voor fietsers en deze is fysiek afgescheiden van de andere rijbanen. Een fietspad is voorzien van het bord G11: verplicht fietspad of van het bord G13: onverplicht fietspad. Daarnaast kan het fietspad voorzien zijn van het bord G12a. Dan is het fietspad verplicht voor zowel bromfietsers als fietsers (Fietsersbond, 2009).

Figuur 31 – De fietsborden G11, G12A en G13 (Rijkswaterstaat, (z.d))


Bijlage 16 – Strava Heatmap van Heeze-Leende


Lokale Aanpak Veilig Fietsen Samen naar een veiliger en beter fietsnetwerk in Heeze-Leende

Recommend Documents