4
1
vakbeurzen
locatie
www.projectbuild.be
www.projectbuild.be
>350
>65
exposanten
learnShops™
ECOlogie + ECOnomie in de bouw = haalbaar en betaalbaar? De uitdagingen van de bouwsector voor het behalen van de Europese normen tegen eind 2020 zijn niet gering. Energie-efficiënt (ver-)bouwen, gecombineerd met de verwerking en betaalbaarheid zijn een must voor alle partijen betrokken in het bouwproces. Deze uitdagingen gelden niet alleen voor nieuwe projecten (inplanting en ontwerp), maar evenzeer voor renovatie of herbestemming én het onderhoud van bestaande gebouwen. Steeds meer partijen (architecten, studiebureaus, energiedeskundigen) hebben hun inbreng in de ontwerpfase. Bovendien wordt steeds vaker ook het onderhoud (facility management) opgenomen in de initiële projectplannen. Systemen over de diverse bouwdisciplines heen dienen op elkaar te worden afgestemd, met systeemintegratie van de elektrische- en HVAC-installaties als voorbeeld. Alles staat of valt met een geïntegreerd projectplan, de correcte verwerking en vooral een effi ciënte afstemming van de verschillende partijen onderling, de zogenaamde ‘ketensamenwerking’. Uitdagingen genoeg dus voor de bouwsector. En ja, de bouw is een innovatieve sector! Fabrikanten lanceren sinds jaren systemen en producten die oplossingen bieden op het vlak van duurzaamheid en (energie-)efficiëntie. Media, bouwfederaties en diverse organisaties zetten alles in het werk om hun bijdrage te leveren. Aan dynamiek binnen de bouw beslist geen gebrek. Alleen, wie zal dit allemaal realiseren? Het vinden (en houden) van personeel blijft een nijpend probleem. Omtrent jobs en opleidingen in de bouw zijn diverse initiatieven die minstens van evengroot belang zijn dan het ‘duurzaam bouwen’ op zich. Premies voor (ver-)bouwen zijn een goede stimulans. Steun op gelijk welk vlak aan (bouw-)bedrijven voor tewerkstelling en opleiding evenzeer een must. Steven Meeremans Project Manager
[email protected]
COLOFON Extra bijlage bij de Standaard van 14 september 2011, valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie. Dit katern is samengesteld naar aanleiding van de vier vakbeurzen voor professionals in de bouw, georganiseerd door easyFairs op 22 & 23 september 2011 in Brussels Expo (Hallen 1, 3 en 4). Redactionele artikels uit dit katern werden opgesteld door enkele partners die de vakbeurzen ondersteunen en invulling geven, waarvoor onze gewaarderde dank. easyFairs organiseert vakbeurzen, gratis toegankelijk voor professionals. In een korte tijdsduur kunnen bezoekers zich updaten omtrent innovaties bij exposanten, seminars door onafhankelijke sprekers en netwerken.
46% van de bouwprofessionals stelt dat energiezuinig bouwen slechts een paar sectoren ten goede is gekomen
2 | 4 VAKBEURZEN VOOR BOUWPROFESSIONALS – 22 & 23 SEPTEMBER 2011 – BRUSSELS EXPO
4 VAKBEURZEN VOOR BOUWPROFESSIONALS Op 22 en 23 september 2011 organiseert easyFairs 4 vakbeurzen in Brussels Expo, exclusief voor alle professionals betrokken in het ontwerp, realisatie en onderhoud van nieuwbouw- en renovatieprojecten. Elke vakbeurs heeft een eigen programma: exposanten, seminaries en netwerkmomenten.
Het algemene thema van de vakbeurzen omhelst de uitdagingen van de Belgische bouwsector om de Europese normen tegen eind 2020 te halen. Namelijk: efficiëntie op het vlak van energieverbruik, maar ook voor wat de samenwerking tussen verschillende partijen betreft. Dit alles gecombineerd met het economische aspect: hoe (ver-)bouwen betaalbaar houden?
4
1
vakbeurzen
locatie
>350
>65
exposanten
learnShops™
De belangrijkste actoren uit de bouwsector (federaties, organisaties en media) ondersteunen de events. Meer dan 65 onafhankelijke sprekers brengen een update omtrent trends en uitdagingen, elk binnen hun specifiek vakgebied. In 3 paleizen wordt gedurende 2 dagen een technische update gegeven: innovaties bij meer dan 350 expo-
santen, onafhankelijke seminaries, events en netwerkmomenten. Dé gelegenheid voor alle professionals uit de bouwsector om zich op korte termijn te informeren en te netwerken. De beurzen zijn vrij toegankelijk, exclusief voor voor professionals uit de bouwsector. Vooraf registreren is aangewezen via www.projectbuild. be.
Marktonderzoek Kan betere ketenintegratie bijdragen tot energiezuinig bouwen? In het kader van deze vakbeurzen voerde Essencia, marketingbureau voor de bouwsector, een nationaal onderzoek uit. Zowel de voorschrijvende markt als verwerkers en installateurs werden ondervraagd omtrent twee centrale thema’s: energiezuinig bouwen en ketenintegratie. Energiezuinig bouwen is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven van de bouwprofessionals. Willen of niet, iedereen moet zijn steentje bijdragen om onze planeet leefbaar te houden. Maar dat is niet enige: ♦ Bijna 80% van de respondenten stelt dat energiezuinig bouwen geleid heeft tot innovaties die iedereen ten goede komen.
♦ Meer dan 45% stelt dat energiezuinig bouwen een stimulans is geweest voor de bouwactiviteit, zij het dan wel voor slechts een paar sectoren. Energiezuinig bouwen is echter nog niet passief bouwen. Waar 35% niet gelooft in een nulenergie woning, stelt 65% dat dit een haalbare kaart is mits vernieuwde technologie en verhoogd kostenplaatje. Misschien kan een betere en sterkere ketenintegratie hier ook een positie-
ve impact op hebben. Meer dan 80% van de respondenten is het ermee eens dat ketenintegratie faalkosten reduceert. En 65% stelt dat zowel technische als praktische problemen verholpen zouden kunnen worden.
De resultaten van het onderzoek worden toegelicht op de vakbeurs PROJECT BUILD op donderdag 22 september van 15 tot 16 uur in learnShops™-ruimte 2.
Toch is ketenintegratie nog geen ingeburgerd begrip, laat staan praktijk. Hiermee wordt de samenwerking bedoeld tussen de verschillende partijen betrokken in het volledige bouwproces: ontwerp, realisatie, renovatie en onderhoud.
www.projectbuild.be | 3
Speerpunt van de groene economie De bouwsector profileert zich steeds nadrukkelijker als voortrekker van de groene economie. Daarover waren voorzitter van de Confederatie Bouw Johan Willemen en ontslagnemend federaal minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen Vincent Van Quickenborne het onlangs nog roerend eens op de traditionele lunch van de Confederatie Bouw n.a.v. de voorstelling van diens jaarverslag 2010-2011 in de Brusselse Beurs.
‘Samen met de crisis boden zich de Deze ecologische uitdagingen bieden jongste jaren een heleboel nieuwe volgens hem vooral ook economiuitdagingen en kansen aan voor de sche kansen. In het kader van het EUbouwsector, die samenhangen met voorzitterschap van ons land vond de groene evolutie. Tijdens mijn rehierover overigens eind vorig jaar cente studieverblijf van twee weken een Europese conferentie plaats met aan de universiteit van Harvard ben als veelzeggende titel ‘How green ik gesterkt in mijn overtuiging dat makes money’. de economie nog meer moet kiezen voor een ecologische aanpak. “Diverse Belgische bouwbedrijven De groene economie vormt onmishebben hun businessmodel hieraan kenbaar de basis voor toekomstige aangepast. Passiefwoningen en zelfs groei in alle sectoren. De bouwsecactiefwoningen die energie produtor mikt al enige tijd op duurzame ceren, liggen goed in de markt. De ontwikkeling en respect voor het overheid stimuleert die ontwikkeling milieu. Het beheer en de recyclage in deze aanvangsfase met eco-fiscale van afval, het behoud van natuurmaatregelen en groene leningen. We lijke hulpbronnen, de zullen tevens keuze voor duurzame maonvermijdelijk “The activist is not the terialen, de voorkoming ons ganse fiscaman who says the river van grond- en luchtverle systeem moevuiling, de vermindering ten vergroenen, is dirty. The activist is van de geluidsoverlast en zoals ook de the man who cleans up rationeel energiegebruik Europese Comthe river.” vormen allemaal bekommissie recent in mernissen die tijdens het haar aanbevejongste decennium absolute priorilingen duidelijk heeft gemaakt. Beteiten geworden zijn in het bouwgrippen als het kadastraal inkomen proces’, stipte minister Q aan.
zijn twintigste-eeuws en houden op geen enkele manier rekening met de impact op het milieu. Ze zullen moeten vervangen worden door ecologische waarden. Die groene evolutie zal de bouwsector versterken en we staan nog maar aan het begin van deze verandering. De Amerikaanse
Jobwebsite voor bouw
Centrum voor duurzame bouwtechnieken
Bijna elk bouwberoep is nu een knelpuntberoep. Om bedrijven te ondersteunen in hun zoektocht naar nieuwe arbeidskrachten lanceerde de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) via de NV FIBS een jobsite die zich specifiek toespitst op het bekend maken van vacatures voor bouwberoepen, zowel voor arbeiders als voor bedienden en kaderleden. VCB en FIBS zullen aan de vacatures op deze jobsite een ruime bekendheid geven. Het is de bedoeling hiervoor ook kandidaten van buiten de bouwsector aan te trekken. Deze maand komen honderden schoolverlaters op de arbeidsmarkt: wacht niet om vacatures bij een breed publiek kenbaar te maken! www.jobindebouw.be
Herscholing en bijscholing Zin om zelfstandig te zijn? Syntra-West heeft een bijzonder breed aanbod opleidingen, ook binnen de bouwsector. www.syntrawest.be
presidentskandidaat en filantroop Ross Perot heeft ooit gezegd: “The activist is not the man who says the river is dirty. The activist is the man who cleans up the river.” Jullie zijn de nieuwe milieuactivisten”, zwaaide de minister met wierook. www.bouwkroniek.be
De VDAB opent in september 2011 in Hamme een nieuw centrum voor duurzame bouwtechnieken. De oprichting van dit centrum kadert in Europese en Vlaamse richtlijnen om de CO2-uitstoot te verminderen. Het centrum leidt om de twee maanden telkens 8 cursisten op in de bouwmodules: isoleerder (ruwbouw en dak) en gebruik duurzame energie (plaatser zonnepanelen). In de loop van 2012 worden ook andere modules aangeboden. Werkzoekenden met interesse voor deze opleiding hebben geen specifieke voorkennis nodig. Veel ‘goesting’ om het beroep uit te oefenen en de wil om het te leren volstaan. Contacteer de VDAB-servicelijn 0800 30 700 voor meer info over de nieuwe opleidingsmogelijkheden of om je in te schrijven voor een van beide modules. www.vdab.be
48% van de bouwprofessionals gelooft niet dat de investering in energiezuinig bouwen zichzelf terugverdient
4 | 4 VAKBEURZEN VOOR BOUWPROFESSIONALS – 22 & 23 SEPTEMBER 2011 – BRUSSELS EXPO
Kunststoffen zijn duurzame bouwmaterialen
Galaxia & Euro Space Center
Wie aan een gebouw denkt, associeert dat meestal met bakstenen, beton, glas, cement, hout… Maar ook kunststoffen zijn in moderne gebouwen alomtegenwoordig. Denk aan polystyreenen polyurethaanschuim voor de isolatie, pvc voor schrijnwerk en vloerbedekkingen, en polymeren en siliconen voor lijmen en voegkitten. Kunststoffen zijn immers bijzonder sterk, licht en corrosiebestendig.
Het nieuwe ontwerp van het bureau Philippe Samyn & Partners past in een totaalvisie om nauwkeurig te bouwen, zowel vanuit structureel als functioneel oogpunt. Economisch bouwen en spaarzaam omspringen met kostbare energie vormen de rode draad in de projecten van het bureau. Door zijn niet-aflatende aandacht voor deze aspecten is het bureau vandaag het enige in België met het Valideo-label (sinds 24/06/2009).
transparante fotovoltaïsche panelen bevestigd die daarvoor specifiek zijn ontwikkeld en die het centrum van energie voorzien. Het geïnstalleerde vermogen van 440 kWp is goed voor een jaarlijkse energieproductie van bijna 400 MWh. Zo wordt elk jaar 175 ton CO2 minder uitgestoten, wat overeenkomt met het absorptievermogen van ruim 6.000 bomen. De panelen beslaan een oppervlakte van meer dan 4.400 m², waardoor het gaat om een van de grootste fotovoltaïsche toeOp de vakbeurs PROJECT BUILD passingen in de architectuur die geeft Infosteel een seminar omooit in Europa trent “Duurzaam bouwen met zijn gerealistaal”. Dit vindt plaats in Hall 4, seerd.
De inspiratie voor de buitenschil is gehaald uit de grote kassen in de tuinbouw: het gaat om een groot, licht en transparant parallellepipedum. Dit roept het beeld op van een houten hut beschermd door een grote boom. Bij deze scheiding van functies hoort, omwille van het contrast, een grote complementariteit van de onderdelen, die door een spel van schalen, door perspectief, door materialen, licht en kleuren een architecturaal geheel vormen. RECTICEL Massief passiefhuis Bottelare
Kunststoffen zijn ook duurzame bouwmaterialen. Ramen en deuren in kunststof beperken het kappen van tropische wouden, en synthetische elastomeren en rubbers reduceren de ontginning van natuurrubberplantages. Zo dragen kunststoffen bij tot het vermijden van een vroegtijdige uitputting van grondstoffen en tot het betaalbaar houden van innovatieve toepassingen. Doordat ze voor hun productie maar weinig fossiele grondstoffen verbruiken, vormen kunststoffen niet de oorzaak van ons energieprobleem. Integendeel, ze betekenen een belangrijk deel in de oplossing ervan. Kunststoffen zijn één van de weinige toepassingen van aardolie die toelaten het energieverbruik te verminderen en deze schaarse grondstof toch langdurig te gebruiken. Ze spelen ook een strategische rol in het bestrijden van CO2emmissies. Ook op het einde van hun levensduur leveren kunststoffen een belangrijke bijdrage aan duurzame ontwikkeling. Doordat kunststofproducten alsmaar lichter en kleiner worden, wordt de hoeveelheid afval beperkt. Nieuwe technologieën maken het bovendien mogelijk een steeds groter deel van dit afval terug te winnen. Voor tal van kunststofbouwproducten bestaat er al een gesloten circuit.
Wanneer de duurzaamheid van gebouwen berekend wordt aan de hand van de Life Cycle Impact Assessment-gegevens van bouwmaterialen – die naast de milieuvriendelijkheid en het energieverbruik ook rekening houden met de levensduur en het onderhoud van bouwmaterialen – dan scoren kunststoffen bijzonder goed. Op bis (Flanders Expo, 8-16 oktober) komt Federplast, de Belgische vereniging van producenten van kunststof en rubberartikelen, uit met een naslagwerk waarmee het beleidsmakers, architecten, ingenieurs en bouwheren wil overtuigen van de duurzaamheid van kunststoffen en van het gigantische werk dat de kunststofsector het laatste decennium op het vlak van duurzaamheid heeft. www.federplast.be
De uiterlijke lichtheid berust op een doordachte structuur, die de uitzonderlijk ranke kolommen in verzinkt learn Shops™-ruimte 2 op vrijdag spaarstaal verklaart. De 23 september van 15 tot 17 uur. Na Door zaam en optimoeilijkheid voor afloop is er een netwerkdrink op de maal gebruik de ingenieur is niet stand van Infosteel (stand E031). te maken van zozeer om een grostaal werd een te kracht over een eenvoudige constructie mogelijk, korte afstand door te geven dan wel konden de kosten worden beperkt en om een kleine kracht over een lange werd de uitvoering vergemakkelijkt, afstand door te geven en daarbij te bewaardoor het project in een heel kort sparen op materiaal en de energie om tijdsbestek kon worden uitgevoerd: daartoe te komen. Daarvoor verbinden drie maanden voor de aanbesteding vier netten van roestvast stalen kabels de kolommen met elkaar in twee looden zes maanden voor de eigenlijke recht op elkaar staande richtingen om uitvoering. te voorkomen dat ze gaan knikken. Resultaat: een gecontroleerde beweegUitreksel van het tijdschrift lijkheid en soepelheid. info_steel n°25 www.infosteel.be Op de dakelementen en de gevels die naar het zuiden zijn gericht, zijn semi-
Philippe Samyn and Partners, architects & engineers Foto Marie Françoise Plissart
De resultaten van het onderzoek worden toegelicht PROJECT op de vakbeurs Op de vakbeurs BUILD PROJECT BUILD op donderdag 22 geeft Petri Ven, senior advisor bij september van 15-16h00 in learnFederplast, een uiteenzetting over ShopTM-ruimte 2.
‘Duurzaam bouwen met kunststoffen’. Deze vindt plaats op in Hall 4, learnShops™-ruimte 1 op vrijdag 23 september van 15 tot 16 uur.
www.projectbuild.be | 5
22 & 23 SEPTEMBER - BRUSSELS EXPO - HALL 4
PROJECT
BUILD2011
VAKBEURS VOOR DUURZAME PROJECTBOUW: MULTI-RESIDENTIEEL, UTILITEIT & INDUSTRIE
De zevende editie van de vakbeurs PROJECT BUILD legt het accent op duurzame bouw van projecten: multi-residentieel, industrieen utiliteitsbouw. Exposanten en organisaties binnen de bouwsector geven er op 2 dagen een technische update aan alle bouwprofessionals betrokken in het ontwerp, de realisatie en het onderhoud van nieuwbouw- en renovatieprojecten. EXPOSANTEN ♦ Funderings- en afwateringstechnieken ♦ Gebouwskelet & draagconstructies ♦ Daksystemen & materialen ♦ Gevelsystemen ♦ Ramen, deuren & poorten ♦ Isolatietechnieken ♦ Liften & roltrappen ♦ Omgevingswerken & parkingaanleg ♦ Dienstverlening voor de bouw
BEZOEKERS ♦ Aannemers ruwbouw ♦ Dakwerkers ♦ Vloerders ♦ Installateurs buitenschrijnwerk ♦ Architecten ♦ Energieconsulenten ♦ Facility Managers ♦ Ingenieurs- en studiebureau’s ♦ Projectontwikkelaars
PRAKTISCH ♦ Donderdag 22 september, 13h00-22h00 (nocturne) ♦ Vrijdag 23 september, 13h00-20H00 ♦ Brussels Expo, Hall 4 ♦ Parking C en T ♦ Ingang: langs parking C (passerelle) of Hall 4 (Atomiumzijde) ♦ Info: www.easyFairs.com/PROJECTBUILD-BE ♦ Bezoek: uitsluitend voor professionals Gratis toegang mits registratie via website (code 701) Vrije toegang tot andere vakbeurzen bouw (Hall 1 en 3)
LEARNSHOPS™ DONDERDAG 22 SEPTEMBER learnShops™ Ruimte 1
learnShops™ Ruimte 2
VRIJDAG 23 SEPTEMBER learnShops™ Ruimte 1
learnShops™ Ruimte 2
13h00-14h00 14h00-15h00
Geothermische boringen: de toekomst
15h00-16h00
Duurzaam bouwen: elk materiaal Energiezuinig bouwen vergt z’n verhaal ketenintegratie
Persconferentie ‘Dach und Holz’
16h00-17h00 17h00-18h00
Architectuur en energiezuinig bouwen: haalbaar en betaalbaar?
18h00-19h00
Labels duurzaamheid: het bos door de bomen
Overzicht EPB-regelgeving in Wallonië
Duurzaam bouwen met kunsstoffen
Duurzaam bouwen met staal
Nieuwe materialen voor de projectmarkt
Duurzaam bouwen met staal: case-studies
Knelpunten in scholenbouw
Milieurisico’s bij bouwprojecten
Brandveilig uitvoeren van dakwerken Waar naartoe met dakafval?
19h00-20h00
Shortlist 2020Challenge
20h00-21h00
Netwerkdrink en prijsuitreiking 2020Challenge Award (in tentoonstellingsruimte)
21h00-22h00 De studienamiddag georganiseerd door NAV, de Vlaamse architectenorganisatie, wordt gehouden in een afzonderlijke ruimte. Deze bevindt zich aan de ingang van Hall 3, Atomiumzijde. Inschrijven is noodzakelijk en kan via www.nav.be (kalender) of bel 02/238.07.70.
6 | 4 VAKBEURZEN VOOR BOUWPROFESSIONALS – 22 & 23 SEPTEMBER 2011 – BRUSSELS EXPO
PROGRAMMA LEARNSHOPS PROJECT BUILD 2011 DONDERDAG 22 SEPTEMBER – learnShops™-ruimte 1 14-15h00 GEOTHERMISCHE BORINGEN : DE TOEKOMST Confederatie Bouw – FEDECOM ♦ Een voorstelling van de mogelijkheden van kunststofbuizen voor bodemwarmtewisselaars en betonkernactivering (Saskia Wouters, Rehau) ♦ Betonkernactivering : wat, hoe en waarom? (Ghislain Gielen, Airdeck/Houben) ♦ Koude en warmte-opslag in de ondergrond (Hans Hoes, Terra Energy) www.confederatiebouw.be/fedecom 15-16h00 DUURZAAM BOUWEN : ELK MATERIAAL Z’N VERHAAL Infosessie omtrent de impact van de materiaalkeuze bij duurzaam bouwen: hout, staal, beton en baksteen. 17-18h00 ARCHITECTUUR EN ENERGIE-ZUINIG BOUWEN: HAALBAAR EN BETAALBAAR ? FAB – BVA
Vanaf 20h00
PRIJSUITREIKING 2020CHALLENGE In de tentoonstellingsruimte van PROJECT BUILD (Hall 4) vindt vanaf 20h00 een netwerkdrink plaats. Omstreeks 21h00 worden de winnaars bekendgemaakt van de tweejaarlijkse Award 2020 Challenge. www.2020challenge.be
DONDERDAG 22 SEPTEMBER – learnShops™-ruimte 2 14-15h00 PERSCONFERENTIE ‘Dach und Holz’ Persconferentie voor Belgische pers naar aanleiding van de vakbeurs Dach und Holz. Deze vakbeurs vindt plaats in Stuttgart van 31 januari t.e.m. 3 februari 2012. www.dach-holz.de
Complexe Le Lorrain Molenbeek St.Jean _ MDW Architecture Uit de inzendingen van de ‘Belgische Prijs voor Architectuur & Energie 2011’, wedstrijd georganiseerd door FAB en Electrabel, werden door de vakjury de opvallendste trends gehaald. In deze infosessie komen trends en knelpunten aan bod op het vlak van architecturaal ontwerp en energiezuinig bouwen, rijkelijk geïllustreerd met concrete en recente projecten. Bovendien wordt aandacht besteed aan reglementering met specifiek het accent op haalbaarheid en betaalbaarheid van projectbouw. Audrey Contesse, hoofdredacteur Architectuurtijdschrift A+ en Eddy Vanzieleghem, architect en coördinator van deze tweejaarlijkse prestigieuze prijs doen een uiteenzetting omtrent architectuur. Het luik over energie wordt ingevuld door Rik van Rossen, ir.arch. en juryvoorzitter Energieprijs. www.fab.be – www.bva.be 19-12h00 SHORTLIST 2020 CHALLENGE ORI – KVIV – FABI – ARCHITECTURA.BE De 2020Challenge is een innovatiewedstrijd die de meest innovatieve oplossingen van Belgische advies- en studiebureaus de aandacht geeft die ze verdienen. De wedstrijd wordt gesponsord door ASSIVER, onafhankelijk verzekeringsmakelaar. In deze sessie wordt de shortlist van genomineerde projecten bekendgemaakt in de catagorieën: publiek, vakjury en pers. De uiteindelijke winnaars per categorie worden bekendgemaakt tijdens het netwerkmoment na afloop van deze learnShops-sessie. Het netwerkmoment start om 20h00 in de tentoonstellingsruimte, met de prijsuitreiking van de 2020Challenge omstreeks 21h00. www.2020challenge.be
15-16h00 IMPACT ENERGIEZUINIG BOUWEN EN KETENINTEGRATIE Wie denkt dat de bouw een conservatieve sector is, zit er volledig naast. De afgelopen jaren hebben we als bouwprofessional allemaal onder invloed gestaan van nieuwe regelgevingen en vooruitstrevende innovaties. Maar de stijgende complexiteit van het bouwproces heeft ook zijn invloed op onze werking en de samenwerking met andere collega’s. Essencia voerde een marktonderzoek omtrent ‘ketenintegratie’ en ‘energie-efficiënt bouwen’ en presenteert in deze learnShops-sessie de resultaten, knelpunten en uitdagingen. www.essencia.be 17-18h00 BRANDVEILIG UITVOEREN VAN DAKWERKEN Bij het uitvoeren van dakafdichtingswerken is het risico op brandgevaar aanzienlijk. BEVAD heeft hiervoor een zeer interessant naslagwerk uitgewerkt dat op een praktische manier hulp kan bieden om op een veilige manier dichtingswerken uit te voeren. Een tip van de sluier wordt opgelicht door spreker Mevrouw Freya Michiels. www.confederatiebouw.be/bevad 18-19h00 WAAR NAARTOE MET DAKAFVAL? Sinds de jaren ’90 wordt al onderzoek verricht naar recyclage van bitumineus dakafval. De ARTESIS hogeschool Antwerpen heeft hierover heel wat know-how verzameld. Dhr. Wim Van den Bergh van ARTESIS zal een overzicht geven van de mogelijkheden en de resultaten van de onderzoeken. Vlaanderen heeft momenteel een onderzoek naar de hoeveelheid bitumineus dakafval. BEVAD is actief betrokken in het BITUKRING project. Dhr. Koen Sneiders (projectleider van BITUKRING) zal het belang van recycleren van dakbitumen toelichten. www.confederatiebouw.be/bevad
www.projectbuild.be | 7
VRIJDAG 23 SEPTEMBER – learnShops™-ruimte 1
VRIJDAG 23 SEPTEMBER – learnShops™-ruimte 2
14-15h00 LABELS DUURZAAMHEID: HET BOS DOOR DE BOMEN Duurzaam en passief bouwen hebben de oprichting van diverse labels met zich meegebracht. Deze learnShops-sessie maakt u alvast verder wegwijs: passiefhuislabel, internationale labels (b.v. Breeam), belgische sterrensysteem, Valideo, etc. www.architectura.be
14-15h00 LE POINT SUR PEB De Waalse afdeling van Confederatie Bouw geeft een overzicht van de Waalse EPB-reglementering, die afwijkt van Vlaamse: doelstellingen, berekeningsmethode, vereisten, verantwoordelijkheden, EPB-certificaat. Kortom, alles waarmee men rekenening mee dient te houden bij het ontwerp én uitvoering van projecten in Wallonië. Een cruciale update van Waalse EPB-vereisten samengevat in één bondige sessie. http://energie.wallonie.be
15-16h00 DUURZAAM BOUWEN MET KUNSTSTOFFEN Wie aan een gebouw denkt, associeert dat meestal met bakstenen, beton, glas, cement, hout… Maar ook kunststoffen zijn in moderne gebouwen alomtegenwoordig. Denk aan polystyreen- en polyurethaanschuim voor de isolatie, pvc voor schrijnwerk en vloerbedekkingen, en polymeren en siliconen voor lijmen en voegkitten. Kunststoffen zijn immers bijzonder sterk, licht en corrosiebestendig. Uiteenzetting door Dhr. Petri Ven, senior advisor bij Federplast. www.federplast.be 16-17h00 NIEUWE MATERIALEN VOOR DE PROJECTMARKT Infosessie met een overzicht van trends en nieuwe materialen voor projecten: textielarchitectuur, bamboo, cortenstaal, corian, etc. www.architectura.be 18-19h00 KNELPUNTEN IN SCHOLENBOUW ♦ Noodzaak van een geïntegreerd masterplan – Jo Berben (a2o Architecten) ♦ Akoestisch comfort in schoolgebouwen – Dominique Goven (Rockfon) ♦ Verlichting en visueel comfort – Jan Stoops (Zumtobel) ♦ Luchtkwaliteit – Magda De Baere (Zehnder) ♦ ICT-integratie en ergonomie – Ben Jochems (Vanerum) www.architectura.be
32%
infosteel_logo_tekst_naast.pdf 27/08/2009
15-17h00 DUURZAAM BOUWEN MET STAAL Uitgebreid seminar verzorgd door Infosteel met sessies in ofwel Nederlands of Frans: ♦ Staal, duurzaam materiaal bij uitstek: het gebruik van EPD voor structurele toepassingen – Philippe Coigné (Infosteel) – NL ♦ Brandveiligheid in projectbouw met staal: update omtrent recente normalisatie en reglementering na 2 jaar praktijkervaring met Annex 6. Overzicht van de mogelijkheden en concrete oplossingen voor brandveilige industriële gebouwen – Jean-Philipe Veriter (Infosteel) – FR ♦ Case-study 1 bedrijvencentrum Transinne: praktijkvoorbeeld van duurzaam bouwen met staal – Olivier De Temmerman (Arcadis Belgium) – FR ♦ Case-study 2: Arval by ArcelorMittal – Gaël Deleo (ArcelorMittal) – FR www.infosteel.be 18-19h00 MILIEURISICO’S BIJ BOUWPROJECTEN De Vlaamse Confederatie Bouw stelt vast dat heel wat bouwprojecten meerkosten en vertragingen ondervinden ten gevolge van milieurisico’s waar te weinig rekening mee wordt gehouden. Daarnaast worden overdrachten geblokkeerd doordat koper noch verkoper de aansprakelijkheid voor de milieurisico’s op zich wil nemen. Waar loop het fout en hoe kan men deze risico’s reduceren, zodat de rendabiliteit van uw project niet in gevaar komt. Presentatie door ir. Liesbet Van Cauwenberghe – Operationeel Directeur Immoterrae nv. www.vcb.be – www.immoterrae.be
van de bouwprofessionals stelt dat ketenintegratie niet nodig of niet mogelijk is
In de vakpers komt het onderwerp energielaag bouwen dagelijks terug. Steevast worden er vragen gesteld bij de haalbaarheid van de nauwgezette uitvoering en de betaalbaar heid van een energielaag gebouw. Welke rol kan prefabricatie hierin spelen? Door op grote schaal bouwelementen in atelieromstandigheden te produceren worden kwaliteit en betaalbaarheid gegarandeerd. Deze studiedag gaat dieper in op deze techniek aan de hand van een aantal praktische voorbeelden en een discussie met ervaringsdeskundigen.
De studienamiddag georganiseerd door NAV, de Vlaamse architectenorganisatie, wordt gehouden in een afzonderlijke ruimte. Deze bevindt zich aan de ingang van hal 3, Atomiumzijde. Inschrijven is noodzakelijk en kan via - www.nav.be (kalender) of bel 02/238.07.70.
In de vakpers komt het onderwerp energielaag bouwen dagelijks terug. Steevast worden er vragen gesteld bij de haalbaarheid van de nauwgezette uitvoering en de betaalbaarheid van een energielaag gebouw. Welke rol kan prefabricatie hierin spelen? Door op grote schaal bouwelementen in atelieromstandigheden te produceren worden kwaliteit en betaalbaarheid gegarandeerd. Deze studiedag gaat dieper in op deze techniek aan de hand van een aantal praktische voorbeelden en een discussie met ervaringsdeskundigen.
Studienamiddag: kan prefab uw e-peil redden? Vrijdag september Vrijdag 2323 september 2011 2011
PROJECT Brussel 4) Xpo) Beurs ProjectBUILD Build - –Brussel (Hal(Hall 3 Brussels Programma Vrijdag 23 september 2011 14u30 Ontvangst met koffie Beurs Project Build - Brussel (Hal 3 Brussels Xpo) 15u00 Ontwikkeling van energielage prefab concepten ir-arch. Donald Desmet (signum + architects) Programma •Opvatting van een duurzaam concept 14u30 15u00
15u45
15u45
16u15 16u15 16u30 16u30 17u00 17u00
Ontvangst met koffie •Nieuwe doelstellingen vereisen nieuwe methodieken Ontwikkeling van energielage prefab concepten •Voorbeelden uit de praktijk ir-arch. Donald Desmet (signum + architects) Energiezuinige woningen met een prefab-bouwsysteem. De Nederlandse iQ-woning wordt maximaal • Opvatting van een duurzaam concept geproduceerd. Een optimaal bouwproces en een hoogwaardig product worden hierdoor verze• fabrieksmatig Nieuwe doelstellingen vereisen nieuwe methodieken • kerd. Voorbeelden uit de praktijk dhr.Armandwoningen van Ommen (Ballast Nedam-Nederland) Energiezuinige met een prefab-bouwsysteem. De Nederlandse iQ-woning wordt maximaal •Hoe werd dit concept ontwikkeld? fabrieksmatig geproduceerd. Een optimaal bouwproces en een hoogwaardig product worden hierdoor verzekerd. •Hoe ver gaat de prefabricatie? dhr. Armand van Ommen (Ballast Nedam-Nederland) •Verzekeren van kwaliteit en verkorten van de bouwtijd • Hoe werd dit concept ontwikkeld? •Vrijheid van ontwerp en prefabricatie • Hoe ver gaat de prefabricatie? denken reeds prefab. Toepassingspraktijk van geprefabriceerde elementen voor wanden, • Bouwfabrikanten Verzekeren van kwaliteit en verkorten van de bouwtijd • daken Vrijheid van ontwerp en prefabricatie en vloeren. Bouwfabrikanten reeds prefab. Toepassingspraktijk van geprefabriceerde elementen voor wanden, ir-arch. Koen denken Willem (NAV) daken en vloeren. •betonprefabricatie (FEBE) ir-arch. Koen Willem (NAV) •geveloplossingen met staal (Kingspan) • betonprefabricatie (FEBE) •houtskeletbouw (Machiels Building Solutions) • geveloplossingen met staal (Kingspan) •prefabricatie van metselwerk (Wienerberger) • houtskeletbouw (Machiels Building Solutions) • Panelgesprek prefabricatie van metselwerk (Wienerberger) Panelgesprek •Wanneer leidt prefabricatie tot een oplossing in het energievraagstuk? • Wanneer leidt prefabricatie tot een oplossing in het energievraagstuk? •Duurder? • Duurder? •Welke evolutie kan men hierin verwachten? • Welke evolutie kan men hierin verwachten? •Hoe zinvol is verregaande prefabricatie? • Hoe zinvol is verregaande prefabricatie? •Zijn er valkuilen voor de ontwerper? • Zijn er valkuilen voor de ontwerper? Case-study: E-Cube, van van eindwerk naar naar bouwproduct. De E-Cube van Universiteit Gent is een betaalbare Case-study: E-Cube, eindwerk bouwproduct. De E-Cube van Universiteit Gent is een betaalbare doe-het-zelf kit voor een ecologische door zonne-energie aangedreven woning, prefabriceerbaar in de fabriek doe-het-zelf kit voor een ecologische door zonne-energie aangedreven woning, prefabriceerbaar in de fabriek en zonder speciale technische kennis te monteren. en zonder speciale technische kennis te monteren. ir-arch. Marc Delghust - Universiteit Gent
ir-arch. Marc Delghust - Universiteit Gent
De infosessie is gratis voor NAV-leden. Niet-leden betalen 15 euro. Inschrijven is noodzakelijk. De infosessie gratis voor NAV-leden. Niet-leden betalen 15 euro. Inschrijven is noodzakelijk. Alle inlichtingenisbij ir-arch. Geert Michaux (NAV) op 02/238.07.70
✄
$
inlichtingen bij ir-arch. Geert Michaux (NAV) –op2202/238.07.70 8 | Alle 4 VAKBEURZEN VOOR BOUWPROFESSIONALS & 23 SEPTEMBER 2011 – BRUSSELS EXPO
22 & 23 SEPTEMBER - BRUSSELS EXPO - HALL 4
DECO &
FINISH2011 VAKBEURS VOOR CONSTRUCTIEVE EN DECORATIEVE AFWERKING VAN GEBOUWEN
De tweede editie van de vakbeurs DECO & FINISH legt het accent op duurzame afwerking van projecten. Exposanten en organisaties binnen de bouwsector geven er op 2 dagen een technische update aan alle bouwprofessionals betrokken in het ontwerp, de realisatie en het onderhoud van nieuwbouw- en renovatieprojecten. EXPOSANTEN ♦ Verf, vernis en coatingmaterialen ♦ Spuitsystemen, borstels ♦ Plafondsystemen, bekleding en coatingsystemen ♦ Gips, droge afwerking en stucco ♦ Afwerking in hout ♦ Gereedschap
BEZOEKERS ♦ Afwerkingsbedrijven ♦ Interieurbouwers ♦ Schilder- en decoratiebedrijven ♦ Vloer- en parketleggers ♦ Schrijnwerkers ♦ Architecten en interieurarchitecten
DEMOSTANDS Centraal op de beursvloer worden doorlopend demonstraties gehouden. PRAKTISCH ♦ Donderdag 22 september, 13h00-22h00 (nocturne) ♦ Vrijdag 23 september, 13h00-20H00 ♦ Brussels Expo, Hall 4 ♦ Parking: C en T ♦ Ingang: langs parking C (passerelle) of Hall 4 (Atomiumzijde) ♦ Info: www.easyFairs.com/DECO-BE ♦ Bezoek: uitsluitend voor professionals Gratis toegang mits registratie via website (code 701) Vrije toegang tot andere vakbeurzen bouw (Hall 1 en 3)
LEARNSHOPS™ DONDERDAG 22 SEPTEMBER
VRIJDAG 23 SEPTEMBER
learnShops™ Ruimte 1
learnShops™ Ruimte 1
13h00-14h00 14h00-15h00
Praktijkseminar pleisterwerken
15h00-16h00
Na-isolatie van spouwmuren
16h00-17h00
ETICS handboek
17h00-18h00
Europrofiles pleisterprofielen
18h00-19h00
Natuurverven
19h00-20h00
Financiële steun voor opleidingen in bouwsector
20h00-21h00
Netwerkdrink en prijsuitreiking 2020Challenge Award (in tentoonstellingsruimte vakbeurs PROJECT BUILD, Hall 4)
21h00-22h00
DONDERDAG 22 SEPTEMBER 15-16h00 NA-ISOLATIE VAN SPOUWMUREN Confederatie Bouw – Afwerking Een kwaliteitsborging wordt opgezet door de Belgische Unie van technische goedkeuringen in de bouw (BUtgb). Het belang om zich als sector te verenigen zal worden toegelicht door dhr. Tom Sels, voorzitter van de vereniging na-isoleerders actief binnen de Confederatie Bouw Afwerking. www.confederatiebouw.be 16-17h00 ETICS HANDBOEK IVP ETICS is niet alleen een thermisch buitengevelisolatiesysteem… Binnen het IVP, de federatie van Belgische fabrikanten van verven, vernissen e.d. werd ook vereniging met die naam opgericht. Zij hebben een handig “handboek ETICS” uitgebracht. Dhr. Raf De Haes van IVP. voorzitter van ETICS, zal toelichting geven bij dit handboek. www.ivp-coatings.be 18-18h45 NATUURVERF Confederatie Bouw – Brussel-Hoofdstad & WTCB Natuurverven zijn alsmaar meer aanwezig op de Belgische bouwmarkt. Er bestaat echter geen precieze definitie en een verf herkennen die echt minder impact heeft op het milieu en de gezondheid van de personen die ze aanbrengen, is niet zo eenvoudig. Hoe kan een natuurverf dan gedefinieerd worden en wat zijn de labels en andere elementen die de mogelijkheid bieden om ze beter in kaart te kunnen brengen? Wat zijn de voor- en nadelen ervan? Kan een natuurverf
voor alle toepassingen worden gebruikt? Presentatie door Emmanuel Cailleux – WTCB. www.confederatiebouw.be/brusselhoofdstad 18h45-20h00 WORKSHOP & RECEPTIE Confederatie Bouw – Brussel-Hoofdstad & FVB Presentatie van de beschikbare financiële steun voor opleidingen in de bouwsector door Jan Hendrickx – Fonds voor de Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB). Gevolgd door receptie en workshop: presentatie en uitproberen van verschillende natuurverven. www.confederatiebouw.be/brusselhoofdstad VRIJDAG 23 SEPTEMBER 14-15h00 PRAKTIJSEMINAR PLEISTERWERKEN Confederatie Bouw – FEDECOM www.confederatiebouw.be/fedecom 17-18h00 EUROPROFILES Confederatie Bouw – Afwerking De fabrikanten van hoekprofielen hebben onderzoek verricht naar het corrosiegedrag van dit materiaal. Wat is hiervan de oorzaak? Hoe kan het worden voorkomen? Is dit een probleem in andere landen binnen de Europese vereniging? Dhr. Paul Timperman geeft toelichting bij dit Europees document dat heel wat nuttige informatie bevat voor de Belgische afwerkingsector. www.confederatiebouw.be
www.projectbuild.be | 9
22 & 23 SEPTEMBER - BRUSSELS EXPO - HALL 1
HVAC2011 INNOVATIEVE TECHNOLOGIEËN VOOR ENERGIEPRESTATIE, BINNENKLIMAAT EN INSTALLATIETECHNIEKEN
De vierde editie van de vakbeurs HVAC legt het accent op innovatieve technologieën voor EnergiePrestatie, binnen klimaat en installatietechnieken. EXPOSANTEN ♦ Verwarming en warmwatersystemen ♦ Airconditioning en koeling ♦ Ventilatie ♦ Hernieuwbare energiesystemen ♦ Waterbehandeling ♦ Test- en meet apparatuur ♦ Sanitaire toestellen ♦ Thermostaten en regelapparatuur ♦ Gereedschap
BEZOEKERS ♦ Installateurs ♦ Ingenieurs- en studiebureau’s ♦ Architecten ♦ Technisch beheerders ♦ Energieconsulenten ♦ Facility Managers ♦ Projectontwikkelaars
PRAKTISCH ♦ Donderdag 22 september, 13h00-22h00 (nocturne) ♦ Vrijdag 23 september, 13h00-20H00 ♦ Brussels Expo, Hall 1 ♦ Parking: C en T ♦ Ingang: langs parking C (passerelle) of Hall 3 (Atomiumzijde) ♦ Info: www.easyFairs.com/HVAC-BE ♦ Bezoek: uitsluitend voor professionals Gratis toegang mits registratie via website (code 701) Vrije toegang tot andere vakbeurzen bouw (Hall 3 en 4)
LEARNSHOPS™ DONDERDAG 22 SEPTEMBER learnShops™ Ruimte 1
learnShops™ Ruimte 2
VRIJDAG 23 SEPTEMBER learnShops™ Ruimte 1
learnShops™ Ruimte 2
13h00-14h00 14h00-15h00
Stof tot nadenken: veiligheid op de werkplaats
Ontvochtiging van zwembaden
Serverruimtes en datacenters: koeling met PUE van 1,07 is mogelijk
15h00-16h00
Comet: competentiemeting
16h00-17h00 17h00-18h00
Belang van waterkwaliteit in moderne cv-installaties
Energiekost van ventileren
Warmtepompen in opmars
Hoe performant zijn nieuwe HVAC-technieken in de projectmarkt (case-studies)
Attitude op de werkvloer
18h00-19h00 19h00-20h00 20h00-21h00 21h00-22h00
Netwerkdrink en prijsuitreiking 2020Challenge Award (in tentoonstellingsruimte vakbeurs PROJECT BUILD, Hall 4)
De studiedag georganiseerd door ATIC “Duurzame energie-installaties” wordt gehouden in een afzonderlijke ruimte. Deze bevindt zich aan de ingang van Hall 3, Atomiumzijde. Inschrijven is noodzakelijk en kan via www.atic.be of bel 016 39 48 00.
10 | 4 VAKBEURZEN VOOR BOUWPROFESSIONALS – 22 & 23 SEPTEMBER 2011 – BRUSSELS EXPO
Premies in Wallonië
PROGRAMMA LEARNSHOPS HVAC 2011 DONDERDAG 22 SEPTEMBER – learnShops™-ruimte 1 14-15h00 STOF TOT NADENKEN FEDELEC – CONSTRUCTIV Veiligheid en gezondheid op de bouwwerf zijn sinds jaren een actueel thema. Verspreid over beide beursdagen houden FEDELEC en het NAVB hieromtrent infosessies. Inhoudelijk wordt het juridische aspect toegelicht op basis van het ‘Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming’ (ARAB). Het NAVB brengt een presentatie “Stof tot nadenken” waarbij gezondheidsacpecten worden toegelicht. De infosessie wordt afgerond met een interactieve workshop i.s.m. Hilti waarbij concrete oplossingen worden gegeven om kwartsstof, trillingen en geluidsoverlast te voorkomen en om op die manier de productiviteit bij de uitvoering te verbeteren. www.fedelec.be – www.constructiv.be – www.hilti.be 17-18h00 BELANG WATERKWALITEIT VOOR MODERNE CVINSTALLATIES ICS De laatste jaren is het rendement van de verwarmingsketels sterk toegenomen. Daarnaast hebben nieuwe technieken zoals warmtepompen hun weg naar de markt definitief gevonden. Eén ding is echter hetzelfde gebleven: de gegenereerde warmte wordt nog steeds d.m.v. water overgebracht naar de te verwarmen ruimtes. Door de hoge belastinggraad en de compacte bouwwijze van de ketels dient er meer aandacht te worden besteed aan de kwaliteit van zowel het vulwater als het systeemwater tijdens de levensduur van de installatie. Dit geldt des te meer wanneer het gaat om renovatie, waar deze nieuwe technieken in een bestaande installatie worden ingebouwd. We geven u in deze presentatie een overzicht van de invloedfactoren op waterkwaliteit in een HVAC-systeem, de nodige aandachtspunten en de mogelijke gevolgen van wanbeheer. Presentatie door Eric Ladang, Aqualisys. www.ubbu-ics.be – www.aqualisys.be DONDERDAG 22 SEPTEMBER – learnShops™-ruimte 2 14-15h00 ONTVOCHTIGING VAN ZWEMBADEN MENERGA Luchtbehandelingstoestellen met een warmtepomp met een COP van 7,8 voor de ontvochtiging van zwembaden hebben logischerwijze een zeer laag energieverbruik voor een grote terugwinning van latente energie. Dat was tot voor kort ook zowat het beste wat op de markt te vinden was. Nochtans kan zelfs dit concept verbeterd worden en kan nóg eens 15 tot 20% elektrische energie bespaard worden. Hoe dit in zijn werk gaat, wordt u op slechts 20 minuten duidelijk. Spreker: Johan Verplaetsen, CEO Menerga nv www.menerga.be
APRÈS-MIDI D’ÉTUDES
VRIJDAG 23 SEPTEMBER – learnShops™-ruimte 1 14-15h00 KOELING SERVERRUIMTES EN DATACENTERS MENERGA Server rooms en Data Centers: Koeling met PUE van 1,07 is mogelijk. “Green IT” is hot tegenwoordig. Elke Watt telt. Nog te dikwijls verbruikt de koeling zelf 30 tot 80% van het vermogen van de servers. Nochtans kan het met veel minder. Door gebruik te maken van natuurlijke processen (verdampingswarmte van water) kan het verbruik voor koeling tot slechts 7% gereduceerd worden! Verneem meer tijdens deze sessie. Spreker: Dhr. Johan Verplaetsen, CEO Menerga nv. www.menerga.be 16-17h00 WARMTEPOMPEN IN OPMARS BOUWUNIE Installateurs ♦ Welke kansen bieden warmtepompen aan uw bedrijf? Waar moet u op letten bij de keuze en de installatie van een warmtepomp? Waarom bieden warmtepompen ook kansen voor een bedrijf gespecialiseerd in klassieke verwarmingsinstallaties, airco of ventilatie? Is het rendement van warmtepompen wel realistisch of eerder verkoopspraat van de fabrikanten en invoerders? ♦ Waarom moet uw klant investeren in een warmtepomp? Enkele verkoopsargumenten waarmee u uw klant gegarandeerd overtuigt... Wat zegt de EPB-regelgeving over warmtepompen? Warmtepompen in de EPBsoftware: hoe kunnen warmtepompen helpen om het E-peil te verlagen? Welke subsidies zijn er voor warmtepompen? Waarom zullen warmtepompen in de toekomst alleen maar aan belang winnen? Spreker: Mevr. An Pittoors, energieconsulent Bouwunie. www.bouwunie.be 17-18h00 ATTITUDE OP DE WERKVLOER LVMEB Hoe omgaan met jonge werknemers en wat mag men verwachten van deze jonge werknemers? VRIJDAG 23 SEPTEMBER – learnShops™-ruimte 2 15-16h00 COMPETENTIEMETING : « COMET » SYNTRA-WEST Het inzetten van de juiste mensen voor de juiste taken wordt steeds belangrijker. Hiervoor is het cruciaal te weten welke competenties binnen uw organisatie vereist zijn en welke competenties ook effectief aanwezig zijn bij uw medewer15h15-15h30 géothermique en projet kers. Via competentiemanagement kunt L‘approche u de competenties van uw- medewerker Samuel Gendebien - ULg (F) analyseren, ontwikkelen en sturen. Het helpt medewerkers hun professionele en 15h30-15h45 La géothermie en grande profondeur - site persoonlijke doelstellingen sneller te bereiken. de s t Ghislain - Luciane Licour - Faculté Spreker: Mevr. Joke Six, verantwoordelijke opleidingsplanning Polytechnique Mons (FR) www.syntrawest.be
16-17h00 LES ÉQUIPEMENT SDE PRO DUCTION ENERGIEKOST VAN VENTILEREN DE CHALEUR S SYNTRA-WEST DURABLE 15h45-16h15 La géothermie dans les faits, expérience Iedereen heeft de mond vol van isoleren en luchtdicht bouwen. Belangrijk wantdes participants - Walking lunch 12h00-13h00 a ccueil L’enjeu énergétique du futur mérite de faire au et vécu – Geert Standaert - Viessmann 12h00-13h00 a ccueil des participants - Walking lunch Lastade problématique énergétique actuelle incite L’enjeu énergétique du futur mérite de faire au actuel connaissances et des expériences 16-17h00 wie correct wildes ventileren moet daaraan eerst voldoende aandacht besteden. (NL) 13h00-13h15 o uverture de la séance Introduction par lesleconcepteurs et constructeurs à explorer et stade actuel des connaissances et des expériences 13h00-13h15 o uverture de la séance - Introduction par point deventileren la situation sur cesweer techniques et leur tot meer energieverbruik IN WALLONIE Maar dan zal toch bijdragen ? In deze le président de l'PREMIES at IC, Joris Mampaey 16h15- 16h45 e ssais sur des capteurs géothermiques développer des nouvelles technologies, améliorer le point de la situation sur ces techniques et leur le président de l' at IC, Joris Mampaey avenir. (NL/FR) Confédération Construction Wallonne totaal nieuwe sessie metsur cijfermateriaal aangeduid avenir. hoeveel ventileren par l’ e Df en région parisienne celles existantes, voire wordt les remettre la scène de (NL/FR) Odilein Cauret - EDF, Recherche et 13h15-13h45 etudes des sols et leur évaluation echtl’actualité. kost. Er wordt een afweging gemaakt tussen energiekost, installatiekost Overzicht van premies (energie en milieu) Wallonië met voorstelling van de L’at IC espère, lors de cette journée d’étude, susciter 13h15-13h45 Développement, etudes des sols et leur évaluation France - (FR) t hermique - journée Hans Hoes - Terra Energy L’at IC espère, lors de cette d’étude, susciter van verschillende systemen en onderhoudskost van ventilatie voor woningactiviteiten van de energie –en milieucel binnen Confederatie Bouw, Wallonië. l’intérêt des professionnels sur ces technologies t hermique - Hans Hoes - Terra Energy (NL) Géothermie, l’air : sources de ces technologies Lesen recommandations pour les bouw. Spreker: Dhr. Luc Dedeyne, Vlaams Dhr. Nicolas Spies,16h45-17h15 Cel energie (NL)Mevr. Marie-Julie Dalle, Cel Milieu pour créer héliothermie, une plateforme d’échanges surcaptation les Energieconsulent l’intérêt des professionnels surSprekers: équipements terminaux en géothermie et tendances de substitution aux équipements traditionnels ? pour créer une plateforme d’échanges surdes lescapacités 13h45-14h15 e xpérience sur les mesures du futur. www.syntrawest.be – Fr. 13h45-14h15 Geert e xpérience sur les mesures Gallet - Climapac (NL/FR)des capacités q u’en est-il au juste ? n ous ferons le point avec tendances du futur. d’échange des sols - Gilbert Steinmann www.confederationconstruction.be/wallonie d’échange des sols - Gilbert Steinmann Swiss Geo Testing (FR) des constructeurs, installateurs, concepteurs et 17-18h00 17h15-17h45 s éance questions réponses avec tous les Swiss Geo Testing (FR) orateurs HOE PERFORMANT ZIJN NIEUWE HVAC-TECHNIEKEN IN PROJECTMARKT 14h15-14h45 Les?techniques de forage et implantation 14h15-14h45 Les techniques de forage et implantation des sondes - Bart Van Nieuwenhove Infosessie over betonkernactivering, klimaatplafonds, warmtekrachtkoppeling 17h45-18h45 Drink de clôture (hall 1) avec visite des sondes - Bart Van Nieuwenhove Smet GWT (NL) easy f“Duurzame airs HV a C 2011, nocturne De studiedag georganiseerd door ATIC en BEO-veld. Geïllustreerd met praktijkstudies. Smet GWT (NL) energie-installaties” 14h45-15h15 pause-café www.architectura.be wordt gehouden in een afzonderlijke ruimte. Deze bevindt zich aan de 14h45-15h15 pause-café ingang van Hall 3, Atomiumzijde. Inschrijven is noodzakelijk en kan via www.atic.be of bel 016 39 48 00.
STUDIEDAG DUURZAME ENERGIE-INSTALLATIES DONDERDAG 22 SEPTEMBER
IC hoopt middels de organisatie van deze studiemiddag interesse te wekken bij professionals en een platform te creëren waar tendensen voor de toekomst geïntroduceerd en besproken kunnen worden.
12u00-13u00
ontvangst van de deelnemers / Walking lunch
13u00-13u15
opening van de namiddag - Voorstelling programma door de voorzitter van at IC, Joris Mampaey (NL/FR)
13u15-13u45
Grondstudies en evaluatie van hun thermische capaciteit - Hans Hoes - Terra Energy (NL)
IC hoopt middels de organisatie van deze 13u45-14u15 interesse e rvaringen omtrent bodemopslag studiemiddag te wekken bij professionals - Gilbert Steinmann en een platform capaciteitsmetingen te creëren waar tendensen voor Swiss Geo Testing (FR) de toekomst geïntroduceerd en besproken kunnen worden. 14u15-14u45 Boortechnieken en implementatie van sondes - Bart Van Nieuwenhove - Smet GWT (NL) 14u45-15u15
koffiepauze
15u15-15u30
Benadering van geothermie in de projectfase - Samuel Gendebien - ULg (F)
15u30-15u45 Geothermie op grote diepte - site de 12u00-13u00st Ghislain ontvangst van de Licour deelnemers / - Luciane - Faculté Walking lunch Polytechnique Mons (FR) 13u00-13u15 Geothermie opening van de namiddag - Voorstelling 15u45-16u15 : feiten en ervaringen - Geert programma door de (NL) voorzitter van at IC, Standaert – Viessmann Joris Mampaey (NL/FR) 16u15- 16u45 proeven op geothermische sondes in 13u15-13u45 de parijse Grondstudies en evaluatie van Cauret hun regio door e Df - Odile thermische capaciteit - Hans Hoes - Terra - EDF, Recherche et Développement, Energy- (FR) (NL) Frankrijk 13u45-14u15 aanbevelingen e rvaringen voor omtrent bodemopslag 16u45-17u15 de eindapparatuur capaciteitsmetingen - Gilbert-Steinmann bij geothermische toepassingen Geert Swiss Geo Testing Gallet - Climapac (NL)(FR) 14u15-14u45 Vragenronde Boortechnieken en implementatie van 17u15-17u45 in het bijzijn van alle sondes - Bart Van Nieuwenhove - Smet sprekers GWT (NL) 17u45-18u45 afsluitende drink in hall 1 gevolgd 14u45-15u15 door koffiepauze bezoek aan easyfairs HV a C 2011, nocturne. 15u15-15u30 Benadering van geothermie in de projectfase - Samuel Gendebien - ULg (F)
www.projectbuild.be | 11
22 & 23 SEPTEMBER - BRUSSELS EXPO - HALL 3
ECL2011 ELEKTROTECHNIEK, VERLICHTING, AUTOMATISERING EN BEVEILIGING VAN GEBOUWEN
De zesde editie van de vakbeurs ECL legt het accent op elektrotechniek, verlichting, automatisering en beveiliging van gebouwen. EXPOSANTEN ♦ Data- en communicatienetwerken ♦ Dienstverlening voor bouw ♦ Elektro-instalatiemateriaal en technieken ♦ Gebouwautomatisering ♦ Hernieuwbare energie-systemen ♦ Test- en meet apparatuur ♦ Toegangscontrole ♦ Gereedschap en veiligheid ♦ Verlichting (Light Experience) ♦ Gereedschap (Tools Zone)
BEZOEKERS ♦ Installateurs ♦ Ingenieurs- en studiebureau’s ♦ Architecten en interieurarchitecten ♦ Technisch beheerders ♦ Energieconsulenten ♦ Facility Managers ♦ Projectontwikkelaars
PRAKTISCH ♦ Donderdag 22 september, 13h00-22h00 (nocturne) ♦ Vrijdag 23 september, 13h00-20H00 ♦ Brussels Expo, Hall 3 ♦ Parking: C en T ♦ Ingang: langs parking C (passerelle) of Hall 3 (Atomiumzijde) ♦ Info: www.easyFairs.com/ECL-BE ♦ Bezoek: uitsluitend voor professionals Gratis toegang mits registratie via website (code 701) Vrije toegang tot andere vakbeurzen bouw (Hall 1 en 4)
LEARNSHOPS™ DONDERDAG 22 SEPTEMBER learnShops™ Ruimte 1
learnShops™ Ruimte 2
VRIJDAG 23 SEPTEMBER learnShops™ Ruimte 1
learnShops™ Ruimte 2
13h00-14h00 14h00-15h00
Smart Grid: de toekomst van het elektriciteitsnet
15h00-16h00
LED en mogelijke toepassingen
16h00-17h00 17h00-18h00
Teachers corner
18h00-19h00
Attitude op de werkvloer
Stof tot nadenken: veiligheid op de werkplaats Symposium ‘Light Experience’: “Relighting”: een betoog voor energie besparen met beter licht. (Deel 1)
19h00-20h00 20h00-21h00 21h00-22h00
Netwerkdrink en prijsuitreiking 2020Challenge Award (in tentoonstellingsruimte vakbeurs PROJECT BUILD, Hall 4)
12 | 4 VAKBEURZEN VOOR BOUWPROFESSIONALS – 22 & 23 SEPTEMBER 2011 – BRUSSELS EXPO
LED in straatverlichting
Symposium ‘Light Experience’: “Relighting”: een betoog voor energie besparen met beter licht. (Deel 2)
PROGRAMMA LEARNSHOPS ECL 2011 DONDERDAG 22 SEPTEMBER – learnShops™-ruimte 1 14-15h00 SMART GRID : TOEKOMST VAN ONS ELEKTRICITEITSNET VEI – Vlaams Elektro Innovatiecentrum Het bestaande elektriciteitsnet is bedoeld voor eenrichtingsverkeer: de stroom vloeit van de centrale naar de gebruiker. Dit net moet aangepast worden om ook grote hoeveelheden hernieuwbare elektriciteit te kunnen transporteren, die op veel verschillende plaatsen en op onregelmatige tijden wordt geproduceerd. Liever dan de bestaande distributiekabels eenvoudig te verzwaren, wordt er gewerkt aan een zogenaamd ‘slim elektriciteitsnet’ of ‘smart grid’. Zo’n net verzorgt niet alleen de elektriciteitslevering maar laat ook communicatie toe met als doel het aanbod van en de vraag naar elektriciteit beter op elkaar af te stemmen. Daarvoor dient de huidige elektriciteitsmeter in een huis vervangen te worden door een ‘slimme’ meter die ook een communicatiemodule bevat. Om met de binnenkomende informatie iets te kunnen doen, bv. beslissen wanneer de afwasmachine het best gestart kan worden, moet de elektrische installatie van het huis uitgebreid worden met communicatie tussen meter en toestellen en een computer die de beslissingen neemt. De learnShops-sessie schetst deze evolutie, bespreekt de huidige stand van zaken en geeft een beeld van de gevolgen voor het werk van de elektro-installateur in de nabije toekomst. Spreker: Dhr. William Stinissen, VEI. www.vei.be 15-16h00 LED EN MOGELIJKE TOEPASSINGEN TOYODA GOSEI www.toyoda-gosei.com 17-18h00 ATTITUDE OP DE WERKVLOER LVMEB Hoe omgaan met jonge werknemers en wat mag men verwachten van deze jonge werknemers? VRIJDAG 23 SEPTEMBER – learnShops™-ruimte 1 14-15h00 STOF TOT NADENKEN FEDELEC – CONSTRUCTIV Veiligheid en gezondheid op de bouwwerf zijn sinds jaren een actueel thema. Verspreid over beide beursdagen houden FEDELEC en het NAVB hieromtrent infosessies. Inhoudelijk wordt het juridische aspect toegelicht op basis van het ‘Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming’ (ARAB). Het NAVB brengt een presentatie “Stof tot nadenken” waarbij gezondheidsacpecten worden toegelicht. De infosessie wordt afgerond met een interactieve workshop i.s.m. Hilti waarbij concrete oplossingen worden gegeven om kwartsstof, trillingen en geluidsoverlast te voorkomen en om op die manier de productiviteit bij de uitvoering te verbeteren. www.fedelec.be – www.constructiv.be – www.hilti.be 16-17h00 LED IN STRAATVERLICHTING AMOLUXE www.amoluxe.com
RELIGHTING: EEN BETOOG VOOR ENERGIE BESPAREN MET BETER LICHT GROEN LICHT VLAANDEREN Expo Brussel Hall 3, Light Experience Symposium Area www.groenlichtvlaanderen.be Veel ondernemingen, instellingen en overheden beseffen niet dat hun verlichtingsinstallatie voorbijgestreefd is, wat aanleiding geeft tot te weinig licht en een hoge elektriciteitsfactuur. Anderen beseffen het wel maar zien op tegen het ongemak, de kostprijs en het werk. Nochtans is de motivatie voor een energie-efficiënte en betere verlichting gemakkelijk te vinden. Het laboratorium voor lichttechnologie, Groen Licht Vlaanderen, heeft zich opnieuw geëngageerd om de opmaak van het programma van het Light Expe rience Symposium van ECL 2011 te verzorgen: Donderdag 22 september 15h00 Dimmen en Lichtbronnen VEI – Vlaams Elektro Innovatiecentrum Spreker: Danny Hermans 16h00 Wat betekent power-factor? KAHO – Laboratorium voor Lichttechnologie Spreker: Wouter Ryckaert 17h00 Verlichten met remote phosphor, de led verlichting van de toekomst Allaeys Verlichting ism. Xicato Sprekers: Ignace Allaeys – Rob Verbeelen 18h00 Meer comfort en een lager energieverbruik door een goede ‘orkest leider’ Vecolux Spreker: Michael Vandermeerschen 19h00 Innovative benefits of LED arrays for the lighting market (incl. case studies) Alcom Electronics ism. Bridgelux Spreker: Tom Van Den Bussche Vrijdag 23 september 14h00 Prestaties van LED beoordelen? Dekra Certification Spreker: Jaap Nuesink
>70% vindt dat ketenintegratie betere marges genereert en de bouwkosten voor de bouwheer verlaagt
15h00 Comfortabele en energie-efficiënte lichtsturing Osram Benelux Spreker: Patrick Van Campenhout 16h00 Verlichting met leds: kwaliteitseisen en normalisatie WTCB – Laboratorium Licht en Gebouw Spreker: Bertrand Deroisy 17h00 LED-TL uitgelicht KAHO – Laboratorium voor Lichttechnologie Spreker: Bart Van Giel www.projectbuild.be | 13
De organisatie van de “Belgische Prijs voor Architectuur & Energie 2011” door de Federatie van Architectenverenigingen van België (FAB) en Electrabel GDF-SUEZ is opnieuw een succes. Meer dan 270 inzendingen werden genoteerd die voor zowel voor een architectuur- als een energiebeoordeling in aanmerking komen. Met een tentoonstelling en voordracht worden de genomineerden in preview voorgesteld op de vakbeurs PROJECT BUILD 2011 in Brussels Expo op 22 & 23 september. De prijsuitreiking zelf vindt plaats op 25 oktober in het Paleis voor Schone Kunsten (Bozar) te Brussel.
ARCHITECTUURPRIJS Na een eerste individuele beoordeling volgens de in het reglement vermelde criteria werden uit de beste inzendingen na grondige beraadslaging volgende realisaties genomineerd:
CATEGORIE EENGEZINSWONINGEN ♦ Fiat Lux in Brussel, tranformatie van een eengezinswoning van Label Architecture uit Brussel ♦ Woning Twaalfkameren in Gent, nieuwbouw rijwoning van Dieren donckblancke Architecten uit Gent ♦ Art Economy in St Eloois Winkel, transformatie van een vrijstaande woning van 51N4E uit Brussel ♦ “Een binnenkoer hertekend” in Smetlede, van Indra Janda uit Smetlede ♦ Woning De Groote-Van Hoeck in Tisselt, van ONO Architectuur uit Antwerpen CATEGORIE MEERGEZINSWONINGEN ♦ Lofts Abelstraat in Ronse van Volt Architecten uit Gent ♦ Dosfel Klein Kwartier in Dendermonde van ONO architectuur uit Antwerpen
♦ Complex Le Lorrain in Sint-Jans Molenbeek, sociale woningen, van MDW Architecture uit Brussel ♦ Savonnerie Heymans in Brussel, 42 sociale woningen en een spelbibliotheek van MDW Architecture uit Brussel CATEGORIE NIET-RESIDENTIEEL PRIVAAT ♦ Aéropolis II in Brussel, een kantoorgebouw van Architectes Associés uit Brussel ♦ Villa Voka in Kortrijk, Kamer voor Koophandel West Vlaanderen, van Office Kersten, Geers David Van Severen, Bureau Goddeeris, Bureau Bas Smets ♦ Holz Rolls Car Wash in Saint-Servais, van Specimen Architects uit Namur ♦ ’s Hertogenmolens in Aarschot, een restauratie en inrichting van 16e
eeuws molencomplex, van noAarchitecten uit Brussel CATEGORIE NIET-RESIDENTIEEL PUBLIEK ♦ Metal in Brussel, sporthal, avondschool en woningcomplex, van AgWA uit Brussel ♦ Kortrijk Xpo van Office Kersten Geers David Van Severen, Bureau Goddeeris, Joachim Declerck, Bureau Bas Smets ♦ Lokalen Jeugdbewegingen Blankenberge van Architecten Els Claessens en Tania Vandenbussche uit Brussel ♦ C-Mine in Genk, cultureel centrum, van 51N4E uit Brussel ♦ Espace Culturel Victor Jara in Soignies, van L’Escaut-Weinand uit Molenbeek
logement Sociaux Passifs, Jette _ arch. A2M sc
ENERGIEPRIJS Uit een 40-tal weerhouden dossiers van de geselecteerden werden na het bestuderen van alle documenten, plannen en de vooraf grondig voorbereide technische vergelijking binnen iedere categorie volgende realisaties genomineerd: CATEGORIE 1: EENGEZINSWONINGEN ♦ Logement Sociaux Passifs in Jette, van A2M uit Ixelles, ♦ Woning Goossens-Colruyt in Blanden, van HASA architecten uit Schiplaken, ♦ Passiefhuis Weyngaert in Antwerpen, van denc!-studio bvba uit Gent, ♦ Passiefwoning in Lokeren van BLAF Architecten uit Lokeren. CATEGORIE 2: MEERGEZINSWONINGEN ♦ Ensemble de logements de type passif, à caractère social in Brussel, van R2D2 Architecture uit Forest,
♦ 28 Appartements Passif Bouge in Bouge (Namur) van Seutin Architectes uit Daussoulx (Namur), ♦ 14 logements passifs L’Espoir in Sint-Jans Molenbeek, van CarnoyCrayon uit Wavre. CATEGORIE 3: NIET-RESIDENTIELE GEBOUWEN ♦ Aéropolis II in Brussel, kantoorgebouw van Architectes Associés uit Brussel, ♦ Duurzame renovatie van een kantoorgebouw Grontmij in Mechelen, van Arteum Architects uit Mechelen, ♦ Bioplanet in Leuven van David Coulembier (Architectenbureau Colruyt ABC) uit Halle, ♦ Crèche de Trivières in Trivières van Carnoy-Crayon uit Wavre.
14 | 4 VAKBEURZEN VOOR BOUWPROFESSIONALS – 22 & 23 SEPTEMBER 2011 – BRUSSELS EXPO
De genomineerde projecten van de architectuurprijs en energieprijs worden in primeur tentoongesteld op de vakbeurs PROJECT BUILD (Expo-ruimte). Deze is vrij toegankelijk voor alle bezoekers doorlopend op beide beurscdagen. Complexe Le Lorrain Molenbeek St.Jean _ MDW Architecture
Aéropolis _ SCA Architectes Associes
Welk ingenieursbureau wint de tweede editie van de 2020 Challenge? 6 studiebureaus zijn in de running voor 2020challenge: Arcadis, Cenergie, Grontmij, Ingenium, Heedfeld en VK Engineering stoten door naar de shortlist van de 2020challenge, de innovatiewedstrijd voor Belgische studie- en adviesbureaus. Op 22 september op de beurs PROJECT BUILD zullen de uiteindelijke winnaars bekendgemaakt worden.
Voor de 2020challenge, die aan zijn tweede editie toe is, heeft beursorganisator easyFairs de krachten gebundeld met ingenieursorganisaties ORI, KVIV, FABI en Redactiebureau Palindroom. Bedoeling van deze wedstrijd is om innovatieve en duurzame oplossingen van Belgische advies- en studiebureaus onder de aandacht te brengen. Uit 13 inzendingen heeft een vakjury een shortlist geselecteerd van 6 projecten. Een bijzonder moeilijke taak, want de inzendingen dit jaar waren van erg hoog niveau. De wedstrijd toont alvast aan dat de Belgische bureaus bijzonder innovatief en efficiënt te werk gaan om het energieverbruik van gebouwen in te dammen. Bij de selectie werd in de eerste plaats naar
het innovatieve karakter en de duurzaamheid gekeken. Volgende 6 projecten konden de vakjury het meest charmeren: ♦ Droogloodsen in Kortrijk – Cenergie ♦ Havenhuis Antwerpen – Ingenium ♦ Kantoorgebouw Grontmij Mechelen – Grontmij ♦ Nieuw Administratief Centrum (NAC) in Houthalen-Helchteren – Arcadis Belgium ♦ School Emile Bockstael Brussel – VK Engineering ♦ Stedelijke Bouwvakschool Dilsen – Studiebureel Heedfeld Deze zes projecten zullen te zien zijn op de tentoonstelling op de vakbeurs Project Build in Brussels expo op 22
en 23 september. Op 22 september komen de zes bureaus hier hun inzending toelichten. Nadien zullen zowel een vakjury als een persjury hun winnaar naar voren schuiven. Wie de hoofdprijs wint, wordt bepaald door het publiek. Tot en met 22 september kan iedereen zijn stem uitbrengen op één van de zes projecten op de website www.2020challenge.be. Deze stemmen worden samengesteld met de stemformulieren die ingevuld worden op de beurs Project Build waar bezoekers van de tentoonstelling hun stem kunnen uitbrengen. Surf naar www.2020challenge.be om de projecten uit de shortlist én de longlist te bekijken en om uw stem uit te brengen. www.2020challenge.be
De genomineerde projecten worden tentoongesteld in de Expo-ruimte op de vakbeurs PROJECT BUILD (hal 4). De prijsuitreiking vindt eveneens plaats in de Expo-ruimte op donderdag 22 september tijdens netwerkdrink vanaf 20h00.
TENTOONSTELLINGEN Tijdens beide beursdagen worden 3 tentoonstellingen georganiseerd. Deze zijn vrij toegankelijk voor alle bezoekers. De EXPO-ruimte bevindt zich in hall 4 op de beursvloer van PROJECT BUILD. ♦ Tentoonsteling genomineerde projecten ‘Belgische Prijs Architectuur & Energie’ ♦ Tentoonstelling genomineerde projecten ‘2020 Challenge’ ♦ Tentoonstelling ‘Japans Theehuis’ (Gie Bresseleers) NOCTURNE Op donderdag 22 september is er nocturne tot 22h00. OPEN BAR Op beide beursdagen is er vanaf 18h00 tot sluitingstijd open bar. NETWERKDRINK Op donderdag 22 september vindt de netwerkdrink voor bouwprofessionals plaats in de EXPO-ruimte (hal 4). Tijdens de receptie worden de 3 winnaars bekendgemaakt van de 2020 Challenge: awards publieksprijs, vakjury en pers.
www.projectbuild.be | 15
4 VAKBEURZEN VOOR BOUWPROFESSIONALS PROJECT
DECO &
DUURZAME PROJECTBOUW: MULTI-RESIDENTIEEL, UTILITEIT & INDUSTRIE
CONSTRUCTIEVE en DECORATIEVE AFWERKING van PROJECTEN
BUILD2011
FINISH 2011
www.easyFairs.com/PROJECTBUILD-BE Hall 4
www.easyFairs.com/DECO-BE Hall 4
ECL2011
HVAC2011
ELEKTROTECHNIEK, VERLICHTING, AUTOMATISERING en BEVEILIGING van GEBOUWEN
INNOVATIEVE TECHNOLOGIEËN voor ENERGIEPRESTATIE, BINNENKLIMAAT en INSTALLATIETECHNIEKEN
www.easyFairs.com/ECL-BE
www.easyFairs.com/HVAC-BE
Hall 3
Hall 1
n kbeurze a v t o t g ionals. Toegan s s e f o r oor p ites of s b e enkel v w s r via beu t e i t a r t .be me d l i Regis u b t rojec www.p
01 7 e d o c
www.projectbuild.be
4
1
vakbeurzen
locatie
www.projectbuild.be
>350
>65
exposanten
learnShops™