Literatuur Geschiedenis en toekomst Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL A challenge for change in music education / Ch. Leonhard In: Music educators journal. – Vol. 86(1999)3(Nov.40-43) Charles Leonhard looks back at successes and failures of past attempts to improve music education and makes suggestions for improvements. Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Changing perspectives in music education / M.L. Mark ... [et al.] In: Music educators journal. –
This study examines the musical, educational, philosophical, and social aspects of American history and their effect on the development of music education in the United States. Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Music education since Mid-Century: the role of the Music Educators National Conference / M.L. Mark In: The journal of aesthetic education. – Vol. 33(1999)3(Fall.79-92). - Met lit.opg. This article traces the leadership and support activities that MENC has undertaken as an umbrella organization for the music education profession and
Vol. 89(2002)1(Sept.17-52). - Met lit.opg. -
that have been most critical in shaping the profes-
Themanummer Special issue on changing perspectives in music
sion from the 1950s into what it is today.
education. Features: A dynamic half century for
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
music education, Music education philosophy changing times, Music education in a time of cultural transformation, Psychology and music education since 1950, Historical perspectives on technology and music, Historical perspectives on technology and music, A history of music education advocacy. Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Ensemblespiel und Klassenmusizieren in Schule und Musikschule : ein Handbuch für die Praxis / hrsg.
Musikalische Bildung in Deutschland : Politik Probleme - Perspektiven / H.G. Bastian In: Musik in der Schule. - Vol. (2002)1(März.4-9). Met lit.opg. Politik, Probleme und Perspektiven in der Musikalischen Bildung in Deutschland in den allgemein bildenden Schulen und in den Musikschulen. Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Muziekdidactiek tussen heden en verleden (2) /
von R.-D. Krämer und W. Rüdiger. - Augsburg :
G. Haverkate
Wissner, 2001. - 502 p. : ill. - Met lit.opg. –
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 9(2002)5(sept/okt.
ISBN 3-89639-219-0 In 21 Beitragen namhafter Autorinnen und Autoren
14-16)
lotet dieses Handbuch das weite Spektrum des
woorden of het mogelijk is, om op basis van een
Ensemble- und Klassenmusizierens in Geschichte
historische schets van de ontwikkeling van de
und Gegenwart aus. Jeder Beitrag enthält neben
muziekdidactiek, inzicht te kunnen krijgen in de
allgemeinen theoretischen überlegungen eine Fülle
inhoudelijke ontwikkelingsmogelijkheden van het vak
von praktische Beispielen, übungen und konkreten
muziek in de nabije toekomst. Een actueel voorbeeld
Handlungsanleitungen zum Ensemblespiel sowie
daarvan is de positie van muziek als onderdeel van
zahlreiche Hinweise auf Materialien und Literatur.
het CKV-pakket in de tweede fase.
A history of American music education / M.L. Mark
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
and Ch.L. Gary. - 2nd ed.- Reston : MENC, 1999. -
Muziekdidactiek tussen verleden en toekomst : het
XXIV, 405 p. : fig. - Oorspr.uitg.: New York :
primaat van het gevoel / G. Haverkate
Schirmer, 1992. - Met lit.opg. en reg. – ISBN 1-56545-115-5
13
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Haverkate probeert in dit artikel de vraag te beant-
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 36(1999)4(jul/aug. 88-91)
De historische ontwikkeling van de muziekdidactiek
vaktijdschrift Muziek & onderwijs en een enquête
wordt gekenmerkt door de formulering van doelstel-
onder muziekdocenten maken deel uit van het
lingen op basis van een gevoelsprimaat. De vragen
onderzoek.
daarbij zijn: wat valt er met muziek te doen, wat valt er van muziek te weten en wat valt er in
Vision 2020 : the Housewright symposium on the
muziek te beleven? De tegenstelling tussen de
future of music education / ed. by C.K. Madsen. -
erfgoed- en ontwikkelingsdidactiek is op
Reston : MENC, 2000. - X, 229 p. - Met lit.opg. -
fundamenteel niveau een schijntegenstelling. Het
ISBN 1-56545-128-7
concretiseren van doelstellingen heeft geleid tot een
The Housewright symposium was held at the Florida
fixatie op concrete, muzikale gedragsvormen, en tot
State University's School of Music in 1999. Collected
een quasi-verwetenschappelijking van de muzikale
are the papers presented at this symposium. They
expressiviteit.
explore key questions such as: 'Why do humans value music?', 'Why study music?', 'How can the
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
skills and knowledge called for in the National Stan-
De toekomst van het muziekonderwijs /
dards best be taught?', 'How can all people continue
Chr. Helsloot
to be involved in meaningful music participation?',
In: Muziek & onderwijs. –
'How will societal and technological changes affect
Vol. 39(2002)2(mrt/apr.10-12)
the teaching of music?' and 'What should be the
Een verslag van twee studiedagen van het Netwerk
relationship between schools and other sources of
Muziekdocenten Pabo (NMP) op 22 en 23 november
music learning?'. The Housewright Declaration, con-
2001 in Eindhoven over de toekomst van het
sisting of a summation of the agreements made at
muziekonderwijs op de pabo. Gastsprekers waren
the symposium has also been included.
Nico Smit, hoofd afdeling muziekpedagogiek en docentenopleidingen aan het Koninklijk Conserva-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
torium te Den Haag en mede-auteur van de methode
What is effective music education? / A. Kay
'Muziek op de basisschool' en Arthur Gieles, inspec-
In: Teaching music. - Vol. 8(2000)1(Aug.50-53)
teur cultuureducatie van de inspectie van het onder-
Overview of the history of music education and of
wijs.
studies and theories on music education. Subjects: MENC, NAEP (National Assessment of Educational
Vijftig jaar Nederlands muziekonderwijs in inter-
Programs) and four contemporary approaches,
nationaal perspectief : een studie naar invloeden van
namely Orff, Kodály, Dalcroze en Gordon.
buitenlandse muziekdidactiek op onderwijsvernieuwing bij de vakken muziek en ckv1 tussen 1948 en 1998 / F. Yperlaan. - Spijkenisse : [s.n.],
Repertoire en overdrachtsvormen
2000. - 109 p. : fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. Scriptie Erasmus Universiteit Rotterdam, Kunst- en
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Cultuurwetenschappen
The Beatles en Britney Spears in de klas : de moge-
Scriptie die beoogt te onderzoeken of gedurende de
lijkheden van popmuziek op school /
veranderingsprocessen in het onderwijs in de kunst-
A. Twaalfhoven
vakken, en met name bij het vak muziek, aandacht
In: Bulletin Cultuur & School. –
is geweest voor de didactiek en pedagogiek van het
Vol. 4(2001)16(feb.10-11)
buitenland en of aspecten van die didactiek zijn
Buiten schooltijd gaan trends in de popmuziek en
gebruikt bij de ontwikkeling van nieuwe vakken.
trends in de jongerencultuur hand in hand. Maar kan
Aan de orde komen onder andere: het pedagogisch-
popmuziek ook een plek krijgen binnen de cultuur-
didactisch klimaat en de ontwikkeling van het vak
educatie op school? Popmuziek en educatie lijkt een
muziek binnen dit klimaat, de organisatorische
tegenstelling. Maar over popmuziek valt veel te leren
veranderingen in het onderwijs en daaraan gekop-
en bovendien is popmuziek een aantrekkelijke
peld de veranderingen in het vak muziek en CKV1 en
ingang om jongeren voor andere muziekstijlen te
CKV2/3, de wijze waarop schoolmusici hun kennis
interesseren.
over buitenlandse didactiek vergaren en toepassen. Een analyse van artikelen die zijn verschenen in het
14
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
dat alle cultuuruitingen van jongeren tot kunst
Challenges of performing diverse cultural music /
gerekend kunnen worden en de vitaliteit van de
M. Goetze
jongerencultuur geeft een nieuwe kijk op het
In: Music educators journal. - Vol. 87(2000)1(Jul.23-
muziekonderwijs.
25, 48). - Met lit.opg. In this article the author challenges some of the
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
assumptions held by Western trained musicians that
Jongerencultuur en muziekeducatie / F. Evelein
are apparent in the way they typically present
In: Muziek & onderwijs. –
culturally diverse musical works and direct ensemble
Vol. 38(2001)5(sept/okt.86-89). - Met lit.opg.
performances of these works. The author describes a
Artikel waarin de auteur ingaat op wat jongeren-
general picture of performance practices that she
cultuur is en wat de relatie met muziekdidactiek is.
has observed and participated in as a conductor,
De belangrijkste conclusie die de auteur trekt is dat
teacher and arranger. She also suggests ways in
leerlingen niet als een onbeschreven blad het
which students can interact more with the music and
muzieklokaal binnenkomen. De uitdaging voor de
develop an understanding of the culture from which
muziekdidactiek is de leerlingen te stimuleren en te
it comes.
motiveren deze attitude in te zetten.
How popular musicians learn : a way ahead for
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
music education / L. Green. - Aldershot : Ashgate,
Music faculty perceptions of multicultural music
2002. - XII, 238 p. - Met lit.opg. en reg. –
education / K. Norman
ISBN 0-7546-3226-1
In: Bulletin of the Council for Research in Music
Drawing on a series of interviews with musicians
Education. - Vol. (1999)139(Winter.37-49). - Met
aged between fifteen and fifty the author explores
lit.opg.
the nature of pop musicians informal learning prac-
Study on the perceptions of selected college music
tices, attitudes and values, the extent to which these
faculty with the regard to multicultural education.
have altered over the last forty years, and the
The following questions were explored: What are the
experiences of the musicians in formal education.
perceptions of music faculty with regard to multi-
The author proposes that the ways in which popular
cultural music education, its nature and importance;
musicians learn could offer alternative and successful
What personal experiences were influential in
methods for formal music education and for the
shaping these perceptions; To what extent is multi-
teaching of music in general.
cultural music education a part of their thinking about teaching? Data were gathered by interviewing
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
nine experienced college professors.
Interkultureller Musikunterricht / I. Merkt … [et al.] In: Musik in der Schule. - Vol. (2001)4(Dec.4-51). -
Musical development and learning : the international
Met lit.opg. – Themanummer
perspective / ed. by D.J. Hargreaves and
Inhalt: Musikerziehung interkulturell, Der Klang
A.C. North. - London [etc.] : Continuum, 2001. –
Japans, Türkische Musik, Hybride Musik in Indone-
242 p. - Met reg. en lit.opg. - ISBN 0-8264-5113-6
sien, Schulprojekt 'Musik und Tanz in Ostafrika',
How do children learn - or learn about - music? How
Liederland Japan.
do national cultures and education systems affect children's musical learning? This book answers these
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
questions by combining information, analysis and
Jongerencultuur / A. Vervoorn
evaluation from 15 countries. It provides a global
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 39(2002)1(jan/feb.
perspective on musical education and development,
2-5)
and a comparative framework designed to enable
Waardoor wordt de smaak van jongeren bepaald,
teachers, parents and researchers to learn from
welke stroming is momenteel in en waarom is
practice and policy in other countries. Countries:
jongerencultuur goed te gebruiken in de muziekles?
Africa, Australia, China, Germany, India, Italy,
Lifestijl als Urban Feel, stijlvormen als hiphop, rap,
Japan, Korea, North America, Poland, Portugal, Post-
R&B, breakdance, graffiti en nieuwe technieken als
USSR countries, Scandinavia, South America, United
sampling worden besproken. Paul Willis opvatting
Kingdom.
15
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
repertoire werd een mix van klassiek, een cover van
Turkse week bij schoolmuziek Rotterdam /
een r&b- of raphit en nieuwe composities. De
M. Bodewes
jongeren waren wel enthousiast, maar dat impliceert
In: Muziek & onderwijs. –
niet dat ze vaker naar een klassiek concert gaan.
Vol. 7(2000)2(mrt/apr.37-38) Een verslag van een project over Turkse muziek voor
Gothic, metal, rap and rave : youth culture and its
jongeren in het voortgezet onderwijs. Workshops
educational dimensions / ed. by M.P. Baumann ;
vormden een belangrijk onderdeel van dit project.
M. Claus-Bachmann ... [et al.]. - Berlin : Verlag für Wissenschaft und Bildung, 2000. - 173 p. : ill., fig.,
World musics and music education : facing the
tab., graf. - Met lit.opg.
issues / ed. by B. Reimer. - Reston : MENC, 2002. -
A conference on the topic 'Gothic, rap and rave:
VIII, 259 p. : fig., tab. - Met lit.opg. –
youth subcultures and their cultural-pedagogical
ISBN 1-56545-145-7
possibilities' was held at the University of Bamberg,
Based on a Northwestern University Music Education
October 1999. The conference brought together
Leadership seminar, in 1998, this publication iden-
expert scholars and cultural educators from through-
tifies key issues about world musics and multi-
out Germany. This volume contains the papers from
culturalism. It presents ideas, model programs and
this conference. The general goal is to come to
teaching strategies.
terms with the musical-cultural experiential world of contemporary youth.
Jongerencultuur
Het zijn maar liedjes : handboek populaire muziekstudies / onder red. van G. De Meyer en
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
K. Roe. - Apeldoorn [etc.] : Garant, 1999. - 287 p. :
And all that jazz... : pedagodiek en populaire
fig., graf., tab. - Met lit.opg. - ISBN 90-5350-639-X
cultuur / G. Tillekens
Artikelen waarin popmuziek vanuit verschillende
In: Vernieuwing. - Vol. 58(1999)2/3(feb/mrt.34-36)
invalshoeken geanalyseerd wordt. Onder meer de
In de nummers van 'Vernieuwing' uit het eind van de
relatie tussen muzikale smaak en sociale achter-
jaren vijftig duiken telkens bijdragen op over jazz-
grond, het overheidsbeleid ten aanzien van pop-
muziek. Wat moesten docenten en pedagogen van
muziek, popmuziek en marketing en popmuziek als
deze nieuwe muziek denken en zou het geen
cultureel product in relatie tot muziekindustrie
verderfelijke invloed hebben op de jeugd? Over rap-
worden besproken.
en housemuziek zijn tegenwoordig soortgelijke geluiden te horen. Dat zegt volgens Tillekens meer
Popular music and youth culture : music, identity
over de afstand van pedagogen tot de cultuur van
and place / A. Bennett. - New York [etc.] : Palgrave,
jongeren en vrees voor het verlies van beschaving,
2000. - 223 p. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 0-333-
dan over de betekenis van die muziekstijlen voor
73229-4
jongeren zelf.
Chapters: The sociology of youth culture; Youth culture and popular music; The significance of
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
locality; Dance music, local identity and urban
Enjoy yourself : klassieke muziekeducatie zoekt aan-
space; Bhangra and Asian identity; Hip-hop am
sluiting bij de leefwereld van jongeren /
Main, Rapping on the Tyne: hip-hop culture as a
A. Vervoorn
local construct in European cities; The Benwell
In: Boekmancahier. - Vol. 13(2001)49(sept.311-
Floyd: local live music, sociality and the politics of
320). - Met lit.opg. en met samenv. in het Engels
musical taste.
Jongeren kunnen zich niet vinden in de muziekbeleving die gebruikelijk is in de klassieke concert-
Sound identities : popular music and the cultural
praktijk: ze vinden het saai, hebben moeite om stil
politics of education / P. McLaren ... [et al.] ; ed. by
te zitten en zich te concentreren. Om hen tegemoet
C. McCarthy ... [et al.]. - New York [etc.] : Peter
te komen liet het Nederlands Promenade Orkest een
Lang, 1999. - X, 490 p. - Met lit.opg. en reg. - ISBN
eigentijdse concertformule ontwikkelen voor
0-8204-4139-2
jongeren van 12 tot 15 jaar: 'Enjoy yourself'. Het
16
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Eighteen essays that look at the role music plays in
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
the everyday lives of the youth. The essays are
Aesthetic education and the practice of music
divided into four sections: Music in the Nation; Rap,
teaching / C. Plummeridge
Hip Hop, and the flow of values; Music in the Post-
In: British journal of music education. –
colony and in the diaspora; Music in the contested
Vol. 16(1999)2(Jul.115-122). - Met lit.opg.
Metropolis: rock and the contradictory politics of
Article that raises questions about the viability of a
youth; and The Pedagogy of the Musical Affect.
common philosophy for the arts. Over the past three decades it has become customary to regard music
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
education as a form of aesthetic education. Recently
Zwei Herzen in Dreivierteltakt : hoe verouderd is
a number of writers have expressed some objections
klassieke muziek (voor jongeren)? / B. Wijtman
to this view which they maintain has acquired the
In: Muziek & onderwijs. –
status of an accepted orthodoxy. The author re-
Vol. 37(2000)5(sept/okt.126-127)
examines the concept of aesthetic education with
De problematische positie van klassieke muziek
reference to the teaching and learning of music in
onder schoolgaande jongeren is niet nieuw. De
educational institutions.
auteur denkt dat dit komt omdat klassieke muziek moet concurreren met 'orenschijnlijk' aantrekkelijker
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
muziekvormen en omdat jongeren een vluchtige
Creative thinking in music / M. Hickey and
luisterhouding en dito concentratievermogen heb-
P. Webster
ben. Daarnaast beschrijft de auteur enkele voorbeel-
In: Music educators journal. - Vol. 88(2001)1(Jul.19-
den uit zijn eigen praktijk om muziek aan de man te
23). - Met lit.opg.
brengen. De auteur betoogt dat als jongeren niet
This article reviews some fundamental notions that
geacht worden klassieke muziek mooi te vinden,
will help define creative thinking in music and places
maar hen gevraagd wordt kritisch en onbevangen te
it at the centre of what music educators do. Rather
luisteren, het wonder zich vanzelf voltrekt.
than focusing on training children to be creative, it might be better for music teachers to nurture children's inherent ability to think creatively in music.
Theorie en onderzoek Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Creative thinking in instrumental classes / Th. Priest
The 18th International Society for Music Education :
In: Music educators journal. –
ISME research seminar
Vol. 88(2002)4(jan.47-51). Met lit.opg.
In: Bulletin of the Council for Research in Music
What can music teachers do to encourage creative
Education. - Vol. (2001/2002)147 (Winter.1-163). -
thinking? Here are some suggestions that can lead
Met lit.opg. – Themanummer
young instrumentalists to improvisation and compo-
The 18th ISME Research Seminar was held between
sition.
the 8th and 14th of July, 2000 in Salt Lake City, Utah. Twenty-eight papers were presented from
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
fourteen different countries. Many discussions
The Dallas Papers of the MayDay Group : June, 1998
focused on the nature of questions being asked, the
Dallas, Texas / with the collab. of J.T. Gates ...
methodology chosen to investigate it, and the out-
[et al.]
comes and interpretations of the research carried
In: Bulletin of the Council for Research in Music
out. Furthermore a wide range of topics were pre-
Education. - Vol. (2000)144(Spring). –
sented from research in 'Perceptions of differences
Themanummer
between voice production in girls and boys in the
The MayDay Group is a loosely organized word-wide
English cathedral choir traditions' to 'The issue of
coalition of theorists and practitioners of music edu-
westernization of Japanese music education'.
cation. They met for one of its colloquia in Dallas in June 1998 to take up David Elliott's praxialism.
17
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
The papers presented at the Dallas colloquium are
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
critiques of David Elliott's publication ‘Music matters:
Linking music learning to reading instruction /
a philosophical foundation for a sociology of music
D. Hansen and E. Bernstorf
education’ (1995).
In: Music educators journal. – Vol. 88(2002)5(Mar.17-21, 52). - Met lit.opg.
The development of musical pattern perception in
Tracking the relationship between reading skills and
school-aged children / J.E. Gronko and K. Walters
the skills used in music-text and score reading
In: Research studies in music education. –
reveals that music education enhances reading abili-
Vol. (1999)12(Jun.24-29). - Met tab. en lit.opg.
ties.
Report of a study that investigates whether children's development of musical pattern perception
Many seeds, different flowers : the music education
is a function of their audiation ability (as measured
legacy of Carl Orff / ed. by A. de Quatros. - Perth :
by the Intermediate Measures of Music Audiation).
CIRCME, 2000. - 235 p. : ill., tab. - ISBN 1-74052-
The results show that children with differing levels of
001-7
audiation ability respond to musical sound differ-
A collection of 20 articles by 24 authors from around
ently. Whereas children may have positive musical
the world illustrating the influence Carl Orff had on
experiences, they may not necessarily use virtual,
music education.
tactile, kinaesthetic or spatial information to organize their perception of musical sound into pat-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
terned mental images.
Music and early childhood : special focus / L.M. Levinowitz ... [et al.]
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
In: Music educators journal. - Vol. 86(1999)1(Jul.17-
Influences on instrumental music teaching /
43). - Met lit.opg. - Themanummer
W.I. Bauer and M.H. Berg
Contents: The importance of music in early child-
In: Bulletin of the Council for Research in Music
hood; Developing teachers for early childhood
Education. - Vol. (2001)150(Fall.53-66). –
programs; Musical play and young children; Child-
Met lit.opg.
centrered learning an music programs; Stravinsky's
The purpose of this study was to examine the
Firebird and young children; Facing the risks of the
influence of selected factors on a teacher's planning
'Mozart effect'.
of lessons, implementing them and assessing students. Rating high on influences on planning and
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
implementation were: their own experience, the
Music education as aesthetic education: a rethink /
availability of facilities and/or equipment, and their
J. Finney
college ensemble conductor. When assessing stu-
In: British journal of music education. –
dents high influences were: their own experience,
Vol. 19(2002)2(Jul.119-134). - Met lit.opg.
colleagues, and professional development activities.
The article uses methods of philosophical enquiry and historical research to clarify questions sur-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
rounding epistemological basis for music education.
Een internationaal perspectief op muzikale ontwik-
It critically examines the idea of 'music as aesthetic
keling / A. de Vugt
education' in the context of evolving policy and
In: Muziek & onderwijs. –
practice within the English National Curriculum. It
Vol. 38(2001)5(sept/okt.90-92)
argues for broadening the concept of aesthetic edu-
Verslag van een lezing van muziekpsycholoog David
cation as a necessary antidote to an impersonal cur-
Hargreaves over zijn boek 'Musical development and
riculum where an undifferentiated notion of
learning: the international perspective' (2001). In
knowledge distorts the character of goals, pedagogy
zijn betoog kwamen vier hoofdonderwerpen aan de
and the valuing of musical endeavour.
orde: 1) historische, politieke en culturele achtergronden; 2) curriculum; 3) doelstellingen van het
Musikalisches Lernen ausserhalb von Schule / hrsg.
muziekonderwijs; 4) leren in en buiten de school.
von U. Eckart-Bäcker ; A. Niessen ... [et al.]. - Mainz : Schott, 2001. - 102 p. : tab. - Met lit.opg. - ISBN 3-7957-1828-7
18
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Dokumentation von beider Jahrestagungen der
vorige aflevering zijn de twee zienswijzen geschetst.
Wissenschaftlichen Sozietät Musikpädagogik 1998
In deze (en de volgende) aflevering wordt de balans
und 1999 in Essen. Inhalt: Musik und Erwachsenen-
van de discussie opgemaakt. De conclusie van deze
bildung, Die Musik und das Lernen, Musikpädago-
aflevering is dat voor wat betreft de muzikale
gische Aspekte in Franz Liszts Konzeption,
ervaring de visie van Elliott geen werkelijk alternatief
Ausserschulische Musikpädagogik und radikale
biedt voor gangbare esthetische visies, maar vooral
Schulkritik, Musikalisches Lernen in der Lebens-
een welkome aanvulling op de esthetische bena-
spanne, Bericht über eine empirisch-qualitative
dering is.
Untersuchung zum musikalischen Lernen von Laienmusikern in tradionellen Kammerorchestern, Block-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
flötenspiel und Blockflötenunterricht im Umfeld der
Muziekonderwijs: esthetisch of praktijkgericht? (3) :
Jugendmusikbewegung, Die Ausbildung zum Assis-
de reikwijdte van het muziekonderwijs /
tenztanzlehrer.
C. Koopman In: Muziek & onderwijs. –
Muziek maken of schooltje spelen? / KBC Aquarius
Vol. 37(2000)3(mei/jun.79-81). - Met lit.opg.
Project ; i.s.m. Cera Foundation. - Antwerpen :
Laatste artikel in een serie over de controverse
[s.n.], 2002. - 13 p. : tab. - Bijl.: perstekst en pers-
tussen de esthetische kijk op de muzikale opvoeding
dossier van een persbijeenkomst op 28 mei 2002
en een nieuw praktijkgerichte benadering van de
Kritisch dossier over de situatie van het muziek-
auteur Elliott. De volgende drie geschilpunten komen
onderwijs in Vlaanderen. De publicatie geeft de
aan de orde: de verhouding tussen receptie en
stand van zaken na vijf jaar Aquarius project. Het
musiceren, de verschillende aspecten van muzikale
Aquarius project is een artistiek-pedagogisch project
werken en de diversiteit van functies die muziek kan
waarbij bewust en creatief musiceren in alle genres
hebben.
centraal staat. Het wil de natuurlijke muzische creativiteit aanspreken. Het muziekonderwijs zal dan ook
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
spelenderwijs op het instrument zelf moeten aan-
Muziekstudie en leerstijlen / J. Kaldeway
vangen. Op die manier wordt muziek als een taal
In: Muziek & onderwijs. –
benaderd en leert men als het ware eerst spreken en
Vol. 38(2001)5(nov/dec.123-126). - Met lit.opg.
pas daarna (noten) lezen. Het project richt zich in de
Jan Kaldeway, docent studiemethodiek aan de
eerste plaats op jongeren.
Universiteit van Utrecht, brengt verschillende manieren van leren of 'leerstijlen' in kaart. De inde-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
ling van leerstijlen die Kaldeway gebruikt is geba-
Muziekonderwijs: esthetisch of praktijkgericht? (1) :
seerd op die van de Amerikaanse leerpsycholoog
David Elliotts nieuwe filosofie / C. Koopman
David Kolb: creatieve leerstijl, reflectieve leerstijl,
In: Muziek & onderwijs. –
praktische leerstijl en de methodische leerstijl.
Vol. 36(1999)6(nov/dec.149-151). - Met lit.opg. Eerste van een serie van drie artikelen over de
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
controverse tussen een esthetische en een praktijk-
Muzikale intelligentie ook zingend ontwikkelen! :
gerichte benadering van het muziekonderwijs. In de
Eigen-wijs / R. van der Lei
eerste bijdrage bespreekt de auteur de esthetische
In: De wereld van het jonge kind. –
visie op de muzikale opvoeding, Elliotts kritiek
Vol. 27(2000)5(jan.142-145). - Met lit.opg.
daarop en diens nieuwe praktijkgerichte filosofie.
De Amerikaanse psycholoog Howard Gardner onderscheidt een achttal intelligenties. Eén van die acht is
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
de muzikale intelligentie. Dit artikel vormt een
Muziekonderwijs: esthetisch of praktijkgericht? (2) :
nadere verkenning van de muzikale intelligentie,
de muzikale ervaring / C. Koopman
aangevuld met praktijkvoorbeelden uit de liedbundel
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 37(2000)1(jan/feb.18-
'Eigen-wijs'. De auteur pleit voor het bevorderen van
19). - Met lit.opg.
de muzikale intelligentie op school door ontwik-
Tweede van een serie van drie artikelen over de
kelingsgericht te werken. Niet alleen zingen en
controverse tussen een esthetische en een praktijk-
luisteren naar muziek ook het zelf muziek maken en
gerichte benadering van het muziekonderwijs. In de
het bedenken van eigen muziekstukjes hoort er bij.
19
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
5. Social and cultural contexts; 6. Music teacher
De muzikale ontwikkeling van het kind (2) : de
education; 7. Music education connections;
theorie van Swanwick & Tillman / C. Koopman
8. Neuroscience, medicine, and music; 9. Outcomes
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 36(1999)1(jan/feb.
in general education; 10. Research design, criticism,
3-4). - Met lit.opg.
and assessment in music education.
Tweede van drie artikelen over de muzikale ontwikkelingstheorieën, waarin de relevantie van dergelijke
Spotlight on assessment in music education :
ontwikkelingstheorieën voor het muziekonderwijs
selected articles from state MEA jounals. - Reston :
besproken wordt. In deel 1 (verschenen in M&O
MENC, 2001. - 94 p. : tab. - Bron van beschr.:
36(1998)6(nov/dec.478-480) worden de theorieën
omslag. - Met lit.opg. - ISBN 1-56545-143-0
van Gardner besproken. In dit deel komt de theorie
A compilation of articles on assessing students. It
van Swanwick & Tillman aan bod.
features articles on: standards-based assessment, accurate documentation methods and assessing
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
students individually and in groups.
De muzikale ontwikkeling van het kind (3) ; pedagogische consequenties / C. Koopman
Spotlight on early childhood music education :
In: Muziek & onderwijs. –
selected articles from state MEA journals. - Reston :
Vol. 36(1999)2(mrt/apr.32-33)
MENC, 2000. - 53 p. - Bron van beschr.: omslag. -
In de twee vorige afleveringen zijn de muzikale
Met lit.opg. - ISBN 1-56545-138-4
ontwikkelingstheorieën van Gardner en Swanwick &
A compilation of articles on early childhood music
Tillman tegen het licht gehouden. In dit artikel
education. Approaches, lesson ideas and ways of
komen de pedagogische consequenties van zulke
assessing are addressed.
theorieën aan de orde. Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Teamleren in muziekonderwijs : verslag van een
Muzikaliteit bij kinderen / C. Legêne
studiedag / Ch. Hermans
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 39(2002)4(jul/aug.
In: Muziek & onderwijs. –
5-8)
Vol. 36(1999)1(jan/feb.14,15)
Wat is muzikaliteit? Daarover bestaat geen een-
Verslag van de studiedag over teamleren, die op
duidige mening. Diverse onderzoekers ontwikkelden
7 november 1998 in Rotterdam werd georganiseerd.
tests om de parameters van muziek (melodie, ritme,
Naast de principes van teamleren en uitwerking van
timbre en dynamiek) te toetsen, om zo de muzikale
enkele praktijkvoorbeelden, worden ook enkele
begaafdheid bij kinderen te meten. In dit artikel
kanttekeningen bij deze vorm van onderwijs
wordt de test ontworpen door Arnold Bentley
genoemd.
beschreven. Ook wordt ingegaan op de praktische toepasbaarheid.
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Toward integrating music and other art forms into
The new handbook of research on music teaching
the language curriculum / A. Lowe
and learning : a project of the Music Educators
In: Research studies in music education. –
National Conference / ed. by R. Colwell and C.
Vol. (2002)18(Jun.12-23). - Met lit.opg.
Richardson. - New York : Oxford University Press,
The purpose of this study was to determine the
2002. - XXV, 1222 p. : fig., tab. - Cop.: MENC. - Met
contextual elements that contribute to a successful
lit.opg. en reg. - ISBN 0-19-513884-8
experience evidenced by both research and practice
This volume is not an update of the first Handbook of
cultures as a result of the integration of music and
Research on Music Teaching and Learning (1992); it
other art forms into the language arts curriculum.
complements and extends that publication. The handbook is a collection of current research on music
Tutti leren : een onderzoek naar het instrumentale
teaching and learning. There are ten sections:
muziekonderwijs in groepsverband / E. van Lopik-
1. Policy and philosophy; 2. Educational context and
van Haselen. - Rotterdam : [s.n.], 1999. - 111 p. :
the curriculum; 3. Musical development and
fig., tab. - Scriptie Faculteit der Pedagogische en
learning; 4. Musical cognition and development;
20
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Onderwijskundige Wetenschappen van de Univer-
En nu de praktijk : samenhang in raamleerplannen,
siteit van Amsterdam
methodiek en materiaal : verslag van de regionale
Scriptie over de relatie tussen onderwijskundige
informatiedagen muziek / J. van den Eijnden ...
leertheorieën en instrumentale groepslessen. Eerst is
[et al.]. - Utrecht : LOKV, 2000. - 17 p.
een literatuuronderzoek uitgevoerd. Vervolgens is in
Schriftelijke weergave van bijdragen van verschil-
een empirisch onderzoek nagegaan hoe het muziek-
lende sprekers op de bijeenkomsten in Assen op 28
onderwijs aan groepen in de praktijk wordt vorm-
januari 2000 en in Breda op 19 februari 2000. Na
gegeven. De belangrijkste bevindingen uit het
een inleiding door Arthur Gieles, landelijk inspecteur
empirisch onderzoek, met een verantwoording van
muzikale vorming volgen de bijdragen. De onder-
de theorieën uit het literatuuronderzoek, zijn uitge-
werpen: Scholing als basis (Jan van den Eijnden);
werkt in een concrete lessenreeks.
Gebruik nieuwe media (Louis Janssen); Raamleerplan popmuziek (Louis Janssen); Samenspel als
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
basis (Dirk de Vreede); Variabele bezetting in
Zing jij maar met je hartje! : adaptief onderwijs, ook
samenspel (Maddie Starreveld-Bartels).
voor muziek? / M. Hogenes In: De Pyramide. - Vol. 56(2002)3(jun.61-63). –
De integratie van samenspel in het instrumentaal
Met lit.opg.
muziekonderwijs : rapportage van het veldonder-
Centraal staat de vraag: Is adaptief onderwijs ook
zoek / Bureau Bert de Groot. - Amsterdam : Bureau
iets voor muziek? Aan de orde komt 'Wat is adaptief
Bert de Groot, 2000. - 28, [39] p. + conclusies en
onderwijs?' en de drie basisbehoeften die bij adaptief
aanbevelingen (1 p.) + correcties (2 p.) : tab.
onderwijs centraal staan: competentie, relatie en
De Vereniging voor Kunstzinnige Vorming heeft het
autonomie, gekoppeld aan de aspecten van leer-
LOKV gevraagd ervaringen te bundelen die de
krachtgedrag. De auteur komt tot de volgende
muziekscholen hebben opgedaan met het integreren
conclusie: door het aanbieden van een gevarieerd
van samenspel in het instrumentaal onderwijs vooral
onderwijsaanbod en door een balans te vinden
de wijze waarop en de mate waarin muziekscholen
tussen een kwalitatief hoogstaand aanbod van musi-
de in 1995 geformuleerde visie op samenspel
ceervormen en het afstemmen op de verschillen
'Inrichtingsplan Muziek' hebben overgenomen. Ook
tussen leerlingen is het heel goed mogelijk om
is onderzocht hoe ensemble in de derde en hogere
adaptief muziekonderwijs te geven.
cursusjaren deel uitmaakte van het muziekonderwijs. Het LOKV heeft het Bureau Bert de Groot gevraagd de benodigde kwantitatieve gegevens te
Muziekscholen
verzamelen. Uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat de visie om samenspel / ensemblespel
Algemeen raamleerplan muziek voor instrumentaal
als kern van het instrumentaal muziekonderwijs te
en vocaal onderwijs / P. van den Bos ... [et al.]. -
beschouwen en in lesaanbod om te zetten door het
Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, 2001. - 34 p.
overgrote deel van de instellingen ondersteund c.q.
Landelijk raamleerplan voor het muziekonderwijs dat
in de praktijk wordt waargemaakt. Maar de praktijk
ontwikkeld is op basis van ervaringen binnen het
blijkt weerbarstiger.
instrumentaal en vocaal onderwijs in het afgelopen decennium. Het laat zien welke vaardigheden leer-
Leerlinguitval op muziekscholen : een enquête-
lingen zich eigen moeten maken bij het leren zingen
onderzoek aan zes muziekscholen in Nederland /
of bespelen van een instrument. Het is een referen-
B. de Vries, P. Mak en M. Jansma. - Groningen :
tiekader; de docenten en leidinggeven van de instel-
Studiecentrum Muziekpsychologie & Muziekeducatie,
lingen voor muziekeducatie moeten zelf de richt-
2001. - 54 p. : fig., tab., graf. - Met bijl. en lit.opg.
lijnen omzetten in een concrete aanpak. Aandachts-
Landelijk onderzoek naar de oorzaken van
punten: uitgangspunten, visie op muziekeducatie,
leerlinguitval in de periode 1997-1999. Aan het
formulering van niveaus, inhoudelijke beschrijving
onderzoek werkten de volgende zes muziekscholen
per fase (oriëntatie, verdieping, specialisatie, profes-
mee: de muziekafdeling van Kumulus te Maastricht,
sionalisering), niveaubeschrijving in schema.
de muziekscholen van Heerlen, Enschede, Arnhem, de Gemeentelijke Muziek- en dansschool van Bergen op Zoom en de Muzerie te Zwolle.
21
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Voor dit onderzoek zijn enquêtes verspreid onder
Toelatingsvoorwaarde die de docenten noodzakelijk
leerlingen en ex-leerlingen instrumentaal onderwijs
vinden hebben te maken met de volgende aspecten:
en zang. De drie belangrijkste factoren waarop
het bekijken en bespreken van de aanpassings-
leerlingen afhaken zijn: de docent, het zelfbeeld van
mogelijkheden van het instrument indien er fysieke
de leerling en de inbreng die de leerling heeft op de
beperkingen aanwezig zijn, het onderhouden van
lessen.
contact en overleg met de ouders, aanpassing van de lesinhoud en doelstelling van de lessen op het
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
kind en de invloed die de docent heeft.
Leerlinguitval op muziekscholen : een rapport van het studiecentrum muziekpsychologie en muziek-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
educatie / B. de Vries en P. Mak
Projektarbeit / F. Noll ... [et al.]
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 39(2002)1(jan/feb.9)
In: Üben & Musizieren. – Vol.19(2002)4(Aug/Sept.
Bespreking van de uitkomsten van het onderzoek
6-41). – Themanummer
naar leerlingenuitval op muziekscholen.
Themaheft über Projektarbeit an Musikschulen, hochschulen und privat unterricht. Inhalt: Und wie
Management-metamorphose bij de muziekschool,
planen Sie Ihre Musikschulprojekte?, Projekt in der
melodieus meesterwerk of modieus marionettenspel?
praktischen Musikpädagogik, Projectarbeit in der
: een onderzoek naar de effecten van privatisering
Hochschulausbildung, Beispiele interdisziplinärer
op het management van muziekscholen /
Projekte, Zur Methodik des Musiklehreunterrichts,
A.P. Crans. - [S.l. : s.n.], 1999. - 92 p. - Scriptie
Das Toy-Symphony-Project, Auswahlbibliografie zum
Erasmus Universiteit Rotterdam, vakgroep
Thema 'Projektarbeit'.
Bestuurskunde. - Met lit.opg. en bijl. De probleemstelling luidt: Welke effecten heeft
Raamleerplan popmuziek voor instrumentaal en
privatisering op het management van muziek-
vocaal onderwijs / P. Ellenbaas, L. Janssen en
scholen? De deelvragen zien er als volgt uit:
L. Toren ; eindred. P. van Amstel. - Utrecht :
1. Welke verschillende vormen van privatisering zijn
Cultuurnetwerk Nederland, 2001. - 42 p. - Met
er?; Wat zijn de effecten bij verschillende cases?
lit.opg. en bijl.
Oftewel op welke wijze kijkt het management van
Landelijk raamleerplan voor onderwijs in popmuziek
een gemeentelijke muziekschool naar haar omgeving
dat ontwikkeld is op basis van ervaringen binnen het
en op welke wijze kijken geprivatiseerde muziek-
instrumentaal en vocaal onderwijs in het afgelopen
scholen naar hun omgeving? Deze omgevingen
decennium. Het laat zien welke vaardigheden leer-
worden aan de hand van theorieën van Porter en
lingen zich eigen moeten maken bij het samenspelen
Mintzberg bekeken. 2. Welke overeenkomsten en
en instrumentale of vocale, individuele of groeps-
verschillen zijn er aan te wijzen ten aanzien van de
lessen voor popmuziek. Het is een referentiekader;
effecten van deze verschillende cases? De visies van
de docenten en leidinggeven van de instellingen voor
managers van verschillende geprivatiseerde muziek-
muziekeducatie moeten zelf de richtlijnen omzetten
scholen en die van de gemeentelijke muziekschool
in een concrete aanpak. Aandachtspunten: visie op
worden met elkaar vergeleken. Tot slot worden aan-
popeducatie, doelstellingen, formulering van niveau's
bevelingen gedaan.
van popeducatie, inhoudelijke beschrijving per fase (oriëntatie, specialisatie, professionalisering),
Muziekonderwijs voor kinderen : een studie naar
niveaubeschrijving in schema. In de bijlagen wordt
indiceringsfactoren / J.W.G.M. van Someren. -
de praktijk in van poponderwijs in Rotterdam en in
Maastricht : Kumulus, 1999. - 16 p. : fig., tab. - Met
Sneek beschreven.
lit.opg., bijl. en samenv. Studie naar hantering van toelatingscriteria voor
Rapportage onderzoek onder allochtone publieks-
jonge kinderen op een muziekschool. Bekeken
groepen in Rotterdam en Amsterdam /
worden de criteria leeftijd, fysieke kwaliteiten en de
M. van Hoorn, J. Oostwoud Wijdenes en W. Oud. -
persoonlijkheidskenmerken motivatie en doorzet-
Rotterdam : Vier Grote Steden Kunsteducatie,
tingsvermogen. De conclusie is dat het merendeel
1999. - [31 p.] : tab. - Met lit.opg.
van docenten vindt dat kinderen die net niet voldoen
Rapportages van focusgroup interviews
aan de criteria toch kunnen beginnen met muziekles.
(georganiseerde groepsdiscussies) in Amsterdam en
22
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Rotterdam. De interviews zijn gehouden met Turkse,
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Surinaamse, Surinaams-Hindoestaanse en
Curriculum writing in music / C. Conway
Surinaams-Creoolse ouders. In het onderzoek is
In: Music educators journal. –
nagegaan waarom de ouders hun kinderen laten
Vol. 88(2002)6(May.54-60). - Met lit.opg.
deelnemen aan de muziek- en danscursussen van de
Developing a curriculum for K-12 music classes
Muziekschool Amsterdam en de SKVR in Rotterdam.
requires curriculum designers to consider many
Voorts is onderzocht of de ouders tevreden zijn over
aspects of education. The article concludes with a
wat hun kinderen daar doen en leren en waarom ze
variety of practical curriculum-writing tips.
juist voor deze instellingen hebben gekozen. Ten slotte is nagegaan wat andere wensen en behoeften
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
van de ouders zijn als het gaat om kunsteducatief
De la Reyschool : een basisschool waar muziek in
aanbod voor hun kinderen en hoe de instellingen
zit / M. Rotgans
potentiële gebruikers uit deze doelgroep bereiken.
In: Muziek & onderwijs. – Vol. 37(2000)2(mrt/apr.48) Een voorbeeld van een geslaagde samenwerking
Primair onderwijs
tussen de la Reyschool en het Koorenhuis, centrum voor kunst en cultuur in Den Haag. De samen-
Balans van het muziekonderwijs aan het einde van
werking resulteerde in een muziekplan op maat dat
de basisschool 2 : uitkomsten van de tweede peiling
in dit artikel beschreven wordt.
in 1997 / J. van Weerden en N. Veldhuijzen. Arnhem : CITO, 2000. - 128 p. : ill., fig., tab +
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
2 cd-roms. - Met lit.opg. en bijl.
Developing improvisation in general music classes /
In het voorjaar van 1997 is de tweede peiling voor
T.S. Brophy
muziek einde basisonderwijs uitgevoerd. Het peiling-
In: Music educators journal. - Vol. 88(2001)1(Jul.34-
onderzoek omvatte een inventarisatie van het
41, 53). - fig. - Met lit.opg.
onderwijsaanbod in de jaargroepen 6,7 en 8 en een
This article presents some suggestions and ideas for
gedetailleerd onderzoek naar de kennis en vaardig-
general music teachers to use when planning and
heid van de leerlingen. Enkele belangrijke conclu-
implementing improvisation experiences in the
sies: slechts 30% van de scholen gebruikt een les-
classroom. The author describes two steps:
methode, leerlingen zijn minder actief bezig (instru-
1. Accomodating skill and experience; 2. Planning
ment bespelen) met muziek dan in 1992, slechts
medium, context and materials. Examples are given
12% van de groepen behaalt een voldoende kwali-
for kindergarten through grade 3 and grades 4
teitsniveau voor wat betreft zingen, de individuele
through 6.
praktische prestaties van de leerlingen worden overwegend als onvoldoende beoordeeld. Over het
Evaluatie van het Musicalproject / J. Oostwoud
algemeen geldt: de vergelijking tussen 1997 en
Wijdenes en F. Haanstra. - Amsterdam : SCO-
1992 (de eerste peiling) valt bij de meeste uit-
Kohnstamm Instituut, 1999. - 60 p. : tab. –
komsten negatief uit.
Cop. 2000. - Met bijl. - ISBN 90-6813-622-4 Het Musicalproject is opgezet met financiële onder-
Children composing 4-14 / J. Glover. - London :
steuning van het Ministerie van OCenW. Het LOKV
Routledge Falmer, 2000. - 143 p. : fig. - Met lit.opg.
heeft een organisatorisch en financieel kader
en reg. - ISBN 0-415-23073-X
ontworpen zodat eerste- en tweede lijnsinstellingen
Composing is part of the mainstream music curricu-
gezamenlijk gestalte kunnen geven aan de verbe-
lum. This book traces the way in which composing
tering van de kunsteducatie in de basisschool. Het
can be organised and taught, drawing on children's
evaluatieonderzoek beantwoordt de volgende
own music-making activities. It emphasizes the need
vragen: Leidt de combinatie van receptieve met
of continuity and quality in children's composing
actieve werkvormen tot een verbetering van de
experience as they move through each phase of
schoolmusical?; Leidt de inzet van professionele
music education.
begeleiding bij de productie van de schoolmusical tot een verbetering van de schoolmusical?;
23
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Wat is het bereik van het Musicalproject en in welke
Onder de titel 'Verantwoording delen' verscheen een
mate zal het project worden gecontinueerd?
advies inzake de kerndoelen voor het basis-
Conclusie: door het ontbreken van vervolg-
onderwijs. De auteur van dit artikel bekeek speciaal
financiering kan het Musicalproject niet in de huidige
het gebied muziek binnen deze kerndoelen.
vorm worden voortgezet. Het concept van het Musicalproject, integratie van actieve en receptieve
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
kunsteducatie en integratie van kunstdisciplines is
Kunstmagneet brengt muziek in het hart van de
gebleken waardevol te zijn en het zou jammer zijn
basisschool / M. van Kilsdonk
dit verloren te laten gaan.
In: Muziek & onderwijs. – Vol. 39(2002)4(jul/aug. 2-4)
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Sinds januari 2002 zijn acht Haagse basisscholen
Hoe leuk is muziek? : een onderzoek over leuke,
gestart als Kunstmagneetschool, een vorm van
interessante en vervelende vakken op school /
onderwijs waarbij extra veel tijd besteed wordt aan
N. Selen
kunst en cultuureducatie. In samenwerking met Het
In: De Pyramide. - Vol. 53(1999)1(feb.9-10)
Koorenhuis, Centrum voor kunst en cultuur, en met
De auteur bespreekt een onderzoek van de Volks-
financiële steun van de gemeente Den Haag ontwik-
krant naar de interesses van leerlingen tussen 8 en
kelen de scholen de komende jaren een programma
12 jaar. Enkele conclusies: gymnastiek is het popu-
van binnen- en buitenschoolse activiteiten op het
lairst gevolgd door rekenen en handvaardigheid. Het
gebied van de kunsten. Een verslag.
belangrijkst vonden leerlingen rekenen en taal. Het vervelendst vonden ze rekenen, taal en muziek. Het
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
buitenschoolse muziekaanbod is meer geliefd dan
Maak muziek...en speel met maten! : over het
het binnenschoolse aanbod.
maken van een eigen compositie met maatkaartjes / H. Aalbersberg
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
In: Praxisbulletin. - Vol. 19(2002)8(apr.8-11)
Integrating music and children's literature /
Beschrijving van een werkwijze waarbij kinderen zelf
J.M. Calogero
een eigen compositie kunnen maken en spelen.
In: Music educators journal. – Vol. 88(2002)5(Mar.23-30). - Met lit.opg.
Music in the early years / S. Young and J. Glover. -
Using children's literature that explores the values of
London [etc.] : Falmer, 1999. - 227 p. : ill. - Met
music enhances music learning and appreciation, as
lit.opg. en reg. - ISBN 0-7507-0659-7
well as reading skills and general knowledge.
This book is intended for teachers working across the three to eight phase who want to make music inte-
Issues in music teaching / ed. by Ch. Philpott and
gral to the life of the nursery and early classroom. It
Ch. Plummeridge. - London [etc.] : Routledge,
takes children's development in music as its basis
2001. - 258 p. : fig., tab. - Met reg. en lit.opg. –
and works towards building a music pedagogy within
ISBN 0-415-23719-X
early years practice. Chapters on: playing games,
Contains chapters with a range of topics related to
talking about music, music through movement, early
the teaching and learning of music both in the
stages in composing, investigating music, notating,
primary and secondary school. The issues addressed
music for voice, music with instruments, assessment
include: the historical and comparative context of
points.
music teaching, the place of music in the curriculum, the nature of music in the curriculum, the nature of
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
music and music education, ICT and music edu-
Musical growth through a singing apprenticeship /
cation, music education and individual needs, com-
J.D. Merrill
munity and progression in music education.
In: Music educators journal. – Vol. 88(2002)4(Jan.36-41)
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Teachers can help young students become intelligent
Kerndoelen herzien! : en waar blijft muziek? / H. van
musicians by teaching basic listening, singing, and
Eerden
composing skills as early as second grade.
In: De Pyramide. - Vol. 56(2002)2(apr.46-47)
24
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Musikalische Grundkompetenz / O. Nimczik ...
Plezier en kwaliteit : vrienden of vijanden? : dis-
[et al.]
cussie naar aanleiding van de resultaten PPON-
In: Musik & Bildung. - Vol. 33(2001)3(Jun/Jul.
muziek / J. van Weerden
2-39). - Met lit.opg. - Themanummer
In: De Pyramide. - Vol. 53(1999)2(apr.39-42). - Met
Inhalt: 1. Musik lernen in der Schule? : einleitende
tab.
Gedanken zur Situation des Musikunterrichts;
Samenvatting van de uitkomsten op het gebied van
2. Kompetent, aber wann? : über die Bestimmung
muziek van het project PPON (Periodieke Peiling van
von 'musikalische Grundkompetenz' in Prozessen
het Onderwijsniveau). Aan de orde komen: onder-
ihres Erwerbs; 3. Vom musikalischen Baby zum
wijsaanbod en praktische vaardigheden waaronder
kompetent musizierenden Jugendlichen : Aneignung
klassikaal zingen en individuele vaardigheden. De
musikalischer Grundkompetenzen aus
conclusie luidt dat het met de kwaliteit van het
psychologischer Sicht; 4. Alte Eisen der Musik-
muziekonderwijs droevig gesteld staat. De prak-
pädagogik? : von Curwen bis Gordeon: zur Aktualität
tische vaardigheden zijn onvoldoende en de cogni-
historischer Konzeptionen; 5. Was sollten Kinder
tieve aspecten zijn nauwelijks beter.
können? : musikalische Grundkompetenz und Qualitätsentwicklung im Musikunterricht; 6. Groß im
Primary music : later years / S. Young and J. Glover.
Kommen : Instrumentalspiel im Klassenverband;
- London [etc.] : Falmer, 1999. - 227 p. : ill. - Met
7. Ist Musiklernen wie Sprechenlernen? : musika-
lit.opg. en reg. - ISBN 0-7507-0646-5
ische Grundkompetenzen: die Musikdidaktik muss
This book is intended for teachers working across the
von der Lerntheorie lernen.
7 to 11 age phase who want to widen the scope of their approach to music as part of the mainstream
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
curriculum for all children. It offers a series of
Muziek in de basisschool nog niet uit het slop! /
discussions and practical suggestions concerning key
J. van Weerden
issues in music learning and provision. Chapters on:
In: De Pyramide. - Vol. 54(2000)5(okt.105-108)
musical awareness, music for voices, music for
Onlangs publiceerde het Cito een rapport over een
instruments, maximising opportunities, dance and
grootschalig onderzoek naar de kwaliteit van muziek
drama, music tools, investigating music.
in het basisonderwijs. Enkele conclusies: het niveau van leerlingen is veel lager dan men wenselijk acht,
Standaarden voor kerndoelen basisonderwijs : de
de praktische vaardigheid is ver onder de maat, er
ontwikkeling van standaarden voor kerndoelen
wordt niet goed gezongen en opdrachten worden
basisonderwijs op basis van resultaten uit peilings-
niet goed uitgevoerd. Aangezien de resultaten het-
onderzoek / F. van der Schoot. - Arnhem : Cito,
zelfde zijn als vijf jaar geleden, toen hetzelfde
2001. - 231 p. : fig., tab. - Proefschrift. - Met
onderzoek werd uitgevoerd, zoekt de auteur verkla-
samenv. tevens in het Engels, lit.opg. en bijl.
ringen voor deze tegenvallende resultaten.
Proefschrift waarin de methode, de procedure en daarmee de ontwikkeling van standaarden voor
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
kerndoelen basisonderwijs verantwoord worden. De
De muziekhoek : mogelijkheden voor de lagere en
standaarden bieden een referentiekader voor de
de middengroepen van het basisonderwijs /
evaluatie van de leeropbrengsten in het basis-
P. Helmes
onderwijs. Het proefschrift begint met het standaar-
In: De Pyramide. - Vol. 53(1999)3(jun.53-58)
denonderzoek in het brede kader van de evaluatie
De muziekhoek is een expressiehoek waarin
van het basisonderwijs. Ingegaan wordt op enkele
geluisterd kan worden naar muziek, naar geluiden en
traditionele methoden voor het vaststellen van stan-
klanken, waar muziek wordt gemaakt en waar
daarden, methoden en procedures. Vervolgens
geëxperimenteerd wordt. Aan de hand van een
worden de resultaten gegeven van de standaard-
voorbeeld over het circus beschrijft de auteur hoe de
onderzoeken voor drie leerstofdomeinen, namelijk
muziekhoek kan worden ingericht, wat de meer-
rekenen/wiskunde, muziek en Nederlandse taal.
waarde is in het kader van ontwikkelingsstimulerend onderwijs en wat de randvoorwaarden zijn.
25
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Tempo en toonhoogte : over muziek lezen en
Thematisch muziekonderwijs : muziek als onderdeel
bedenken (3) / K. van Damme
van wereldoriëntatie / J. van der Land-de Vries
In: Praxis-bulletin. - Vol. 17(2000)6(feb.27-29)
In: De Pyramide. - Vol. 53(1999)4(aug.85-88)
In de vorige twee artikelen over grafische notatie -
Ervaringen van een leerkracht van de PC basisschool
in Praxis-bulletin, 17de jaargang, nummer 2 (okto-
Ds J.L. Pierson te Hengelo (Gld.) met de integratie
ber 1999) en nummer 4 (december 1999) - is aan-
van de expressievakken in de lessen wereld-
dacht besteed aan het lezen en spelen van instru-
oriëntatie. Dit houdt in dat het thema waarmee in de
mentensymbolen en de aanduidingen voor hard en
lessen wereldoriëntatie gewerkt wordt, ook gebruikt
zacht. In dit derde en laatste artikel komen twee
wordt voor de muzieklessen. De auteur beschrijft
nieuwe, aanvullende notaties aan bod: tempo (snel
kort de drie peilers waar de school vanuit gaat,
of langzaam spelen) en toonhoogte.
namelijk het Jenaplanonderwijs, adaptief onderwijs en basisontwikkeling. Daarna beschrijft ze de
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
voorbereiding van en voorbeelden van thematische
De Theaterfabriek : muziekles vanuit ogo-principes /
muzieklessen. Ook noemt zij enkele voor- en
H. van Eerden
nadelen, zoals: bevordering van de creativiteit van
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 38(2001)4(jul/aug.
de leerkrachten en leerlingen en een grotere tijds-
61-64)
investering van de leerkracht.
Aan de hand van ervaringen met de Theaterfabriek, een experiment met een naschools theaterproject in
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Haarlem, illustreert de auteur hoe het vak muziek in
Vakdocent in het basisonderwijs : hoe zit dat nou
samenhang met andere kunstzinnige vakken kan
met muziek? / H. van Eerden
worden aangeboden in het ontwikkelingsgerichte
In: Muziek & onderwijs. –
onderwijs (ogo). Na een korte uitleg van wat ogo
Vol. 37(2000)6(nov/dec.154-156)
behelst (onder andere starten vanuit de betrokken-
Argumenten voor en tegen vakleerkrachten muziek
heid van de leerling) beschrijft de auteur stap voor
in het basisonderwijs. Enkele voordelen: het vak
stap het experiment met de Theaterfabriek. Naast
muziek staat structureel op het rooster en de lessen
praktische zaken, komen onderwerpen als verwer-
zijn van goede kwaliteit. Enkele nadelen: de vakleer-
king en afronding aan de orde. De auteur is op basis
kracht is maar een beperkt aantal uren beschikbaar
van zijn ervaringen van mening dat muziek en
voor de leerling en de vakleerkracht kent de leerling
kunstzinnige vakken zich prima lenen voor een ogo
niet.
verwerking. De grote winst hiervan is dat vakken in een context geplaatst worden, in de totale ontwik-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
kelingslijn van kinderen.
Van instrumentensymbool tot compositie : over muziek en bedenken (2) / K. van Damme
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
In: Praxis-bulletin. - Vol. 17(1999)4(dec.18-21)
De Theaterfabriek : samenhang van kunstzinnige
Behalve notenschrift wordt muziek ook opge-
vakken in het ontwikkelingsgerichte onderwijs /
schreven in de zogenoemde grafische notatie, een
H. van Eerden
notatieschrift met behulp van symbolen. De auteur
In: De Pyramide. - Vol. 55(2001)4(aug.102-106)
behandelt deze symbolen en geeft lessuggesties aan
Ervaringen van een pabo docent muziek en drama
leerkrachten. Kinderen leren zo een eigen compositie
die door het opzetten van 'De Theaterfabriek' in de
te maken.
praktijk wilde ervaren, met zijn studenten, hoe het vak muziek eruit zou kunnen zien in het pedagogisch
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
model ontwikkelingsgericht onderwijs (ogo). De
Van klankverhaal tot kleurenpartituur : over muziek
Theaterfabriek heeft anderhalf jaar bestaan en drie
lezen en bedenken (1) / K. van Damme
projecten gedraaid waarin één thema per project
In: Praxis-bulletin. - Vol. 17(1999)2(okt.10-13)
centraal stond. Dertig basisschool kinderen uit de
Eerste artikel uit een serie van drie over het werken
groepen 4 t/m 8 deden hier aan mee.
met grafische notatie; het vastleggen van muziek oftewel het noteren of opnemen van muziek, zodat het reproduceerbaar is. Dit artikel gaat over klank-
26
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
verhaal en kleurenpartituur. De auteur geeft een
Voortgezet onderwijs
aantal praktische lessuggesties die toepasbaar zijn in het basisonderwijs.
Componeren en improviseren met muziek in basisvorming en studiehuis : studie naar een deelleer-
Wanita leert nergens zoveel als ... : de school
plan / A. Stolwijk ; onder red. van E. Wervers. –
ontsloten door muziek / SKVR, Stichting Kunst-
Enschede : SLO, 2000. - 123 p. : ill. - Met lit.opg.
zinnige Vorming Rotterdam en Ireneschool
Componeren en improviseren zijn een integraal deel
Nederlek ; tekst E. Westerveld. - Herz. versie. -
van het leerplan voor het vak muziek en daarom
Rotterdam : SKVR, 2001. - 55 p. : ill. - Met bijl.
onlosmakelijk verbonden met musiceren en
In het kader van de ontwerpwedstrijd 'Onderwijs in
luisteren. In deze studie gaat het om de ontwikkeling
de kennismaatschappij' van het Ministerie van
en uitvoering van het domein componeren en impro-
OCenW, ontwikkelden de SKVR en de Ireneschool in
viseren. De studie is bedoeld voor de basisvorming
Krimpen a/d Lek een ontwerpschets en website
en de Tweede Fase van het voortgezet onderwijs
waarin een visie gegeven wordt hoe het basisonderwijs van de toekomst er uit zou kunnen zien.
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
In het document en de website 'Wanita leert nergens
Curriculum writing in music / C. Conway
zoveel als ...' doet Wanita in het jaar 2014 verslag
In: Music educators journal. –
van haar basisschoolperiode, die zij op dat moment
Vol. 88(2002)6(May.54-60). - Met lit.opg.
afsluit. Centraal in het curriculum van de
Developing a curriculum for K-12 music classes
Wanitaschool (een school voor funderend onderwijs)
requires curriculum designers to consider many
staat de kunsteducatie, waarbij het onderwijs wordt
aspects of education. The article concludes with a
ontsloten door de kunstvakken en dan met name
variety of practical curriculum-writing tips.
door dans en muziek. De basisvaardigheden blijven belangrijk, maar worden via individuele (adaptieve)
Evaluatieverslag pop & poëzie / PJ Partners, Partners
leerroutes gekoppeld aan kunsteducatie en nieuwe
in Jeugdbeleid en Samenlevingsopbouw, Zuid-
media. De Wanitaschool is te beschouwen als een
Holland en Popunie. - Rotterdam : PJ Partners,
nieuw onderwijstype, vanwege het vraaggestuurde
[2000]. - 17 p. - Met bijl.
onderwijs waarin onderwerpen in een brede context
Het project 'Pop & poëzie' is ontwikkeld om jongeren
geplaatst worden. De school, tevens een ontmoe-
te interesseren voor poëzie. In dit project voor
tings- en activiteitenplaats voor de wijk, biedt tal
middelbare scholen is een verbinding gemaakt
van activiteiten binnen en buiten schooltijd. In 2001
tussen Nederlandse poëzie en popmuziek. 'Pop &
is het ontwerp voor de school van de toekomst
poëzie' is in de opzet deels een samenwerking
bekroond met een prijs.
tussen de docenten Muziek of CKV en Nederlands. De docent Nederlands bepaalt samen met een klas
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
een Nederlandstalig gedicht, welke de docent Muziek
'Wanita-onderwijs' van start in Rotterdam en Neder-
vervolgens met de schoolband tot een popsong
lek : muziekeducatie als breekijzer voor ontwikkeling
componeert. Vier scholen uit Zuid-Holland hebben
In: Over onderwijs. - Vol. 4(2002)5(mei.6)
aan het project deelgenomen en zijn positief over
Vier openbare scholen in Rotterdam en Nederlek
het resultaat dat de schoolbands gedurende het
krijgen geld en medewerking van het ministerie van
project hebben bereikt.
OCenW om een geheel nieuwe manier van lesgeven te introduceren: het Wanita-onderwijs. Het gaat om
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
onderwijs waarin muziekeducatie als uitgangspunt
Het gebruik van keyboards in de muzieklessen op de
wordt gebruikt voor de totale ontwikkeling van het
O.R.S. 'Lek en Linge' / Y. Ros
kind. Eén van de bedenkers van het plan is Irma van
In: Muziek & onderwijs. –
Hoorik. Zij ontwikkelde het plan samen met de
Vol. 36(1999)2(mrt/apr.44-47)
Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam (SKVR)
Voorbeeld van een school die de muzieklessen
en de Ireneschool in Nederlek.
verbeterde. Er is nagedacht over zaken als onderwijskundige vernieuwingen en een grotere mate van zelfwerkzaamheid van leerlingen.
27
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Daarnaast wilde men zoveel mogelijk
Issues in music teaching / ed. by Ch. Philpott and
tegemoetkomen aan verschillen tussen leerlingen.
Ch. Plummeridge. - London [etc.] : Routledge,
Dit heeft geresulteerd in onder andere de aanschaf
2001. - 258 p. : fig., tab. - Met reg. en lit.opg. –
van vijftien keyboards. Er werd gewerkt met nieuw
ISBN 0-415-23719-X
lesmateriaal dat besproken wordt in dit artikel.
Contains chapters with a range of topics related to
Verder worden de voor- en nadelen van keyboards,
the teaching and learning of music both in the
de organisatie van het keyboardspelen in de klas en
primary and secondary school. The issues addressed
de problemen die zich daarbij voordoen besproken.
include: the historical and comparative context of music teaching, the place of music in the curriculum,
Heftiger dan house??? : een onderzoek naar het
the nature of music in the curriculum, the nature of
effect van het educatief project 'Wat nou klassiek? ...
music and music education, ICT and music edu-
Heftiger dan house!!!' van Het Gelders Orkest in
cation, music education and individual needs, com-
maart 2000 / C. Loderus-van Gils en Chr. van der
munity and progression in music education.
Velden. - [S.l. : s.n.], 2001. - 157 p. : ill., graf., tab. - Doctoraal scriptie Muziekwetenschap,
Learning to teach music in the secondary school : a
specialisatie Kunstbeleid en -management,
companion to school experience / Ch. Philpott. -
Universiteit Utrecht
London [etc.] : Routledge, 2000. - 288 p. : fig., tab.
Doel van dit onderzoek is te achterhalen hoe het
- Met lit.opg., reg. en bijl. - ISBN 0-415-15833-8
educatief project 'Wat nou klassiek? ... Heftiger dan
One of the main premises of this book is that music
house!!!' beter kan worden afgestemd op de doel-
should be taught musically. It is important that the
groep jongeren van 12 tot en met 18 jaar. Daar-
nature of music itself guides what goes on in the
naast wordt nagegaan of de werkelijke confrontatie
music classroom teachers want to motivate their
met klassieke muziek en het concert een attitude-
pupils and help them to fulfil their potential as musi-
verandering ten aanzien van klassieke muziek en het
cians. Topics covered include: the place of music in
symfonie-orkest bij de jongeren teweeg brengt en
the curriculum, the nature of musical learning, plan-
van welke factoren deze attitudeverandering
ning and assessing musical learning, music and indi-
afhankelijk is. Aan het onderzoek hebben 219 scho-
vidual needs, school examinations, music outside the
lieren meegewerkt door vóór en na deelname aan
curriculum. This books is intended to help student
het project een vragenlijst in te vullen. De twee
teachers to develop their subject knowledge, teach-
belangrijkste determinanten van waardering zijn
ing skills, understanding of the wider issues and
leeftijd en schoolniveau: scholieren van 15 jaar en
their ability to reflect on classroom practice.
ouder hebben een grotere waardering dan scholieren van 12 tot en met 14 jaar en havo-leerlingen waar-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
deren het project het meeste. Wat betreft de attitu-
Het luiden van een klok : problemen van de heden-
deverandering: na het project is de mening over
daagse schoolmusicus met oplossingen /
klassieke muziek in de positieve richting veranderd,
J. ter Steege
maar is nog steeds enigszins negatief. De attitude-
In: Muziek & onderwijs. –
verandering wordt grotendeels bepaald door de
Vol. 38(2001)5(nov/dec.114-116)
waardering van het project.
Aan het muziekonderwijs in het voortgezet onderwijs kleeft een aantal problemen: auditieve toetsing leidt
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
tot complexe lessituaties; muziek maken gaat niet
In de klem van les : het maken van een lesplan is zo
vanzelf; er zijn verschillen tussen leerlingen; het
gek nog niet / J. ter Steege
niveau van de schoolmuziek is laag en het is een
In: Muziek & onderwijs. –
één-uurs-vak. Oplossingen zijn het beperken van de
Vol. 36(1999)2(mrt/apr.36-38)
ambitie van de leerkracht, variatie en creativiteit in
De auteur benadrukt het belang van het maken van
lesvormen, contact met andere leerkrachten en de
een gedegen lesplan door de aankomende muziek-
combinatie van muziek en beweging.
docent voor de muziekles in het voortgezet onderwijs. Hij bespreekt het model Didactische Analyse van Van Gelder en geeft een aantal handige tips.
28
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
muziek de mogelijkheden onderzocht voor een te
Muziek in de basisvorming : evaluatie van de eerste
ontwikkelen lesmethode. Bevat drie delen:
vijf jaar / C.P. de Graaff en C.W.J. Broeren
elementen rondom het vak CKV3, uitwerking leer-
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 36(1999)6(142-145)
web en praktijkuitwerking.
In 1999 is het rapport 'Werk aan de basis : evaluatie van de basisvorming na vijf jaar' van de Inspectie
Teaching music in the secondary school / D. Bray. -
van het onderwijs verschenen. Naast dit rapport zijn
Oxford : Heinemann, 2000. - 210 p. : ill. - Met
19 vakrapporten over de kwaliteit van de vakken in
lit.opg. en reg. - ISBN 0-435-80922-9
de basisvorming gepubliceerd. Dit artikel geeft een
Practical guide for both classroom and instrumental
samenvatting van het rapport over het vak muziek.
teachers covering all the key issues involved in
Aan de orde komt: de aanloop van het vak naar de
delivering music successfully to secondary school
basisvorming, beoordeling van de kwaliteit van het
students. Key topics include: planning a scheme of
leerstofaanbod, de lessen en het functioneren van de
work; making assessment manageable and
secties, leerlingresultaten, suggesties voor verbe-
effective; differentiating for individual learning
tering van de kwaliteit en een samenvatting. De
needs; making teaching effective; Ict and its impli-
auteurs zijn (vak)inspecteurs voortgezet onderwijs.
cations for music teaching; using integrated approaches for GCSE an A level courses; the place of
Muziek in de basisvorming : evaluatie van de eerste
music in the whole school. This book also provides a
vijf jaar / Inspectie van het onderwijs. - Den Haag :
framework for self-review and improvement along
Sdu, 1999. - 47 p. : fig., tab. - Bijl.: kerndoelen
with photocopiable proformas that teachers can use
muziek en algemene vaardigheidsdoelen (1993-
to review their own teaching.
1998). - ISBN 90-346-3715-8 Dit vakrapport beschrijft naast de achtergronden van
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
het vak muziek in de basisvorming de stand van
Van bigband tot muziek-marathon, Meander College
zaken na vijf jaar: de lessen, het leerstofaanbod
swingt! / B. Ros
voor het vak, beleid en organisatie van de sectie en
In: Bulletin Cultuur & School. –
de leerlingprestaties. Enkele conclusies: het vak
Vol. 5(2002)25(dec.4-5)
muziek levert na vijf jaar een redelijke bijdrage aan
Het Meander College in Zwolle begon vijf jaar
de basisvorming. Het aanbod van de kerndoelen, het
geleden met een bigband. Inmiddels is er ook een
pedagogisch handelen van de docenten en de vakdi-
popkoor, een klassiek koor, een strijkensemble en
dactiek zijn over het algemeen in orde. De leerlingen
een jaarlijks muzikaal festijn.
presteren op de basisvormingstoetsen voldoende op niveau. Op een aantal aspecten moet vooruitgang
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
worden geboekt zoals instructie, klassen-
Vijf jaar muziek in de basisvorming : de evaluatie
management alsmede, registratie en evaluatie van
nader beschouwd / E. Lammers
leerlingresultaten. Sectiebeleid en algemene vaar-
In: Muziek & onderwijs . - Vol. 37(2000)1(jan/feb.
digheden, actief leren en differentiatie zijn
2-6)
elementen die nog nader ontwikkeld moeten worden.
Commentaar op het deelrapport 'Muziek in de basisvorming' van de Inspectie van het onderwijs. De
Muziek in het studiehuis : een onderzoek naar de
auteur geeft aan zaken te missen in het onderzoek
mogelijkheden voor een methode / L. Scheeres. -
en uit daarnaast kritiek op de wijze van onderzoek.
Utrecht : Hogeschool voor de Kunsten, 1999. –
Tot slot geeft ze, op basis van de door de inspectie
53 p. : ill., fig. tab. – Afstudeerscriptie
gehanteerde kwaliteitseisen, een voorzet voor een
Schoolmuziek. - Met lit.opg. en bijl.
kwaliteitskaart die docenten in hun lespraktijk
Met de invoering van het studiehuis in de tweede
kunnen gebruiken.
fase van het voortgezet onderwijs in augustus 1998 is tevens een aantal nieuwe vakken ingevoerd,
Zwarte scholen, witte toetsen : muziekonderwijs op
waaronder CKV3 (Culturele en Kunstzinnige Vorming
multi-etnische scholen voor voorbereidend beroeps-
3). CKV3 bevat vaktheorie en vakpraktijk van één
onderwijs / M. Veenhoven. - [S.l. : s.n.], 1999. –
van de disciplines dans, beeldende kunst, drama of
2 dl. (44, 86 p.) + geluidscassette. - Scriptie School-
muziek. In deze scriptie worden voor het onderdeel
muziek Rotterdams Conservatorium
29
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Centrale vraag: Hoe kan het muziekonderwijs inhou-
het Nationaal Pop Instituut en Cultuurnetwerk
delijk en qua aanpak beter afgestemd worden op
Nederland. In het tweede hoofdstuk komen 14 bands
leerlingen van zwarte scholen voor Voorbereidend
aan het woord over hun ervaring met popeducatie.
Beroepsonderwijs (VBO)? Met de term zwarte
Enkele conclusies: Bij popeducatieve projecten lijkt
scholen wordt gedoeld op scholen waarvan de
popmuziek slechts te worden ingezet als middel tot
leerlingenpopulatie voor het merendeel van
een ander doel; Het vak CKV1 biedt door zijn opzet
allochtone afkomst is. Om een antwoord op de
mogelijkheden voor invulling met popeducatieve
centrale vraag te krijgen worden de volgende deel-
projecten; Er is sprake van beperkte participatie van
vragen gesteld: Wat kenmerkt zwarte scholen voor
Nederlandse popmuzikanten in educatieve projecten
VBO?; Vergen allochtone VBO-leerlingen een andere
in het kader van CKV1.
aanpak in het onderwijs dan andere leerlingen? Zo ja, welke?; Hoe kan er inhoud gegeven worden aan
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
intercultureel muziekonderwijs op zwarte scholen?
CKV en de schoolmusical : kunstzinnige vorming als
De bijlagen bevatten ondermeer lesvoorbeelden en
wervelende show / L. Monné
muziekfragmenten op de cassette.
In: Muziek & onderwijs. – Vol. 38(2001)2(mrt/apr.30-32) Artikel over welke eindtermen/kerndoelen van de
Culturele en Kunstzinnige Vorming
programma's CKV1 en CKV2,3 worden ondervangen met de vaardigheden die de leerlingen door de
Bijdrage van de schoolmusical aan de ontwikkeling
schoolmusical opdoen. De auteur concludeert dat
van middelbare scholieren / L. Monné. - [S.l. : s.n.],
meedoen aan een schoolmusical een bijdrage kan
2000. - 73 p. : ill. - Met lit.opg. - Afstudeerscriptie
leveren aan de algemene, sociale en kunstzinnige
Schoolmuziek, Hogeschool voor de Kunsten Utrecht
ontwikkeling van leerlingen die zich daardoor open-
Scriptie met de vraagstellingen: 'Welke bijdrage kan
stellen en dat het een bescheiden bijdrage kan
het participeren in een musicalproductie op school
leveren aan het behalen van eindexamennormen
leveren aan de ontwikkeling van leerlingen van het
voor de vakken CKV1 en CKV3. Dit artikel is een
voortgezet onderwijs' en 'Welke eindtermen/
bewerking van de scriptie die de auteur schreef ter
kerndoelen van de programma's CKV1 en CKV2/3
afsluiting van zijn opleiding aan de Hogeschool voor
worden gedekt of ondervangen met de vaardigheden
de Kunsten Utrecht, afdeling Schoolmuziek.
die de leerlingen door de schoolmusical opdoen?'. Deze vraagstellingen worden beantwoord door
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
middel van literatuurstudie en interviews met 16
Geen woorden maar daden / M. van Veen ; i.s.m.
leerlingen en 6 docenten en rectoren. De auteur
L. Souman
concludeert dat meedoen aan een schoolmusical een
In: Muziek & onderwijs. –
bijdrage kan leveren aan de algemene, sociale en
Vol. 39(2002)2(mrt/apr.16-19)
kunstzinnige ontwikkeling van leerlingen die zich
Artikel gebaseerd op afstudeerscriptie 'Transformatie
daardoor openstellen en dat het een bescheiden
als realisatie van CKV1 doelstellingen' van Van Veen.
bijdrage kan leveren aan het behalen van eind-
Over het hoe en waarom het proces van trans-
examennormen voor de vakken CKV1 en CKV3.
formatie tussen kunstdisciplines de leeractiviteit bij uitstek is die de uitgangspunten van CKV1 kan
Blackboard Jungle : een oriëntatie studie naar de
vertalen in daden. Van Veen's transformatiemodel is
betrokkenheid van Nederlandse popgroepen bij het
gebaseerd op de brochure van André Stolwijk
schoolvak CKV1 / A.T.W. Thuss. - [S.l. : s.n.],
'Luisteren in de basisvorming'. Transformatie als
2002. - 75 p. : tab. - Afstudeerscriptie Universiteit
leeractiviteit verdient een prominente plaats in het
Utrecht. - Met lit.opg.
vak CKV1 door onder andere het samengaan van
De centrale vraag in deze scriptie luidt: 'In hoeverre
actieve, receptieve en reflectieve kunsteducatie, het
werken Nederlandse popgroepen mee aan initia-
aansluiten bij leerdoelstellingen voor de tweede fase
tieven en projecten in het kader van het nieuwe
en het studiehuisconcept.
schoolvak CKV1?'. In hoofdstuk één wordt onder andere ingegaan op de rol van popmuziek en popeducatie binnen de conservatoria, de Rockacademie,
30
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Muziek in CKV2: geen kunst? : de rol van muziek in
Hoger beroepsonderwijs
het nieuwe vak / G. Kruisselbrink. - [S.l. : s.n.], 1999. - 67 p. - Doctoraalscriptie Vakgroep
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Muziekwetenschap, Specialisatie Cultuureducatie,
Andere muziekdocenten gevraagd! : opleiding
Universiteit Utrecht. - Met lit.opg. en bijl.
docenten sluit niet aan bij praktijk / B. Deuss
Probleemstelling: Hoe kan muziek binnen CKV2 het
In: Kunst & educatie. - Vol. 8(1999)4(aug.5-6,19)
best functioneren? In hoofdstuk 1 wordt stilgestaan
Het muziekonderwijs op muziekscholen is de laatste
bij de lange weg die muziek heeft af moeten leggen
jaren, dankzij de vraag van de klanten, sterk ver-
voor het de positie had, die het nu in CKV2 heeft.
anderd. Plezier hebben in het maken van muziek is
Hoofdstuk 2 beschrijft de opzet van CKV en in het
belangrijker geworden dan de optimale beheersing
bijzonder CKV2. Vervolgens worden verschillende
van een instrument. Directeuren van muziekscholen
vormen van integratie besproken. Tot slot wordt in
wijzen erop dat de beroepsopleidingen voor muziek-
hoofdstuk 3 oplossingen voor mogelijke problemen
docenten zich weinig bewust zijn van deze
gegeven, plannen van aanpak en voorwaarden om
verandering. Er zou een betere aansluiting moeten
muziek en CKV2 op school de beste kans van slagen
komen tussen het muziekvakonderwijs en de
te geven.
beroepspraktijk.
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Podiumkunsten werpen kritische blik op VMBO-
'Dan doen ze het op die pabo niet goed Ineke!':
methoden CKV : Codename future, Full color en
startbekwaamheden muziek leraar primair onder-
Palet / J. Vanhommerig
wijs / R. van der Lei
In: Bulletin Cultuur & School. –
In: Muziek & onderwijs. –
Vol. 4(2001)19(okt.10-12)
Vol. 36(1999)5(sept/okt.119-121)
Jeanette van der Valk, hoofd Educatie van het Ro-
Beschrijving van de startbekwaamheden van de
theater en Lin Ellinckhuijsen, educatief mede-
beginnende leraar basisonderwijs, opgesteld door
werkster van Het Muziektheater, zijn gevraagd om
het Instituut voor Leerplanontwikkeling (SLO) en de
vanuit het perspectief van de podiumkunsten naar
Vereniging Samenwerkende Landelijke Pedagogische
drie verschillende lesmethodes voor CKV in het vmbo
Centra (VSLPC) in opdracht van het Ministerie van
te kijken. Zijn deze methoden een goede voor-
OCenW. De bekwaamheden vallen uiteen in
bereiding op een bezoek aan hun instelling? Beide
algemene en vakspecifieke bekwaamheden. De
geïnterviewden geven kritiek op de verschillende
verwachting is dat het Ministerie de start-
lesmethoden.
bekwaamheden zal transformeren tot startbekwaamheidseisen.
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Vermist / KPC Onderwijs Innovatie Centrum.
The educational training of musicschoolteachers in
Informatiepunt Kunstvakken ; onder red. van
the domain of instrumental/vocal studies in Europe :
A. Gerrits
results of a questionaire = Die pädagogische Aus-
In: Nieuwsbrief Kunstvakken. - Vol. (1999)(jan.
bildung von Musikschullehrer(inne)n im instru-
10-11)
mentalen/vokalen Bereich in Europa : Ergebnis einer
De schrijvers doen een beroep op muziekdocenten
Umfrage / G. Eicker en A. Gieles. - Utrecht : EMU,
om zich meer met de ontwikkelingen van CKV1, 2 en
2002. - 40 p. : tab. - Met bijl.
3 in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs
De EMU (European Music School Union) heeft een
bezig te houden. Want muziekdocenten zijn onmis-
vergelijkend onderzoek laten doen naar de peda-
baar bij het helpen realiseren van deze nieuwe CKV-
gogische en didactische inhoud van muziek-
vakken. Over muziek en CKV1, het opzetten van een
opleidingen in de verschillende lidstaten van de EMU.
thema, een thema koppelen aan een culturele
De resultaten zijn beschreven door Gerd Eicker, vice
activiteit, teamteaching en CKV2, netwerk CKV3 en
president van de EMU, en Arthur Gieles van de
lessuggesties voor muziekdocenten.
Inspectie van het onderwijs.
31
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
diversity. This fourth publication of the CONNECT
Instrumentalschulen / M. Dartsch ... [et al.]
Project contains various reports from the members
In: Üben & Musizieren. - Vol. 19(2002)3(Jun/Jul.6-
of the working group for the project. Chapter I gives
53). – Themanummer
a general overview of the project, chapter II
Themaheft über Instrumentalschulen. Inhalt: Spiel-
describes in detail the results of the three pilot
räume im Instrumentalunterricht, Instrumen-
projects and chapter III contains information about
talschulen aus lernpsychologischer Perspektive,
the research activities with a number of case studies.
Instrumentalschulen für Holzbläser, Historische Instrumentalschulen heute, Musikschule zwischen
Music education in a multi-cultural European society:
Bildung und Edutainment.
first project report / ed. by R. Shrewsbury and M. Prchal ; with an introd. by I. Horsbrugh. - Utrecht
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
: AEC, [2001?]. - 36 p. - Met lit.opg.
Komen ze wel eens in basisscholen ? : het veld aan
This publication contains various articles from
het woord over de startbekwaamheden voor
members of the working group for the project
muziek / J. de Vuijst
CONNECT (a one year project supported by the
In: Muziek & onderwijs. –
European commission, as a preparatory phase for
Vol. 36(1999)5(sept/okt.122-123)
the European commission's program CULTURE 2000,
De startbekwaamheden geven aan wat een afgestu-
aimed at developing the links between the areas of
deerde van een pabo moet kennen en kunnen op het
culture, education and training with the help of
gebied van muziek. Gesprekken over dit onderwerp
research and new technologies). These essays are
met: Peter Rodenburg, directeur en groepsleerkracht
intended to approach various issues of cultural
en Jeroen Zeeuwen, groepsleerkracht, beiden
diversity and music education and represent many of
verbonden aan de Antoniusschool in Kudelstraat en
the themes that have arisen in the working group
Eric Hoorn, directeur van de openbare basisschool Et
meetings for the project.
Buut in Zaandam. Music education in a multi-cultural European society Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
[video] / ed. by A. McAllister. - Utrecht : AEC,
Kunsten en computers bij het NMP : kunstzinnig
[2001?]. - 29 min.
opleiden / Chr. Helsloot
This video is a compilation of a project coordinated
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 38(2001)1(jan/feb.
by the AEC involving more than 20 conservatoires
16-17)
and music organisators between November 1999
Verslag van de bijeenkomst van het Netwerk
and July 2001. The project was inspired by the need
Muziekdocenten Pabo die op 2 november 2000
within education to address the many issues arising
gehouden werd in Arnhem. Onderwerpen waren de
from an increasingly divers and multicultural society.
samenwerking met het kunstvakken en de imple-
The pilot projects were: Transferable skills gained
mentatie van M3!, een digitale leeromgeving.
from the study of world music; The world music experience: practical work as a path to multicultural
Music education in a multi-cultural European society:
music education; Collaborative approaches to group
final project publication / ed. by G. Caird,
creativity. Four questions were addressed: Can
R. Shrewsbury and M. Prchal. - Utrecht : AEC,
making music from one culture affect that of
[2001?]. - 104 p. : ill., tab.
another?; Can an individual be developed further
In 1999, the European Commission provided support
through the study of different world musics?; Can a
for preparatory actions aimed at developing the links
performer's technique and style be improved by such
between the areas of culture, education and training
study?; What transferable skills could be gained
with the help of research and technologies. The
through study of world musics?
CONNECT project was one of these. The aim of this project was to raise awareness within European
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Conservatories of the impact of a multicultural Euro-
Musiklehrerausbildung / H. Jünger ... [et al.]
pean society on music education. The project aimed
In: Musik & Bildung. –
to produce three pilots projects to research different
Vol. 33(2001/2002)6(Dec/Jan.4-50). - Met lit.opg. -
aspects of music education in relation to cultural
Themanummer
32
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Inhalt: 1. Zuallererst sind wir doch Musiker .... :
countries. This research was conducted as a part of
Überlegungen zu den Ursachen des Musiklehrer-
the CONNECT project which in turn is part of the
mangels; 2. Das ewige Studium : Überlange
Culture 2000 programme of the European Commis-
Studienzeiten - Zeit als hochschuldidaktisches
sion.
Problem; 3. Fokus auf die Musiklehrerausbildung : Musikpädagogische Ausbildung in einem integrativen
Prometheus zoekt Aquarius : reflecties over creatief
Relationsfeld - Inhalt, Struktur und Aufgaben;
muziekonderwijs / samengest. door K. Verlie en
4. Man lernt nur durch Praxis; 5. Allgemeinbildung
J. Raes. - Peer : Alamire , 2000. - 171 p. : ill. - Met
im Musikunterricht? : ein Plädoyer für Reflexion im
lit.opg. - ISBN 90-6853-146-8
Musikunterricht und in der Ausbildung von
Aquarius is de werktitel waaronder de curricula en
Musiklehrerinnen; 6. Gibt es den besseren Menschen
lesinhouden van het Koninklijk Vlaams Conservato-
durch mehr Musik? : eine Untersuchung über den
rium Antwerpen volledig werd doorgelicht en aange-
Einfluss des Musikunterrichts in der Schule auf musi-
past. De bedoeling van Aquarius is het geven van
kalische Präferenzen und die Persönlichkeit von
nieuwe impulsen aan de wereld van muziek-
Schülerinnen; 7. Auswahlbibliografie
opleidingen. In 12 uiteenlopende essays diepen
Musiklehrerausbidlung.
verschillende auteurs het begrip creatieve muziekopleiding verder uit. Ze onderzoeken de maatschap-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
pelijke relevantie, ontwikkelen toekomstperspectie-
NMP studiedagen / Chr. Helsloot
ven en reiken de nodige discussiestof aan. Enkele
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 37(2000)1(jan/feb.
bijdragen: De kleine zanger: historische schets van
24-25)
het aanvankelijk solfège- en zangonderwijs in Vlaan-
Verslag van de bijeenkomst van het Netwerk
deren tijdens de 19de eeuw; Artistieke creativiteit en
Muziekdocenten Pabo die op 11 en 12 november
onderwijs: het onderwijstype volgt uit de visie op
2000 gehouden werd in Assen. Onderwerpen waren
cultuur; Cultuurparticipatie en culturele diversiteit.
de het traditionele vernieuwingsonderwijs, het vak muziek in relatie tot de onderwijskundige
Promuse : Professional integration of musicians and
vernieuwingen die momenteel op veel pabo's plaats-
continuing education in music / AEC Association
vinden en het M3!-project, een digitale
Européenne des Conservatoires, Academies de
leeromgeving.
Musique et Musikhochschulen. - Utrecht : AEC, [2001?]. - 147 p. : tab. graf. – Met lit.opg.
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Promuse is a pilot project of the AEC. Promuse was
Presentatie M3! : pabo digitaal / Chr. Helsloot
set-up with the aim of reinforcing professional music
In: Muziek & onderwijs. –
education and of the professional music world in
Vol. 37(2000)2(mrt/apr.44)
Europe by researching the areas of professional inte-
Een verslag van de presentatie van het nieuwe
gration of musicians and of continuing music educa-
computerprogramma: M3, dat het muziekonderwijs
tion in order to offer students and professional
op de pabo moet ondersteunen, aanvullen en ver-
musicians the best professional prospects. It
rijken. Ruim 40 muziekdocenten van pabo's kwamen
consisted of two projects and ran from December
op de presentatie op 28 januari 2000 in Zwolle
1998 until April 2001. The two working groups
bijeen, om kennis te maken en te werken met het
studied the topics: professional integration of
nieuwe computerprogramma. M3! staat voor Mile
musicians and continuing education for musicians.
Muziek Meester! Mile is de afkorting van 'Multi-
This publication contains the final results. An
mediale Interactieve Leeromgeving (Environment)’.
executive summary has been made with the main research findings and examples of good practises
Professional jazz and pop music training in Europe /
has been added. The project was also funded by the
S. Posthuma ; ed. by S. Posthuma and M. Prchal. -
LEONARDO programme of the European
Utrecht : AEC, [2001?]. - 96 p. : tab. - Met lit.opg.
Commission.
This report contains the results of a comparative survey into curricula, teaching methods, funding, international exchange, etc. within professional jazz and pop music education institutes in 20 European
33
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Research project : cultural diversity and student
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
mobility in higher music education : final report /
Wordt verwacht: zachte landing in Den Haag :
H. Schippers. - Utrecht : World Music Centre ; LOKV,
schoolmuziekstudenten van het KC wordt standbeeld
2001. - Ongepag. : tab.
van Bach ontraden / J. ter Steege
In January 2000, the Associaçao de Desen-
In: Muziek & onderwijs. –
volvimento do Centro de World Music (ADCWM)
Vol. 37(2000)2(mrt/apr.45-47)
commissioned LOKV Netherlands Institute for Arts
De Nederlandse Bachvereniging en de afdeling
Education to conduct a broad survey to examine the
schoolmuziek van het Koninklijk Conservatorium in
bases for culturally diverse activities in higher music
Den Haag presenteerden op 17 februari 2000, het
education and training in general, and specifically for
Educatieve project Bach 2000. Onder leiding van hun
establishing an international centre for education
docenten ontwikkelden een vijftal studenten school-
and training in world music in Serpa, Portugal.
muziek een lesprogramma rond Bach. In hun
Although this was a complicated area to research
presentatie vertelden ze over hun aanpak en werden
they found a growing and diverse practice of cultural
enkele voorbeelden uit het leerlingenmateriaal
diversity in higher music education.
toegelicht. Het Educatieve project Bach 2000 wordt uitgevoerd op verschillende scholen voor voortgezet
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
onderwijs. Belangrijk onderdeel daarbij is dat de
De Rockacademie accentueert Tilburg als hoofdstad
leden van de Nederlandse Bachvereniging in de
van de popmuziek / P. van Sparrentak
muziekles gaan musiceren. Het project wordt
In: Brabant cultureel. - Vol. 50(2001)1/2(jan/feb.
besloten met een bezoek aan een concert van de
5-8)
Bachvereniging.
Op initiatief van het Nationaal Popinstituut is er een Rockacademie opgericht in Tilburg. De academie wordt officieel erkend door het ministerie van
Overig
OCenW, is uniek in de Benelux en trekt ook Belgische en Duitse studenten aan. De
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Rockacademie leidt studenten op tot 'een
Assessment in music education : special focus /
zelfstandige beroepsuitoefening binnen de
E.P. Asmus ... [et al.]
popmuziek'. Dat kan variëren van spelen in een band
In: Music educators journal. –
tot werken bij een platenmaatschappij. Er zijn vier
Vol. 86(1999)2(Sept.19-44). - Met lit.opg. -
afstudeerrichting: muzikant/performer,
Themanummer
muzikant/docent, muzikant/technisch specialist en
Contents: Music assessment concepts; Beginning
muzikant/ondernemer.
assessment in elementary general music; Assessment in instrumental music; Assessment and
Toekomstmuziek : eindrapport van de visitatie-
strategic planning; All about audiation and music
commissie muziek / HBO-raad ; voorw. van
aptitudes.
S.J. Doorman. - Den Haag : HBO-raad, 2001. - 2 dl. (185, 480 p.) : tab. - Met bijl.
Ateliers voor muziek & media / De Bussy Consult. -
De visitatiecommissie Muziek doet verslag van haar
Amsterdam : De Bussy Consult, 2001. - 33 p. :
bevindingen en conclusies ten aanzien van de
tab. - Met bijl. - In opdr. van het Ministerie van
kwaliteit van de hbo-opleidingen in het domein
OCenW.
muziek: de initiële opleiding muziek, de voortgezette
Instellingen voor kunsteducatie, conservatoria,
opleiding muziek en de opleiding schoolmuziek/AMV.
muziekscholen en ook scholen voor voortgezet
De beoordeling door de visitatiecommissie is zowel
onderwijs verzorgen muzieklessen en zouden
gericht op de kwaliteit van de opleidingen op
ambitieuze jongeren wellicht verder kunnen helpen.
landelijk niveau als op de situatie bij iedere opleiding
Maar zij weten de juiste snaar niet te treffen. De
afzonderlijk. Het rapport bestaat uit twee delen. Deel
huidige infrastructuur biedt nog nauwelijks routes
A is gewijd aan de bevindingen op landelijk niveau.
die aantrekkelijk zijn voor enthousiaste jongeren die
In Deel B zijn de specifieke rapportages over de elf
zich bezig houden met eigentijdse muziek, veelal in
conservatoria genomen.
een interdisciplinaire setting en gebruik makend van nieuwe media. Er is sprake van een gat tussen het
34
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
voortgezet onderwijs c.q. de muziekscholen en de
in het basisonderwijs, gebrek aan motivatie van de
conservatoria. De vraag die voorligt in deze notitie is
leerlingen en geluidsoverlast.
of voor de discipline muziek het gat gevuld kan worden, wie dat zou kunnen doen en aan welke
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
voorwaarden een dergelijke tussenvorm zou moeten
Managing assessment in music education / K. Nutter
voldoen. De notitie geeft een concrete aanzet voor
In: Teaching music. - Vol. 7(1999)1(Aug.26-31,59)
nieuwe activiteiten op het terrein van muziek-
Designing and implementing a system to manage
educatie.
the assessment process and report its outcomes are critical to establishing and maintaining a strong
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
music education program. This article gives informa-
'Honderd procent geven en geen steek laten vallen' :
tion on how to develop, implement and evaluate a
kwaliteit en ambacht vormen de kern van opera-
plan for assessment.
educatie / A. Wielaard In: Boekmancahier. - Vol.13(2001)49(sept.321-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
330). - Met lit.opg. en met samenv. in het Engels
Music education in a digital world / R.D. Reninger
Kinder- en jongerenopera's stellen eisen aan het
In: Teaching music. - Vol. 8(2000)1(Aug.24-31)
onderwerp, de tijdsduur en de vorm van de uitvoe-
Technological advances, like CD's, internet and
ring. Centraal staat echter het overbrengen van de
MIDI-equipment, have provided music educators
passie voor klassieke muziek. Dat kan, door kwaliteit
with new ways of teaching music. This article deals
en vakmanschap te bieden, en intensieve educatieve
with the technology that lies ahead and emphasis
begeleiding. Verslag van een interview met Frank
that teachers need training to make full use of the
Groothof, Buffo Operamakers, Charlotte Margiono en
new technology. Finally suggestions are made for
de educatief medewerkers van Het Muziektheater.
finding (additional) funding to be able to buy materials.
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Ideas for effective web-based instruction / B. Waters
Music of the spheres : conference proceedings :
In: Music educators journal. –
ISME 2000 World Conference July 17-22, 2000
Vol. 85(1999)4(Jan.13-17)
Edmonton, Canada / ed. by M. Taylor and
Knowing how to choose an audio format, 'stream' a
B. Gregory. - [S.l.] : ISME, 2000. - 462 p. : fig. -
sound file, and conduct an on-line student
ISBN 0-7731-0407-0
conference will help instructors design Web-based
Proceedings of the 24th International Society for
music courses.
Music Education (ISME) World Conference.
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
The music teacher's companion : a practical guide /
Instrumentale muzikale vorming onder schooltijd /
P. Harris and R. Crozier. - London : The Associated
M. Bosklopper
Board of the Royal Schools of Music, 2000. - 132 p. :
In: JSW = Jeugd in school en wereld. –
ill. - Met lit.opg. en bijl. - UK-edition. –
Vol. 84(2000)10(jun.6-8)
ISBN 1-86096-219-X
Ongeveer twintig jaar geleden startten het Onder-
Handbook for instrumental and singing teachers. It
wijskundig Adviesbureau en de Muziekschool
contains advice, information and pragmatic solutions
Opsterland onder de naam IMV (Instrumentale
to teaching problems, forms for lessons plans, pupil
Muzikale Vorming) met instrumentale lessen onder
profiles, termly overviews and attendance registers.
schooltijd op basisscholen in de gemeente Opster-
It deals wit the quality of teaching and learning, such
land. De auteur, directeur van de Opsterlandse
as monitoring achievement, motivation and progress
Muziekschool, beschrijft de onderwijskundige doelen,
and discusses concepts and strategies that have
zoals geloof in eigen kunnen, motorische
often been unquestioned during years of teaching.
ontwikkeling en luisteren, de opzet van IMV en de consequenties voor de groepsleerkracht. Tot slot besteedt hij aandacht aan problemen zoals verschillen in manier van lesgeven op een muziekschool en
35
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
Artikel over Jeugdtheaterschool Hofplein in
Muziek, een hoofdvak om te doen! : muziek speciaal
Rotterdam. Iedereen tussen de zes en zesentwintig
voor het speciaal onderwijs / J. Franken en
kan deelnemen aan workshops en cursussen op het
P. Meuldijk
gebied van drama, dans, muziek en radio maken. De
In: De Pyramide. - Vol. 55(2001)4(aug.90-92)
lessen leiden eens per jaar tot een voorstelling.
Muziekonderwijs dat op maat wordt gegeven kan
Naast de vrijetijdscursussen zijn er tevens projecten
een grote bijdrage leveren aan alle ontwikkelings-
voor het voortgezet onderwijs en het mbo.
gebieden voor het gehandicapte kind. Twee vakleerkrachten muziek vertellen hoe muziek wordt
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
gegeven aan kinderen met een visuele of een
Ein Plädoyer für Instrumentalunterricht an Schulen /
verstandelijke handicap.
M. Gellrich In: Musik in der Schule. - Vol. (2001)3(Sept.47-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
51). – Met lit.opg.
Muziekles aan buitenbeentjes / P. Mak
Die Frage wird diskutiert, ob es nicht Möglichkeiten
In: Muziek & onderwijs. - Vol. 38(2001)1(jan/feb.
gibt, in breiterem Maßstab Instrumentalunterricht in
10-13)
staatlichen Schulen oder Schulen mit freier Träger-
Aanzet voor hoe je als muziekdocent lessen kunt
schaft zu integrieren.
aanpassen aan drie categorieën buitenbeentjes, namelijk leerlingen met een leesstoornis (dyslexie),
Het samenspeelconcept : muziekactiviteiten
hyperactieve leerlingen (ADHD) en moeilijk lerende
ontwikkelen voor de sociaal-agogische
kinderen (MLK). Voor elke groep beschrijft de auteur
beroepspraktijk / K.J.M. van Haaster. - Bussum :
die muziekpsycholoog is de symptomen, de oorzaken
Coutinho, 2000. - 279 p. : ill., fig. - Met lit.opg. en
en de door hem voorgestelde aanpak.
reg. - ISBN 90-6283-214-8 Boek waarmee (aankomende) beroepskrachten in
De muziekprogrammeur gaat educatief /
het sociaal-agogisch werk leren muziekactiviteiten te
verslaglegging N. Willemse. - Bilthoven : Walter
ontwerpen op basis van buitenmuzikale inspiratie,
Maas Huis, 2000. - 17 p.
waarbij elke activiteit wordt afgerond met een zelf
Het huidige cultuurbeleid daagt de muziek-
ontworpen speelstuk. Uitgangspunt voor het ontwik-
programmeur uit tot het ontwerpen van educatieve
kelen van deze activiteiten is het samenspeel-
muziekprogramma's. Het bedenken van activiteiten
concept, waarin de wisselwerking tussen pupil, groep
voor jongeren evenals het samenwerken met
en sociaal-agogisch begeleider centraal staat en
scholen en steunpuntinstellingen maken onderdeel
waarbij muziek maken in verband wordt gebracht
uit van de programmering. Wat betekent dit voor
met kijken en innerlijk voorstellen. Het eerste deel
programmeurs? Met welke nieuwe beroepseisen rond
gaat over de sociaal-agogische praktijk: doel-
cultuureducatie worden programmeurs geconfron-
groepen, doelen, spel en spelen, creativiteit en
teerd? Hoe pakken programmeurs die uitdaging op?
kunstzinnige vorming in relatie tot het samenspeel-
Wat werkt wel en wat is gedoemd te mislukken?
concept. In het tweede deel gaat de auteur in op
Welke inspirerende voorbeelden worden al gereali-
experimenteren, improviseren en vormgeven. In het
seerd? Met deze vragen werd een studiedag georga-
laatste deel komt de opzet van het samenspeel-
niseerd op 31 maart 2000 in samenwerking met het
concept gedetailleerd aan de orde en leert de
Walter Maas Huis, de Vereniging Actuele Muziek
sociaal-begeleider hoe het samenspeelconcept kan
Podia en Gaudeamus. Het werd een Engels-
worden uitgewerkt en hoe hij praktisch te werk kan
Nederlandse ontmoeting onder leiding van Peter
gaan.
Renshaw van het Guildhall School of Music and Drama in Londen.
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Waar wachten wij op? Op elkaar? ...! : over muziek-
Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL
onderwijs in Nederland / A. Gieles
Op bezoek bij..... (11) : Jeugdtheaterschool en
In: De Pyramide. - Vol. 56(2002)3(jun.64-66)
Jeugdtheater Hofplein te Rotterdam / M. Hogenes
Arthur Gieles, inspecteur cultuureducatie, geeft een
In: De Pyramide. - Vol. 56(2002)4(aug.91-92)
overzicht van de ontwikkelingen in het muziekonderwijs in Nederland. Vervolgens geeft hij zijn
36
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
persoonlijke visie over de toekomst van het muziekschoolonderwijs in relatie met muziek in het basisonderwijs, inclusief de rol van de overheid en de Inspectie van het Onderwijs. Dit artikel vormde de basis voor een lezing over dit onderwerp tijdens de tweedaagse studiebijeenkomst van het Netwerk Muziekdocenten Pabo (NMP) op 22 en 23 november 2001 in Eindhoven. Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL 'We wensen je veel bondgenoten': plannen voor een landelijk netwerk van good practice / W. Brouwers In: De Pyramide. - Vol. 56(2002)1(feb.11-12) De totstandkoming en plannen voor een netwerk ten behoeve van basisscholen, scholen voor special onderwijs, peuterspeelzalen en kinderdagverblijven die zich profileren door speciale aandacht te besteden aan muzikale vorming. Het netwerk heet 'Zingenderwijs'. Zij die voldoen aan het 'Zingenderwijs profiel ' worden opgenomen in de bijbehorende nieuwsbrief en website. Scholen die belangstelling hebben om hieraan mee te doen kunnen worden begeleid. Dit initiatief is mede mogelijk gemaakt door een startsubsidie van de Stichting UNISONO. Ü TIJDSCHRIFTARTIKEL Will technology transform music education? / D. Beckstead In: Music educators journal. – Vol. 87(2000/2001)(May.44-49). - Met lit.opg. MIDI technology helps to open the once-closed door to traditional note-oriented composition for students, as well as to offer limited opportunities for the composition of music that could not be realized in a traditional, human, acoustic setting. Whether teachers employ these tools in an efficient or transformative fashion seems less important than the need to make them aware of the limitations of such technology and its biases towards discrete, mechanical reproductions and Western classical notation systems. Finally, teachers need to glimpse beyond the efficiency of basic technologies and look for ways in which they can revaluate and transform the practice of composing with the aid of machines and electricity.
37
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Tijdschriften Akkoord waarin opgenomen het blad Huismuziek. - Utrecht : Unisono (oorspr.uitg. St. LOAM). Aanwezig vanaf 1993. British journal of music education. - Cambridge : Cambridge University Press. - ISSN 0265-0517. Aanwezig vanaf 1984. Bulletin of the Council for Research in Music Education. - Urbana-Champaign : School of Music University of Illinois. - ISSN 0010-9894. Aanwezig vanaf 1987. CEMbulletin. - Amsterdam : CEM. Aanwezig vanaf 1997. L'éducation musicale. - Vernon Cedex : L'éducation musicale. - ISSN 0013-1415. Aanwezig vanaf 2001. FASO-Nieuws. - Eindhoven : Federatie van Amateur Symfonie- en strijkorkesten. Aanwezig vanaf 2002. Huismuziek : tijdschrift van Huismuziek, vereniging voor muziek en instrumentenbouw. - Ohé en Laak : Huismuziek. Aanwezig vanaf 2001. International journal of music education. - Reading : ISME. - ISSN 0255-7614. Aanwezig van 19871995 en vanaf 2001. ISME newsletter. Reading : ISME. Aanwezig vanaf 2000. Journal of research in music education. - Reston : MENC. - ISSN 0022-4294. Aanwezig vanaf 1986. Klasse Musik : Praxis Musikunterricht in den Klassen 5 bis 10. - Mainz : Schott. Aanwezig vanaf 2002. KNTV-Magazine. - Amsterdam : KNTV. - ISSN 1389-7055. Aanwezig vanaf 1999. Music educators journal. - Reston : MENC. - M.i.v. 1993 verschijnt dit tijdschrift afwisselend met Teaching music. - ISSN 0027-432. Aanwezig vanaf 1986. Musik & Bildung : Praxis Musikerziehung. - Mainz : Schott. - ISSN 0027-4747. Aanwezig vanaf 1977. Musik in der Schule : Fachzeitschrift für Theorie und Praxis des Musikunterrichtes. - Berlin : Pädagogischer Zeitschriftenverlag. - ISSN 0027-4704. Aanwezig vanaf 1992. Musik und Unterricht : Zeitschrift für Musikpädagogik. - Velber : Friedrich Verlag. - Voortzetting van Zeitschrift für Musikpädagogik. Aanwezig vanaf 1990.
38
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Muziek & onderwijs : tweemaandelijks muziekpedagogisch magazine van de vereniging leraren schoolmuziek. - Amersfoort : Vereniging Leraren Schoolmuziek. - ISSN 0378-0651. Aanwezig vanaf 1963. Muziekwereld. - Amsterdam : NTB. Aanwezig vanaf 1999. Nieuwsbrief Het Muziektheater. - Amsterdam : Muziektheater. Aanwezig vanaf 2001. NNC magazine. - Groningen : Noord-Nederlands Conservatorium. - Voortzetting van NCC Bulletin. Aanwezig vanaf 2003. Notes, bits & bytes : informatie over muziekeducatie, computer & internet. - Vanaf juli 2000 digitaal tijdschrift via http://www.vkv.nl/nbb/nbb.html. Aanwezig vanaf 1998. Oorsprong. - Amsterdam : MGN, MuziekGroep Nederland. - Voortzetting van: Info. Aanwezig vanaf 2002. De Pyramide : tijdschrift voor muzikale vorming. - Born : Gehrels Vereniging. - ISSN 0033-4731. Aanwezig vanaf 1970. Research studies in music education : a journal fostering music education research internationally. University of Southern Queensland Australia. - ISSN 1321-103X. Aanwezig vanaf 1998. Swing. - Alkmaar : Swing. Aanwezig vanaf 2000. Teaching music. - Reston : MENC. - Dit tijdschrift verschijnt afwisselend met Music educators journal. - ISSN 1069-7446. Aanwezig vanaf 1993. TM : tijdschrift over theater, muziek & dans. - Amsterdam : St. Vakblad voor de Podiumkunst. - ISSN 1385-7754. Aanwezig vanaf 1999. Üben & Musizieren. Zeitschrift für Musikschule, Studium, Berufspraxis und Elternhaus. - Mainz : Schott. - ISSN 0174-6065. Aanwezig vanaf 1987, nr. 6.
39
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Lesmethoden Primair onderwijs Eigen-wijs : liedbundel voor het basisonderwijs Bevat ruim 300 liederen voor kinderen van 4-12 jaar. Uitgever: Bureau SMV Website: www.meestersinmuziek.nl Hier zit muziek in! : groeimethode voor het basisonderwijs Bij deze methode staat het lied centraal met daaromheen verwerkingssuggesties. Uitgever: Ascolta E-mail:
[email protected] In één adem : muzische vorming voor de basisschool: drama, muziek, beeld, media, beweging Praktische handleiding waarin de vakken beeldende vorming, muziek, drama, beweging en media geïntegreerd worden. Uitgever: Panta Rhei E-mail:
[email protected] Moet je doen : muziek Het pakket bestaat uit: een algemene inleiding en zeven handleidingen voor de groepen 1/2 en 3 tot en met 8. Kinderen leren de eerste beginselen van de taal van muziek en ontdekken hun muzikale mogelijkheden. Uitgever: ThiemeMeulenhoff BAO Uitgeverij E-mail:
[email protected] Música mundial!: multiculturele muzieklessen voor de basisschool Uitgever: SLO E-mail:
[email protected] Muziek in de maak: muziekmethode voor het basisonderwijs Uitgeverij: Agteres Website: www.agteres.nl Muziek voor de basisschool Muziekmethode waarbij verschillende soorten muziek aan bod komen: lichte en klassieke muziek, volksmuziek, jazz en pop. Uitgever: ThiemeMeulenhoff BAO E-mail:
[email protected] Muziek voor de basisschool Nieuwe muziekmethode die bestaat uit drie verschillende onderdelen: klank, vorm en betekenis. Uitgever: Groen Educatief E-mail:
[email protected]
40
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Muziek meester! : handboek voor het muziekonderwijs op de basisschool Bedoeld voor pabo-studenten, maar ook bruikbaar voor leerkrachten primair onderwijs. Uitgever: ThiemeMeulenhoff BAO Uitgeverij E-mail:
[email protected] Zingen maar! : liedjes voor de basisschool Uitgever: Kreater Website: www.kreater-haarlem.nl
Voortgezet onderwijs Intro: methode voor de basisvorming vmbo/mavo/havo/vwo (tweede editie) De methode stelt het scheppingsproces van de muziek en het componeren centraal en is opgebouwd rond thema’s. Uitgever: ThiemeMeulenhoff AVO Website: www.intro-online.nl Muziek op maat Methode voor het voortgezet onderwijs. Voor de basisvorming zijn een A- en een B-editie uitgebracht. De A-editie is gericht op scholen met beperkte musiceermogelijkheden. In de B-editie wordt van de leerling meer initiatief verwacht. Uitgever: Educatieve Partners Nederland Website: www.muziekopmaat.epn.nl Overal muziek De inhoud is afgestemd op de dagelijkse ervaringen die leerlingen met muziek hebben en is gebaseerd op de betekenissen en functies van muziek. Uitgever: ThiemeMeulenhoff AVO E-mail: thiememeulenhoff.nl Stemming : muziek voor de basisvorming (herziene versie) De thema’s en leerinhouden sluiten aan bij de muzikale belevingswereld van de leerlingen. Binnen de thematische opzet zijn leerinhouden gekoppeld aan het gekozen zang-, speel- en luistermateriaal. Uitgever: Wolters-Noordhoff VO Website: stemming.wolters.nl Tracks De methode nodigt de leerlingen uit met muziek aan de slag te gaan, waarbij aanbod van leerstof en leeractiviteiten elkaar afwisselen. Opvolger van Stemming. Uitgever: Wolters-Noordhoff VO Website: www.tracks.wolters.nl
41
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Van laag tot hoog (nieuwe versie) Centraal staat het omgaan met muziek, waarbij met name zingen, spelen en luisteren aan bod komen. Veel aandacht voor de basisvaardigheden. De methode bevat differentiatiemogelijkheden naar niveau, keuze en tempo. Uitgever: NijghVersluys Website: www.nijghversluys.nl Venkel met vis Muziekmethode improvisatie voor bovenbouw havo/vwo. Uitgever: Stichting Swing Website: www.swingweb.nl
Database leermiddelen De afdeling NICL/de Gids van de SLO heeft een nieuwe portal geopend: www.leermiddelenplein.nl. Deze portal geeft toegang tot een database met beschrijvingen en samenvattingen van alle leermiddelen die in Nederland uitgegeven worden voor primair, voortgezet en speciaal onderwijs en beroepsonderwijs en volwasseneneducatie.
42
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Websites Portals en verzamelpunten http://www.componisten.net/ Uitgebreide informatie over componisten, muziekgeschiedenis van oudheid tot heden. http://www.hafabra.net/ Site over Nederlandse en Belgische blaasmuziek, met talloze links op thema, een agenda voor blaasconcerten. http://www2.siba.fi/kulttuuripalvelut/music.html Deze site van de Sibelius Academy Finland is een van de betere startpunten, ook met uitgebreide links naar muziekeducatie. http://www.music.indiana.edu/music_resources/ Een van de meest uitgebreide muziekgidsen voor Internet van de Indiana University School of Music. http://www.musica.nl/ Startpunt voor informatie over muziek in Nederland. Met deze zoekmachine kunt u direct zoeken in de catalogi van muziekbibliotheken en de gegevensbestanden van diverse organisaties. http://www.musikschulen.de/ Website van Verband Deutsche Musikschulen, met informatie en een overzicht van de leden. http://www.musiversum.net/ Uitgebreide links (geannoteerd) en informatie over onder andere muziekgeschiedenis, componisten, instrumenten. http://www.podiumopschool.nl/ Database met honderden voorstellingen, concerten en uitvoeringen die momenteel te boeken zijn, speciaal geschikt voor het onderwijs of andere educatieve settings. http://klassieke-muziek.pagina.nl/ Startpagina met vele links naar sites met betrekking tot klassieke muziek. http://www.wereldmuziek.startkabel.nl/ Uitgebreide startpagina over wereldmuziek met aandacht voor landen, instrumenten en artiesten.
Instellingen http://www.musicschools-emu.net/ Europese Muziekschool Unie. Koepelorganisatie van muziekscholen in Europa, via de landelijke verenigingen. Deze belangenorganisatie representeert 21 Europese landen en 5000 muziekscholen. Op de website informatie over de organisatie en over de muziekscholenbranche per land.
43
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
http://www.esp.ele.tue.nl/faso/ De Federatie van Amateur Symfonie- en Strijkorkesten (FASO) voor amateurs die orkest- en kamermuziek maken: zo'n 250 orkesten. De catalogus van de bibliotheek met bladmuziek is online. http://www.muziekgroep.nl/ MuziekGroep Nederland. Met onder andere online een grote collectie muziekrepertoire. http://www.nedmuz.nl/ Het Nederlands Muziek Instituut is de centrale bewaarplaats voor het muzikale erfgoed van Nederland, met name componistenarchieven en andere documentatie. De bibliotheek bevat zowel bladmuziek als muziekliteratuur.
Bronnen, informatie & praktijkvoorbeelden http://web.inter.nl.net/users/R.Hiddinga/kids/index.htm Kinderstraat 101. Honderden teksten van kinderliedjes, op diverse manieren te zoeken. http://www.klassiekemuziekgids.net/ Uitgebreide site over componisten, met biografieën, foto's en geluidsfragmenten. http://www.net4music.com/ Tienduizenden partituren en bladmuziek van klassiek tot pop zijn op deze site tegen betaling te downloaden. http://www.vkv.nl/nbb/nbb.html Notes, bits & bytes is een gratis digitale nieuwsbrief over muziekeducatie, computer en internet.
44
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Studiecentrum Cultuurnetwerk Nederland Voor iedereen die vanuit zijn studie of beroep te maken heeft met kunst- en cultuureducatie is het studiecentrum van Cultuurnetwerk Nederland van belang. In het centrum van Utrecht, vindt u een uitgebreide en unieke collectie publicaties over kunst- en cultuureducatie.
Collectie Naast talloze monografieën bevat de collectie circa 175 binnenlandse en buitenlandse (vak)tijdschriften, vele lesmethoden, les- en projectmaterialen voor zowel basis- als voortgezet onderwijs, handboeken, naslagwerken en onderzoeksrapporten.
Instellingendocumentatie Een aparte collectie is de instellingendocumentatie van centra voor de kunsten en van landelijke onderwijs- en culturele instellingen. Deze omvat naast overzichten van cursusaanbod en jaarverslagen ook beleidsplannen en nota's van landelijke, provinciale en gemeentelijke overheden. Tevens is er documentatie aanwezig over cultuureducatie in Europees perspectief. Materialen uit de instellingendocumentatie zijn ter plekke te raadplegen, maar zijn niet te leen.
Openingstijden Het studiecentrum is voor publiek geopend op maandag van 13.30 tot 17.00 uur en van dinsdag tot en met vrijdag van 9.30 tot 17.00 uur. Raadpleeg de website van Cultuurnetwerk Nederland, http://studiecentrum.cultuurnetwerk.nl, of bel, 030-236 12 00 voor afwijkende openingstijden in verband met feestdagen en vakantieperioden.
Studiefaciliteiten Er is ruime gelegenheid om ter plekke publicaties zelfstandig te raadplegen. De medewerkers van het studiecentrum geven desgevraagd informatie en advies en kunnen op verzoek een literatuursearch doen. Voor het bekijken van videobanden en cd-roms is telefonische reservering van de afspeelapparatuur aan te raden. Op afspraak kan het studiecentrum in groepsverband bezocht worden en de collectie geraadpleegd. Voor groepen studenten is het mogelijk een introductie in de cultuureducatie te krijgen.
Catalogus online: www.cultuurnetwerk.nl > ga direct naar bibliotheek De catalogus van het studiecentrum is op internet te raadplegen. Publicaties zijn op verschillende wijzen te vinden in de catalogus. Ook geeft de catalogus online informatie of een publicatie aanwezig is of uitgeleend. U kunt natuurlijk ook de informatiedesk bellen. De meeste materialen zijn te leen en kunnen per post aan u toegestuurd worden.
Aanwinsten maandelijks per e-mail Geïnteresseerden kunnen als zij dit willen maandelijks per e-mail een lijst ontvangen met nieuwe aanwinsten. Om van deze kosteloze service gebruik te maken, dient u zich aan te melden (met vermelding van het e-mail adres) op de website van het studiecentrum.
45
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Lenen Indien u wilt lenen moet u ingeschreven zijn bij het studiecentrum. Inschrijving is vrij en kosteloos. Voor het inschrijven is een identiteitsbewijs (paspoort, rijbewijs, Europees identiteitsbewijs) alsmede een recent afschrift van uw giro- of bankrekening (vanwege de adresgegevens) noodzakelijk. Aanmelding als lid is ook schriftelijk mogelijk. Stuur met uw aanmelding een kopie van uw identiteitsbewijs en van een recent giro- of bankafschrift mee. De uitleentermijn is één maand. Verlengen is mogelijk, mits niet gereserveerd door een ander. Publicaties kunnen ook schriftelijk, telefonisch of per e-mail opgevraagd worden. Geleende materialen kunnen per post, mits deugdelijk verpakt, geretourneerd worden. Bij overschrijding van de uitleentermijn wordt een boete in rekening gebracht.
Leden Personen en instellingen kunnen lid worden van het studiecentrum. Leden betalen geen leengeld voor materialen en krijgen 50 procent korting op literatuurselecties. Bovendien ontvangen leden gratis Zicht op... .
Kosten Lidmaatschap particulieren: € 20,50 per jaar. Lidmaatschap instellingen en scholen: € 34,50 per jaar. Niet-leden: Leengeld per publicatie: € 0,90 Av-materialen: € 2,75 Basistarief literatuurselectie: € 4,50 plus € 0,10 per titel. Overige kosten: Reserveringen: € 0,45 per titel Toesturen kopieën: basistarief € 2,50 (inclusief 2 x A4-kopie) Meerdere kopieën: per A4 € 0,25.
46
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
47
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE
Colofon Zicht op… muziekeducatie is een uitgave in de serie Zicht op… van Cultuurnetwerk Nederland Redactie: Marie-José Kommers Inleidend artikel: Geneviève van Dijk Literatuurselectie: Leontine Herschoe en Petra de Regt Productie Cultuurnetwerk Nederland, Utrecht Drukwerk Anraad Print BV Cultuurnetwerk Nederland Ganzenmarkt 6 Postbus 61 3500 AB Utrecht Telefoon 030-236 12 00 Fax 030-236 12 90 E-mail
[email protected] Internet www.cultuurnetwerk.nl (portal) www.cultuurnetwerk.org (organisatie) Studiecentrum op internet: http://www.cultuurnetwerk.org/studiecentrum 2003.003 Zicht op... is gratis voor leden van het studiecentrum cultuureducatie. Deze uitgave is in pdf-formaat kosteloos beschikbaar op www.cultuurnetwerk.org. Geïnteresseerden kunnen ook tegen betaling van de verzend- en administratiekosten een exemplaar bij Cultuurnetwerk opvragen, zolang de voorraad strekt. Eerdere nummers van Zicht op... op www.cultuurnetwerk.nl: Samenwerking in de cultuureducatie Een kwarteeuw onderzoek naar kunsteducatie Cultuureducatie in het voortgezet onderwijs Museumeducatie Nieuwe aanwinsten 2001 Provinciaal en lokaal beleid Jeugd en cultuur Kunst- en cultuureducatie in het basisonderwijs Cultureel erfgoed Culturele diversiteit Kennis en management
© Cultuurnetwerk Nederland, Utrecht, 2003
48
ZICHT OP... MUZIEKEDUCATIE