Linux voor beginners 2008

Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia

Linux voor beginners 2008 Track 1: installatie van Ubuntu

13 maart 2008 19u00

1

Introductie Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia

Sprekers Tim Verhoeven, Alexander Prinsier

Informatica Studenten Werking Voor K.H.Leuven studenten

http://isw.student.khleuven.be/

Leuvense Linux Users Voor iedereen die interesse heeft in Linux

http://l2u.iguana.be/

ULYSSIS Voor K.U.Leuven studenten

http://www.ulyssis.org/ 2

Het leven in Linuxland 2008 Track 1: installatie van Ubuntu


1

Inleiding

2

Partities & Bestanden beheren

3

Internet en Oce toepassingen

4

Multimedia

5

Varia

3


Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

1

Inleiding

2


3


4

Multimedia

5

Varia

Inleiding

Distributie Bureaublad Hulp vinden Installatie

Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia

4

Wat is Linux? Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

Linux Vrije kloon van UNIX

Inleiding

Enkel een kernel



Ontstaan in 1991 als hobbyproject van Linus Torvalds

GNU GNU's Not Unix Basis werkomgeving Vrij: General Public License GPL GNU/Linux Compleet systeem op basis van de Linux kernel en de GNU-software 5

Waarom Linux? Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

Voordelen Gratis Vrij (GNU General Public License)

Inleiding

Stabiel, betrouwbaar, krachtig



Veiligheid (virussen, patches) Diversiteit in software/distributies: keuze is goed! Nadelen Beperkte ondersteuning voor zeer recente hardware Minder wijdverspreid dan MS Windows Diversiteit in software/distributies: vaak overweldigend voor nieuwe gebruikers

6

Welke distributie gebruiken we vandaag? Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding



Ubuntu Gebaseerd op Debian Eenvoudig om mee te werken, goed afgewerkt geheel

http://www.ubuntu.com/ Maar alles wat vandaag aan bod komt is (min of meer) distributie-onafhankelijk! (behalve de installatie)

7

Bureaubladomgevingen Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

Gnome

KDE

Ubuntu, Fedora, . . .

SuSE, Kubuntu, . . .

Inleiding



Vandaag gebruiken we

Gnome.

KDE biedt evenwaardige

alternatieven voor de meeste programma's. 8

Hoe hulp vinden? Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

Google

http://www.google.com/

Inleiding



Zoekt op heel wat fora, nieuwsgroepen, mailinglijsten, . . . Websites

http://www.google.com/linux/ http://www.tldp.org/ http://www.justlinux.com/nhf/ http://www.bartendavid.be/doc/ Nieuwsgroepen

be.comp.os.linux kotnet.comp.linux (kotnet nieuwsserver!) 9

Starten van de installatie Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding



Steek de CD in de computer en zet hem aan. Druk op enter wanneer hij vraagt of je Ubuntu wilt installeren. We loodsen jullie door de installatie. Tijdens de installatie komen ook enkele tips&tricks aan bod. Vraag hulp aan één van de begeleiders indien je ergens vast zit.

10


Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden

Partities Bestandsbeheer Permissies Shell

Internet & Oce Multimedia Varia

1

Inleiding

2


3


4

Multimedia

5

Varia

11

Nuttige kennis Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden



We geven in dit deel wat extra technische achtergrond. Het meeste moet je niet kennen om met Ubuntu van start te gaan, maar het helpt bij het begrijpen van het hoe en waarom. Partities: Windows en Linux op dezelfde harde schijf, hoe werkt dat? Bootproces: hoe start de computer het juiste besturingssysteem op? Bestanden & permissies De shell

12

Partities Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

Partitie = deel van een harde schijf MBR + partitietabel

Inleiding Partities & Bestanden

hda1: primaire partitie Windows


hda2: extended partitie


Linux /

Linux /home

hda5: logische partitie hda6: logische partitie hda7: logische partitie

Linux swap

Slechts 4 partities per harde schijf mogelijk

⇒

extended partitie met meerdere logische partities

13

Bestandssystemen Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden



Een partitie bevat een bestandssysteem = Hoe bestanden en mappen voorstellen door een hoop bits (partitie) Windows: FAT, FAT32, NTFS Linux: ext3, ext2, reiserfs, . . .

Mounten

hda5

/ /boot /bin /home /mnt /mnt/cdrom /usr

hda6 jan/ an/

14

Het bootproces Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden



De bios start het programma op dat zich in het MBR bevindt. Dit programma heet de boot loader. Er bestaan er verschillende: DOS MBR (ook gebruikt door Windows): start het programma van de partitie die als

bootable

gemarkeerd staat. Lilo: eenvoudig maar verouderd, "Linux Loader". Kan een lijstje tonen waaruit je kan kiezen wat hij moet opstarten. Kan ook Windows opstarten. Grub: wordt bijna altijd gebruikt als boot loader met Linux. Heeft veel meer mogelijkheden dan Lilo.

Er kunnen indien nodig meerdere boot loaders achter elkaar aangeroepen worden. (volgende slide) 15

Dualboot: Windows en Linux op dezelfde harde schijf Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden



Hoe kiezen welk besturingssysteem je wilt opstarten? DOS bootloader gebruiken in de MBR, maar Linux partitie als bootable markeren. Grub installeren in de Linux partitie, niet in de MBR. Eenvoudiger: Grub in de MBR, maar dan overschrijf je de DOS boot loader.

16

Bestanden beheren: grasche lemanagers Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden

Heel wat keuze; Keuze is goed!

Nautilus (standaard in Gnome) biedt een vertrouwde manier van werken: iconen, drag&drop, etc



17

Permissies

Wie mag wat met welke bestanden?




3 groepen gebruikers De eigenaar van het bestand Leden van de groep waartoe het bestand behoort Iedereen 3 soorten machtigingen R (read) Mag de inhoud van het bestand lezen W (write) Mag naar het bestand schrijven X (execute) Mag het bestand uitvoeren (bv. een programma)

18

Permissies

Praktijk: Permissies wijzigen met Nautilus




19

De shell

Een aantal basiscommando's




Een directorylisting opvragen

$ ls $ ls -la Directories

$ $ $ $ $

mkdir newdir cd newdir pwd cd .. rmdir newdir

Bestanden kopiëren, verplaatsen en verwijderen

$ cp a.txt b.txt $ mv b.txt c.txt $ rm c.txt

20

Gebruikers in Linux Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden



Linux gebruikt verschillende gebruikers voor verschillende taken. Iedere gebruiker heeft enkel toegang tot wat hij moet kunnen. (voor de veiligheid) Toegang gebruiker

⇔

root

Toch even commando uitvoeren als root?

⇒

su of

sudo

su: een commando starten als een andere gebruiker. Je moet die andere gebruiker zijn paswoord kennen. sudo: een commando starten als een andere gebruiker. De systeembeheerder moet je hiervoor toegang geven (standaard in Ubuntu). Je typt je eigen paswoord in. 21

De shell

Een aantal basiscommando's (vervolg)




Permissies

$ chmod o-r private.txt # chown owner:group file De inhoud of het type van bestanden bekijken

$ less file.txt $ file picture.jpg Bestanden archiveren en archieven uitpakken

$ tar cvzf archive.tar.gz *.tex $ tar xvzf workshop.tar.gz Manual pages opvragen

$ man -k zoekterm $ man ls

22


Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce

Web E-mail Printen Conguratie Bureauwerk

Multimedia Varia

1

Inleiding

2


3


4

Multimedia

5

Varia

23

Surfen op het web onder Linux Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

Mozilla Firefox is een vaakgebruikte browser (ook voor Windows!)

Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce


Multimedia Varia

24

Elektronische post Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce

Evolution is meer dan enkel een e-mailprogramma: agenda, adresboek, . . .


Multimedia Varia

Alternatieven: Thunderbird, KMail, . . . 25

Printen met CUPS? Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce


Multimedia Varia

CUPS Common UNIX Print System

Website

http://www.cups.org/

Conguratie Via je webbrowser op

http://localhost:631/admin

26

Conguratie en gebruik Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

Volledig webbased: wizards, online help, . . .

http://localhost:631/admin

Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce


Multimedia Varia

27

Printen in Ubuntu Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce


Multimedia Varia

Deze webinterface is de standaard manier De webinterface roept in de achtergrond eigenlijk commando's aan op de shell Handig voor printen/installeren/automatisatie vanaf de shell!

Ubuntu heeft een mooiere interface voorzien die hard lijkt op die van Windows Ook deze tool van Ubuntu roept op de achtergrond commando's op de shell aan

Bekijk hem even: System

⇒

Administration

⇒

Printing

28

Wat is OpenOce.org? Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce

Oce suite, (behoorlijk) compatibel met Microsoft Oce Bestaat ook voor Windows Writer Tekstverwerking Calc Rekenblad


Impress Presentatiesoftware Base Database

Multimedia Varia

Draw Tekenprogramma Math Wiskundige formules Website:

http://www.openoffice.org

Open de .ppt en .doc bestanden even van

https://aphexer.ulyssis.org/workshop.

29

Writer: Tekstverwerking Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce


Multimedia Varia

30

Calc: Rekenblad Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce


Multimedia Varia

31

Impress: Presentatiesoftware Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce


Multimedia Varia

32

Base: Database Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce


Multimedia Varia

33

Draw: Tekenprogramma Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce


Multimedia Varia

34


Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia

Package management Muziek, lms Foto's bewerken

Varia

1

Inleiding

2


3


4

Multimedia

5

Varia

35

Muziek & lm codecs Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia


Varia

Bij voorkeur gebruiken we open standaarden (ogg, ac, theora, . . . ) Het formaat van de audio/video is precies gedocumenteerd Geen vendor-lockin mogelijk

Helaas worden er nog vele gepatenteerde codecs gebruikt Formaten zijn ontworpen door één bedrijf en publiceren meestal geen documentatie Ofwel zijn ze wel een standaard, maar moet je betalen om ze te mogen gebruiken Bv: RealAudio, WMV, WMA, MP3, MPEG, . . .

Gepanteerde codecs worden minder goed ondersteund in Linux, maar het werkt normaal wel

36

Intermezzo: De package manager apt-get Software installeren



Varia

Gebruik altijd de beschikbare packages, tenzij het echt niet anders kan! Software zoeken

$ apt-cache search zoekterm Software installeren

# apt-get install pakket Software verwijderen

# apt-get remove pakket 37

De package manager: apt-get Je systeem up-to-date houden



Varia

Patches installeren is zeer eenvoudig met

apt-get

Lijst met beschikbare packages updaten

# apt-get update Eventuele update van packages installeren (bugs/security)

# apt-get -u upgrade dist-upgrade kan je gebruiken om te upgraden naar de laatste versie van het besturingssysteem. Ubuntu gebruikt standaard dit bij het upgraden van de software. Het ganse systeem upgraden tot de laatste versie

# apt-get dist-upgrade 38

Package management: aptitude en synaptic Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia

Aptitude is een variant van apt-get (quit met `q'): Aptitude

# aptitude Package management kan ook grasch met synaptic.


Varia

39

Installeren van de nodige software Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia


Varia

Standaard zijn enkel codecs geïnstalleerd voor niet-gepatenteerde codecs We willen toch wel alle audio/video kunnen openen, dus we installeren deze codecs zelf Extra codecs installeren

# aptitude install ubuntu-restricted-extras Je mag dit ook installeren met apt-get of met synaptic. Nog een groter archief aan codecs voor Ubuntu vind je hier:

http://www.medibuntu.org/ 40

Muziek, lms, . . . Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

Multimedia-software uit Gnome: Totem, Rhytmbox

Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia


Varia

41

Muziek, lms, . . .

Andere populaire multimedia-software


Mplayer



Varia

42

Muziek, lms, . . .

Andere populaire multimedia-software


Amarok: uitgebreide media player. Features: Album covers, lyrics Wikipedia integratie, contextuele informatie Statistieken, eye-candy media devices support (mp3 spelers etc)


Varia

43

Filmpje opzoeken en openen Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia


Probeer het nu zelf eens uit. Zoek een lmpje en open het met een speler naar keuze. Enkele suggesties: Youtube: zoek op Torvalds git

https://aphexer.ulyssis.org/workshop/

Varia

44

Grasche tools Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia

Groot onderscheid in werkwijze:

Raster gebaseerd

Vector gebaseerd

(The GIMP)

(Inkscape, xg)


Varia

45

The GIMP

The GNU Image Manipulation Program


Bewerken van foto's (bijna zo krachtig als Adobe Photoshop)



Varia

46

The GIMP

The GNU Image Manipulation Program



Varia

Geschikt om: Prentjes te retoucheren Nieuwe prentjes te maken uit reeds bestaande andere prentjes

Ook om prentjes vanaf nul te maken, maar dit is voor de advanced users In deze workshop: Hoe neem ik een screenshot, knip ik -wat ik wil- uit het resultaat en save ik het als png

47

The GIMP

Stap 1: De screenshot voorbereiding



Je selecteert in het hoofdpaneel: File Acquire Screenshot

Varia

48

The GIMP

Stap 2: De soort screenshot selecteren



Varia

Je selecteert welke soort screenshot je wilt nemen In ons voorbeeld: the whole screen after 0 seconds delay 49

The GIMP

Stap 3: Het gewenste stuk uitknippen



Varia

Om het gewenste stuk uit te

knippen gebruiken we de crop tool Door te klikken en te slepen

kunnen we het uit te knippen gebied aanduiden Dit kan dan nog jngeregeld worden door de hoekpunten te verslepen

Tenslotte dubbelklikken in het uit te knippen gebied 50

The GIMP

Stap 4: het resultaat



Varia

We hebben nu dus een gimp-venster met daarin het hoofdpaneel als prentje Nu nog opslaan. . .

51

The GIMP Stap 5: opslaan



Varia

Hier kan je kiezen hoe je het prentje wilt opslaan en waar Het formaat kies je ofwel door in de rode cirkel een extensie te kiezen, ofwel een extensie achter de bestandsnaam te zetten Wij kiezen

png en klikken op ok

52

The GIMP

Stap 5: opslaan (vervolg)



Varia

Eenmaal je extensie gekozen kan je nog altijd dingen instellen die type-afhankelijk zijn Meestal zijn de standaardinstellingen voldoende 53

The GIMP En verder?



Varia

Dit is vanzelfsprekend niet het enige wat je met gimp kan doen. Vele howto's over eecten met The GIMP:

http://www.bartendavid.be/doc/howto/gimp Probeer thuis zeker eens dingen uit! Aanrader in hoofdpaneel: Xtns -> Logo's

Voor het, zonder al te veel hoofdpijn, maken van mooi ogende logo's voor alle doeleinden.

54

Inkscape

Open Source Scalable Vector Graphics Editor



Varia

http://www.inkscape.org/ Voorbeeldguren op http://openclipart.org/

55

xg

eenvoudig, maar krachtig vector tekenprogramma



Varia

Eenvoudig (maar krachtig) vector tekenprogramma Nogal ouderwetse interface exporteerbaar naar vele formaten

ATEX,. . . vector: eps, pdf, L bitmap: jpg, png, gif,. . .

layers gemakkelijk zelf aan te passen bibliotheek

ATEX compatibiliteit voor formules L

http://www.xfig.org/ User manual:

http://www.xfig.org/userman/

56



CD's branden Chatten Ontspanning Vragen

1

Inleiding

2


3


4

Multimedia

5

Varia

57

CD's branden Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

Het branden van CD's is naadloos geïntegreerd in Nautilus.

Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia


58

CD's branden met K3B Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia

K3B The CD Kreator Website

http://www.k3b.org/

Gebruik Zeer gelijkaardig aan bekende software zoals Nero Burning Rom


59

Image maken van een CD/DVD Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia


Hier bestaat waarschijnlijk wel een GUI voor maar het is zo simpel dat we even de shell gebruiken: Image maken

$ dd if=/dev/hda of=image.iso Apparaten worden in Linux door bestanden voorgesteld (cd drive bvb /dev/hda) waardoor een image maken hetzelfde is als een bestand byte voor byte kopiëren (met bvb dd).

60

Image branden Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia


Opnieuw zeer eenvoudig, met

cdrecord

Image branden

$ cdrecord image.iso Cdrecord heeft vele opties die je terugvindt in de man-page (zie verder). Hier bestaat een gui voor waar je alle opties gewoon kan aanvinken: CDRecorder.

61

Chatten via MSN onder Linux Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia

Pidgin is een multiprotocol instant messaging client (heeft nog oude naam `Gaim' in Ubuntu) Ondersteunt MSN, Jabber, ICQ, Yahoo, AIM, IRC, ...


62

Jabber: IM protocol van de toekomst Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia


Jabber is langzaam gegroeid tot een superieur IM protocol. Ondersteunt ook een reeks aan andere IM protocollen. Open standaard en niet in handen van één organisatie. Grote waaier aan clients en plugins die iedereen zelf kan ontwikkelen.

http://www.jabber.org/ Er zijn nog hopen IM's die we hier niet aanhalen.

63

Standaard games Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS

Ubuntu bevat standaard een heel aantal leuke spelletjes!

Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia


64

En nog meer games Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia


Hele waslijsten aan games voor Linux

http://en.wikipedia.org/wiki/Category:Linux_games http://icculus.org/lgfaq/gamelist.php Er zijn meer commerciële games beschikbaar onder Linux dan je denkt. Maar ook een heleboel OSS games die zeker niet moeten onderdoen.

65

Games: een kleine selectie Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia


Een selectie uit het gigantisch aanbod onder Linux: The Battle for Wesnoth (turn based) Crack Attack! (tetris maar beter) Doom 3 (niet free) Enemy Territory (niet free) Freeciv (Civilization 2 kloon) Heretic 2 (fantasy shooter, niet free) Heroes of Might and Magic (turn based, niet free) Medal of Honor (shooter, niet free) Quake (3,4) (shooter, niet free) Return to Castle Wolfenstein (shooter, niet free) Simcity 3000 (niet free) Tactical Ops (swat alike, niet free) Tremulous (shooter: aliens vs humans)

66

Vragen? Opmerkingen? Track 1: Installatie ISW, L2U, ULYSSIS Inleiding Partities & Bestanden Internet & Oce Multimedia Varia


Onze medewerkers helpen je graag verder!

Als je opmerkingen hebt over deze workshop, vul dan het feedback formulier in, zodat we er bij toekomstige workshops rekening mee kunnen houden. Bedankt!

67

Linux voor beginners 2008

Recommend Documents