Jongerenkamer
Polderen voor beginners
Voorwoord De Tweede Kamer is het hart van de Nederlandse democratie. De 150 gekozen Kamerleden gaan met elkaar en de regering in debat over de toekomst van Nederland. Kamerleden behoren tot verschillende politieke partijen die allemaal een eigen mening hebben over wat goed is voor Nederland. De Tweede Kamer maakt, samen met de regering, wetten die voor alle Nederlanders gelden. Als je achttien jaar bent, mag je stemmen. Maar nu krijg je de kans om alvast te ervaren hoe de politiek werkt. Je gaat zelf aan de slag en ik hoop dat je daar veel plezier aan beleeft. Veel succes! Gerdi A. Verbeet Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
2
3
De Tweede Kamer is hét centrum van de Nederlandse parlementaire democratie. Hier debatteren Kamerleden met elkaar en met ministers over plannen voor de toekomst van Nederland. Maar hoe werkt democratie in de praktijk? En hoe kun je zelf meedoen?
Hoe werkt de Tweede Kamer?
Bij het project ‘Politiek maak je zelf’ ontdek je op welke manier je iets voor elkaar kunt krijgen. Wat moet je doen om jouw voorstel aan te laten nemen? In een aantal bijeenkomsten ervaar je samen met je studiegenoten hoe democratie werkt.
De Tweede Kamer bestaat uit 150 gekozen Kamerleden. Zij vertegenwoordigen hun kiezers. De belangrijkste taak van de Kamerleden is het controleren van de regering en het samen maken van nieuwe wetten. De Eerste Kamer bestaat uit 75 Kamerleden. De Eerste Kamer kan niet zelf wetten maken of veranderen. De Kamerleden kunnen alleen een wetsvoorstel goedkeuren of afkeuren. De Eerste Kamer en de Tweede Kamer vormen samen de Staten-Generaal. Het Nederlandse parlement.
Hoe werkt de Nederlandse politiek?
De Tweede Kamer vergadert plenair in de grote vergaderzaal op dinsdag, woensdag en donderdag. De vergaderweek begint altijd op dinsdag middag om 14.00 uur met het vragenuur.
In Nederland wonen ongeveer 16 miljoen mensen met allemaal eigen ideeën en opvattingen over hoe het land bestuurd moet worden. Maar met 16 miljoen mensen overleggen gaat natuurlijk niet. Daarom kiezen Nederlanders volksvertegenwoordigers, die voor hen overleggen en beslissen. Dit heet een parlementaire democratie. Volksvertegenwoordigers worden gekozen door op een politieke partij te stemmen. Deze partijen hebben een eigen programma met ideeën over hoe het zou moeten gaan in onze samenleving. J e kiest, de partij waarvan jíj vindt dat ze de beste plannen of mensen heeft. In Nederland mag vanaf je achttiende jaar stemmen voor de gemeente raad, het waterschap, de Provinciale Staten, de Tweede Kamer en het Europees Parlement. Om te mogen stemmen voor de Tweede Kamer moet je de Nederlandse nationaliteit hebben. Om voor de gemeenteraad te stemmen moet je minimaal vijf jaar in Nederland wonen. Door te stemmen kun je zelf invloed hebben op de beslissingen die genomen worden in de politiek.
4
Elke partij heeft spreektijd tijdens een debat. Kamerleden mogen een spreker onderbreken voor een korte vraag, om meer duidelijkheid te krijgen. Dit heet interrumperen. De Voorzitter beslist of Kamerleden mogen interrumperen. Partijen kunnen tijdens een debat voorstellen doen, veranderingen voorstellen (amendementen) of oproepen doen aan de regering (moties). Hierover wordt dan later door de Tweede Kamer gestemd. Om een wetsvoorstel of moties aan te nemen in de Tweede Kamer is een meerderheid van de stemmen nodig, de helft plus één. Naast vergaderingen in de plenaire zaal zijn er ook elke week commissievergaderingen. De Tweede Kamer heeft voor elk ministerie een commissie. In de commissies worden in eerste instantie alle voorstellen van de regering besproken. In de commissies zitten Kamerleden van alle partijen die in de Tweede Kamer zitten. Zij zijn de specialisten op het beleids terrein en woordvoeder van hun partij in de Tweede Kamer.
5
Hoe wordt een wet gemaakt?
Zetelverdeling Tweede Kamer
De meeste wetsvoorstellen worden gemaakt door de regering, maar Kamerleden kunnen ook zelf een wetsvoorstel indienen. Nieuwe wetten ontstaan vaak uit het regeerakkoord dat de regeringspartijen hebben gesloten bij aantreden van de regering. Daarin staat wat de regering graag wil bereiken in de komende kabinetsperiode. Maar de Tweede Kamer krijgt ook regelmatig s ignalen over allerlei problemen en ideeën in de samenleving. Als de regering net als de Tweede Kamer vindt dat er een wet moet komen, geeft zij ambtenaren de opdracht een wetsvoorstel te schrijven. De minister moet de andere m inisters in de regering overtuigen dat de wet er moet komen en dat het voorstel bij de Tweede Kamer moet worden ingediend.
De Tweede Kamer heeft 150 zetels voor 150 volksvertegenwoordigers. Hoe meer stemmen een politieke partij tijdens de Tweede Kamerverkiezingen haalt, hoe meer zetels deze partij krijgt in de Tweede Kamer. In de zetelverdeling kun je zien hoeveel zetels een politieke partij (fractie) heeft en waar die fractie zit in de plenaire zaal; de grote vergaderzaal met de blauwe stoelen. Elk Kamerlid heeft hier een vaste plaats.
Vervolgens is het woord aan de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel gaat eerst naar een commissie uit de Tweede Kamer. De Kamerleden in de commissie stellen vragen aan de minister over het wetsvoorstel en stellen verbeteringen voor. De minister reageert hierop. Zo wordt in een aantal ‘rondes’ tussen de Tweede Kamer en de minister bepaald hoe het wetsvoorstel eruit komt te zien. Als de Kamerleden en de minister het niet helemaal eens worden, dan kunnen de Kamerleden een wijzigingsvoorstel indienen. Dit wordt een amendement genoemd. Als een amendement na stemming wordt aangenomen dan wordt de wijziging formeel in de nieuwe wet vastgelegd. Uiteindelijk wordt er tot slot een debat gehouden over de wet en wordt er gestemd. Zijn de meeste Kamerleden voor, dan is het wetsvoorstel aangenomen. Als het wetsvoorstel is aangenomen, wordt het naar de Eerste Kamer gestuurd. Als de Eerste Kamer ook akkoord gaat en de wet gepubliceerd is in het Staatblad, is de wet een feit. Wil je meer weten hoe een wet tot stand komt? Surf naar www.tweedekamer.nl/hoe werkt het? en bekijk de korte film.
1 Voorzitter 2 Griffier zetels
3 Hoofd Griffie
VVD
31
CDA
21
GroenLinks 10
PvdA
30
SP
15
ChristenUnie 5
PVV
24
D66
10
SGP
PvdD Verdonk
2
4 Kabinet (vak-K)
2 1
5 Medewerkers Verslag en Redactie 6 Spreekgestoelte
6
2
7 Interruptiemicrofoons
SP
7
Zelf meebeslissen
Meer weten over de landelijke politiek
Door te stemmen, bepaal je mee hoe en door wie Nederland wordt bestuurd. Maar er zijn meer manieren om invloed uit te oefenen op de politiek. Bijvoorbeeld door Kamerleden te vertellen wat jij vindt van bepaalde probemen en hoe die moeten worden aangepakt. Kamerleden staan open voor de mening van de mensen in het land. Ze brengen geregeld bezoeken aan bijvoorbeeld scholen, instellingen of bedrijven. Geven spreekbeurten, houden enquêtes en doen mee aan discussies met burgers. Je kunt ook mailen of bellen met Kamerleden om je mening te geven. Ook jij kunt dus in gesprek met politici.
Op www.tweedekamer.nl staat veel informatie over Kamerleden en vind je de agenda en het vergaderschema, ook kun je debatten live volgen. Informatie over de Eerste Kamer kun je vinden op www.eerstekamer.nl. Wil je meer weten over de regering en de verschillende ministeries? Kijk dan op www.regering.nl.
Er worden ook vaak petities aangeboden aan de Tweede Kamer. In een petitie kunnen groepen mensen aandacht vragen voor een bepaald onderwerp. M isschien ben je zelf wel eens gevraagd om een petitie te tekenen. Met een petitie kun je aan de Tweede Kamer laten weten hoe je ergens over denkt.
Het is natuurlijk ook heel leuk en leerzaam om met je klas naar de Tweede Kamer te komen. De Tweede Kamer heeft een uitgebreid bezoekers- en voorlichtingsprogramma waar iedereen gebruik van kan maken. Een onderdeel van het bezoek op vergaderdagen is een voorlichtingsfilm en het (kort) bijwonen van de plenaire vergadering op de publieke tribune. Op andere dagen is een rondleiding door de gebouwen van de Tweede Kamer mogelijk. Aan deelname aan het voorlichtingsprogramma zijn geen kosten verbonden. Kijk voor meer informatie op www.tweedekamer.nl of bel met de afdeling Bezoekers&Informatie van de Dienst Communicatie 070 - 318 30 55.
En je kunt natuurlijk zelf politiek actief worden. De meeste politieke partijen hebben een jongerenafdeling waarvan je lid kunt worden. Kijk op www.tweedekamer.nl en klik door naar de websites van de verschillende partijen (fracties) in de Tweede Kamer.
8
9
colofon Dit is een uitgave van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Bezoekadres Lange Poten 4 Den Haag Postadres Postbus 20018 2500 EA Den Haag Tekst en ontwerp Dienst Communicatie Druk OBT bv, Den Haag Fotografie Hans Kouwenhoven Meer informatie Telefoon: 070 - 318 30 40 Email:
[email protected] www.tweedekamer.nl en www.jongerenkamer.nl Vermenigvuldigen van informatie uit deze publicatie is niet toegestaan zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. februari 2011
10
