JAARRAPPORT Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden Resultaten aanbod Gevangenis Hasselt 2012
2
Inhoudsopgave Lijst van afkortingen ................................................................................................................................ 4 Inleiding ................................................................................................................................................... 5 Situering van de gevangenis .................................................................................................................... 6 Aanbod .................................................................................................................................................... 7 1.
WELZIJN ....................................................................................................................................... 8 1.1. Activiteiten i.k.v. de psychische of persoonlijke levenssfeer .............................................. 8 Trajectbegeleiding ....................................................................................................................... 8 Schuldhulpverlening .................................................................................................................... 8 Rechtshulpverlening .................................................................................................................... 8 Vorming verstandelijk gehandicapten ........................................................................................ 9 Limburgs Aanmeldpunt gedetineerde thuislozen ....................................................................... 9 1.2. Familiale Relaties ................................................................................................................. 9 Familiale detentiebegeleiding ..................................................................................................... 9 Kinderatelier .............................................................................................................................. 10 Vorming Vader zijn in de gevangenis ........................................................................................ 11 Opvoedingswinkel ..................................................................................................................... 11 1.3. Relatie dader – slachtoffer ................................................................................................ 11 Vorming Slachtoffer in Beeld..................................................................................................... 11 Vorming Slachtoffer in Beeld voor seksuele delinquenten ....................................................... 11 Gespreksgroep Bart Schovaerts ................................................................................................ 12 Filmavonden .............................................................................................................................. 12 Herstelbemiddeling ................................................................................................................... 12 Herstelfonds .............................................................................................................................. 13
2.
GEZONDHEID ............................................................................................................................. 14 2.1. Geestelijke gezondheidszorg ............................................................................................. 14 2.2. Alcohol en drugs ................................................................................................................ 14 Vorming drugs ........................................................................................................................... 14 Centraal aanmeldingspunt drugs .............................................................................................. 15 Filmavond .................................................................................................................................. 16 AA .............................................................................................................................................. 16
3.
ONDERWIJS ............................................................................................................................... 17 3.1. Basiseducatie ..................................................................................................................... 17 NT1 & NT2 ................................................................................................................................. 17
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
3 Budgetgroep .............................................................................................................................. 17 3.2. Centra voor volwassenenonderwijs .................................................................................. 18 Talen .......................................................................................................................................... 18 ICT .............................................................................................................................................. 18 Schoonheidsverzorging vrouwenafdeling ................................................................................. 19 Open Leercentrum .................................................................................................................... 19 3.3. Zelfstandig studeren .......................................................................................................... 20 3.4. Huis van het Nederlands ................................................................................................... 20 4.
Tewerkstelling ........................................................................................................................... 22 4.1. Basisdienstverlening en arbeidstrajectbegeleiding ........................................................... 22 4.2. Sollicitatie- en attitudetraining.......................................................................................... 23 4.3. Ba(c)k@work ..................................................................................................................... 23 4.4. Project De Werkpuzzel ...................................................................................................... 23 4.5. Keukenopleiding ................................................................................................................ 23
5.
SPORT ........................................................................................................................................ 24 5.1. Groepssporten ................................................................................................................... 24 Sportleerkracht.......................................................................................................................... 24 Sport tegen externe ploegen ..................................................................................................... 24 Dansschool Cosmo .................................................................................................................... 25 5.2. Fitness ................................................................................................................................ 25
6.
CULTUUR ................................................................................................................................... 26 6.1. Vorming en ontspanning ................................................................................................... 26 Kom op voor jezelf..................................................................................................................... 26 Omgaan met agressie ................................................................................................................ 26 Initiatieven vanuit vzw Zinloos geweld ..................................................................................... 26 Workshops houtskooltekenen .................................................................................................. 26 Gitaarles .................................................................................................................................... 27 Gezelschapspelen ...................................................................................................................... 27 Eindejaarsfeest .......................................................................................................................... 27 6.2. Projecten ........................................................................................................................... 27 Theaterproject ........................................................................................................................... 27 PLAY ........................................................................................................................................... 27 6.3. Bibliotheek......................................................................................................................... 27 Lezing ......................................................................................................................................... 28
Overzicht inzet....................................................................................................................................... 29
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
4
Lijst van afkortingen
AA BM CAD CAP CAW DG EPI DRA GGZ GOS HDV JWWL LAGT OLC OO OP PBA(P) PMD POP PSD SCW SIB TB VDAB VLV VI VVBV
Anonieme Alcoholisten Beleidsmedewerker Centrum voor Alcohol- en andere Drugsproblemen Centraal Aanmeldingspunt (drugs) Centrum Algemeen Welzijnswerk Directoraat-Generaal Penitentiaire Inrichtingen De Rode Antraciet Geestelijke Gezondheidszorg Gedetineerdenopvolgsysteem Hulp- en Dienstverlening Justitieel Welzijnswerk Limburg Limburgs Aanmeldingspunt Gedetineerde Thuislozen Open Leercentrum Organisatieondersteuner Operationeel Plan Penitentiair Bewakend Assistent (Ploegchef) Planningsteam Maatschappelijke Dienstverlening Persoonlijk Ontwikkelingsplan Psychosociale dienst Sociaal-Cultureel Werk Slachtoffer In Beeld Trajectbegeleider Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling Voorlopige Invrijheidstelling Voorwaardelijke Invrijheidstelling Vereniging voor Behandelcentra Verslaafdenzorg
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
5
Inleiding
Dit jaarrapport van 2012 omtrent de hulp- en dienstverlening in de gevangenis van Hasselt breekt met de verslaggeving van de voorbije jaren. Er wordt niet langer ieder jaar een alomvattend document opgemaakt. De basis voor deze verandering is in de eerste plaats het decreet1 betreffende de organisatie van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden waarbij iedere gevangenis onder meer zal werken met een actieplan. In de tweede plaats zoeken we met een nieuwe vorm van verslaggeving meer efficiëntie in onze werking. In 2013 wordt door enkele gevangenissen (waaronder Hasselt) geëxperimenteerd met als doel om een gepaste vorm te vinden die voor alle gevangenissen toepasbaar is. De experimentele verslaggeving van 2012 in Hasselt bestaat uit 3 delen. Dit jaarrapport is slechts één deel. Dit jaarrapport omvat enkel een beknopte samenvatting van de resultaten van het aanbod in 2012. Het is bedoeld om een overzicht te krijgen van het aanbod en materiaal ter evaluatie aan te leveren. Het is gericht aan lokale en bovenlokale betrokkenen op beleidsniveau. Naast het jaarrapport is er het actieplan en de evaluatie ervan. Hierin worden alle verbeterprocessen opgesomd met toelichting en stand van zaken. De processen hebben betrekking op de verschillende opdrachten in het decreet. Momenteel loopt in Hasselt een actieplan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden over de periode 2012-2013. Voor 2012 zijn de resultaten van deze acties terug te vinden in de tussentijdse evaluatie van het actieplan. Dit document is eveneens gericht op alle lokale en bovenlokale betrokkenen op beleidsniveau. Tot slot zal een derde deel te vinden zijn waarin de volledige structurele werking staat beschreven, met name het draaiboek. De inhoud is opgebouwd naar de verschillende opdrachten in het decreet. Het behandelt zowel het structurele aanbod als de samenwerkingsstructuur enzovoort. Het draaiboek wordt niet jaarlijks geschreven, slechts aangepast wanneer er een wijziging wordt doorgevoerd. Het draaiboek is toegankelijk voor alle geïnteresseerden. In dit jaarrapport 2012 trachten we op een schematische wijze de resultaten van het aanbod over de verschillende domeinen in kaart te brengen. Er wordt gestart met een korte situering van de inrichting. Op het einde van dit rapport kan u een overzicht terugvinden met de personeelsinzet. Meer details zijn terug te vinden in de activiteitenfiches uit het gedetineerdenopvolgsysteem (GOS).
Gert Vanherk Beleidscoördinator
1
Decreet van 8 maart 2013 betreffende de organisatie van hulp- en dienstverlening aan gedetineerden, BS 11 april 2013 jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
6
Situering van de gevangenis
De gevangenis van Hasselt is in werking sinds maart 2005 en is een grote, moderne en streng beveiligde gevangenis. De gevangenis bevindt zich op een domein van meer dan 9 hectare en heeft een muur rondom zich van 1 kilometer lang. Meer dan 400 penitentiaire personeelsleden zijn er tewerkgesteld. Er is een capaciteit voor 450 gedetineerden, verspreid over 12 secties voor de mannen en een aparte vrouwenafdeling met 28 cellen. Op de vrouwenafdeling zijn twee cellen voorzien voor moeder met kind, maar deze cellen worden gebruikt als trio-cel. De populatie bestaat ongeveer voor 1/3e uit beklaagden en 2/3e uit veroordeelden, maar deze verhouding fluctueert. Bij de veroordeelden zijn er zowel kortgestraften als langer gestraften tot en met levenslang veroordeelden. De gevangenis heeft al sinds kort na haar opening af te rekenen met een variërende overbevolking. Op 16 november 2006, meer dan anderhalf jaar na de opening van de gevangenis, werd het Vlaams strategisch plan ‘Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden’ geïmplementeerd (ook al was er op voorhand al heel wat voorbereidingswerk geleverd). Het aanbod dat in 2012 werd gerealiseerd is bijgevolg het resultaat van meer dan 6 jaar bouwen aan de hulp- en dienstverlening.
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
7
Aanbod Dit hoofdstuk geeft het aanbod per deelterrein weer: welzijn, gezondheid, onderwijs, tewerkstelling, sociaal-cultureel werk en sport. We beschrijven het aanbod dat werd gerealiseerd in 2012 met de belangrijkste cijfers. Voor meer info verwijzen we naar de fiches van het gedetineerdenopvolgsysteem. De grote variatie in het aanbod vraagt een grote flexibiliteit en inzet van de organisatoren en andere medewerkers. Alle betrokkenen kunnen fier zijn op de realisatie van onderstaand aanbod in 2012.
Cultuur
vormingsaanbod Bibliotheek & lezingen PLAY-festval theaterproject gezelschapspelen Gitaarles
Sport
zaal-sporten
Onderwijs
Gezondheid
Werk
Nederlands
individuele behandel. psychische problemen
VDAB basisdienstverlening
Frans en Engels Fitness
Computer lessen
Start to run, initiaties, dansles
schoonheids verzorging
theorie omtrent voeding wedstrijden tegen externen
vorming agressie sollicitatie training vorming drugs
open Leercentrum afstandsonderwijs Budgetgroep
trajectbegeleiding
POP CAP drugs
AA
Welzijn
trajectbegeleiding schuldhulpverlening rechtshulpverlening CAP thuislozen Familiale werking & Kinderbezoek
opleiding keukenhulp
herstelbemiddeling, herstelfonds
netwerk Ba(c)k@work
SIB
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
8
1. WELZIJN 1.1.
Activiteiten i.k.v. de psychische of persoonlijke levenssfeer
Trajectbegeleiding Aanbodverstrekker Beschrijving Inzet Cijfers
Opmerkingen
CAW Limburg (Justitieel Welzijnswerk) Integrale trajectbegeleiding 6,2 VTE Aantal gedetineerden die een onthaal kregen 724 Aantal gedetineerden in traject gehad 590 (ook lopende trajecten van vorige jaren) JWW heeft in 2012 met 1147 gedetineerden of hun naasten één of meerdere hulpverleningscontacten gehad. (zie ook familiale detentiebegeleiding) In 2011 waren er meer onthaalgesprekken (788), maar tegenover de jaren ervoor blijft dit een hoog aantal (2009: 539, 2010: 585). Dit is gelinkt aan de invoering van onthaaltrajectbegeleiding in 2011. In 2011 hebben er 441 gedetineerden een traject gehad, dus in 2012 was er dus een sterke stijging van het aantal gedetineerden in traject.
Schuldhulpverlening Aanbodverstrekker CAW Limburg (Justitieel Welzijnswerk) Beschrijving De werking bestaat uit twee delen - Individueel aanbod aan gedetineerden ingeval van complexe dossiers - Ondersteuning van PSD en JWW Inzet 0,8 VTE Cijfers Aantal gedetineerden in begeleiding in 2012 58 (dit staat los van de coaching in de dossiers van JWW of PSD) Opmerkingen De inzet steeg in 2012 van 0,5 naar 0,8 VTE
Rechtshulpverlening Aanbodverstrekker Beschrijving Inzet Cijfers
CAW Limburg Een gedetineerde kan antwoord krijgen op juridische vragen 0,2 VTE Nieuwe juridische vragen 85 Nieuwe vragen die werden afgerond in 2012 45 Aantal lopende vragen vanuit 2011 26 Aantal gedetineerden die rechtstreeks contact 40 hadden met de rechtshulpverlener jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
9
Naast de rechtshulpverlening is er een samenwerking met de commissie Juridische bijstand. Deze samenwerking heeft in 2012 echter niet tot een aanbod geleid.
Vorming verstandelijk gehandicapten De training van VIBEG omtrent communicatie voor verstandelijk gehandicapten is niet doorgegaan wegens te weinig inschrijvingen.
Limburgs Aanmeldpunt gedetineerde thuislozen Aanbodverstrekker CAW Sonar i.s.m. CAW ’t Verschil (sinds 01/01/2013 samen CAW Limburg) Beschrijving Centralisatie van alle aanvragen naar de opvangcentra Cijfers TOTAAL 18 dossiers Via JWW van 2011 Aanmeldingen in 2012 60 Komende van Hasselt 46 Komende van buiten Limburg 14 Toewijzingen 17 7 5 Negatief 21 7 2 Vervroegde stopzetting 18 2 4 Lopende 22 2 6 Opmerkingen Zowel de dossiers van 2011 als de dossiers die via JWW zijn verlopen zitten verwerkt in de totaalcijfers. Het aantal aanmeldingen ligt hoger dan 2011 (54) en lager dan in 2010 (84).
1.2.
Familiale Relaties
Familiale detentiebegeleiding Aanbodverstrekker CAW Limburg (Justitieel Welzijnswerk) Beschrijving Proactief aanbod naar naastbestaanden van gedetineerden. Hiervoor is er een sterke koppeling met trajectbegeleiding en het kinderatelier. Inzet 1,3 VTE Cijfers Aantal naastbestaanden dat een onthaalaanbod kreeg 423 (meestal proactief) Aantal naastbestaanden dat een begeleiding kreeg 26 Opmerkingen In 2011 kregen 287 naastbestaanden een onthaalaanbod, dus er is een sterke stijging van het aantal bereikte naastbestaanden. (2010: 358) Er zijn minder naastbestaanden in begeleiding gestapt, in 2011 waren dat er 55.
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
10 Kinderatelier Aanbodverstrekker CAW Limburg (Justitieel Welzijnswerk) – Sjabloon – Justitie Beschrijving Er is een wekelijks kinderatelier op zaterdagvoormiddag voor 15 gezinnen met vrije of georganiseerde animatie door Sjabloon en begeleiding door de familiale detentiebegeleiding. Frequentie wekelijk Cijfers Totaal aantal aanvragen 101 Totaal aantal op de lijst gestaan 71 Totaal aantal effectieve deelnemers 63 Aantal effectieve deelnames in 2012 626 Gemiddeld aantal deelnemers per kinderatelier 12 Aantal nieuwe aanvragen 82 Aantal nieuwe deelnemers (min 1 deelname) 44 (53,66%) Nooit ingeschreven na kennismakingsgesprek 30 (36,59%) Wel ingeschreven maar niet deelgenomen 8 (9,76%) Mannen vrouwen (o.b.v. deelname) 55 8 Statuut: Veroordeelde >3j 41,67% Veroordeelde <=3j 28,12% Beklaagde 28,12% Aanwezigheidsgraad 89% Redenen waarom deelnemers niet aanwezig waren: - Kind/begeleider/bezoek kon niet komen 3,83% of was te laat - ongewettigd afwezig 3,69% - Vrij, transfer, verlof 2,13% Opmerkingen Het kinderatelier scoort beter t.o.v. 2011 toen er een bezettingsgraad was van 85,76% en een aantal effectieve deelnames van 572. We zien gemiddeld meer dan 10 deelnames per deelnemer. Dit hoge aantal wijst op een vaste groep deelnemers wat ook de sfeer op het kinderatelier ten goed kwam. Er was een groot verschil in het aantal deelnames per deelnemer: 1 tot 48 deelnames Tijdens het kinderatelier met Sinterklaas namen er 18 gedetineerde deelnemers deel wat de aanwezigheidsgraad licht beïnvloedt. Er werd een extra kinderatelier georganiseerd op een weekavond ter gelegenheid van de 15-jarige samenwerking met Sjabloon. De medewerkers werden tijdens dit kinderatelier bedankt met een geschenk. Er waren ook op deze extra activiteit 15 gezinnen aanwezig.
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
11 Vorming Vader zijn in de gevangenis Aanbodverstrekker Beschrijving Duur Cijfers
De Rode Antraciet Vorming omtrent ouderschapsrol tijdens detentie 9 dagdelen aantal inschrijvingen 13 aantal gestarte deelnemers 10 aantal eindigers 5
Opvoedingswinkel Aanbodverstrekker Opvoedingswinkel Hasselt Beschrijving Partneradvies staat voor een gesprek met een gedetineerde ouder, eventueel met de andere ouder erbij, omtrent de opvoeding van de kinderen. Frequentie Maandelijks ruimte voor 3 gesprekken
1.3.
Relatie dader – slachtoffer
Vorming Slachtoffer in Beeld Aanbodverstrekker De Rode Antraciet Beschrijving Tijdens deze vorming wordt ingegaan op de plaats van het slachtoffer en de manier waarop de deelnemers naar hun slachtoffer kijken. Duur 8 dagdelen Cijfers aantal inschrijvingen 24 aantal gestarte deelnemers 9 aantal eindigers 7
Vorming Slachtoffer in Beeld voor seksuele delinquenten Aanbodverstrekker De Rode Antraciet Beschrijving Tijdens deze vorming wordt ingegaan op de plaats van het slachtoffer en de manier waarop de deelnemers naar hun slachtoffer kijken. Duur 8 dagdelen Cijfers aantal inschrijvingen 6 aantal gestarte deelnemers 6 aantal eindigers 5
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
12 Gespreksgroep Bart Schovaerts Aanbodverstrekker Beschrijving Duur Cijfers
Bart Schovaerts Gespreksgroep waarin herstelgerichte thema’s besproken worden 5 dagdelen aantal inschrijvingen 15 aantal gestarte deelnemers 15 aantal eindigers 15
Filmavonden Aanbodverstrekker JWW/Suggnomè Beschrijving Film met nabespreking over herstel Duur 2 avonden (1 bij de mannen, 1 bij de vrouwen) Cijfers Mannen aantal inschrijvingen 28 aantal aanwezigen 21
Vrouwen 13 12
Herstelbemiddeling2 Aanbodverstrekker Beschrijving inzet Cijfers
Suggnomè Dader – slachtoffer - bemiddeling Op vraag Instroom Aanvragen Opgenomen Slachtoffers Totaal aantal geïnformeerde slachtoffers Aantal slachtoffers die contact opnamen met de bemiddelingsdienst Aantal slachtoffers die interesse hadden in het bemiddelingsaanbod Daders Totaal aantal geïnformeerde daders Aantal daders die contact opnamen met de bemiddelingsdienst Aantal daders die interesse hadden in het bemiddelingsaanbod Dossiers Potentiële bemiddelingsdossiers Bemiddelingsdossiers (definitie Justitie, 2 partijen hebben interesse) Effectieve bemiddelingsdossiers (info-uitwisseling tussen partijen) Uitstroom Aantal afgesloten bemiddelingsdossiers Face-to-face-bemiddeling (minstens 1 gezamenlijk gesprek) Aantal afgesloten bemiddelingsdossiers met overeenkomst
22 22 21 32 19 16 22 21 21 30 16 12 14 / 2
2
De cijfers omtrent bemiddeling en het herstelfonds komen uit het jaarverslag van de bemiddelingsdienst Limburg (Suggnomè) jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
13 Herstelfonds
Aanbodverstrekker Samenwerkingverband JWW – gevangenis – Suggnomè Beschrijving De gedetineerde verricht vrijwilligerswerk voor een organisatie met een goed doel waarvoor het herstelfonds een begrensd bedrag betaalt aan de slachtoffers van de gedetineerde. inzet Op vraag Cijfers Aanmeldingen 9 Aanvraag ingediend bij Comité HF 2 Goedkeuring Comité 1 Afkeuring Comité 1 niet ingediend 7 Slachtoffer wil wachten 1 Geen reactie slachtoffer 3 Slachtoffer heeft geen interesse 1 Dader in VOV 1 Secundaire victimisering 1 Aanvragen 1 Herstelfonds opgestart 0 Reden niet opgestart: negatief advies directie 1
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
14
2. GEZONDHEID 2.1.
Geestelijke gezondheidszorg
Aanbodverstrekker Beschrijving Inzet Cijfers
Opmerkingen
Vereniging Geestelijke gezondheidszorg Individuele behandeling van psychische problematieken 1,5 VTE tijdens detentie en 1,5 VTE voor post-penitentiaire begeleidingen Lopende dossiers 181 Zorgperiodes 193 Aanmeldingen in 2012 89 Opgestart in 2012 79 Afgesloten Totaal 55 in 2012 Beëindigd in wederzijds overleg 22 Beëindigd door hulpverlener 4 Contacten verbroken 13 Administratieve zorgperiode 7 Andere afsluiting 9 De cijfers betreffen zowel de begeleidingen tijdens detentie als de postpenitentiaire begeleidingen.
In 2012 werd er wegens personeelsverschuivingen geen groepsaanbod rond agressie georganiseerd.
2.2.
Alcohol en drugs
Vorming drugs Aanbodverstrekker CAD & Katarsis Beschrijving Driemaal per jaar wordt er een vorming aangeboden omtrent drugs Duur 3 vormingen, telkens 1 dag, 1 namiddag en 1 avond Cijfers Februari Juni oktober aantal inschrijvingen 12 12 8 aantal gestarte deelnemers 12 12 7 deelnemers eerste sessie 9 12 7 aantal eindigers 6 12 7 aanwezigheidsgraad 56% 96% 100% gemiddeld aantal deelnemers 6,8 10,5 7,0 Opmerkingen Het concept van de vorming werd in 2012 aangepast van twee dagen naar bovenvermelde vorm.
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
15 Centraal aanmeldingspunt drugs Aanbodverstrekker VVBV Beschrijving Centralisatie van alle aanvragen van gedetineerden aan drughulpverleningscentra. Er wordt een advies geformuleerd in samenspraak met de gedetineerde. Inzet 3 dagdelen per week (sinds er voldoende ruimte tot gesprekken is) Cijfers Totaal aantal aanmeldingen 153 Aantal aanmelders die gezien werden 133 Op transfer of vrij voor ze gezien werden 14 Totaal aantal gesprekken 241 Wachtlijst eind 2012 6 Doorverwijzingen Vanuit PSD 76% Vanuit eigen initiatief 18% Gegevens gedetineerden
Vooral Belgen Aanmerking VI Voorlopige hechtenis
62% 37% 31%
Groepen gebruikers
heroïnegebruikers amfetaminegebruikers alcoholgebruikers
24% 23% 21%
Doorverwijzingen 2012 Iets meer dan de helft van de geziene cliënten wordt naar de hulpverlening doorverwezen (52 %). 6 op 10 van de cliënten wordt ambulant doorverwezen. VH In aanmerking VLV In aanmerking VI Conditiebreuk Ambulant 12 4 18 7 Msoc 1 CGG 1 Ontwennings-programma 4 1 3 2 Dagwerking TG 1 1 Verslavingsafdeling psychiatrie 4 1 6 2 Franstalige HV Andere/onbekend 1 Totaal 22 7 28 12 Opm. gegevens in de verticale kolom zijn de centra naar waar de cliënten zijn doorverwezen, de gegevens in de horizontale kolom geven het justitiële statuut aan waaronder iemand in de gevangenis verblijft.
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
16 Filmavond Aanbodverstrekker Beschrijving Duur Cijfers
CAD Film met nabespreking 1 avond (17 augustus 2012) aantal inschrijvingen aantal aanwezigen
29 21
AA Aanbodverstrekker AA Beschrijving Gespreksgroep zonder bepaald start- of eindpunt (open groep) voor personen met een alcoholverslaving Frequentie Wekelijks Cijfers voorjaar Najaar aantal inschrijvingen (= gestarte deelnemers) 24 13 Gemiddeld aantal deelnemers 10,8 9,0
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
17
3. ONDERWIJS 3.1.
Basiseducatie
Het centrum basiseducatie geeft Nederlands (NT 1 & NT 2), maar heeft in 2012 ook een cursus gegeven omtrent financiële aspecten, genaamd de budgetgroep.
NT1 & NT2 Cursus NT1 NT1 NT1 NT2 NT2 NT2
Periode ’11-maa Apr-sep Okt-‘13 ’11-maa Maa-jun Sep-dec
Inschrijvingen 21 11 14 11 8 8
Starters 21 11 14 11 8 8
Eindigers 7 5 10 6 7 7
Aanwezigheid% 36 31 44 61 50 66
Gem. dln. 3,5 3,1 4,7 4,8 3,9 4,0
25
20
15
Inschrijvingen Starters
10
Eindigers
5
0 NT1
NT1
NT1
NT2
NT2
NT2
Budgetgroep Cursus Periode Budgetgroep Okt-nov
Inschrijvingen 15
Starters 12
Eindigers 12
Aanwezigheid% 100
Gem. dln. 12,0
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
18 3.2.
Centra voor volwassenenonderwijs
Talen Cursus Engels Engels Frans Frans NT2 Spaans Spaans Spaans
Periode Jan-mei Okt-‘13 ’11-maa Okt-‘13 Feb-mei ’11-mei Nov-‘13 Nov-‘13
Inschrijvingen 20 23 19 32 20 24 21 22
Starters 20 23 19 32 20 24 21 21
Eindigers Aanwezigheid% Gem. dln. 10 43 7,2 7 59 11,7 5 37 5,9 11 41 11,6 7 36 6,2 0 19 4,0 Cursus niet afgerond bij opmaak rapport Cursus niet afgerond bij opmaak rapport
35 30 25 20
Inschrijvingen Starters
15
Eindigers 10 5 0 Engels
Engels
Frans
Frans
NT2
Spaans
ICT Cursus Access Access Excel Excel Introductie Programm. Programm. Word 1 Word 2
Periode Jan-mei Sep-dec Sep-nov Dec-‘13 Sep-nov Jan-mei Sep-dec Maa-jun Maa-mei
Inschrijvingen 13 21 17 14 26 16 19 13 14
Starters 13 20 16 14 21 16 18 13 14
Eindigers 11 16 11 8 5 10 6 10 10
Aanwezigheid% 55 47 59 76 45 40 55 72 49
Gem. dln. 4,8 6,7 8,3 8,3 8,5 5 7,1 8,2 6,2
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
19
30 25 20 15
Inschrijvingen Starters
10
Eindigers
5 0
Schoonheidsverzorging vrouwenafdeling Cursus Handverz. Handverz.
Periode ’11-april Sep-‘13
Inschrijvingen 17 24
Starters 16 24
Eindigers Aanwezigheid% Gem. dln. 9 31 4,2 Cursus niet afgerond bij opmaak rapport
Open Leercentrum Periode Sept 2011-juni Sept- april 2013
Cursus OLC groep 1 OLC groep 2 OLC groep 1 OLC groep 2
Inschrijvingen (= starters) 46 52 32 38
Gem. dln. registratiefout registratiefout 7,5 5,9
In het voorjaar van 2012 werd een samenwerking opgestart met Seniornet. Twee vrijwilligers van Seniornet hebben bij wijze van experiment het Open Leercentrum tijdens de zomermaanden opengehouden. Deze samenwerking was geslaagd en kan verdergezet worden in 2013.
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
20 3.3.
Zelfstandig studeren
Een aantal gedetineerden studeert zelfstandig. De onderwijscoördinator houdt een overzicht bij voor zover als zij daar zicht op heeft. Zij biedt ondersteuning waar dit nodig en haalbaar is. Sommige gedetineerden schrijven zich in voor de examencommissie of Open Universiteit. Voor deze twee groepen werden gedurende enkele maanden twee vrijwilligers ingeschakeld in samenwerking met VormingPlus. Er bleek echter meer nood aan inhoudelijke ondersteuning. Vandaar werd eind 2012 een samenwerking met Tabora opgericht ter ondersteuning van de examencommissie. Aantal geïnteresseerd 10 5 4
Examencommissie Tweedekansonderwijs Open Universiteit Andere cursussen op cel (bedrijfsbeheer, VCA,…)
3.4.
Aantal gestart 4 Geen aanbod 4 9
Huis van het Nederlands
Volgende doorverwijzingen werden gedaan door het Huis van het Nederlands: Doorverwijzing Wooncode
2011 30
2012 31
Covaar
17
26
Niveaubepaling
5
23
Intake CBE
16
19
Wachtlijst/cursus CVO
10
21
Zonder vervolg
5
14
Totaal
83
134
Doorverwijzigingen 160 140 120 100 80 60 40 20 0
2011 2012
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
21
Het Huis van het Nederlands bracht volgend advies uit i.v.m. het type traject: Advies CVO 80 u./UT
2011 8
2012 7
CVO 120 u.
14
9
CVO/CBE 180 u.
5
2
CBE 240 u.
16
9
Alfa
4
6
Een aantal conclusies: In totaal is er een sterke stijging van het aantal doorverwijzingen van 83 naar 134. Het Huis van het Nederlands startte pas in augustus 2011 met doorverwijzingen voor niveaubepalingen, vandaar de sterke stijging. Door de bekendmaking en opstart van de cursus op Richtgraad 1.1.1 door PCVO Moderne Talen ontstond ongeveer een verdubbeling in de doorverwijzingen naar CVO (wachtlijst/cursus). Wat betreft advies zien we een lichte stijging van het aantal cursisten met nood aan alfabetiseringstraject waarvoor er momenteel geen aanbod is. Tot slot is er geen aanbod voor de vrouwen, waardoor zij zich ook niet aanmelden voor NT2.
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
22
4. Tewerkstelling 4.1.
Basisdienstverlening en arbeidstrajectbegeleiding
Aanbodverstrekker VDAB Limburg Beschrijving - Gesprekken basisdienstverlening - Arbeidstrajectbegeleiding (vanaf 12 maanden voor VI-datum) Inzet 1 VTE Cijfers Gesprekken basisdienstverlening 622 ArbeidsLopende trajecten eind 2011 204 trajectbegeleiding Lopende trajecten eind 2012 131 Nieuwe trajecten opgestart in 2012 47 Beroeps-specifieke opleidingen 33 Tertiaire sector 13 Bouw 10 Elektriciteit 3 Automatisering 3 Horeca 2 Metaal 1 Social Profit 1 Oriëntering - Persoonsgerichte vorming 35 Algemene vorming 21 Horeca 8 Tertiaire sector 4 Metaal 1 Trajectwerking 1 Som begeleidingen op de werkvloer 27 Opmerkingen Context: De minder gunstige economische context in Limburg heeft zich in 2012 verder gezet met een daling van het algemeen uitstroomcijfer naar werk van 44% in 2011 naar 24,2% in 2012. Cijfers: Het aantal gesprekken basisdienstverlening is gelijkaardig met de voorbije jaren hoog gebleven. Het aantal nieuwe trajecten ligt echter een stuk later. (2010: 90 / 2011: 101) Hiervoor zijn een aantal argumenten aan te halen: - striktere toepassing van de afspraak dat gedetineerden ver genoeg moeten staan in hun detentietraject; - de consulent heeft in 2012 extra ingezet op het afsluiten van (oudere) nog lopende dossier; - de consulent is enkele weken minder beschikbaar geweest. Het is eveneens mogelijk dat er minder gedetineerden in aanmerking kwamen voor een traject naar werk. jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
23
4.2.
Sollicitatie- en attitudetraining
Aanbodverstrekker Vokans Beschrijving Training van vaardigheden met oog op het zoeken van een job Frequentie 2x per jaar, 8 dagdelen Cijfers voorjaar aantal inschrijvingen 13 aantal gestarte deelnemers 13 aantal eindigers 13
4.3.
Najaar 13 11 6
Ba(c)k@work
Ba(c)k@work is een netwerk waarin zowel organisaties zetelen die actief zijn tijdens detentie als na detentie, steeds met tewerkstelling als vertrekpunt. In 2012 werden er wel initiatieven genomen binnen dit netwerk (zie actieplan), maar er volgde geen concreet aanbod voor gedetineerden uit. Dit netwerk heeft als doel om de afstemming tussen verschillende diensten op trajectniveau te versterken.
4.4.
Project De Werkpuzzel
Het nieuwe project De werkpuzzel van Wonen en Werken (zie actieplan) bracht een individueel aanbod van trajecten gericht op een persoonlijk ontwikkelingsplan. Er werden in totaal 16 trajecten opstart. Het ging om 12 mannelijke en 4 vrouwelijke gedetineerden. De vooropgestelde norm werd hiermee behaald. Gemiddeld omvatte een traject 7 gesprekken. De inhoud was vooral gericht naar generieke competenties, niet naar vaktechnische . Ook Vokans werd betrokken bij dit project en kon op deze manier de methodiek aanleren en extra ondersteuning bieden.
4.5.
Keukenopleiding
Aanbodverstrekker Beschrijving Duur Cijfers
Opmerkingen
Alternatief vzw Opleiding tot keukenmedewerker via theorielessen en dagelijkse praktijk 7 dagdelen, eenmaald per maand aantal inschrijvingen 9 aantal gestarte deelnemers 9 aantal eindigers 2 Door de grote spreiding van de lessen (over meer dan een half jaar) is de uitval bij deze opleiding steeds hoog.
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
24
5. SPORT 5.1.
Groepssporten
Voorbeeld van het weekschema voor de sporthal (01/01/2013): Maandag
Din.
Woensdag
Donderdag
Sessie 2
Leerkracht
/
/
/
Sessie 3
Leerkracht
/
Volleybal
Sessie 4
Voetbal
/
Sessie 5
Omnisport (45+)
/
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Leerkracht
/
Voetbal
Leerkracht
Volleybal
Leerkracht
Volleybal
Voetbal
Leerkracht (vrouwen)
voetbal
Badminton, Ping-pong Banminton, Ping-pong Omnisport (vrouwen)
Wedstrijd tegen externen (indien beschikbaar) Basketbal Basketbal
Sportleerkracht Er werd in samenwerking met de stad Hasselt, Vlabus en de rugbybond een sportleerkracht aangeworven. Voor de gevangenis betekende dit 6 uur sport per week. Naast de sporten in het schema werd er onder meer conditietraining/-circuit, fitbal en onderhoudsgym gegeven. Voor de vrouwen werd specifiek Drums a Live aangeboden. Er was een extra service met de theorie trainingsleer, de tien-punts-vetmeting en advies omtrent krachttraining. Sport
Doelgroep
Aantal sessies
Aantal deelnames
Bodypimp Tchoukbal Start to run Handbal Frisbee Ropeskipping BBB
Mannen
75 6 18 7 6 6 7
1151 63 255 98 92 28 38
Vrouwen
Gem. aantal dln. 15 10 14 14 15 4 5
Sport tegen externe ploegen Na een minder vlot voorjaar werd in het najaar ongeveer iedere maand een wedstrijd tegen een externe ploeg georganiseerd. Naast de voetbalploegen werd er ook gespeeld tegen een volleybalploeg en een tafeltennisploeg.
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
25 Dansschool Cosmo In een nieuwe samenwerking met Dansschool Cosmo werden op het einde van 2012 vier lessen Fiesta/Zumba aangeboden aan de vrouwelijke gedetineerden. Dit was een proefproject in samenwerking met BLOSO. De lessen trokken gemiddeld 7 deelnemers.
5.2.
Fitness
De fitness bleef ongewijzigd in 2012: - De fitnessruimte laat elke dag per week 7 groepen toe van maximum 7 personen Dit geeft een totaal van 343 deelnemersuren per week - De vrouwen kunnen dagelijks op bepaalde momenten in de ontspanningsruimte op hun afdeling gebruik maken van de toestellen voor cardiovasculaire training. - Sectie 20 op de mannenafdeling heeft een aparte fitnessruimte die gebruikt wordt naargelang de noodzaak. Voor de gewone fitnessruimte van de mannen krijgen we volgende totaalcijfers: Cijfers fitness Totaal 2012
Aanwezig 10923
Geldig afwezig 2717
Ongeldig afwezig 1269
Totaal opgeroepen 14909
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
26
6. CULTUUR 6.1.
Vorming en ontspanning
Kom op voor jezelf Aanbodverstrekker De Rode Antraciet Beschrijving Training omtrent samenwerken in groep, over jezelf praten en voor jezelf opkomen met respect voor de andere Duur 7 dagdelen Cijfers aantal inschrijvingen 17 aantal gestarte deelnemers 10 aantal eindigers 7
Omgaan met agressie Aanbodverstrekker Beschrijving Duur Cijfers
De Rode Antraciet Training over hoe met je je eigen agressie kan omgaan 10 dagdelen aantal inschrijvingen 16 aantal gestarte deelnemers 10 aantal eindigers 9
Initiatieven vanuit vzw Zinloos geweld Aanbodverstrekker Vzw Zinloos geweld Beschrijving & Workshop rond geweldloze communicatie Cijfers 13 inschrijvingen, 9 aanwezigen Optreden ‘Caveman’ 40 inschrijvingen, 30 aanwezigen Lezing ‘Invloed van voeding op gedrag’ 32 inschrijvingen, 18 deelnemers Workshops houtskooltekenen Aanbodverstrekker VormingPlus Beschrijving 2 groepen die telkens twee workshops konden volgen Cijfers Groep 1: 12 deelnemers (6 namen deel aan beide workshops) Groep 2: 12 deelnemers (9 namen deel aan beide workshops)
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
27 Gitaarles Er werden in 2012 twee reeksen gitaarles gegeven door een zelfstandige gitaarleerkracht. Er is ruimte voor een achttal gedetineerden. Dit aanbod kent weinig wisseling in de deelnemersgroep.
Gezelschapspelen Er gaan ieder weekend 3 momenten gezelschapspelen door. Deze momenten kennen veel verloop, maar zijn meestal goed gevuld.
Eindejaarsfeest Net zoals de voorbije jaren was er opnieuw een extra bezoek tijdens de eindejaarsperiode met een hapje en een drankje en op de achtergrond een optreden. Ook wie geen bezoek ontving kon op een ander moment genieten van het optreden.
6.2.
Projecten
Theaterproject Het theaterproject was een groot project in de gevangenis dat liep sinds het najaar 2011 en zijn hoogtepunt bereikte in maart 2012. Enkele groepen gedetineerden werken samen aan het theaterstuk. Uiteindelijk werden er vier voorstellingen in de bezoekzaal gegeven met bijhorende receptie. De toeschouwers waren de andere gedetineerden, de familieleden en het personeel en partnerorganisaties. Het hele opzet kwam tot stand in samenwerking met Villa Basta, De Rode Antraciet en twee zelfstandige regisseurs.
PLAY Naar jaarlijkse gewoonte werd het PLAY-festival georganiseerd in samenwerking met De Rode Antraciet en Muziekodroom. Er werden twee dagen muziekworkshops georganiseerd en iedere avond 2 optredens voor de mannen. Er werd één optreden apart bij de vrouwen georganiseerd.
6.3.
Bibliotheek
Er zijn nog geen cijfergegevens m.b.t. het totaal aantal uitleningen uit de bibliotheek. Deze cijfers zullen zichtbaar worden wanneer het provinciale uitleensysteem in de bibliotheek volledig operationeel is (zie actieplan). Ondertussen werd een belangrijk deel van de artikelen uit de bibliotheek al in het nieuwe systeem ingegeven: - volwassen fictie: 844 - volwassen non-fictie: 1197
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
28 -
strips: 1027 tijdschriften: 146
Er zijn een aantal nieuwe aankopen gedaan: - Boeken: 26 romans, 140 informatieve boeken - Cd’s: 30-tal Turkse, 25-tal Russische, 100-tal gewone cd’s Wat het aantal uitleningen betreft zien we sinds 2009 een daling hebben van het aantal uitgeleende materialen. Deze daling is te verklaren door de vernieuwing van de collectie van de gevangenisbibliotheek zelf die meer aangepast werd aan de noden van de gedetineerden. In de loop van 2012 gaf de stedelijke bibliotheek van Hasselt ook de gelegenheid om cd’s en dvd’s uit te lenen, waardoor er terug een verdubbeling van het aantal uitgeleende materialen optrad.
uitleningen in stedelijke bibliotheek 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0
cd/dvd boeken
2007
2008
2009
2010
2011
2012
In september 2012 is er een enquête gehouden over de muziekkeuze van de gevangenen met als doel om bij de aankoop van cd’s zo goed als mogelijk te kunnen inspelen op de vraag.
Lezing In september 2012 heeft in samenwerking met de stedelijke bibliotheek van Hasselt ook een lezing plaatsgevonden met Arnout Hauben: “Weg naar Compostella”. Er waren 5 gedetineerden aanwezig.
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt
29
Overzicht inzet Partner CAW Sonar
Suggnomè Sjabloon Opvoedingswinkel VIBEG Commissie juridische bijstand VGGZ VVBV CAD en Katarsis AA Consortium Volwassenenonderwijs Basiseducatie CVO Step CVO VSPW CVO Handel PCVO Moderne talen Open Leercentrum Huis van het Nederlands VormingPlus Seniornet VDAB Vokans Alternatief vzw Wonen & Werken De Rode Antraciet
Gevangenis Stedelijke bibliotheek Muziekodroom Villa Basta gitaarleerkracht
Medewerkers Welzijn
Inzet
- 9 TB - 2 OO - 2 FDB - 1 rechtshulpverlener - 1 schuldhulpverlener herstelbemiddelaar 3 vrijwilligers kinderatelier 1 medewerker 2 vormingswerkers Advocaten Gezondheid 3 psychologen 1 medewerker CAP 2 vormingswerkers 2 gespreksbegeleiders Onderwijs 1 onderwijscoördinator
6,2 VTE 1,3 VTE 1,3 VTE 0,2 VTE 0,8 VTE 1 dagdeel/week 1 dagdeel/week 1 dagdeel/maand Geannuleerd in 2012 Niet ingezet in 2012
2 leerkrachten 3 leerkrachten 1 leerkracht 1 leerkracht 3 leerkrachten 1 leerkracht Loketfunctie 2 vrijwilligers 2 vrijwilligers Tewerkstelling 1 detentieconsulent 1 vormingsmedewerker 3 leerkrachten 1 medewerker Cultuur en sport - 1 sociaal cultureel werker - 1 sportfunctionaris - vormingswerkers 1 sportleerkracht 1 medewerker meerdere vrijwilligers 2 medewerkers gitaarleerkracht
2 doorlopende cursussen 3 cursussen/schooljaar 5 cursussen/schooljaar 4 cursussen/schooljaar 3 cursussen/schooljaar 1 dagdeel/week 1 dagdeel/maand 1 dagdeel/week (3 maanden) 1 dagdeel/week (zomer)
3 dagen/week 3 dagdelen/week 8 dagen/jaar 1 dagdeel/week 1 VTE
1 VTE 3 vormingen/jaar 1 cursus/jaar 0,5 VTE (project 2012) 0,5 VTE (met Tongeren) 0,4 VTE 5 vormingen/jaar 9 uur/week (0,24 VTE) 0,5 VTE PLAY-festival Theaterproject 3 vormingen/jaar
jaarrapport 2012 hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Hasselt