Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
Lijnbaan en omgeving Een nieuwe toekomst
Uitnodiging voor een gebiedsgerichte samenwerking
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
Lijnbaan en omgeving Een nieuwe toekomst
Uitnodiging voor een gebiedsgerichte samenwerking
Uitgave Gemeente Rotterdam Projectmanagementbureau Rotterdam Galvanistraat 15 3029 AD Rotterdam Telefoon: (010) 489 7300 E-mail:
[email protected] Lijnbaan en omgeving - een nieuwe toekomst
1
De Lijnbaan is na sluitingstijd een saaie leegte,
terwijl overdag dezelfde Lijnbaan een van de drukst bezochte winkelgebieden van Nederland is.
2
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
1
Aanleiding en doel De Lijnbaan en omgeving, ooit ontworpen als modern winkelgebied, heeft zich inmiddels ontpopt tot een multifunctioneel en belangrijk deel van de Rotterdamse binnenstad. Hier wordt nu gewinkeld, gewerkt én gewoond. Er is een enorme variëteit aan uitgaansmogelijkheden te vinden, van vermaak tot cultuur met een grote C. Jong en oud pikken een terrasje of gebruiken op een andere manier de buitenruimte. En dit allemaal in een omgeving die vanwege zijn nieuwe gebouwen en buitenruimte eigentijds is, maar waar de wederopbouw ook nog zo nadrukkelijk aanwezig is. Kenmerkend voor de Lijnbaan en omgeving is zijn voortdurende dynamiek. Op nog geen kwart vierkante kilometer vindt er altijd wel een verandering plaats. Tijdelijke veranderingen wanneer er een evenement is als de R’Uitmarkt of Motel Mozaïek. Grote veranderingen zoals de bouw van de B-Tower of Karel Doorman. Veranderingen op de korte termijn zoals de herinrichting van het Schouwburgplein en de Lijnbaan zelf. En veranderingen op de langere termijn, die momenteel in voorbereiding zijn of in een fase van ideevorming verkeren zoals Cool.Singel (2e Beurstraverse). Juist deze veranderingen vragen op dit moment om een actuele en samenhangende toekomstagenda voor de Lijnbaan en omgeving. Een toekomstagenda die: • Overzicht biedt in de projecten en initiatieven (inclusief de status ervan); • vraagstukken en ideeën agendeert in het belang van een zo optimaal functionerend winkel-, woon- en verblijfsgebied; • partijen – van bewoners, bezoekers, ondernemers, instellingen tot eigenaren – verenigt rond een gemeenschappelijk gedragen en verleidelijk lange termijn perspectief (2015+); en • de basis is voor concrete afspraken voor de korte termijn (2010 – 2012) en iets langere termijn (2012 – 2015).
Lijnbaan en omgeving - een nieuwe toekomst
3
De B-tower De 2e Beurs-traverse, ontwerp OMA voor Cool.singel
Nieuwe inrichting van het Binnenwegplein
4
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
2
Uitnodiging Met zoveel veranderingen is het belangrijk om een gezamenlijke ambitie te hebben met de Lijnbaan en omgeving, een eenduidige toekomstagenda, als einddoel voor ogen te hebben en afspraken te maken hoe de grote lijn bewaakt gaat worden. Wie kunnen dat nu beter dan de direct belanghebbenden (bewoners, ondernemers, vastgoedeigenaren, ontwikkelaars en beleggers) en betrokkenen die de Lijnbaan en omgeving zo na aan het hart liggen? In twee werkconferenties (op 9 september 2010 en 30 september 2010) wil de gemeente Rotterdam met een aantal direct betrokkenen bespreken welke vragen en opgaven er voor de Lijnbaan en omgeving zijn en welke partijen verantwoordelijk zijn als het gaat om de toekomstagenda van de Lijnbaan en omgeving. De uitkomsten hiervan zullen tijdens een openbaar debat (op 28 oktober 2010) getoetst en gedeeld worden met de vele andere betrokkenen in de stad en ver daar buiten.
Lijnbaan en omgeving - een nieuwe toekomst
5
Lijnbaan en omgeving
6
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
3
Gebiedsgerichte samenwerking Rotterdam heeft een rijke traditie in het maken van plannen en organiseren van projecten. Maar wat blijkt? Tussen de overkoepelende plannen die veelal de gehele stad of grote delen van de stad bestrijken en de concrete projecten, bevindt zich een tussenschaal: die van de stadskwartieren. Stadskwartieren zijn karakteristieke deelmilieus: afgebakende gebieden in de stad met een eigen historie, sfeer, toekomst en opgaven. Zoals het Laurenskwartier, het Scheepvaartkwartier, het Central District Rotterdam of het Lijnbaankwartier. Het Lijnbaankwartier is het gebied tussen Mauritsweg, Weena, Coolsingel en Westblaak. Een bijzonder en dynamisch gebied waarvoor de gemeente Rotterdam een integrale ontwikkelingsvisie gaat voorbereiden. Omdat binnen het Lijnbaankwartier weer specifieke deelgebieden te onderscheiden zijn, werkt de gemeente Rotterdam tevens aan deeluitwerkingen voor deelgebieden als de Coolsingel en omgeving, het Schouwburgplein en omgeving en de Lijnbaan en omgeving. De opgave is om dat wat deze deelgebieden verbindt en overstijgt in de integrale ontwikkelingsvisie Lijnbaankwartier te formuleren en dat wat voor deze deelgebieden zo specifiek is, uit te werken op het schaalniveau van de deelgebieden. Deze uitnodiging voor een gebiedsgerichte samenwerking richt zich op het deelgebied Lijnbaan en omgeving. Ofwel het gebied dat begrensd wordt door de Karel Doormanstraat, Weena, Coolsingel en Westblaak. In deze gebiedsgerichte samenwerking voor de Lijnbaan en omgeving gaat het nadrukkelijk om het samenspel tussen partijen met posities, belangen, betrokkenheid en interesses. Hierbij staan, meer dan ooit tevoren, de gebruikers van de Lijnbaan en omgeving centraal. Denk dan aan bewoners, winkeliers, al die anderen die er werken of zij die de horeca of andere voorzieningen bezoeken. De gemeente Rotterdam wil met belanghebbenden en betrokkenen in overleg over wat nu de toekomstagenda voor de Lijnbaan en omgeving is, zowel op inhoud als op samenwerking. Hiervoor worden twee werkconferenties georganiseerd, een publieksdebat en een brede raadpleging via internet. Als uitkomsten worden beoogd: • een toekomstagenda met concrete acties voor de korte en langere termijn in het Lijnbaankwartier • specifieke input vanuit de Lijnbaan en omgeving voor de integrale ontwikkelingsvisie Lijnbaankwartier • een aanzet voor een bijzondere samenwerking.
Lijnbaan en omgeving - een nieuwe toekomst
7
8
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
4
En nu verder De afgelopen jaren zijn veel studies verricht, plannen opgesteld en projecten in voorbereiding of uitvoering genomen voor de Lijnbaan en omgeving. Het gaat dan om plannen en studies over bouwprojecten, buitenruimteprojecten en opruimacties. De plannen zijn vooral gemeentelijke plannen en nog onvoldoende gemeenschappelijk. Diverse projecten zijn in uitvoering of in voorbereiding, maar omdat projecten nu eenmaal de eigenschap hebben vooral een zelfstandige waarde te hebben, groeit de behoefte aan meer samenhang tussen de projecten. En daarnaast zijn er nog vragen, kwesties, nieuwe inzichten en uiteenlopende verwachtingen en ambities. Is een gebrek aan een gemeenschappelijk gedragen en samenhangende en richtinggevende toekomstagenda een gemis? Ja, zo stelt de gemeente Rotterdam en zo stellen ook vele betrokken en belanghebbende partijen. Afstemming, focus, een koppeling tussen fysieke, sociaaleconomische en culturele ontwikkelingen en een gemeenschappelijke ambitie zijn nodig. Juist omdat de Lijnbaan en omgeving zo’n publieke en prominente plek in Rotterdam vormen. En daarom zal de periode tot aan de winter van 2010 worden benut om gezamenlijk de toekomstagenda voor de Lijnbaan en omgeving op te stellen. Een toekomstagenda die uiteraard niet alleen ver vooruit kijkt, maar ook in het heden houvast biedt. Om gericht stappen vooruit te zetten, wil de gemeente Rotterdam als volgt te werk gaan: 1 Het in beeld brengen van de huidige situatie: • Welke plannen doen welke richtinggevende uitspraken over de Lijnbaan en omgeving? • Welke projecten lopen er voor de Lijnbaan en omgeving, in welke fase verkeren deze en wat voor toekomstbeeld roepen deze nu op? • Welke nieuwe ontwikkelingen, zoals de aanwijzing tot rijksmonument van de Lijnbaan, zijn relevant voor dit gebied?
Lijnbaan en omgeving - een nieuwe toekomst
9
De sleetsheid van de expeditiehoven
en de verkeersproblematiek
10
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
2 Het opstellen van een gemeenschappelijke agenda tijdens twee werkconferenties door een vertegenwoordiging vanuit de gemeente, vastgoedpartijen, cultuurinstellingen, bewoners en ondernemers (9 en 30 september 2010): • Wat voor vraagstukken, kwesties en opgaven komen voort uit de inventarisatie van plannen, projecten en nieuwe ontwikkelingen? • Welke partij(en) zijn cq. voelen zich verantwoordelijk om deze vraagstukken, kwesties en opgaven verder te verkennen en te bediscussiëren? • Welke inspiratiebronnen, referenties of ervaringen elders in de stad, het land of buitenland kunnen het formuleren van de toekomstagenda versterken? 3 Het verkennen van de mogelijkheden van een gebiedsgerichte samenwerking met een vertegenwoordiging vanuit de gemeente, vastgoedpartijen, cultuurinstellingen, bewoners en ondernemers (eveneens op 9 en 30 september 2010): • Welke toekomstagenda biedt de partijen een samenhangend en richtinggevend perspectief voor de korte, langere en lange termijn? • Hoe kan deze toekomstagenda geactiveerd worden in een gemeenschappelijke uitvoeringstrategie en een effectieve, efficiënte en gebiedsgerichte samen werking?
En nu verder
4 Een openbaar debat voeren over de toekomst van de Lijnbaan met direct belanghebbenden én betrokkenen bij de Lijnbaan en omgeving (28 oktober 2010): • Wat vinden belanghebbenden én betrokkenen van de toekomstagenda en wat kunnen zij bijdragen aan realisatie van de toekomstagenda? • Welke rol kunnen betrokkenen vervullen bij realisatie van de toekomstagenda?
Lijnbaan en omgeving - een nieuwe toekomst
11
Naar een city lounge in tien prioriteiten 1 Meer stedelijkheid door meer woningen, meer en betere commerciële en publieke voorzieningen 2 Buitenruimte wordt, via hoog niveau inrichting en beheer, het visitekaartje van Rotterdam 3 Een nieuwe balans in het verkeersbeleid tussen auto, fietser en voetganger door bezoekers aan de rand van de binnenstad parkeren en er meer ruimte voor de voetganger komt 4 Verbeteren van leefmilieu door schonere lucht boven en minder herrie in de stad als ook meer en beter groen 5 Hoogbouw dat meer comfort en beleving op straat biedt 6 Cultuurhistorisch erfgoed, monumenten en architectuur inzetten als kans bij (her) ontwikkeling 7 Publieke gebruiksmogelijkheden van Rotterdam als rivierstad verbeteren door particuliere initiatieven te ondersteunen en te stimuleren 8 Nieuwe centrumstedelijke culturele voorzieningen concentreren in het centrumgebied 9 Grote kantoorontwikkelingen en internationaal georiënteerde diensten concentreren in het Stationskwartier en op de Wilhelminapier en omgeving 10 Voorrang aan initiatieven van marktpartijen die langdurig commitment aan willen gaan op het ambitieniveau van de city lounge
12
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
5
Een eerste proeve De gemeente Rotterdam stapt niet blanco het beoogde samenwerkingsproces in. De gemeente heeft immers al plannen vastgesteld, werkt mee aan projecten, is in gesprek met partijen over nieuwe initiatieven en laat onderzoeken verrichten naar het functioneren van de Lijnbaan en omgeving. Tegelijkertijd constateert de gemeente dat uitgangspunten uit plannen soms nog onvoldoende gedeeld zijn met anderen, dat deze juist op het schaalniveau van de Lijnbaan en omgeving specifieker kunnen worden gemaakt en dat er nog de nodige vragen en kwesties zijn die om uitwerking en prioritering vragen. Wat dit laatste betreft leeft bij de gemeente Rotterdam de verwachting dat tijdens de werkconferenties niet alleen de agenda van de gemeente Rotterdam wordt gedeeld, maar even zo zeer de agenda’s van de andere betrokken en belanghebbende partijen. Hieronder schetst de gemeente Rotterdam haar agenda aan de hand van respectievelijk de uitgangspunten die de gemeente Rotterdam hanteert, de ambitie die de gemeente voor ogen staat en de kwesties die om een antwoord vragen. Deze schets kan een eerste aanzet zijn voor een gemeenschappelijke agenda die op 9 en 30 september 2010 wordt opgesteld. In het Binnenstadsplan Rotterdam 2008 – 2010 is, mede op basis van een intensieve dialoog met betrokkenen, het perspectief van de city lounge geïntroduceerd: een binnenstad die door zijn duurzame en onderscheidende verblijfsklimaat intensiever en beter gebruikt wordt. Een binnenstad die compacter, gedifferentieerder, waardevoller en daardoor competitiever wordt. Het uitgangspunt van de city lounge is vervolgens uiteen gelegd in tien prioriteiten. Deze tien prioriteiten vragen in het toekomstagenda voor de Lijnbaan en omgeving om een gebiedsspecifieke vertaling. Juist deze opgave moeten we samen vorm en inhoud geven.
Lijnbaan en omgeving - een nieuwe toekomst
13
Nieuwe inrichting volgens de Centrumstijl
Artist impression uit Masterplan Schouwburgplein
West 8 14
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
De Lijnbaan en omgeving gaan een historische toekomst tegemoet. Dat is de ambitie van de gemeente Rotterdam. Een ambitie die bestaat uit: • het versterken van de huidige positie als A-winkelgebied; • het verlevendigen van het gebied door het creëren van een aantrekkelijk woonmilieu met midden en hogere inkomens en extra woningen, het beter benutten van de enorme bezoekersstromen naar de cultuur en het vermaak in het gebied en het activeren van de buitenruimte; • het profileren van dit winkel-, woon-, verblijfsgebied door de monumentale omgeving en status te benutten; • het verduurzamen van gebouwen en het gebied; en • het beter bereikbaar maken van het gebied, met name voor voetganger en fietser. Om de uitgangspunten gebiedsspecifieker te kunnen maken en de ambitie te vertalen naar een agenda, zal een aantal vragen van antwoorden moeten worden voorzien. Zonder de indruk te willen geven volledig te zijn, heeft de gemeente Rotterdam de volgende vragen voor de twee werkconferenties op 9 en 30 september 2010 en het publieke debat op 28 oktober 2010: • Ten aanzien van het verblijfsklimaat: hoe kan het verblijfsklimaat in het gehele gebied zowel overdag als ’s avonds en ’s nachts aantrekkelijk en veilig zijn? • Ten aanzien van detailhandel: hoe kan er voor worden gezorgd dat de bestaande en de nieuw toe te voegen detailhandel elkaar versterken in plaats van elkaar beconcurreren? • Ten aanzien van het monument als kans: hoe kan de Lijnbaan en omgeving zich blijven moderniseren, juist door de monumentale omgeving en monumentenstatus te benutten? • Ten aanzien van cultuur en vermaak: hoe kunnen de 10.000 bezoekersstoelen in en rondom de Lijnbaan en omgeving (hetgeen meer is dan Leicester Square Londen of het Leidseplein in Amsterdam) meer positieve uitstraling hebben op en levendigheid bieden aan het gebied? • Ten aanzien van het wonen: hoe kan het wonen in het centrum van de stad aantrekkelijker worden gemaakt, hoe en waar kunnen extra midden en hogere inkomensgroepen worden aangetrokken ten faveure van de levendigheid van de Lijnbaan en omgeving? • Ten aanzien van verkeer en parkeren: hoe is de Lijnbaan en omgeving bereikbaar en aantrekkelijk voor langzaam en snel verkeer te houden, zeker daar waar zich nu conflicterende verkeersstromen zijn? • Ten aanzien van beheer: hoe kunnen de kwaliteit (schoon, heel, veilig) en het profiel (branchering, imago, evenementen en monument) veilig worden gesteld?
Lijnbaan en omgeving - een nieuwe toekomst
15
Lijnbaan en omgeving in facts & figures • oppervlakte 0,2 km2 • 723 woningen, waarvan 97 procent huur • 975 inwoners waarvan 5 procent gezinnen met kinderen en 24 procent met een leeftijd van 65 en ouder • Circa 70.000m2 bruto vloeroppervlak winkels huidig • Circa 60.000m2 bruto vloeroppervlak winkels nieuw te realiseren tot circa 2016 • 330.000m2 bruto vloeroppervlak kantoren huidig • 168 horecagelegenheden • 10.000 stoelen/bezoekersplaatsen in culturele voorzieningen (in en in directe omgeving van gebied) • Aantal werkenden in dit gebied: 21.445 waarvan het grootste gedeelte in de zakelijke dienstverlening
16
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
Bestaande plannen voor de Lijnbaan en omgeving • Stadsvisie Rotterdam 2030 (2007) Het winkelhart rondom de Lijnbaan en de Beurstraverse zal zich meer met de omliggende binnenstadskwartieren verweven. Naast de grootstedelijke dynamiek ontstaat dan meer comfort, diversiteit, functiemenging en intimiteit. Centrumstedelijk wonen is kansrijk voor doelgroepen die de stad actief gebruiken (studenten, starters, zakenlieden, ouderen). • Binnenstad als City Lounge Binnenstadsplan 2008 – 2020 (2008) Blijvende vernieuwing en verfrissing van winkelconcepten in alle winkelmilieus is van belang, omdat er sprake is van een voortdurende concurrentieslag met andere steden op regionaal, nationaal en soms ook internationaal niveau. Wonen in het Lijnbaankwartier/Coolsingel wordt ‘City-wonen’. De Hoogbouw is een beeldbepalend middel voor de verdichting in dit gebied. • Verkeersplan Binnenstad (2009) In het Kernwinkelgebied wordt de verblijfskwaliteit versterkt door vermindering van de confrontaties met auto’s en trams. De overlast als gevolg van wachtrijen voor parkeergarages wordt teruggebracht. • Verbonden Stad, Visie Openbare Ruimte Binnenstad Rotterdam (2008) Aan het centrum worden nu nieuwe eisen gesteld, zodat het een levendig stadshart wordt. Voor de openbare ruimte betekent het dat ingezet wordt op het maken van een verbonden stad, waarin plekken via aantrekkelijke routes met elkaar gelinkt worden. • WNKLN N RTTRDM, ambities voor een compacte en gevarieerde Rotterdamse binnenstad: In het kernwinkelgebied overheersen nu de filiaalbedrijven en de landelijk bekende trekkers. Het winkelgebied moet zich meer gaan onderscheiden en vernieuwen, onder meer door het toevoegen van flagship-, brand- en pilotstores. Door meer ruimte en sfeervolle ambiance te bieden, moeten veel grootschalige (nieuwe) formules er voor kiezen om zich in de binnenstad te vestigen. • Ruimtelijke visie Lijnbaankwartier (2009) Voor het Lijnbaankwartier is een specifieke ontwikkelingsstrategie geformuleerd in de vorm van ‘bebouwingsenveloppen’. Bebouwingsenveloppen geven de marges aan waarbinnen de stad verder kan verdichten. Tegelijkertijd zijn de enveloppen ruimtelijk zo gedefinieerd dat de aanwezige stedenbouwkundige en architectonische kwaliteit van de naoorlogse bebouwing wordt gerespecteerd en verdiept. • REvisie Lijnbaan Ontwikkelingsmodellen Lijnbaan Rotterdam (concept, 2010) De Lijnbaan is en blijft in de toekomstvisie een volwaardig onderdeel van het A1-kernwinkelgebied. Voorwaarde daarvoor is dat de Lijnbaan in ere wordt hersteld, zowel ruimtelijk als functioneel. Dat wil zeggen een aanpak van openbare ruimte en invulling met bij het (toekomstig) profiel van de Lijnbaan passende winkelformules, waar nodig aangevuld met andere functies (horeca, vermaak, dienstverlening etcetera). Het moet tevens beter op de fijnmazige aanliggende winkelstructuur worden aangesloten.
Lijnbaan en omgeving - een nieuwe toekomst
17
Wee
na
Coo lsing el
Weste rsingel Wes
18
tbla
ak
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving
Fysieke projecten Lijnbaankwartier Peildatum juli 2010
Bouwprojecten 1 B-Tower 3.500m2 winkels, 78 appartementen 2 De Karel Doorman 10.500m2 winkels, 105 woningen 3 Calypso 4 Marskramer Winkels en horeca 5 Van Oldebarneveltstr Renovatie 6 Schoeverspand Renovatie 7 Mauritsstraat 8 Mauritsstraat 9 Schouwburg Interne renovatie, koppeling hal aan Floor 10 Pathé Interne verbouwing, kleine uitbreding met horeca aan zijde Doelen, verbeteren gevel 11 ABN-Amro locatie 14.000m2 Leisure, 100 woningen, programma 16.000m2 kantoren wordt heroverwogen, meer woningen 12 Postkantoor 20.000m2 winkels, vier sterren hotel 13 Lijnbaanhoven Onbekend 14 Rotterdam Building 400 woningen, voorzieningen (SKVR, Codarts, publiekfuncties in de plint 15 Hilton (renovatie) Renovatie, ingang aan noordzijde 16 Coolsingeltoren+Luxor Onbekend, Luxor voor vijf jaar handhaven 17 SOR X 55+ woningen 18 Skihut Renovatie gevel en gebouw, verbeteren terras in kleinere serre over twee verdiepingen
In uitvoering, oplevering 2010 Weer in uitvoering, oplevering 2011 In uitvoering, oplevering 2011 Opgeleverd Oplevering 2010 Oplevering 2010 Oplevering 2010 Oplevering 2010 Voorbereiding uitvoering gestart, oplevering 2010 Studie, geplande start uitvoering 2012 Randvoorwaarden vastgesteld, geplande start 2011, oplevering 2015 Randvoorwaarden vastgesteld, geplande start 2011, oplevering 2014/15 Twee planstudies, geplande start in 2015 Geplande start 2011 Onbekend Initiatief, geplande start in 2012 Geplande start in 2011, oplevering in 2012
Buitenruimteprojecten 1 Karel Doormanstraat 2 Schouwburgplein 3 Kruisplein 4 Inrichting Lijnbaan en Korte Lijnbaan 5 Inrichting Binnenwegplein en Keerweer 6 Inrichting Kruiskade 7 Inrichting Van Oldenbarneveltstraat en -plaats 8 Revitaliseren Coolsingel 9 Inrichting Lijnbaanhoven 10 Inrichting Aert van Nesstraat
Oplevering 2010 Visie en maatregelen verhoging vastgesteld, oplevering verhoging en randen in 2011 In uitvoering, oplevering 2013, onderdoorgang 2014 Definitief ontwerp, uitvoering 2010, oplevering 2011 In uitvoering, oplevering eind 2010 Oplevering 2011 Studie, tramkwestie Studie Onbekend
Quick wins, lopend programma
1 2 3 4
Onderhoud lantarenpalen en wildparkeren fietsen Paviljoens Palenwoud en wildparkeren fietsen Vuilnisbakken en wildparkeren fietsen
Lijnbaan en omgeving - een nieuwe toekomst
2010 2010 2010 2010 19
Monumenten Lijnbaankwartier Het Lijnbaankwartier bevat een flink aantal rijks en gemeentelijke monumenten.
Wee
na
Coo lsing el
Schouwburgplein
Ka rel Do orm an str aa t
Wes
tblaa
k
Rijksmonument Gemeentelijk monument Toekomstig monument Beeldbepalend object Gebiedsgrens
20
Debatreeks Lijnbaankwartier en omgeving