Kwetsbaarheidstrekken bij ernstige depressie (MD) Lieve Beheydt Psycholoog de Fase 2 Phd CAPRI PZ Duffel
[email protected]
Wederzijdse verwachtingen Clinici naar wetenschap • Specifiek : behandeling op maat • Effectief : ‘cure’ • Sensitief : efficiënt • Care : de therapeutische relatie, elegantie, flexibiliteit • Begrijpelijk narratief voor ‘pychoeducatie’
Wetenschappers naar de kliniek
• Theoretisch samenhangend kader • Kennis (state of the art) • Methodisch Systematisch Gecontroleerd
• Formuleren van vragen over leemtes • Inspiratie voor operationalisering uit de praktijk
Uit de praktijk gegrepen…
Theoretisch kader van onderzoek voor de klinische praktijk
Depressie, een levenslange aandoening Hoge prevalentie Tekorten in diagnostiek, behandeling en preventie
Therapieresistentie Gebrek aan respons of herstel Hoge comorbiditeit
HETEROGEEN Fysiopathologie nog gebrekkig SUBTYPES?
Levenslange aandoening 1 AANDOENING MET VERSCHILLENDE GRADATIES?
Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
Terugkomende symptomen Herval Subsyndromale depressie Restsymptomen
TREK-Kwetsbaarheid in twee betekenissen Therapieresistentie symptomen Beschrijvend niveau, typerend voor…
• Therapieresistentie
• Lichamelijk • Mentaal/brein
Geen response Geen volledig herstel / blijvende symptomen
• • • • •
Ontwikkelingsstoornis Ook verklarend niveau? Gevoeligheid om ‘het te krijgen’
Deterioratie Blijvende beperkingen Comorbiditeit Terugkomende symptomen Herval
Emotioneel Cognitief Motivationeel
Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
DEPRESSIE
Dimensies van depressie : evidence based selectie van symptoomclusters om op te volgen
Negatief affect Anhedonie Psychomotorische verandering
Vrieze et al. (2013) Dimensions in MDD and their relevance for treatment outcome Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
Ernst (N+A) Geen herstel
Ernst (N+A) Geen herstel Geen respons Enkel toestandsgebonden ?
Twee delen : symptoom en structurele benadering • 1.Kernsymptoom in levensperspectief : Psychomotorische retardatie bij ouderen met depressie Als prognostisch teken van kwetsbaarheid voor depressie
• 2.Ontwikkelingsperspectief : • Niveau van representationele capaciteiten en ernst van psychopathologie bij depressie en stoornissen van het affectieve spectrum Als ontwikkelingsgebonden kwetsbaarheid voor depressie !! Beide leiden tot directe richtlijnen voor de klinische behandeling Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
Het effect van SSRI (escitalopram) op psychomotorische vertraging bij ouderen met majeure depressie
Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
BESLUIT : psychomotorische retardatie bij ouderen •
Er is een op zijn minst additief effect van leeftijd en depressie op de psychomotoriek
•
Ook bij medicatievrije patiënten
•
Bij ouderen geldt een effect van cognitive load dat vermoedelijk gemilderd wordt door het complexiteitseffect dat ook voor gezonde ouderen geldt
•
12 weken behandeling met een SSRI heeft een gunstig effect op de stemming -depressie en angst-
•
12 weken behandeling met een SSRI heeft echter geen effect op de psychomotoriek (en verschillende domeinen van cognitie)
•
BEPERKINGEN : moeizame inclusie, grote drop out
• •
DISCUSSIE : bij ouderen beter gebruik van een ander type AD? of aanwijzing voor blijvende impact van LLD?
Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
Niveau van persoonlijkheidsontwikkeling
Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
Differentiatie en ‘relatedness’ het ontwikkelingsniveau van persoonlijkheid Persoonlijkheid : 2 onafhankelijke dimensies die in dialectiek het ontwikkelingsniveau bepalen Cognitieve psychologie Attachment Separatie, zelfdefinitie gehechtheid, objectrelaties
Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
De differention and Relatedness scale (Diamond et al., 1993) Schaalpunt Beschrijving 1
Zelf/ander grens gecompromitteerd (fysisch)
2
Zelf /ander grens verwarring (intellectueel/affectief)
3
Zelf/ander spiegeling
4
Zelf/ander idealisatie/denigratie
5
Semi-differentiatie : wisselen tussen gepolarizeerde negatieve en positieve attributies
6
Opkomende ambivalente constantie (cohesie) en opkomende ervaring van verbondenheid
7
Verstevigde, constante van (stabiele) zelf en anderen in unilaterale relatie
8
Samenhangende, geïndividualiseerde, empatisch gerelateerde zelf en ander
9
Wederzijds verbonden, integratief ontplooiende zelf en ander
10
Integratieve, creatieve constructies van zelf en ander in empatische en wederzijds afgestemde relaties Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
Belangrijke theses van Differentiation en Relatedness (Blatt) op een rij •
1 ontwikkelingsniveau = van dialectiek tussen 2 assen, dimensies onderliggend aan elke persoonlijkheid.
•
Adaptief model met
assimilatie : inpassen van sociale realiteit in cognitieve, affectieve, experiëntiële schema’s, meer bepaald hoe ervaren in relatie tot het zelfschema accommodatie : aanpassen verder verfijnen van schema’s door realiteit, ook schema van het zelf (de werkelijkheid wordt in een mal gepast, maar de mal wordt aangepast, evolueert met de werkelijkheid)
•
Weerspiegeld in mentale representaties, hebben de kwaliteit van cognitief-affectieve schema’s met cognitieve, affectieve componenten, maar ook experiëntiële , de zelfbeleving staat er niet los van
•
Niveau’s zijn ordinaal, geen continuum
•
Parallel met Kernberg : vroegere verstoring veronderstelt zwaardere pathologie ---Theoretisch : 7 is cutt off voor normaliteit/basisvoorwaarde
•
Psychopathologie kan meestal ingedeeld worden volgens overwicht van een van de assen : anaclitisch/introjectief (mixed kan ook)
•
Het niveau van mentale representaties is betrouwbaar meetbaar (door scoring van levels in open beschrijvingen van significante anderen, het ORI Object Relations Interview)
Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
Onderzoeksvragen : validatie DRS 1.
Is de DRS betrouwbaar ? Is de inter-rater betrouwbaarheid goed? BETROUWBAARHEID
2.
Hebben patiënten (van het affectieve spectrum, en meerbepaald depressie) een andere DRS score (kwantitatief) dan gezonde subjecten? PREDICTIEVE VALIDITEIT
3.
•
Is de DRS score onderscheidend voor psychopathologie? Is de theoretisch vooropgestelde cut off score van 7 voor gezondheid geldig (gaat de parallel met Kernberg op?) Hebben patiënten en controlepersonen anderssoortige mentale representaties? (verschillen tussen niveau’s in representatie van respectievelijk vader, moeder, significante ander, zelf) INHOUDSVALIDITEIT
Wat is de relatie tussen DRS scores enerzijds en demografische variabelen, IQ, ernst van depressie en andere symptoomniveau’s INHOUDSVALIDITEIT en CONCURRENTE VALIDITEIT Is de geschreven versie van de intensieve ORI (Object Relation Interview) een valide meting van DR? Inhoudsvaliditeit geschreven ORI voor DRS scoring
M.a.w.belangrijke meerwaarde van interview? Of kan de praktijk efficiënter?
Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel
