Licht wijzer Ledverlichting De grootste kansen en misverstanden
Maak het verschil met licht
Echt besparen doe je als je het licht uitdoet...
De lichtmarkt is in beweging. De trend van morgen is overmorgen achterhaald. Hoe kun je bijblijven bij de meest relevante ontwikkelingen en technologiën als licht een belangrijke inkomstenbron is? Met klanten die tegenwoordig zelf op specifieke onderwerpen gemakkelijk kennis vergaren en vervolgens aan hun installateur vragen welke oplossing het meest relevant is. De Lichtwijzer geeft de installateur inzicht in de meest voorkomende kansen en misverstanden bij het werken met nieuwe lichtoplossingen. Over ieder onderwerp is natuurlijk meer informatie beschikbaar dan in de Lichtwijzer staat vermeld. Via de website van Technische Unie heeft u toegang tot een schat aan kennis op het gebied van licht inclusief een uitgebreide begrippenlijst. De lichtwereld is voorgoed in beweging. En dat betekent dat u van ons mag verwachten dat wij altijd op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen. Voor advies kunt u terecht bij de lichtspecialist. Ieder verkoopkantoor van Technische Unie heeft zijn eigen lichtspecialist. Zodat de weg naar de optimale lichtoplossing altijd dichtbij is.
Maak het verschil met licht
#1
Denk voortaan in lumen in plaats van watt
WATT 15W 25W 40W 60W 75W 100W 150W 200W
Gloeilamp
Ledlamp
LUMEN LUMEN 90 220 415 710 935 1340 2160 3040
136 249 470 806 1055 1521 2452 3452
Om op een eerlijke manier de lichtopbrengst van verschillende verlichtingsoplossingen met elkaar te vergelijken dient er gekeken te worden naar lumen in plaats van watt. Het aantal watt zegt namelijk alleen iets over het vermogen (de energie) die de lamp verbruikt, maar niets over de lichtopbrengst. En daar is het natuurlijk om te doen. De lichtopbrengst wordt uitgedrukt in lumen. Om een lichtplan te maken is het van belang de lumenwaarde als uitgangspunt te nemen. Pas dan kan een efficiënte lichtoplossing worden ontworpen, waarbij de feitelijke lichtopbrengst in lijn is met de benodigde lichthoeveelheid. Om te voorkomen dat klanten appels met peren vergelijken, is het sinds kort verplicht de lumenstroom van de lamp op de verpakking te vermelden. Door nieuwe technologiën en ontwikkelingen bij de ledfabrikanten neemt de lumenopbrengst per watt ieder moment toe. Raadpleeg daarom regelmatig het aangepaste watt/lumen overzicht. Dit vindt u op de website van Technische Unie.
Maak het verschil met licht
#2
Dimmen van ledlicht luistert nauw
Ledverlichting is veelal dimbaar, mits er gebruik wordt gemaakt van een dimtechniek die speciaal voor de betreffende ledverlichting is ontwikkeld. Aanbieders die claimen dat hun ledlamp dimbaar is, vergeten vaak dat er nogal wat verschillende dimsystemen zijn die niet onderling uitwisselbaar zijn. De praktijk leert dat het dimmen vaak niet goed werkt en dat hierdoor de levensduur van de ledlamp een stuk korter wordt dan de opgegeven levensduur. De traditionele gloeilampendimmers of een armatuur met een E27-fitting waar een ledlamp in wordt gebruikt, kan problemen geven, omdat deze niet voor de nieuwe ledverlichtingstechnologie is gemaakt. Een combinatie van de oude met de nieuwe techniek kan tot gevolg hebben dat de ledlamp gaat knipperen, wanneer deze wordt gedimd. Kies dus altijd voor een ledlamp met een bijpassende dimmer of (nog beter) een armatuur waar de ledlamp in is geïntegreerd en waarbij de warmtehuishouding goed is georganiseerd. Bij het dimmen van de retrofit ledlamp worden de elektrische eigenschappen door een afnemende powerfactor nadelig beïnvloed. Dit kan leiden tot ‘vervuiling’ op het net. Kijk voor een overzicht van de voorgeschreven dimmer per lamp/armatuur op de website van Technische Unie bij ‘Handige tools’.
Maak het verschil met licht
#3
Omgevingstemperatuur beïnvloedt ledlamp
100% Lichtopbrengst
95% 90%
55ºC
85%
70ºC
80% 75%
85ºC
70% 10.000
20.000 Aantal branduren
30.000
40.000
De omgevingstemperatuur speelt een grote rol in de levensduur van led. De ledlamp heeft koeling nodig en hoe kouder de ruimte, des te beter dit voor de levensduur is. Hoe hoger de omgevingstemperatuur, hoe sneller de veroudering/slijtage. Bij een hogere temperatuur slijten de driver en led’s harder. De omgevingstemperatuur heeft dus direct invloed op de levensduur van een ledlamp. Naast de veroudering heeft temperatuur ook invloed op de lichtopbrengst. De ledlamp die de gloeilamp vervangt (retrofit ledlamp) is een ledlamp die in de traditionele gloeilampenfitting wordt gedraaid. De maatvoering is eigenlijk niet geschikt voor een led. De elektronica die nodig is om van 230 of 12 volt een bruikbare spanning en stroom te maken, maakt de led warm en de koelmogelijkheden zijn door de fitting beperkt. Vandaar dat de meeste retrofit ledlampen een levensduur hebben van 15.000 tot 25.000 branduren. Plaats daarom geen retrofit ledlamp in een gesloten armatuur omdat de lamp dan te warm wordt.
Maak het verschil met licht
#4
Werk met een schone groep
Bij het installeren van ledverlichting heeft het werken met een schone groep de voorkeur. Bij een niet-schone groep bestaat het risico dat de leidingen te warm worden (brandgevaar) of dat de automaat het begeeft. Daarnaast kan er interferentie ontstaan op bestaande systemen (computers etc.). Naast het feit dat dit ongemakkelijk is, is het heel lastig om de oorzaak op te sporen. Werken met een schone groep levert dus de minste kans op storingen op. Het aantal aan te sluiten armaturen kan aanzienlijk omhoog als er gewerkt wordt met zogenaamde slow startende led in een schone groep. Deze slow startende led heeft de eigenschap om gefaseerd op te starten, waardoor de inductiespanning lager blijft.
Maak het verschil met licht
#5
De efficiency van een lamp herken je aan de powerfactor
De powerfactor geeft het verschil aan tussen het vermogen en het schijnbaar vermogen. Aan de powerfactor kan je zien hoe efficiënt een lamp is. Het schijnbaar vermogen is het daadwerkelijke verbruik van de lamp/armatuur. Dit is de energie die wel moet worden opgewekt door de energieleverancier, maar waar de consument niet voor betaalt. Het schijnbare vermogen is altijd hoger dan het vermogen. Als de powerfactor 1 is, betekent het dat de ledlamp/armatuur alles verbruikt; dat er geen blind vermogen is. Dan gaat er geen energie verloren. Een ledlamp/armatuur bevat veel elektronica en kent daardoor een hogere opname van stroom dan het feitelijke vermogen. Simpelweg gezegd doordat er elektronica in een armatuur zit, heb je daar ook stroom voor nodig. Deze stroom wordt gebruikt voor de elektronica in het armatuur. Daardoor gaat er ‘stroom verloren’. De powerfactor kan nooit hoger zijn dan 1. Hoewel het niet alles zegt, is de powerfactor een goede indicator van de kwaliteit van de ledlampen/armaturen. In principe geldt dat de powerfactor hoger dan 0,90 een acceptabele waarde is en er dan sprake is van een goede kwaliteit ledlamp/armatuur.
Maak het verschil met licht
#6
Werkelijke kosten led
Bij de afweging om over te stappen op een nieuwe lichttechniek spelen veel meer zaken dan de aanschaf- en installatiekosten. Om een zuivere vergelijking te kunnen maken is het van belang om alle factoren die gedurende meerdere jaren aan de orde zijn in deze afweging mee te nemen. Te denken valt bijvoorbeeld aan aanschaf, installatie, rente, investeringsaftrek, energiekosten, vervangingswerkzaamheden, powerfactor en afvoerkosten.
Al deze posten tezamen bepalen de Total Cost of Ownership (TCO). Op de website van Technische Unie vindt u een rekenmiddel om de TCO voor de situatie van uw klant te berekenen.
Maak het verschil met licht
#7
Led en kleur
Lichtkleur wordt gemeten in graden Kelvin (K). Hoe lager deze waarde, hoe warmer de kleur. Koelwit is 6500K, neutraal wit 4000K, een ongedimde gloeilamp 2700K en de Flame gloeilamp ongeveer 2300K. De kleur van led wordt gemeten met behulp van een spectrummeter. De kleurweergave-index (CRI-waarde) geeft weer wat het effect is van een lichtbron op de kleurweergave van objecten, vergeleken met de kleurweergave van dezelfde objecten bij daglicht. Een CRI van 100 is gelijkwaardig aan daglicht en geeft de meest optimale kleurweergave van het object. Een kleurweergave van 100 bij led is in theorie wel mogelijk, maar gaat ten koste van de efficiëntie. Ledlampen van goede kwaliteit hebben veelal een kleurweergave van 80 à 90. Kleurconsistentie wordt bepaald door de kwaliteit van de led. Dit heeft te maken met het binning proces (uitgedrukt in McAdam steps). Indien led, conventionele of hoogfrequent armaturen door elkaar gebruikt worden, geeft dit qua lichtbeeld en lichtkleur een onrustig beeld.
Maak het verschil met licht
#8
Lichtmanagement bespaart energie en verhoogt comfort
Lichtmanagement is veel meer dan het gebruik van bewegings- en/of daglichtsensoren. Het is de optimale combinatie van gebruikersinterfaces, besturingseenheden, daglicht- en bewegingssensoren en elektronische voorschakelapparaten. Dit resulteert in een slimmere installatie met meer gebruiksgemak die kostenefficiënter werkt. De stijgende energieprijzen vragen om een hoog efficiënte verlichtingsoplossing. Strengere richtlijnen, zoals de EPBD (Europese richtlijn energieprestatie gebouwen), kunnen gemakkelijker worden gehaald met toepassingsgerichte besturingssystemen. Lichtmanagementsystemen maken dit vooral mogelijk door gebruik te maken van intelligente sensoren. Door professioneel lichtmanagement kan men zich duidelijk onderscheiden van concurrenten, bijvoorbeeld met een stimulerende verlichting die niet alleen energie bespaart, maar ook kan zorgen voor de gewenste sfeer.
Maak het verschil met licht
#9
Financieren van grote lichtprojecten
Het overstappen op een nieuw lichtsysteem brengt vaak een grote investering met zich mee. Voor veel klanten een reden om (voorlopig) af te zien van een nieuw systeem en voor vervanging van de conventionele lijn te kiezen. Wat zij vaak niet weten is dat er financieringsconstructies mogelijk zijn, waarbij rente en aflossing vaak kunnen worden weggestreept tegen de minderkosten van de energierekening en de investeringsaftrek. Oftewel, bij gelijkblijvende kosten kan men toch beschikken over een nieuw lichtsysteem. Na afbetaling van de financiering ervaart men de blijvende kostenbesparing direct als winst. Technische Unie werkt samen met financieringspartijen. De lichtspecialist kan u helpen om de mogelijkheden op dit gebied nader te onderzoeken.
Maak het verschil met licht
#10
Lichtopbrengst van led fluctueert in de tijd
Ledfabrikanten praten graag over gegarandeerd aantal jaren of branduren. Hierbij is het goed om te realiseren dat de lichtopbrengst fluctueert in de tijd. Ruwweg kan gesteld worden dat de lichtopbrengst in het eerste jaar rond de 90% zit en na 5 jaar jaar op circa 70%. Een typische eigenschap van led is dat het in eerste instantie moet inbranden, om vervolgens ten volle benut te kunnen worden. Dit fenomeen kan betekenen dat men bij het maken van lichtplannen overdimensioneert. Extra capacitieit incalculeren, om het verval aan lichtopbrengst te compenseren. Een garantietermijn of gegarandeerd aantal branduren klinkt op het eerste oog aantrekkelijk, maar wat feitelijk telt, is de lichtopbrengst die de lamp (na een bepaalde periode) levert. Er zijn ledlampen verkrijgbaar die anticiperen op deze fluctuaties. Deze smart leds hebben een overcapaciteit en zijn in staat waar nodig deze te gebruiken.
Maak het verschil met licht
Notities
Maak het verschil met licht
Maak het verschil met licht
Echt besparen doe je als je het licht uitdoet...
www.technischeunie.com V2
