Gemeente Eindhoven DSOB/STR Oktober 2005
visie ‘Licht aan’
‘Licht aan’ visie op de verlichting van Eindhoven E. Evenementen
Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer, sector Strategie Oktober 2005
rst/BE04002955
E.
Evenementen
E.1
E.2
E.3 E.4 E.5
E.1
INHOUDSOPGAVE Introductie
2
Een stad met ambitie Continuïteit en een lange historie
2 4
Doelen E.2.1 Bekendheid E.2.2 Aantrekkingskracht E.2.3 Ruimte voor incidenten In het licht van andere beleidsvelden Samenvatting op basis van gestelde doelen Verwijzingen en literatuur
4 4 5 6 7 9 10
Introductie Een stad met ambitie
De laatste jaren geven een ongekende toename in de belangstelling voor de bewuste consumptie van plaatsen en ‘events’ aan. Dat is een gevolg van de sterke uitdijing van de middenklasse. Bewuste consumptie van ‘culturele ervaring’ is een trend die steeds meer op de voorgrond treedt. Een fenomeen dat de afgelopen jaren ongekend is toegenomen, betreft de wens van burgers om 'interessante' ervaringen op te doen. Vrijetijdswetenschappers spreken van een ‘ervaringsmarkt’, waar allerlei gebeurtenissen worden aangeboden die mensen korte tijd kunnen boeien, van fabrieksverkoop tot biënnales. Bewuste consumptie van plaatsen vinden we in het cultureel toerisme. Steden en instellingen concurreren met andere plaatsen via het produceren van ervaringen. Het succes wordt gemeten aan de mate waarin ze tot ‘events’, tot massale gebeurtenissen van internationale betekenis uitgroeien 1. Ook eindhoven produceert interessante ervaringen. Ervaringen die liefst lang blijven hangen bij bezoekers en burgers van de stad. Eindhoven kan ook gebeurtenissen bijschrijven die internationale betekenis krijgen. Dynamo Open Air spant daarbij de kroon. Het meerdaagse festival had op haar 10e verjaardag maar liefst 118.000 betalende bezoekers tot uit Japan en Brazilië. Legendarisch zijn de files die nog steeds te boek staan als de langste files die er ooit in Nederland zijn geweest. Via de populaire popzender MTV wist de hele wereld waar Eindhoven lag.
2
Dynamo Open Air in 1995, locatie Meerhoven, voorheen militair vliegveld Welschap. Het Digipanel gaf in mei 2003ongevraagd aan dat na het verdwijnen van dit festival, Eindhoven geen evenement meer heeft gehad met deze status.
Evenementen laten de stad bruisen. Op velerlei gebied is Eindhoven een stad in beweging. Om anderen te enthousiasmeren, mee te laten denken en uiteindelijk mee te laten werken aan evenementen die passen bij de stad Eindhoven moeten we een koers aan geven. In de ‘Evenementenvisie Eindhoven 2005 – 2008’ 2 wordt de beleving van de bezoeker bij die koers centraal gesteld Iets wat een sterke accentuering van thema’s en evenementenlocaties vereist. Evenementen zijn in hun veelsoortigheid moeilijk te vergelijken maar hebben met elkaar gemeen dat ze een belangrijke economische betekenis hebben, het stedelijk imago positief bevorderen, en de stad in beweging houden. Een topattractie die veel publiciteit oplevert maar niet aansluit bij de ontwikkelingen en de sfeer in de stad is niet per definitie het best voor de stad. In zekere zin is om een dergelijke reden Dynamo Open Air slachtoffer van het eigen succes geworden, maar inmiddels wordt de potentie van Eindhoven op dit gebied gezien. Een meer op het stedelijk imago gerichte benadering boekt succes getuige de (internationale) aandacht die Eindhoven Rockcity inmiddels heeft.
Het ‘typisch Eindhoven’ embleem van Eindhoven Rockcity vertegenwoordigt een (regio) Eindhovense muziekstroming die niet onopgemerkt blijft in Nederland en daarbuiten. In tegenstelling tot Dynamo Open Air is Eindhoven nu meer dan slechts de locatie, waarmee een positieve, blijvende (!) impuls aan het veelzijdige imago van Eindhoven wordt gegeven. Met het embleem wordt duidelijk een knipoog gegeven naar de Philips historie van Eindhoven gezien de verwijzingen naar het oude Philipslogo.
3
Continuïteit en een lange historie Uit onderzoek blijkt dat evenementen met een lange historie in Eindhoven het best worden gewaardeerd. Gebleken is dat de media evenementen eerder positief oppikt wanneer zij zich onderscheiden in kwaliteit en een eigen, Eindhovens karakter. De lichtjesroute wordt in de ‘Evenementenvisie Eindhoven 2005 – 2008’ uitdrukkelijk als exponent hiervan aangehaald. Uitgangspunt bij deze visie vormen de stadsymbolen en het imago van de stad. Licht en ‘Eindhoven Lichtstad’ spelen hierbij een onbetwistbare rol die overigens nergens expliciet genoemd wordt. Steeds meer evenementen besteden inmiddels aandacht aan ‘Eindhoven lichtstad’ wat tot verrassende projecten kan leiden. Evenementen die van alle kanten een groot aantal bezoekers trekken die de relatie tussen Eindhoven en licht niet meer zal ontgaan. Andere evenementen laten de kansen die het thema licht biedt voor de bekendheid en binding met Eindhoven gek genoeg liggen, of worden daar door de gemeentelijke organisatie bij vergunningverlening onvoldoende op bevraagd.
E.2
Doelen
E.2.1 Bekendheid Bekendheid gaat gepaard met evenementen die een (boven)regionale uitstraling en een uniek karakter hebben. Jaarlijks terugkerende evenementen scoren daarbij uiteraard het best. Deze stimuleren continuïteit, herkenbaarheid, communicatieve kracht en herhalingsbezoek. Het Virus Cultureel Festival dat sinds 1991 op deze leest geschoeid bouwt aan erkenning, werd nog voor de editie van juni 2005 verkozen tot ‘Leukste Stadsevenement’ van 2005 3. Virus heeft in 2005 een nieuwe dimensie aan het festival toegevoegd. Het lichtproject 'light up' was een gigantische projectie op het hoofdgebouw van de TU/e, midden op het festivalterrein. Niet alleen afficheerde de festivalorganisatie hiermee het eigen festival maar ook werd hiermee een onuitwisbare link gelegd met de lange historie én het innovatieve karakter van de stad waarin Virus plaatsvindt.
Light Up!, projectie in het kader van Virus Cultureel Festival, 30 mei tot en met 6 juni 2005
4
Bij besluit van 9 juli 2002 heeft het college van B&W verzocht om een herziening van de Verordening Subsidiëring Evenementen (gemeenteblad 2001, nr.25) 4. Met name in het kader van ‘Eindhoven Lichtstad’ zou het goed zijn wanneer het thema licht als belangrijk stadsymbool wordt meegenomen bij de beoordeling van evenementen in relatie tot vergunning en subsidiëring. Uiteraard niet als een absolute randvoorwaarde waardoor mogelijk evenementen aan onze deur voorbij gaan. Wel is het van belang dat het communiceren van de stadsymbolen vanzelfsprekend onderdeel wordt van het evenementenbeleid. Naast ‘voorop in technologie’ zal ‘Eindhoven Lichtstad’ als primair, essentiëel stadsymbool moeten worden beschouwd. Inmiddels heeft de Stichting City Dynamiek de rol en functie van de Raad van Advies op zich genomen. City Dynamiek dient, om deze rol goed te kunnen spelen, te worden voorzien van een adequaat instrument waarmee ze het belang en de waarde van de stadsymbolen technologie en licht per evenement kan wegen en beoordelen. 1. Jaarlijks terugkerende evenementen moeten continuïteit, herkenbaarheid, E.2.1 Doelen communicatieve kracht en herhalingsbezoek stimuleren; 2. Bij beoordeling van evenementen in relatie tot vergunning en subsidiëring moet het thema licht als belangrijk stadsymbool worden meegenomen; 3. Het communiceren van het stadsymbool 'Lichtstad' wordt vanzelfsprekend onderdeel van het evenementenbeleid; 4. De Stichting City Dynamiek moet worden voorzien van een adequaat instrument waarmee ze het belang en de waarde van de stadsymbolen 'technologie' en 'Lichtstad' per evenement kan wegen en beoordelen;
E.2.2 Aantrekkingskracht De gezamenlijke evenementen trekken ieder jaar 650.000 bezoekers naar de stad. Daarmee dragen ze een behoorlijk groot deel bij aan de beleving van bewoners en bezoekers van de stad, het imago van Eindhoven en de economische spin‐off. Dit wordt bevestigd door de hierop gebaseerde enquête via het digipanel 5. Bezoekers zijn met voorsprong het meest betrouwbare communicatiemedium. Geen campagne, in welke vorm dan ook, kan op tegen de mond op mondreclame van bezoekers van evenementen. De kwaliteit van het gebodene en de entourage waarin dit gebeurt vormen doorgaans de belangrijkste aspecten waarop de bezoeker zijn bevindingen baseert. De zorg voor de aantrekkingskracht van deze aspecten ligt bij de evenementenorganisatie maar behoort zeker ook tot de verantwoordelijkheid van de gemeente wanneer het imago lichtstad en de economische spin‐off hiervan aan de orde zijn. Met name (inter)nationale‐ en (boven)regionale evenementen behoren hieraan een impuls te geven. Een impuls die verder zal moeten gaan dan het vermelden van het bekende logo ‘Eindhoven leading in technology’. Niet de boodschap maar de verpakking telt. Daar zal de stad in moeten investeren zodat zelfs een WK‐Honkbal, zoals in september 2005, past in de stad Eindhoven. Hiervoor is het niet per definitie noodzakelijk als gemeente direct aan te sluiten op het evenement (wat ook niet altijd kan). Het is echter wel belangrijk de aanwezigheid van een evenement aan te grijpen om het imago van de stad, of meer toegespitste stadsymbolen expliciet onder de aandacht te brengen. 5
Impressie van de lichtinstallatie bij De Weerde (voorheen Kortonjo) in december 2004
De tijdelijke lichtinstallatie op de nieuwbouw van woonzorgcentrum De Weerde in het kader van December Sfeermaand 6 (2004) is een goed voorbeeld van een impuls aan het imago ‘Eindhoven Lichtstad’ zonder dat dit initiatief zelf onderdeel was van het evenement dat plaatsvond. Het heeft wel positief bijgedragen aan de beleving van de bezoekers, en het beeld dat zij hebben van de stad Eindhoven hoewel ze ‘slechts’ om reden van het evenement Eindhoven bezochten.
E.2.2 Doelen
1. De zorg voor de kwaliteit en entourage van evenementen behoort ook tot de verantwoordelijkheid van de gemeente wanneer het imago 'Lichtstad' en de economische spin‐off hiervan aan de orde zijn. Met name (inter)nationale‐ en (boven)regionale evenementen moeten hieraan een impuls te geven; 2. Het is belangrijk de aanwezigheid van een evenement aan te grijpen om het imago van de stad, of meer toegespitste stadsymbolen expliciet onder de aandacht te brengen (meeliften);
E.2.3 Ruimte voor incidenten ‘Eindhoven promotie’ gaat verder dan het vergunnen en subsidiëren van evenementen. In de stadsvisie wordt ingegaan op de ontwikkeling van het centrumgebied. Naast de projecten in het centrum worden Strijp‐S en Meerhoven ontwikkeld. Evenementen kunnen bijdragen aan deze ontwikkelingen en het revitaliseringproces dat daar gepaard mee gaat. Spontane evenementen kunnen het profiel van de locatie zichtbaar maken en zelfs vormen. Licht moet in een stad als Eindhoven hierbij een essentiële rol spelen. Hiervoor is echter een relatief ‘open mind’ nodig richting initiatiefnemers. Vasthouden aan vooraf bepaald evenementenbeleid betekent in deze vaak verliezen, loslaten betekent ontvangen van nieuwe mogelijkheden. Goed voorbeeld vormt het lichtbaken op het Klokgebouw (Strijp‐S), een stunt van een Eindhovense kunstenaar, voor een expositie van de kunstenaarsgroep S4 in het Klokgebouw op Strijp‐S in het weekend van 30 september 2005. Betrokkenheid van alle belanghebbenden heeft dit spontane evenement tot stand gebracht dat in dezelfde beweging ineens een exponent wordt van het profiel van Strijp‐S. 6
De top van het Klokgebouw op het voormalige Philipsterrein Strijp‐S geeft licht. In het glazen huis in de top, waartegen de klok is bevestigd, zijn tijdelijk lampen geplaatst met een sterkte van 2500 watt die elke minuut van kleur veranderen. De eraan gekoppelde stroboscoop laat de lampen ook nog af en toe heel snel flikkeren.7
E.2.3 Doelen
E.3
1. ‘Eindhoven promotie’ gaat verder dan het vergunnen en subsidiëren van evenementen; 2. Spontane evenementen kunnen het profiel van de locatie zichtbaar maken en zelfs vormen. Er is daarom een relatief ‘open mind’ nodig richting initiatiefnemers;
In het licht van andere beleidsvelden
Tevredenheid bij de burger en bezoekers van de stad staat voorop. Met de vaststelling van het Beleidskader Openbare Ruimte8 wordt de ambitie uitgesproken dat minimaal 60% van de bewoners, bezoekers en ondernemers tevreden tot zeer tevreden moet zijn over de openbare ruimte van de stad. De gestelde doelen in de visie ‘Licht aan’ zijn voor wat betreft de verlichting van de stad de uitwerking van deze ambitie. Fasering en snelheid zijn, voor zover deze doelen niet in de reguliere processen meegenomen kunnen worden, afhankelijk van de ontwikkeling van de stad, het beschikbaar komen van investeringsmiddelen en de projecten die daaruit voortvloeien. Het is interessant om te zien hoe de gestelde doelen beïnvloed (kunnen) worden door de beleidsvelden die de dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer vormgeeft. Dit geeft inzicht in mogelijke conflicten maar ook in kansen die het waard zijn direct te benutten. Ieder doel is essentieel, echter niet ieder doel hoeft vergelijkbaar nagestreefd te worden om vruchten af te werpen. Procentueel wordt in onderstaande tabel aangegeven hoe de verschillende doelen in streefwaarden zich tot elkaar verhouden. 7
E.2.1
Bekendheid
E.2.2
Aantrekkingskracht
E.2.3
Ruimte voor incidenten
+
+
++
+
++
++
heeft grote positieve invloed
+
heeft positieve invloed
0
heeft geen directe invloed
heeft negatieve invloed
‐‐
heeft grote negatieve invloed
_
0 _ _
0
++
0
0
++
0
0
++
_
_ _ _
Streefwaarden in %
Milieubeleidsplan
Waterplan
Groenbeleidsplan
Verkeersbeleid
Economisch beleid
Beleidsplan Wonen
Juridisch beleid
Grondbeleid
Ruimtelijk beleid
Beïnvloeding Doelen & Beleidsvelden
0 0 0
_ __ _
75 80 90
8
E.4
Samenvatting op basis van gestelde doelen
E.
Evenementen
E.2.1
Bekendheid
E.2.2
Aantrekkingskracht
1. Jaarlijks terugkerende evenementen moeten continuïteit, herkenbaarheid, communicatieve kracht en herhalingsbezoek stimuleren; 2. Met name in het kader van ‘Eindhoven Lichtstad’ is het goed wanneer het thema licht als belangrijk stadsymbool wordt meegenomen bij de beoordeling van evenementen in relatie tot vergunning en subsidiëring; 3. Het communiceren van het stadsymbool 'Lichtstad' wordt vanzelfsprekend onderdeel van het evenementenbeleid; 4. Om de rol als adviseur goed te kunnen spelen moet de Stichting City Dynamiek worden voorzien van een adequaat instrument waarmee ze het belang en de waarde van de stadsymbolen 'technologie' en 'Lichtstad' per evenement kan wegen en beoordelen. 1. De zorg voor de kwaliteit en entourage van evenementen behoort ook tot de verantwoordelijkheid van de gemeente wanneer het imago 'Lichtstad' en de economische spin‐off hiervan aan de orde zijn. Met name (inter)nationale‐ en (boven)regionale evenementen behoren hieraan een impuls te geven; 2. Het is niet per definitie noodzakelijk als gemeente direct aan te sluiten op het evenement. Het is wel belangrijk de aanwezigheid van een evenement aan te grijpen om het imago van de stad, of meer toegespitste stadsymbolen expliciet onder de aandacht te brengen (meeliften);
E.2.3
Ruimte voor incidenten
1. ‘Eindhoven promotie’ gaat verder dan het vergunnen en subsidiëren van evenementen; 2. Evenementen maken het profiel van een locatie zichtbaar en vormen dit mede. Hiervoor is een relatief ‘open mind’ nodig richting initiatiefnemers. Vasthouden aan vooraf bepaald evenementenbeleid betekent verliezen, loslaten betekent ontvangen van nieuwe mogelijkheden;
9
E.5
Verwijzingen en literatuur
1
Uit: ‘Op zoek naar nieuw publiek domein’, analyse en strategie, ‘De consumptie van plaatsen’, auteurs: Maarten Hajer en Arnold Reijndorp, NAI Uitgevers, Rotterdam 2001; 2
Gemeente Eindhoven, Dienst Algemene en Publiekszaken, april 2005;
3
“De inzet van alle vrijwilligers van Virus Cultureel Festival wordt niet alleen gewaardeerd door de bezoekers, maar ook door de jury van de Nationale Evenementenprijzen. Deze organisatie probeert met het beoordelen van evenementen en het schenken van prijzen een drijfveer te zijn voor organisatoren en gemeenten. Er zijn prijzen te winnen in de categorieën beste stadspromotie‐ evenement, beste regio‐evenement, leukste stadsevenement, meest innovatieve evenement en het Grand Prix Publieksevenement. Op 24 mei (2005) werden de prijzen uitgereikt in het Theater aan ’t Spui in Den Haag. Vorig jaar behaalden we een eervolle tweede plaats, maar dit jaar hebben we de jury werkelijk kunnen infecteren met ons Virus!”, bron: http://www.virus.nl/?p=versvandepers#24052005 ; 4
Bron: ‘Evenementenvisie Eindhoven 2005 – 2008’, versie april 2005;
5
Uit: ‘Evenementenvisie Eindhoven 2005 – 2008’, versie april 2005, Digipanel, pagina 7; 6
December Sfeermaand is een jaarlijks terugkerende periode in de Eindhovense binnenstad die diverse activiteiten bevat. Aan deze activiteiten wordt doorgaans een extra koopzondag gekoppeld. Het programma van December Sfeermaand bestaat onder meer uit een ijsbaan op de markt, sfeeraankleding en sfeerverlichting in de straten en een korenfestival. Zie ook: www.eindhovenbinnenstad.nl; 7
Bron: Eindhovens Dagblad, vrijdag 30 september, foto’s: Freekje Groenemans; ‘Beleidskader Openbare Ruimte’, DSOB/STR, oktober 2005, auteurs: Solange Beekman, Paul Smeets, Rik van Stiphout; 8
© 2005 Gemeente Eindhoven Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige 10
vorm of op enige wijze zonder bronvermelding en voorafgaande toestemming van Gemeente Eindhoven.
11
