Lestip 'Kleine Muis zoekt een huis' Over het boek ‘Op een dag kroop Kleine Muis uit haar holletje en zag een grote appel liggen.’ Maar zo’n appel raakt natuurlijk niet in het piepkleine holletje van Muis. Daarom gaat ze op pad, van holletje naar hol, van diertje naar dier tot het donker wordt en ze weer bij haar eigen plekje uitkomt. Ondertussen is de appel wel secuur afgeknibbeld, rest er niet meer dan een klokhuis en past hij perfect in Kleine Muis’ holletje. Een eenvoudig prentenboek met gaatjes en veel bruikbare elementen voor in de eerste kleuterklas (groot-klein, licht-donker, vol-leeg…). Auteur(s) Petr Horácek, Petr Horácek (illustrator) Uitgeverij Gottmer / 2006 Aantal pagina's 25 p. ISBN 9789025740870 Genre Prentenboek Doelgroep 1ste kleuterklas, 2de kleuterklas, 3de kleuterklas Trefwoorden Auteur lestip Stijn De Paepe
Aanzet Kleine Muis zoekt een huis is een ideaal prentenboek om een verteltafel van te maken. Van papiermaché of plastic bloempotten maak je vijf holletjes, van klein naar groot en die zet je op een tafel vol bladeren, takjes, mos, en wat voor natuurlijks je nog vindt. Een muizen-, beren- en konijnenknuffel vind je ongetwijfeld; mol en das zijn wat lastiger maar met een beetje naaiwerk kom je een heel eind. Vergeet ook de attributen niet: de boeken en bril van Mol, de kussens van das en de sla van konijn. En een appel voor muis, uiteraard. Begin met een introductie van Muis die uit haar holletje komt piepen.
Vertelbeurt Vertel het boek een eerste keer aan de hand van je verteltafel, een tweede keer met prentenboek: van concreet naar minder concreet dus.
Verwerkingsactiviteiten —Hoeken worden holletjes Transformeer de hoeken in je kleuterklas tot de holletjes uit het prentenboek. De boekenhoek wordt een mollenhol, de huishoek een muizenhol. Misschien kan je ook een gezonde hoek inrichten, het konijnenhol. Daar maak je samen met kleuters broodjes gezond of slaatjes. Het holletje van Das wordt een snoezelhoekje met kussens. De onthaalhoek is het grote hol van Beer: daar is lekker veel plaats.Zorg ervoor dat de holletjes voor de kleuters de hele tijd herkenbaar zijn: maak een uithangbord met de afbeelding van het dier in kwestie of gebruik een knuffel ter herkenning, die ze dan ook nog eens kunnen betrekken in hun spel. Mol Een mol houdt niet van daglicht, dus de boekenhoek maak je aan de hand van donkere doeken duisterder. Zorg voor sfeer- en leeslampjes, want lezen in het donker is natuurlijk geen evidentie. Zorg ook voor een aantal (lees)brillen en maak dat de boekencollectie helemaal bij het centrale prentenboek past. Hou het daarom enkel bij boeken waarin de dieren echt wel ‘zijn wie ze zijn’. Dat wil zeggen: het doet er toe dat ze muis, mol of konijn zijn, hun eigenheid speelt een rol in het verhaal. Ook non-fictie past in dit plaatje. Boekensuggesties vind je in de bibliografie bij deze lestip. Konijn ‘Konijn heeft geen plaats meer in zijn hol voor Muis en haar appel want dat ligt vol slablaadjes.’ Die zin uit het boek is de ideale aanleiding voor een hoekje ‘creatief met rauwkost’: Konijns salad bar. Nadat je ‘sla’ met de kleuters van dichtbij hebt waargenomen en uitgebreid hebt laten proeven, kan je er met hen mee aan de slag en prepareer je mooie slaatjes of gezonde bruine broodjes smos (zie ook: ‘Kleuters’, ‘Lestip 6 – Tommie en de torenhoge boterham’). Das Het dassenholletje wordt wellicht het favoriete plekje van de week: een snoezelige hoek met kussens in alle formaten en kleuren die je maar op de kop kan tikken. Maar ook met dassenzachte fleecedekentjes en gezelligschemerig afgedekt. Een luilekkerburcht dus, want een dassenhol heet eigenlijk een burcht.
EINDTERMEN ● ● ● ● ● ● ●
Kleuter - Nederlands - Lezen 3.4 Kleuter - Nederlands - Lezen 3.3 Kleuter - Nederlands - Taalbeschouwing 5.3 Kleuter - Wereldoriëntatie - Natuur (algemene vaardigheden) 1.1 Kleuter - Wereldoriëntatie - Natuur (gezondheid) 1.9 Kleuter - Wereldoriëntatie - Natuur (gezondheid) 1.10 Kleuter - Lichamelijke opvoeding - Motorische competenties (zelfredzaamheid in kindgerichte bewegingssituaties) 1.16
—Kleine muisjes zoeken huisjes Zet een postenparcours uit in de gymzaal en kleed dat parcours helemaal in volgens het boek.
–Eerste post: de grote appel past niet in Muis’ holletje. Gooi- en mikspel met ballen (appels) naar gaten (holletjes) die variëren wat grootte en afstand betreft. –Tweede post: Mol in zijn lange-gangenhuis. Voorzie kruipbuizen waar kleuters als in een mollenpijp door moeten kronkelen. –Derde post: Mol in zijn boekenhoekje. Leg een aantal dikke, oude grotemensenboeken klaar. Kleuters moeten een bepaalde afstand afleggen met één, twee, drie… boeken die ze met uitgestrekte armen, op hun vlakke handen moeten dragen. Balanceren en goed het evenwicht behouden is de boodschap. –Vierde post: Konijns fitnesskamer. Hier doen de kleuters allerhande springoefeningen. –Vijfde post: rollebollen in Das’ kussens. Hier mogen de kleuters rollen in alle richtingen op dikke matrassen of even rusten op één van Das’ kleurige kussentjes. –Zesde post: de grote passen van de Enorme Beer. Op deze post voorzie je een hinkelspel – aangepast aan je groep – waar kleuters grote berenpassen moeten uitproberen om van het ene vak naar het andere te raken. –Laatste post: Muis komt thuis. Tijd voor een relaxatiemomentje – wat muizenmassage of een mollenmuziekje – en een glaasje water uit Muis’ rode kan met witte stippen.
EINDTERMEN ● ● ● ●
Kleuter - Lichamelijke opvoeding - Motorische competenties (zelfredzaamheid in kindgerichte bewegingssituaties) 1.1 Kleuter - Lichamelijke opvoeding - Motorische competenties (zelfredzaamheid in kindgerichte bewegingssituaties) 1.3 Kleuter - Lichamelijke opvoeding - Motorische competenties (zelfredzaamheid in kindgerichte bewegingssituaties) 1.7 Kleuter - Lichamelijke opvoeding - Motorische competenties (zelfredzaamheid in kindgerichte bewegingssituaties) 1.16
—Krassen Bepaalde prenten in het boek zijn geïnspireerd op de verftechniek waarbij je een laag zwarte verf aanbrengt op een laag wasco om naderhand de zwarte laag gedeeltelijk weg te krassen. Met name de holen zijn op die manier vormgegeven en het effect mag er zijn. Zet de kleuters aan het werk met de bekende techniek en laat hen het resultaat gebruiken als achtergrond voor hun dierenhol naar keuze. Het diertje tekenen ze op een apart blad, knippen ze uit en kleven ze dan op hun gekraste achtergrond. Kunnen ze er ook een gat in maken? Als je deze activiteit begeleidt zou je het verhaal kunnen reconstrueren en hun eigen platen een plaats geven aan de muur. Of je maakt er een volgordespelletje van.
EINDTERMEN ● ● ●
Kleuter - Nederlands - Lezen 3.1 Kleuter - Nederlands - Schrijven 4.1 Kleuter - Muzische vorming - Beeld 1.4
En verder —Happen als kleine reus Hang tijdens een fruitig tussendoortje eens enkele appels aan een draadje op mondhoogte van de kleuters. Lukt het om er zonder handen hapjes van te nemen? Zulke fruitmomenten kan je overigens sowieso gebruiken om te verwijzen naar het essentiële aspect van de
krimpende appel: knabbelen van complete appel tot klokhuis. En daarna? Valt er met dat klokhuis nog iets te doen?
EINDTERMEN ●
Kleuter - Wereldoriëntatie - Natuur (levende en niet-levende natuur) 1.7
—Het muizen- en berenkoor Muis is heel wat kleiner dan Beer, dat spreekt. Vertrek van dat contrast voor een muzikaal moment rond hoorbare tegenstellingen: hoog (muis) – laag (beer); stil (muis) – luid (beer); snel (muis) – traag (beer). Gebruik de prenten uit het boek of de poppen van je verteltafel om de variabelen aan te geven. Je kan vertrekken vanuit een speelliedje (op de wijs van De wielen van de bus gaan rond en rond): Het holletje van Muis is veel te klein, veel te klein, veel te klein Het holletje van Muis is veel te klein Veel te klein en variëren Het hol van de Beer is veel te groot… Het stemmetje van Muis klinkt… De stem van de Beer klinkt… De pootjes van Muis gaan… De poten van de Beer gaan… Combineer stemexpressie met uitbeelding of ondersteun ze met instrumenten: berentrommen en muizenbelletjes. Laat kleuters ook zelf dirigeren en variaties aanbrengen.
EINDTERMEN ● ● ●
Kleuter - Muzische vorming - Muziek 2.4 Kleuter - Muzische vorming - Muziek 2.5 Kleuter - Muzische vorming - Drama 3.3
—Verteltafel Uiteraard zou het zonde zijn om, als je van Kleine Muis een verteltafel hebt gemaakt, die niet aan te bieden als begeleide of zelfstandige activiteit. Het is een uitgelezen kans om de taalvaardigheid van je kleuters te stimuleren en te observeren. Ze reconstrueren het verhaal, herhalen (nieuwe) woorden, fantaseren en vullen aan. Een activiteit waarin alle taalvaardigheden geoefend worden.
—Nog meer gaatjes Bied een aardetafel aan waarin kleuters naar hartenlust gangetjes, gaatjes en holletjes kunnen graven. Maak een nieuw ganzenbord met vier van de vijf figuurtjes die allemaal naar hun hol toe moeten. Allerlei spelletjes waarbij dingen van verschillende grootte in dito gaatjes moeten.
EINDTERMEN ● ● ● ● ● ●
Kleuter - Nederlands - Luisteren 1.5 Kleuter - Nederlands - Luisteren 1.6 Kleuter - Nederlands - Spreken 2.6 Kleuter - Nederlands - Spreken 2.10 Kleuter - Nederlands - Spreken 2.11 Kleuter - Nederlands - Lezen 3.1
Bibliografie Binkie / Catharina Valckx. De Harmonie, 2005 De kleine reus / Max Bolliger en Monika Leimgrüber (ill.). Lemniscaat, 1975 Dieren om ons heen: mol / Steven Savage. Corona, 2006 Dieren om ons heen: muis / Steven Savage. Corona, 2006 Grijsje / Anke de Vries en Willemien Min (ill.). Lemniscaat, 2001 Ik wil iets heel moois geven / Jonathan Emmett en Vanessa Cabban (ill.). Van Goor, 2008 Jonge kleuters verkennen gaatjes: belangstellingscentrum voor jonge kleuters / Hilde De Craecker. vsko, 2003 Muis / Kaat Vrancken en An Candaele (ill.). De Eenhoorn, 2005 Muis is veel te klein / Brigitte Minne en Guido Van Genechten (ill.). Averbode, 2001 Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft / Werner Holzwarth, Wolf Erlbruch (ill.) en Ineke Ris (vert.). De Vries-Brouwers, 2007
