LESPAKKET 2DE EN 3DE GRAAD. Voedings atelier. Een duurzame kijk op voeding

LESPAKKET 2DE EN 3DE GRAAD

Voedings atelier Een duurzame kijk op voeding

Dit lespakket kwam tot stand met steun van de provincie Vlaams Brabant en in samenwerking met Velt en Ecolife.

Auteurs: Dorien Pelckmans (Velt), Leentje Speybroeck (Velt), Stijn Bruers (Ecolife), Ann Van Aperen Ontwerp omslag: Banananas.net Opmaak binnenwerk: Integra Illustratieverantwoording: © PhotoSG - Fotolia.com; © pilipphoto - Fotolia.com; © FOOD-pictures - Fotolia.com; © Brent Hofacker - Fotolia.com; © M.studio Fotolia.com Plantyn Motstraat 32, 2800 Mechelen T 015 36 36 36 F 015 36 36 37 [email protected] www.plantyn.com

© Plantyn nv, Mechelen, België Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Plantyn heeft alle redelijke inspanningen geleverd om de houders van intellectuele rechten op het materiaal dat in dit leermiddel wordt gebruikt, te identificeren, te contacteren en te honoreren. Mocht u ondanks de zorg die daaraan is besteed, van oordeel zijn toch rechten op dit materiaal te kunnen laten gelden, dan kunt u contact opnemen met uitgeverij Plantyn.

Een duurzame kijk op voeding

Deze bundel is van: ...................................................................................................................................................................................................................................................................................

klas: ...................................................................................................................................................................................................................................................................................

mijn groepsleden zijn: 1

...........................................................................................................................................................................................................................................................................

2

..........................................................................................................................................................................................................................................................................

3

..........................................................................................................................................................................................................................................................................

DOEL

- De basisprincipes (tien tips) van duurzame voeding leren kennen aan de hand van analyse van inkopen. - Met de opgedane kennis een maaltijd leren bereiden met duurzame producten volgens de principes van duurzame voeding.

INLEIDING onderwerp ontleden

50 min - Wat is duurzame voeding?

DEELOPDRACHT 1 voorbereiden

2 x 50 min 1. Achtergrondinfo verzamelen volgens één van de tien tips (in groepjes) 2. Beeldmateriaal of ander educatief materiaal verzamelen om de tip te visualiseren (duiding, presentatie tip) 3. Recepten verzamelen volgens je tip 4. planning opmaken voor de uitvoering 5. Bestellijst ingrediënten opmaken 6. Uitwerking van duiding, presentatie tip

DEELOPDRACHT 2 uitvoeren

1 x 50 min Voortaak: een folder, een blikvanger en ingrediënten meebrengen 1. Bereiding van de toastjes 2. Beursstand opstellen (gerecht en tip)

DEELOPDRACHT 3 uitvoeren

EINDRESULTAAT

3 x 50 min - Realisatie beurs - Evaluatie en reflectie

- Je weet wat duurzame voeding inhoudt en je kunt dat staven met argumenten, voorbeelden, materiaal aan de hand van de tien tips. - Je kunt duurzame producten onderscheiden. - Je kunt een maaltijd bereiden met duurzame producten.

Voedingsatelier - Een duurzame kijk op voeding - Plantyn, Mechelen

5

Inleiding – onderwerp ontleden Vul de mindmap aan.

6


50 min

Deelopdracht 1 – voorbereiden benodigdheden Computer met internet

2 x 50 min

werkvorm Groepswerk

resultaat Recept gevonden Achtergrondinformatie gevonden

Vorm een groepje van 2-4 leerlingen volgens één van de duurzaamheidstips. Elke tip moet minstens door één groepje gekozen worden. - Ingrediënten van biologische oorsprong zijn duurzamer. - Seizoensgroenten zijn duurzamer. - Lokale groenten zijn duurzamer. - Minder vlees/vis is duurzamer. - Ingrediënten van eerlijke landbouw zijn duurzamer. - Ingrediënten met minder verpakking zijn duurzamer. - Ingrediënten waarvan minder wordt weggegooid zijn duurzamer. - Zelfgemaakt in plaats van kant-en-klaar. - Gevarieerd eten. - Energie besparen tijdens het bereiden.

Wij kozen voor de tip: ...........................................................................................................................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................................................................................................................


7

Ga op zoek naar achtergrondinformatie en beeldmateriaal.

1A

Volgende les organiseren we een beurs met infostanden. Met je groepje maak je een infostand. Op de infostand voorzie je een A4-folder over jullie duurzame tip.

Ga op zoek naar achtergrondinformatie en beeldmateriaal over jullie tip en bewaar ze in je map (minstens vier artikels).

tip: Gebruik de linkenlijst.

8

i

Ingrediënten van biologische oorsprong zijn duurzamer - www.biomijnnatuur.be: Adressen en informatie over biologische landbouw en producten - www.velt.be: Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren - http://ecosmos.velt.be/: Heerlijk broodbeleg met lokale seizoensgroentjes - http://watervoetafdruk.be/: website met een calculator om de ecologische en watervoetafdruk van maaltijden te berekenen en vergelijken. - http://www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-boodschappen/milieu-en-klimaat/voedselafdruk.aspx: calculator om je totale voedselafdruk te berekenen - www.biogenietengids.be

i

Seizoensgroenten en -fruit zijn duurzamer - www.velt.be: Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren. - www.groentekalender.be: De groente-en fruitkalender online - http://ecosmos.velt.be/: Heerlijk broodbeleg met lokale seizoensgroentjes - http://jongesla.com/category/broodbeleg-2/: Broodbelegreceptjes van Dorien Knockaert

i

Ingrediënten van lokale oorsprong zijn duurzamer - www.rechtvanbijdeboer.be - www.voedselteams.be - www.groentekalender.be: de groente-en fruitkalender online - http://ecosmos.velt.be/: Heerlijk broodbeleg met lokale seizoensgroentjes - http://kookeetleef.wordpress.com/category/broodbeleg-2/: Broodbelegreceptjes van Kookeetleef - http://watervoetafdruk.be/: website met een calculator om de ecologische en watervoetafdruk van maaltijden te berekenen en vergelijken. - http://www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-boodschappen/milieu-en-klimaat/voedselafdruk.aspx: calculator om je totale voedselafdruk te berekenen

i

Minder vlees/vis is duurzamer - www.evavzw.be: Vereniging voor vegetarisme - http://www.groeneprinses.be/category/recepten/broodbeleg/: Verrukkelijke broodsmeersels van De Groene Prinses - http://ecosmos.velt.be/: Heerlijk broodbeleg met lokale seizoensgroentjes - www.goedevis.nl: met een viswijzer om op zoek te gaan naar ‘goede vis’ - http://watervoetafdruk.be/: website met een calculator om de ecologische en watervoetafdruk van maaltijden te berekenen en vergelijken. - http://www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-boodschappen/milieu-en-klimaat/voedselafdruk.aspx: calculator om je totale voedselafdruk te berekenen


i

Ingrediënten van eerlijke landbouw zijn duurzamer - www.oxfamwereldwinkels.be - http://www.befair.be/nl/content/eerlijke-handel - http://www.oxfamwereldwinkels.be/recepten

i

Ingrediënten met minder verpakking zijn duurzamer - http://nl.observ.be/article/4170-x.html?1&show=7 - http://www.fetra.be/Verpakking_-_hefboom_voor_Duurzaamheid.pdf

i

Ingrediënten waarvan minder wordt weggegooid zijn duurzamer - www.voedingscentrum.nl: informatie over voedselverspilling, tips en recepten met restjes - http://www.nietgenoeg.be/Nieuws/65/Lees-ons-basisdossier-over-voedselverspilling.aspx: de campagne van 11.11.11 tegen voedselverspilling - http://www.milieucentraal.nl/themas/milieubewust-eten/voorkom-voedselverspilling: tips en ideeën om voedselverspilling tegen te gaan

Hulp voor de selectie van het materiaal.

-

Voer een kort gesprek met je groepje over je tip. Schrijf alles op wat je al weet omtrent je tip.

-

Stel jezelf enkele vragen over je duurzaamheidstip: • Definieer je tip. Wat betekent de tip? • Waarom is deze tip zinvol? Welke impact heeft deze tip op het leefmilieu? Wat kan deze tip voorkomen en genezen? • Kan je voorbeelden geven in de actualiteit waaruit blijkt dat je tip noodzakelijk is? Dit kan zijn ‘Wat gaat er fout zonder deze tip?’ en ‘Wat gaat er goed met deze tip?’ • Hoe kan ik deze tip zelf in de praktijk brengen? (tips voor de tip!) Dit mag zeker ook vanuit je eigen ervaring.

-

Ga op zoek naar materiaal. Stel jezelf hierbij de volgende selectievragen: • Is dit materiaal duidelijk verstaanbaar voor je medeleerlingen? • Is de link met je tip duidelijk? Geeft deze informatie een meerwaarde voor je tip? • Kan ik met dit materiaal mijn medeleerlingen boeien? Probeer variatie aan te brengen. Droge uitleg afwisselen met beeldmateriaal, filmpje, anekdote, quiz, …


9

Als je alle informatie gevonden hebt, vul je onderstaande kaders in. Duurzame voedingstip

i

Definieer je tip. Waarover gaat het? Wat wil dit zeggen? ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

Impact: doel van de tip, redenen om de tip toe te passen.

i

Waarom is deze tip zo zinvol? Hoe kan deze tip dingen veranderen in ons leefmilieu? Waarvoor zorgt deze tip? ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

Situering

i

Geef voorbeelden van gebeurtenissen of feiten waaruit blijkt dat je tip van belang is. Toon ook aan wat er gebeurt als we geen rekening houden met de tip. Staaf met materiaal. ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

Hoe herkennen?

i

Hoe herken je voedingsmiddelen die deze duurzame tip respecteren? Op welke manier is dit zichtbaar voor een consument? Bv. etiketontleding, info van de producent. ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

10


Duurzame voedingstip

i

Wat kan je zelf doen? Thuis en op school? Geef zelf leuke haalbare creatieve tips om deze tip waar te maken in je eigen leven. ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................


i

Hoe willen jullie dit weergeven in de flyer? ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................


i

Hoe willen jullie dit weergeven op de infostand? ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................


11

Zoek een recept.

1B

Op de infostand presenteer je toastjes met een beleg dat jullie tip in de verf zet. Dit recept maken jullie zelf tijdens de volgende les.

12

i

Houd een ‘culinaire brainstorm’ met je groepje over je tip. Noteer op een blad papier aan welk recept of ingrediënten je zelf denkt. Met deze eerste kernwoorden ga je straks via Google op zoek naar recepten. Je kan een bestaand recept een beetje veranderen met één van de ingrediënten uit de lijst.

i

Gebruik je linkenlijst en snuister op de websites. Gebruik ook je brainstormblad en ga zo gerichter op zoek. Je kan ook foto’s bekijken en je zo laten verleiden tot een recept.

i

Let bij de selectie van je recept op de volgende zaken: - Is dit recept een haalbare kaart voor ons? Is de moeilijkheidsgraad niet te hoog? Lees je recept nauwkeurig na en bekijk of je alles snapt? - Is dit recept een goede vertegenwoordiging van je tip? Zijn er geen tegenstrijdige ingrediënten? - Kan je dit recept op school uitvoeren? Is er accommodatie? - Heb je het nodige materiaal? Oven? Fornuis? Mixer?... - Max. bereidingsduur 50’

i

Algemeen: - Noteer goed elke bron van je materiaal? Op welke website heb je dit materiaal gevonden?


Maak een planning en een winkellijstje.

1C

Planning: een planning is een gedetailleerde handleiding voor de uitvoering van een activiteit. Daarbij houd je rekening met volgende punten

i i i i i

Tijdsplanning: Noteer het verloop van de uitvoering. Hoeveel tijd zal je nodig hebben, kunnen spenderen aan elk van de stappen? De inkopen? De bereiding? Het voorbereiden van de presentatie? Het geven van de presentatie? Taakverdeling: Wie doet wat? Wie doet de inkopen? Wie maakt de flyer? Materiaal: Wie zorgt voor welk materiaal? Locatie: Waar gaan de activiteiten door? Vraagt dit organisatie? Afloop: Afronden en opruimen niet vergeten

wanneer

wat

wie

materiaal


13

Winkellijstje:

-

14

Noteer nauwkeurig alle ingrediënten met de juiste hoeveelheden (berekend op basis van het aantal aanwezigen). Logistiek: waar ga je de ingrediënten bewaren tot gebruik?

groenten

slagerij

droge voeding

fruit

vis

bakkerij

kruiden

zuivel

eieren


Deelopdracht 2 – uitvoeren

50 min

Voortaak: Breng een folder (per leerling), een blikvanger en ingrediënten mee.

benodigdheden Keuken Tafel voor beursstand Folder, blikvanger

werkvorm Groepswerk

resultaat Recept gevonden Achtergrondinformatie gevonden

Beursstand opstellen

2A

Met volgende criteria moet je minimum rekening houden bij het opstellen van de stand.

i i i i i

je hebt maximum 1 tafel ter beschikking (deze mag, maar moet je niet gebruiken) je maakt gebruik van zowel 2D als 3D materiaal je serveert je hapje in/aan de promostand je zorgt voor een creatieve blikvanger de informatieve folder (A4) is aanwezig in de stand

Een promostand moet ogen! Zorg voor een wauw-effect.


15

Keukenopdracht: toastjes bereiden

2B

Gerecht

i i

Gebruik je planning Werk je gerecht uit met aandacht voor de basisregels rond hygiëne, organisatie van de werkomgeving en gebruik van de geschikte technieken. - hygiëne en bewaren: • voedselveiligheid en hygiëne (haccp): hoe voorkom je gevaren en werk je veilig in de keuken? • persoonlijke hygiëne: haar, handen, mond, ... • hygiëne in de keuken: natje en droogje • bewaren: respecteer de koudeketen - werkpostinrichting en hulpmiddelen: • voorbereiding=werkpostinrichting: producten proceskwaliteit • opruimen en afval sorteren: vaatwas, opruimen, schoonmaken • hulpmiddelen: fornuis, oven, diepvriezer,... - wegen, meten en rekenen - basisprincipes en technieken: schillen, snijden... - presenteren en samen eten: • Hoe ga je je gerecht presenteren? • Waar en hoe worden de broodjes opgegeten?

Afloop

i

16

Werk alles netjes af. Ruim je spullen op, plaats alles terug zoals het stond, verzamel je materiaal, enz.


Deelopdracht 3 – beurs & evaluatie

3 x 50 min

Beurs

3A

De beurs wordt geopend. Per stand is er steeds één leerling die de stand bemant. De andere leerlingen lopen rond en bezoeken de andere standen. Wissel regelmatig af.

Reflectie

3B

Wat vond je het fijnst aan de opdracht?

Opzoekwerk Flyer maken Uitvoeren van de beurs Uitvoeren van het gerecht

Wat heb je bijgeleerd?

i

Opzoekwerk ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i

Flyer maken ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i

Uitvoeren van de beurs ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i

Uitvoeren van het gerecht ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................


17

Waar was je minder tevreden over?

i

Opzoekwerk ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i

Flyer maken ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i


..................................................................................................................................................................................................................................................................

i


..................................................................................................................................................................................................................................................................

Wat zou je de volgende keer anders doen?

i

Opzoekwerk ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i

Flyer maken ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i


..................................................................................................................................................................................................................................................................

i


..................................................................................................................................................................................................................................................................

18


Wat vond je van je eigen aandeel?

i

Opzoekwerk ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i

Flyer maken ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i


..................................................................................................................................................................................................................................................................

i


..................................................................................................................................................................................................................................................................

Hoe verliep de samenwerking binnen de groep?

i

Opzoekwerk ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i

Flyer maken ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i


..................................................................................................................................................................................................................................................................

i


..................................................................................................................................................................................................................................................................


19

Wat zou je met wat je nu geleerd hebt verder graag doen? Heb je suggesties, ideeën?

i

Opzoekwerk ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i

Flyer maken ..................................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................

i


..................................................................................................................................................................................................................................................................

i


..................................................................................................................................................................................................................................................................

20


Notities ...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................


21

In deze les worden verschillende aspecten van duurzame voeding op een eenvoudige manier aangebracht. In een eerste fase bekijk en analyseer je de inhoud van jouw favoriete belegde broodje. Nadien maak je een effectenrapport van de ecologische voet- en waterafdruk van dat broodje. In een tweede fase ga je met de opgedane kennis zelf een duurzaam broodje samenstellen. Daarvoor krijg je een uitgebreide ingrediëntenlijst.

in samenwerking met

Dorien Pelckmans Leentje Speybroeck Stijn Bruers Ann Van Aperen

www.plantyn.com/voedingsatelier

LESPAKKET 2DE EN 3DE GRAAD. Voedings atelier. Een duurzame kijk op voeding

Recommend Documents