Lesbrief Voorleestekst: Over dertien hectare dertien hectare organiseert elke twee jaar een tentoonstelling in Heeswijk-Dinther. De eerste was in 2003. De tentoonstelling van de kunstwerken was altijd buiten op een grasveld en in een bos. De oppervlakte van het veld en het bos is 13 hectare, zo komt de organisatie dus aan haar naam. Dit jaar zijn er 3 plekken waar dertien hectare kunst exposeert: bij de boer op het grasveld en in het bos aan de Meerstraat, bij de broeders op de abdij van Berne en bij de burgers in het centrum van Heeswijk-Dinther. Wij gaan met onze groep naar de abdij waar 6 kunstwerken staan. Een rondleider vertelt er van alles over de kunstenaars en hun werk. We doen daar ook korte opdrachten. Vragen: Wie heeft er wel eens gehoord van dertien hectare? Wie is er wel eens naar een tentoonstelling van dertien hectare geweest? Wat heb je toen gezien?
Voorleestekst: Over het thema van de tentoonstelling De tentoonstelling heet control + alt + delete, de toekomst nu. Control, alt en delete zijn 3 toetsen op het toetsenbord van je computer. Als je die 3 toetsen tegelijkertijd indrukt start je computer opnieuw op. Vaak doe je dat als je computer is vastgelopen of niet meer goed werkt. Na het indrukken van die 3 toetsen gaat je computer alle informatie en bestanden opnieuw ordenen. Er wordt weggegooid, bewaard, vernieuwd, gerepareerd en schoongemaakt. Er ontstaat ruimte voor een nieuwe start; zo kan de computer zijn werk weer doen. dertien hectare vergelijkt de computer met onze manier van leven.
Wij moeten ook eens een keer op control+alt+delete drukken zodat ons snelle leventje voor een moment stopt en wij rustig kunnen kijken wat we willen bewaren of weg willen gooien. Wat we willen vernieuwen, wat we moeten repareren en schoonmaken. Alle beslissingen die we daarover nemen hebben gevolgen voor de toekomst. Net zoals je computer steeds meer kan en sneller wordt, kan er in ons leven ook steeds meer en wordt ons leven ook steeds sneller: we reizen in een dag om de wereld en zetten in 3 minuten een maaltijd op tafel. We kunnen elk moment van de dag contact hebben met iemand en elk moment van de dag informatie opvragen over wat je maar wilt. Maar wil dat ook zeggen dat daardoor het leven beter is, of dat we daar gelukkiger van worden? Vragen: Vind je dat je een snel leven hebt? Waarom? Vertellen papa en mama, of opa en oma wel eens over vroeger? Waar vertellen ze dan over? Wat zijn de grootste verschillen tussen jouw leven en het leven van papa en mama toen die zo oud waren als jij? De toekomst nu. Kan dat?
Voorleestekst: Veranderingen in het dorp In de tentoonstelling control + alt + delete, de toekomst nu staan we even stil en kijken wat er in een dorp veranderd is in de afgelopen jaren en wat er nog gaat veranderen. En wat er nodig is voor toekomst. Dat stilstaan en kijken kan tijdens de expositie op drie verschillende plekken: 1. Waar nu 13 hectaren bos en grasveld zijn, stonden nog niet zo heel lang geleden varkensstallen en liepen koeien buiten. 2. Op de abdij van Berne wonen sinds 1857 broeders. Ze vormen een kloosterorde van Norbertijnen. Vanwege de kleur van hun kleding worden ze ook wel witheren genoemd. Het geloof was voor bijna iedereen belangrijk. Mensen gingen ook vaak naar de kerk, nu is het geloof voor veel mensen niet meer zo belangrijk. 3. In het centrum van Heeswijk-Dinther stond tot 1973 een melkfabriek. De woning van de directeur wordt binnenkort onderdeel van de Jumbo supermarkt. Er waren vroeger meer kleine winkels, de meesten zijn verdwenen. Wij gaan stilstaan en kijken op de abdij van Berne.
Vragen: Wie heeft er wel eens gehoord van de abdij? Wie is er wel eens geweest? Vertel daar eens over?
Voorleestekst: De abdij De abdij van Berne is een historische plek. Het is een van de oudste abdijen van Nederland. Op de abdij werken en wonen de Norbertijnen. Norbertijnen zijn monniken die met elkaar een gemeenschap vormen. Een van hun leefregels is ‘Ad ome opus bonum paratus’. Dat is latijn voor ‘tot elk goed werk bereid’. Vraag: Als deze leefregel ook voor jou geldt, wat zou je vandaag dan kunnen doen? De Norbertijnen helpen mensen. Zo was pater van der Elzen erg betrokken bij de arme boeren in Noord-Brabant. Hij richtte organisaties op waarin de boeren samenwerken. Die heten coöperaties. De Boerenleenbank was een van de coöperaties, een bank waar boe-ren geld konden lenen als ze dat nodig hadden. Nu is de Boerenleenbank onderdeel van de grote Rabobank. In 1886, hebben de Norbertijnen het gymnasium Bernrode opgericht. Dat ligt nog steeds tegenover de abdij. Ook het openluchttheater De Kersouwe is opgericht door de Norbertijnen. In 1920 startten ze een drukkerij. Die is nu niet meer in gebruik. Op het terrein van de Abdij is ook een boekwinkel. De abdij is ook verbonden met India. Op verschillende plekken hebben ze daar missieposten gesticht. Vraag: Nu je dit weet, is het verleden van de abdij dan belangrijk voor de samenleving nu? Waarom? Wie weet wat een missiepost is? Vroeger woonden en werkten er veel monniken op en rond de abdij. Toen was het geloof nog heel belangrijk voor bijna alle mensen. Dat wil niet zeggen dat het stil is geworden op de abdij. De Norbertijnen hebben van de abdij een plek gemaakt waar iedereen mag komen om na te denken, samen te zijn en te praten. De mensen die de abdij bezoeken trekken zich even terug uit hun drukke leven om stil te staan in het nu.
Opdrachten Voorleestekst: Stilte
Als je goed na moet denken is het fijn als het stil is. Als je helemaal aan niets wilt denken is het ook fijn als het stil is. Jullie gaan nu opdrachten doen en maken die te maken hebben met stilte. Maar eerst kijk je naar een filmpje.
Met de hele klas 1. Film Freeze!
https://www.youtube.com/watch?v=PkQMX_4rN7o Nick Steur is een van de kunstenaars op de abdij. Hij treedt vier keer op met de voorstelling Freeze! Vragen: Wat betekent de titel FREEZE! Denk je dat het moeilijk is wat Nick Steur doet? Waarom? Is het belangrijk voor Nick dat het stil is om hem heen? Waarom?
Voorleestekst:
Nick Steur zegt: “ Ik moet me 100% concentreren en maar één handeling tegelijk doen. Dat vind ik wel een mooi gegeven. Alles gaat tegenwoordig zo snel en we doen zoveel tegelijk. Ik wil graag aanwezig zijn in het nu, zonder ruis, en me concentreren op één actie, iets dat ik echt wil doen.” Vraag: Wanneer moet jij je 100% concentreren? Vind je dat moeilijk? Waarom? Welke twee dingen kun jij goed tegelijk doen? En wat niet?
In groepjes 2. Stapelen
Tijd: 10 minuten Nodig: Spelkaarten, blokken. Eventueel kan er ook gestapeld worden met kleine voorwerpen die voorhanden zijn zoals de inhoud van een etui. Maak groepjes van 2. Stap 1 • 1 Leerling gaat stapelen, de andere leerling praat/zingt/ danst zacht. (maar mag de voorwerpen waarmee gestapeld wordt of de leerling die aan het bouwen is niet aanraken!) •
Na 3 minuten wisselen de leerlingen van rol.
Vraag: Hoe ging het stapelen? Had je last van de ander? Of juist niet?
Stap 2 • Leerlingen stapelen 2 minuten samen. Vraag: Hoe ging het bouwen nu? Wat was het verschil?
Met de hele klas 3. Tegenstelling ervaren
De groep gaat 3 minuten, rennen, springen, bewegen en roepen. Daarna is de groep 3 minuten stil. Vragen aan de groep: Omschrijf stilte eens? Wat doet stilte met jou? Was het echt stil? Welke drie minuten lijken het langst te duren? Hoe komt dat?
Met de hele klas 4. Stellingenspel Instructie Lees een stelling voor. Iedere leerling kiest positie. Leerlingen die voor zijn, gaan rechts van u staan. Wie tegen is, gaat links staan. Wie nog geen mening heeft gaat in het midden staan. Vraag een leerling naar de motivatie van zijn keuze. Wie door een antwoord van een ander van mening verandert, kan van plaats verwisselen. Herhaal dat enkele malen. Stellingen: • Stilte is fijn. • Stilte is belangrijk.
In groepjes 5. Op het woord STILTE associëren Tijd: 5 Minuten Nodig: Pen, post-it, lege muur, deur of raam, mobiel Vraag: Waar denk je aan bij het woord STILTE Schrijf 1 woord op. Plak alle post-its als een woordenwolk (wordcloud) op de muur, het raam of de deur. Bespreek de uitkomst. Vragen: Welk woord komt het meest voor in de wolk? Hoe komt dat? Welk woord past het best? Waarom? Zijn er opvallende associaties? Schrijf op 1 post-it de naam van je school en groep. Maak een foto van de woordenwolk en mail deze naar
[email protected]
Individueel 10. Brief aan de toekomst Voorleestekst: Als er veel verandert gaat de tijd snel. Er verdwijnen dingen omdat ze niet meer nodig zijn of omdat er een andere bestemming voor is gevonden. Mensen gaan dood en er worden weer mensen geboren. Afscheid nemen van dat wat we goed kennen, is soms moeilijk. Maar nieuwe dingen, plekken en mensen ontdekken is ook weer spannend en uitdagend. Soms vergeten we wat belangrijk is. Sta eens stil en kijk eens wat nu waardevol en belangrijk is voor jou.
Opdracht Schrijf een mail aan de toekomst 1. Begin met je naam, leeftijd, adres, woonplaats, groep en school. 2. Schrijf dan je mailadres op, of dat van je ouders. 3. Maak een top 10 van de belangrijkste dingen in jouw leven. 4. Kies uit deze lijst 3 dingen die je mee wil nemen naar de toekomst. Schrijf op waarom deze dingen belangrijk zijn. 5. En verzin 3 dingen die nu misschien nog niet bestaan maar die belangrijk zouden kunnen zijn voor jou. 6. Stuur de brief naar
[email protected]
