Lentekriebels zomersproeten herfstbuien wintertenen Teksten: Ineke Strouken en Albert van der Zeijden Foto’s: Nationale Beeldbank, Nederlands Openluchtmuseum, Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed, Ton Fischer, Rick Huisinga en Jan Stads.
Seizoenen De seizoenen bepalen voor een groot deel ons leven. Nog niet zo lang geleden was dat meer dan nu. Maar wat zijn seizoenen eigenlijk? Seizoenen worden bepaald door de schuine stand van de aardas ten opzichte van de zon, die het jaar in vier perioden van drie maanden verdeelt. Daardoor is het in onze streken in het ene gedeelte van het jaar warm en in het andere gedeelte koud. Wij noemen de seizoenen lente, zomer, herfst en winter. Als het bij ons zomer is, is het op het zuidelijk halfrond winter en omgekeerd. Hoewel de astronomische jaargetijden niet gelijk lopen met de meteorologische seizoenen houden wij 21 maart, 21 juni, 21 september en 21 december als overgang naar een nieuw seizoen aan. De temperatuur loopt in de lente langzaam op, waarbij het binnenland eerder warm wordt dan de kuststreek. Dat komt door het koude zeewater.
In de winter staat de zon laag boven de horizon, waardoor de baan van de zon korter is en die ons minder lang van daglicht voorziet.
De zomer begint op de langste dag van het jaar, maar dat is niet tevens de warmste dag. Het duurt een poosje voordat alles op temperatuur is.
Als de herfst begint staat de zon precies boven de evenaar. De dag en de nacht duren dan overal ter wereld even lang. De weersomstandigheden zijn meestal grillig in de herfst: van stormachtig tot zonnig tot zeer nat of mistig.
2
Leven vo lgens de s eizo enen
De seizoenen hebben invloed op lichaam en geest. De meeste mensen voelen zich het best bij zonnig, droog weer.
Seizoensinvloeden De seizoenen hebben invloed op ons lichaam en onze geest. De een is gevoeliger voor deze invloeden dan de ander, maar ze zijn onmiskenbaar. De lichamelijke weerstand van de mens is in de winter duidelijk minder dan in de zomer. Dat komt niet alleen door de kou, maar vooral door de lagere luchtvochtigheid. Wanneer onze slijmvliezen uitdrogen, zijn we vatbaarder voor virussen, die zelf weer profiteren van koud weer. Tegelijkertijd hebben we vaak te weinig vitamine D in ons lichaam, omdat we minder zon krijgen.
De weerstand van het lichaam neemt af in de winter.
Grote temperatuurswisselingen zijn ook een aanslag op ons immuunsysteem. Voorjaarsmoeheid ontstaat door een opeenhoping van gifstoffen in het lichaam en een vastenkuur helpt dan vaak. Ook onze psychische weerstand is vaak in het ene seizoen sterker dan in het andere. Hooikoorts en herfst- en winterdepressies zijn bekend om hun seizoensgebondenheid, maar ook migraine, vermoeidheid en bloeddruk reageren op luchtdrukverschillen en weersomstandigheden. Er zijn duidelijke pieken in het aantal zelfmoorden in bepaalde delen van het jaar, zoals in de herfst en in de donkerste tijd van het jaar. Er blijven wel grote persoonlijke verschillen. Sommige mensen hebben het zwaar bij stormachtig weer, anderen genieten juist van lekker uitwaaien. Gemiddeld blijken mensen zich het best te voelen bij zonnig en droog weer en ongeveer 20°C.
De herfst wordt door veel mensen ervaren als een mooi, ruig seizoen, maar er zijn ook mensen die er depressief van worden.
3
Leven vo lgens de s eizo enen
Afhankelijk van de seizoenen De winter was tot het begin van de twintigste eeuw een donkere, koude en hongerige periode waar mensen erg tegenop zagen.
Met Pasen begon de tijd waarin er hard gewerkt moest worden, maar er ook genoeg te eten was.
In de zomer moest men zorgen genoeg eten voor de winter in huis te halen.
De uitvinding van het wecken, eind negentiende eeuw, zorgde ervoor dat mensen in de winter geen honger hoefden te lijden.
Ruim honderd jaar geleden was de afhankelijkheid
en heeft elk gezin een koelkast en een diepvries
van mensen van het weer nog veel groter dan nu.
ter beschikking. Toch is niet alle honger in
Dat veranderde toen aan het einde van de negen-
Nederland verdwenen en kunnen de voedsel
tiende eeuw het wecken werd uitgevonden.
banken de vraag van mensen die hulp nodig
Mensen konden vanaf dat moment ook in de
hebben niet aan.
winter hun voedsel goed houden en hoefden geen honger meer te lijden. Tegenwoordig kun je
Ook de mogelijkheid om huizen te verwarmen
alles het hele jaar door in de supermarkt kopen
en te verlichten nam in de twintigste eeuw toe. Vanaf de jaren dertig werden de Nederlandse huizen langzamerhand aangesloten op het
De mensen deelden het jaar op in twee delen: het
elektrisch licht en in de jaren zeventig en tachtig
goede deel, de zomer en het slechte deel, de winter.
lieten steeds meer gezinnen centrale verwarming
Voor elk deel moest men zich klaarmaken en daarom sprak men van het voorjaar en najaar in plaats van de
aanleggen. De donkere, koude en hongerige
lente en de herfst. De winter begon in Nederland op
wintermaanden verloren daarmee hun slechte
Sint-Maarten (11 november) en de zomer op Pasen.
imago. 4
Leven vo lgens de s eizo enen
Sommige groenten konden buiten blijven staan totdat ze gegeten werden.
Als het enigszins kon, wilden de vrouwen op Sint-Maarten (11 november) hun kelder gevuld hebben.
Winterklaar maken In oktober en november stond de winter voor de deur. Tijd om het huis en het land winterklaar te maken. Vrouwen hadden de taak het huis in gereedheid te brengen. Hoewel er net als in het voorjaar ook gepoetst werd, kreeg de kelder de meeste aandacht. Deze moest zo gevuld zijn dat alle gezinsleden de hele winter voldoende te eten hadden. Daar waren de vrouwen ‘s zomers druk mee. De kelder werd goed schoon gemaakt, gewit en er werden witte randjes gehaakt of geknipt om de planken te versieren. Daarna werd de kelder gevuld, in de twintigste eeuw met veel weckpotten, maar daarvoor vooral met gedroogde of gezouten groente en vlees. Fruit werd vaak bewaard op de zolder waar het elke week omgelegd moest worden. Aardappels gingen in een speciale aardappelkelder. Ook de moestuin en het land werden winterklaar gemaakt. Sommige groenten konden de hele winter blijven staan, zoals boerenkool en spruitjes. Andere groenten moesten op een vorstvrije, droge plaats Het varken werd aan een ladder gehangen, opengesneden en vervolgens uitgebeend.
worden bewaard, zoals winterpeen en selderijknol, of werden op zout gezet, zoals witte kool. De grond werd omgespit of omgeploegd om in het voorjaar snel te kunnen beginnen. En natuurlijk werd het vee op stal gezet. In november werd er ook geslacht. Buren hielpen elkaar bij het slachten. Een belangrijke taak was het ‘bloedroeren’, zodat het bloed niet kon stollen. Wij huiveren als wij denken aan het nuttigen van bloed van een dier, maar nog niet zolang geleden was bloed een belangrijk ingrediënt. Immers, van bloed werd men sterk en daarom werd bloed verwerkt in bijvoorbeeld bloedworst. Van de koe of het varken werd alles gebruikt, bijna niets werd weggegooid. Belangrijk was om na de slacht meteen alles te verwerken door het te pekelen, op gelei of onder vet te zetten, te roken of te drogen en er worst van te maken. Voor kinderen was de slachttijd een gezellige tijd. Ze kregen kaantjes te eten en mochten de blaas hebben om een foekepot te maken. 5
Leven vo lgens de s eizo enen
A ll e r z i e l e n De maand november opent met een feest dat nauw verbonden is met de tijd van het jaar. Het einde van de zomer symboliseert in zekere zin het levenseinde. Op 2 november, met Allerzielen, worden de overledenen van het afgelopen jaar herdacht. Traditioneel gebeurde dit in de kerk. Het was aanvankelijk dus vooral een religieus feest, waarbij werd gebeden voor het zielenheil van de overledenen. In de negentiende eeuw werd het verzorgen van de graven een belangrijk onderdeel van het Allerzielen Op Allerzielen worden de overledenen herdacht. De graven worden schoongemaakt en versierd met witte chrysanten.
ritueel. Nabestaanden trokken naar de begraafplaatsen om de graven van hun naasten te verzorgen en te versieren met bloemen. Tegenwoordig worden op begraafplaatsen ook allerlei
Op begraaf plaatsen wordt gezamenlijk gerouwd om de overleden dierbaren, die soms niet eens op het kerkhof begraven liggen, maar bijvoorbeeld zijn uitgestrooid op zee. Er zijn allerlei rituelen, zoals kaarsjes branden, muziek en warme wijn.
wereldlijke rituelen georganiseerd. Allerzielen is een feest van het licht. In de avonduren worden op veel begraaf plaatsen de paden verlicht met fakkels. De nabestaanden krijgen een kaars die ze op het graf neerzetten. Veel begraafplaatsen organiseren rituelen waarmee de overledenen van het afgelopen jaar worden herdacht. Jongeren kennen Allerzielen beter in de gedaante van Halloween. Het is een feest
Halloween (de avond voor Allerheiligen) is een griezelfeest waarbij jongeren als spook of geraamte verkleed gaan.
met een hoog griezelgehalte, waarbij jongeren verkleed als spook of skelet op pad gaan. In Nederland werden al in de jaren tachtig en negentig Halloweenparty’s georganiseerd, waar jongeren verkleed naartoe gingen. In Engeland en Amerika vieren ze het feest door verkleed en met een pompoenlampion langs de deuren te gaan om snoep op te halen. Het langs de deuren gaan is een variant die tegenwoordig ook in Nederland steeds meer voorkomt. In Engeland noemen ze dit spel ‘trick or treat’: de bedoeling is om de bewoner een beetje bang te maken, het onheil is alleen af te kopen met snoep of geld. 6
Leven vo lgens de s eizo enen
Zoals bij veel winterfeesten speelt de symboliek van het licht in het donker een belangrijke rol. In die zin is Sint-Maarten een echt winterfeest, in de periode met lange nachten en korte dagen.
S i n t- Maa r t e n Sint Maarten leefde in de vierde eeuw na Christus.
Met Sint-Maarten, op 11 november, begon in de belevenis van mensen het slechte seizoen. Men probeerde op die dag klaar te zijn voor de winter. Op Sint-Maarten was het feest. Er waren sint-maartensmarkten waar vee werd verhandeld en pacht werd betaald. ’s Avonds werden de sint-maartensvuren gestookt, was er muziek en konden de mensen dansen en plezier maken. Sint-Maarten was ook het eerste bedelfeest in de winter. Arme mensen gingen met
Kinderen gaan langs de deur om een sint-maartensliedje te zingen en snoep te krijgen.
een verlichte voederbiet of knolraap langs de deuren om geld, voedsel of brandstof op te halen. Daarbij zongen ze één van de vele sint-maartensliederen: ‘Hier woont een rijke man die veel geven kan. Veel zal hij geven, lang zal hij leven’. Limburg, Noord-Holland en Groningen gelden traditioneel als de regio’s waar de Sint-Maartenviering het meest voorkomt. In de stad Utrecht wordt al sinds de Middeleeuwen Sint Maarten vereerd. In de Dom worden zijn relieken bewaard en het stadswapen van Utrecht heeft de kleuren van deze heilige weldoener. Sint Maarten was in zijn tijd een heel populaire geestelijke. 7
Leven vo lgens de s eizo enen
Sinter klaas
Sinterklaas heeft zich meer en meer ontwikkeld tot een familiefeest, waarbij we voor elkaar surprises en sinterklaasrijmen maken.
Sinterklaas komt aan met de stoomboot en wordt ingehaald door de kinderen.
De belangrijkste feesten gedurende de winterperiode zijn Sinterklaas en Kerstmis. Sint Nicolaas was in heel Europa een bekende heilige, maar alleen in Nederland ontwikkelde hij zich tot de kindervriend die wij nu nog kennen en die op 5 december de kinderen verrast met cadeautjes. Het heeft waarschijnlijk te maken met de zestiende-eeuwse Reformatie. Tot die tijd was Sinterklaas een openbaar feest dat zich vooral op straat afspeelde. In de protestantse Republiek der Verenigde Nederlanden deden ze niet aan paapse bijgelovigheden en de oplossing die werd
Tegenwoordig is er vanwege zijn uiterlijk weerstand tegen Zwarte Piet.
gevonden was om er dan maar een gezellig huiselijk feest van te maken. In de zestiende en zeventiende eeuw vierde men sinterklaasochtend. In de nacht van 5 op 6 december, de eigenlijke dag van Sinterklaas, deponeerde de goedheiligman zijn cadeautjes in de schoorsteen, waar de kinderen ze de volgende ochtend vonden. Tegenwoordig vieren wij vooral pakjesavond, dus eigenlijk aan de vooravond van de dag van Sinterklaas.
Pepernoten, chocoladeletters en speculaasvrijers zijn onlosmakelijk verbonden met het sinterklaasfeest.
8
Leven vo lgens de s eizo enen
Nog steeds hebben wij de behoefte om de donkere midwinter periode te verlichten met vele lampjes.
Het zichtbaar maken van het kerstverhaal met stal, dieren en mensen heeft zijn oorsprong in de Middeleeuwen.
Midwinterperiode Het gebruik van de kerstboom is in de negentiende eeuw door Duitse immigranten meegenomen naar Nederland.
In Midden-Brabant gaan kinderen op Driekoningen (6 januari) langs de deur om liedjes te zingen en snoep te krijgen.
De tijd tussen 21 december en 6 januari gold als
de kerststal niet bedacht, maar met zijn levende
de donkere midwinterperiode. Moest men de
kerststal in de dertiende eeuw wel zeer bijgedra-
hele winter heel zuinig zijn met voedsel, licht en
gen aan de verspreiding van het gebruik.
brandstof, in deze tijd mochten de mensen even bijtanken voordat het tweede, moeilijkste deel
De kerstboom is van minder lang geleden. De
van de winter begon. De buiken werden
kerstboom was al bekend in het zestiende-eeuwse
volgegeten, de huizen lekker warm gestookt en
Duitsland, maar werd pas in de negentiende eeuw
men was even niet zo zuinig met licht. Ook voor
door Duitse immigranten geïntroduceerd in
arme mensen werd gezorgd. Zij mochten langs
Nederland. Vooral het koningshuis was er al vroeg
de deuren gaan om een kerstlied te zingen en
bij. Koning Willem III was getrouwd met de Duitse
daarvoor een plak kerstbrood te krijgen.
prinses Sophie, die het gebruik kende uit haar jeugd in Duitsland en het vervolgens introdu-
Met Kerstmis wordt de geboorte van Jezus
ceerde aan het Nederlandse hof. Het is opvallend
gevierd. Het is van origine een religieus feest, dat
hoeveel Duitse migranten in de negentiende
zich echter meer en meer ontwikkeld heeft tot een
eeuw een eigen winkeltje opzetten in Nederland.
gezellig familiefeest. Het wordt vooral thuis
Duitse namen, zoals Hunkemöller, herinneren hier
gevierd, rond de kerstboom en met een copieus
nog aan. De kerstbomen die zij in hun etalages
feestmaal. In katholieke gezinnen wordt een
neerzetten, waren voor iedereen te zien. Het was
kerststal neergezet, een gebruik dat terug te
een voorbeeld dat navolging kreeg.
voeren is op de heilige Franciscus. Hij heeft 9
Leven vo lgens de s eizo enen
Winterv e r m aa k De winter was een moeilijke periode. Maar naast de kou en honger die het met zich
Op zeventiende-eeuwse schilderijen, zoals van Hendrick Avercamp, is te zien dat de winter ook een tijd van ijspret was.
meebracht, was er ook tijd om plezier te maken. Immers het werk op het land lag stil
Diverse sporten zijn verbonden met het ijs. Het
en het was vaak zo koud dat wekenlang alles
kolven, tegenwoordig vooral een binnensport die met
bevroren was. Op oudere schilderijen is te
name in West-Friesland wordt beoefend, werd in de
zien dat het heel gezellig was op het ijs. Niet
zestiende en zeventiende eeuw ook op ijs gespeeld.
alleen met de koek-en-zopietenten, maar
Kolven is een balsport waar je met een kolfstok (die er
ook met schaatsen en sleeën.
uitziet als een hedendaagse hockeystick) de bal naar een bepaald doel moet spelen. De prikslee was meer voor kinderen. De schaatsen, van bot gemaakt, waren nog niet zo snel als de metalen schaatsen nu en men gebruikte stokken om zich af te zetten.
Koek-en-zopietenten horen sinds de zeventiende eeuw bij de ijspret. Zopie was een warm mengsel van bier, rum, eieren, kaneel en kruidnagelen.
Zo gauw het gaat vriezen, worden de schaatsen van zolder gehaald. Er gaat niets boven schaatsen op natuurijs.
In de zeventiende eeuw was het ijskolven populair en net als toen wordt er nu nog gesport op het ijs.
Bij het schoon rijden zwieren de paren over het ijs.
10
Leven vo lgens de s eizo enen
Sint-Valentijn wordt in Westerhoven elk jaar gevierd met een processie naar zijn kapel. Bij de kapel bevindt zich een bron met geneeskrachtig water.
Het carnaval in Maastricht wordt gekenmerkt door kleurrijke en zelfgemaakte kostuums, die het Maastrichtse carnaval een bijna Venetiaanse uitstraling geven.
Licht in de donkere tu nnel Op 14 februari – Valentijnsdag ofwel Sint-Velten, zoals de heilige in het Nederlands heet – won de zomer het voor de eerste keer een beetje van de winter. Het was een heugelijke dag, want het betekende dat er langzaam een einde aan de winter kwam. Alleen kon het laatste staartje nog behoorlijk koud zijn. Met carnaval wordt het einde van de winter ingeleid. Carnaval is typisch een straatfeest. Vooral het zuiden Op Aswoensdag halen katholieken een askruisje in de kerk. De as staat voor boetedoening en het ritueel luidt de vastenperiode in.
en oosten van Nederland staan elk jaar weer op hun kop met carnavalsoptochten en feestelijke uitgelatenheid. Carnaval is het feest van de omgekeerde wereld. Iedereen neemt een rol aan. De macht wordt symbolisch overgedragen aan Prins Carnaval. Elk carnaval heeft zijn eigen karakter. Carnaval eindigt met het haring happen als symbool voor de magere periode die eraan komt. Na carnaval volgt de vastentijd. Het drinken en hossen
Voor Pasen werd tot vijftig jaar terug het hele huis schoon gemaakt. Van boven naar onder en van achter naar voren. Alles werd uit de kasten gehaald en gewassen. Ook de matrassen werden gelucht.
met carnaval wordt gevolgd door een ingetogen periode, waarin de geest weer het overwicht moet zien te krijgen over het lichaam. Onder jongeren is het nieuwe vasten al enige jaren een trend. Ze zijn niet gelovig, maar nemen zich wel voor om veertig dagen lang bijvoorbeeld geen alcohol te drinken of uit te gaan. 11
Leven vo lgens de s eizo enen
Pa s e n
De eieren staan symbool voor vruchtbaarheid.
Met Pasen wordt de overgang gevierd van het slechte naar het goede seizoen, de tijd van schaarste is voorbij, de tijd van overvloed komt eraan. Het was vroeger het belangrijkste feest in het jaar. Pasen is het religieuze feest van de opstanding van Jezus uit het graf, maar bij velen zal het vooral bekend zijn als het feest van het beschilderen van de eieren en van de paashaas, die deze eieren in de tuin komt verstoppen. Voor Nederland is de paashaas een betrekkelijk nieuwe traditie, die pas in de negentiende eeuw via een uit het Duits vertaald boek werd geïntroduceerd. In Duitsland is de paashaas al vele eeuwen langer bekend en had daar vooral een pedagogische functie. Alleen brave kinderen kregen een ei.
De eieren werden vroeger geverfd en door de boeren naar de notabelen en arme mensen gebracht. Tegenwoordig versieren ze het paasontbijt.
Op de zondag voor Pasen, Palmpasen, trekken in sommige delen van het land kinderen met palmpaastakken door de straten. Het is een herinnering aan de intocht van Jezus in Jeruzalem.
Na de winter en een veertigdaagse vastenperiode keek men uit naar het paasontbijt. Ook nu nog ontbijten veel mensen aan een mooi gedekte tafel met een boterlam en veel eieren.
De paashaas deed in de negentiende eeuw zijn intrede en verving de paasvogel. Bij katholieken ging het verhaal dat de paasklokken, die op paaszaterdag weer mochten luiden, de eieren meebrachten uit Rome. 12
Leven vo lgens de s eizo enen
Op Hemelvaart trekken mensen eropuit. Men noemde dat ‘hemelvaren’. Vooral de ochtenddauw zou geneeskrachtig zijn.
Op veel plaatsen worden tegenwoordig op Hemelvaart natuurtochten georganiseerd.
De natuur ontwaakt In de lente ontwaakt de natuur uit een diepe winterslaap. De dagen lengen, het weer wordt weer aangenamer, we trekken eropuit. Twee typische gebruiken die bij het voorjaar horen zijn Luilak en Dauwtrappen, die allebei rond Pinksteren plaatsvinden. Met Luilak worden de langslapers gestraft voor hun luiheid. De kinderen trekken er al vroeg op uit. De jongste kinderen op de fiets, met een stapel lege blikjes aan de bagage drager die met veel lawaai over de straat slepen en iedereen Op Luilak worden de langslapers gestraft.
wakker maken. De oudere kinderen zetten grovere middelen in en gooien bijvoorbeeld met eieren en meelzakjes tegen de ramen van langslapers. Op nog weer andere plekken wordt de luilak rondgedragen in een optocht. Zoals de Luilak hoort bij het westen, hoort het dauwtrappen bij het oosten van Nederland. Het gebruik vindt plaats op Hemelvaart en net als bij Luilak is het zaak om vroeg op te staan. Met Hemelvaart ga je dauwtrappen, dat wil zeggen dat mensen om vijf uur ‘s ochtends al gaan fietsen of wandelen in de natuur en met blote voeten op het vochtige gras lopen. Tegenwoordig worden er met Hemelvaart vele
Luilak is een feest dat vaak uit de hand gelopen is en de politie controleert daarom extra de luilakvierders.
wandel- en fietstochten georganiseerd, die in alle vroegte beginnen. 13
Leven vo lgens de s eizo enen
M i d z o m e r Op Sint-Jan – 24 juni – wordt de midzomer gevierd. Van Sint Jan vieren wij, net als bij Jezus, de geboortedag. Bij andere heiligen wordt de sterfdag herdacht. In zowel het Evangelie als in de Koran wordt Sint Jan (Johannes) genoemd. Hij wordt als de wegbereider van Jezus beschouwd en verkondigde de boodschap van bekering en verlossing van zonden door de doop. Hij heeft ook Jezus gedoopt. Sint-janskruid (Hypericum perforatum) bloeit op 24 juni mooi geel.
De Sint Janskapel in Leenderstrijp.
Het schuttersgilde Sint Jan Baptist in Leenderstrijp loopt elk jaar op 24 juni naar de Sint Janskapel om daar de sintjanstros te laten zegenen.
Het feest van Sint-Jan wordt overal in Europa gevierd. Er zijn veel soorten vieringen, maar ze hebben allemaal met de zomer te maken. Er zijn processies,
De Sint Jansprocessie in Laren heeft zich vanuit een zestiendeeeuwse bedevaartstocht ontwikkeld.
markten, kermissen en sint-jansvuren. Tegenwoordig zie je ook veel buurt picknicks en straatfeesten op Sint-Jan. Een bijzonder gebruik waarbij natuur en geloof bij elkaar komen, is het zegenen van de sint-janstrossen. Volgens de legende zou Sint Jan ooit een huis in gevlucht zijn, waar zijn achtervolgers niet naar binnen mochten gaan, omdat de zon al onder was. Om het huis te kunnen
Eén van de bloemen in de sint-janstros is het sint-janskruid.
herkennen, versierden de achtervolgers
Rond 24 juni groeit dit plantje warm geel. De plant heeft een
het huis met bloemen. De volgende dag
geneeskrachtige werking tegen een aantal kwalen, zoals
bleken alle huizen met bloemen getooid
depressies. In een sint-janstros moeten zeven verschillende
en was Sint Jan onvindbaar. Daarom zou
bloemen en planten zitten, zoals walnoot, varen, ijzerhard,
een gezegende sint-janstros bij de
korenbloem en boerenwormkruid. Het rode sap dat uit de
voordeur het huis en de bewoners
stengel komt, zou naar het bloed van Sint Jan verwijzen
beschermen.
toen hij onthoofd werd. 14
Leven vo lgens de s eizo enen
Augustus gold als de oogstmaand. Wat in het voorjaar werd ingezaaid, kon in zomer geoogst worden. Alle reden om feest te vieren, zoals ook blijkt uit de vele oogstfeesten die Nederland nog rijk is. Stöppelhaene in Raalte is zo’n oogstfeest waarin de oude plattelandstraditie in ere wordt gehouden. Tegenwoordig wordt het feest aangekleed met een muziekfestival en een optocht van oldtimers, maar het oogstfeest en het oogstcorso staan toch centraal, waarin de oude traditie van het dorsen en het binden van de garven wordt nagespeeld. Ook het wannen, waarbij het kaf van het koren wordt gescheiden, ontbreekt niet. De oogstgave wordt overhandigd aan Tegenwoordig zijn er veel oogstfeesten, waar kinderen kunnen ervaren hoe vroeger het werk op de boerderij werd gedaan.
de dominee en de pastoor, ook al zo’n traditie die men niet verloren wil laten gaan.
Oogstfeesten De bloemencorso’s, die begin september plaatsvinden, gebruiken meestal dahlia’s, een bloem die eind augustus bloeit. De rijk versierde praalwagens zijn een lust voor het oog. Veel bloemencorso’s zijn ooit begonnen als festiviteit op de verjaardag van Koningin Wilhelmina, die tot 1948 ons land regeerde.
Oudere mensen laten de oude landbouwtechnieken zien op oogstdagen.
Het zomerseizoen wordt afgesloten met de bloemencorso’s, zoals in Zundert en Eelde.
15
Leven vo lgens de s eizo enen
In 1929 werd op een congres van de Dierenbescherming 4 oktober uitgeroepen tot dierendag. Op die dag worden de dieren vertroeteld en kunnen baasjes hun dier in de kerk laten zegenen.
Afscheid van de zomer Met de herfst wordt het weer kouder. Tijd om extra kleding aan te trekken en het huis en land klaar te maken voor de winter. In deze moderne tijd hoeven wij ons geen zorgen meer te maken over de komende koude tijd. Dat was honderd jaar geleden wel anders. Wij hebben immers genoeg voedsel, warmte en licht. Wij genieten van de herfstkleuren en maken lange wandelingen. In de restaurants zijn de wildgerechten populair. Zo maken wij ons langzaam op voor de winterperiode. In het voorjaar en najaar worden de jachtfeesten gehouden. In Nederland zijn dat meestal diervriendelijke jachten met een nepspoor van een vos.
Veel mensen genieten tijdens een wandeling van de mooie herfst kleuren, zoals in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem.
16
Leven vo lgens de s eizo enen
