Lekker en Gezond Met de steun van de Koning Boudewijnstichting en de Nationale Loterij
11 juni 2010
Inhoudsopgave 1. 2. 3.
Situering Inhoudelijke uitwerking Werkvormen: voordrachten, kooksessies, winkeloefening, Aan Tafel, Budgetteren
Lekker en Gezond: Situering 11 juni 2010
Boekje “Diëten, luxe of noodzaak”
Boekje is gemaakt op vraag van enkele leden van Al-Arm Geel
Thema‟s aangebracht door Al-arm:
Gezonde voeding Overgewicht Hart- en vaatziekten Diabetes
Geschreven in het kader van een eindwerk KHK (2006)
Inhoud boekje
Per thema
Algemene info Voedingsadvies adhv de actieve voedingsdriehoek Specifieke info per thema Gezondheidszorg Waar kan ik lokaal terecht voor … Diabetespas: hoe, wat, waarom, voordelen,… Productenlijst Recepten
Hoe gebruiken Uitdelen brochure: weinig zinvol Nood aan extra ondersteuning aan de hand van lessen, kooksessies, …
=> Project „Lekker en gezond‟!
Lekker en Gezond: inhoudelijke uitwerking project 11 juni 2010
Projectontwikkeling
Logo Noorder- en Zuiderkempen
„Lekker en gezond‟ = verschillende werkvormen, ontwikkeld vanuit bestaande materialen, aangepast aan de doelgroep 9 verschillende modules
vzw T‟ANtWOORD en Centrum Basiseducatie
Interesse project rond gezonde voeding Praktische organisatie proefproject Uitvoering proefproject: expertise doelgroep
Projectontwikkeling
Diëtiste pool
Ervaring werken met kansarmen Inhoudelijke inbreng verschillende modules Uitvoering proefproject: expertise voeding
Projectontwikkeling
Evaluatie proefproject T‟ANtWOORD
Aanpassingen
Deelnemers: bevraging aan de hand van vragenlijst, in groep Interview: vzw T‟ANtWOORD – Centrum Basiseducatie –Diëtiste – Logo Enkele wijzigingen receptuur Quiz: vragen duidelijker formuleren Extra sessie rond budgetteren
5 werkvormen
Uitvoerende partners
OCMW Balen dienstencentrum tewerkstelling OCMW Herselt OCMW Dessel OCMW Mol dienst samenlevingsopbouw Gezondheidsraad Beerse ism OCMW en Welzijnsschakel Beerse OCMW Westerlo en Projecthuis De Dreef OCMW Olen OCMW Hoogstraten Buurtwerk ism VTI Spijker en Welzijnsschakel OCMW Laakdal
Uitvoerende partners
OCMW Meerhout OCMW Herenthout Kids en Co De Fakkel Herentals vzw T‟ANtWOORD ism Centrum Basiseducatie
14 OCMW‟s of „verenigingen waar armen het woord nemen‟ stapten in het project “Lekker en Gezond” Expertise kansengroepen, bekendmaking project, rekruteren deelnemers, voorzien locatie en materialen, bijwonen modules
3 lesmomenten samen met een diëtist
1.
Voordracht lekker en gezond – 13 oktober 2008
2.
Kooksessie lekker en gezond – 20 oktober 2008
3.
Sessie budgetteren – 3 november 2008
Waar:……………………………………………………………. Van ………………………. tot………………………………. Kosten:…………………………………………………………..
Info en inschrijven: ………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………. Inschrijven voor: .…………………………………………….
Het project kwam tot stand met de steun van de Koning Boudewijnstichting en de Nationale Loterij
Uitvoerende partners
VormingPlus Kempen
Financiële ondersteuning Inbrengen expertise in opzetten vormingmodules Voeren van communicatie Uitwerken toonmoment Technisch vorm geven handleiding
Diëtisten en kok
Begeleiden modules op een leuke, niet belerende wijze
Evaluatie
Proces- en productevaluatie
Vragenlijst voor lesgever (diëtiste en ev. kok) en organisator (welzijnswerker) Vragenlijst voor deelnemer
Effectevaluatie
Quiz net voor, net na en na ongeveer 4 weken
Lekker en Gezond: Werkvormen 11 juni 2010
5 Werkvormen
Voordrachten
Kooksessies
Winkeloefening
Aan Tafel
Budgetteren
Werkvormen: 1. Voordrachten 11 juni 2010
Welke
Lekker en gezond eten!
Lekker en gezond eten! Mijn ideale gewicht
Lekker en gezond eten! Diabetes type 2
Lekker en gezond eten! Hart- en vaatziekten
Voordrachten
Duur
Voordracht duurt telkens 3u Één pauzemoment Voldoende tijd voor vragen
Interactie door:
Foto‟s en kleur Vragen tijdens presentatie zoals wat hebben jullie gisteren gedronken, welke groenten gegeten, … Quiz
Doelstelling
Deelnemers motiveren: hun interesse stimuleren
Aandacht voor het thema
Deelnemers thema uitleggen: hun de begrippen op een eenvoudige manier bijbrengen
Deelnemers informeren: hun kennis bijbrengen
Theoretische kennis Concrete praktische kennis
Evaluatie
Vragenlijst organisatoren
De modules werden doorgaans als duidelijk ervaren. Er kwam wel een opmerking over de moeilijkheid van de voordracht diabetes. Er was voldoende tijd om vragen te stellen en interacties aan te gaan. 2 organisatoren vonden de aanpak minder geschikt omdat de theorie wat eentonig en lang was. Voorstel: toch iets praktischer maken. 2 organisatoren vonden de voordrachten te saai (meer tekeningen) en meer fotomateriaal (vooral hart- en vaatziekten)
Evaluatie
Vragenlijst lesgever
1 lesgever vond de voordracht diabetes te moeilijk. De modules zijn niet altijd even makkelijk maar mits de nodige verduidelijkingen zijn ze goed te volgen. De aanpak was zeer geschikt door de vele interacties met de deelnemers.
Evaluatie
Vragenlijst deelnemers
De voordrachten werden door de deelnemers zeer positief geëvalueerd. Enkel de voordracht diabetes werd als moeilijker ervaren (5 van de 29 bevraagden). De inhoud en de duur van de voordrachten werd ook als zeer goed geëvalueerd.
Werkvormen: 2. Kooksessies 11 juni 2010
Recepten
Gezonde voeding
Groentesoep Hespenrolletjes met melksaus en aardappelpuree Vanillepudding met koekjes
Hart en vaatziekten:
Vetarme aperitiefhapjes Koude maaltijdsalade Wafels met platte kaas
Recepten
Diabetes type 2
Woudvruchtenshake Kaastaartjes Rijstpap met kaneelappeltjes
Overgewicht
Broccolisoep Vispannetje Platte kaas met fruit
Praktisch Eenvoudige recepten zonder erg dure ingrediënten Lekkere recepten Recepten die thuis nog kunnen gemaakt worden Duur: 3 uur per kooksessie
Doelstelling
Per thema leren de deelnemers
Aandacht voor keuze van ingrediënten Werken met de juiste ingrediënten
Meehelpen met bereiden van de recepten:
Leren van vaardigheden: Hoe producten voorbereiden (groenten schoonmaken,…) de juiste bereidingswijze
Doelstelling
Meehelpen met bereiden van de recepten:
Verhogen van de eigen-effectiviteit (zelfwaardegevoel): Door het zelf te bereiden vergroot de kans dat ze thuis het recept gaan klaarmaken Meer kans door het aanleren van vaardigheden dat ze andere recepten gaan klaarmaken
Evaluatie
Vragenlijst organisatoren
Bijna iedereen vond de recepten bruikbaar in het dagelijkse leven. De recepten werden als zeer lekker beschouwd. Er werden veel praktische tips gegeven.
Vragenlijst lesgever
De recepten passen goed binnen het project en waren lekker.
Evaluatie
Vragenlijst deelnemers
De kooksessies werden allemaal zeer positief geëvalueerd. De deelnemers vonden de kooksessie goed gebracht, de duur ok, de recepten lekker en ze hebben allemaal iets bijgeleerd. In de toekomst willen ze de recepten zeker uitproberen.
Werkvormen: 3. Winkeloefening 11 juni 2010
Wat?
In de supermarkt (Aldi, Lidl, Colruyt, …)
Inleiding in aparte ruimte (korte voordracht) Eventueel op andere locatie met fikse wandeling naar supermarkt
Rondleiding in supermarkt of buurtwinkel Wegwijs in lezen etiketten Verschillende productgroepen Oefening: vergelijken producten, uitkiezen van producten
Afsluiting / vragen
Wat?
Kan ook in eigen lokaal
Actieve medewerking van deelnemers
Meest geschikt vormingsmiddel om te werken aan verandering in aankoopgedrag
Light onder de loep! Definitie ‘light’ = Ten minste 30 % minder van een bepaald bestanddeel (vet, suiker, zout, …) ten opzichte van het oorspronkelijke of een soortgelijk product. Andere vaak voorkomende termen: vetarm, caloriearm, 0 %, mager, suikervrij, …
Enkele misverstanden:
2 types 1.
Verlaagd energiegehalte
Door verlaagd vetgehalte vb. light kaas, light chips, magere melkproducten
≠ ≠ ≠ ≠
Door verlaagd suikergehalte (meestal geheel of gedeeltelijk vervangen door zoetstoffen) vb. light frisdrank, chocolade zonder suiker
(≠ betekent is ‘geen synoniem voor’)
Door een verlaagd suiker- én vetgehalte vb. light melkproducten
Hoe dan wel gebruiken? Lees de verpakking!
2.
Light
Verlaagd gehalte aan alcohol, zout of cafeïne.
caloriearm of -vrij gezond mager onbeperkt te gebruiken
Het etiket lezen en begrijpen.
Voorbeeld: kippenragout met rijst en groenten Ingrediënten: Gekookte rijst (38,5 %), gebakken kippenvlees (19 %), erwten (12,5 %), emmentaler, maïs, ui (4 %), champignons (4 %), zout, aroma’s, zonnebloemolie.
Nettogewicht: 500 g Koel bewaren: 6° max
Te gebruiken tot: 08/08/2009
Praktische oefeningen aan de rekken
Ontbijtgranen – muesli: vergelijken vezels Frieten, kroketten, aardappelen: vergelijken vet Fruit: schatten gewicht, nadien wegen Kaas: kaartjes met vet% bij juiste kaas leggen Vleeswaren: voorverpakte vleeswaren rangschikken naar vetgehalte Bereidingsvetten: iedere deelnemer kiest een gezond bereidingsvet Gebak en koek: iedere deelnemer kiest een tussendoortje – etiketten bekijken – rangschikken (vet, vezels, suiker)
Doelstelling
Etiketten leren lezen en begrijpen
Juiste productkeuze leren maken
De theorie “bewust kiezen van voedingsmiddelen” in de praktijk oefenen
Evaluatie
Vragenlijst organisatoren
De winkeloefening scoorde minder goed. 2 van de 4 organisatoren vonden dat het vergelijken van prijzen onvoldoende aan bod kwam. Beter om verschillende winkels te bezoeken en prijzen te vergelijken. De deelnemers krijgen ook niets mee naar huis en het lezen van etiketten is moeilijk, hier moet vooraf meer aandacht aan worden geschonken.
Evaluatie
Vragenlijst lesgever
De evaluatie van de winkeloefening voldeed aan de verwachtingen. Het is niet evident om in de winkel alles gesmeerd te laten verlopen vb. koffie in Colruyt, proevertjes, …
Het geven van de winkeloefening in een lokaal zou beter zijn.
Evaluatie
Vragenlijst deelnemers
De winkeloefening werd op drie plaatsen geëvalueerd bij de deelnemers, twee hiervan gebeurden in een lokaal.
De winkeloefening scoorde globaal goed en de deelnemers haalden aan veel te hebben bijgeleerd en in de toekomst meer op het etiket te kijken.
Werkvormen: 4. Aan tafel 11 juni 2010
Wat?
Aan tafel is een interactief spel met 8 tafels, voor elke laag van de actieve voedingsdriehoek een aparte tafel.
De 8 tafels zijn:
LICHAAMSBEWEGING WATER AARDAPPELEN EN GRAANPRODUCTEN GROENTEN EN FRUIT VLEES,VIS, EIEREN EN VERVANGPRODUCTEN MELKPRODUCTEN EN CALCIUMVERRIJKTE SOJAPRODUCTEN SMEER- EN BREIDINGSVETTEN RESTGROEP
Doelstelling
Het doel is om op een interactieve manier de kennis over gezonde voeding te verhogen
Praktisch:
Kiezen voor Aan tafel kan enkel als de gemeente Aan tafel voor die periode heeft gehuurd.
Werkvormen: 5. Budgetteren 11 juni 2010
Wat?
Goedkope voeding
Besparende tips Prijzen vergelijken Klaargemaakte producten <-> zelf bereiden Verpakkingen en hoeveelheden vergelijken Merken vergelijken
Reclame
Reclametechnieken De rechten van de consument
Evaluatie algemeen
Vragenlijst organisatoren
De reacties van de deelnemers waren uiterst positief. In de toekomst willen alle organisatoren dit project herhalen voor een nieuwe groep.
Vragenlijst
deelnemers
De deelnemers geven aan veel te hebben bijgeleerd dankzij lekker en gezond.
Evaluatie algemeen
Vragenlijst lesgever
Alle lesgevers houden positieve gevoelens over aan dit project.
In de toekomst zouden ze het op dezelfde manier aanpakken, mits enkele werkpunten.
De theoretische modules worden best gekoppeld aan de praktische.
Evaluatie effect
Enkel bij voordracht en kooksessie Lekker en Gezond
Voordracht: vier plaatsen (na 4 weken slechts twee plaatsen) Kooksessie: vijf plaatsen (na 4 weken slechts drie plaatsen)
Uit de resultaten blijkt dat de aanpak en de inhoud van de modules een effect hebben op de kennis van de deelnemers. Voor zowel de theoretische als de kookmodule is er een effect aangetoond bij de deelnemers.
Aanpassing modules
Voordrachten
De voordracht diabetes en hart- en vaatziekten is praktischer gemaakt: visueler en eenvoudiger.
Winkeloefening
In eigen lokaal = minder afleiding + alle producten (verschillende merken en witte producten)
Handleiding
VormingPlus Kempen
Centrum Basiseducatie Kempen
T‟ANtWOORD
De Fakkel
Ons Huis
Vigez
Praktische organisatie 11 juni 2010
Uitvoering: diëtisten en eventueel kok
Pool diëtisten Logo Kempen
Diëtisten
Bijscholing kansengroepen Ontvangen tijdig alle materialen (opdrachten deelnemers, powerpoint, …
Logo contacteert diëtiste en eventueel kok
Praktisch
Kosten project tijdens pilootproject:
Subsidies Koning Boudewijnstichting en bijdrage Vormingplus Kempen Eigen bijdrage organisator (lokale bestuur, ocmw, vereniging): 30 euro / module dwz 6 modules = 180 euro Kooksessies: aankoop ingrediënten
Vragen? 11 juni 2010
