Lekke kelder? Dd 27 februari 2006 Aanvulling A maart 2006
Dit was niet de bedoeling. 1
A. Inleiding Een vochtige kelder is niet zo aangenaam, zowel voor de bewoners als voor de daarin geplaatste materialen. Daarnaast worden, door steeds veranderend gebruik, andere eisen gesteld aan het klimaat in kelders. Bovendien kunnen vochtproblemen in kelders ook elders in de woning of het gebouw tot vocht- en/of stankproblemen gaan leiden. Problemen die kunnen ontstaan naast stankoverlast zijn, condensvorming, optrekkend vocht, hygroscopisch vocht, en vochtdoorslag. Een goed gerenoveerde kelder verhoogt de waarde van een woning of gebouw aanzienlijk. Tevens werkt de kelder als een isolerende buffer voor de bovenliggende ruimten. Natuurlijke afbraak van bouwmaterialen in de loop der jaren, verhoogde grondwaterdruk of eerst verlaagde en daarna verhoogde grondwaterstanden welke tot scheurvorming leid, poreusheid van het toegepaste materiaal (capillaire werking), slechte pleisterlagen, lekke leidingdoorvoeren, slechte aansluitingen wand en vloer, kleine en grote lekkages, afname van de isolatie en onvoldoende ventilatie zijn voorbeelden van voorkomende oorzaken van vochtproblemen in kelderruimten. Maar ook waterschade door verzakkingen bij paalrot alsmede funderingsherstel waarbij geen rekening is gehouden met een op enig moment hogere grondwaterstand. Zowel oude als nieuwe kelders behoren waterdicht te zijn. Een kelder is pas goed te gebruiken als er geen lekkage is van grondwater. Soms zijn kelders gemaakt die de naam kelder niet mogen hebben omdat ze niet aan de bouwkundige eisen voldoen en bij hogere grondwaterstanden zonder meer waterschade oplopen.. Wegpompen van grondwater is een gevaarlijke oplossing als er hoger funderingshout in de nabije omgeving aanwezig is dan het niveau waarop het grondwater wordt weggepompt. Er zijn reparatietechnieken om oude kelders waterdicht te maken. In deze publicatie wordt verwezen naar bedrijven die op Internet te vinden zijn. Laat het waterdicht maken van kelders aan deskundigen over. Tijdens funderingsherstel ontstaan ogenschijnlijke kelders die meteen vollopen met water als door welke reden dan ook het grondwater hoger komt te staan dan de betonvloer. Aangegeven wordt hoe een waterdichte kelder kan worden gemaakt. In deze publicatie wordt een en ander toegelicht zonder dat we de intentie hebben compleet te zijn. We hopen met deze publicatie een bijdrage te hebben geleverd aan het voorkomen van problemen. Mocht u aanvullende opmerkingen of vragen hebben neem dan contact op met: Ing. Ad van Wensen Voorzitter
Belangen Vereniging Funderings Problematiek Stichting Platform Fundering Nederland
[email protected] of
[email protected] Telefoon: 078-6140496 Fax 078-6146616
2
B. Inhoud Paragraaf A B C D E F G H I J
Omschrijving Inleiding Inhoud Grondwater Bestaande kelders Wat als een bestaande kelder lekt? Dit is bouwkundig geen kelder Plaatvloer bij funderingsherstel Plaatvloer onder spaarbogen in bouwblok Kruipruimten Ventilatie
3
blad 2 3 4 4 8 8 9 12 13 13
C. Grondwater De hoogte van het grondwater wordt in hoge mate beïnvloed door het oppervlaktewaterpeil. Lekke riolen, verkeerd afgestelde drainages en grondwateronttrekkingen kunnen de grondwaterstand (tijdelijk) verlagen, wat inhoudt dat bij rioolherstel, het hoger instellen van de drainage en/of stoppen van de grondwateronttrekking het grondwater soms fors hoger komt te staan. Kelders die bij een verlaagde grondwaterstand jarenlang droog zijn geweest kunnen bij het omhoog komen van het grondwater ineens gaan lekken.
Het hoogste funderingshout in een bouwkundige eenheid is maatgevend voor het gewenste grondwaterpeil Als streefniveau houden wij aan 30 cm boven het hoogte funderingshout binnen een bouwkundige eenheid. Waarbij de grondwaterstand onder geen enkele voorwaarde lager mag staan dan 10 cm boven het hoogste funderingshout. (Ook niet tijdelijk)
D. Bestaande kelders Bestaande kelders zijn er in allerlei soorten en maten, met zeer uiteenlopende constructies, hieronder worden een aantal voorbeelden omschreven zonder compleet te zijn, omdat er hierop nogal wat varianten mogelijk zijn. Hieronder een aantal voorbeelden uit oude studieboeken.
Figuur hierboven uit “De technische School” door A.N. Wind uit 1918 Een gemetselde kelder met een lichtvenster (koekoek) geheel gefundeerd op houten palen. Bij funderingsherstel zal afhankelijk va de totale constructie van de bouweenheid gekeken moeten worden hoe deze kelder constructief wordt opgevangen. Bij dit soort constructies zal het funderingshout onder de muren van de bouweenheid waar geen kelder zit aanmerkelijk hoger zitten.
4
Figuur hierboven uit “De technische School” door A.N. Wind uit 1918 Dit is een zogenaamde drijvende kelder, hoe hoger het grondwater hoe hoger de kelder komt te drijven door de opwaartse druk.
Figuur hierboven uit “Bouwkunde” deel II van R Jellema, Ir M.C.A Meischke en Ir JA Muller uit 1961 Op dit soort betonconstructies zijn duizenden varianten mogelijk. Al of niet onderheid.
5
Figuur hierboven uit “Bouwkunde” deel II van R Jellema, Ir M.C.A Meischke en Ir JA Muller uit 1961 Ook verbouwingen hebben bijgedragen aan het aantal typen kelders.
Figuur hierboven uit “Beknopt leerboek der constructieve bouwkunde door L Zwiers MCMXXIV Keldervloer op staal
Figuur hierboven uit “Constructie van gebouwen”Door Prof J.G. Watjes
6
Figuur hierboven uit “Burgerlijke bouwkunde” door M Sirag Jzn uit 1951 Diverse typen funderingen
7
E. Wat als een bestaande kelder lekt? Wat te doen als een bestaande kelder al of niet voor of na funderingsherstel lekt.
Wat u niet moet doen, is een pompje in de kelder hangen of een drainage aan leggen om het grondwater af te voeren. Hierdoor kunnen elders problemen ontstaan, zeker als er hoger gelegen funderingshout in de omgeving aanwezig is.
Wat u wel kan doen is er een deskundig bedrijf bij halen. Ga op Internet naar http://www.google.nl en typ in lekke kelder of alleen maar kelder. Behalve dat u bij publicaties van de Belangen Vereniging Funderings Problematiek (BVFP) en Stichting Platform Fundering Nederland (SPFN) uitkomt ziet u daar ook bedrijven die u kunnen adviseren de kelder op een verantwoorde manier dicht te maken. Hier zijn verschillende technieken mogelijk die u bij de website van deze bedrijven kunt inzien.
F. Dit is bouwkundig geen kelder!
De grondwaterstand is lager dan het bovenste funderingshout. De kruipruimte was daardoor kurkdroog. Op het zand is en betonplaatje gestort en daarop zijn wanden gemetseld. Zolang het grondwater laag blijft voor de kelder geen probleem, wel voor de houten fundering die wegrot. Zodra het grondwater hoger komt te staan zal de kelder volstromen met grondwater.
8
G. Plaatvloer bij funderingsherstel Een plaatvloer bij funderingsherstel vormt in tegenstelling waar het naar uit ziet geen bouwkundige kelder
Hierboven is een situatie getekend waarbij het grondwater te laag stond, de houten palen zijn aangetast (weggerot). Om te voorkomen dat de woning wegzakt, is een plaatvloer aangebracht die in de bestaande muur is ingekast. Onder de gewapende betonvloer zijn stalen buis palen aangebracht. Zodra echter het grondwater – bij voorbeeld door rioolvervanging – boven het niveau van de plaatvloer komt te staan, zal de kruipruimte blank komen staan. Zie tekening hieronder
9
Hoe zo iets er in werkelijkheid uitziet, ziet u op onderstaande foto.
Hoe het wel moet ziet u op onderstaande tekening.
Let altijd op voldoende ventilatie! De betonwand met stekeinden verbinden aan de betonvloer. De betonwand ononderbroken laten uitvoeren! Als betonwanden niet aangebracht worden laat de vloer dan voorzien van stekeinden zodat later een waterdichte aansluiting met de wand gemaakt kan worden. Bij grote waterdruk een kim aan laten brengen 10
Hoeveel deze opstuwing bedraagt is niet bekend, hou veiligheidshalve rekening met minstens 10 cm boven de hoogste grondwaterstand
11
H. Plaatvloer onder spaarbogen in bouwblok
Om stenen en gewicht uit te sparen zijn soms spaarbogen aangebracht. Een plaatvloer onder de hele bouweenheid en betonwanden zoals in het voorgaande plaatje is aangegeven en er is een kelder onder de hele bouwkundige eenheid. Soms een heel bouwblok.
WAARSCHUWING! Let er bij een dergelijk constructie op dat onder het gehele bouwblok één grote kelder ontstaat. In veel gevallen zal een eigenaar de ruimte gebruiken voor opslag van materialen die hij/zij niet elke dag nodig heeft Deze kelderruimte is vanuit alle woningen bereikbaar, dus omgekeerd is ook uw woning via een andere woning bereikbaar voor ongewenst bezoek. Als bij een van de bewoners de opgeslagen materialen door welke oorzaak dan ook in brand vliegen dan hebben alle woningen rookschade zo niet erger. We raden u daarom aan bij de woningscheidende muren de spaarbogen met brandwerende materialen dicht te zetten. Ook doorbraken in woningscheidende muren die gemaakt zijn voor het uitvoeren van funderingsherstel brandwerend dichtzetten! Bijvoorbeeld door de gaten dicht te metselen.
12
I.
Kruipruimten
Kruipruimten ook al ligt er een betonvloer in zijn geen kelders. Voor het oplossen van vocht en stankproblemen bij kruipruimten zie de publicatie “kruipruimten” op de website www.platformfundering.nl
J.
Ventilatie
Voor ventilatieroosters zie www.platformfundering.nl onder werkgroep techniek het onderdeel “wateroverlast in relatie tot huis, tuin en fundering “ Onder (B) kunt u doorklikken op een pdf bestand met diverse typen ventilatieroosters. Ventilatievoorzieningen zodanig aanbrengen dat altijd een lichte luchtstroom aanwezig is, dus bij voorkeur 2 roosters in voor en 2 in de achtergevel.
13
