Leiderschap onder vuur pagina 15

winter boekfragmenten Hotel linda

Dik trom in afrika

adve rte n ti e

DE NIEUWE VANAF

OKTOBER

pag

7 >>>

pag

13 >>>

IN DE WINKEL

19,95€

b o e k e n k r a n t v o o r n e d e r l a n d e n v l a a n d e r e n • j a a r g a n g 7 • n u m m e r 1 • j a n u a r i 2 0 1 3 • w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

Leiderschap onder vuur pagina 15

inhoud Bob de Straatkat James Bowen

Pagina 3

De kermis van Gravezuid Hannah van Wieringen

pagina 3

De laatste sterft Tess Gerritsen

pagina 5

Walsen Elma van Haren

pagina 5

Dierenbrein & mensenlijf Barbara NattersonHorowitz en Kathryn Bowersis

Pagina 7

Hotel Linda Arjan Visser

pagina 7

Vrees me Tahereh Mafi

pagina 9

Kasteel Groeneveld Diverse auteurs Zwijgplicht Helen Vreeswijk

Alleen het boek is beter. Zo luidt het motto van de Boekenkrant. Waarom dan interviews, achtergrondartikelen, columns en nieuws? Waarom niet alleen de boeken laten spreken? Deze januari-editie van de Boekenkrant, jaargang zeven, is gericht op het pure boekfragment. We laten onze pennen rusten en de schrijvers aan het woord. We wensen u een prachtig jaar! ‘Op de avond dat de dertienjarige Claire Ward had moeten sterven, stond ze op de vensterbank van haar slaapkamer in

Ithaca te weifelen of ze de sprong zou wagen.’ De levens van drie kinderen raken door gruwelijke gebeurtenissen met elkaar verweven. Hun families worden vermoord, daarna hun pleeggezinnen. De kinderen zelf zijn niet veilig. De laatste sterft van Tess Gerritsen is een prachtig voorbeeld van de spanning die de lezer dit jaar kan staan te wachten. Hannah van Wieringen schreef De kermis van Gravezuid, Elma van Haren beleeft haar prozadebuut met Walsen, Helen Vreeswijk is terug met Zwijgplicht en dankzij Peter van Straaten kunt

u weer lachend door het jaar heen scheuren. De hier genoemde boeken zijn slechts een uiterst kleine greep uit het recente aanbod. In de totaal twaalf edities van de Boekenkrant die dit jaar zullen verschijnen, belichten wij weer maandelijks de nieuwste titels – met interviews, achtergrondartikelen, columns en nieuws. Wees gewaarschuwd: ook in 2013 raakt u niet uitgelezen! Roel Weerheijm, hoofdredacteur

Pagina 9

pagina 11

Path of the patriots Jan Kelley

Pagina 11

Dik Trom in Afrika Ton van der Lee

Pagina 13

Peter’s zeurkalender 2013 Peter van Straaten

Pagina 13

Leiderschap onder vuur Marco Kroon

pagina 15

a dv e rt e nt i es

KEWLOX BOEKENKASTEN ‘Een heerlijke roman over Parijs en de Verlichting’ - Laurent Binnet, auteur van HhhH

Showroom Nieuwegein Ravenswade 98b 030 231 40 41 Showroom Amsterdam Overtoom 205 020 412 13 00

www.kewlox.nl

1

a dv e rt e nt i es

GRNVLD Magazine over het verbinden van stad en land Een kwartaaluitgave van Kasteel Groeneveld, over duurzame groei en groene innovatie met reportages, interviews, essays en nieuwsrubrieken – maar ook verhalen, poëzie, tekeningen, foto’s en strips in een vernieuwende vormgeving. In het kader van het Themajaar van de buitenplaats 2012 heeft GRNVLD een special over Amsterdammers en hun buitenplaatsen verzorgd. Een abonnement kost € 25,- voor 4 nummers per jaar.

Groeneveld 2 3744 ML Baarn T 035 542 04 46 E [email protected] www.kasteelgroeneveld.nl Kasteel Groeneveld, buitenplaats voor stad en land, maakt deel uit van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

KG.2012.13_Adv_Parool_220x285mm_DEF.indd 1

15-08-12 11:15

www.pathofthepatriots.com KEMPER CONSEIL Publishing

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen. De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustieke vrijstaande landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse. Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

‘Meesterlijk’ – Elle ‘Leest als een tierelier’ – Opium Radio

COSTA BOOK OF THE YEAR

‘Andrew Miller verplettert met zijn verbeeldingskracht’ – The Guardian

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost € 250,– en een week € 350,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

W W W. X A N D E R U I T G E V E R S . N L

NEEM NU EEN ABONNEMENT EN ONTVANG DE BOEKENKRANT THUIS! 6 NUMMERS VOOR € 15.

Ja,

ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 6 nummers voor € 15,inclusief bezorgkosten

colofon De Boekenkrant is een uitgave van Uphill Battle boekpromotie i.s.m. de boekhandels.

Redactieadres Uphill Battle boekpromotie,

Visschersplein 160, Kamer 22, 3511 LX Utrecht,

Nederland. Telefoon +31 30 2231718; fax +31 30 2145823; e-mail [email protected]

Redacteuren Roel Weerheijm, hoofdredacteur;

Gijs Korevaar, redacteur spanning; Siebe ­Huizinga, redacteur. Vormgeving en lay-out Titus ­Vegter.

Naam Straat Postcode Land e-mail Handtekening

: : : : : :

Concept & realisatie Uphill Battle boekpromotie, Utrecht. Uitgever Jan Louwers (jan.louwers@

Plaats

uhb.nl). Oplage 21.000. Abonnementenservice [email protected].

Informatie over adverteren? tel. +31 30 2231718; [email protected]

De Boekenkrant thuis ontvangen? Dat kan! Meldt u

aan via www.boekenkrant.com. Of vul de bon in op pagina 2.

Stuur deze bon naar : Boekenkrant Visschersplein 160 3511 LX Utrecht Nederland

2

De volgende Boekenkrant verschijnt op 4 ­februari 2013.

januari

2013 •

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

boekfragmenten

Bob de straatkat James Bowen, Bob de straatkat, Uitgeverij The House Of Books, ISBN 978 90 443 3744 0 (€ 14,95)

James, een straatmuzikant in Londen, vindt een gewonde kat. Hoewel James nauwelijks voor zichzelf kan zorgen, neemt hij hem mee naar de dierenarts en verzorgt hem tot hij weer op eigen poten kan staan. Maar Bob besluit te blijven en de twee worden onafscheidelijk. Ooit heb ik ergens een beroemde uitspraak gelezen dat we iedere dag van ons leven een tweede kans krijgen. Die kans kunnen we grijpen, alleen doen we dat meestal niet. Ik heb het grootste deel van mijn leven gebruikt om die uitspraak te bevestigen. Ik kreeg een heleboel kansen, soms dagelijks. Heel lang heb ik er nooit een gegrepen, tot daar eindelijk, in het begin van de lente van 2007, verandering in kwam. Toen raakte ik bevriend met Bob. Nu ik erop terugkijk, denk ik dat het ook heel goed zíjn tweede kans kan zijn geweest. Ik ontmoette hem voor het eerst op een bewolkte dinsdagavond in maart. De winter was nog niet helemaal voorbij en het was bitterkoud in de straten van Londen, vooral ook door de wind die vanaf de Theems de stad in waaide.

Het vroor licht die avond. Reden waarom ik wat eerder dan gewoonlijk na een dag Covent Garden was teruggegaan naar mijn nieuwe, begeleidwonen-onderkomen in Tottenham, Noord-Londen. Zoals altijd hingen mijn zwarte gitaarkoffer en rugzak op mijn rug, maar deze avond was ook mijn beste vriendin Belle bij me. Jaren geleden hadden we wat gehad, maar nu waren we alleen nog goede vrienden. We aten regelmatig goedkope afhaalcurry en keken dan naar een film op de kleine zwart-wittelevisie die ik in een kringloopwinkel om de hoek had gevonden. Zoals gewoonlijk deed de lift van de flat het niet, dus liepen we naar de trap en bereidden ons voor op de lange, moeizame klim naar de vijfde verdieping.

De verlichting in de hal was kapot, waardoor we een deel van de vloer niet konden zien, maar terwijl we naar de trap liepen, zag ik twee gloeiende ogen in het donker. Toen ik een zacht, klagend gemiauw hoorde, begreep ik wat het was. Zodra we dichterbij kwamen, zag ik in het vage licht in de gang een rode kat op de mat voor de deur van een van de flats op de begane grond liggen. Ik was opgegroeid met katten en had nog altijd een zwak voor ze. Toen ik verder liep, kon ik het beest beter zien en zag dat het een kater was. Ik had hem niet eerder bij deze flats gezien, maar zelfs in het donker zag ik dat het dier iets had, een soort persoonlijkheid. Hij was absoluut niet zenuwachtig, integendeel zelfs. Hij straalde een rustig, onverstoorbaar vertrouwen uit.

Hij oogde alsof hij zich in het donker volkomen op zijn gemak voelde en bekeek me met een nieuwsgierige en intelligente blik, waardoor ik me een indringer in zijn territorium voelde. Het voelde alsof hij zei: ‘Oké, wie ben jij en wat kom je doen?’ Ik knielde naast hem neer en stelde mezelf voor. ‘Hallo, makker. Ik heb je hier nog niet eerder gezien. Woon je hier?’ Hij bleef me met die intelligente, wat afstandelijke blik aankijken, alsof hij me probeerde in te schatten. Ik besloot hem in zijn nek te aaien. Om vriendjes te worden, maar ook om te voelen of hij misschien een bandje of een ander identificatieding omhad. In het donker was dat moeilijk te zien. Ik voelde niets en dacht daarom dat hij een zwerfkat moest zijn.

De kermis van Gravezuid Hannah van Wieringen, De kermis van Gravezuid, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 76168 50 0 (€ 16,90)

Strak geregisseerde verhalen. Van Wieringen schetst een geestig, triest en nietsontziend beeld van een dorp in Noord-Holland, waarin gedroomd wordt, gevreesd, geleefd en geleden. In zijn zwemgoed stond de kleine jongen donkere plekken op het warme asfalt te lekken. Hij hoorde naast zich het ritselen van de vleugels van de kraai en snoof de geur op van een dode zoetwatervis ergens in de beschutting nabij. Hij trok zijn duikbril van zijn hoofd. Er liep een dun straaltje uit het bungelende diepzeevizier over zijn waterschoenen. Nu is het goed mogelijk dat het een nietste maken heeft met het ander. Dat geldt tenslotte voor alles en voor niets. Feit is, dat rechts in de verte een zwarte stip opdoemde. De jongen op de brug, met zijn rug naar het dorp, zag over de dijk een stip naderen. De stip veranderde in de contouren van de Fendt van Botschuijver. De tractor slingerde slordig over de Zuiderwoudse dijk richting het dorp. Wolkjes rook stootten uit de uitlaatpijp de lucht in. De oudste reed. De jongste zat schuin achter hem. Eenmaal dichterbij lachten de Botschuijvers breeduit, geluidloos, in hun

glazen cabine. Vlak bij de bietensteiger voor de bushalte hield het bonkige ding ronkend halt en werd de platte kar, die ouderwets afstak tegen het groen van de tractor, nu ook zichtbaar. Er lagen strobalen op, wat planken en palen. Het openklappende deurtje maakte een plastic speelgoedgeluid. Een van de jongemannen verscheen in de deuropening. Stak zijn hand op naar de druipende kikvors op de brug. Die wel kort terug wilde zwaaien. De Botschuijver sprong zwierig met twee benen gehuld in nauwe spijkerbroekspijpen op de grond en rommelde wat aan de kar achterop. De tweede Botschuijver verscheen en sprong eveneens met twee benen tegelijk aan de andere kant uit de cabine. Hij verdween ook naar achteren. Daarop zette de kleine jongen in

de zwembroek zijn duikbril op zijn voorhoofd. Langzaam trok hij zich omhoog aan de brugleuning, klauterde als een bleke salamander met handen en voeten over de sporten tot aan die leuning, om er vervolgens behoedzaam op plaats te nemen. Hij zat met de knokige knieën en ellebogen gebogen, zijn duikbril hing om zijn onderarm, hij keek nog altijd naar

de Botschuijvers. De gebroeders ontkoppelden de houten kar en hannesten met het logge ding. Ze poogden ’m achteruit te steken. De oudste wees en beende druk heen en weer, de jongste knikte en voerde uit, maar nog niet naar goedkeuren. Eindelijk hadden ze een vaartje de goede richting op, was het ding onmogelijk af te remmen en hingen ze met hun dunne lijven uit alle macht aan de hefboom, hakken

in de kiezeltjes op het asfalt om niet recht de bietensteiger af, de ringvaart in te koersen. Vlak voor de steiger gaf de oudste de hefboom een gelukkige slinger en met een vervaarlijk overhellende bocht parkeerde hij hem, precies waar hij ieder jaar stond, schuin naast de brug. Een klinkende high five: tevreden Botschuijvers. De jongste klom op de kar en sjorde aan de planken en de palen. De oudste trok de palen overeind, zo vormden de planken een bord. De jongste liet zijn eind uit zijn handen glijden, de oudste vloekte en tierde en dan eindelijk hadden ze het bord op de kar rechtop.

3

a dv e rt e nt i e

Magistrale roman over vier heroïsche vrouwen in het Masada van 2000 jaar geleden

‘Een eerbewijs aan moedige vrouwen.’ – Happinez ‘Als je er in één keer inzit, leest het als een trein.’ – NCRV-Gids ‘Een prachtig, huiveringwekkend verhaal en een grote aanwinst voor de literatuur van de 21e eeuw.’ – Toni Morrison, winnares Nobelprijs voor de Literatuur

www.orlandouitgevers.nl

4

januari

2013 •

boekfragmenten

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

De laatste sterft Tess Gerritsen, De laatste sterft, THOB, ISBN 978 90 443 3690 0 (€ 17,95)

De levens van drie kinderen raken door extreem gruwelijke gebeurtenissen met elkaar verweven: eerst worden hun families vermoord, daarna hun pleeggezinnen. Ze blijven als enige overlevenden over. De kinderen worden in veiligheid gebracht op de streng beveiligde kostschool Evensong, een internaat voor zwaar getraumatiseerde kinderen dat is opgericht door leden van de Mefisto Club. Maura Isles vertrouwt de gang van zaken op de school niet en wil dat de zestienjarige Julian ‘Rat’ Perkins, die ze kent van een eerdere zaak en ook op Evensong verblijft, een ander onderkomen zoekt. Jane en Maura storten zich op het onderzoek naar de moorden op de families en zetten hun eigen levens op het spel om de kinderen te beschermen. Kunnen ze het gevaar op tijd afwenden? Op de avond dat de dertienjarige Claire Ward had moeten sterven, stond ze op de vensterbank van haar slaapkamer in Ithaca te weifelen of ze de sprong zou wagen. Haar kamer was op de tweede etage, het raam zeven meter boven de grond. In de diepte stonden wat uitge-

bloeide forsythiastruiken die haar val wel zouden breken, maar ze zou er hoogstwaarschijnlijk niet zonder botbreuken van afkomen. Ze keek naar de esdoorn. Op een meter of twee van haar raam zat een dikke tak. Ze had dit nog nooit geprobeerd, omdat ze er nog nooit toe was gedwongen. Tot nu toe was ze er steeds in geslaagd ongezien de voordeur uit te glippen. Maar de avonden van eenvoudige ontsnappingen waren verleden tijd, want Brave Bob had het in de gaten gekregen. Van nu af aan blijf je thuis, jongedame! Ik wil niet hebben dat je ’s avonds laat als een zwerfkat door de stad zwalkt. Als ik mijn nek breek, dacht ze, is het zíjn schuld. Ja, die tak haalde ze wel. Ze moest weg,

dingen doen, mensen spreken. Ze kon niet de hele avond op de vensterbank in dubio staan. Ze bukte zich voor de sprong, maar bleef als bevroren staan toen de koplampen van een auto de hoek om kwamen. Een SUV gleed voorbij als een zwarte haai en vervolgde zijn weg door de stille straat alsof hij op zoek was naar een bepaald adres. Niet ons adres, dacht ze. Bij haar pleegouders, Brave Bob en de al even Brave Barbara Buckley, kwamen nooit interessante mensen op bezoek. Ze hadden brave na men en ze voerden brave gesprekken. Heb je een fijne dag gehad, schat? Ja, dank je, en jij? Wat een heerlijk weertje, hè? Kun je de aardappelen even doorgeven? In hun degelijke, brave wereld was Claire

de vreemdeling, het wilde kind dat ze nooit zouden begrijpen, al deden ze nog zo hun best. Claire wou dat ze bij kunstenaars of toneelspelers of musici geplaatst was, mensen die de hele nacht opbleven en wilde feesten hielden. Haar soort mensen. De zwarte auto was uit het zicht verdwenen. Het was nu of nooit. Ze haalde diep adem en sprong.

Walsen Elma van Haren, Walsen, De Harmonie, ISBN 978 90 761 6840 1 (€ 17,90)

Walsen is het prozadebuut van dichteres Elma van Haren. Net zoals in haar poëzie verbaast Van Haren zich in haar verhalen over de weerbarstigheid van de dagelijkse realiteit. Kleine maar vastberaden aanwijzingen leiden naar gebeurtenissen die je misschien niet had verwacht, maar die zich als een volslagen vanzelfsprekenheid openbaren. Mickey Free Duizenden glassplintertjes, angels van kristal. Het is plots pikkedonker. De schrik en het lawaai verdoven me. De deur wordt opengegooid en moeder Yvonne stormt naar binnen. Het glas knarst onder haar voeten. Ze slaakt een hoge gil en buigt zich over mijn broer. Ze kijkt beschuldigend naar mij, het hele tafereel grotesk beschenen door het licht vanuit de gang, en ik zie haar grote mond druk in de weer met tong en tanden, wit en zwart, waaraan schrille kreten en woorden ontsnappen: ‘Leren jullie het dan nooit! Kijk nou wat daarvan komt!’ Andere vrouwen verdringen zich in de

deuropening. Ik hoor onze moeder ergens achterin verschrikt roepen: ‘Wat is er? Is er wat met de jongens?’ Wanneer ik naar Pelle kijk, zie ik het bloed in dikke stralen langs zijn wangen naar beneden lopen. Zijn ogen wijd opengesperd, zijn blik is leeg. Ik open mijn mond om iets te roepen, ik verroer me niet, maar ik weet dat ik iets moet doen. Ik wacht op dat moment. In de tussentijd kijk ik naar Pelle die bevroren op de grond zit, zijn maarschalk is net op mijn bom gestuit. Het stomste wat je kan overkomen als maarschalk! Geëxplodeerd! Domme zet, broer! Nu win ik! Wanneer ik me eindelijk kan bewegen, beweegt hij tegelijkertijd, maar terwijl ik

overeind kom, valt hij langzaam voorover. Stijf als een pop met een onbewogen gezicht en open ogen. Zwart bloed vloeit uit over het speelveld. Het doordrenkt de voeten van de soldaten, het spoelt de loopgraven in. * Ik heb mijn koffers gepakt. Zo noem ik het plechtig, hoewel er geen koffer aan te pas komt. Het is afgelopen. Al mijn bezittingen kunnen precies in een opvouwbare nylon sporttas en een plastic zak van de supermarkt. Meer dan twee cargo moet een mens niet bezitten. De tassen heb ik naar beneden gebracht, waar iedere verdieping van het huis een opslagruimte heeft. Zolang ik geen onderdak heb, kunnen ze daar staan wachten als brave paarden in een stal.

Misschien moet ik daar vannacht zelf wel slapen, bedenk ik, als ik de voordeur achter me dichttrek. Ik sta een moment besluiteloos op de stoep. Ik bezit alleen nog de sleutel van de opslagruimte, die van het appartement boven heb ik op de tafel achtergelaten. Voordat ik onze verdieping voorgoed verliet, heb ik nog heel even mijn oor tegen de slaapkamerdeur gedrukt om te horen wat Irene daar deed. Diepe stilte. Misschien stond ze zelf ook met haar oor tegen de deur om te luisteren wat ik uitspookte en waren we, dat ene perfecte moment, elkaars spiegelbeeld. Ik snuit mijn neus tussen twee vingers en hef mijn gezicht op om de snijdende wind te voelen. Dat brengt me tot mijn positieven. Ik schud mijn handen. Ik ben los, onbelast, weer een vrij man. Naar links of naar rechts? De straten strekken zich wollig grijs-wit uit, verdwijnen in de verte in een ijzige mist. Ik loop naar het café op het plein en bestel een donker bier. Het is warm binnen.

5

a dv e rt e nt i e

In Leiderschap onder vuur deelt Kapitein Marco Kroon voor het eerst zijn overtuigingen omtrent leiderschap. Het zijn persoonlijke, in de praktijk beproefde leiderslessen die voor iedereen, als leider en als mens, toepasbaar kunnen zijn. ISBN 9789082003604

€ 18,95

Kijk voor meer informatie op www.leiderschapondervuur.nl 6

januari

2013 •

boekfragmenten

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

Dierenbrein & mensenlijf Barbara Natterson-Horowitz en Kathryn Bowersis, Dierenbrein & mensenlijf, uitgeverij The House of Books, ISBN 978 90 443 3668 9 (€ 18,95). vanaf half januari verkrijgbaar.

Toen Barbara Natterson-Horowitz naar de dierentuin van Los Angeles werd geroepen bij een aap met een hartkwaal, kwam ze tot een baanbrekend inzicht. Het zou haar werk als cardioloog en psychiater ingrijpend veranderen. Ze ontdekte dat er fascinerend veel overeenkomsten zijn tussen mensen en dieren. Dieren kunnen dezelfde ziektes krijgen als mensen. Als we weten hoe deze ziektes bij dieren kunnen worden bestreden, ligt genezing bij mensen binnen handbereik. De spoedeisende hulp van een grotestadsziekenhuis lijkt nauwelijks op de afdeling eerste hulp in Grey’s Anatomy of House. Natuurlijk kennen we in werkelijkheid ook de paniek en drukte rondom een schotwond, een hartaanval of een overdosis drugs. Maar in de tussentijd houden we ons bezig met veel rustiger, minder grimmige gevallen: hypochonders, overbezorgde ouders en natuurlijk ook mensen die flauwgevallen zijn. Hoe triviaal en amusant het ook lijkt, flauwvallen – een syncope, zoals artsen het noemen – komt zo veelvuldig voor dat het in de VS drie procent van de bezoekjes aan de spoedeisende hulp en

zes procent van de ziekenhuisopnamen uitmaakt. In het jaar waarin ik de leiding had over de spoedeisende hulp van UCLA, hadden we veel drama’s zoals op tv: slachtoffers van aardbevingen, verkeersongelukken of bendeoorlogen. Maar bijna elke nacht zagen we ook één of twee flauwtes, veel vaker dus dan schotwonden, zelfmoordpogingen of derdegraads brandwonden bij elkaar. Ongeveer een derde van alle volwassenen is in zijn of haar leven minstens één keer echt flauwgevallen. Bijna allemaal kennen we wel dat wazige gevoel vlak voor een flauwte, als je snel moet gaan zitten en je hoofd tussen je benen moet brengen. Dat is niet iets om te lachen. Een syncope kan een symptoom zijn van een zware hartkwaal, maar ook ernstige gevolgen hebben als je valt en met je hoofd onderweg iets raakt.

Het is meestal de cardioloog die zich over flauwgevallen patiënten ontfermt. Hoewel het misschien een hersenprobleem lijkt, is een flauwte een complexe wisselwerking tussen het neurologische systeem en het hart-en-vaatstelsel. Aan de medische opleiding van UCLA, waar ik college geef over flauwtes, leg ik uit dat bewustzijnsverlies vaak optreedt als de toevoer van bloed en zuurstof naar het brein abrupt wordt afgesneden. De specifieke oorzaken verschillen, maar meestal is het hart de belangrijkste verdachte. Natuurlijk weten we allemaal dat we duizelig kunnen worden als we te snel opstaan. Die vorm van flauwvallen wordt veroorzaakt door het natuurkundige probleem om het bloed door het lichaam te pompen tegen de zwaartekracht in. Flauwvallen door een ernstige hartstoor-

nis – als het hart niet meer in staat is voldoende bloed naar de hersenen te pompen – is betrekkelijk eenvoudig te herkennen. Maar de feitelijke oorzaak van een wat subtielere flauwte, die teweeggebracht wordt door emoties en als dramatisch element regelmatig gebruikt wordt door allerlei schrijvers, van Shakespeare en Jane Austen tot J.K. Rowling en Stephen King, is nog altijd een raadsel. Toch komt deze vorm van flauwvallen, bekend als vasovagale syncope of VVS, zo vaak voor dat militairen die het slechte nieuws van de dood van een soldaat aan de familie moeten overbrengen een opleiding krijgen om flauwgevallen mensen te behandelen. Verpleegkundigen maken het zo dikwijls mee bij het bloedprikken dat ze altijd een ammoniummiddeltje (de moderne versie van vlugzout) bij de hand houden. En iedere verloskundige weet dat het vooral de vaders zijn die flauwvallen als hun vrouwen op het punt staan een kind te krijgen. Op het meest emotionele moment, als het hoofdje van de baby zichtbaar wordt bij de geboorte of de keizersnede, gaat de dreun van de vallende vader vaak aan het gehuil van de pasgeborene vooraf.

Hotel Linda Arjan Visser, Hotel Linda, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 8501 9 (€ 17,95)

Als Jonah Jacobson na vijfenzestig jaar vanuit Brazilië terugkeert naar Amsterdam raakt hij tijdens zijn zoektocht naar een oude geliefde verdwaald in een woud van herinneringen. Waar is de vrouw die hem in de oorlog hielp te vluchten? Zal Jonah vertellen hoe hij haar destijds heeft terugbetaald? Of moet hij, zoals Marcus Aurelius hem leerde, geen beloning vragen voor zijn goede daden? Hotel Linda is een meeslepend verhaal dat zich afspeelt tussen droom en werkelijkheid, heden en verleden. Ik ben er bijna. Eén poortje verwijderd van de oneindigheid. In het donkerblauw hangt, al een beetje zichtbaar, een donzen wolkenbed. Daarop kan ik rusten als ik moe ben van mijn baantjes rond de aarde, mijn globe zonder standaard. Er is nog één groep mensen van wie ik mij moet losmaken. Honderd of meer, medereizigers en bemanningsleden bij elkaar opgeteld. Ik zou de nooduitgang kunnen nemen. Wie daarbij in de buurt gaat zitten, moet beloven om anderen te assisteren, indien nodig. Goed, help mij dan maar. Bedankt

voor de lift. Hier wil ik eruit. Zo dicht bij de sterren was ik niet eerder. Als jullie mij laten gaan, kan ik zelf nóg hoger komen. Hoger dan ik in mijn dromen ben gegaan. Het wordt lichter. De man in de stoel bij het raam draait zich naar mij om. Hij opent zijn mond, sluit hem met een klap, schikt zijn kussen en schuift een plastic wandje voor mijn uitzicht. Een vliegtuigje kruipt langs een stippellijn naar het woord ‘München’. Volgens de gegevens onder in het beeld wordt mijn oude lijf met een gemiddelde snelheid van negenhonderd kilometer per uur door het luchtruim verplaatst en zal het toestel, dat gisteren om 19.10 uur vanuit Brazilië is opgestegen, vandaag om 10.50 uur in Duitsland landen.

Ik schuif mijn benen schuin het gangpad in en trek het blauwe dekentje van de luchtvaartmaatschappij iets hoger op. Bij het verzitten raakt mijn elleboog de afstandsbediening in de armleuning. Op het scherm verschijnen nu twee mensen, kinderen nog, die elkaar woedend kussen. Ik probeer alle knopjes en raak ook het off-knopje, want het beeld gaat op zwart. Er is weinig ruimte, de temperatuur is te hoog of te laag. De purser die mij uren eerder zo vriendelijk naar mijn stoel had begeleid en een betere plaats beloofde te zoeken, is niet meer teruggekomen. De stewardessen die hun karretjes door de gangpaden duwen, wil ik niet met mijn wensen lastigvallen. Ze geven mij muizenhapjes te eten. Kunstig verpakt, volkomen smakeloos.

De wijn is zuur. Niet dat het mij zo veel kan schelen. Eten is de laatste jaren een loze handeling geworden, iets wat nu eenmaal moet gebeuren, en drinken doe ik liever niet te veel omdat goed plassen nog maar zelden lukt. Nu zie ik – reizend door de tijd – dat ik in de loop der jaren steeds minder ben gaan verlangen. Een lichte aanraking, een briesje, een kleine plek om in alle rust een beetje te mijmeren, dat is genoeg. Wat ik doe, doe ik vaak om anderen te plezieren. Een wandelingetje maken, een gesprekje voeren. Anderen willen van alles, anderen maken zich zorgen. Ik niet. Hier, hoog boven de oceaan die ik vijfenzestig jaar eerder met het ss Serpa Pinto ben overgestoken, mogen mijn gedachten alle kanten op waaien; het liefst zou ik wegzakken in een diepe slaap. Ik heb mijn oogleden nog maar net gesloten als een tik tegen mijn voeten ze weer opengooit. Het meisje achter de trolley verontschuldigt zich. Ik trek mijn benen in en laat haar passeren. Ze legt haar hand heel even op mijn schouder.

7

a dv e rt e nt i e

HELEN VREESWIJK WEET JE TE BOEIEN

Boeken die beklijven, verhalen die je niet loslaten.

DE NIEUWE VREESWIJK NU TE KOOP! De rauwe werkelijkheid, gemixt met een spannend verhaal zonder mooischrijverij en overdreven beeldspraak. — www.beschermjezelf.nl

Manteau www.helenvreeswijk.nl

8

januari

2013 •

boekfragmenten

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

Vrees me Tahereh Mafi, Vrees me, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 7959 5 (€ 15,95)

Vrees Me is het eerste deel in de trilogie over de 17-jarige Juliette. Niemand kan haar aanraken omdat haar aanraking dodelijk is. Als de wereld op het punt staat te vergaan, wil het heersende regime haar inzetten als wapen. Maar Juliette zelf is meer dan alleen haar gevaarlijke lichaam. Ik pers mijn lippen op elkaar en staar uit het piepkleine vierkantje glas dat ze een raam noemen. Er zijn niet veel dieren over, maar ik heb gehoord over vogels die kunnen vliegen. Misschien krijg ik er ooit een te zien. Er gaan tegenwoordig zulke wilde verhalen rond dat je er niet veel van moet geloven, maar ik heb meer dan één persoon horen beweren dat ze in de afgelopen paar jaar echt een vliegende vogel hebben gezien. En dus kijk ik uit het raam. Vandaag zal er een vogel zijn. Hij zal wit zijn met gouden strepen als een kroon boven op zijn hoofd. Hij zal vliegen. Vandaag zal er een vogel zijn. Hij zal wit zijn met gouden strepen als een kroon boven op zijn hoofd. Hij zal vliegen. Vandaag zal er… Zijn hand.

Op mij. 2 toppen van 2 vingers strijken korter dan een seconde over mijn met stof bedekte schouder en elke spier elke pees in mijn lichaam staat strak van spanning en legt zich in knopen die aan mijn ruggengraat trekken. Ik sta doodstil. Ik verroer me niet. Ik haal geen adem. Als ik me niet beweeg, blijft dit gevoel misschien voor eeuwig duren. Al 264 dagen lang heeft niemand me aangeraakt. Soms denk ik dat de eenzaamheid binnen in me dwars door mijn huid heen zal barsten, en soms weet ik niet zeker of huilen of schreeuwen of hysterisch lachen ook maar iets zal oplossen. Soms wil ik zo wanhopig graag aanraken aangeraakt worden voelen, dat ik bijna zeker weet dat ik van een klif zal vallen, een parallel

universum in, waar niemand me ooit zal kunnen vinden. Het lijkt niet onmogelijk. Ik schreeuw al jaren en niemand heeft me ooit gehoord. ‘Heb je geen trek?’ Zijn stem klinkt lager nu, een beetje bezorgd. Ik ga al 264 dagen dood van de honger. ‘Nee.’ Het woord is niet veel meer dan een hortende ademstoot die aan mijn lippen ontsnapt en ik draai me om en ik zou het niet moeten doen maar ik doe het wel en hij staart naar me. Bestudeert me. Zijn lippen staan een heel klein beetje open, zijn armen hangen slap langs zijn lichaam, zijn wimpers proberen zijn verwarring weg te knipperen. Iets landt als een stomp in mijn maag. Zijn ogen. Iets aan zijn ogen. Hij is het niet hij is het niet hij is het niet.

Ik duw de wereld weg. Sluit hem op. Draai de sleutel om.

KASTEEL GROENEVELD, BUITENPLAATS VOOR STAD EN LAND Div. auteurs, Kasteel Groeneveld, Buitenplaats voor stad en land, Uitgeverij Thoth, ISBN 978 90 686 8596 1 (€ 24,95)

De verbouwing van Kasteel Groeneveld was aanleiding tot een zoektocht in de tijd. Het verleden van Kasteel Groeneveld komt tot leven in vijf essays. De auteurs doen een aantal verrassende ontdekkingen. Zoals die van Barbara Joustra over Karel Appel en de schilderkunst in de Grote Zaal. “Ik schilder als een barbaar in een barbaarse wereld” roept Karel Appel. Zijn doek van ruim twee bij drie meter wankelt op de schildersezel, terwijl hij smijt met verf. Hij spuit het zo uit de tube, of mengt met grote kwasten en plamuurmessen kleuren en vormen dik op het linnen. Deze beelden werden legendarisch. Het was de al even rebelse journalist en documentairemaker Jan Vrijman die er voor koos de schilder Karel Appel in 1961 zo vast te leggen. Zijn film De werkelijkheid van Karel Appel ontstond dankzij de gastvrijheid van de familie Colson op Groeneveld. Want Vrijman had een grote ruimte nodig om de beweeglijke Appel te kunnen vastleggen. Als tijdelijk atelier koos Appel op de bel-etage de Grote Zaal, toen nog aangeduid als Wapenzaal:

diverse wanden waren volgehangen met antieke wapens. Hoewel juist deze ruimte onderdeel uitmaakte van de persoonlijke vertrekken van de Colson, schikten die zich zonder morren in de aangrenzende ruimte, de voormalige Eetkamer. Ze vonden alles prima. Zelfs toen Vrijman voorstelde de wanden van de Wapenzaal helemaal zwart te maken, zodat de schilderende Appel goed op de film kwam zonder afleidende achtergrondbeelden.

New York, Parijs en Kopenhagen als vernieuwend schilder werd erkend, bleven zijn werken en uitspraken in eigen land op grote weerstand stuiten. Zo verging het ook de film van Vrijman. Internationaal viel de film in de prijzen, maar in Nederland werd hij lange tijd verguisd. De kunstbeleving stond hier nog niet open voor dit werk. Hoe kon een schilder die zo ruw te werk ging, zichzelf een goede kunstenaar noemen? Zijn werken vond men maar kinderlijk en primitief.

De Colsons en hun kring waren in de jaren ‘50 en ‘60 ruimdenkend en ontvankelijk voor nieuwe ideeën en kunstvormen. Zij vormden in Nederland een uitzondering. Terwijl Appel vanaf de periode na de Tweede Wereldoorlog in

Bijna 200 jaar voordat Appel zich de Grote Zaal als tijdelijk atelier toe eigende, lieten de toenmalige bewoners in diezelfde zaal op de wanden zogenaamde geschilderde behangsels aanbrengen, een heel ander genre dan de “barbaarse” wer-

ken van Karel Appel. Behalve de raamwand werd het vertrek rondom voorzien van levensgrote arcadische landschappen, waardoor het lijkt alsof men zich in een fantasiewereld begeeft. Een geïdealiseerd landschap dat Italiaans aandoet met heuvels, waterpartijen, decoratieve gebouwen en ruïnes is “gestoffeerd” met figuren van verschillende standen: boerinnen en herders rusten met hun dieren, terwijl een adellijke dame en heer te paard stil houden voor het oversteken van een rivier. Ter weerszijden van de dubbele deuren naar de Eetkamer (de zogenaamd porte brisée) zijn een dame en een heer geportretteerd. De interieurschilder Hieronymus Lapis signeerde dit werk in 1766 precies op de plaats waarin een verborgen deur naar de aangrenzende Muziekkamer in het behangsel is opgenomen. Deze behangsels hadden de tand des tijds bijna niet doorstaan – ten tijde van de Colsonperiode had men er al geen weet meer van, omdat ze onder verschillende lagen behang uit het zicht waren geraakt. Pas 15 jaar na de film van Vrijman kwamen ze tijdens de restauratie weer aan het licht.

9

a dv e rt e nt i es

Boekenbon van €5,- gekregen? Onze tips:

Zoals J.J. Voskuil met zijn romancyclus Het bureau het kantoorleven heeft vastgelegd, zo nauwgezet registreert Van der Meer de praktijk van een psychiatrisch ziekenhuis. – Wim Brands, VPRO Boeken

€ 12,95 +

Een werkelijk spannend, goed geschreven verhaal, met wendingen die de kracht van een wervelwind hebben. **** – de Volkskrant Tess Gerritsen schreef een gruwelijk spannend boek. – Trouw

€ 12,95 +

100.000

exemplaren verkocht!

Een verbijsterend verhaal. – Algemeen Dagblad Een opmerkelijk relaas. – De Telegraaf Even uitzonderlijk als aangrijpend. – Metro

€ 5,- +

The Mortal Instruments series is a story world I love to live in. Beautiful! – Stephenie Meyer, auteur van Twilight Veel fantasyboeken hebben even nodig om op gang te komen. Zo niet de Kronieken van de Onderwereld. – 7days

€ 0,- +

10

BOEKENKRANT adv..indd 1

20-12-12 10:38

januari

2013 •

boekfragmenten

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

Zwijgplicht Helen Vreeswijk, Zwijgplicht, Uitgeverij Manteau Jeugd, ISBN 978 90 223 2802 6 (€ 19,95)

Arjan moet voor school enkele weken stage lopen bij een verzorgingstehuis. Een opdracht die hij beslist niet ziet zitten, maar dan vallen er tijdens zijn dienst gewonden en zelfs doden. Joke Drenth had het tafereeltje vanuit haar rolstoel op haar vaste plek bij het raam gadegeslagen. Haar verrimpelde handen lagen bewegingloos in haar schoot. De vrouw was tweeëntachtig en sinds haar komst in het verzorgingstehuis, acht jaar geleden, leefde ze een zo onopvallend mogelijk leven. Gelaten liet ze zich elke dag in de rolstoel door de verpleegkundigen haar kamer uitrollen. Ze werd bij het grote raam in de ontvangsthal geparkeerd waar ze uitzicht had over het park dat voor het tehuis met zorg was aangelegd. Een strategisch punt want vanaf deze plek had Joke niet alleen zicht op het park maar ook op de kamer van de directrice, de kantine en de balie. De liftdeuren schoven open en langzaam draaide ze haar hoofd. ‘Ratten’, mompelden haar oude lippen toen de brancard voorbij rolde. Ze liet haar doffe, grijze ogen door het parkje dwalen terwijl er een opstandig gevoel in haar aderen borrelde. ‘Dit moest een keer stoppen.

Iemand moest hen stoppen.’ Resoluut schudde ze haar hoofd en verzette ze zich tegen de stem in haar hoofd die haar tot actie maande. De stemmen in haar hoofd waren haar met de jaren gewoon geworden. Een bondgenoot waar ze vrijuit mee kon praten. Het voelde veilig aan, veiliger dan de mensen die zich om haar heen hadden verzameld. ‘Nee, nee, nee. Ik ben te oud. Het is niet meer mijn taak. Ken je vijand. Straks ben ik de volgende die onder een laken wordt afgevoerd. Het is te gevaarlijk…’ Ze keek naar de directiekamer en snoof minachtend. Ze was niet bang, dat was ze nooit geweest. ‘Ze denken dat ik seniel ben maar ik zie alles. Ik ben een vlieg op de wand. Domme ratten! Beter seniel dan dood. Mond dicht.’ Het leek alsof de

oude vrouw niemand kende in het verzorgingstehuis maar ze wist drommels goed wie er zojuist werd afgevoerd. ‘Het was de dwaas van vier hoog met zijn grote bek. Dacht hij nou echt dat hij het zou winnen? Van die ratten? Hij maakte geen schijn van kans. Niemand in dit godvergeten hol maakte een kans. Ze waren allemaal te oud, te naïef en te onervaren. Hoe zouden ze hem hebben vermoord? Want vermoord was hij… Het kon niet anders na gisteren… Zodra je te dicht bij de waarheid kwam, had je je doodvonnis getekend. Hadden ze hem een overdosis aan medicijnen gegeven of hadden ze hem gesmoord met een kussen? Een oud trucje maar efficiënt. Het liet geen sporen na.’ Ze wist hoe het werkte. Haar mondhoeken krulden omhoog toen ze

in gedachten terug ging in de tijd. Een brandschoon geweten had ze niet maar er was toen geen keus, hield ze zichzelf voor. Het was eten of gegeten worden. De ouderdom maakte haar week. Na al die jaren bezorgde haar verleden haar plotseling slapeloze nachten. Of was het toch de angst? Angst dat ze te zwak was om zich te verzetten als de ratten haar op een avond de mond kwamen snoeren? Ze verstarde toen ze het geluid van hakken op de plavuizen vloer hoorde tikken.

PATH OF THE PATRIOTS Jan Kelley, Path of the Patriots. A Tourist Guide to Paris During the French Revolution, Kemper Conseil, ISBN 978 90 765 4250 8 ( € 24,95)

Path of the Patriots, een Engelstalige uitgave, bestaat uit twee delen en omvat tien wandelingen door het Parijs van de Revolutie. Path of the Patriots biedt een unieke ervaring van Parijs tijdens een van de meest dramatische periodes uit haar geschiedenis. De val van de Bastille staat symbool voor die dramatiek. The Storming of the Bastille ‘Paris,Wednesday 15 July 1789. My dear friend, how can I describe the bloody scenes that have taken place since the dismissal of M. Necker. Please excuse the disorder of my letter; it reflects the state of my mind. Blood is flowing, cannons roar, the alarm bell sounds everywhere, and rage is in every heart. On Sunday evening, the city was full of people drunk and furious, running through the streets in a frenzy, breaking into shops and arming themselves with anything they could get their hands on. They pressed everyone they met to join them. The Prince de Lambesc, Colonel of the Royal German Guard, arrived at the Place Louis XV [now Place de la Concorde] where there was an immense crowd of

people, some simply out walking, some waiting for news from Versailles. The Prince charged in at full gallop, lashing out with his sabre in all directions, slaughtering women, children and old men. Then they came into the Boulevard de la Chaussée d’Antin, with the intention of preventing any action by the people of the faubourgs Saint- Antoine and Saint-Honoré, when along came a detachment of French Grenadier Guards, intent on annihilating the Royal Germans. Ten German Guards were killed, and the rest took flight, killing about thirty more citizens as they retreated.’ ‘In fear of seeing Paris burned and pillaged by the rabble, people assembled everywhere, according to their electo-

ral districts, alarm bells sounded in every quarter. Fifty thousand people registered in their districts; I was in the district of the Filles Saint-Thomas, where there were twelve hundred of us. On Monday a mob of people set fire to Saint-Lazare, where they discovered an astonishing amount of grain and flour. They also liberated the prisoners in the Hôtel de la Force. Carriages were prevented from leaving Paris, and some of them were pillaged. The Duc de Châtelet, leaving for Versailles, was taking the ferry at Invalides. Someone recognized him and tried to throw him out of the boat. Three Grenadiers stopped him from falling into the Seine, and the duke begged on his knees for mercy. The people were going to drown him, but he saved himself by declaring that he and his

Regiment supported the Third Estate.’ ‘A hundred thousand men broke into the armoury of the Invalides, where forty thousand guns were distributed to everyone. M. Desombreuil had the good sense to surrender immediately. They took half the cannons to the Place de Grève and the other half to the PalaisRoyal. Then they set off for the Bastille. At 2 a.m. about two hundred men arrived and asked the Governor, M de Launay, to open the gates; he raised the drawbridge and massacred the two hundred unfortunates. The rage of the people knew no more limits. At 3 a.m. they rushed back to the Hôtel-de-Ville to fetch three cannons, and took them to the Bastille. Then commenced the siege that lasted two hours. People jumped into the moat of the Bastille, the sturdiest of them climbed up on each other’s shoulders, and a dozen of the most vigorous, armed with hatchets, broke down the door. This operation took three-quarters of an hour. Two thousand people entered, and soon a white handkerchief announced that the Bastille was ours.’ (…) (Rossel, André)

11

a dv e rt e nt i es

12

januari

2013 •

boekfragmenten

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

Dik Trom in Afrika Ton van der Lee, Dik Trom in Afrika, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 2106 8 (€ 9,95)

De nieuwe Dik Trom-boeken gaan over de achterkleinzoon van de originele Dik Trom en zijn geschreven door de achterkleinzoon van de auteur C. Joh. Kieviet. Dik loopt al twee uur zwijgend vdoor het donkere, natte gras van de Serengetisavanne, dat soms hoger dan zijn hoofd komt. Het enige dat hij ziet is de rug van Ntoros vlak voor hem en de sterren boven hem. Er mag niet gepraat worden. Achter hem loopt Amber en de rij wordt gesloten door twee Maasai krijgers. Dik vraagt zich af hoe de Maasai de weg vinden in het donker. Misschien kijken ze naar de sterren. Hij voelt zich op deze tocht verder van huis dan ooit. Hij had nooit gedacht dat hij op leeuwenjacht zou gaan. Plotseling houdt de rij Maasai halt. De schuilplaats van de leeuw is nu dichtbij, bij een rots aan de voet van een boom. De krijgers verspreiden zich. De omsingeling begint. Bij een kleine rots wijst Toya op Amber. Ze knikt en hurkt in het gras met haar speer naar voren gericht. Vijf meter verderop is Dik de volgende. Het gras is zo hoog dat hij Amber al niet meer ziet en even later zijn de ruggen van de ande-

ren ook verdwenen. Hij is alleen. Het enige dat hij ziet is het boompje dat scherp afgetekend staat tegen de ochtendlucht. Daaronder moet de oude, zieke leeuw liggen. Die zal nu wel ongeveer wakker worden, denkt Dik. Het boompje is vlakbij, een meter of vijf, zes. Met negen krijgers en drie kinderen moet de omsingeling toch wel compleet zijn. De tijd verstrijkt. Er heerst totale stilte. Dik hoort alleen het ruisen van het gras in de wind. De zon komt op. Langzaam krijgt Dik een beetje stijve knieën. Zijn speer ligt naast hem in het gras. Waarom springt er niemand op, vraagt hij zich af. Waarom begint de aanval niet? Waar wachten we op? Zou de leeuw er soms niet zijn? Zit Dik hier inmiddels helemaal alleen? Zijn ze hem kwijtgeraakt in het hoge gras? Hij weet

dat het onzingedachten zijn maar hij kan ze niet onderdrukken. Er moet minstens een half uur voorbij zijn gegaan. Stilte. Er gebeurt niets. Alleen de zon klimt langzaam steeds hoger. Uiteindelijk kan Dik zich niet meer beheersen. Hij móét weten waar iedereen is. Of ze hem niet alleen hebben gelaten. Hij richt zich half op, zodat zijn hoofd net boven het gras uitsteekt. De savanne golft leeg naar de horizon. Inderdaad, gaat het door hem heen. Ze hebben me alleen achtergelaten. Dik ziet niets of niemand. Maar hij is wel gezien want plotseling klinkt er een brul. Er beweegt iets bij het boompje. Iets dat groot en donkerbruin met zwart is. Nu richt Dik zich helemaal op en klemt zijn speer stevig vast. Er ritselt iets en dan ziet Dik de leeuw plotseling heel duidelijk. Het

is een reusachtig mannetje met lange zwarte manen dat hem met verbaasde ogen aankijkt. Een moment lang staren de jongen en de leeuw elkaar aan. Dan brult de leeuw opnieuw, maar nu veel harder en kwaad. Dik denkt aan wat Maitera hem heeft verteld. Hij haalt diep adem en schreeuwt zijn naam. ‘Dik Trom!’ klinkt het als een strijdkreet over de savanne van de Serengeti.

Peter’s Zeurkalender 2013 Peter van Straaten, Peter’s Zeurkalender 2013, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 6832 6 (€ 14,90)

Het is een verslavende gewoonte om jaarlijks Peter’s Zeurkalender aan te schaffen. En gelukkig kunt u ook in 2013 weer genieten van de herkenbare situaties die Van Straaten zo meesterlijk schetst. Met deze twintigste Zeurkalender scheurt u zich lachend het jaar door.

13

a dv e rt e nt i es

Bezoek Kasteel Groeneveld. Waar cultuur, kunst en natuur elkaar ontmoeten. Kasteel Groeneveld in Baarn is dé buitenplaats voor stad en land. Het kasteel met zijn bosrijke landgoed geldt als een van de mooiste buitenhuizen sinds de eerste helft van de 18e eeuw. En als vrijplaats van kunstenaars in de jaren vijftig en zestig van de vorige. Met graag bezoekende schrijvers zoals Remco Campert en Cees Nooteboom, en met schilders ‘in residentie’ als Karel Appel. In 2013 zijn er in en rondom Kasteel Groeneveld weer volop concerten, debatten, exposities, wandelingen en workshops. Ook nu verzorgt Grand Café Groeneveld in samenwerking met Lizet Kruyff (de Spinazieacademie) een serie culinaire lezingen met bijpassende lunch. En kunt u kennisma-

ken met schrijvers en hun boeken tijdens de GRNVLD socië­teit literair, die dit jaar vier keer wordt georganiseerd in samenwerking met de Boekenkrant. Journalist en auteur Tracy Metz ­ontvangt op donderdag 31 januari aanstaande de Groeneveldprijs 2012. Zij spreekt dan de aan de prijs verbonden Groeneveldlezing uit. En vergeet u niet om alvast zondag 15 september 2013 vrij te houden. Want dan vieren wij het grootse Groeneveld Festival. Het vormt het hoogtepunt van de herfst, vol kunst, cultuur en vooral veel gezelligheid voor jong en oud! Kom naar Kasteel Groeneveld, buitenplaats voor stad en land.

Ga naar www.kasteelgroeneveld.nl voor meer informatie. Kasteel Groeneveld, Groeneveld 2, 3744 ML Baarn

14

januari

2013 •

w w w. b o e k e n k r a n t. c o m

boekhandels die de boekenkrant verspreiden Alblasserdam

Beilen

Emmen

Heeze

Nieuwegein

Utrecht

Boekhandel de Krekel dekrekel.nl

Boekhandel Het Logboek hetlogboek.org

Plantage Vermeer vermeer.plantage.nl

BLZ Lektura lektura.nl

Boekhandel Manschot boekhandelmanschot.nl

Boekhandel Libris boekhandellibrisutrecht.nl

Boekhandel Feijn feijn.nl

Eerste Bergensche Boekhandel eerstebergenscheboek­handel.nl

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel kantoorboekhandelsmitenco.nl

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl

De Nijmeegse Kinderboekwinkel lezenisleuk.nl

Boekhandel van Kooten boekhandelvankooten.nl

Bilthovense Boekhandel bilthovenseboekhandel.nl

Boekhandel Broekhuis Boekhandelbroekhuis.nl

Enschede

De Hoevelakense Boekhandel hoevelakenseboekhandel.nl

Roelants [in LUX] roelants.nl

Bek Boeken bekboeken.nl

Boekhandel Muilenburg boekhandelmuilenburg.nl

Plantage Etten-Leur plantage-ettenleur.nl

Etten-Leur

Heusinkveld – Holten meerdaneenboekhandel.nl

Boekhandel van de Moosdijk moosdijk.com

Boekhandel Jansen & de Feijter eenpassievoorboeken.nl

Exloo

Hoornse Boekhandel hoornseboekhandel.nl

Het Boekeneiland boekeneiland.nl

Franeker

Boekhandel Leeskunst leeskunst.nl

Alkmaar

Boekhandel Het Keerpunt boekhandelhetkeerpunt.nl Boekhandel Van der Meulen’s vandermeulensboekhandel.nl Alphen a/d Rijn

Boekhandel Haasbeek haasbeek-libris.nl Amersfoort

De Algemene Boekhandel algemeneboekhandel.nl Amsterdam

De Nieuwe Boekhandel denieuweboekhandel.nl Boekhandel Mulder boekhandelmulder.nl Amsterdam-Z.O.

Boekhandel Barends & Donkersloot boekhandelbend.nl Almelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl Apeldoorn

Nawijn & Polak Boekverkopers nawijn-polak.nl Arnhem

Bergen NH

Enkhuizen

Bilthoven

Bleiswijk

Bloemendaal

Boekhandel Bloemendaal boekhandelbloemendaal.nl Boxtel

Boekhandel Elckerlijc elckerlijc.nl

Wever boek- en kantoorvakhandel boekhandelwever.nl

Brugge

Groningen

De Reyghere Boekhandel dereyghere.be

Boekhandel Wolters boekhandelwolters.nl

Castricum

Haarlem

Scholte boek-en kantoorboekhandel boekhandelscholte.nl

Boekhandel Gillissen & Co boekhandelgillissen.nl

Boekhandel Van Stockum vanstockum.nl

Boekhandel H. de Vries Boeken devriesboeken.nl

Den Haag

Doorn

Boekhandel Binkhorst [email protected] Dronten

De Arnhemse Kinderboekwinkel lezenisleuk.nl

Voster Boek & Kantoor voster.nl

Boekhandel Iwema iwema.nl

Boekhandel Maas & Waal boekhandelmaasenwaal.nl

Assen

Baarn

Boekhandel Den Boer denboer.nl

Geerts Warenhuis geertswarenhuis.nl

Druten

Eindhoven

Plantage Doomen plantagebooksandmore.nl

Haren GN

Boomker Boeken boomker.nl Harlingen

Hengelo

Hoevelaken

Holten

Hoorn

Kerkrade

Krimpen aan den IJssel

Nijmegen

Nuenen

Purmerend

Boekhandel Van den Hoorn [email protected] Puttershoek

Boekhandel De Korf boekhandeldekorf.nl

Boekhandel Marjan Houtman marjanhoutman.nl

Boekhandel Cazemier Boekhandelcazemier.nl

Boekhandel De Boekenwurm deboekenwurm.info

Boekhandel Lovink boekhandellovink.nl

Boekhandel Scheveningen boekhandelscheveningen.nl

Boekhandel Het Keizerrijk hetkeizerrijk.nl

Deeder Boekhandel deeder.nl

Leiden

Lochem

Maassluis

Meppel

Boekhandel Barth boekhandelbarth.nl

Venlo

Boekhandel Koops koophetbijkoops.nl Venray

Boek- en kantoorvakhandel van den munckhof boekhandelvenray.nl Wormerveer

Scheveningen

Groenveld Boeken [email protected]

Sittard

Boekhandel Krings boekhandelkrings.nl Soest

Middelburg

Boekhandel Van de Ven boekhandelvandeven.nl

Mijdrecht

Boekhandel Blokker boekhandelblokker.nl

Boekhandel Mondria boekhandelmondria.nl

Boekhandel ’t Oneindige Verhaal oneindigeverhaal.be

Bij Het Raethuys bijhetraethuys.nl

Nimo Boek nimoboek.nl

Steenwijcks Boeckhuys boekwinkel.com

Monnickendam

Velp GLD

Pasman Boek & Hobby pasmanboekenhobby.nl

De Drvkkery de-drvkkery.nl

Heerlen

Veghel

Roosendaal

Wever boek- en kantoorvakhandel boekhandelwever.nl Heemstede

Veenendaal

Zeist

Zeist

Boekhandel Kramer & Van Doorn kramerenvandoorn.nl Zwolle

Waanders Boekverkopers waandersboekverkopers.nl

Sint-Niklaas, België

Steenwijk

Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via [email protected]

Leiderschap onder vuur Marco Kroon, leiderschap Onder vuur, UHB, ISBN 978 90 820036 0 4 (€ 18,95)

Kapitein Marco Kroon is drager van de Militaire Willems-Orde. Hij kreeg deze onderscheiding voor moed, beleid en trouw als commandant van een peloton van het Korps Commandotroepen in Afghanistan. In Leiderschap onder vuur deelt Marco Kroon voor het eerst zijn persoonlijke ideeën en overtuigingen. Beschrijvingen van zijn gevechtservaring geven het kader voor zijn leiderslessen. De langste nacht ‘These mist covered mountains Are a home now for me But my home is the lowlands And always will be’ Uit: Brothers In Arms, Dire Straits (1985) Het was 12 juli 2006, de laatste opdracht voor ons Viper-peloton in de Choravallei, Afghanistan. Ons doel: het creëren van freedom of movement. Maandenlang hadden we samen met het AUSSAS-peloton, onze Australische collega’s, verkenningen uitgevoerd en High Value Targets gelokaliseerd. Waar zat de vijand, met hoeveel en hoe sterk

was ze? Het terrein was bergachtig, met begroeiing langs de beken. Muurtjes, trappetjes, huisjes en hutjes waren opgetrokken uit dezelfde klei waarop we stonden; het was een Efteling-gebied zonder sprookjes. We kenden dit terrein minder goed dan onze tegenstanders. Bij al onze operaties gingen we steeds voorzichtig voorwaarts, van dorp naar dorp, tot we op de vijand stuitten. Of beter gezegd, zij op ons, want we waren niet uit op contact. Zodra we werden aangevallen was het zaak om zo snel en zo goed mogelijk het gevecht af te breken, veilig terug te keren naar kamp en onze bevindingen aan het hoger echelon te rapporteren. Deze operatie, Operatie Chitag, zou anders zijn. Als een speerpunt zouden

we door de vijandelijke linies trekken, kinetisch erin gaan. De volgende ochtend haalde een grotere groep ons dan in een soort rupsbeweging in. We gingen op de vijand af. Gevechtcontact was zeker. De operatie was zorgvuldig voorbereid, de juiste nacht was uitgekozen. Hoe goed alles ook leek te zijn doorgenomen, een ding wisten we niet: of we met z’n allen zouden terugkomen. De mannen beseften dat. Kort voor vertrek keken we naar een compilatie van beelden uit eerder missies en luisterden we naar Brothers in Arms, van Dire Straits. Het was een afscheid. Freedom of movement creëren was weliswaar ons doel, maar zonder woorden stelden we ons er nog een: thuiskomen. We keken elkaar in de ogen, drukten elkaars hand. Toen,

zwijgend, liepen we naar de auto’s. Het dorp Chora, the white compound, was ons verzamelpunt. We kenden deze plek goed, want het was al vaker bevochten. Vanuit hier zouden we vertrekken. Ons einddoel lag vervolgens nog twintig kilometer dieper in vijandelijk gebied. We zaten tegen de avondschemer en wachtten tot het nacht werd. Iedereen rustte uit voor de actie en ging slapen op de klei. Mij lukte het niet. De adrenaline pompte te hard en steeds weer ging ik in mijn hoofd na of ik aan alles had gedacht en alle risico’s had afgedekt. Een groot deel van mijn denken bestond uit piekeren. Was de beslissing juist om te voet te gaan? Waren de voorraden goed verdeeld, was het terrein afdoende ingeprent? Het was per slot van rekening onbekend guerrillaterrein. Om mijn gedachten stop te zetten, stond ik op en maakte nog één keer een foto van de slapende mannen.

15

a dv e rt e nt i e

KEWLOX BOEKENKAST

H 214 B 100 D 32

339,-

Showroom Nieuwegein Ravenswade 98b 030 231 40 41 Showroom Amsterdam Overtoom 205 020 412 13 00

16

www.kewlox.nl