Fiscale achterpoortjes onder vuur

VISIE FISCALITEIT

ONDERNEMINGEN EN BELASTINGONTWIJKING

Fiscale achterpoortjes onder vuur De aanval van de Europese Commissie op Apple wegens misbruik van fiscale constructies is een schot voor de boeg. De VS en de EU nemen fiscale achterpoortjes in het vizier die de inning van vennootschapsbelastingen te sterk bemoeilijken. HANS BROCKMANS/THE ECONOMIST

D

e Europese Commissie overweegt de winst van een fiscale constructie van Apple in Ierland terug te vorderen (zie kader Testcase Apple). Dat gebeurde nadat die structuren in de Verenigde Staten aan het licht waren gekomen in een senaatscommissie. “Apple ontwikkelde zijn kroonjuwelen, de winstgevende intellectuele-eigendomsrechten, in de VS, verschoof de winsten overzees via een fiscaal achterpoortje om de Amerikaanse fiscus te ontlopen en ontweek in Ierland belastingen door een vriendendienst van de regering”, getuigt Carl Levin, de voorzitter van de Amerikaanse senaatscommissie die de zaak op gang trok en de Commissie alarmeerde.

Actie tegen belastingontwijking De VS en Europa beslisten vorige maand binnen de OESO ook actie te ondernemen tegen de zogenaamde BEPS, base erosion and profit shifting (de aantasting van de belastbare basis en de verschuiving van winsten naar belastingparadijzen). Het is voor multinationals stan-

daard om zichzelf of grote stukken van hun activa — vooral immateriële activa, zoals royalty’s — op plaatsen te stallen waar de belastingen laag of onbestaande zijn, zoals Bermuda, Luxemburg of Ierland. De sluwste onder hen, zoals Apple, dachten zelfs manieren te hebben gevonden om fondsen zo om te leiden dat ze staatloos worden. Het is niet meer dan normaal dat ondernemingen — perfect legaal — gebruikmaken van dergelijke lacunes. Ze beschouwen spitsvondige belastingarbitrage zelfs als een concurrentievoordeel. “De vennootschapsbelasting die een overheid niet kan heffen bij de multinatio-

nals, moet ze zoeken bij de kmo’s”, getuigt Michel Maus, professor fiscaliteit aan de Universiteit Antwerpen. “Kmo’s beschikken meestal niet over de ruime fiscale voordelen, zodat ze een financieel en competitief nadeel lijden. Grote bedrijven lobbyen onder de bedreiging dat ze wegtrekken of wegblijven uit een land waar ze geen belastingvoordelen krijgen. Zo hebben veel landen een speciaal statuut voor welbepaalde sectoren. Het fiscale statuut van de octrooien voor de Belgische farmasector is daar een mooi voorbeeld van. De politiek geeft aan hun druk toe omdat België machteloos staat. Aan die ongelijke strijd komt een einde als

≤

“Landen die nog meewerken aan overdreven fiscale constructies worden internationaal als paria’s beschouwd en komen op een zwarte lijst” Anton van Zantbeek

36 9 OKTOBER 2014 | WWW.TRENDS.BE

Mediargus met docroom pdf

GET

BELASTINGPARADIJS Als de uitzonderingen worden geschrapt, is dat goed nieuws voor wie gewoon zijn belastingen betaalt.


VISIE FISCALITEIT

≤ alle landen aan één zeel trekken tegen deze wanpraktijken.”

EEN KWART VLOEIT WEG

DALENDE LIJN

Bron: PwC, OESO

Vennootschapsbelasting

Fiscale achterpoortjes sluiten In 2012 riep de G20 de OESO op een manier te zoeken waarop fiscale achterpoortjes kunnen worden gesloten. Dat gebeurde nadat grote multinationals als Apple, Google, Starbucks en Amazon wereldwijd in opspraak kwamen met hun fiscale sluiproutes. Niet alleen de publieke opinie spoort almaar meer wereldleiders aan tot actie, ook de lege staatskas doet dat. Door de hoge schulden staan veel regeringen onder druk om hun begrotingstekorten weg te werken. En dat betekent besparen. Extra fiscale inkomsten zijn in dat opzicht dan ook meer dan welkom. Maus: “Fiscale discriminatie ten voordele van multinationals ontwricht op termijn de wereldeconomie, omdat op grote schaal overheidsgeld wordt onttrokken. Dan zoeken de overheden het geld bij de financieel minder gesofisticeerde partijen, zoals kmo’s en minder vermogende particulieren. Als de uitzonderingsmaatregelen worden afgeschaft, is dat goed nieuws voor de spelers die gewoon belastingen betalen. Aan het einde van de rit zullen ze minder belastingen moeten betalen.”

Studies geven aan dat de belastingontwijking die uit fiscale erosie en winstverschui- % van de winst ving voortvloeit, overeenstemt met een kwart van de totale winstbelasting in de 20 rijke landen. In werkelijkheid is niet duidelijk hoeveel er afgeroomd wordt. Het 19 aandeel van de inkomsten uit de vennootschapsbelasting in het bbp is erg verander- 18 lijk, maar het lijkt over de voorbije tien jaar 17 niet opmerkelijk gedaald te zijn. Als deel van de winst zijn ze evenwel sterk 16 afgenomen (zie grafiek), al is dat deels toe te schrijven aan dalende belastingtarieven. ‘06 ‘04

In het Australische Cairns beslisten de ministers van Financiën van de twintig rijkste landen vorige maand tegen eind 2018 fiscale gegevens automatisch met elkaar uit te wisselen. 44 landen doen mee. Zij vertegenwoordigen 90 procent van de wereldeconomie. Er werd een eerste pakket met voorstellen voorgelegd, die moeten leiden tot een correcte aanpak van multinationals (zie kader Belasting waar de winst is). De G20 verwacht dat “alle financiële centra” zich binnenkort bij het akkoord aansluiten. Het tweede pakket voorstellen, dat tegen eind volgend jaar wordt verwacht, zal een aantal netelige kwesties behan-

% van het bbp, OESO-gemiddelde

4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 ‘08

‘10

‘12

delen, zoals het gebruik van intragroepsleningen om opbrengsten weg te halen uit landen die een hogere belasting heffen.

‘Lapwerk’ Het belangrijkste bezwaar tegen de aanpak van de OESO is dat ze meer radicale hervormingen schuwt, zoals de spreiding van de belastingrechten over de landen naar verhouding van de verkoopcijfers of het aantal personeelsleden dat een onderneming in een staat heeft. Sol Picciotto van de Lancaster University en de ngo Tax Justice Network noemt de hervormingen “lapwerk”. Ze houden het

BELASTING WAAR DE WINST IS De OESO wil de discrepantie verkleinen tussen de plaats waar veel ondernemingen het grootste deel van hun activiteiten ontplooien en waar ze het grootste deel van hun belastingen betalen. Een van de doelwitten is de zogenaamde transfer pricing, de prijzen die filialen elkaar aanrekenen voor goederen en diensten. Fiscalist Jan Tuerlinckx: “Multinationals brengen hun immateriële vaste activa onder in een land waar die amper belast worden. De filialen van de multinational moeten voor het gebruik van merken en uitvindingen een in-

terne kostprijs betalen. Dat roomt de winsten af in de werkmaatschappijen van de groep, waar ze het gros van hun zaken doen.” De voorstellen willen ook een domper zetten op treaty shopping, de praktijk om entiteiten van een groep onder te brengen in landen met een gunstig belastingverdrag, zonder dat ze in dat land een reële activiteit hebben. “Het Groothertogdom sluist zo miljoenen winsten naar Luxemburgse filialen, die dan onderworpen worden aan een bijzonder gunstige fiscale ruling”, zegt advocaat Anton

van Zantbeek. Een andere maatregel poogt een einde te maken aan de absurde praktijk van de hybrid mismatches of tegenstellingen in fiscale praktijken in landen die leiden tot een lage of zelfs geen belasting. “Een voorbeeld is een Luxemburgse vennootschapsvorm, waarmee niet de dividenden, maar de aandeelhouders worden belast”, zegt Tuerlinckx. “Als dat Belgen zijn, worden ze in het Groothertogdom vrijgesteld van die belasting. En in België moet de holding geen belasting betalen omdat de zetel over de grens ligt. Frankrijk

en Nederland hebben ook zulke vehikels. Daar kan nu een einde aan komen.” Alle leden van de OESO en de G20 kunnen basisinformatie over multinationals uitwisselen (zoals activa, verkoopcijfers, winsten en personeel), waardoor de autoriteiten beter belastingontduiking kunnen opsporen. Op sommige gebieden kon vorige maand geen consensus bereikt worden. Zo was er geen akkoord over de beperking van het gebruik van patent boxes, gunstige belastingregimes voor beschermde uitvindingen en andere innovaties.



TESTCASE APPLE “De aanval van de G20 en de OESO op overdreven fiscale achterpoortjes zal pas op langere termijn ingezet kunnen worden”, zegt Anton van Zantbeek, advocaat bij Rivius. “De actie van de Europese Commissie is van een heel andere orde.” Verleden week kreeg Apple te horen dat de Commissie het fiscale regime dat Ierland het bedrijf toestond, beschouwt

als verboden staatssteun. Van 1991 tot 2007 kreeg Apple een zeer voordelige regeling over transfer pricing. Apple zegt dat het juridisch conform handelde. “De Commissie toont zich zeer krachtdadig”, zegt Van Zantbeek. “Als ze haar slag thuishaalt, zullen de fiscale regimes van Fiat en Starbucks in Luxemburg en Nederland aan de beurt zijn.”

PHILIPPE MASSET Directievoorzitter, Bank Degroof 16 oktober 2014

“De vennootschapsbelasting die een overheid niet kan heffen bij de multinationals, moet ze zoeken bij de kmo’s” “verzinsel” in stand dat filialen elkaar marktprijzen aanrekenen en doen weinig voor de arme Afrikaanse landen, die de grootste slachtoffers zijn van de winstverschuivingen. Jeffrey Owens, een voormalig hoofd van de belastingdivisie van de OESO, looft het werk van zijn vroegere werkgever, maar meent wel dat de beleidslui het moeilijk zullen hebben om bij de zaak te blijven omdat locatie een almaar vager begrip wordt in het zakenleven. Bovendien vereist veel van wat nu overeengekomen is een aanpassing van wetten en verdragen. Het risico bestaat dat landen alleen die delen zullen invoeren die hen passen. Slechts 23 procent van de 3000 ondernemingen die onlangs door het auditbureau Grant Thornton ondervraagd werden, verwacht dat de voorstellen wereldwijd op goedkeuring kunnen rekenen. “De OESO wordt wel eens een praatbarak genoemd”, zegt Anton van Zantbeek van het in fiscaliteit gespecialiseerde advocatenkantoor Rivius. “Er zal nog veel water door de oceaan vloeien voor een en ander concreet wordt. Toch heeft de OESO al bewezen dat ze haar op haar tanden heeft. Eerdere ≤

Op de Trends Lunch van 16 oktober en twee weken na zijn officiële intrede als Voorzitter van het Directiecomité van de bank Degroof, zal Philippe Masset zijn visie en plannen onthullen in deze bruisende sector. Zijn ervaring in een grote internationale instelling biedt een verfrissende blik op de wereld van de privébanken in België die vandaag vele uitdagingen tegemoet gaan.

INSCHRIJVEN

www.roulartaevents.be In samenwerking met

Organisatie:

Tel. 02 467 56 62 E-mail: [email protected]

OB60519

Michel Maus


VISIE FISCALITEIT

LEO STEVENS VERSTERKT IN LUXEMBURG “Terwijl de meeste financiële bedrijven hun activiteiten in het Groothertogdom terugplooien, menen wij dat het net een moment is om die te versterken”, zegt zaakvoerder Marc Stevens van de Antwerpse vermogensbeheerder Leo Stevens & Cie. Daarom sluit hij een alliantie met Nicholas en zijn vader Herman De Munter om Stevens & De Munter (SDM) te vormen. De familie De Munter is al lang vermogensbeheerder in Luxemburg. Leo Stevens & Cie is al sinds de jaren zeventig actief in het Groothertogdom. De voorbije jaren zag Stevens een enorme evolutie. Ooit waren de offshorestructuren in trek, maar daar kwam een einde aan. Stevens: “Vandaag kunnen we structuren aanbieden aan particulieren, waarmee hun vermogen op een fiscaal transparante manier in Luxemburg wordt ondergebracht tegen een zeer gunstig tarief. Luxemburg biedt hen nog altijd absolute discretie, ook al eist de OESO transparantie. Bij heel wat vermogende Vlamingen zit de schrik er flink in nu de speculaties over de vermogensbelasting en de belasting op meerwaarden weer opdoemen. Het Groothertogdom Luxemburg biedt als financieel centrum expertise, politieke stabiliteit, financiële gezondheid en rechtszekerheid. Dat vertaalt zich ook in een toenemende belangstelling voor onze activiteiten in Luxemburg. De uitbreiding is dus een strategische beslissing.”

≤ maatregelen tegen het bankgeheim als

dekmantel voor fiscale fraude haalden het uiteindelijk. Onder druk van de VS moesten landen als Zwitserland en Luxemburg bakzeil halen. Ik verwacht nu hetzelfde scenario. Landen die nog meewerken aan ingewikkelde fiscale constructies worden internationaal als paria’s beschouwd en komen op een zwarte lijst.

PAT VERBRUGGEN

MARC STEVENS De vermogensbeheerder Leo Stevens & Cie versterkt zijn Luxemburgse poot omdat de klanten een vermogens(meerwaarde)belasting vrezen.

Binnen vijf jaar zal het zover zijn. De ruime Nederlandse en Luxemburgse rulings en Ierse vluchtroutes zullen eraan moeten geloven. Ook België zal moeilijk kunnen volhouden dat de ruime fiscale voordelen van octrooirechten en de notionele-intrestaftrek normaal zijn.” Michel Maus denkt er net zo over. “Vanaf 2009 werden de belastingpara-

dijzen aangepakt om de fiscale fraude onmogelijk te maken. Met succes. Nu liggen de fiscale uitzonderingsmaatregelen onder vuur om de belastingvermijding aan te pakken. De tijd is voorbij dat de multinationals met hun economische macht de politiek konden chanteren om een fiscaal privilege te bekomen. Rechtvaardigheid geschiedt.” z



Fiscale achterpoortjes onder vuur

Recommend Documents