Leerlijnen Uit de Kunst (methode voor beeldende vorming op de basisschool)

Leerlijnen Uit de Kunst (methode voor beeldende vorming op de basisschool) Inhoudsopgave blz. Introductie .......................................................................................................................................................... 1 Globale leerlijn materialen en technieken voor tekenen ................................................................................... 2 Globale leerlijn materialen en technieken voor handvaardigheid ..................................................................... 4 Globale leerlijn materialen en technieken voor textiel....................................................................................... 6 Globale leerlijn voor techniek ............................................................................................................................ 8 Globale leerlijn beeldaspecten voor tekenen .................................................................................................. 10 Globale leerlijn beeldaspecten voor handvaardigheid .................................................................................... 12

Introductie De methode Uit de Kunst biedt een overvloed aan onderwerpen, materialen en technieken. Het kan zinvol zijn om deze ‘speelruimte’ te begrenzen. Dit met het oog op onderlinge afstemming van de lessen, materialen en technieken in parallelklassen of de aansluiting van de diverse leerjaren op elkaar. Maar ook voor de individuele docent kan het volgen van bepaalde leerlijnen waardevol zijn. Het geeft richting aan de beeldende lessen en voorkomt eenzijdigheden. Om de persoonlijke affiniteit van een leerkracht met bepaalde lessen en de actualiteit te honoreren, is het aan te bevelen om slechts een deel van de lessen op één of meer leerlijnen af te stemmen. Een enkel voorbeeld ter illustratie van de mogelijkheden die de leerlijnen bieden. Stel dat een team besluit zich (voor bijvoorbeeld een traject van vier jaar) te houden aan de materialen en techniekenleerlijn voor tekenen (en/of handvaardigheid). Elke leerkracht geeft dan minstens één keer per jaar een opdracht met plakkaatverf, ecoline, waskrijt, collage, pen en inkt, viltstift, kleurpotlood, potlood en een druktechniek. De manier waarop met de diverse materialen moet worden omgegaan is afhankelijk van de groep die hij of zij begeleidt. Zo staat volgens de betreffende ‘leerlijn materialen en technieken voor tekenen’ in groep 1 en 2 het dekkend schilderen centraal, terwijl in groep 7 en 8 de kleurovergangen en nuances de meeste aandacht krijgen. De leerkracht in groep 1 of 2 kan kiezen uit groepsboekles 7 of les 1.1, 4.1 of 7.2 uit het ideeënboek. De leerkracht in groep 7 kan kiezen uit les 4 van het groepsboek of les 4.2 van het ideeënboek. Degene die les geeft in groep 8 kan een keuze maken uit les 5 van het groepsboek of les 2.1 van het ideeënboek. Zo kan voor alle 9 genoemde materialen een les uitgekozen worden. De overige tekenlessen die dat jaar gegeven worden, kunnen naar eigen keuze worden ingevuld. Het maken van afspraken met betrekking tot het volgen van de materialen en techniekenleerlijn voorkomt dat de leerlingen tijdens hun hele basisschoolperiode alleen maar met kleurpotlood en viltstift hebben getekend en misschien nooit een kwast hebben vast gehad. Hiermee worden kinderen die behoefte hebben aan of aanleg voor het schilderachtig met kleur bezigzijn geremd in hun ontwikkeling. Daarnaast stimuleert het volgen van de leerlijn de gevarieerde toepassing van de materialen. Het zorgt ervoor dat de kinderen in groep 5 en 6 ontdekken dat je met kleurpotlood heel mooie structuren kunt maken, terwijl ze in groep 7 en 8 kennismaken met de arceertechniek die je met hetzelfde materiaal kunt toepassen. Zo weten de leerkrachten wat ze van de leerlingen aan voorkennis en vaardigheden met betrekking tot de diverse materialen en technieken kunnen verwachten. Dit geeft programmatische houvast en biedt mogelijkheden om op de gelegde basis voort te bouwen. Volgens hetzelfde principe en met hetzelfde doel kunnen afspraken gemaakt worden voor het volgen van de overige leerlijnen. Het is verstandig om (zeker in het begin) het aantal te volgen leerlijnen te beperken in verband met de eisen die daardoor aan de beeldende lessen gesteld worden en de nodige speelruimte die iedere leerkracht nodig heeft.

Globale leerlijn materialen en technieken voor tekenen groep 1 en 2 Materiaal plakkaatverf ecoline was/oliekrijt

Techniek dekkend/vlakken secundaire kleuren mengen

Bijbehorende lessen GB 1/2: les 7 IB 1/2: 1.1, 4.1, 7.2

vlakken schilderen

IB 1/2: 4.2

dekkend kleuren

collage

vormen scheuren/knippen

pen en inkt/fineliner

lineair/wassen

brede viltstiften

lijnen en vlakken

kleurpotlood

lineair, versierend

potlood/grafietstift druktechniek

groep 3 en 4 Materiaal

IB 1/2: 3.4

Techniek

Bijbehorende lessen GB 3: les4 IB 3: 2.1, 5.2 GB 4: les 5 IB 4: 1.1, 2.2, 5.2, 7.1, 8.1 GB 3: les 4 IB 3: 1.1, p. 84 IB 4: p. 92 GB 3: les 2 IB 4: p. 67, p. 101 GB 4: les 7 IB 3: 2.2, 3.2, 5.1 IB 4: 7.2

decoratief, ecoline en vetkrijt (afstoottechniek)

was/oliekrijt

decoratief/versierend

kleurpotlood potlood/grafietstift druktechniek

IB 1/2: 3.1

stempelen

ecoline

brede viltstiften

GB 1/2: les 3 IB 1/2: 2.1, 6.1, 8.1

IB 1/2: 6.2

decoratief/versierend tertiaire kleuren mengen

pen en inkt/fineliner

IB 1/2: 7.1

lineair/grafisch

plakkaatverf

collage

GB 1/2: les 1 IB 1/2: 5.2, 8.2 GB 1/2: les 5 IB 1/2: 2.2, 5.2, 6.1

gekleurd papier, decoratief vlakken, wassen lijnen en vlakken

dekkend/decoratief versierend sjabloon(veeg)techniek

IB 4: 4.2, p. 78, p. 98 GB 3: les 6 IB 3: 4.1, 6.1, 7.2 IB 4: 3.1 GB 4: les 1 IB 3: 7.1 IB 4: 2.1, 3.1, 4.1, 6.1 IB 3: p. 90 IB 4: 1.2, 6.1 IB 4: 5.1, p. 95

groep 5 en 6 Materiaal

Techniek

plakkaatverf

lagen/toetsen

ecoline

blazen/grafisch

was/oliekrijt

graffito/mengen

collage m.b.v. tijdschriftenpapier, transparant papier

kleurmenging, ritme

pen en inkt/fineliner

viltstift

kleurpotlood potlood/grafietstift

structuren

structuren

structuren structuren, grijstinten

karton, diverse platte, dunne materialen

hoogdruk/monotype

groep 7 en 8 Materiaal

Techniek

plakkaatverf

sjabloon/spatten

ecoline

sjabloon/spatten

was/oliekrijt

in lagen/arceren

diverse dunne, platte materialen

pen en inkt/fineliner viltstift

kleurpotlood

potlood/grafietstift linoleum, dik karton

collage: vormen uitsnijden / knippen en opplakken arceren, stippelen arceren, stippelen

mengen/ arceren

arceren/licht-donkerovergangen hoogdruk

Bijbehorende lessen GB 5: les 4 IB 5: 8.2 IB 6: 1.1 IB 5: 5.2 IB 6: 7.2 GB 5: les 8 IB 5: 7.2 IB 6: 4.1, 5.2, 6.1 IB 5: 1.2 GB 6: les 7 IB 5: 2.1 GB 6: les 1 IB 6: 7.2, 8.1 GB 5: les 2 IB 5: 8.1 IB 6: 3.1 IB 5: 1.1, 3.3, 3.2 GB 6: les 5 IB 6: 6.2 GB 5: les 6 IB 6: 1.2, 2.2 IB 5: 3.3 GB 6: les 3 IB 6: 8.2

Bijbehorende lessen GB 7: les 4 IB 7: 4.2 GB 8: les 5 IB 8: 2.1 GB 8: les 1 IB 7: 1.1 IB 8: 1.1, 3.1, 8.2 GB 7: les 8 IB 7: 4.1, 6.2, 8.2 IB 8: p. 49, p. 66, p. 113 GB 7: les 6 IB 7: 6.1 IB 8: 4.1, 5.1, 6.1 IB 7: 2.2, 7.1 IB 8: p. 106, p. 113 GB 7: les 2 IB 7: 3.1, 3.2, 7.1 GB 8: les 3 IB 8: 1.1 IB 7: p. 66 IB 8: 7.1, p. 99, p. 109 IB 8: 3.2, 5.2, 8.1

Globale leerlijn materialen en technieken voor handvaardigheid groep 1 en 2 Materiaal klei: massief klei: keramisch papier-maché papier/karton kosteloos materiaal chenilledraad hout

groep 3 en 4 Materiaal klei: massief klei: keramisch papier-maché

Techniek boetseren, stempelen, kerven plaatje klei bewerken, kerven

IB 1/2: 1.3, 3.3

m.b.v. eenvoudige steunvorm

IB 1/2: 5.3

bewerken en beplakken van bestaande vorm eenvoudige tweedimensionale vormen aan elkaar lijmen

GB 1/2: les 6 IB 1/2: 1.4, 6.3, 7.4 GB 1/2: les 2 IB 1/2: 6.3

eenvoudige vormen buigen

IB 1/2: 6.4

eenvoudige tweedimensionale constructie lijmen

IB 1/2: 8.3, p. 100

Techniek kleine onderdelen aanhechten holle vorm kneden, beschilderen m.b.v. eenvoudige steunvorm

papier/karton

eenvoudige ruimtelijke vorm buigen/vouwen, plakken

kosteloos materiaal

ruimtelijke constructie lijmen/nieten

dun ijzerdraad

hout

gips

Bijbehorende lessen GB 1/2: les 4 IB 1/2: 4.4

buigen, knopen eenvoudige ruimtelijke constructie lijmen eenvoudige vormen gieten

Bijbehorende lessen GB 3: les 1 IB 3: p. 55, p. 91 IB 4: 2.3, 3.3, 4.8, 6.2, p. 48 IB 3: 2.3 IB 4: p. 72 IB3: p. 94 IB 4: 1.3, 2.4 GB 3: les 7 IB 3: 6.7, 7.4, p. 112, p. 113 IB 4: 6.3, 8.4 IB 3: 3.3, 4.4, 5.3, 6.3, 6.4, 7.3 GB 4; les 6 IB 4: 6.4, 7.4 GB 3: les 5 IB 4: p. 99, p. 107 GB 3: les 3 IB 3: 1.4, 3.4 GB 4: les 8 IB 4: p. 103 IB 4: 4.4

groep 5 en 6 Materiaal klei: massief klei: keramisch papier-maché

papier/karton

kosteloos materiaal ijzerdraad, metalen voorwerpen, blik (dun) plaatmateriaal gips

groep 7 en 8 Materiaal klei: massief klei: keramisch

papier-maché

papier/karton

kosteloos materiaal metaal(folie), ijzerdraad, blik

Techniek vorm uit diverse onderdelen samenstellen holle vorm boetseren, potje van ringen maken, glazuren m.b.v. complexere steunvorm

complexe ruimtelijke vorm ritsen

grotere voorwerpen aan elkaar bevestigen buigen, lijmen, solderen

IB 5: p. 79, p. 100 IB 6: 6.4

reliëf spijkeren, figuurzagen

IB 5: p. 78, p. 60, p. 106 IB 6: 1.4, p. 60, p. 66

kleireliëf afgieten

IB 6: 5.4, p. 103

Techniek uit één stuk samengesteld geheel boetseren

Bijbehorende lessen IB 7: 3.4 IB 8: p. 55, p. 73, p. 90 IB 7: 1.3, 4.5 GB 8: les 2 IB 8: 2.3, 8.3 GB 7: les 5 IB 7: 5.3, p. 84 IB 8: 3.3, p. 84 GB 7: les 3 IB 7: p. 102 GB 8: les 8 IB 8: 6.3, 6.4, 8.4, p. 105, p. 109 IB 7: 7.3, p. 79, p. 97 IB 8: 2.4, 8.4, p. 97 GB 7: les 7 GB 8: les 4 IB 8: 1.3, 7.3 GB 7: les 3 IB 7: 8.4 IB 8: 5.4

plaatje klei uitrollen en ruimtelijk verwerken boetseren

uitslagen maken functionele ruimtelijke constructie solderen, modelleren

hout

gips

Bijbehorende lessen IB 5: 2.3 IB 6: 2.4, 5.3 IB 5: 2.3, 7.4 IB 6: 3.3 IB 5: p. 54 GB 6: les 4 IB 6: p. 95 GB 5: les 1 IB 5: 5.3, 6.4 GB 6: les 8 IB 6: 4.4, 7.4 IB 5: 8.4, p. 93 GB 6: les 5 IB 6: 1.3, 6.3, 6.4

ruimtelijke vormen afgieten en kerven, steunvormen bekleden met gipslappen

IB 8: 3.3, 7.4, p. 66

Globale leerlijn materialen en technieken voor textiel groep 1 en 2 Materiaal knippen plakken wikkelen weven/vlechten rijgen/borduren/naaien binden, knopen opvullen verven/decoreren

groep 3 en 4 Materiaal knippen plakken wikkelen weven/vlechten rijgen/borduren/naaien binden, knopen opvullen verven/decoreren

Techniek

Bijbehorende lessen

stukjes knippen uit repen stof

IB 1/2: 4.3

collage maken van lapjes stof, vitrage enz.

IB 1/2: 4.3

lapjes stof enz. om eenvoudige, bestaande steunvorm wikkelen draden vlechten, weven door kippengaas vormen aan een draad rijgen stof afbinden met (chenille)draad nylonkous, sok of plastic zak opvullen

IB 1/2: 2.4 IB 1/2: 2.4 IB 1/2: 3.2, p. 106 IB 1/2: 2.3, p. 102 IB 1/2: 2.3, p. 102

stof beschilderen

IB 1/2: p. 107

Techniek

Bijbehorende lessen IB 3: 1.3, 4.3 IB 4: 7.3, p. 106 IB 3: 4.4, p. 106, p. 116 IB 4: 7.3 IB 3: 5.3 IB 4: p. 99

vrije vormen knippen stukjes stof op eenvoudige grondvorm plakken wikkelen om complexe steunvorm touw, linten, slierten weven, vlechten door kuikengaas siersteken op stof, lapjes op ondergrond rijgen, rijgen door gaas met naald en draad sisaltouw, stof knopen aan gaas/ borduurstramien

IB 4: 3.4, 4.3, 5.4, p. 105 IB 3: 5.4 IB 4: 7.3 IB 4: 3.4, 7.1

lapje opvullen

IB 4: 7.3

stof decoreren

IB 3: 5.4, 7.3 IB 4: 8.2

groep 5 en 6 Materiaal knippen plakken wikkelen weven/vlechten rijgen/borduren/naaien binden, knopen opvullen verven/decoreren

groep 7 en 8 Materiaal knippen plakken wikkelen weven/vlechten rijgen/borduren/naaien binden, knopen opvullen verven/decoreren

Materiaal/techniek geometrische vormen knippen geometrische steunvorm beplakken wikkelen om complexe steunvorm weven op weefkarton/met pitriet weven borduren (op stramien)/appliceren draden knopen

Bijbehorende lessen GB 5: les 7 IB 6: 2.3, 8.3 GB 5: les 7 IB 6: 2.3, 7.3 IB 5: 7.4, p. 100 GB 6: les 6 IB 5: 4.4 IB 6: p. 111, p. 115. p. 116 IB 5: 1.4, 3.4, 5.4 GB 6: les 6 IB 6: 3.4, p. 110 IB 5: p. 54 IB 6: p. 95

lapje opvullen

IB 5: 5.4

sjabloneren/tamponeren

IB 6: p. 110

Techniek

Bijbehorende lessen IB 7: 2.3 IB 8: 1.4, 3.4 IB 7: p. 73 IB 8: 5.3

complexe vormen knippen complexe steunvorm beplakken om complexe steunvorm wikkelen

IB 7: 6.3, 7.3, p. 110

weven tussen spandraden

IB 7: 8.3

pompoen maken/ruimtelijke vormen knopen

IB 7: 2.3 IB 8: 3.4 IB 7: p. 48 IB 8: 4.4

lapjes opvullen

IB 7: p. 111

ruimtelijke vorm beschilderen

IB 8: 5.3

lappen aan/op elkaar naaien

Globale leerlijn voor techniek groep 6 Techniekgebied/aspect constructie beweging overbrenging productie transport energie informatie en communicatie vorm en functie materiaalgebruik

groep 7 Techniekgebied/aspect constructie beweging overbrenging productie transport energie informatie en communicatie vorm en functie materiaalgebruik

Technisch principe prefab

Toepassing functionele architectuur

Bijbehorende lessen IB 6: p. 98 en 99

evenwicht

mobile

IB 6: p. 105

katrol

kabelbaantje

IB 6: p. 101

mallen

gipsafgietsels

IB 6: p. 103

rijden

auto

IB 6: p. 83

magnetisme

drijvende eendjes

IB 6: p. 102

spiegelen

periscoop

IB 6: p.104

muziekinstrumenten

panfluit

IB 6: p. 100

klei

potjes

IB 6: p. 58

Technisch principe

Toepassing

Bijbehorende lessen

overspanning/profielen

brug

IB 7: p. 100

draaipunten

speeltoestellen

IB 7: p. 82

tandwielen

raderen

IB 7: p. 101

verpakking/uitslagen

doosje

IB 7: p. 102

drijven

vlot/schip

IB 7: p. 76

aandrijving met de hand

vlinder

IB 7: p. 103

lichtweerkaatsing

caleidoscoop

IB 7: p. 104

gebruiksvoorwerpen

briefopener

IB 7: p. 105

hout

toren

IB 7: p. 89

groep 8 Techniekgebied/aspect constructie beweging overbrenging productie transport energie informatie en communicatie vorm en functie materiaalgebruik

Technisch principe geometrische basisvormen

Toepassing futuristische architectuur

Bijbehorende lessen

kogellagers

bobsleebaan

IB 8: p. 101

hefboom

blijde

IB 8: p. 103

grondstoffen vervaardigen

verfpigmenten

IB 8: p. 102

vliegen

zweefvliegtuig

IB 8: p. 76

wind

windmolen

IB 8: p. 105

filmprincipe

carrousel

IB 8: p. 104

meubels

stoel

IB 8: p. 100

textiel

kledingstuk

IB 8: p. 38 en 39

IB 8: p. 89

Globale leerlijn beeldaspecten voor tekenen groep 1 en 2 Beeldaspect lijn structuur vorm kleur licht ruimte compositie

groep 3 en 4 Beeldaspect lijn

structuur

vorm

kleur

licht ruimte

compositie

Afgeleid aspect omtreklijn, ritme, expressieve lijn Stempelstructuren expressieve vorm expressieve kleuren

Bijbehorende lessen GB 1/2: les 3 IB 1/2: 3.1,7.1, 8.1 IB 1/2: 3.4 GB 1/2: les 1, les 7 IB 1/2: 1.1, 4.1, 5.1, 6.2, 7.2, 8.2 GB 1/2: les 1, 5 en 7 IB 1/2: 1.1, 2.1, 3.1, 3.2, 4.1, 5.1, 7.2, 8.1, 8.2

lichte en donkere grijstinten

IB 1/2: 6.2, 7.1

stapelen, plattegrond, omklappen, doorzichtigheid

IB 1/2: 2.1, 2.2, 4.2, 5.2,7.2, 8.1, 8.2 GB 1/2: les 3 IB 1/2: 2.1, 2.2, 6.1

ordenen

Afgeleid aspect decoratieve lijn, krasjes

versieringen

vormrijm

decoratief

silhouet overlapping

ritmische ordening

Bijbehorende lessen GB 3: les 8 IB 3: 5.1, p. 90 IB 4: 1.2, 4.2, p. 98 GB 3: les 6 en 8 IB 3: 4.1, 7.2 GB 4: les 3 IB 4: p. 67 en 73 GB 3: les 4 en 8 IB 3: 1.1, 2.2, 4.1, 4.2, 5.1, 5.2, 6.1, 6.2, 7.2, 8.2 GB 4: les 3 IB 4: 2.1, 3.1, 5.1, 6.2 GB 3: les 4 en 8 IB 3: 2.2, 4.1, 7.2 GB 4: les 1, 3 en 5 IB 4: 1.1, 3.2, 7.2 IB 3: 1.2, IB 4: 5.1, 8.2, p. 95, p. 117 IB 3: 8.1 IB 4: 5.1, 6.2, p. 73, p. 90, p. 96, p. 97, p. 101, p. 117 GB 3: les 8 IB 3: 7.2, 8.2 GB 4: les 7 IB 4: 3.1, 5.1, p. 95, p. 100, p. 101, p. 114

groep 5 en 6 Beeldaspect lijn

structuur

vorm

kleur

licht

ruimte

compositie

groep 7 en 8 Beeldaspect lijn

structuur

Afgeleid aspect golvende, rechte, dunne en dikke lijnen

decoratieve structuren

symmetrische/ geometrische vorm

kleurcontrasten

licht-donkercontrast

afsnijding

horizontale/verticale/verspreide compositie

Afgeleid aspect arceren

pointilleren, rubbing

vorm

positieve/negatieve vorm, organische vorm, silhouet

kleur

impressief kleurgebruik, kleurengamma

licht ruimte

compositie

schaduwsoorten perspectief, vervaging symmetrische/centrale compositie, layout (tekst- en beeldplaatsing)

Bijbehorende lessen GB 5: les 2 en 6 IB 5: 2.1, 5.2, 7.1 GB 6: les 1 en 3 IB 6: 1.2, 5.2, 8.1 GB 5: les 2 en 6 IB 5: 2.1, 5.2 GB 6: les 1 IB 6: 2.2, 5.2, 6.2, 7.2, 8.1 GB 5: les 2 IB 5: 1.2, 7.2, 8.1 GB 6: les 1 IB 6: 1.2, 2.1, 3.1, 8.1, 8.2 GB 5: les 4 IB 5: 1.2, 4.1 GB 6: les 5 IB 6: 1.1, 2.1, 3.1 GB 5: les 4 IB 5: 4.1, 7.1 IB 6: 1.2, 2.2, 5.2, 8.2 GB 5: les 8 IB 5: 3.1 GB 6: les 1 IB 6: 2.1 GB 5: les 3 IB 5: 7.2 GB 6: les 1 IB 6: 2.1, 3.1, 7.1, 8.1, 8.2

Bijbehorende lessen GB 7: les 7 IB 7: 2.2, 6.1 GB 8: les 3 IB 8: 1.1, 5.1, 6.1, p. 32, p. 33 IB 7: 3.1 IB 8: p. 92 en 93 IB 7: 8.1 GB 8: les 1 IB 8: 5.2, 7.1. 8.1, p. 54, p. 108, p. 111 GB 7: les 4 IB 7: 4.1, 4.2 IB 7: p. 34 en 35 IB 8: p. 32 en 33 IB 7: p. 108, p. 114 IB 8: 4.2, p. 36 en 37 GB 7: les 2 IB 7: 7.1 GB 8: les 3 en 7 IB 8: 2.2, 3.2

Globale leerlijn beeldaspecten voor handvaardigheid groep 1 en 2 Beeldaspect textuur vorm kleur licht ruimte compositie

groep 3 en 4 Beeldaspect textuur

vorm

kleur

licht

ruimte

compositie

Afgeleid aspect ruwe/gladde oppervlakken vlakke/ruimtelijke basisvormen, organische vormen expressieve kleuren

Bijbehorende lessen GB 1/2: les 4 en 8 IB 1/2: 1.3, 3.3, 4.3, 4.4, 5.3, GB 1/2: les 6 IB 1/2: 1.4, 2.3, 4.3, 4.4, 5.3, 6.3, 7.4, 8.4 GB 1/2: les 1, 5 en 7 IB 1/2: 1.1, 2.1, 2.2, 3.1, 8.1

lichtjes in het donker

IB 1/2: p. 110, 111, 114

gesloten/open ruimtes

IB 1/2: 5.4, 8.4

stapelen, rijtjes maken, ordenen

GB 1/2: les 6 IB1/2: 3.3

Afgeleid aspect decoratieve texturen

vormherhaling/ritme, vorm en betekenis

decoratief

tegenlicht/silhouet

ruimte en sfeer

compositie met gelijksoortige vormen

Bijbehorende lessen GB 3: les 1 IB 3: 5.3, 8.4 GB 4: les 2 IB 4: 2.3, 3.3, 4.4 GB 3: les 3 en 7 IB 3: 1.4, 7.4 GB 4: les 2 IB 4: 3.1, 2.3, 3.3, 8.4 GB 3: les 3, 5 en 7 IB 3: 1.3, 2.3, 2.4, 4.3, 5.4, 6.3, 6.4, 7.4, 8.3 GB 3: les 2, 4, 6 en 8 IB 4: 2.3, 2.4, 3.3, 3.4, 7.3, 7.4, 8.3, 8.4 GB 3: les 4 IB 3: 1.2 IB 4: 6.3, p. 95, p.104 GB 3: les 7 IB 3: 6.3, p. 91, p. 113 GB 4: les 4, 6 en 8 IB 4: 6.3, 7.4, 8.4, p. 93 GB 3: les 3 IB 3: 1.4, 3.4, 7.4, 8.3 GB 4: les 8\ IB 4: 2.3, 4.3, 8.4

groep 5 en 6 Beeldaspect textuur

vorm

kleur

licht

ruimte

compositie

groep 7 en 8 Beeldaspect textuur

vorm

kleur

licht ruimte

compositie

Afgeleid aspect combinatie van texturen vormconstructie, samengestelde vorm

kleur en sfeer

licht en donker

ruimte en kleur

compositie met ongelijksoortige vormen

Afgeleid aspect texturen uit de natuur

functionele vormgeving

kleurcontrasten, kleurengamma, vormdoorbrekende/versterkende kleuren licht en schaduw maquette, schaal, plattegrond, opstand, interieur dynamische compositie

Bijbehorende lessen IB 5: 4.4 IB 6: 2.4, 3.3, 5.3 GB 5: les 3 en 7 IB 5: 7.3, 8.4 GB 6: les 8 IB 6: 1.3, 4.4, 7.4, p. 99 t/m 104 GB 5: les 1 en 7 IB 5: 2.4, 8.3 GB 6: les 4 IB 6: 7.3, 7.4, 8.3, 8.4 IB 5: 3.3, 4.2. p. 99, p. 110 GB 6: le s4 IB 6: 8.3 GB 5: les 7 IB 5: 4.3, p. 66 GB 6: les 4 IB 6: 8.4, p. 66 GB 5: les 5 IB 5: 2.3, 4.3, 7.3 GB 6: les 2 IB 6: 1.3, 1.4, 2.4, 4.4

Bijbehorende lessen GB 7: les 5 IB 7: 4.4 IB 8: 4.4, p. 66, p. 73 GB 7: les 7 IB 7: 1.4, 3.3, 6.3, 7.3, p. 100 t/m 105 IB 8: p. 101, 103, 104, 105 GB 7: les 3 IB 7: 1.4, 3.3 GB 8: les 2 IB 8: p. 94 en 95, p. 38 en 39 IB 7: p. 104 IB 8: p. 115 IB 7: 7.3, p. 90 GB 8: les 8 IB 8: 8.3, 8.4 GB 7: les 3 IB 7: 1.4, 2.3, 7.3, p. 84 en 85 IB 8: 2.4, 7.3, 7.4