Leergang Professional Teamcoaching Teams verder helpen De Leergang Professional Teamcoaching van de Vrije Universiteit is een compact en intensief programma voor teamleiders, teamtrainers, en (startende) teamcoaches en projectleiders. We richten ons vooral op coaches die teams van professionals en uitvoerende teams begeleiden. In zes dagen nemen we je mee langs alle spannende thema’s waar de teambegeleider mee te maken krijgt. Het programma richt zich op toepassen van het geleerde. Jouw praktijkvragen staan centraal.
Of het leuk en effectief kan zijn om in teamverband te werken is geen vraag meer. De vraag is hoe je ervoor zorgt dat het team inderdaad de meerwaarde levert die ervan verwacht wordt. Iedereen weet dat teams tot geweldige prestaties kunnen komen. Maar ook dat ze soms meer energie kosten dan er in gestopt wordt. Jij wilt in de rol van coach teams verder helpen. Je bent teamleider van een team of misschien teamcoach op iets meer afstand. Je bent wellicht projectleider of trainer, intern of extern en je werkt met teams van professionals of uitvoerende teams. Met de Leergang Teamcoaching van de VU leer je van experts. Martijn Vroemen van Teamchange is kerndocent en deelt met een groep van maximaal 12 deelnemers de kneepjes van het vak. Maar liefst vier topadviseurs maken hun opwachting om met jou de diepte in te gaan: Oscar David, Sibrenne Wagenaar, Els Burger en Elisa de Groot pakken ieder een spannend thema bij de kop. Dit alles in een krachtig en praktisch programma. In deze brochure geven we je alle details.
1. Leerdoelen en leervragen Veel team(bege)leiders werken al een tijdje met groepen maar vinden dat nog regelmatig spannend. Soms is er veel spanning, bijvoorbeeld als er conflicten ontstaan of als de groep zich ‘tegen’ je keert. Dan weer is er te weinig spanning: alles kabbelt schijnbaar vreedzaam door, het team laat zich niet kennen, terwijl je voelt dat er in de onderstroom van alles speelt. Of het lijkt ogenschijnlijk lekker te lopen… maar als puntje bij paaltje komt houdt niemand zich aan afspraken. Het team glipt als het ware tussen je vingers door. Veel beginnende teamcoaches komen een heel eind met enthousiasme, talent en intuïtie. Maar er komt een moment waarop je inziet: het groepsleven is even rijk als complex. Het is krachtig en ook onvoorspelbaar. De Leergang Teamcoaching richt zich op begeleiders die iets ‘hebben’ met groepen, maar zich realiseren dat het niet altijd makkelijk is je in de groep staande te houden. Iedereen schrikt
wel eens flink van de krachten in een groep en je krijgt te maken met weerstand. Je vraag je af; hoe help ik de groep? Hoe blijf ik overeind? Hoe doorbreek ik een patroon? De Leergang Teamcoaching biedt jou een volgende stap in je professionalisering als groeps(bege)leider. Je overziet beter de complexiteit van groepen en je doorziet de dynamieken in de onderstroom. Je treedt met meer zelfvertrouwen en lef een groep tegemoet. En daardoor doet zich het wonderlijke effect voor dat je opener en flexibeler wordt in je aanpak. Je leert surfen op de golven van de groep. Resultaten van de Leergang Teamcoaching: 1.
Diagnose – Je zult sneller begrijpen wat er in een team ‘aan de hand is’ en wat het nodig heeft om vooruit te komen. Je doorziet makkelijker de complexiteit van de groep.
2.
Interventie – Je vergroot je interventierepertoire als teamcoach zodat je met meer flexibiliteit en effectiviteit een team kunt ontwikkelen. Je wordt trefzekerder.
3.
Zelfreflectie – Je scherpt je eigen profiel als teamcoach aan, zodat je weet wat je kracht is, en hoe je die het beste kunt inzetten. Je krijgt meer zelfvertrouwen als coach.
2. Voor teamleiders én teamcoaches Juist de mix van teamcoaches met een intern- en een extern perspectief vinden we in de leergang belangrijk. Niet alleen omdat het gesprek tussen deze perspectieven verrijkend is, maar ook omdat deze rollen steeds meer in elkaar overlopen. De leergang gaat niet over het managen van teams, wel over het begeleiden en ontwikkelen van teams. De deelnemers aan de leergang hebben rollen als: • • •
Teamleiders van taakteams en projectteams Begeleiders van veranderteams Teamtrainers en teamadviseurs.
Wij gaan ervan uit dat je ervaring hebt met het begeleiden van teams, en dat je “voor de groep hebt gestaan”. Je bent nog geen senior trainer, directeur en voorzitter, maar je werkt met uitvoerende teams (eerste of tweede lijn), projectteams of veranderteams. Enkele basis (communicatie)vaardigheden, zoals feedback geven, luisteren en vragen stellen, zijn niet meer helemaal nieuw voor je. Je bent nieuwsgierig naar thema’s als: • • • • • •
Teams ontwikkelen zonder de verantwoordelijkheid over te nemen. De onderstroom van een team begrijpen en daarin kunnen interveniëren. Kunnen omgaat met de paradox van zelfsturing en stimuleren van initiatief. Productief maken van diversiteit in een team en het bevorderen van wederzijds respect. Het revitaliseren van teams die verandermoe zijn en waar geklaagd wordt. Het (h)erkennen van jouw eigen stijl en kracht als teambegeleider.
3. Werkvormen en leerstijl Het programma is vooral praktisch van aard en ruimt veel plaats in voor het bespreken van praktijkvoorbeelden, cases en brandende vragen. Van deelnemers wordt gevraagd om tussen de dagen door zoveel mogelijk te experimenteren met wat we geleerd hebben. Gedurende het programma zal je diverse praktijkopdrachten doen. Kennisoverdracht is in het programma geen hoofddoel, maar vooral ondersteunend. We gaan ervan uit dat je vooraf bepaalde hoofdstukken uit Team op Vleugels of andere artikelen gelezen hebt. Hierdoor kunnen we tijdens de bijeenkomsten snel naar praktijkvragen, dilemma’s en toepassingen kijken. De leergang biedt veel praktisch toepasbare modellen. Niet te conceptueel, maar zeker niet te ‘plat’. Een intervisie sessie wordt aangeboden aan subgroepen van deelnemers die hun vraag graag nog eens in een kleiner verband bespreken. De leergroep is een instrument op zich. Al voorafgaand aan de eerste workshop maken we kennis met elkaar. Je zult een uitnodiging ontvangen om jezelf alvast via een elektronisch prikbord aan elkaar voor te stellen. Van deelnemers wordt verwacht dat ze open met elkaar vragen willen delen, en dat ze in staat zijn zelfreflectie te plegen. Het programma is ook een kennismaking met jezelf. In de slotconferentie komen we hierop terug.
4.
De docenten
Martijn Vroemen (Teamchange) is de kerndocent. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring als teamcoach en opleider van teams, teamcoaches en teamleiders. Daarbij zocht hij altijd de breedte van diverse werkvelden en de diepte van zijn vakspecialisatie. Daarom is hij zowel thuis in het bedrijfsleven als de overheid en non-profit sector. Martijn heeft vele publicaties op zijn naam staan. Zijn bekende boek Team op Vleugels zal als achtergrondmateriaal dienen. Martijn vormt samen met de gastdocenten het team dat de uitdaging aangaat om van de Leergang een coproductie te maken. Oscar David (Oscar David Consultancy) is organisatiepsycholoog en heeft een zelfstandige praktijk als consultant, coach en systeemtherapeut. Velen kennen hem van het Enneagram, dan hij in Nederland introduceerde. De laatste jaren heeft hij naam gemaakt als begeleider van organisatieopstellingen. Recent publiceerde hij het boek Macht! Van instinct tot integriteit. In de Leergang zal hij rondom het thema macht met ons werken aan opstellingen.
Sibrenne Wagenaar (Link2Learn) is vooral bekend door haar innoverende aanpak in het toepassen van social media bij leerprocessen en het Nieuwe Werken. Het boek En Nu Online is inmiddels een standaardwerk. Sibrenne is specialist op het gebied van virtuele teams, hoe je die ondersteunt met nieuwe communicatiemiddelen en hoe je social media kunt inzetten bij coaching en teamleren. Els Burger (Zinnige Zaken) heeft een bloeiende adviespraktijk in organisatieen leiderschapsontwikkeling. Met haar confronterende en betrokken stijl heeft zij menig manager en adviseur stappen laten zetten in persoonlijk leiderschap. Zingeving én zakelijkheid zijn haar thema’s. Els helpt talloze organisaties met resultaatgericht en projectmatig werken. We zullen in de Leergang met Els onder meer ingaan op de vraag wat goede en werkbare teamdoelen zijn. Elisa de Groot (In Touch) is gespecialiseerd in genderissues in organisaties: man-vrouw diversiteit en hoe feminiene en masculiene kwaliteiten zich in het werk tot elkaar verhouden. Hierover schreef zij diverse boeken, zoals de bestseller Stratego voor Vrouwen, genomineerd als managementboek van het jaar. Elisa zal in de Leergang met ons onderzoeken of er mannen- en vrouwenteams bestaan… en of je het erover mag hebben!
5. Tweedaagse start-workshop Tijdens deze tweedaagse leggen we de basis voor meer professioneel teams coachen. Na afloop overzie je veel sneller wat er met een team aan de hand is en wat je zou kunnen doen om het team verder te helpen. Je krijgt meer zelfvertrouwen: niet omdat je precies weet wat je moet doen, maar juist omdat je op tijd kunt luisteren naar wat het team daar zelf over zegt. Dag 1: Diagnose van een team • • • • •
Korte kennismaking met elkaar en het programma. Leervragen uitwisselen. Thema’s om te bespreken: soorten teams, ambitieniveau van teamwerk, randvoorwaarden voor teamwerk en succesfactoren. In de middag kijken we ook naar disfunctionele teams, conflicten, groupthink en klagen op groepsniveau. Zodoende komt ‘de onderstroom’ aan bod en het thema groepsdynamiek. Deze dag duurt tot 20.00 uur. Dineren en overnachten is wenselijk maar niet verplicht.
Dag 2: Het interventierepertoire • • • • • •
We kijken eerst naar verschillende rollen die je hebt als teambegeleider. Dan verkennen we wat ‘teamcoaching’ is en hoe je vanuit elke rol daar een eigen invulling aan geeft. Zin en onzin van teamrollen en (kleuren)tests worden besproken. Daarna komen drie niveaus van interveniëren aan bod Het belang van modellen en werkvormen wordt besproken. We sluiten de dag af met een eerste, grondige zelfreflectie: waar ligt jouw eigen kracht als coach? Welke contouren van jouw stijl tekenen zich af?
6. Drie themateam-dagen en slotconferentie Er zijn diverse soorten teams, die allemaal hun eigen ‘vragen’ hebben. In de themateam-dagen richten we ons op de drie meest voorkomende ‘specials’, zodat je als teamcoach niet alleen in de breedte ontwikkelt, maar ook in de diepte. We helpen je om beter te werken met leiden/ ontwikkeling van teams, met virtuele teams en met projectteams. Voor elk van deze typen geldt dat er meer generieke vragen aan verbonden zitten, respectievelijk: vragen over botsende loyaliteiten, verbinding houden op afstand en werken met inspirerende doelen. Dag 3: Zelfsturing, ambities en Persoonlijk leiderschap (met Els Burger) • • • • •
Hoe krijg je het team gericht op werkbare en inspirerende doelen? Hoe hou je focus? Wat is het onderscheid tussen resultaten en belangen? Hoe ga je om met de spanning tussen kaders en regelruimte voor het team? Het zal deze dag ook gaan over Persoonlijk Leiderschap: zowel van de teamcoach, als van teamleden. Hoe help je teams om eigenaarschap te nemen? Dit is bij uitstek de dag om fasen van teamontwikkeling te bekijken, die bij een tijdelijk/projectteam vaak wat prominenter aanwezig zijn: hoe ze te herkennen en hoe als coach teams door de stadia heen te loodsen.
Dag 4: Groepsdynamiek in de onderstroom (met Oscar David) •
• • •
In elk team is er een dynamische bepaalde balans van macht en invloed. Hoe kun je als teamcoach herkennen wanneer (en hoe) het in het team over macht gaat? Welke invloed heb je zelf en hoe werk je ermee? We kijken naar leiderschapsstijlen in relatie tot taakvolwassenheid. Een vraag die elke teamcoach heeft: hoe geef je mensen invloed zonder de controle te verliezen? Is dat de juiste vraag? Hoe werk je aan zelfsturing in een team? We zullen naar het team kijken als systeem en daarbij gebruik maken van de techniek van organisatieopstellingen.
Dag 5: Het Nieuwe Teamwerken (met Sibrenne Wagenaar) • • • •
Het vaste team: bestaat dat straks nog wel? Wat is het samenwerken van de toekomst? Communiceren is wat het team gaande houdt. Maar hoe doe je dat als je elkaar weinig ziet? Wat kun je doen om de onderlinge verbinding in een team toch te versterken? We kijken naar tools en methoden die het virtuele team kunnen ondersteunen. Daarbij maken we als leergroep ook gebruik van een aantal online tools. Neem je smartphone of tablet mee! Wat is het van deze tools op de communicatie (en omgekeerd) en jouw rol als facilitator.
De ochtend van de laatste dag bedoeld om het geleerde te integreren: je wordt uitgedaagd om je eigen profiel voor de leergroep ‘neer te zetten’: wie ben ik als teamcoach? We geven feedback en tips. In de middag werken we aan nieuwe cases van gasten, een soort proeve van bekwaamheid. Maar wel met een speciale bril op. Onder leiding van Elisa de Groot onderzoeken we de vraag wat de invloed is van man-vrouw verdeling in een team en wat masculiene en feminiene kwaliteiten zijn.
Dag 6: Jouw kracht als teamcoach / Slotmiddag: mannenteams-vrouwenteams (met Elisa de Groot) • • •
•
Tijdens de ochtend ‘pitch’ je aan de leergroep jouw aanpak als teamcoach: wat is je stijl, hoe wil je te werk gaan en wat is je visie op teams? Dit is ook het moment om tips en feedback mee te geven. Daarbij zoeken we uiteraard wel de scherpte op. Tijdens de middag kan elke deelnemer een gast meenemen: denk aan een collega, een klant, je leidinggevende of je partner. Deze middag kijken we naar het verschil tussen mannenteams en vrouwenteams. Welke kenmerken hebben ze? Wat zijn de verschillen, en hebben mensen ook voorkeuren daarbij?
7. Tussen de bijeenkomsten We nodigen deelnemers uit om tussen de bijeenkomsten door te experimenteren en wat huiswerk te doen. Verwacht ongeveer 2 uur werk tussen de dagen door (maar dat kan meer zijn als je daar voor kiest). Graag willen we dat je een aantal pagina’s leest voorafgaand aan de sessies zodat we niet teveel tijd kwijt zijn met het overdragen van kennis. Uiteraard willen we met elkaar het resultaat van je experimenten bespreken, maar nog mooier is als je dit ook met de groep tussendoor wilt delen. Dit vraagt de bereidheid om op wat je leert te reflecteren en er kort wat over op te schrijven.
8. Praktische informatie Duur:
Zes dagen en één avondsessie. Daarnaast een optionele intervisiesessie. Er wordt verwacht dat je tussen de sessies door actief experimenteert met wat je leert.
Data:
Check de actuele data op de site: www.teamchange.nl en www.feweb.vu.nl/center-for-executive-coaching
Locatie:
Startworkshop vindt plaats in conferentiecentrum Kaap Doorn. Voor de themadagen kiezen steeds een nieuwe, inspirerende locatie.
Kosten:
De investering is € 3550,-Verblijfskosten tijdens eerste blok (optioneel, wel wenselijk) ongeveer € 200,--
Literatuur:
Boeken Team op Vleugels en Teamtools Online (à € 54,-- inclusief).
Vooropleiding: Afgeronde opleiding op HBO/ academisch niveau Voor meer informatie of aanmelding, neem contact met ons op: Martijn Vroemen: 06 5321 4501
[email protected] www.teamchange.nl Lisette Tepe : 020 598 6150
[email protected] www.feweb.vu.nl/center-for-executive-coaching
Center for Executive Coaching Het Center for Executive Coaching van de Vrije Universiteit is een kenniscentrum binnen de faculteit Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde. Binnen dit centrum worden tevens postgraduate en masteropleidingen aangeboden aan executive coaches en executive teamcoaches met ervaring, die verder willen werken aan hun eigen professionalisering en die bij willen dragen aan de ontwikkeling van hun vak. Het centrum slaat de brug tussen wetenschap en praktijk door onderzoek te stimuleren naar vraagstukken die verband houden met de effectiviteit van coaching en werkrelaties. Door actief contact te houden met alumni draagt het centrum bij aan de ontwikkeling van een community van beroepsbeoefenaren die hun vak serieus nemen en die willen bijdragen aan de verdere (academische en praktische) ontwikkeling van de coachingsprofessie. Voor nadere informatie wordt verwezen naar de website: www.feweb.vu.nl/center-for-executive-coaching
