Leen Poppe & Clara De Ruysscher 4 december 2015
Onderzoek naar de inbedding van emotionele ontwikkeling in de ondersteuning van personen met een verstandelijke beperking en de impact hiervan op de geestelijke gezondheid en kwaliteit van leven
Doelstellingen “Het verder verankeren van de dimensie emotionele ontwikkeling in de ondersteuningspraktijk middels een gevalideerde SEO-R.” Twee operationele doelstellingen: 1. Beter zicht krijgen op de psychometrische eigenschappen van de SEO-R 2. Ontwikkelen van een methodiek die rekening houdt met de emotionele ontwikkeling
Psychometrische eigenschappen van de SEO-R
Onderzoeksvragen 1. Expertvaliditeit: Beoordelen ervaren deskundigen de SEO-R als valide? 2. Convergente validiteit: In welke mate correleert de test met (delen van) een andere test waarvan wordt aangenomen dat het een nauw verwante eigenschap meet?
Selectie en samenstelling steekproef 21 Vlaamse + 10 Nederlandse beoordelaars: • Diagnostische functie: orthopedagoog, psycholoog, psychiater • Enige ervaring met model van Došen en SEO(-R)
• Kan caseload voorleggen van personen met VB • Is bereid om 5 afnames te doen
Selectie en samenstelling steekproef 4 Vlaamse + 4 Nederlandse experten: • Ervaring in klinische uitspraken over emotionele ontwikkeling • Geschoolde diagnosticus
• Psycholoog, orthopedagoog, psychiater of psychologisch assistent • Kent ontwikkelingspsychodynamisch kader • Kent de persoon met een beperking niet
Selectie en samenstelling steekproef • Vlaanderen • Beoordelaars: oproep via regiegroep SEN-SEO • Experten: uitgenodigd door Filip Morisse • Nederland • Experten en beoordelaars uit LunetZorg en ASVZ • Via 2 contactpersonen
62 cliënten
Geslacht Mannelijk
35 (56,45%)
Vrouwelijk
27 (43,54%)
Gemiddelde Leeftijd op moment van afname (jaar)
35.08
Min-Max
9-67
Verstandelijke beperking
licht
30 (48,39%)
matig
19 (30,65%)
ernstig
11 (17,74%)
diep
2 (3,23%)
Aanwezigheid van psychiatrische of gedragsproblemen
Ja
40 (64,5%)
nee
22 (35,5%)
Gemiddelde totaalscore op Vineland
44,49
Min-Max
20-86
Totale score op SEO-R² Fase 1
9 (14,5%)
Fase 2
17 (27,4%)
Fase 3
17 (27,9%)
Fase 4
13 (21%)
Fase 5
5 (8,1%)
harmonisch
54 (87,1%)
dysharmonisch
8 (12,9%)
Profiel
Verloop van het onderzoek voor beoordelaars 12/12/2014
Infosessie
18/12/2014
Bevestiging beoordelaars
31/12/2014
het onderzoeksteam informeert de geïnteresseerden
10/1/2015
Doorsturen van de caseload
16/1/2015
Vormingsdag 1: Vineland II
1/2/2015
Samenstelling van de steekproef
12/2/2015
Vormingsdag 2: SEO-R²
15/2/2015 15/5/2015
Afnames
Verloop van het onderzoek voor beoordelaars 25 cliënten: 1 beoordelaar
Meetmoment 1: Vineland II
Meetmoment 2: SEO-R
25 cliënten: 1 beoordelaar
Meetmoment 1: SEO-R
Meetmoment 2: Vineland II
12 clienten: 2 beoordelaars
Meetmoment 1/2: SEO-R of Vineland II
Verloop van het onderzoek voor experten 12/12/2014
Infosessie
12/2/2015
Vormingsdag 2: SEO-R²
15/2/2015 15/5/2015
Inschattingen
Verloop van het onderzoek voor experten • 2 expertgroepen
• Elke groep deed klinische inschatting voor 31 cliënten • Gebaseerd op geanonimiseerd dossier met informatie over de cliënt
Gebruikte instrumenten SEO-R² (Morisse, Došen et al., 2015) • Inschatten van emotionele ontwikkeling
• Personen met verstandelijke beperking • 13 domeinen
Gebruikte instrumenten Vineland Adaptive Behaviour Scales II (Sparrow et al., 2005) • 4 domeinen • Communicatie • Dagelijkse vaardigheden • Socialisatie • Motorische vaardigheden
Resultaten • Interne consistentie • Cronbachs Alfa • Item-total correlation • Convergente validiteit • Correlatie Spearman Rho
• Expertvaliditeit • Correlatie Spearman Rho • Exacte overeenkomsten ICC
Interne consistentie • Cronbachs Alfa: 0.98 = zeer hoog!
• Op item-niveau: Domain
Corrected item-totalcorrelation
Domain 1
0.80
Domain 2
0.77
Domain 3
0.80
Domain 4
0.83
Domain 5
0.81
Domain 6
0.73
Domain 7
0.76
Domain 8
0.80
Domain 9
0.68
Domain 10
0.69
Domain 11
0.75
Domain 12
0.75
Domain 13
0.77
Convergente validiteit Bemoedigende resultaten: Correlatie (Spearman Rho) SEO-R² - Vineland II r(62) = .77 (sig. .000)
Convergente validiteit SEO-R² - Vineland II domein communicatie r(62) = .73 (sig. .000) SEO-R² - Vineland II domein socialisatie r(62) = .77 (sig. .000) SEO-R² – Vineland II domein motoriek r(62) = .49 (sig. .000)
SEO-R² – Vineland II domein dagelijkse vaardigheden r(62) = .49 (sig. .000)
Expertvaliditeit Correlatie (Spearman Rho) SEO-R² - expertscore r(62) = .73 (sig. .000)
Correlatie (Spearman Rho) Harmonisch profiel
.63
Disharmonisch profiel
-.24
Conclusies • Hoge interne consistentie
• Hoge convergente validiteit (cf. La Malfa et al., 2009) • Matige expertvaliditeit – verder onderzoek!
Ontwikkeling van een ondersteuningsmethodiek o.b.v. emotionele ontwikkeling
Waarom deze studie? Erkenning van niveau van emotionele ontwikkeling bij personen met VB (en geestelijke gezondheidsproblemen) (Došen, 2005)
Aangepaste aanpak in praktijk
Hoe kunnen begeleiders beter ondersteund worden om beter afgestemd te zijn op de emotionele noden van de cliënt?
Assumptie 1 Een goede afstemming tussen de emotionele noden van de cliënt en zijn/haar context is cruciaal (Morisse, Vandevelde & Došen, 2014) •
Moeilijk gedrag wordt begrijpbaar tegen de achtergrond van een (geblokkeerde) emotionele ontwikkeling
•
Een goede afstemming heeft positieve invloed op kwaliteit van bestaan (Morisse, Vandemaele, Claes, & Vandevelde, 2013; Claes et al., 2012)
•
Een goede afstemming leidt tot minder stress bij begeleiding
•
Coaching on-the-job kan begeleiders versterken in hun interactie met cliënten
Assumptie 2 A residential unit within an institution is a complex environment that is influenced at different levels (Dyson & Todd, 2010) •
Macro: beleidsbeslissingen
•
Meso: missie en visie van de organisatie, dagelijkse routines, dynamieken
•
Micro: interactie tussen begeleider en cliënt
Onderzoeksvraag “Hoe kunnen begeleiders van
personen met een VB en bijkomende geestelijke gezondheidsproblemen ondersteund en versterkt worden om beter te kunnen mentaliseren en meer sensitief responsief te zijn t.o.v. de basale emotionele noden van iedere cliënt?”
Methodologie • N=1 studie (case report) binnen één leefgroep • 6 begeleiders • 1 orthopedagoog en 1 wooncoördinator • 7 cliënten met VB en geestelijke gezondheidsproblemen • Teamtraject
• N=8 studie (multiple casestudy) • Begeleiders hebben elk hun talenten, krachten en noden • Individueel traject voor iedere begeleider
Complexe en gelaagde studie • Welke uitkomsten kunnen we verwachten? • Wat is dan de oorzaak van die uitkomsten? • Hoe kunnen we de waargenomen veranderingen in kaart brengen? • Welke factoren buiten de studie hebben ook een impact? • Hoe kunnen we onze interventie afstemmen op ieders individuele behoeften? Nood aan theoretische houvast! Program logic model Theory of change
Program logic model Input
Throughput
Output
Sterktes en noden
Strategieën en interacties
Quality of Life
Team en organisatie
Capaciteit van de organisatie
Processen binnen de organisatie
Doelen van de organisatie
Macro
Socio-politiek klimaat
Persoonsgericht beleid
De maatschappij verbeteren
Micro Begeleider en cliënt in interactie
Meso
Beleid en maatschappij
Right-to-left thinking
Theory of change • Focus op het potentieel van een interventie
• Elke interventie is gebaseerd op een theory of action • Focus op procesevaluatie • Onderzoeksproces wordt voortdurend geëvalueerd en bijgestuurd
Hoe krijgen deze kaders vorm in de praktijk?
N=1: teamtraject Input
Output Begeleider • Mentaliserend vermogen • Sensitieve responsiviteit
Throughput Output
Meso
Micro
Input
Throughput
…
Right-to-left thinking
Cliënt • Quality of Life • Afname problematisch gedrag
N=8: individueel traject Input
Throughput
Output
1 2
Meso
Micro
Input
Throughput
3
Output Begeleider • Mentaliserend vermogen • Sensitieve responsiviteit Cliënt • Quality of Life • Afname problematisch gedrag
4 5 6
7
N=8 begeleiders 8
Oktober
1 oktober 2015 KICK-OFF
1 oktober Vorming SEO-R² (Filip Morisse) 5 oktober Oplossingsgerichte coaching (Chris Van Dam)
November
31 december 2015 X december
X november Groepsinterview
30 oktober Oplossingsgerichte coaching (Chris Van Dam)
December
Groepsinterview
19 november Interactie tussen begeleider en cliënt (Arno Willems)
Vragen of suggesties? Aarzel niet! Filip.morisse @ hogent.be Mieke.blontrock @ hogent.be
