Jaargang 15 Nummer 4 December 2015

Jaargang 15

• PDS-infodag

Nummer 4

• Traditionele Chinese Geneeskunde

December 2015

• Pepermuntolie

• Probiotica

Colofon Prikkels is een uitgave van de PDS Belangenvereniging Postbus 2597 8901 AB Leeuwarden Telefoon: 088 - 7374666 E-mail: [email protected] Internet: www.pdsb.nl Twitter: @PDSB Facebook: PrikkelbareDarmSyndroomBelangenvereniging Hoofdredacteur Hannemaria van Veen Redactieleden Corianne Bartels, Barbara de Frens, Janny Meijles en Gonneke Nakazawa Aan dit nummer werkten verder mee Katrien Blaauw, Julie Bosgraaf, Sammy Busscher, Hilde van Dijk, Dyana Loehr-van Dijk, Walter Elst, Aalt van de Glind, José Hekker, Tabitha Koenen, Ankie van der Kruk, Esther Leiden, Ad Masclee, Katja van Meurs, Ans Peters, Leonie Phaff, Susanne Schuurmans, Theo Spaan, Danny Spee, Petra Vermeer, Cindy de Waard. E-mail:

[email protected]

PDS-Infolijn Telefoon: 088 - PDSINFO / 088 - 7374636 Dinsdag/woensdag 19.00 - 21.00 uur Maandag/donderdag 14.00 - 16.00 uur Ledenadministratie Telefoon: 088 - 7374611 E-mail: [email protected] Rekening IBAN: NL03 RABO 0168769816 t.n.v. PDS Belangenvereniging

Inhoud 2 Colofon Kortingen Lidmaatschap Foto omslag Prikkels 3

Van de voorzitter Kerstwens

16 Koolhydraten en PDS 18 Regiobijeenkomsten Beurzen 20 Pepermuntolie 22 Vrijwilliger aan het woord

4 Verslag PDS-infodag 7 Wisseling hoofdredacteur

23 Recept: gevulde paksoi Vrijwilligers leven langer

8 PrikkelKidz

24 Probiotica

10 Column Katja van Meurs

25 Column Aalt van de Glind Aloe vera niet goed bij PDS

11 Jongerendag 26 Boekrecensie: De kleine verlossing 12 Acupunctuur en PDS 15 Chinese voedingsleer

27 PDSB digitaal Uit social media

Het lidmaatschap van de PDS Belangenvereniging kost slechts ¤ 25,- en wordt door veel aanvullende zorgverzekeringen (geheel of gedeeltelijk) vergoed. Lid worden kan via www.pdsb.nl.

Indien u vanaf 2016 geen PDSBlid meer wilt zijn, dient u dit vóór 1 december 2015 schriftelijk of per e-mail mede te delen aan de ledenadministratie. Vermeld uw lidnummer, naam en adres.

Productie COMTEC FARMA, Barneveld ISSN 1569 - 786 X Het bestuur en de medewerkers zijn niet aansprakelijk voor eventuele (druk)fouten en eventuele schadelijke gevolgen die kunnen voortvloeien uit gebruik van de gegevens die in deze uitgave zijn opgenomen. Overname van tekst uit deze uitgave is alleen toegestaan na overleg met de redactie en met bronvermelding.

Foto voor omslag Prikkels gezocht

De PDS Belangenvereniging wordt gesteund door: Alpro Soja, De Online Drogist, Bayer HealthCare, Natuurapotheek Dynamis, Mylan EPD, Nova Vitae, Orthica/Atrium, Yakult en Willpharma.

Kortingen Als PDSB-lid kunt u gebruikmaken van diverse kortingen en andere vormen van ledenvoordeel. De kortingscodes hiervoor vindt u op het ledengedeelte van de website, via http://bit.ly/PDSBkortingen.

2

prikkels december 2015

Coverfoto: Walter Elst

Voor het komende nummer van Prikkels vragen we aan onze lezers een fraaie lentefoto. Het moet een rechtopstaande foto zijn die is gemaakt in de hoogste resolutie die op de camera is in te stellen. Formaat: 3661 x 5079 pixels (of 22 x 43 cm met minimaal 300 dpi). Er mogen geen teksten, mensen of voedingswaren op de foto staan. Stuur uw foto naar [email protected] ter attentie van coverfoto. De mooiste inzending siert in maart de omslag van Prikkels.

Van de voorzitter Theo Spaan

In Prikkels van september gaf ik aan uit te kijken naar de herfst, omdat dan op 7 november de landelijke PDSinfodag plaats zou vinden. Nu ik dit stukje aan het schrijven ben, heeft deze dag net plaatsgevonden. Wat een succes is het geworden! We kregen als bestuur vele complimenten over zowel de invulling van de dag als de plaats waar deze dag werd gehouden. Het splitsen in een informatieve ochtend en een middagprogramma met workshops bleek erg aan te slaan. Mijn complimenten voor José Hekker, die het georganiseerd heeft, en haar man Ron Hersbach, voor de assistentie. Dit is de afsluiting van een jubileum-

jaar, waarin we als PDSB veel zaken hebben ondernomen en bij allerlei dingen betrokken zijn geweest. Het uitbrengen van een wachtkamerexemplaar van Prikkels, dat is verstuurd naar alle ziekenhuizen, huisartsen, PDS-hypnotherapeuten en diëtisten, bleek een schot in de roos, gezien de vele nabestellingen. Ook heeft de PDSB zich ingezet om het geneesmiddel linaclotide binnen het vergoedingensysteem te krijgen. Dit is met succes afgerond, maar heeft veel energie gekost. Ook zijn er veel regiobijeenkomsten, symposia voor zorgprofessionals en beurzen geweest, met voor het eerst de 50+ Beurs.

Het was een druk jaar voor de PDSB, waarin we veel voor onze leden hebben kunnen bereiken en veel informatie hebben kunnen verstrekken. Dit is de laatste Prikkels onder leiding van Hannemaria van Veen als hoofdredacteur. We zijn haar zeer dankbaar voor de jaren dat ze voor ons heeft gewerkt en we mogen stellen dat Prikkels een blad is geworden met een zeer hoge waardering onder de lezers. Ook dit nummer staat weer boordevol informatie! Ik wil afsluiten door u allen prettige feestdagen en een voorspoedig 2016 te wensen.

Kerstwens

Deze foto is gemaakt door Ans Peters


3

Gonneke Nakazawa

Jubileum-infodag

Op zaterdag 7 november werd in het Beatrixgebouw van de Jaarbeurs Utrecht de vijftiende PDS-infodag gehouden. Dit jaar werd er vanwege het jubileum extra aandacht aan deze dag besteed, met onder andere workshops, een grote informatiemarkt en een heerlijke lunch. We mochten deze dag bijna 250 mensen verwelkomen.

De dag werd plenair geopend door MDL-arts dr. Cees Clemens. Hij feliciteerde de PDSB en gaf daarna een samenvatting van de activiteiten van de PDSB in de afgelopen jaren. Speerpunten zijn lotgenotencontact en voorlichting aan patiënten en medische professionals. Daarnaast doet de PDSB aan belangenbehartiging. Zo wordt mede dankzij de inzet van de PDSB het medicijn linaclotide nu vergoed. REDUCE PDS Na de opening vertelde dr. Marten Otten ons over het project REDUCE PDS. Het project is gestart omdat artsen vaak weinig tijd hebben om hun patiënten uitgebreid voorlichting te geven over PDS en de mogelijke behandelingen. Bij REDUCE PDS kiest de patiënt onder begeleiding van een MDL-verpleegkundige drie verschillende behandelmethoden, die hij onder begeleiding van zijn huisarts uitprobeert.

4


Het pilotproject is nu bijna afgerond en tot nu toe zijn de resultaten erg positief. De patiënten ervaren minder klachten en meer kwaliteit van leven. De meest gekozen behandelingen zijn het FODMAP-dieet, probiotica en pepermuntolie. Nieuwe inzichten Daarna was het de beurt aan dr. Daniel Keszthelyi, die op een humoristische manier vertelde over de nieuwste inzichten in het ontstaan van PDS. Hierover is nog steeds onvoldoende kennis, maar wel is bekend dat er vaak een zogenaamd sensitizing event aan vooraf is gegaan: een soort trauma waardoor ‘normale’ prikkels in de darmen versterkt worden bij mensen met PDS en die dus als pijn worden geregistreerd. Door middel van bepaalde therapieën, zoals hypnotherapie en medicijnen, kunnen deze prikkels weer minder heftig worden. Dokter Daniel vertelde ook iets nieuws: uit onderzoek in Londen blijkt dat er mogelijk een verband is tussen hypermobiliteit en PDS. Veertig procent van de patiënten met PDS heeft hypermobiele gewrichten en zestig procent van de mensen met hypermobiele gewrichten heeft een stoornis van het maag-darmkanaal. De artsen vermoeden een verband met de structuur van

MDL-arts dr. Cees Clemens

het bindweefsel. Dit zit overal in het lichaam, ook rondom de zenuwen in de darmen. Als dit bindweefsel bij mensen met hypermobiele gewrichten anders is, kan het zijn dat zenuwprikkels ook anders worden doorgegeven. Nieuwe behandelingen Dr. André Smout legde tot slot uit hoe vastgesteld wordt of een behandeling werkt en welke onderzoeken daarvoor zijn gedaan. Een goed onderzoek naar de werking van een medicijn gaat met zogenaamde ‘dubbelblinde, placebogecontroleerde onderzoeken’. Hierbij krijgt de helft van een groep patiënten

zaal. Ook deed hij een korte oefening met ons om zelf te ervaren wat hypnotherapie nu precies is. Lachtrainer Marnix Lamers liet ons drie kwartier lang ontzettend lachen. Eerst ‘nep’, maar door nep te lachen, breng je je hersenen in de war en begin je vanzelf echt te lachen. Lachen ruimt vastzittende emoties op, het is goed voor het lichaam en je gaat minder piekeren. De yogaworkshop van Conny Hollander was heerlijk ontspannen. Yoga kan goed zijn voor mensen met PDS: het helpt stress en angstklachten verminderen, waardoor je beter in je vel zit. Drie leden van de Raad van Advies: dr. Marten Otten, dr. Daniel Keszthelyi en dr. André Smout

het medicijn en de andere helft een placebo (een nepmedicijn). Zowel de patiënt als de arts weten niet wie welke krijgt. Daarna rapporteren de mensen of hun klachten verbeteren. Als er te weinig verschil zit tussen deze twee groepen, is de effectiviteit van het medicijn niet bewezen. Bij grotere verschillen wordt gekeken naar hoe effectief het medicijn is. Een behandeling werkt namelijk nooit voor iedereen. Bij wetenschappelijk onderzoek wordt dit uitgedrukt met number needed to treat (NNT): het aantal patiënten dat de behandeling moet volgen om één patiënt effectief te kunnen behandelen. Als de behandeling bijvoorbeeld bij één op de vier mensen werkt, heeft het een NNT van vier. Daarna besprak hij het FODMAP-dieet en probiotica, en de geneesmiddelen pepermuntolie (van Tempocol), STW5 (van Iberogast) en linaclotide. Bij de onderzoeken naar het FODMAP-dieet viel op dat het dieet bij meer mensen effectief is dan een ‘normaal’ dieet, maar niet effectiever dan een standaard PDS-dieet met minder vet, zout, geen alcohol, knoflook, et cetera. Probiotica bleken effectiever te zijn dan een placebo, maar het is nog niet duidelijk welke bacteriestammen nu bij welke patiënt helpen. Pepermuntolie bleek verrassend effectief met een NNT van twee tot drie. Ook Iberogast en linaclotide blijken een gunstige NNT te hebben.

Workshops Na wat vragen uit de zaal was het tijd voor een heerlijke lunch, waarin met alle opgegeven dieetwensen rekening was gehouden. Na de lunch kon iedereen drie workshops volgen. Angela Westerhuis gaf een workshop over hoe je een betere relatie met je arts kunt opbouwen zodat je samen kunt beslissen over je zorg. Het gaat om samen overleggen, kiezen en werken aan goede zorg. Hannemaria van Veen en Maarten Schurink gaven een klankconcert: heerlijk ontspannen liggen en de klanken van verschillende klankschalen en gongs over je heen laten komen. Verschillende mensen lagen al snel te snurken. Ukie Harkema nam ons mee op reis door het maag-darmkanaal. Hoe werkt alles daar, wat kan er mis gaan en hoe kan voeding hier een positieve invloed op hebben? Haptotherapeut Joost de Leijer liet ons een ballon opblazen en erop zitten. We moesten voelen wat dat met ons deed: voelden we angst, durfden we het wel? En wat doen die gevoelens vervolgens met je lichaam? Zo leert men zelf invloed uit te oefenen op het lichaam en te ontspannen. Peter van Essen gaf een workshop over hypnotherapie. Hij legde uit hoe de behandelingen in zijn werk gaan en beantwoordde veel vragen uit de

Afsluiting Al veel te snel was het half vijf en werd de dag afgesloten door voorzitter Theo Spaan. Hij vertelde dat meer leden het mooiste kado voor dit jubileumjaar van de PDSB zou zijn. Ook wilde hij meer vrijwilligers als kado. Theo bedankte de mensen die een workshop hadden gegeven met een bloemetje van Mirjam’s Bloemen. De hele dag door kregen de PDSBvrijwilligers complimenten over deze geslaagde dag en de organisatie daarvan. We zijn blij dat iedereen het naar zijn zin heeft gehad en hopen u volgend jaar allemaal weer te verwelkomen.

Theo Spaan en Hannemaria van Veen


5

6


Hannemaria van Veen en Barbara de Frens

Dubbelinterview

wisseling hoofdredactie Na vier jaar en 19 edities van Prikkels vindt hoofdredacteur Hannemaria van Veen het tijd om het stokje aan een ander door te geven. Barbara de Frens, PDSB-lid sinds 2013, gaat samen met Gonneke Nakazawa haar taken overnemen. De aankomend en aftredend hoofdredacteur interviewen elkaar.

mat en de weg er naartoe. Je begint als het ware met een zaadje en er komt na verloop van tijd een kleurige boom uit. Ik heb heel veel geleerd! Ik schreef al voor een aantal tijdschriften, maar het hele gebeuren waarmee zo’n tijdschrift tot stand komt, heb ik van anderen geleerd, zowel binnen de PDSB als van collega’s van andere tijdschriften.”

Hannemaria van Veen

Hannemaria: “Barbara, vertel eens wat over jezelf.” “Ik ben Barbara, ik ben 47 jaar en woon sinds kort in Sint-Michelsgestel. In 2013 is bij mij de diagnose PDS gesteld en vrijwel direct ben ik lid geworden van de PDSB. Het blad Prikkels trok mij meteen aan. Het is herkenbaar en bevat veel informatie waar ik wat mee kon en nog steeds kan. Toen ik in juni de oproep voor hoofdredacteur zag, was ik net gestopt met werken en gestart met een sabbatical. Met teksten bezig zijn, of het nou zelf schrijven of redigeren is, heb ik altijd al leuk gevonden. Ik corrigeerde in mijn studententijd scripties van medestudenten en heb ervaring met schoolkranten en personeelsbladen.” Barbara: “Hannemaria, wat vind je het leukst aan het werk als hoofdredacteur en wat heb je de afgelopen jaren geleerd?” “Het leukst vind ik het resultaat op de

Hannemaria: “Barbara, zijn er nu al dingen die je wilt veranderen in Prikkels?” “Ik zou wat meer persoonlijke verhalen van leden in het blad willen. Er zijn veel rubrieken over algemene zaken en verenigingszaken. De PDS’er zelf komt weinig aan het woord. Die persoonlijke noot mis ik. Maar dan zal er een andere vaste rubriek moeten komen te vervallen.”

voor een beeldredacteur, iemand die het leuk vindt om foto’s te verzamelen bij de artikelen. Kijk voor meer informatie op www.pdsb.nl.” Barbara: “Hannemaria, wil jij nog iets kwijt aan de lezers?” “De PDSB is een fijne vereniging, met een prachtig lijfblad. Leden kunnen veel leren via de infodagen, de website, social media en natuurlijk Prikkels. Het blad zag er al mooi uit toen ik in de redactie kwam, maar ik ben er erg trots op hoe het blad er nu uitziet. En dat hebben we natuurlijk ook te danken aan de fijne auteurs en het team van redacteurs. Ik wens jou, Gonneke en de andere redactieleden, Corianne Bartels en Janny Meijles, veel plezier met het werk en succes in de toekomst.”

Hannemaria: “Wat lijkt je het leukst om te doen als hoofdredacteur?” “Het samenwerken met de andere redactieleden en de auteurs. Ik stel me zo voor dat er van alles binnenkomt, je hard werkt om de deadline te halen en uiteindelijk komt er dan wat moois uit. Ik kijk nu al met heel andere ogen naar tijdschriften en kranten. Ik kijk hoe een artikel in elkaar zit en haal er schrijf- of stijlfouten uit.” Hannemaria: “Wat lijkt je het minst leuk?” “Het zoeken en beheren van de foto’s! Bij dezen wil ik dus een oproep doen

Barbara de Frens


7

Janny Meijles

Genieten van

december Zit jij nu lekker met deze PrikkelKidz op je favoriete leesplekje? Dan weet jij straks hoe je van deze maand een echte feestmaand kan maken. Lekker warm chillen en genieten hoort er helemaal bij deze maand, net zoals goede voornemens voor een knallend nieuw jaar, natuurlijk.

Chillen en decemberstress December staat bekend als gezellig, met weinig daglicht, kaarsjes, pepernoten en kerstkransjes, maar vaak is er deze maand ook veel stress, bij zowel kinderen als bij hun ouders. Word jij ook zenuwachtig van de volgende vragen: Is mijn surprise goed gelukt? Vinden ze mijn trui wel mooi? Wat zal ik krijgen? Die vragen zijn, samen met teveel vette zoetigheid en het onregelmatige decemberpatroon, een bron voor extra buikklachten. Als jij daar last van hebt, is het voor jou dus heel

belangrijk om deze maand goed voor jezelf te zorgen. Daarmee bedoel ik natuurlijk niet dat jij met de feestdagen om acht uur naar bed moet. Ha, mooi niet! Nee, dat kan leuker. Ken je de drie R’en? Ze staan voor rust, reinheid en regelmaat. Dat klinkt misschien wat saai en ouderwets, maar als je ze vertaalt naar regelmatig de tijd nemen om te chillen en te badderen, dan klinken ze toch best aantrekkelijk. In het kader lees je hoe je rust kunt creëren voor jezelf. Misschien kun jij dit lijstje zelf nog verder aanvullen?

Knutsel een decembergeurtje Natuurlijk is de decembermaand ook de maand waarin je leuke dingen gaat knutselen. Zet een leuk muziekje op en kruip gezellig met zijn allen rond de tafel om jullie eigen versieringen te maken. Als je van lekkere geurtjes in je kamer houdt, dan is je eigen geurbal knutselen een goed idee. Nodig: een sinaasappel, rood lint en een potje kruidnagels. En als je het leuk vindt om een egeltje zoals Prikkeltje (het PDSB-egeltje) te maken, heb je ook een kleine dennenappel en een viltstift nodig. Maak met iets scherps (bijvoorbeeld een

Rust nemen

breinaald) een gat in de sinaasappel en

• Neem regelmatig de tijd om even te chillen. Pak daarbij een lekker zacht dekentje of een

haal daar het lint doorheen zodat je de

warme trui met een extra paar sokken, zodat je lekker warm blijft. Mocht het bij jou thuis

sinaasappel later kunt ophangen. Prik

in de huiskamer vaak druk zijn, wijk dan uit naar je bed en ga daar lekker behaaglijk op

vervolgens de kruidnagels in een leuk

zitten of liggen. Je kunt bijvoorbeeld een leuk boek lezen.

motiefje op de sinaasappel.

• Help je darmen om zichzelf te reinigen door voor het grootste deel gezond te eten met

Of maak een egeltje. Teken met de

voldoende groenten, fruit en fijnvolkorenproducten. Zo zorg je ervoor dat je buik beter

viltstift twee oogjes op de voorkant

poep kan maken en afvoeren.

van de sinaasappel. Prik de achterkant

• Maak met je ouders een lijstje van de activiteiten die jullie deze maand gaan doen, zoals

8

vol met kruidnagels, zodat ongeveer

familiebezoek, uitstapjes, feest vieren, schoolactiviteiten en natuurlijk tijd om te relaxen.

tweederde van de sinaasappel bedekt is

Dan weet je waar je aan toe bent en dat geeft rust in je hoofd.

met kruidnagels. Plak of prik als laatste de

• Wanneer je merkt dat je hoofd vol zit met spannende dingen, dan moet je je hoofd

dennenappel als snuitje aan de voorkant.

opruimen. Dat doe je bijvoorbeeld door er samen met iemand over te praten of je

Hang de sinaasappel op in je kamer. De

ervaringen op te schrijven. Op deze manieren kun je je emoties verwerken en eigenlijk

volgende ochtend ruikt je kamer lekker

dus opruimen.

naar kruidige sinaasappels.


Eten in december Veel kinderen hebben in december weinig eetlust. Vaak heb je al te veel snoep gegeten of vind je alles zo spannend dat je buik daar al vol van is. Niet handig voor je toch al gevoelige buik. Als het gaat om genieten van eten, dan zijn de drie R’en ook weer een handig geheugensteuntje. Rustig eten en goed kauwen, reinheid door je handen te wassen voordat je aan tafel gaat en regelmaat door steeds ongeveer op dezelfde tijden te eten. Dus ook tijdens de feestdagen drie hoofdmaaltijden en twee tot drie kleine tussendoortjes. Kerstversieringen bekijken Bewegen is goed voor je buik, omdat het je helpt om zowel je eten als je emoties te verteren. Als het buiten

Zo vindt je buik het feestje ook gezellig:

maag kun je vaak kleine porties ongezond

• Wissel tijdens de feestdagen zoete

eten wel verdragen en is de kans kleiner

drankjes regelmatig af met water en thee. Zo voorkom je dat je te veel suiker of zoetstoffen drinkt. • Probeer zoveel mogelijk je normale eetpatroon te volgen. Dus gewoon drie

dat je teveel zoet en vet eet. • Als er lekkere hapjes zijn, kies dan drie tot vijf lekkernijen die je als tussendoortje opeet. • Een warm soepje van gepureerde

gezonde hoofdmaaltijden met twee

groenten en een bouillonblokje is een

tot drie tussendoortjes. Eet je normale

gezond tussendoortje en erg lekker voor

hoofdmaaltijd voordat je naar een

je buik na drukke dagen.

feestelijke activiteit gaat. Met een gevulde

erg slecht weer is, kun je bijvoorbeeld je favoriete kerstliedje kiezen en daar lekker op dansen. Mocht je dat geen uitdaging vinden, probeer dan eens te shuffelen; op YouTube kun je zien hoe dat moet. Maar ook een blokje om is

met het winterweer in deze maand erg leuk. Vooral als je ‘s avonds een stukje gaat wandelen, want dan kun je de kersverlichting goed bekijken. Maak er een spelletje van, hoeveel kerstbomen met gekleurde lichtjes kom je tegen? Goede voornemens voor 2016 Bij goede voornemens sta je even stil bij wat je graag wilt. Ze kunnen je helpen om dat te bereiken. Misschien wil je eindelijk stoppen met een slechte gewoonte, zoals nagelbijten. Of wil je sparen voor een nieuw spelletje of mobiel. Maar je kunt ook een vaardigheid leren, zoals breakdancen, een voetbal tien keer hooghouden of je tekenvaardigheid verbeteren. Wat jouw voornemens ook zijn, de redactie van Prikkels wenst je een fijne decembermaand toe. En veel succes bij het uitvoeren van jouw goede voornemens!


9

Column

REDUCE PDS Katja van Meurs

Inmiddels is de PDS-infodag geweest (op het moment van schrijven nog niet) en indien u aanwezig was, dan heeft u dr. Marten Otten horen spreken over de resultaten van het REDUCE PDS-project. Ik ben daar heel nieuwsgierig naar! Ik vang hier en daar positieve geluiden op, en aangezien ik dit project zelf doorlopen heb, wil ik mijn ervaringen graag met u delen. De keuze uit tien behandelopties was nieuw voor mij. Ik kreeg ineens tools aangereikt, na jaren waarin ik vaak te horen kreeg: “U moet ermee leren leven,” en: “Er is weinig aan te doen,” wat dan werd omgeven door vaagheid en onbegrip. Nu mocht ik drie behandelopties uitkiezen waar ik vertrouwen in had. Deze betrokken aanpak maakte dat ik me serieus genomen voelde en hernieuwde motivatie kreeg om aan de slag te gaan met deze behandelstrategie en met de nieuwe kennis die ontstaat rondom PDS. Volgt u de nieuwe ontwikkelingen ook? Interessant, vindt u niet? Het geeft mij vertrouwen in de toekomst. Ik heb ook punten van aandacht. De huisarts moet beter en uitgebreider geïnformeerd worden. In mijn geval is dit slordig gegaan, terwijl mijn huisarts mijn belangrijkste aanspreekpunt is. Mijn huisarts werd lange tijd niet geïnformeerd (alleen door mijzelf ), terwijl dit de taak was van de MDL-verpleegkundige. Wat de huisarts uiteindelijk kreeg, betrof summiere informatie en hij kreeg dit pas na lang aandringen van mijn kant. Het project wordt ingeleid door de MDL-arts en -verpleegkundige, maar de invulling ligt bovenal bij uzelf. Mijn advies: wees assertief! Gelukkig is mijn huisarts betrokken en stond hij open voor alles wat ik te vertellen had. Dit is een belangrijke missie voor ons als patiënten: maak huisartsen bekend hiermee! Om dit alles kracht bij te zetten, heb ik gezorgd dat er folders over PDS en exemplaren van Prikkels in de wachtkamer kwamen te liggen. Gedurende het hele traject heb ik evaluatiemomenten met mijn huisarts gehad en hij dacht goed met mij mee. Ik heb dit als positief ervaren. Het zou fijn zijn als meer behandelingen (makkelijker) vergoed werden door de zorgverzekering, zoals bijvoorbeeld probiotica, magnesiumoxidetabletten en hypnotherapie. Ik stond open voor hypnotherapie, maar vanuit de basisverzekering en het aanvullend pakket dat ik heb werd dit niet vergoed. Het valt onder alternatieve geneeswijzen en bij mijn zorgverzekeraar zou ik pas 80% vergoed krijgen tot 400 euro als ik een duurder aanvullend pakket had. Je moet het ervoor over (kunnen) hebben om maandelijks meer premie kwijt te zijn. Dit zal wellicht verschillen per zorgverzekering, en iedereen is weer anders verzekerd, maar toch. Goedkoop is het niet. Tot slot over de naamgeving: ‘reduce’ betekent verminderen. Het hele project beoogt dus het verminderen van PDS-klachten. Een prima uitgangspunt en ik vind dit dus een goede titel. Al zou het nog mooier zijn als het in de toekomst de titel ‘Eliminate PDS’ kan krijgen. Oftewel: weg ermee! Het is wintertijd. Ik wens u een knusse decembermaand en een rustige buikstart van 2016 toe. Hopelijk kunt u genieten van al het lekkers.

10


Op zaterdag 3 oktober was het dan zover: de eerste door mij georganiseerde jongerendag. De voorbereidingen waren allemaal goed gegaan, nu moest ik alleen nog zorgen voor een geslaagde dag die dit keer plaatsvond in een Haags buurthuis. Sammy Busscher

Workshops, gezelligheid en een nieuwe naam? Jongerendag oktober 2015 Kookworkshop We waren met een groepje van negen meiden. In de ochtend begonnen we met een kop thee en lekkere dieetproof hapjes, gemaakt door deelneemster Susan. Daarna volgden we een FODMAP-kookworkshop, verzorgd door Mirte van fodmapfoodies.nl. We hebben in tweetallen heerlijke recepten klaargemaakt. Na anderhalf uur koken, konden we eindelijk genieten van al dat lekkers. Mijn favorieten waren de pompoenmosterdsoep, de zalmburgers en de brownies. Hypnotherapie In de middag kregen we een workshop hypnotherapie van hypnotherapeut Elles Paassen. De workshop was een kennismaking met hypnotherapie, door middel van uitleg over wat hypnotherapie is en op welke manier het kan helpen bij PDS.

Verkorte productinformatie van Tempocol Tempocol, maagsapresistente zachte capsules , RVG 109856.

Samenstelling: Eén maagsapresistente zachte capsule bevat 182 mg pepermuntolie. Andere bestandelen: gelatine, glycerol, ethylcellulose, sodiumalginaat (E401), middellangeketentriglyceride, oliezuur. Indicaties: lichte spasmen (lichte krampen) in het maag-darmkanaal, winderigheid en buikpijn

Dosering en wijze van toediening: eenmaal tot driemaal daags 1 capsule. De dosering kan indien nodig worden verhoogd tot een maximale dosis van 2 capsules driemaal daags. Het betreft orale toediening. Contra-indicaties: Allergie voor pepermuntolie of een ander bestanddeel van dit product, leverlijden, galstenen, verminderde maagzuurproductie.

Zwangerschap en borstvoeding: Er zijn geen of zeer weinig gegevens over het gebruik van Tempocol bij zwangere vrouwen. De resultaten van dieronderzoek wijzen niet op schadelijke effecten van menthol op de groei en ontwikkeling (teratogeen effect) van een embryo of foetus. Tempocol mag niet worden gebruikt tijdens de zwangerschap en bij vrouwen die zwanger kunnen worden en geen anticonceptie gebruiken. Het is niet bekend of bestanddelen van pepermunt in de moedermelk worden uitgescheiden. Omdat er niet voldoende gegevens beschikbaar zijn mag u de Tempocol-capsules niet gebruiken wanneer u borstvoeding geeft. Belangrijkste bijwerkingen: Hoofdpijn, Wazig zien, Brandend maagzuur (pyrose), een brandend gevoel rond de anus. Farmacodynamische eigenschappen: Het belangrijkste farmacodynamische effect van pepermuntolie dat relevant is voor het maag-darmkanaal is een dosisgerelateerde antispasmodisch effect op de gladde musculatuur. Dit effect wordt veroorzaakt doordat menthol het calciumtransport over de celmembraan beïnvloedt. Farmacotherapeutische categorie: ATC-code: AO3AX. Afleverstatus: UAD Datum: November 2012 Will Pharma Wilgenlaan 5 1161 JK Zwanenburg

Productinformatie Tempocol.indd 2

Ook deden we gerichte lichaamsoefeningen. Die oefeningen bestonden bijvoorbeeld uit de buikademhaling en grondoefeningen zoals het masseren van je buik. Sommige oefeningen waren nog wat onwennig om te doen in een groep, maar ik denk dat we door de workshop een goed beeld hebben gekregen van hoe het is om een keuze te maken die bij je past. Naast de workshops was er ook weer genoeg ruimte om met elkaar te kletsen, ervaringen uit te wisselen en te lachen. Nieuwe naam Ondertussen kwamen we erachter dat de naam ‘jongerendag’ niet meer past bij de doelgroep waar de dag voor bedoeld is, namelijk (jong)volwassenen tussen de achttien en dertig jaar. Daarom willen we de naam aanpassen en gaan we volgend voorjaar door onder een nieuwe naam. We zijn er echter nog niet over uit wat die naam dan zou moeten zijn. Mocht je een leuke suggestie hebben, mail dan naar: [email protected].

Het was weer een geslaagde dag en ik kijk al uit naar de volgende editie in het voorjaar van 2016. Deze zal weer worden aangekondigd op www.pdsb.nl. Vanaf nu gaat Rosanne Lindenbergh mij helpen met de organisatie. Daar ben ik super blij mee! De volgende keer wordt het weer net zo interessant en net zo gezellig. Hopelijk ben jij er dan ook bij!

12-11-14 16:24


11

Susanne Schuurmans

Acupunctuur en het Prikkelbare Darm Syndroom Acupunctuur is de bekendste behandeling uit de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG). De TCG is gebaseerd op een holistische benadering van de mens, waarin lichaam en geest als één geheel worden beschouwd.

Lichamelijke, emotionele en geestelijke processen beïnvloeden elkaar voortdurend. Ziekte wordt in de TCG niet gezien als een opzichzelfstaand verschijnsel, maar als een lichamelijke of geestelijke uiting van een verstoring in het algehele welzijn. Energiebalans Volgens de TCG bestaat het universum uit een kringloop van de levensenergie, Qi. In de mens circuleert die energie via energiebanen (meridianen). Er zijn twaalf hoofdmeridianen die elk een relatie hebben met een orgaan. Voor een optimale energiehuishouding moeten de organen gezond zijn. De conditie van de organen is afhankelijk van factoren als voeding, levensstijl, erfelijkheid en omgeving. Daardoor is in ieder mens de energiehuishouding anders. Een TCG-therapeut heeft dan ook altijd oog voor de verschillen tussen mensen met dezelfde klacht. TCG-behandelingen herstellen de balans in de energiehuishouding. Een acupuncturist maakt daarbij gebruik van naaldjes die op bepaalde acupunctuurpunten worden geplaatst. Deze punten bevinden zich op de meridianen. Zo beïnvloedt de acupuncturist de energiestroom van die meridiaan en reguleert hij de energiehuishouding in het lichaam.

12


PDS en acupunctuur “Binnen de TCG kunnen PDS-klachten ontstaan vanuit verschillende achtergronden,” zegt Johan van Rooij, acupuncturist in Utrecht. “Gezonde energie is in beweging. Energie kan echter stagneren, bijvoorbeeld door het vastzetten van bijvoorbeeld verdriet of boosheid. Al mijn cliënten vertellen dat hun klachten toenemen als ze spanning ervaren. Spanning is een toestand van stagnatie. Als energie stagneert, kan pijn ontstaan. Een tekort aan energie kan ook een oorzaak zijn. Dat heet Leegte. Dit kan bijvoorbeeld een tekort aan Milt-energie zijn, waardoor men vaak slappe ontlasting krijgt. Ook een teveel aan energie kan pijnklachten geven. Dat noemen we Volte.”

Dat spanning een belangrijke factor is, wordt bevestigd door Bas van Dijk, acupuncturist in Utrecht. “Ik wil niet stellen dat stress direct PDS veroor-

Johan van Rooij

Bas van Dijk

zaakt, maar het beïnvloedt wel het zenuwstelsel, dat de peristaltiek van het spijsverteringskanaal controleert. In de praktijk zie je dat chronische stress tot chronische ziektebeelden, waaronder PDS, kan leiden.” Van Rooij en Van Dijk behandelen regelmatig patiënten met PDS. Hoe gaan ze daarbij te werk? Van Rooij: “Ik ben me er altijd van bewust dat ik geen klachten behandel, maar mensen met een klacht. Een klacht is niet iets wat onafhankelijk van iemand bestaat. Iets in ons weet of het goed gaat met ons. Als ik zeg: ‘Ik zit niet lekker in mijn vel,’ dan zeg ik dat omdat iets in mij weet hoe het zou kunnen zijn. We vinden dit zo gewoon dat we er niet bij nadenken. Ik vermoed dat genezing op gang komt vanuit dat ‘iets’.” In zijn praktijk werkt Van Rooij met de Vijf Elementen-acupunctuur. De leer van de vijf elementen (water, hout, vuur, aarde, metaal) is een onderdeel van de Chinese filosofie. Het uitgangspunt is dat bij ieder mens één van de elementen overheerst. Van Rooij: “Het mooie is dat de focus hierbij niet ligt op het wegwerken van klachten, maar op het versterken van het zelfhelend vermogen. Via acupunctuurpunten

opgeblazen gevoel, pijn en diarree kunnen verminderen. Adviezen over lichaamsbeweging, het slaap- en voedingspatroon en stressvermindering zijn ook onderdeel van de behandeling.”

wordt dit in gang gezet. En dat blijkt een regulerende invloed op de aanmaak van onder andere neurotransmitters en zenuwgeleiding te kunnen hebben. Dat is belangrijk voor een gezonde darmfunctie. Vijf Elementen-acupunctuur is een effectief middel om deze innerlijke bron van herstel te activeren en kan bij PDS-patiënten zeer werkzaam zijn. Mensen gaan dan meestal ook in hun relaties en werk beter functioneren. Het is bijzonder hoe snel klachten kunnen afnemen.”

De praktijk Beide acupuncturisten zijn enthousiast over de resultaten van hun behandelingen bij PDS-patiënten. Van Rooij: “Een vrouw van 36 had sinds haar jeugd PDS-klachten, die een duidelijke relatie hadden met stress en irritatie. Door mijn vragen werd ze zich daarvan bewust. Hierdoor kon ze gaan kijken hoe ze met de stress en irritatie om wilde gaan. Door het aanprikken van specifieke acupunctuurpunten ging de gestagneerde energie in haar darmen en maag bewegen. Ook hielp het haar de irritatie op een constructieve manier aan te wenden. Ze ging vaker en duidelijker uiten wat ze wilde. Na zes sessies waren haar klachten nog minimaal en na elf sessies waren ze verdwenen. Ze was meer aanwezig in haar leven en had meer plezier in wat ze deed.”

van obstipatie, buikpijn en brandend maagzuur. Ze ervaart ook al jaren veel stress. Ik adviseer haar meer water te drinken en tweemaal daags na de maaltijd een half uur te wandelen. Obstipatie is ‘stagnatie’ en beweging brengt de energiestroom op gang. Door stress kan ‘stijgende energie’ optreden, waardoor maagzuur kan ontstaan. Via stressreducerende acupunctuurpunten wordt het stressgevoel verminderd. Ook wordt de ‘hitte’ in de darmen aangepakt. Hitte droogt in en kan ook obstipatie veroorzaken. Na de eerste behandeling was de pijn een week weg. Na zes behandelingen ervaarde ze een vermindering van de klachten. Het bewegen lukt niet altijd, maar doordat de klachten afnemen, blijft ze gemotiveerd. Brandend maagzuur heeft ze alleen nog na een zware maaltijd.”

Nederlandse Vereniging voor Acupunctuur: www.acupunctuur.nl Acupunctuur bij maag- en darmklachten: www.acupunctuur.nl/blog/maag-en-darmklachten Acupunctuurpraktijk van Johan van Rooij:

Ook Van Dijk behandelt zijn PDSpatienten met succes. “Ik behandel nu een vrouw van 38 die al jaren last heeft

www.acupunctuur-johanvanrooij.nl Acupunctuurpraktijk van Bas van Dijk: www.acupunctuurpraktijk.nu

Ook Van Dijk neemt veel factoren onder de loep. “Ik neem een volledige anamnese af om het verband te vinden tussen symptomen en zo het PDSpatroon vast te stellen. De behandeling richt zich op de onderliggende oorzaken. Als acupuncturist stel je op een andere manier een diagnose dan in de reguliere gezondheidszorg. De Chinese diagnose kan zijn ‘De lever valt de milt aan,’ want de lever- en miltmeridianen zijn betrokken bij een gestrest zenuwstelsel en een verstoorde spijsvertering. Bepaalde acupunctuurpunten kunnen de peristaltiek van de darmen stimuleren. Andere punten kunnen de spieraanspanning van de (onwillekeurige) darmwandspieren ontspannen, waardoor klachten als constipatie, een


13

Probiotica voor jong en oud

Probiotica zijn levensvatbare bacteriën. Orthica is al meer dan 30 jaar specialist op het gebied van probiotica in voedingssupplementen en heeft probiotica voor kinderen, volwassenen en ouderen. Alle probiotica van Orthica bevatten 4 of meer verschillende bacteriestammen. Orthiflor Junior Orhtiflor Junior is het kinderproduct in de Orthiflor-serie en is een probioticamix met zes verschillende bacteriestammen en 1 miljard

bacteriën per dagdosering. Orthiflor Junior is dagelijks te gebruiken vanaf 6 maanden tot 6 jaar. Te verkrijgen in een verpakking met 70 gram probioticapoeder. Orthiflor 50+ Orthiflor 50+ (voorheen Orthiflor Senior) is een probioticamix met zes verschillende bacteriestammen en 1 miljard bacteriën per capsule, speciaal voor ouderen. Te verkrijgen in een verpakking met 60 capsules.

KAG nr.: 431-0715-1077

Meer weten over deze en andere probiotica van Orthica? Kijk op www.orthica.nl voor het volledige assortiment. Volg ons ook op Facebook en Twitter voor tips, handige weetjes, events en winacties.

14


De thermische werking van voeding Vroeger was ik een enorme koukleum. In de herfst trok ik mijn winterjas al aan. In de zomer droeg ik een lange broek, terwijl de gemiddelde vrouw een zomerjurkje aan had. Mijn prikkelbare darmen hadden vaak last van diarree. Dat er een verband kan zijn tussen kouwelijkheid en een slechte spijsvertering, ontdekte ik dankzij de Chinese voedingsleer. Traditionele Chinese Geneeskunde De Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) is in Nederland vooral bekend van de acupunctuur. Maar er zijn ook andere behandelmethodes, zoals de Chinese voedingsleer. Voor mensen met PDS is voeding van groot belang. In de Chinese voedingsleer heeft alle voeding een bepaalde thermische werking. Dit houdt in dat een voedingsmiddel een verwarmend, neutraal of verkoelend effect op het lichaam heeft. Volgens de TCG kunnen ziektes ontstaan door inwendige kou of hitte in het lichaam. Voeding met de juiste thermische werking kan het lichaam weer in balans brengen.

Therapeutische toepassing De Chinese voedingsleer kan algemeen of therapeutisch toegepast worden. Voor therapeutisch gebruik bij ziektes moet een diagnose worden gesteld op basis van de TCG. Voeding kan dan gericht gebruikt worden om te herstellen. De algemene toepassing dient vooral ter voorkoming van ziektes. In het algemeen is het het beste om neutraal te eten, met af en toe verwarmend of verkoelend voedsel. Te veel verkoelende voeding kan leiden tot energiegebrek, een verzwakte afweer, kouwelijkheid en diarree. Vooral vrouwen en mensen met een zittend beroep zijn hier vatbaar voor. Eet bij dit soort klachten verwarmende voeding. Strooi wat verwarmende kaneel over je verkoelende appel. Kies bij een verkoudheid (de naam zegt het al) niet voor een verkoelend glas sinaasappelsap, maar voor een kop verwarmende gemberthee. Eet geen verkoelende rauwkost, maar liever gekookte groenten. Het bereiden van voeding heeft een verwarmend effect. De temperatuur van voeding is overigens niet bepalend voor de thermische werking. Zo is een kop venkelthee verwarmend en een kop muntthee verkoelend, terwijl de temperatuur hetzelfde is.

Julie Bosgraaf

Seizoensproducten Bij een overmatige consumptie van verwarmende producten kunnen klachten ontstaan, zoals hyperactiviteit, prikkelbaarheid en verstopping. Mannen hebben van nature meer warmte en hebben daarom eerder last van hitteziekten. Verkoelende voeding is dan aan te raden. Ook bij koorts en ontstekingen is verkoeling nodig. Eet dan bijvoorbeeld salades en fruit. De natuur weet wat mensen nodig hebben. Daarom zijn wintergroenten (zoals pompoen) verwarmend en zomergroenten (zoals sla) verkoelend. En daarom hebben tropische fruitsoorten uit warme landen, zoals kiwi en banaan, een sterk verkoelende werking. Als Nederlandse winterkost zijn grote hoeveelheden tropisch fruit niet aan te bevelen. Groente en fruit van het seizoen uit eigen land hebben qua thermische werking de voorkeur.

Sinds ik meer verwarmende voeding eet, heb ik nog zelden diarree. En ik ben niet meer zo’n koukleum. Af en toe draag ik zelfs een zomerjurkje.

• Verwarmende voedingsmiddelen: wortel, paprika, pompoen, perzik, zalm, rundvlees, geitenmelk, venkelthee, veel specerijen, zoals kaneel, kerrie en peper. • Neutrale voedingsmiddelen: granen, aardappelen, bonen en eieren. • Verkoelende voedingsmiddelen: de meeste fruitsoorten, zoals peer en aardbei, spinazie, sla, tomaat, kalkoen, zwarte thee, muntthee en koemelkproducten.

Voeding volgens de vijf elementen van Barbara Temelie Het energie herstelplan van Marijke de Waal Malefijt en Tanja Visser


15

VodiService

Katrien Blaauw, diëtiste bij Vodiservice

Zijn koolhydraten

boosdoeners?

Het onderwerp ‘gezond eten’ slaat aan. Een goede gezondheid vinden we allemaal belangrijk. Als er weer een nieuwe hype in de media is, pakken we die met beide handen aan. Nu zijn koolhydraten aan de beurt. Van koolhydraten word je dik, koolhydraten zorgen voor versnelde veroudering en je krijgt er diabetes van. Zijn koolhydraten werkelijk zo ongezond als sommigen beweren? En hoe zit dit voor mensen met PDS?

Koolhydraten Koolhydraten komen in veel verschillende vormen voor. De drie belangrijkste groepen zijn suikers (mono- en disachariden, deze hebben één of twee bouwstenen), oligosachariden (drie tot negen bouwstenen) en polysachariden (tien of meer bouwstenen). De suikers worden ook wel de enkelvoudige koolhydraten genoemd, de andere groepen de complexe koolhydraten. Tijdens de absorptie en de stofwisseling maakt

het lichaam geen onderscheid tussen de verschillende soorten koolhydraten. Fruit, brood, maar ook geraffineerde suikers, worden allemaal omgezet naar afzonderlijke bouwstenen. Dit is noodzakelijk, omdat onze darmen alleen koolhydraten op kunnen nemen in de vorm van glucose (één bouwsteen). De verteringssnelheid en hiermee de beschikbaarheid voor opname kan wel verschillen naar aanleiding van de structuur van de koolhydraten. Vezelrijk

volkorenbrood (gemaakt op basis van de volledige graankorrel) wordt in de darm langzamer verteerd dan witbrood (gemaakt van fijngemalen meel). Als je kauwt op een suikerrietstengel, zal de suiker langzamer beschikbaar komen uit de vezelrijke stengelstructuur dan wanneer je een pak suiker in de supermarkt koopt en aan je eten toevoegt, of wanneer je een glas frisdrank drinkt. Dan zal de suiker veel sneller worden opgenomen door het lichaam. Bloedsuikerspiegel Een snelle opname van suiker zorgt voor een piek in de bloedsuikerspiegel. Als reactie hierop stelt het lichaam alles in werking om de piek zo snel mogelijk weer binnen de perken te krijgen. Het gevolg hiervan is dat je binnen afzienbare tijd een (te) lage bloedsuikerspiegel krijgt en opnieuw een hongergevoel ervaart. Een bijkomend gevolg van een snelle opname is dat dit niet helemaal geaccepteerd wordt door onze honger- en verzadigingsregulatie. Dit kan een aanleiding zijn om teveel te eten, en zodoende kun je er dus dikker van worden.

16


Koolhydraten en PDS Bij PDS reageren de darmen meestal heftiger op voedingsstoffen dan normaal het geval zou moeten zijn. De behandeling van PDS is dan ook vaak gericht op het rustig maken en zo goed mogelijk onderhouden van de darmen. Een onderdeel van het veranderen van het dieet is gericht op het stimuleren van de werking van de darm. Dit kan in veel gevallen met behulp van vezels. Vezels zitten veel in volkorenproducten, groenten, fruit en peulvruchten, en vallen onder de groep polysachariden, koolhydraten dus. Het zijn koolhydraten afkomstig uit de celwand van planten. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen fermenteerbare (oplosbare) en niet-fermenteerbare (onoplosbare) vezels. Vezels bevorderen de stoelgang en kunnen obstipatie of uitstulpingen van de dikkedarmwand voorkomen. Om voldoende vezels binnen te krijgen, is het advies van het voedingscentrum om ten minste 200 gram groente, 2 stuks fruit, 5-6 sneetjes volkorenbrood en 200 gram aardappelen, volkorenpasta, rijst of peulvruchten te eten. Maar dat is niet zo gemakkelijk! Ook verdragen mensen met PDS vaak de onoplosbare vezels die in volkorenproducten zitten minder goed. Koolhydraten en FODMAPs Hoe zit het dan met de koolhydraten waar je in het FODMAP-dieet mee

blijken te geven zo snel mogelijk weer toe aan je dagelijkse voeding, om de darmen zo goed mogelijk in hun werking te ondersteunen.

aan de slag gaat? In het FODMAPdieet worden bepaalde koolhydraten vermeden om klachten bij PDS te verminderen. Het gaat hierbij om oligosachariden (fructanen en galactooligosachariden, aanwezig in peulvruchten en tarwe), dischacariden (lactose, in melkproducten), monosachariden (fructose, in fruit en groenten) en polyolen (deze komen voor in sommige zoetstoffen, fruitsoorten en groenten). Met het FODMAP-dieet wordt vooral opgespoord welke van deze koolhydraten klachten geven. Zodra dit duidelijk is, worden de producten die klachten geven natuurlijk uit het dieet weggelaten, maar worden de overige koolhydraatbronnen weer toegevoegd, om te zorgen voor een zo volwaardig mogelijke voeding. Soms helpt het dus bij PDS om bepaalde koolhydraten weg te laten om je darmklachten te verminderen. Dat wil echter niet zeggen dat je daarmee alle koolhydraten weg moet laten. Sterker nog, je voegt de koolhydraten (met vezels) die geen klachten

Vermijden of omarmen? Het is duidelijk dat we niet zonder koolhydraten kunnen, maar we moeten er wel verstandig mee omgaan. Door koolhydraten te eten in de vorm van producten met suikers die in (bijna) pure vorm aanwezig zijn in het voedingsmiddel, ervaar je een sterke glucoserespons. Het gaat hier om de ‘gewone suiker’ die wij veelal toevoegen of die toegevoegd wordt door de voedings-industrie. Dit soort koolhydraten kan leiden tot frequente hoge insuline-concentraties, wat op de langere termijn een negatief effect op de gezondheid kan hebben. Overmatig gebruik hiervan is voor iedereen af te raden. Het eten van koolhydraten in de vorm van producten met vezels (groente, fruit, peulvruchten, volkorenproducten) zorgt voor een minder sterke glucoserespons. Soms gaat het beter met je PDS als je een bepaald type koolhydraat weg laat uit je voeding, maar niet alle. Koolhydraten zijn een bron van vezels en die zijn belangrijk in de dagelijkse gezonde voeding, zeker als je te maken hebt met PDS.


17

Regiobijeenkomsten De afgelopen maanden zijn onze vrijwilligers weer druk geweest met het organiseren van regiobijeenkomsten en het bemannen van de PDSB-stand bij symposia en beurzen.

Ziekenhuis De Gelderse Vallei, Ede 22 september 2015 Na een inleiding over de PDSB door secretaris Angela Westerhuis nam dr. Wout Mares, MDL-arts, het woord. PDS kent niet een eenduidige oorzaak, vertelde hij. Meerdere factoren bepalen de mate en de ernst van de klachten. Te denken valt aan een ontsteking, omgevingsfactoren, erfelijke factoren, de samenstelling van onze darmbacteriën, stress, ons voedingspatroon, ons bewegingspatroon, en hoe ons afweersysteem in elkaar zit. Maar wat is dan de behandeling? Ook daar is nog geen eenduidig antwoord op. Op dit moment wordt er veel aandacht besteed aan

Petra Vermeer

uitleg, geruststelling, dieet (FODMAP), REDUCE PDS, probiotica, pijnstilling, medicatie, hypnotherapie en orthomoleculaire therapie. Margreet Jansen, MDL-verpleegkundige en verbonden aan het REDUCE PDS-project, vertelde over de werkwijze daarvan. Via een verwijzing van de MDL-arts kunnen patiënten in aanmerking komen voor het REDUCE PDS-project. De klachten worden duidelijk in kaart gebracht en er wordt een persoonlijk behandelplan opgesteld met meerdere keuzemogelijkheden. Maartje Cuppen, diëtist, vertelde over

Alrijne Ziekenhuis, Leiden 22 oktober 2015

Diëtiste Bianca Hermans

Na een korte uitleg door Ron Hersbach over de PDSB ging dr. Cees Clemens van start met zijn lezing over wat PDS inhoudt. Hij benoemde daarbij symptomen als diarree, obstipatie en een opgeblazen gevoel. Vervolgens somde hij de hiervoor mogelijke oorzaken op, zoals de beweeglijkheid en gevoeligheid van de darmen en de samenstelling van de darmflora. Hoe dit alles komt, is

18


Esther Leiden

niet eenduidig te verklaren. Erfelijkheid speelt voor slechts twee à drie procent een rol. Andere mogelijke triggers van PDS kunnen een laag geboortegewicht, psychotrauma in de vroege jeugd, een ernstige darminfectie en klachten als angst en depressie zijn. Verder hebben vrouwen vaker last van PDS dan mannen. Vervolgens vertelde de arts over mogelijkheden om klachten te verminderen. Daarbij werd onder andere linaclotide genoemd, een nieuw middel Agenda 12-01-2016 11 t/m 14-02-2016 18-02-2016 23-03-2016 11-04-2016 12-04-2016 27-09-2016 17-11-2016

Harderwijk Utrecht Geldrop Weert Apeldoorn Almere Leeuwarden Eindhoven

MDL-arts dr. Wout Mares

de wijze waarop ze omgaat met patiënten die met PDS te maken hebben. Zij begeleidt patiënten voornamelijk met het FODMAP-dieet. Het FODMAP-dieet bestaat uit drie fasen. Elke fase staat voor een aantal weken dat voeding wordt weggelaten, weer wordt geherintroduceerd en wordt verdragen of niet.

dat goed werkt bij pijn en obstipatieklachten. Verder had de arts een mooie opsteker: mensen met PDS worden doorgaans ouder dan gemiddeld! De volgende sprekers, Pieter de Heuvel, verpleegkundig specialist, en Rolf Wijvekate, klinisch psycholoog, gingen wat dieper in op behandelingen zoals (groeps)hypnotherapie. Diëtiste Bianca Hermans vertelde wat over voeding. Minderen met suiker en cafeïne, maar ook glutenvrij eten kan klachten verlichten, evenals het FODMAP-dieet. Het zijn intensieve diëten, dus raadpleeg altijd een deskundige om voedseltekorten te voorkomen.

St. Jansdal Ziekenhuis Gezondheidsbeurs St. Anna Ziekenhuis St. Jans Gasthuis Gelre Ziekenhuis Flevoziekenhuis Medisch Centrum Leeuwarden Maxima Medisch Centrum

Regiobijeenkomst Beurs Regiobijeenkomst Regiobijeenkomst Regiobijeenkomst Regiobijeenkomst Regiobijeenkomst Regiobijeenkomst

Beurzen en symposia Symposium Voedsel en Overgevoeligheid

Dyana Loehr

17 september 2015 De PDSB stond met een stand op dit symposium van Orthica. De doelgroep bestond uit diëtisten, artsen en therapeuten. Veel bezoekers hadden PDS-patiënten in hun praktijk en wilden graag onze brochures, Prikkels en posters meenemen. Ook hebben we veel mensen goede adviezen kunnen geven. Enkele interessante weetjes uit de lezingen: • Vitamine D kan voedselallergieën verminderen. De helft van de

Nederlanders heeft een tekort aan vitamine D aan het eind van de winter. • Veel mensen vermoeden een gluten intolerantie te hebben, maar bij PDS/ darmklachten zijn vaak fructanen (bepaalde FODMAPs) de boosdoener en niet de gluten (eiwitten). • 90% van de cellen in het menselijk lichaam zijn van bacteriën. Iedereen heeft ongeveer 150 soorten darm bacteriën. De darmflora heeft bij iedereen een andere samenstelling.

• PDS kan ontstaan door (erfelijke) aanleg en een sensitizing event, zoals een operatie, buikgriep, infectie, etc. • Veranderde darmflora, een lekkende darm, meer ontstekingscellen en een verstoorde communicatie tussen hersenen en darm spelen een rol bij PDS. • Door stress wordt de productie van adrenaline geactiveerd. Hierdoor gaan bepaalde bacteriën harder groeien en andere minder hard. Hierdoor kan de darmflora dus veranderen.

50+ Beurs

Markt gezond

Dag van de eerste lijn

15 t/m 19 september 2015

19 september 2015

19 september 2015

José Hekker

Dyana Loehr

José Hekker

Met een bezoekersaantal van gemiddeld 20.000 per dag is dit wel de grootste en drukste beurs waar de PDSB ooit heeft gestaan. Mede dankzij de vrijwilligers, die soms meerdere diensten op zich hebben genomen, hadden we voldoende bezetting voor deze vijf dagen. Zonder hen was dit nooit gelukt, waarvoor veel dank! Tijdens deze dagen hadden we, net als op Facebook en Twitter, een winactie lopen. De prijs was een gratis toegangsbewijs voor de PDS-infodag op 7 november.

Op 19 september stond Dyana met de PDSB-stand op de Markt Gezond IJsselstein. Het was voor het eerst dat de PDSB met een stand buiten stond. Een leuke ervaring, maar even wennen dat er dan dus dingen uit de stand om en weg kunnen waaien en nat kunnen regenen. Het was natuurlijk lang niet zo druk als op een beurs of regiobijeenkomst. Toch heeft Dyana aardig wat winkelende mensen van informatie over PDS en de PDSB kunnen voorzien.

De PDSB nam hier met een mooie stand deel aan de informatiemarkt, waar in totaal zo’n 40 stands stonden. De PDSB-stand werd goed bezocht door de zorgverleners van de eerste lijn, zoals huisartsen, doktersassistenten, praktijkondersteuners en meer. We hebben veel waardevolle gesprekken gevoerd en nieuwe contacten opgedaan.

Symposium ‘Gezonder oud worden’, Houten 13 oktober 2015 Jaarlijks organiseert Yakult een symposium. Dit jaar was het thema ‘Gezonder oud worden’. Onder de deelnemers waren onder andere artsen van diverse disciplines, diëtisten, voedingsspecialis-

José Hekker

ten en mondhygiënisten afkomstig uit het hele land. Tussen de lezingen door kwamen de bezoekers bij de aanwezige standjes in de royale ‘pauzeruimte’, waar Ron en José stonden met de PDSB-stand.

PDSB-stand tijdens beurs Gezonder oud worden


19

Prof. Ad Masclee

Pepermuntolie bij PDS:

onbekend maakt onbemind? Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) kennen we als een chronische aandoening met steeds terugkerende buikpijn of ongemak, die gepaard gaat met veranderingen in het ontlastingspatroon. Welke invloed kan pepermuntolie daarop hebben?

De diagnose PDS wordt meestal pas gesteld nadat uitvoerig onderzoek van ontlasting en bloed en eventueel een endoscopie geen andere ziekte of diagnose hebben opgeleverd. Klachten ten gevolge van PDS kunnen ernstig en invaliderend zijn. Behandeling van PDSklachten is maatwerk: in samenspraak met patiënt en arts zal een behandelplan worden opgesteld met aandacht voor voeding, leefwijze, bewegen, ontspannen en voorkomen, dan wel

beperken, van stress. Het leren omgaan met klachten en ongemakken is daarvan een belangrijk onderdeel. Wat betreft geneesmiddelen zijn de mogelijkheden tot nu toe nog altijd beperkt. Een geneesmiddel mag pas worden voorgeschreven als er gedegen aanwijzingen zijn dat dit middel helpt op basis van gegevens uit de medische literatuur. Helaas is er nog maar van een beperkt aantal geneesmiddelen aangetoond dat ze echt werkzaam zijn bij PDS-klachten.

Oud nieuws Toch is er nieuws aan het front! Eigenlijk gaat het om ’oud nieuws’, dat al zo’n 25 jaar oud is maar nu pas de aandacht krijgt die het verdient. Het gaat om pepermuntolie. Pepermuntolie wordt onder andere toegepast bij de bereiding van voedsel en kent ook lokale toepassing op de huid bij jeuk of huidirritatie. In de darmen verslapt pepermuntolie de spieren. Nu is recent aan het licht gekomen dat pepermuntolie ook de gevoeligheid van de darmen kan beïnvloeden. Dit gebeurt door het remmen van zenuwsensoren in de darm. Deze sensoren kunnen pijn waarnemen en voortgeleiden. We noemen deze sensoren de ‘TRP-sensoren’. De TRP-V-sensor neemt pijn waar en de TRP-M8-sensor dempt de pijnprikkel. Pepermuntolie werkt via deze TRP-M8-sensor. Pepermuntolie Pepermuntolie wordt bereid uit een extract van de gedroogde bladeren van de pepermuntplant. De werkzame stoffen in pepermuntolie, die het de karakteristieke geur en smaak geven, zijn menthol en menthon. Uit dierproeven blijkt dat deze stoffen een remmende werking hebben op de darmgevoeligheid en de samentrekking

20


van de darmspieren. Via de sensoren van zenuwcellen kan pijn in de darm worden waargenomen en via zenuwbanen worden voortgeleid naar de hersenen. Pas bij signalering in de hersenen worden we pijn gewaar. Men vermoedt dat pijnprikkels die in de darm worden opgewekt, kunnen worden geremd of afgezwakt door menthol. Beschermlaag Daartoe moet menthol wel lokaal in de darm, liefst in de dikke darm, werkzaam zijn en dus na inname als tablet of capsule niet al in de bloedbaan zijn opgenomen. De capsules met pepermuntolie die momenteel in Nederland verkrijgbaar zijn, hebben een beschermlaag, ook wel coating genaamd, die beschermt tegen de afbraak ervan door maagzuur. Hierdoor wordt voorkomen dat de menthol al in de maag vrijkomt, direct in het bloed wordt opgenomen en daardoor niet meer in de dunne of dikke darm kan werken. In de dunne darm is de zuurgraad hoger dan in de maag, waardoor de coating langzamer oplost. Daardoor komt de menthol in de darm pas vrij en kan het lokaal werken door de darmspieren te ontspannen en verlichting van pijn te geven. Wetenschappelijk bewijs Al ruim twintig jaar wordt pepermuntolie aanbevolen voor de behandeling van PDS-klachten. In het Verenigd Koninkrijk is pepermuntolie bijvoorbeeld een geaccepteerde en veel toegepaste behandeling. Hoe is de situatie in Nederland? Pepermuntolie is hier nog (te) weinig bekend. Als we de wetenschappelijke artikelen over pepermuntolie bij de behandeling van PDS op een rij zetten, dan zijn er maar liefst een achttal publicaties geweest die merendeels positieve effecten melden. Maar de medische wereld is kritisch en verlangt een krachtig bewijs. Dat bewijs gaat er komen, en wel op korte termijn. Vanuit de afdeling Maag-, Darm- en Leverziekten van het Maastricht UMC+, in samenwerking met de afdeling Farmacie van het UMCG in Groningen, wordt een groot onderzoek gestart naar de werkzaam-

heid van pepermuntolie bij PDS. Dit onderzoek wordt mogelijk gemaakt door ZonMw vanuit het programma ‘Goed gebruik geneesmiddelen’. Onderzoek In het onderzoek wordt een pepermuntoliepreparaat met een standaardcoating vergeleken met een pepermuntoliepreparaat met extra sterke coating, waardoor de pepermuntolie pas uit de capsule vrijkomt in het laaste deel van de dunne darm en in de dikke darm. Beide middelen worden vergeleken met placebo’s (nepmiddelen) om op deze wijze het effect op pijn en andere klachten van PDS te kunnen aantonen. We hopen op de bereidheid en deelname van veel patiënten met PDS. Om antwoord op de gestelde vragen te kunnen geven, is de medewerking van tenminste 150 patiënten met PDS-klachten gewenst. U bent bij deze van harte uitgenodigd! Blijkt dat het middel met de nieuwe, sterke coating het meest effectief is, dan ligt het voor de hand dat dit middel ook in productie genomen gaat worden en voor patiënten beschikbaar komt.

capsulevorm is beschikbaar. Is het dan onbekendheid? Wellicht maakt onbekend ook onbemind. Mogelijk worden de geur en smaak van menthol niet door iedereen als fris en aangenaam ervaren. Dat is waarschijnlijk sterk cultureel bepaald. Kijk maar eens naar Engeland, waar pepermuntolie en mint in de keuken in veel gerechten worden gebruikt. Bijwerkingen Hoe zit het met bijwerkingen? Er zijn wel bijwerkingen van pepermuntolie, maar deze zijn mild en komen niet vaak voor. Als belangrijkste worden beschreven: zuurbranden, misselijkheid en irritatie en jeuk rond de anus. Pepermuntolie in de vorm van een gecoate capsule is in Nederland verkrijgbaar en geregistreerd als geneesmiddel onder de naam Tempocol.

Wilt u meer weten over het grote onderzoek naar pepermuntolie bij PDS vanuit Maastricht, neem dan contact op met een van de onderstaande onderzoekers door een mail te sturen naar

Waarom zo laat? We vragen ons als MDL-artsen af waarom pepermuntolie in Nederland niet al eerder de aandacht heeft getrokken en gebruikt wordt tegen PDS-klachten: een wetenschappelijk concept van werking via de TRP-sensoren is er immers al, en een preparaat in

[email protected], of kijk op de website van het Maastricht UMC+, specialisme Maagdarmleverziekten. Zsa Zsa Weerts, arts onderzoeker, Daniel Kesthelyi, MDL-arts in opleiding en Ad Masclee, hoogleraar MDL-ziekten, Maastricht


21

Vrijwilliger aan het woord:

Dyana Loehr In deze rubriek wordt elke keer een vrijwilliger geïnterviewd door Leonie Phaff. Deze keer is het Dyana Loehr-van Dijk. Ze is bestuurslid digitale voorlichting en beheert de website en de social media van de PDSB. Wie ben je? Ik ben geboren in januari 1971 in Rotterdam en heb biologie en milieukunde gestudeerd in Utrecht. Inmiddels woon ik al bijna 21 jaar in IJsselstein, samen met mijn man. We hebben geen kinderen, wel dieren. Ik werk bij Rijkswaterstaat in Utrecht, waar ik me bezighoud met energiebesparing in de openbare verlichting. Mijn vrije tijd besteed ik vooral aan de PDSB en social media. Verder ga ik graag naar veganistische evenementen en de natuur in. Waarom ben je destijds lid van de PDSB geworden? Ik heb sinds mijn studie al PDS. In de jaren negentig ging ik voor het eerst naar PDSinfodagen, die de Maag Lever Darm Stichting toen organiseerde. In november 2000 hoorde ik op de PDS-infodag dat er net een patiëntenvereniging was opgericht; in de pauze kon je lid worden. Ik heb geen moment getwijfeld. Ik ben nog altijd blij dat ik meteen lid geworden ben: ik heb inmiddels zoveel geleerd over PDS en ook zoveel leuke mensen leren kennen! Wat vind je het belangrijkste van de PDSB? Voorlichting vind ik belangrijk, omdat een arts vaak weinig vertelt over PDS en wat je eraan kunt doen. Daarnaast is natuurlijk het contact met lotgenoten belangrijk. Ik vind het geweldig dat de PDSB nu op zoveel verschillende manieren voorlichting geeft en lotgenotencontact biedt: via website, social media, forum, Prikkels, beurzen, regiobijeenkomsten, infodag, artikelen, de telefonische infolijn, filmpjes, et cetera.

22


Wat doe je allemaal voor de PDSB en waarom? In 2004 begon ik met schrijven voor Prikkels. Ik wilde mijn kennis en ervaring met verschillende onderzoeken en parasieten delen met andere PDS-patiënten. Van het een kwam het ander. Ik ging af en toe in de PDSB-stand op beurzen staan. Fien Stellingwerff-Beintema had rond 2007 erg veel PDSB-taken. Ik heb toen het beheer van de website van haar overgenomen. Ik rolde bovendien in de redactie van Prikkels. Ook heb ik een tijdje de PDSinfolijn gedaan. Ik kreeg steeds meer contact met het bestuur. Vooral Fien stuurde mij vaak e-mails door. In november 2008 (de laatste ALV tijdens een PDS-infodag) werd ik officieel algemeen bestuurslid. Later werd dat bestuurslid Voorlichting. Vanaf 2010 heb ik ook social media voor de PDSB opgezet. Eind 2014 werd het allemaal wat te veel voor me. Gelukkig kon ik de ‘papieren voorlichting’ overdragen aan Gonneke Nakazawa. Nu houd ik me vooral bezig met digitale voorlichting: website, social media (samen met Sonja Stoel) en persberichten. Daarnaast heb ik veel tijd besteed aan het dossier linaclotide. Hoeveel tijd besteed je aan het PDSB-werk? Dat varieert van zo’n vijf tot soms wel twintig uur per week. Gemiddeld tien uur per week. Wat zijn je wensen voor de toekomst van de PDSB? Minstens tien procent van de Nederlanders heeft PDS, dus de PDSB zou nog veel groter moeten groeien. Met meer inkomsten en meer vrijwilligers zouden we nóg meer kunnen doen en nóg professioneler kunnen worden.

Ankie van der Kruk

Recept

Gevulde Paksoi-bladeren Ingrediënten • 1 grote of 2 kleinere paksoi • 100 gram gekookte rijst of quinoa • stukje gemberwortel van 1 cm • 1 theelepel komijnzaad

• 1 eetlepel geraspte kokos • 2 eetlepels fijngesneden korianderblad of platte peterselie • 1 eetlepel olijfolie • zout en eventueel peper

Bereiding Bak de komijnzaadjes in een droge koekenpan zachtjes tot de geur vrijkomt. Haal direct eruit en laat afkoelen. Snijd het onderste stuk van de paksoi af en was alle bladeren. Snijd van de grootste bladeren het onderste wit af, dat gebruik je voor de rolletjes. Snijd van de andere bladeren het wit in heel kleine ringetjes en snijd het blad zelf fijn. Snijd het stukje gemberwortel fijn. Stamp de afgekoelde komijnzaadjes fijn in een vijzel.

stoommandje en stoom ze tien minuten, zodat ze goed warm worden. Heb je vulling over, maak die dan warm en geef die er extra bij. Je kunt er een saus bij maken van 100 ml groentebouillon en 200 ml soya cuisine of andere room. Kook dit in tot sausdikte en roer er op het laatst twee eetlepels fijngesneden korianderblad of platte peterselie door.

Verwarm in een grote koekenpan de olijfolie en bak de gesneden paksoi, gember, komijn en kokos zachtjes, totdat de paksoi zacht wordt. Roer de gekookte rijst en het korianderblad erdoor en breng op smaak met wat zout en eventueel peper. Pocheer de grote paksoibladeren één minuut in licht gezouten water. Leg ze daarna direct in koud water en laat ze dan uitlekken. Leg een blad voorzichtig open neer. Doe hier een schep van de rijst met groenten op, vouw de zijkanten iets naar binnen en begin dan aan de onderkant het geheel op te rollen. Doe er een afgesneden wit paksoiringetje omheen om het geheel bij elkaar te houden. Leg de rolletjes in een

Vrijwilligerswerk Gonneke Nakazawa

ie S-patiënten kt voor alle PD n nooit geschi zij en n genoemd pt jze ce wi re : gs in op t Le iënten of bereid ed gr in ang deze ijd rv alt Ve Er kunnen gen kunnen. darmen niet te pt niet. ce uw re ar t di wa k en ui rd br wo s anders of ge iet or ald do pa n be da n n producte inder van ee or kiezen om m reageren. vo r er te u be nt op ku er hi ok O rmen uiken als uw da product te gebr

Naschrift redact

verlengt je leven

Mensen die vrijwilligerswerk doen, leven langer. Dat blijkt uit onderzoek van dr. Rene Bekkers van de Vrije Universiteit Amsterdam. Onder een groep vijfenvijftigplussers verspreid over heel Nederland worden sinds 1992 om de twee jaar enquêtes en persoonlijke interviews gehouden. Ook worden ze getest op hun fysieke gesteldheid. Omdat het ouderen betreft, zijn een aantal deelnemers van de onderzoeksgroep inmiddels overleden. Daaruit blijkt dat

de mensen die vrijwilligerswerk doen een overlijdenskans hebben van twintig procent. De mensen die dat niet doen hebben een overlijdenskans van 45 procent. De belangrijkste reden voor dit verschil is dat vrijwilligers meer controle over hun leven hebben. Bovendien heeft het gevoel dat je iets betekent voor een ander een stressverlagend effect.

Ook de PDSB is altijd op zoek naar

Bron: http://www.rebv.nl/nieuws2/10.html

Kijk voor meer informatie op www.pdsb.nl

Prikkels december 2010

of mail naar [email protected].

vrijwilligers! Zo zoeken we: • een coördinator geneesmiddelenbeleid met kennis van PDS en farmacie • een beeldredacteur voor Prikkels • medewerkers voor de PDS-infolijn • een regiocoördinator voor de regio Zuid-Nederland • beursbemanning (voor hele dagen, halve dagen of slechts enkele uren)


23

Cindy de Waard

Hoe kiest u een probioticum? Al sinds lange tijd consumeren we grote hoeveelheden bacteriën in de vorm van gefermenteerde voedingsmiddelen, zoals kaas, zuurkool en yoghurt. Sommige gefermenteerde voedingsmiddelen bevatten bestanddelen die gunstig zijn voor onze gezondheid. Zuurkool bevat bijvoorbeeld vitamine C, ijzer, calcium, zink en vezels. Het blijkt echter dat niet alleen de voedingsstoffen in deze voedingsmiddelen positieve effecten kunnen hebben op ons lichaam. De bacteriën die erin zitten, kunnen dat ook. Deze goede bacteriën noemen we probiotica. Bacteriestammen en -soorten Sinds enkele jaren hebben wetenschappers grote belangstelling voor wat probiotische bacteriën kunnen doen in ons lichaam. Hiernaar zijn inmiddels talloze studies gedaan. Vanwege de veelzijdigheid van de verschillende bacteriesoorten en -stammen is er een breed scala aan producten verkrijgbaar die deze probiotische bacteriën bevatten. Sommige producten bevatten één bacteriestam, andere producten bevatten een combinatie van verschillende bacteriesoorten en -stammen. Probiotica zijn verkrijgbaar in poedervorm, sachets, kauwtabletten en capsules. Hierin zitten levensvatbare bacteriën. Het is niet mogelijk om levende bacteriën in een supplement

24


te stoppen, omdat levende bacteriën voeding en een stabiele temperatuur van ongeveer 37 graden nodig hebben om te overleven. Om de bacteriën in de supplementen toch levend in de darm te krijgen, worden ze in een soort slaap gebracht. Door de toevoeging van water worden ze weer actief.

echter niet noodzakelijk om dit toe te voegen. De hoeveelheid bacteriën wordt uitgedrukt in ‘kolonievormende eenheden’ (KVE), bijvoorbeeld 1x109 KVE. Dit betekent dat één dosering één miljard kolonievormende eenheden bacteriën bevat. Een goed probioticum bevat minstens 1x109 KVE per dagdosering.

Passend probioticum Er is een aantal zaken waar u zelf op kunt letten als u op zoek gaat naar een passend probioticum. Goede probiotica bevatten bacteriën die voldoende bestand zijn tegen het zuur in de maag en de gal in de darmen. Aan sommige supplementen zijn prebiotica toegevoegd. Dit zijn voedingsstoffen voor de bacteriën waardoor ze activeren. Het is

Het is aan te bevelen u te laten informeren over de verschillende samenstellingen van producten die op de markt zijn, zodat het gekozen product goed aansluit op uw persoonlijke omstandigheden. Als een probioticum na een maand niet voor u werkt, kunt u gerust een ander probioticum proberen. Het is nog niet duidelijk welke bacteriesoorten en -stammen voor welke mensen werken.

Column

Schots en shit Aalt van de Glind

Een jaar of zeven geleden fietste ik van oost naar west door Schotland om van daar naar Iona te gaan. Dat is een Schots eilandje waar jaarlijks duizenden mensen komen en gaan. Toeristen voor de natuur en de oude abdij. Pelgrims zoeken naar stilte en spiritualiteit. Met de nachtboot kwam ik ’s morgens in Newcastle aan. Daar ging het helaas meteen fout: een kapotte fiets… Shit! Gelukkig kwam ik meteen een aardige fietsenmaker tegen die de versnelling een uur later weer in orde had. De stad uit en dan langs de Hadrian Wall. De muur die keizer Hadrianus liet bouwen om de Noormannen tegen te houden. Bijna aan het einde van de muur boog ik af naar het noorden, Schotland in. Wat een natuur! Bergop ging meestal zwaar, bergaf ging altijd snel. Er waren natte, dus koude dagen, maar meestal was het aardig weer. Die dag had ik meer dan negentig kilometer gefietst. Mooi weer, maar de wind tegen. Smalle wegen, prachtige natuur en adembenemende vergezichten. Om een uur of half vijf moest ik stoppen bij een boerderij. Overstekende koeien op weg naar de stal om gemolken te worden. Om de bocht kwamen er steeds meer. Uiteindelijk sloot de boer de rij. Met zijn stok gaf hij hier en daar een tik op een koeienkont. Hij lachte en merkte op: “Dit is gratis pauze voor jou.” Dat was zo en ik vroeg hoeveel koeien hij had. “Honderdvierenzestig,” zei de man. Vervolgens wees hij naar de flatsen koeienpoep die her en der neergespetterd lagen. “Fiets er maar omheen,” adviseerde de man, en voor hij verder kuierde: “Neem de shit van het verleden, meng het met de grond van het heden en laat de vruchten van de toekomst maar groeien.” www.aaltvandeglind07.nl

Aloe vera niet goed bij PDS Aloe vera wordt vaak gebruikt voor het behandelen van lichte brandwonden en huidirritaties. Het kan ook worden gedronken. Maar is dat veilig en nuttig? Waarschijnlijk niet. Aloe vera staat bekend als laxeermiddel. Er zitten bepaalde stoffen in die de darmen sneller en sterker doen samentrekken en ze hebben invloed op de wateronttrekking van de dikke darm. Voor mensen met PDS kan dit betekenen dat ze heftige krampen, spasmes

en diarree kunnen krijgen. Daarnaast kunnen bepaalde stoffen in aloe vera een hoger risico geven op een luie darm en mogelijk zelfs op kanker, ook als de aanbevolen hoeveelheid niet wordt overschreden. Chronisch gebruik van aloe vera kan leiden tot een tekort aan vocht, elektrolyten, vitaminen en mineralen en in het ongunstigste geval tot blijvende darmschade. Er zijn aloe vera-producten beschikbaar waar de ‘slechte’ stoffen zijn uitgehaald. Op het

Gonneke Nakazawa

etiket staat dan dat de ‘diarreeveroorzakende ingrediënten’, ‘aloin en aloe emodin’ of ‘anthraquinones’ zijn verwijderd. Deze producten zijn mogelijk wel veilig om in te nemen. Met onderzoek is tot nu toe niet aangetoond dat aloe vera beter werkt dan een placebo bij brandwonden, artritis, PDS en andere chronische ziekten. http://www.helpforibs.com/


25

Tabitha Koenen

Boekrecensie

De kleine verlossing of de lust van ontlasten Auteur: Uitgeverij:

Midas Dekkers Atlas Contact

De kleine verlossing is op onnavolgbare wijze geschreven door Midas Dekkers. Het is een boeiend en vaak ook hilarisch boek over poep en plas in de meest brede zin van het woord. Alleen al door te bladeren door het boek met zijn vele afbeeldingen leer je veel. Dit boek is een bron van informatie en wetenswaardigheden over onze kleine verlossing. Spannende tijden Midas Dekkers neemt ons mee naar onze kindertijd. Hoe was het als kind om te leren zindelijk te worden? Maar hij neemt ons ook mee naar spannende tijden. Hoe ging dat in de oorlogstijd, wanneer je niet even op je ‘gemak’ ergens buiten de loopgraven kon gaan zitten? Het hoofdstuk De poepcentrale beschrijft op een boeiende manier de reis door het lichaam: Hoe wordt poep in de darmen gemaakt? Hoeveel kunnen we produceren en hoe komt het er weer uit? Welke houding is het beste? Wat vertelt onze ontlasting over onze gezondheid en welke functie spelen bacteriën daarin? Midas Dekkers bespreekt deze vragen aan de hand van onze geschiedenis en bekijkt de verschillende culturen wereldwijd. Welke gewoontes hadden de mensen vroeger en wat werd er met de ontlasting gedaan toen er nog geen riool was? Hebben bijvoorbeeld de Chinezen andere gewoontes dan wij in de westerste wereld? Het is erg boeiend om zoveel over die culturele verschillen te lezen en over de verschillen tussen vroeger en nu.

26


Dierenpoep Dekkers neemt de lezer ook mee naar landen waar vooral dierenpoep van groot belang is. Er worden huizen mee ingesmeerd om ze te isoleren en er wordt op gekookt. Maar ook op andere manieren wordt poep gezien als bruin goud. Het kan enorm kostbaar zijn, zeker de poep van bepaalde dieren. Denk maar aan amber uit de ontlasting van een potvis, dat gebruikt wordt in parfums. Voordat kunstmest was uitgevonden, was dierenmest voor de landbouw van wezenlijk belang, en dierlijke mest wordt nog steeds gebruikt om groente en fruit op een biologische manier te kweken. Vogelpoep helpt mee aan de verspreiding van zaden. Elk uitwerpsel heeft zijn nut. Er wordt daarom veel onderzoek naar gedaan. Daarnaast zijn poep en plas dé manieren waarop dieren onderling communiceren. Ook daarover doet Dekkers uitgebreid verslag.

Drol, plas en gas Buiten de drol en de plas hebben we natuurlijk ook nog het gas. Ook daar weet Dekkers heel interessante dingen over te schrijven. Dat maakt het boek, dat tien hoofdstukken telt, tot een compleet en leuk, informatief boek. Als je het onderwerp interessant vindt, steek je er veel van op. En voor wie is dat nu niet interessant? Iedereen heeft er dagelijks mee van doen. We moeten ons toch verlossen!

Dyana Loehr

PDSB digitaal Voeding en recepten Op onze website www.pdsb.nl staan inmiddels ontzettend veel artikelen over voeding (http://bit.ly/PDSvoeding). Dit geeft wel aan dat voeding een belangrijke rol speelt bij PDS-klachten. Sinds enkele jaren staat er in iedere Prikkels ook een recept van Ankie van der Kruk. Deze recepten heb ik onlangs op een aparte pagina in het ledengedeelte gezet: http://bit.ly/PDSrecepten. Kortingen voor PDSB-leden Ieder jaar in januari veranderen de kortingscodes die u kunt gebruiken in de diverse webwinkels waar u als lid korting kunt krijgen. U vindt altijd de actuele kortingscodes via http://bit.ly/PDSBkortingen. Handig om te weten: deze pagina is ook rechtstreeks te bereiken vanaf de homepage www.pdsb.nl (rechtsboven bij ‘Voor leden’).

Advertenties op Facebook In oktober stonden er twee weken lang advertenties van de PDSB op Facebook. Deze goedkope manier van adverteren heeft ons veel extra bekendheid gegeven. Het aantal fans op Facebook steeg in die periode met gemiddeld 26 per dag, terwijl dat er daarvoor gemiddeld twee per dag waren. Het totaal aantal fans is nu ongeveer 6700. Het bezoek aan onze website was tijdens de advertentieperiode bijna 50% hoger dan in de periode daarvoor. We hopen natuurlijk dat we hierdoor meer PDS-patiënten kunnen helpen met voorlichting en lotgenotencontact, en dat we ook meer leden krijgen.

Social Media: • Twitter: @PDSB www.twitter.com/PDSB • Facebook openbare pagina: www.facebook.com/PrikkelbareDarmSyndroomBelangenvereniging • Facebook besloten groep: www.facebook.com/groups/PDSBelangenvereniging • LinkedIn: www.linkedin.com/company/prikkelbare-darm-syndroom-belangenvereniging • Google+: www.google.com/+PDSBNL • YouTube: www.youtube.com/channel/UCXSDmn1sYFpFSu1QB6PkXCg

Uit social media De symptomen van PDS kennen we allemaal. We hebben een selectie gemaakt van een aantal andere problemen die Danny Spee

onze forum- en social mediagebruikers ondervinden.

• Door buikpijnklachten kan het zijn dat je verkeerd gaat ademhalen en dat je dan, zonder dat je het in de gaten hebt, gaat hyperventileren. Probeer eens ademhalingsoefeningen te doen als je hartkloppingen hebt. Dit doe je door rustig te gaan zitten, je hand op je buik te leggen en adem te halen naar je hand toe (buikademhaling). • Angst: misschien zou het minder zijn als je je eraan overgeeft. Dan verkramp je ook minder. Ik voel zelf paniek als het te erg wordt. Wat moet ik doen, wat kan ik doen? Alle goede raadgevingen aan een ander zijn vergeten en ik moet me dan goed aanpakken en één voor één de dingen doen die ik anderen aanraad. Het helpt wel, maar niet van de een op de andere minuut.

• Ik probeer mijn leven zo in te richten dat het zo regelmatig mogelijk is. Niet meer dan drie ‘hoogtepunten’ per week met tussenpozen van een dag rust. Ik verdeel mijn energie zoveel mogelijk. • Ik ben iemand die het vlug koud heeft. Maar ik heb ook last van een soort opvliegers, vooral 's nachts of tegen de ochtend, als ik wakker word. En toen het warm was deze zomer ook overdag. Ik dacht dus eerst dat ik in de overgang zat, maar dat was niet zo. Dit was de laatste ‘Uit social media’ in Prikkels. We danken Danny voor al zijn bijdragen!


27

Zijn maag en darmen je tot last?

!

Iberogast is een kruidengeneesmiddel met 9 geneeskrachtige kruiden voor een effectieve oplossing bij maag- en darmklachten

Natuurlijk en effectief bij: Darmkrampen Maagkrampen Vol, opgeblazen gevoel Misselijkheid Maagpijn

Zelfzorggeneesmiddel. Lees voor gebruik de bijsluiter. KOAG-nr: 80-1214-1729

Jaargang 15 Nummer 4 December 2015

Recommend Documents