Nieuw stadsmuseum in Luik
Le Grand Curtius
We hebben (heel) lang moeten wachten op de opening van Le Grand Curtius maar het loont de moeite en je vergeet algauw de ergernis voor die jarenlange gesloten musea en verzamelingen, eens je kan genieten van het vele moois wat er nu te zien is.
GESCHEIDEN EN WEER SAMEN
de twintigste eeuw koopt de stad Luik de delen weer op
De trein is altijd een beetje reizen. Dat is het zeker wan
en herstelt zo, driehonderd jaar nadien, het oorspron
neer je aankomt in het nog steeds in aanbouw zijnde
kelijke eigendom. Van de originele familieresidentie is
station Guillemins in Luik. Het bouwwerk van Santiago
niet veel meer over. De diverse eigenaars hebben immers
Calatrava is op zijn minst imposant te noemen. Het is
hun eigen bouwplannen doorgevoerd. Men benoemt de
een mooie entrée naar een levendige en historisch boei
delen naar hun belangrijkste bezitters na Curtius: het
ende stad die blijkbaar een nieuw élan heeft gevonden.
hotel de Hayme de Bomal, het hotel Brahy en het huis
Wie langs de Maas wandelt ziet zeker het schitterende
De Wilde.
en opvallende gebouw in rode baksteen, t ypisch voor
Het hotel de Hayme de Bomal is op zich al de moeite
de Maaslandse architectuur van de zeventiende eeuw.
waard. Het is een elegant neoclassicistisch gebouw
De vele verdiepingen, de grote kruisramen omrand door
geheel in de traditie van de Franse stadspaleizen. Het
kalksteen en het hoge dak bedekt met leisteen laten
werd in de achttiende eeuw door Barthélemy Digneffe
meteen een belangrijke bouwheer vermoeden. Het was
gebouwd voor Jean-Baptiste de Hayme de Bomal. In
Jan de Corte of Curtius, een rijke industrieel, die op het
de Franse periode was het de prefectuur voor het de
einde van de zestiende eeuw opdracht tot de bouwwer
partement van de Ourthe en verschafte onderdak aan
ken gaf. Wat we nu zien en wel eens het 'palais Curtius'
diverse personaliteiten zoals Napoleon die er twee keer
wordt genoemd, zijn in feite het gastenverblijf en de op
kort verbleef.
slagruimten van dat complex. Het werd gebouwd op de plaats waar vroeger het kapittelhuis van de Sint-Bartho
VIJF MUSEA SAMENGEBRACHT
1628
Het totale project heeft een kleine vijftien jaar in be
splitste men het domein in twee delen. Het gastenverblijf
slag genomen. Bouwvergunningen werden afgeleverd
en de opslagruimten werden afgestaan aan de Berg van
en weer ingetrokken, werken werden stilgelegd en meer
Barmhartigheid, terwijl de eigenlijke residentie, de tal
van die dingen. Het is voor de architecten geen sinecure
lomeuskerk stond. Na de dood van Jan Curtius in
rijke bijgebouwen (paardenstallen, personeelsverblijven,
geweest om van dit gegeven van zeer diverse gebouwen
enz.) samen met de tuin in handen bleven van de familie.
en niveauverschillen één geheel te maken. Het museum
1734. Nadien komen diverse onderdelen
blijft een ingewikkeld complex van volumes, gangen en
in het bezit van verscheidene eigenaars. In het begin van
verdiepingen. Het is voor de bezoeker niet altijd even
Dat blijft zo tot
• • •
22
Le Grand Curtius, zicht van op de Maghinbrug, met links op de achtergrond de Saint-Barthélemy kerk
De werf in 2007, voor de renovatie
Een van de salons van het Hotel Hayma de Bomal
c=�
. _..______ &
Nieuw stadsmuseum in Luik
duidelijk in welk onderdeel van het geheel hij zich be
baye die van grote betekenis waren voor de studie van
vindt. Dat is niet altijd noodzakelijk maar het is toch
de prehistorische mens.
fijn om je ergens te kunnen situeren. De bouwmeesters
We volgen de loop der geschiedenis en komen bij de
hebben er rekening mee gehouden. Regelm atig wordt de
Gallo-Romeinen waar heel wat boeiend materiaal wordt
bezoeker aangenaam verrast door een doorkijkje hier of
getoond. Een topstuk is de vaas van Jupille. Een vaas in
daar. Het laat toe om je te situeren in de omgeving en
terracotta met de bustes van zeven personages in hoog
1872 heeft haar ge
even de ogen te laten rusten op de buitenwereld.
reliëf uitgewerkt. Deze vondst van
In zo'n ingewikkelde constellatie is een goede signalisatie
heimen nog steeds niet prijsgegeven. Men denkt dat het
zeer belangrijk. Daar wordt op twee manieren voor ge
de afbeelding van de zeven goden en planeten is die hun
zorgd. Eerst is er inderdaad een goed uitgekiend net van
naam aan de zeven dagen van de week gaven. De echte
aanwijzingen die de bezoeker een parcours laat volgen
betekenis van deze rituele vaas uit de omgeving van Ba
en anderzijds is er het vriendelijk en duidelijk opgeleid
vay, de oude stad van de Nerviërs, blijft een raadsel.
personeel dat u met de glimlach de weg wijst. De vrien
Zeer interessant is de cel die gewijd wordt aan de voor
delijkheid aan de balie en bij de suppoosten is trouwens
malige Sint-Lambertuskathedraal die de inwoners in
opvallend en maakt het bezoek nog zo aangenaam.
1794 afbraken. Vergeten we niet dat Luik bestuurd
Het Grand Curtius is eigenlijk een samenbrengen van
werd door een prins-bisschop en de kathedraal werd dus
vijf musea: de gerenommeerde wapencollectie, de be
beschouwd als een symbool van de wereldlijke macht
kende en rijke glasverzameling, de archeologische verza
van de deze vorst. Het was één van de eerste gotische ka
meling, de collectie kunstnijverheid en de bijzonder rijke
thedralen na de Notre-Dame van Parijs, een reusachtig
verzameling van Maaslandse kunst. Vanuit die vijf on
bouwwerk dat eind de twaalfde eeuw werd aangevat en
gemeen rijke schatkamers kunnen de conservatoren een
pas voltooid werd in de vijftiende eeuw.
stadsmuseum presenteren dat een internationaal publiek Ze hebben gekozen voor een chronologisch parcours dat
EVANGELIARUM VAN NOTGER EN DE MAAGD VAN EVEGNÉE
ze aanvullen met enkele galerijen die een aspect verder
Op de tweede verdieping begint het parcours met de
uitdiepen: de glas- en de wapencollecties worden op die
Maaslandse kunst en het evangeliarum van Notger,
kan aantrekken.
manier in aparte onderdelen gepresenteerd.
één van de topstukken van het museum. Het evan
Zoals het past begint het chronologisch parcours bij de
gelieboek komt uit de collegiale kerk van Saint-Jean
prehistorie met tal van menselij
l'Evangéliste in Luik waarvan
ke en dierlijke restanten, vuist
bisschop Notger
bijlen en andere vondsten. Alle
de stichter was. De band van
inleidende teksten zijn viertalig,
het boekwerk is samengesteld
de labels bij de voorwerpen en
uit verschillende elementen.
kel in het Frans. Dat lijkt me een
Een ivoren plaket (eind tiende
goede oplossing omwille van de
eeuw) toont een Christus Pan
veelheid aan voorwerpen en aan
taerator (heersende Christus)
informatie.
de voeten steunend
De
archeologische
collectie
op
de
aardbodem en omgeven door
van Luik is niet van de minste
de symbolen van de evange
en wordt door wetenschappers
listen.
hoog ingeschat. Het oorspron
schenker, zonder twijfel is dat
1909
Notger, voor een altaar. In de
geopend en kreeg enkele uitzon
rand van het plaket lezen we
derlijke schenkingen van tien
in het Latijn: "En ik, Notger,
duizenden stuks. De schenking
die gebukt gaat onder het ge
Ivoor: Maasregio, begin I I de
door Marcel De Puydt was het
wicht van de zonde, buig de
eeuw - Email: Maasregio, rond
resultaat van de ontdekkingen
knie voor U, die het univer
en opgravingen in Spy en Hes-
sum doet beven."
kelijke museum werd in
24
(980-1008)
Onderaan
knielt
de
Evangeliarum van Notger, manuscript, Reims (?), rond 930
I 160 - Gegraveerde platen: ISde eeuw - Band: Luik, begin
I 7de en einde 19de eeuw
Rond het ivoor zijn acht plaketten in smaltwerk beves
beelden van Jean Del Cour zijn natuurlijk van een bij
1160 en in de tussenruimten werden
zonder hoge kwaliteit en doen dat euvel enigszins ver
tigd, ze dateren van
nog eens vergulde platen aangebracht die dateren uit de
geten.
vijftiende eeuw, Het manuscript zelf werd waarschijnlijk
We komen in de majestueuze traphal en kunnen nu he
rond 930 geschreven.
lemaal genieten van de oorspronkelijke grandeur van
Niet ver van deze bijzondere schat bevindt zich nog een
het paleis. Het is bijzonder vakkundig gerestaureerd
topstuk van het museum: de maagd van Evegnée. Het is
met veel oog voor detail en afwerking. Het einde van de
1160 en
achttiende eeuw en het begin van de negentiende eeuw
een lichtbeschadigde sculptuur in eik van rond
daarmee één van de oudste 'sedes sapientiae' (zetel der
worden geëvoceerd in ruimten van die tijd. Hier worden
wijsheid) van het Maasland. De Maagd houdt het kind
in de representatiesalons van de eerste etage een bijzon
Jezus op de schoot en vormt op die manier voor hem een
dere collectie klokken en serviezen getoond. Een schen
zetel. De zetel van de wijsheid verwijst naar de troon
king van baron en barones François Duesberg.
van de wijze koning Salomon en
De figuur van Napoleon wordt niet
de appel in de hand van de maagd
vergeten. Hij schonk de stad bij zijn
verwijst uiteraard naar Eva, zij is
tweede bezoek, als keizer dit keer,
de nieuwe Eva, zij is de moeder
een portret dat van hem als consul
van de Christus, de redder die de
was gemaakt door Dominique In
schuld van de erfzonde aflost.
gres. Merkwaardig is dat het schil
De collectie hier verdient op zich
derij gemaakt werd bij de terugkeer
al een uitstap naar de stad.
van zijn eerste bezoek in
1803 en
dat het op de achtergrond de citadel
GRANDEUR EN NAPOLEON
van Luik toont én de Sint-Lamber
Wanneer de renaissance aan bod
tuskathedraal die in die periode al
komt, wordt er uiteraard en te
was afgebroken.
recht aandacht besteed aan de figuur van Lambert Lombard, de
TIJD TEKORT
man met de baard die vroeger op
De chronologische wandeling staat
de briefjes van honderd Belgische
natuurlijk ook stil bij de negen
frank figureerde. Deze schilder,
tiende eeuw met de art nouveau
architect en humanist was hof
van Gustave Serrurier-Bovy, nog
schilder bij de prins-bisschop en is
één van Luiks bekende zonen. Van
onder meer bekend voor zijn reeks
hem wordt een volledig ensemble
schilderijen
Gallo-Romaans decoratief
'Deugdzame
Vrou
getoond dat
meteen een andere
wen' gemaakt in opd racht van de
Luikenaar een hommage brengt:
abdij van Herkenrode, nu her en
Eugène Ysaye, de grote Belgische
der verspreid. Vier ervan worden
violist. Hij liet zijn studio te Brussel
nu op een mooie wijze gepresen
door Serrurier inrichten. Het geheel
teerd in het museum.
werd na zijn dood
We komen inmiddels in de peri
stad aangekocht en is hier nu op een
(1931) door de
ode van de zeventiende eeuw en
zeer zinvolle wijze opgenomen in
zijn aanbeland op de tweede ver
het parcours. Misschien zouden een
Chardeneux-Bonsin, provincie
dieping van het hotel de Hayme
paar koptelefoons met muziekopna
Namen
de Bomal. Er worden nogal wat
mes van de gevierde componist hier
Bernard-Armand Morguerite
meubels getoond, prachtige exem
een fijne aanvulling zijn?
(goudwerk) en jean-Baptiste
plaren overigens. De presentatie is
De tocht door de tijd vraagt heel
lsobey (miniatuur), tabaksdoos
niet altijd even gelukkig en de ar
wat aandacht en ook fysiek uithou
chitectuur van het gebouw wordt
dingsvermogen. Het is dus niet on
er enigszins door gestoord. De
terecht dat er ook een fijn cafetaria
masker, Iste-Jde eeuw, gebakken aarde
met een miniatuur van Napoleon, 1807 (miniatuur), 18 1 I (tabaksdoos), Parijs
25
: �(J:!;t� 9
VISSERS ll.APERS& KOOPLIEDEN
DE GESCHIEDENIS VAN DE OOSTENDSE HAVEN 20 JUNI- 4 OKTOBER Venetiaanse Gaanderijen OOSTENDE
Neem een duik in de bewogen geschiedenis van de Haven van Oostende: Ga mee op avontuur met vissers, kapers en kooplieden en maak kennis met een stukje roemrijk Oostends verleden! Philippe Wol(ers, Vaas 'Crépuscule', Val Saint-Lambert, 190 I, Luik
in het museumcomplex is voorzien met een terras op één van de binnenkoeren. Wie komt om het glas of de wapens te zien heeft ook nog wat tijd nodig. Beide collecties zijn uitermate gestoffeerd. De glasverzameling kent haar oorsprong bij de grote voor liefde voor dat materiaal van vader Alfred en zoon Ar mand Baar. Uiteindelijk brachten ze ruim
2400 objecten
van hoog niveau bij elkaar. Na de dood van Armand Baar werd de collectie ondergebracht in het museum en later door de stad gekocht en gestaag uitgebreid. De verzame ling bevat nu circa 10.000 voorwerpen en geldt als één van de vijf grootste ter wereld. Het oudste object stamt uit de Egyptische periode. De variatie en kwaliteit zijn van een uitzonderlijk niveau. Uiteraard wordt er aandacht besteed aan de kristalproductie van Val Saint-Lambert, sterk ver Le Grand Curtius
bonden met de stad en de regio, maar ook hedendaagse glascreaties zijn er te zien.
Open:
Het Grand Curtius is een museum dat je best meerdere ke
woensdag t.e.m. maandag
ren gaat bezoeken, het heeft immers zoveel te bieden dat je
van
{
10 tot 18 uur
Gesloten: dinsdag
er misschien anders een culturele indigestie aan overhoudt. Vergeten we niet dat er in het voormalige gastenverblijf ook
Féronstrée
136
4000 Luik tel. 04 221 68 17
www.grandcurtiusliege.be
nog plaats is voor tijdelijke tentoonstellingen. Daar waar ooit wapens en buskruit werd gestockeerd zal de kunst nu heersen. Kan kunst dan toch de wereld redden? Daan Rau
H -
lnQtuil
•
QQ§JFpde J;; ::<\nker". •
