Utrechtse kerken present bij Le Grand Départ

kerk stad in de

verder in dit nummer Night of Light

Protestantse Gemeente Utrecht www.pgu.nu 22ste jaargang juli 2015

Utrechtse kerken present bij Le Grand Départ Dirk-Jan Horjus, voorganger in De Rank (Leidsche Rijn). De voorbeden worden uitgesproken door pastor Gérard Martens van de St Martinusparochie.

Steven Slappendel

namens de ‘duwgroep’ van de USRK

In het afgelopen najaar opende de Domkerk voor het eerst haar deuren voor Night of Light. Inmiddels is het zomer en zijn we negen versies van dit fenomeen verder.Wat begon als een pilot, lijkt aan te slaan bij een veelal jongere groep mensen. Night of Light prolongeert dus.

3 Zomerorgelconcerten

Zowel in de Dom-, als in de Jacobi- en in de Nicolaïkerk zijn deze zomer weer orgelconcerten te horen. De orgelzomer begint in de Domkerk, aan de vooravond van de Tour de France-start. In de Jacobikerk begint de concertreeks op 31 juli, in de Klaaskerk op 1 augustus.

6 Jeugdwerk

De protestantse wijkgemeente Zuilen is aan de beurt in de reeks over het jeugdwerk binnen de PGU.Annemieke Schuur heeft in dit kader een gesprek met Els Spierings, die na vele jaren ‘trouwe dienst’ een punt zet achter haar leiderschap.“Een kind hoort er bij in de kerk.”

8

Na de mooie proloog, de wandel- en fietstour van 27 juni langs twintig kerken vlak bij het parcours, is op zaterdagavond 4 juli om 19.30 uur de Oecumenische Openlucht Viering op het Nicolaaskerkhof. Een viering voor bezoekers en stadsgenoten en voor kerkgangers die een bijzondere viering willen meemaken en die mogelijk zondag minder gemakkelijk naar de kerk kunnen komen vanwege alle afzettingen bij het vertrek van de tourkaravaan.

Veel zang en muziek Het muziekkorps van de Eglise Kimbanguïste Nederland wandelt door de aangrenzende straten van het Nicolaaskerkhof om daar de mensen uit te nodigen om naar de viering te komen. Het in groene uniformen gestoken korps heeft trompetters van heel jonge leeftijd tot de stevig gebouwde dertigers op sousafoon. Voor de viering is een speciaal Tour-koor met zeventig zangers uit alle delen van het land gevormd. Onder leiding van Gerard Legeland zingen zij vierstemmig ‘Audite silete’ van Michael Praetorius, ‘Ave verum corpus’ van Mozart en de ‘Irish Blessing’ in een bewerking van James Moore. De Buitenschoolse Koorschool Utrecht onder leiding van Hanna Rijken zingt onder andere: ‘The Lord’s my Shepherd’ en de muzikale begeleiding wordt verzorgd door 35 leden van de Koninklijke Brassband Utrecht onder leiding van Hans Boom. De viering wordt afgesloten met ‘U zij de glorie’ in alle talen die eerder in de viering klinken en een postludium.

De Utrechtse Stedelijke Raad van Kerken (USRK) organiseert een viering met het thema ‘De laatsten zullen de eersten zijn’. Het wordt een samenzijn met veel zang en muziek waarin het Woord kort en krachtig en in toegankelijk taalgebruik verkondigd wordt met gebruikmaking van de Bijbel in Gewone Taal voor het Nederlands. Andere talen zullen ook klinken. Oscar Swijnenberg van de St Salvatorparochie leest in het Duits het Evangelie uit Mattheus 20: 12-16, David Phillips van de Holy Trinity Anglican Church in het Engels, Michel Badry van de Eglise Wallonne in het Frans, Frank Fink-Jensen van de Katholiek Apostolische gemeente in het Deens. Dominee Marian van Giezen, predikant van de Wilhelminakerk, zal deze Bijbellezing inleiden. Het thema ‘De laatsten zullen de eersten zijn’ wordt uitgewerkt in een toespraak door baptistenpredikant

* De open kerken verwelkomen de Tour-liefhebbers (foto Henk Korff).

Op zoek naar de ziel van Armenië

Ghanezen

Feest! Dat was het tijdens het bezoek van de Ghanese delegatie uit de Nativity Church. Met deze kerk onderhoudt de PGU een intensieve vriendschapsband. Marita Mulder en Jandirk Pronk maakten er een reportage van. In en op de plaats van de serie over migrantenkerken.

9

Los nummer  2.50

* Dominee Dirk Neven (met map) in gesprek met de monnik van het Tatev-klooster. De man rechts is Gerard den Hollander, de reisgids die vijftien jaar in Armenië woont (foto Gottfrid van Eck).

Gottfrid van Eck Van 30 april tot en met 11 mei maakte een groep van ongeveer dertig personen uit de Nicolaïkerk een reis door Armenië. Een initiatief van wijkpredikant Dirk Neven en enkele gemeenteleden. Als motto van deze reis was gekozen voor een zoektocht naar de ‘ziel’ van Armenië. Het klonk me eerst wat al te ambitieus in de oren. Hoe kun je in slechts twaalf dagen tijd de cultuur en natuur, de glorie en tragiek, de spiritualiteit en bijzondere historie van dit land doorgronden? Onbegonnen werk. Maar na drie uitstekende voorbereidingsavonden en een dikke map vol artikelen over Armenië begon me iets te dagen en kreeg ik de smaak te pakken van deze zoektocht naar de Armeense ziel. We kwamen aan in de hoofdstad Yerevan, een week na de herden-

Zondag van de tour Zondag 5 juli zal voor velen de herinnering in gaan als de ‘zondag van de tour’ met aangepaste kerkdiensten, met, naar we hopen vanuit de Utrechtse Stedelijke Raad van Kerken, kostbare momenten van stilte en verwondering in de kerken die open zijn voor de vele bezoekers van onze stad en met goede gedachten en ervaringen in Kerkenstad Utrecht.

king (een eeuw geleden) van de Armeense Genocide op 24 april. Op het vliegveld en in de straten van Yerevan zagen we vele billboards en spandoeken, meestal met de tekst: Remember 1915. Vooral bedoeld voor toeristen, want bij de Armeniërs zelf zit die herinnering in het DNA. Monument We bezochten uiteraard het Genocide monument op de heuvel net buiten de hoofdstad. Daar was een indrukwekkende tentoonstelling die met oude foto’s uitgebreid verslag deed van wat zich destijds in het Ottomaanse rijk heeft afgespeeld. Te gruwelijk voor woorden. Alle Turken die de genocide blijven ontkennen zouden verplicht moeten worden om deze expositie te bekijken, dan zouden ze met stomheid geslagen worden. Dat overkwam mijzelf in elk geval, ook al wist ik wel in grote lijnen wat er in 1915 gebeurd was. Zie verder pagina 4: Proeven van innerlijke rijkdom

2

kerk

JULI 2015

Gelukkig zijn op de rechte weg Gelukkig wie de volmaakte weg gaan En leven naar de wet van de HEER, Gelukkig wie zijn richtlijnen volgen, Hem zoeken met heel hun hart. (Psalm 119: 1, 2) A.J. Zoutendijk Psalm 119 is met afstand de langste Psalm. Er waren mensen, en misschien zijn ze er nog, die de 88 coupletten van de oude berijming uit hun hoofd konden opzeggen. Bizar? Misschien toch niet, want dit lied is opgebouwd volgens de letters van het Hebreeuwse alfabet. De bedoeling is dat je het zo beter onthoudt. Je ziet een joodse jongen voor je, keppeltje op; met een stokje dat uitloopt in een handje wijst hij de woorden van de heilige tekst aan.

Hij heeft vast ouders die doen wat Mozes zei: je zult het je kinderen inprenten, van vroeg tot laat. Want die woorden gaan over het goede leven. Gelukkig zijn wie leven naar de wet van de HEER, gelukkig wie zijn richtlijnen volgen. Levenskunst Hier zijn twee thema’s aan de orde die ons vandaag zeer bezighouden. Hoe moet je leven? Wat is levenskunst? En het andere grote thema: hoe vertellen we het goede nieuws door aan onze kinderen, zodat een komende generatie verder kan leven op deze aarde. Of zou er ook verder geleefd kunnen worden los van God en zonder die richtlijnen waar de Psalm van zingt? Nee, zeggen we in de kerk, zonder dat gaat het niet. Maar er is wel verlegenheid, want het inprenten van Gods leefregels gaat in tegen de dominante cultuur van zelf-

beschikking. En de vraag die hier meteen opkomt is in hoeverre we zelf bereid zijn ons aan de richtlijnen van de HEER te houden? Geluksgevoel De Psalm wil iets bewerken bij ons die hem zingen. Een geluksgevoel. Het is goed voor je om je te houden aan zo’n ordening van God: dat je meedoet in de gemeente als het zondag is, bijvoorbeeld. Je hoeft niet steeds jubelend uit de kerk te komen, maar je blijft in het ritme en dat is goed voor je. Of dat je je nederig opstelt en bereid bent het weer goed te maken. En dat het een goed idee is om geregeld gul te zijn want dat geeft je veel plezier. Je kunt jezelf zulke dingen inprenten door er steeds van te zingen en ze aan kinderen en jongeren te vertellen. Een geluksgevoel, daar gaat het om in ons geloof. Het betekent

MEDITATIEF MOMENT trouwens niet dat je aldoor je best loopt te doen om je happy te voelen. Als oprecht mens zul je je vaker ongelukkig voelen, met de wereld en ook met jezelf – als je de psalm doorzingt kom je daar vanzelf achter. Maar dit geluksgevoel heeft te maken met God. Preciezer gezegd: met het zoeken van hem met heel je hart. Richtlijnen Als je psalmverzen uit je hoofd leert en je aan zijn richtlijnen houdt, dan doe je dat om Hem te vinden. God is niet meer zo voorhanden als in vroegere tijden. Soms lijkt Hij verdwenen in de verwarring en het geweld van ons mensen. Kun je in zo’n wereld nog wel met goed fatsoen gelukkig zijn? Laten we God zoeken, dat is wat de kerk te melden heeft. Steeds als wijzelf opnieuw beginnen God te zoeken en opnieuw zijn richtlijnen gaan volgen, zullen wij een vreemd geluk ervaren. Niet goed te verklaren, maar o zo reëel. Domweg gelukkig op de rechte weg die Hij ons aanwijst. Wij leven om elkaar en onze kinderen in dit geluk op te voeden, tot heil van velen. * Joodse jongen bestudeert de Torah, met aanwijsstokje, een zogeheten ‘yad’ (foto Templese.com).

De Tour van Oost tijdens de Kerkennacht Marian van Giezen Tijdens de Kerkennacht op 20 juni kon in de wijk Utrecht-Oost een pelgrimstocht, de ‘Tour van Oost’, gemaakt worden langs acht inspirerende plekken. Dit project was georganiseerd door de RK Aloysiuskerk, de protestantse Wilhelminakerk en de Anglicaanse Holy Trinity Church en uitgebreid naar enkele andere organisaties in de wijk. De pelgrim kreeg een pelgrimspas met omschrijving mee en kon kiezen uit diverse activiteiten. Wie alle acht plekken had bezocht en overal een pelgrimsstempeltje had ‘gescoord’ kreeg als aandenken een candle-bag. Al vanaf 17.00 uur zaten twee geestelijk verzorgers van ‘Zin in Utrecht’ met een tafeltje buiten voor de Huiskamer van de Schildersbuurt in de Hobbemastraat. Zij gingen met bezoekers in gesprek naar aanleiding van kaartjes met spirituele spreuken. Ook werd men de hele avond gastvrij ontvangen in de Huiskamer zelf, met koffie/thee en koek en allerlei informatie over de activiteiten van de Huiskamer en van de naastgelegen Wilhelminakerk (die helaas deze avond niet bezichtigd kon worden vanwege een concert door derden). Om 18.00 uur zong het koor Mixtuur een muzikale themavesper rond het thema ‘Natuur’ in de

RK Aloysiuskerk aan de Adriaen van Ostadelaan, met ook ruimte voor prachtig orgelspel door Wim Does. Daarna was er elk half uur een kort concert door een koor of pianist/organist van de parochie. Aan de Stadhouderslaan 37 ligt huis ‘De Beiaard – huis voor vormgeving van geloof en leven’. Al sinds 1945 ontvangen hier de Vrouwen van Bethanië gastvrij

mensen die zich willen oefenen in spiritualiteit. Zij doen dit met behulp van woord, beeld en muziek, en gaven daar op deze avond verrassende voorbeelden van, in een open oecumenische sfeer.

De kapel was bij lange na niet toereikend voor het grote aantal bezoekers voor de afsluitende completen. In de kapel van begraafplaats St. Barbara aan de Prinsesselaan vond een wel heel bijzonder concert plaats: het combinatiekoor ‘Genooten/Amarilli’ voerde daar delen uit de ‘Funeral Anthems’ van Purcell uit. Het helaas niet zo talrijke publiek zat ademloos te luisteren naar de prachtige muziek,

* Het labyrint (foto Marian van Giezen). gezongen door tien mensen. De akoestiek gaf een extra dimensie aan deze begrafenismuziek.

In Holy Trinity Anglican Church aan het Van Limburg Stirumplein was op deze avond een benefietconcert door de band Mofish voor Imibala, een organisatie die zich inzet voor educatie voor kansarme kinderen in Zuid Afrika. Er werd ruim vijfhonderd euro ingezameld. Ook de laagdrempelige opvang van het Leger des Heils aan de Oudwijkerveldstraat deed mee aan de Tour van Oost. Wie er binnenging, werd bijzonder gastvrij ontvangen met een drankje en hapje en kon een rondleiding krijgen door het gebouw, waarbij zelfs de kamers van enkele bewoners bekeken konden worden. Het Leger des Heils wil graag meer contacten met Utrechtse kerkleden, om zo de drempel voor de bewoners naar één van de plaatselijke kerken wat minder hoog te maken. Deelname aan de Kerkennacht was in elk geval een goede start! Ondanks de miezerregen hebben toch enige tientallen mensen het labyrint gelopen, dat was neergelegd in het Wilhelminapark, ter hoogte van de Louise de Colignystraat. Een labyrint lopen is een spirituele oefening, een bedevaart op de plaats waar je bent. De organiserende kerken kunnen terugzien op een geslaagd en inspirerend samenwerkingsproject, dat helaas minder belangstellenden heeft getrokken dan gehoopt. Wanneer bij een volgende Kerkennacht de grote folders huisaan-huis verspreid worden, gaan ze ongetwijfeld op herhaling.

Paar apart Zij is bijna eenennegentig van hem is de leeftijd onbestemd kwiek loopt hij nog in ’t rond dagelijks duwt hij haar in haar karretje voort van terras naar terras gezellig hier gezellig daar bus in bus uit jaar op jaar – Zijn er meer woorden nodig voor een definitie van de trouw – Oeke Kruythof

Ontmoeting Ontmoeting, een toegestoken hand, klein gesprek, verwantschap, blik van vriendschap. Zomaar, ergens in de stad. Klein geluk in de palm van je hand. Iedere dag, voor wie het wil zien. Fredy Schild

Onmacht Waarom proberen te begrijpen wat je allang begrepen hebt? Waarom die droom van vroeger willen dromen? Ongrijpbaar, ijle gedachten zonder vorm. Waarom niet gelukkig kunnen zijn, terwijl je toch gelukkig bent? Woorden vluchten, het papier blijf onbeschreven. Een gevoel van spijt nestelt zich in je hart. Fredy Schild

Reisgebed Velen van ons gaan binnenkort met vakantie, anderen zijn al weg, of zijn bezig weer thuis te komen. Sommigen is het helaas niet gegeven weg te kunnen gaan.Voor degenen die wel kunnen gaan, dit reisgebed: Eeuwige, onze God: Gij vervult elke plaats met uw aanwezigheid. Vergezel mij gedurende deze reis, opdat ik het doel daarvan bereik en uitgerust en vol nieuwe moed naar huis mag terugkeren. Moge deze reis aan allen die ik zal ontmoeten blijdschap brengen en voor een ieder een boodschap van hoop zijn, een getuigenis van Christus’ leven van liefde. Ds Dirk Neven Nicolaïkerk

in de stad Vespers in Zuidoost Op 5 juli is er om 17.00 uur een Evensong met medewerking van de Vespercantorij onder leiding van Ko Zwanenburg. Ds. Sytze de Vries is de voorganger en Berry van Berkum de organist. Meer informatie over deze Evensong staat elders in dit nummer.

Concerten in Domkerk als deel Orgelzomer De Utrechtse Orgelzomer die deze maand begint, heeft als thema: ‘Tour de France’. Op zaterdag 4 juli speelt Domorganist Jan Hage werken van: Claude Balbastre, Gabriel Pierné, Henri Nibelle, Marcel Dupré, Peter-Jan Wagemans en Léon Boëlmann. Een week later, op zaterdag 11 juli is de gastorganist in Utrecht Olivier Penin, vaste organist van de kerk Ste. Clothilde in Parijs. Thema van dit concert in de orgelreeks is: Voyage dans le Paris des orgues. Penin speelt werken van: Charles Piroye, François Couperin, Louis-Claude Daquin, Louis Nicolas Clerambault, Eugène Gigout, Louis Vierne, César Franck en Charles-Marie Widor. Op zaterdag 18 juli geeft Piet van der Steen, organist Sint Gertrudiskerk in de Domstad, het orgelconcert in de reeks Zaterdagmiddagmuziek, als ook passend in de Orgelzomer Utrecht. Hij speelt die middag werken van: Jacob Bijster, Olivier Messiaen, Louis Vierne en Maurice Duruflé.

JULI 2015

TREKPLEISTER VOOR JONG PUBLIEK IN DE DOMKERK

Night of Light prolongeert Jochem Hoogenboom Op zaterdagavond 18 oktober 2014 opende de Domkerk voor het eerst haar deuren voor Night of Light. Inmiddels is het juli en zijn we negen versies van Night Of Light verder. Wat begon als een pilot, lijkt aan te slaan bij een veelal jongere groep mensen. Night of Light vindt een keer per maand plaats en is voor iedereen, jong en oud, gelovig of niet gelovig. Mensen op straat, vooral jongeren, worden uitgenodigd een kaarsje te komen aansteken in de Domkerk. Night of Light start steeds om 20.30 en duurt tot 23.30 uur. Het concept Afwisselend is er stilte en live muziek. Je wordt uitgenodigd vooraan, bij het Hoogkoor, een kaarsje aan te steken. Daarna ga je weg of je gaat ergens zitten. Je kunt gedachten, wensen, vragen of gebeden opschrijven en achterlaten bij het licht. Je kunt mooie spreuken, teksten en Bijbelteksten om over na te denken lezen. Je kunt wat drinken in het DomCafé, en met de andere bezoekers praten. Je kunt, als je wilt praten over din-

gen die je na aan het hart liggen, een wat dieper gesprek voeren met een medewerker. Ook is er de gelegenheid om een zegen te ontvangen van de Dompredikant. Het idee Dompastor Netty de Jong-Dorland kwam op het idee van Night of Light in de Dom. In de Dom van Keulen had zij dat meegemaakt en de vraag ontstond of zoiets ook in de Utrechtse Dom mogelijk zou zijn, met een meer protestants/oecumenische invulling. Om het idee te verkennen is de kerkenraad van het Citypastoraat op bezoek geweest in Keulen en zo is het concept verder uitgewerkt. Het afgelopen jaar Night of Light blijkt in een grote behoefte te voorzien. Veel mensen bezoeken de Domkerk nadat ze op straat door jongeren worden uitgenodigd om een kaarsje in de Domkerk aan te steken. De

Kerken Kijken Utrecht, het cultuurhistorisch project dat elk jaar vele duizenden bezoekers naar de binnenstad trekt, vindt deze zomer voor de drieëndertigste keer plaats. Het thema is dit keer: ‘Een houten broek, prachtige preekstoelen’. Tot en met 12 september zijn de deuren van twaalf binnenstadskerken voor het publiek geopend. Ruim tweehonderd vrijwillige gidsen staan in die periode klaar om mensen rond te leiden. Zowel de toegang als de rondleiding zijn traditiegetrouw gratis. Per jaar trekt het cultuurhistorisch project Kerken Kijken Utrecht meer dan vijftigduizend bezoekers. Daarbij is de Domkerk nog niet meegerekend, die in dezelfde periode meer dan zeventigduizend bezoekers trekt. KKU beschikt over een jaarlijkse gemeentelijke subsidie en donaties van particulieren, fondsen en bedrijven.

avonden werden bezocht door minimaal 400- en maximaal 1000 bezoekers. Night of Light valt ook op in de pers. Er hebben mooie artikelen gestaan in o.a. het Christelijk Weekblad, het AD en het Nederlands Dagblad. Daarnaast was er een mooie documentaire op TV. Komend jaar Vanwege de behoefte waarin het voorziet heeft de kerkenraad besloten na de pilotfase ook seizoen 2015-2016 verder te gaan met Night of Light in de Dom. Iedere derde zaterdagavond van de maand zal de kerk open zijn voor mensen die behoefte hebben aan een moment van stilte en reflectie of om zomaar even de kerk te

Op 25 juli is Hayo Boerema, organist Laurenskerk Rotterdam, gastconcertist in de Domkerk. Die middag is het thema: Symfonisch gregoriaans. Boerema laat een eigen improvisatie horen, alsmede werken van Charles Tournemire, Charles-Marie Widor, Jeanne Demessieuz.

‘Houten broek’ thema Kerken Kijken Utrecht

3

* Night of Light in de Domkerk spreekt veel mensen aan (foto’s Frans Luteijn). bekijken in het mooie kaarslicht. Het niet verplichtende karakter spreekt mensen sterk aan. Versterking? Ter versterking van het team zijn we op zoek naar mensen die hieraan een bijdrage willen leveren. Wil je meedoen of wil je meer informatie? Bijvoorbeeld om mensen uit te nodigen op straat, in de kerk aanwezig te zijn, of om in het DomCafé te helpen. Mail dan naar [email protected]. Voor meer informatie zie ook: www. nightoflight.nl.

Vreemdelingendetentie: een gotspe Marieke Sillevis Smitt Vrijheidsberoving is een ultimum remedium in onze rechtsstaat. Als al het andere uitgeput is, mag dit laatste dwangmiddel ingezet worden. In onze gevangenissen verblijven mensen die iets crimineels gedaan hebben of daarvan verdacht worden. En er verblijven vreemdelingen, die niets anders hebben gedaan dan naar Nederland toe gevlucht te zijn. Ik noem hem Jona, hij belt me. Ik zie op mijn telefoon: een nummer uit Den Haag. Ik kan Jona zelf niet bellen, want hij zit in vreemdelingendetentie in Zeist. Jona is 21 jaar, kwam als tiener hier en moest vertrekken toen hij 18 was... hij is een zogenaamde ‘exAma’. Jona spreekt goed Nederlands, zijn ouders leven niet meer, hij komt uit een Afrikaans land waar nog altijd burgeroorlog is en is hier in Utrecht lid van een baptistengemeente. Jona is een voorbeeld van innerlijke veerkracht en doorzettingsvermogen voor mij. Nee, het is niet leuk in de gevangenis, maar hij blijft veel op zijn cel en leest zijn bijbel. Het gaat prima met

hem verder. Dat zegt hij,elke keer als ik hem spreek en vraag hoe het is: “Prima”. Dan denk ik aan Robam, een van de Toevluchters die mij troostte, toen ik hem zei hoe erg ik het vond dat Jona en nog een andere bekende opgepakt en in detentie gezet waren. Robam zei tegen mij, de pastor: “Marieke, also in jail there is God.” En verder zei hij: “Denk je dat een gevangenis in Nederland erg is? Een gevangenis in de landen waar wij vandaan komen, dat is pas erg.” En dat kan allemaal waar wezen. Toch blijft het voor mij een gotspe dat (veelal jonge) mensen, die niets op hun kerfstok hebben, toch in ons land maanden en soms meerdere jaren vastzitten, van hun vrijheid beroofd zijn, vanwege het niet hebben van de juiste papieren. Afgelopen week hoorden we tot onze vreugde dat Jona vrij is! En dat niet alleen, hij heeft asiel en kan in een AZC wonen tijdens zijn procedure. Ik mag hopen en bidden dat hij nu een verblijfsvergunning krijgt, deze kleine Afrikaanse broeder, die nu nog blijer mag zeggen dat het hem prima gaat.

Vorige maand hadden we in de Johanneskerk een avond belegd over vreemdelingendetentie. Wat het is, waarom het er is, wat er aan verbeterd is en hoe je er verzet tegen aan kan tekenen. Zoals meedoen bij de maandelijkse wakes bij detentiecentrum Zeist, iedere eerste zondag van de maand om 16:30. Geen zondag wordt er overgeslagen. Berhanne, de ervaringsdeskundige van de avond, die zelf ook in detentie gezeten heeft, vertelde dat hij juist die dag had gehoord dat hij na zeven jaar, zijn verblijfsvergunning gekregen had.Wat een dubbel gevoel krijg ik dan. Blijheid voor deze man en ook een heel ongemakkelijk gevoel. Een gevoel dat te maken heeft met ongeloof over onze manier van doen met vreemdelingen, (weer één die na jaren van moeilijkheden toch kennelijk gerechtigd was tot een status), schaamte, maar ook zorg. Deze mensen confronteren ons met wat er allemaal mis is. In ons land, maar zeker ook in de wereld. En zoals het is met alle moeilijkheden: het helpt niet om weg te kijken, weg te duwen, te onderdrukken. Het beste is om samen met de mensen te onderzoeken

VAN ONDEREN

wat de weg is om te gaan. In geloof, hoop en liefde. Zodat we net als Jona, in welke situatie ook, kunnen zeggen: “Het gaat prima.”

4

kerk

JULI 2015

ARMENIË MAAKT ONUITWISBARE INDRUK OP NICOLAÏ-GEMEENTELEDEN

Proeven van innerlijke rijkdom (vervolg van voorpagina) Wat me naast de foto’s van het grote lijden van het Armeense volk vooral van die plek op de heuvel bijbleef was een oude vrouw. Zij schikte alle neergelegde bloemen rond de eeuwige vlam en haalde de cellofaantjes eraf. Ze deed dit met zoveel aandacht en toewijding dat het me ontroerde. Op ‘bloed en bodem’ kunnen blijkbaar nieuwe bloemen bloeien. Terug in de binnenstad van Yerevan was er weinig meer dat aan de genocide herinnerde. We zagen de drukbezochte vlooienmarkt, de goedlopende cognacfabriek en enkele prachtige musea. Highlights. Geen dieptepunten. * Oude vrouw bij Genocide monument Yerevan (foto’s Gottfrid van Eck).

Na een paar dagen Yerevan reisden we eerst naar het zuiden, vervolgens naar het noorden. Armenië heeft ongeveer de oppervlakte van België. De afstanden zijn weliswaar klein, maar door de slechte wegen en het vele gekronkel door bergpassen zitten we meestal lang in de bus. Laagland kennen ze niet, er zijn slechts bergen en dalen en af en toe is er een hoogvlakte. Een lange rij van eeuwenoude kloosters en kerken trekt aan het oog voorbij. De ene nog schitterender dan de andere. Niet door hun grootsheid vallen ze op, maar door hun bescheidenheid, eenvoud en (veelal) paradijselijke plek. Tatev-klooster Bijzondere indruk maakte het negende-eeuwse Tatev-klooster bovenop een meer dan tweeduizend meter hoge berg. Vanaf de kloostermuren had je een overweldigend uitzicht op de kloof die deels met wolken was gevuld. Alsof je in de hemel vertoefde. Er woonde slechts één monnik met helper op dat grote kloostercomplex. De geestelijke had een fulltime job als gastheer van de vele toeristen. Voor ons Nederlandse gezelschap had hij zo’n drie kwartier, daarna wachtte hem alweer een groep Duitsers. De kloosterling leidde ons rond en vertelde vol trots over de rijke historie en traditie die hij voortzette. Dominee Dirk vuurde namens ons een paar vragen op de monnik af, onder andere wat de ‘ziel’ van zijn land zou kunnen zijn. De man

* Hayravank klooster bij Sevan meer.

Op dat moment ervoer ik iets van de Armeense ‘ziel’.

* Chatsjkar met Armeense gids in Goshavank klooster (twaalfde eeuw) werd enigszins door die vraag overvallen, maar antwoordde met slechts twee woorden: “schoonheid en heiligheid”. Ik kon me daar wel iets bij voorstellen. De pracht van al die hoge bergen en vruchtbare dalen. Maar ook de simpele grandeur van kerken en kloosters die de kunst van het weglaten vertonen. Gecombineerd met de verstilde heiligheid die Armeniërs daar al sinds begin vierde eeuw cultiveren in een bijzondere liturgie. Toen dominee Dirk verder wilde doorvragen, zei de monnik dat hij liever voor ons wilde zingen in zijn kerk. Er klonken drie prachtige, liturgische liederen uit zijn mond. Ik viel stil.

Klankrijkdom Je moet niet al teveel over schoonheid praten, maar het vooral beleven. Luisteren, je open stellen. Dat laatste gold ook voor het koor van de kathedrale kerk van Echmiatsin waar we op zondag de ‘hoogmis’ bezochten. En voor een klein vrouwenkoor in het grotklooster van Geghard dat we niet lang daarvoor hadden gehoord. Wat een hemelse stemmen! Je werd als bezoeker haast overvallen door zoveel klankrijkdom. Balsem voor de ziel. Al begrijp je helemaal niets van de liedteksten, je proeft de liefde, schoonheid en heiligheid die erin doorklinken. Tenminste, als je je laat raken. Opvallend mooi en uniek zijn ook de vele chatsjkars – kruisstenen die we in en rond de Armeense kerken en kloosters aantreffen. Het zijn levensgrote kruisen die zijn uitgehakt in diverse soorten steen, meestal met bijzondere ornamenten en cirkels die aan Keltische versieringen doen denken. We zien af en toe Bijbelse taferelen afgebeeld op deze chatsjkars. Verhalen in steen. Sommige zijn zo rijk gedecoreerd en op een filigraan-achtige manier uitgehakt dat de maker ervan - meestal een monnik - zeker een jaar of langer eraan gewerkt moet hebben. Monnikenwerk dus! Een oppervlakkige kijker ziet alleen steeds diezelfde kruisen, maar wie echt

* Noravank klooster (twaalfde eeuw)

de tijd neemt en beter gaat kijken ontdekt oneindige variatie en eenzelfde eenvoudige schoonheid als die van de kerken. Armoedig Op de hoofdstad Yerevan na is Armenië overduidelijk een arm land. Hele dorpen met armoedige huizen, vervallen sovjetflats en langs de slecht onderhouden straten mensen met kleinschalige handel in zelf geteelde bloemen, groenten en fruit. Het leek alsof Armeniërs het kleine beetje geld dat ze gespaard hadden allemaal in hun religieuze erfgoed hadden gestoken. De kerken zijn immers hun glorie, hun identiteit. Maar de restauratie van veel kloosters en kerken, net als de bouw van moderne musea en voorzieningen, zijn veelal betaald door ‘buitenlandse’ Armeniërs. De nazaten van vooral naar Amerika en Frankrijk gevluchte en daar rijk geworden Armeniërs. Er wonen tegenwoordig zo’n zeven à acht miljoen buiten en zo’n drie miljoen Armeniërs binnen de landsgrenzen. Ondanks de armoede zagen we ook vitaliteit, levensvreugde en gastvrijheid, onder andere bij de gastgezinnen waar we overnachtten en de priesters die we spraken. Door de taalbarrière begrepen we soms weinig van wat ze zeiden of zongen, maar proefden we wel iets van hun innerlijke rijkdom. Dat zou je misschien de Armeense ‘ziel’ kunnen noemen.

Filmavond in de Huiskamer Op vrijdag 10 juli wordt in de Huiskamer van de Schildersbuurt (Hobbemastraat 41) om 19.30 uur de film ‘Samba’ gekeken. ‘Samba’ is een Franse film uit 2014, en actueel vanwege de illegalenkwestie. Samba is een Senegalese immigrant, die al tien jaar probeert deel uit te maken van de Franse maatschappij, maar zo lang zijn status niet legaal is zal dit niet gaan lukken. Alice is afkomstig uit het hectische bedrijfsleven waardoor een fikse burn-out haar trof. Als vrijwilligster probeert ze tijdelijk immigranten verder te helpen. Samba maakt een onuitwisbare indruk op de zakenvrouw, waardoor het bijna onmogelijk wordt om werk en privé van elkaar te scheiden. Toegang gratis, consumpties tegen vergoeding. Na afloop praten we na onder het genot van een drankje. Van harte welkom! Graag even vooraf aanmelden bij [email protected] of 061841 9992 of diana.rusch@ versatel.nl.

Voorkom! en Chris zoeken vrijwilligers ‘Voorkom!’ verzorgt duizenden preventielessen door het hele land om jongeren te helpen bij het maken van gezonde keuzes. Chris biedt kinderen en tieners nazorg via een anonieme chat en email. Dit vrijwillige hulpwerk wordt ondersteund vanuit het kantoor van beide organisaties, dat binnenkort naar Driebergen verhuist. ‘Voorkom!’ en Chris zoeken nieuwe vrijwilligers die enkele dagdelen per week willen helpen bij dit werk. Er zijn diverse gevarieerde taken, die in een nader te voeren gesprek kunnen worden uitgekristalliseerd. Wie wil komen helpen kan mailen naar: [email protected] of kijken op www.ikwiljulliehelpen.nl/doe. Bellen kan ook, naar 6373144.

Spreekbeurt over terreurslachtoffers De in Israël wonende Nederlander Harry Nihom geeft het komende najaar weer een aantal spreekbeurten over de opvang van terreurslachtoffers in zijn land. Utrecht staat in principe ook op het lijstje van steden en dorpen waar de ‘man uit Netanya’ graag voor groepen komt vertellen over het werk van de stichting LeChaim (‘Op het leven’). LeChaim werkt vooral voor kinderen die vaak het slachtoffer zijn van terreur. Behalve over hulp aan slachtoffers vertelt Harry Nihom over de geschiedenis, het herontstaan van het Joodse land en over de huidige situatie in Israël en het Midden-Oosten. Nihom is tussen 28 oktober en 9 november in Nederland. De dagen 29 en 30 oktober als ook 6 en 7 november zijn nog vrij in zijn agenda. Wie een spreekbeurt wil aanvragen, kan Harry Nihom mailen: [email protected]. Zie ook de website www.lechaim.nl.

in de stad

JULI 2015

5

Poedelprijs voor priester met Kerkdictee Peter van der Ros

De Domkerk en de Tour de France Al meer dan een jaar is een aantal actieve Domkerkers intensief bezig met een programmering in de Domkerk rondom de Grand Départ. Inmiddels telt heel Utrecht af onder de bezielende leiding van burgemeester Jan van Zanen naar 4 en 5 juli. Vanaf 19 juni tot en met 5 juli zijn er in de Domkerk allerlei activiteiten gekoppeld aan de Tour de France. Deels zijn het activiteiten van de het Citypastoraat zelf, soms van anderen en soms vinden er coproducties plaats. Met zoveel mensen in de stad wil de Open Dom haar naam waar maken en de vele bezoekers gastvrij ontvangen. Aan de vooravond van de proloog van de Tour de France biedt de Domkerk vrijdagavond 3 juli een mooi programma van muziek en korte rondleidingen, onderverdeeld in blokjes van twintig minuten. In het DomCafé, met het unieke uitzicht op de Pandhof, kan men terecht voor koffie/thee of een glaasje Tourwijn met een kaasplankje. Dit begint vrijdag om 19.00 uur en herhaalt zich zaterdag van 17.00 tot 23.00 uur. Wees van harte welkom tijdens dit programma. U kunt zich in alle rust even aan alle Tourdrukte onttrekken om iets te weten te komen over de geschiedenis van de kerk, een kaarsje te branden of een glaasje te drinken in het DomCafé.

Priester Henk van Doorn verwierf met 64 fouten in het Groot Utrechts Kerkdictee de poedelprijs. Winnaar van het eerste GUK aan de vooravond van de Kerkennacht in de Domstad was een inwoner van Breskens, Rein Leentfaar. Hij was speciaal voor deze gelegenheid naar Utrecht gereisd, en maakte slechts acht fouten. Op de tweede plaats eindigde Marcel Holl uit Deventer. De beste Utrechter Aart de Veer had elf fouten; hij kreeg de wisseltrofee mee. Na het door Dries van Agt afgenomen dictee luisterden de vele aanwezigen in de Domkerk naar de Preek van de Leek door Funja Müjde. In een speciale rolstoel ‘beklom’ de oud-actrice de preekstoel, van welke plek zij trots haar verhaal hield over doorzetten in het geloof. “Ik hoop hier als vrouw nog een keer te mogen staan, het is een geweldig gevoel”, zei de zichtbaar ontroerde Funda Müjde. Zangeres Denise Jannah en gitarist Wolf Martini omlijstten haar gesproken teksten muzikaal. De tekst van het Groot Utrechts Kerkdictee, opgesteld door Ruben van Gogh van het stadsdichtersgilde en op de avond van 19 juni voorgelezen door oud-premier en wielerfanaat Dries van Agt, luidde als volgt.

Zij dient de mammon, nietwaar? Zeker langs deze brede weg, waar geëmailleerde reclameborden op extatische wijze een andersoortige heilzame heilszekerheid prediken. Om nog maar te zwijgen van al die ge-e-mailde selfies met wielerheiligen, als iconen après la lettre. IJdelheid der ijdelheden, zo oud als Methusalem. Tijdens deze Tour telt alleen het vooruitgangsgeloof. Zie, hoe de meester-technicien, als diaken ex cathedra, draconisch het classicistisch klinkende minigetingel van angelusklokjes uit de derailleur van de meesterknecht poogt bij te stellen. Dan mogen ‘s knechts benen als alabasten zuilen het zware werk doen, gezalfd als zij zijn met chrisma – soepellopend raderwerk scheidt hier het kaf van het koren. Schisma’s treden op: het dogma van Maria-Onbevlekte-Ontvangenis

* Kerkdictee in de Domkerk (foto Sybren Visser). raakt achterop, het nieuwe is een zoen van de rondemiss. Maar de wielerbijbel kent ook zo zijn apocriefe werken vol zondige bloedwonders, waar urinemonsters een salomonsoordeel over moeten vellen. Godzijdank, want zoveel ongelovige thomassen zijn dienaangaande naar de filistijnen gegaan.Vanwaar Gehazi, wordt nu die flagellantische dopegebruikers gevraagd, want men streeft nochtans naar een zuivere leer. Zonder lijden alleen geen overwinning. De jakobsladder kent zijn hoge sporten, die zonder jeremiëren niet te nemen zijn. Maar eenmaal bovenaan staat dan de leider in het volle licht, daar leidt hij zijn bijrijders de weiden door, en weidt, wijduit stichtelijk, over weidse weiden uit. In het geel, dat spreekt.

Uit de comfortzone

De meest actuele informatie is te vinden op http://www. tourdefranceutrecht.com/ grand-depart. Bram Schriever

Koorschool in lutherse kerk Het onderschrift bij de foto op pagina 16 van het juninummer, waar de Buitenschoolse Koorschool op te zien was, klopte niet. Het was een opname van dit koor in de lutherse kerk en niet in de Nicolaïkerk (waar het koor op zondag 7 juni een Evensong zou verzorgen). Op de foto van Dick Vos zijn behalve de kinderen van de Buitenschoolse Koorschool uit Utrecht ook de leden van het Vocaal Theologenensemble met Hanna Rijken te zien.

De tocht der tochten Sapperdebleu, het startschot echoot nog na, als het peloton, met renners van alle gezindten, en masse richting eindtijd dendert. Het parcours is de weg die zij moeten gaan, een richtingenstrijd bijkans: van het horizontalisme in de laaglanden, tot het ultramontanisme van de Pyreneeën. Was het hoogste voorheen volledige overgave, thans weet de wieleratleet pas van Maria-Tenhemelopneming, wanneer hij zich het gele tricot van de velo-ecclesiadrie-eenheid aanmeet. Eén nummer 1, of 2, of 3, daarbuiten telt geen tittel of jota. Geen sobere albes of extravagante kazuifels, maar truien, en dan met name die ene. In een processieachtige line-up vliedt de menigte langs ‘s Heren wegen, over een spoor van votiefgaven, dat de reclamekaravaan als processiestrooisel in haar kielzog achterlaat.

Erna Treurniet,

buurtpastor in Overvecht

Gasten uit Ghana doen je met andere ogen naar je eigen land en stad kijken. Omdat ik zelf vorig jaar in Ghana was, weet ik hoe groot het verschil is. Hoe netjes alles bij ons is. Hoe groen en schoon en hoeveel asfalt en steen. En hoe stil het is in Utrecht, ja echt, vergeleken bij Accra. We ontvingen geloofsgenoten uit La, protestanten vergelijkbaar met de PKN en naast de overeenkomsten een wereld van verschil tussen ons. Door hun ogen kijken naar onze geloofsgemeenschappen, de onderling ook weer zo verschillende wijkkerken van de PGU. Voor onze gasten is veel bidden heel gewoon. Je bidt aan begin en eind van elke bijeenkomst, ook buiten de kerk. Je bidt aan begin en eind van

een rit in een taxibusje, maar niet bij het eten.Wij begonnen elke maaltijd met gebed, zoals bij ons gewoon is, maar niet voor we in de auto naar Texel stapten. Wij hadden een aantal liederen gekopieerd. Maar vóór we daaraan toe kwamen, zette Samuel in: “We are together again”. Wij reageerden met “Bless the Lord my soul”, wat wij hen vorig jaar geleerd hadden. En later: “Ubi caritas et amor, ubi caritas Deus ibi est”, van Taizé, thema en titel van ons bezoek. Juanita leerde ons “We are heirs of the Father” en nog een lied in het Ga, dat ik zonder hen niet kan reproduceren. Onze kopieën zijn niet gebruikt. Onze gasten zingen met het hele lijf. Juanita tijdens een kerkdienst tegen mij (vrij vertaald) : “Als ik hier zou gaan dansen, zouden ze me heel raar aankijken.” Okee, wij willen wel even mee klappen en sommigen bewegen een beetje op de cadans, maar daar blijft het bij. Het vrijmoedig af en toe gedreven praten over geloof, diverse Bijbelcitaten, associatief gebruikt, bij de hand. Bij hen vergeleken zijn wij zeer gesloten. Misschien is gereserveerd het goede woord.Wij stellen veel vragen, ook bij ons geloof.Wij gaan vrij met de Bijbel om in bijvoorbeeld bibliodrama, een ontdekking voor onze gasten. Het is gaaf om een aantal weken zo intensief met ‘vreemden’ op te trekken.Van beide kanten geïnteresseerd,

nieuwsgierig, bereid om moeite te doen om elkaar goed te verstaan en dan ontdekken dát je broeders en zusters in geloof bent. Dat is me nog niet gelukt met de Ghanese groep die in de Johanneskerk bijeen komt. Gek toch. Zo dicht bij en toch een hoge drempel. Of té dichtbij en daardoor een hoge dempel? Ik denk aan wat ik ooit las: mensen in een buurt waar de huizen verder van elkaar af staan, verdragen meer van elkaar dan mensen die dicht op elkaar wonen. Zou het zo zijn, dat we beter contact maken, omdát we ver van elkaar wonen, de ontmoeting een bijzonder evenement is? Dat je geraakt wordt in een kerkdienst die anders is, met Ghanezen, met Pinksteren buiten, als het maar niet elke week zo is. Dat je voor één keer het geroezemoes van een vertaler accepteert, maar niet elke week. Of heeft het nog veel meer te maken met uit je eigen comfortzone raken. Want dát gebeurt in de uitwisseling met Ghana. Als wij daar zijn, is álles anders. Als zij hier zijn is voor hen álles anders.Wanneer je probeert te vergelijken tussen daar en hier, loop je vast, zit het toch nét weer anders in elkaar. Om uit de verwarring te raken, zit er niets anders op dan je over te geven aan het vreemde andere. Het wonderlijke is, dat er met

UIT OVERVECHT onze gasten iets als broederschap/ zusterschap is ontstaan; daar ben ik zo enthousiast over. Collega Samuel was onder de indruk van de geschiedenis van onze kerken. En hij merkte op: (als ik hem goed begrepen heb): “Jullie zijn kerk van het verleden. Kunnen jullie kerk van de toekomst worden?” Misschien moeten we uit onze comfortzone om kerk van de toekomst te kunnen worden. Uit onze comfortzone om weer contact te maken, om weer geraakt te kunnen worden. we are together again, just praising the Lord. we are together again in one accord. something good is going to happen something good is in store we are together again, just praising the Lord. we are heirs (erfgenamen) of the Father we are joint-heirs with the Son we are children of the Kingdom we are family we are one.

6

kerk

JULI 2015

Joost van Beek Op vrijdag 31 juli gaat in de Jacobikerk voor de tiende keer de Orgelzomer van start. Sinds de eerste editie, in 2006, hebben enkele tientallen gastorganisten in de Jacobikerk hun opwachting gemaakt, variërend van gevestigde namen tot jonge talenten. Deze diversiteit komt ook terug in de jubileumserie, die bestaat uit twee lunchconcerten en vier avondconcerten. Lunchconcerten Diederik Bos bijt op 31 juli het spits af van de reeks lunchconcerten in de Jacobikerk. Saillant detail is dat Diederik een aantal jaren deel heeft uitgemaakt van de organiserende Commissie Jacobiconcerten. Hij behaalde vorig jaar zijn diploma Kerkmuziek aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Sinds 2012 is hij cantor-organist in de Pauluskerk te Breukelen. Diederik speelt tijdens zijn concert muziek van Sweelinck, Buxtehude en Bach. Een week later, op 7 augustus, is het de beurt aan Arjan Veen. Arjan is momenteel student aan de opleiding ‘Master of Music’ van het Rotterdams conservatorium. Orgellessen volgt hij bij Ben van Oosten en Hayo Boerema. Tijdens zijn concert klinken werken van Bach en Mendelssohn. Avondconcerten De reeks avondconcerten begint op 14 augustus met het traditionele Bach-concert door Gerrit Christiaan de Gier, de vaste organist van de Jacobikerk. Op 21 augustus neemt Matthias Havinga plaats achter de klavieren. Matthias is organist van het beroemde en onlangs gerestaureerde Bätzorgel van de Ronde Lutherse Kerk in Amsterdam. Hij oogstte recent in zowel binnen- als bui-

Tiende Orgelzomer in de Jacobikerk

* Diederik Bos is op 31 juli de eerste organist van de serie Orgelzomer in de Jacobikerk. tenland veel lof met zijn cd ‘Dutch Delight’, waarop hij Nederlandse orgelmuziek uit de Gouden Eeuw vertolkt. In de Jacobikerk speelt hij muziek van onder meer Rameau, Bach en de Litouwse componist Vidmantas Bartulis. Jan Jansen behoeft als voormalig Domorganist in Utrecht natuurlijk geen nadere introductie. Hij brengt op 28 augustus werken van onder anderen (vader en zoon) Bach en Mendelssohn ten gehore. Schweitzer Het slotconcert op 4 september is gewijd aan Albert Schweitzer, die op die dag precies vijftig jaar geleden overleed. Gerrit Christiaan de Gier is altijd geïntrigeerd geweest door de veelzijdigheid van Schweitzer en door het offer dat hij bracht toen hij, vanuit zijn geloof in ‘Eerbied voor het Leven’, naar Afrika vertrok. Eind vorig

Zomerorgelconcerten in de Nicolaïkerk

jaar bracht Gerrit Christiaan een cd uit met werken van Bach, Mendelssohn en Franck – composities die Albert Schweitzer veel en graag speelde. Het concert van 4 september kent eenzelfde opzet. Medewerking wordt verleend door Kamerkoor Cantiago onder leiding van dirigent Herman Mussche. De Schweitzer-cd van Gerrit Christiaan de Gier is die avond uiteraard ook verkrijgbaar. Psalm 150 Onder het motto ‘Passie voor Psalmen’ was er de afgelopen seizoenen bijzondere aandacht voor het Geneefs Psalter, waaruit in de Jacobikerk ook tijdens de zondagse vieringen nog veelvuldig gezongen wordt. Dit seizoen staat Psalm 150, de feestpsalm bij uitstek, drie keer in de schijnwerpers. Matthias Havinga laat zich ter plekke inspireren middels een improvisatie en Jan Jansen speelt

* Het hoofdorgel van de Jacobikerk (foto Maarten Buruma). een door hem speciaal voor de gelegenheid geschreven Toccata. Tijdens het Schweitzer-concert op 4 september wordt Psalm 150 van César Franck uitgevoerd. Praktische informatie De lunchconcerten duren van 12.30 tot 13.00 uur en worden gegeven op het Garrels/Meereorgel. Tijdens de avondconcerten,

die beginnen om 20.00 uur, is ook het Hess-kabinetorgel te beluisteren. De toegang tot alle concerten is vrij (met een gewenste vrijwillige bijdrage van minimaal 5 euro), behalve het slotconcert op 4 september.Voor dat concert geldt een toegangsprijs van 10 euro. Meer informatie (o.a. programma’s) is te vinden op www. jacobiconcerten.nl.

Steven Slappendel De zomerorgelconcerten in de Nicolaïkerk, georganiseerd door de Stichting Culturele Evenementen Nicolaïkerk in samenwerking met de wijkgemeente Nicolaïkerk, starten op zaterdag 1 augustus. Henk Verhoef, organist van de Nieuwe Kerk in Amsterdam opent de serie. Op 8 augustus is Hugo Bakker van de Sint Maartenskerk uit Zaltbommel aan de beurt en vervolgens op 15 augustus Wouter van Belle van de Catharijnekerk in Utrecht, op 22 augustus Ko Zwanenburg en op 29 augustus Berry van Berkum, beiden van de Nicolaïkerk. Op 5 september speelt Dirk Luijmes van de St. Maartenskerk in Elst. Dit jaar wordt de serie afgesloten op 12 september, de Open Monumentendag en Nationale Orgeldag, met een ‘Orgelvoettocht in Utrecht-Zuid’.

* Het hoofdorgel in de Nicolaïkerk van bovenaf gezien (foto Steven Slappendel).

Bij de concerten op zaterdagmiddag geeft de organist steeds een korte toelichting op het programma. De organisten bespelen zowel het Sweelinckorgel als het hoofdorgel. De concerten duren ongeveer een uur. De starttijd van de concerten is 13.00 uur. Dit biedt voor de echte liefhebbers de mogelijkheid voor een goed vervolg: de zaterdagmiddag-

muziek in de Domkerk waar om 15.30 uur het concert begint. De toegang is gratis; bij de deur staat een collecteschaal voor een bijdrage in de kosten.

Meer informatie over de concerten staat op de website www.nicolaiconcerten.nl en volgt in het volgende nummer.

in de stad

JULI 2015

7

Verzoening na honderd jaar In het juninummer van Kerk in de Stad schreef Carel Nederlof over de herdenking van de Armeense genocide, honderd jaar geleden. In deze editie deel 2 van zijn artikel. Carel Nederlof De reden waarom ik me ook voor Armenië en de Armeniërs ben gaan interesseren is omdat ik er tweemaal ben geweest. De eerste keer was met een reis van het AMI-centrum uit Jeruzalem. Zij hadden in Wit-Rusland Russische bijbels laten drukken en die moesten we naar de Krim en naar Armenië brengen (vanuit Kiev). Ik vond Armenië toen al zó interessant, dat ik nog een keer terug wilde komen. Twaalf jaar later, in 2012, is dat gelukt. We waren toen maar met een groep van drie perso-

In het juninummer schreef ds Catrien van Opstal in ‘Een hele toer’ over haar gedrag, evolutie en geloof. En concludeert aan het eind: “Evolutie èn schepping: wij hebben de keuze waar wij ons door laten inspireren en leiden.” Maar dit is het vergelijken van appels en peren. Je kunt je niet laten inspireren of laten leiden door evolutie, het is geen geloof. Bij evolutie gaat het om begrijpen, bij schepping over geloof.

nen: een Italiaanse vrouw, een Nederlandse vrouw en ik. We werden met een klein busje rondgereden en we hadden twee gidsen, eerst Rose en daarna Sonja. Wat me van deze reis is bijgebleven is wat een aardige en vriendelijke mensen de Armeniërs zijn. Er waren echter ook mensen die een beetje gefrustreerd waren en dat verbaast mij niet. Als je weet hoe moeilijk de Armeniërs het hebben gehad en nog hebben! Het land ziet er anno 2012 wel een beetje beter uit dan in het jaar 2000. Zo zijn de gaten in de hoofdwegen hersteld, maar er zal best nog veel armoede zijn. Het land heeft weinig inkomstenbronnen en

het moet zijn bewapening op peil houden. Het land is geïsoleerd: met twee van de drie landen waaraan het grenst zijn geen betrekkingen en zit de grens potdicht. Er is nu een wapenstilstand tussen Armenië en Azerbeidzjan. Tussen die twee landen is gevochten om de enclave Nagorno Karabach. Deze enclave ligt in Azerbeidzjan, maar wordt bevolkt door Armeniërs. Dit is een erfenis van de Sovjet Unie onder Stalin, die een politiek van ‘verdeel en heers’ bedreef. Het conflict tussen die twee landen is nog steeds niet opgelost en Armenië heeft een gedeelte van Azerbeidzjan bezet. Azerbeidzjan is in het voordeel omdat het beschikt over veel oliebronnen. In Armenië heb ik een kaart gekocht waarop je kunt zien welk gedeelte van Azerbeidzjan door Armenië is bezet. In Jerevan verbleven we in Hotel Ani. Ani was de vroegere

Een hele toer Evolutie is een rationele, controleerbare verklaring voor het ontstaan van biologische soorten - niet voor het ontstaan van het leven - gevonden door vele, vaak christelijke onderzoekers. Deze verklaring staat erg sterk, maar een nog betere verklaring is welkom. Het gaat om feiten en begrip, niet om geloof, zo is evolutie niet bedoeld.

hoofdstad van Armenië, nu gelegen net over de grens in Turkije. Op de laatste avond van ons verblijf in Jerevan maakten we een wandeling naar een restaurant en we gingen daarbij door een tunnel van de ene kant van de straat naar de andere. In die tunnel zijn winkeltjes en ik zei daar de boekhandelaar gedag waar ik eerder een boek had gekocht over de geschiedenis van Armenië. In dit boek is de strijd om Nagorno Karabach heel goed beschreven, ook hoe die is ontstaan. Er was namelijk een opstand in die enclave tegen de overheersing door Azerbeidzjan en Armenië kwam hen daarbij te hulp. Tussen haakjes: ik vond Jerevan een heel prettige en ook veilige stad. Alleen de metro die ze er aangelegd hebben, daar ben ik niet zo enthousiast over. Hij maakt een hels kabaal. Hij lijkt

LEZERS SCHRIJVEN

Schepping in de zin van Genesis is een prachtige moralistische legende uit ongeveer 600 jaar voor Christus - en daarmee het laatste stuk van de Oude Testament - geïnspireerd door de Babylonische scheppingsverhalen tijdens de Ballingschap van het Joodse volk: een kwestie van geloof, niet van kennis, zo is het als zingevend verhaal niet bedoeld. Anders dan wetenschap ontwikkelt geloof zich nauwelijks. De nauwe verwantschap van mens en mensaap is een feit, net als de Domtoren. Allerlei feiten, vondsten en argumenten leiden tot de veronderstelling van een gemeenschappelijke voorouder. Heeft iemand een beter idee? Graag. Maar als God evolutie wil toepassen, dan doet Hij of Zij dat gewoon. Ds Van Opstal wijt voordringen in de concertzaal aan evolutie, ‘sur-

vival of the fittest’ en dergelijke. Maar bij de mens betekent dit dat de beste samenwerker en conflictoplosser het het verst schopt - zo is de menselijke beschaving ontstaan. Dat is ‘survival of the fittest’.

* ...”Evolutie is een rationele verklaring voor het ontstaan van het leven”...

Naschrift redactie: ds Van Opstal heeft inmiddels contact gehad met de briefschrijver.

“Evolutie èn schepping: wij hebben de keuze waar wij ons door laten inspireren en leiden.” Dit is een misverstand. Als we willen begrijpen hoe iets echt zit en de rijkdom van de natuur willen bewonderen, bestuderen we de evolutie, als we op zoek zijn naar inspirerende verhalen - niet naar feiten en verklaringen - pakken we de Bijbel. Ds Van Opstal hoeft niet te kiezen, we kunnen begrijpen èn geloven tegelijk. Hans Muller, Utrecht [email protected]

Luther als zondaar Christiane Karrer In de aanloop naar 2017 – gedachtenis van vijfhonderd jaar Reformatie – groeit de belangstelling voor de reformator Maarten Luther. In mijn krant kwam Luther in de afgelopen weken keer op keer ter sprake: Luther en de Joden, Luther als antisemiet, Luthers uitspraken over gehandicapten. (Er missen nog de boeren, de Turken, de moslims en verschillende zogenoemde ketters.) De zwarte kanten van Luther worden aan de orde gesteld met het doel dat deze tijdens de herdenking van 2017 voldoende aandacht krijgen. Terecht. Wij moeten deze vreselijke uitspraken niet in de doofpot stoppen, maar we moeten het erover hebben. Wat is hun historische achtergrond? Hoe verhouden zij zich tot Luthers theologie? Hoe hebben ze doorgewerkt? Wij moeten duidelijk ons standpunt bepalen en krachtig de

nodige kritiek uiten. Hierbij is het belangrijk te beseffen dat we het wiel niet opnieuw hoeven uit te vinden. Sinds de Tweede Wereldoorlog (en ook al daarvoor!) zijn talrijke historische en theologische publicaties verschenen die Luthers anti-joodse schriften kritisch analyseren, lutherse kerken en de Lutherse Wereld Federatie hebben officieel Luthers anti-joodse uitspraken veroordeeld. Mijn mede-columnist, Catrien van Opstal, en ik hebben ook op deze plaats al erover geschreven. Bij het dagelijks lezen van de krant valt me echter nog iets op. De bovengenoemde kritiek komt uitvoerig ter sprake, maar ik heb nog in geen artikel gelezen waarom we 2017 eigenlijk wel zouden moeten vieren. Welke inzichten van Luther (en andere reformatoren) zijn wél de moeite waard om te gedenken en door te geven? En hoe kunnen deze vertolkt worden naar het leven van vandaag de dag? Als dit niet bedis-

cussieerd wordt, blijft Luther een soort heiligenbeeld dat achter alle kritiek verbleekt. U kon op deze plaats al het een en ander lezen wat Catrien van Opstal en ik de moeite waard vinden. Eén punt wil ik nu noemen. Bij Luthers mensbeeld hoort een kenmerk dat vaak in het Latijn geciteerd wordt: de mens (en dat geldt juist voor de christen) is ‘simul justus et peccator’, tegelijk gerechtvaardigd en zondaar. De ‘mens als zondaar’ heeft inderdaad vertolking nodig, het is vandaag de dag geen geliefde beschrijving van de mens. Luther bedoelt niet dat we ons blind moeten staren op onze zwakke kanten of dat we in een mens alleen kwade trekken vinden. Er is eerder bedoeld wat we vandaag de dag een realistisch mensbeeld zouden noemen. Mensen, ook christenen, blijven mensen. Zij hebben de onuitwisbare neiging zichzelf als grond en schepper van hun bestaan te zien. Zij laten de verbondenheid met God en al het

leven los en koesteren de illusie van een ‘ik’ dat zijn waarde kan bewijzen, vaak ten koste van anderen. Zij verwisselen hun oordelen en idealen met God, maken er een ‘idool in hun hart’ (Luther) van. Zo ook Maarten Luther. Antisemitische vooroordelen uit zijn tijd, maar ook theologische radicaliteit en betweterij werden – vooral in zijn late jaren – een ‘idool’ waarvan Joden de slachtoffers werden. Elementen uit zijn belangrijke leer over de rechtvaardiging, zijn inzichten in de betekenis van Jezus Christus heeft Luther verstrengeld met uitermate scherpe anti-joodse uitlatingen. Luther bewijs je geen eer door van hem een heilige te maken en zijn donkere kanten weg te moffelen. Luther wilde gezien worden als mens, als zondaar. Hij zette zijn vertrouwen op God die hem aanvaardt als de mens die hij is en die hem de vrijheid schenkt om te leren leven in verbondenheid. Luther bewijs je eer

heel veel op de metro van Moskou, maar er is maar één lijn, terwijl er in Moskou natuurlijk een enorm netwerk is. De laatste aflevering van de televisieserie ‘Bloedbroeders’ vond ik in het bijzonder indrukwekkend. De twee vrienden zijn dan in Armenië aangekomen. Ze hebben gereisd via Georgië, de grens tussen Armenië en Turkije zit immers potdicht. In het begin van de uitzending zie je ze zitten in een aftands treintje (er bestaat inderdaad een treinverbinding tussen de twee landen). Je ziet ze daarna meelopen in een enorme optocht. Dit is de herdenking in Armenië van de genocide, nu honderd jaar geleden. Honderden, misschien wel duizenden Armeniërs zijn naar Jerevan gekomen voor deze viering (veel Armeniërs wonen in Amerika, maar ook veel in Frankrijk). Je ziet hoe blij ze zijn, weer in hun land van oorsprong te zijn en hun volksgenoten en familie te kunnen ontmoeten. Het doet me een beetje denken aan ons eigen land, waar we onlangs vierden dat we zeventig jaar geleden werden bevrijd. Ara zegt tegen zijn Turkse vriend Sinan: “Misschien leeft er nog iemand die de Armeense genocide heeft meegemaakt!” Ze ontmoeten een man die 105 jaar oud is. Sinan die intussen wel begrepen heeft wat er is gebeurd (eerst wist hij er niets van) gaat aan de oude man vragen of hij hem kan vergeven. Eerst wilde hij dat niet. De gebeurtenissen uit die tijd staan hem nog altijd voor ogen. Zijn vrouw en een andere oude man zeggen dat hij het wél moet doen: “Er waren toch ook goede Turken!”, “de jonge mensen kunnen er toch niets aan doen wat toen is gebeurd!”. Tenslotte geeft de oude man dan toe en de jonge Turkse man omarmt de oude Armeense man. Een bijzonder ontroerend moment! Ik vind het heel goed en belangrijk dat deze serie Bloedbroeders is uitgezonden. [email protected]

LUTHERS GELUID

door hem als mens en christen met alle goede en kwade kanten te zien, door in gesprek te gaan met zijn waardevolle inzichten en door te leren van zijn diepe vertrouwen.

8

kerk

JULI 2015

ELS SPIERINGS LAAT JEUGDWERK ZUILEN AAN ANDEREN OVER

“Een kind hoort erbij in de kerk!”

Jeugdwerkserie (6) De protestantse wijkgemeente Zuilen is nu aan de beurt in de reeks over het jeugdwerk binnen de Protestantse Gemeente Utrecht. Het jeugdwerk in Zuilen vindt plaats op en rond beide vierplekken: de Oranjekapel en de Bethelkerk. Op beide locaties zetten veel vrijwilligers zich in voor het mogelijk maken van de kinder- en tienernevendienst. Annemieke Schuur heeft een gesprek met Els Spierings, die na vele jaren ‘trouwe dienst’ een punt zet achter het jeugdwerk in de kerk. Tot nu toe kwamen aan bod in deze serie: de Marcus-Wilhelminakerk, Nieuwe Kerk, Citypastoraat Domkerk, de Tuindorpkerk en de Jacobikerk. Annemieke Schuur Els Spierings was 16 jaar, toen ze met vriendinnetjes naar de zondagsschool in Pijlsweerd ging. Er kwamen wekelijks zo’n honderd kinderen. “Kom je helpen?”, vroegen ze aan Els. Bijna zestig jaar later zet ze een punt achter het jeugdwerk voor de kerk. Ze vertelt er enthousiast over. ‘Destijds was de zondagsschool in het wijkgebouw in de Acaciastraat. Het was in feite evangelisatie vanuit de stadszending: de kinderen kwamen naar de zondagsschool, de ouders bleven thuis…’ Els noemt het een strak regime: als zondagsschoolleiding werd je iedere week bijgeschoold. Me-

vrouw Peij (een fenomeen in die tijd) nam deze taak zeer serieus. Zo moest Els alle verhalen uit het hoofd vertellen! Voor de vieringen rondom de kerkelijke feestdagen werden generale repetities gehouden. Zondagsschool Als basis werd het materiaal van de Nederlandsche Zondagsschoolvereeniging werd gebruikt. Els laat het liedbundeltje zien, zonder muzieknotatie- ook die melodieën moest ze allemaal kennen. Wandel maar stillekens, Weet gij hoeveel heldre sterren aan de blauwe hemel staan? Als g’in nood gezeten…. Els laat een mooi aanwezigheidsschriftje zien. Ze vertelt dat ze begon met een kringgesprek, er werd gezongen, ze vertelde een bijbelverhaal (en dan was het

doodstil!), en er werd gebeden. “Geleidelijk verschoven de activiteiten van alleen gericht op de zondagsschool naar meer gemeentebinding”, aldus Els Spierings. De familie Blikkendaal (ds Blikkendaal was destijds predikant in de Oranjekerk) had een vakantiewoning in Limburg, en nodigde daar ieder jaar (!) de jonge gezinnen van de Oranjekerk uit. Eind jaren zestig ging het wijkgebouw in Pijlsweerd dicht, en richtte het jeugdwerk zich meer op kinderen van kerkgangers. Kindernevendienst Na ds Blikkendaal verscheen ds Hans Uytenbogaardt in de Oranjekerk; hij richtte zich er meer op

“Kinderen meenemen om hun weg te zoeken in het geloof, waarom ze wel of niet naar de kerk gaan, daar het gesprek over aangaan... dat is leuk!” dat de kinderen mee gingen naar de kerk. “Wekenlang hebben we ze gehaald!” Uiteindelijk bleven de ‘jonge gezinnen’ over. Els vertelt verder: “We begonnen met een keer per maand

Ark van Noach In maart vertrok vanuit de Bethelkerk een groep kinderen met begeleiding naar een bijzondere plaats: de Ark van Noach. In Dordrecht ligt een replica van dit oudste en grootste houten schip ter wereld. Het werd een bijzondere ontdekkingsreis langs het leven van Noach, zijn familie en de dieren in de ark. Eén van de kinderen schreef na afloop: Wij waren bij de ark van Nochag Het was daar leuk En er waren ook andere echte dieren Ik von het heel biezonder dat er echte paarden waren!

kindernevendienst; de andere keren bleven ze thuis…” “Hans schoolde ons bij, we hebben veel met het materiaal van Wonno Bleij gewerkt (‘Kinderdiensten voor zondagsschool en kinderkerk’). Uiteindelijk groeiden we naar een wekelijkse kindernevendienst, samen met m’n maatje Ria Beverwijk. We hebben af en toe hulptroepen gehad (Margret Houdijk, later Christian Boel en Marit Dijkstra) maar ook heel lang en heel veel met z’n tweeën gedaan! Ds Hans Uytenbogaardt heeft zijn motto ‘ook het kind hoort in de kerk’ vele malen besproken met de gemeente, en samen gezocht naar een goede plek: ‘het kind mag

zichtbaar zijn!’. Hij probeerde steeds meer de kinderen erbij te betrekken, door ze een rol te geven bij de voorbeden, en ze te betrekken bij de uitleg over de liturgie.” Losse flodders Wellicht komt het door de grondige vorming en scholing door deze twee heren… maar Els houdt nog steeds niet van wat ze noemt ‘verwerking’: tekenen over het verhaal bijvoorbeeld. “Het levert allemaal losse flodders op, en dan? Dat slingert dan rond…” In de Oranjekapel heeft ze daarom een persoonlijk boekje voor ieder kind geïntroduceerd, dan kunnen die tekeningen daar in elk geval nog in worden gebundeld. Ik stel Els de vraag waarom ze het destijds is gaan doen. Ze vertelt dat ze een hekel had aan de meisjesclub die er toen was, en dat ze dacht: ‘dit is vast leuker’. Voor Els is het werken met kinderen altijd al een uitdaging. Ze heeft ook 25 jaar turnles gegeven! Nu weet ik dat Els beroepsmatig juist met ouderen heeft gewerkt. Ze zegt dat inderdaad als tegen-

* Els Spierings in gesprek met kinderen in de kerk (foto’s Johanne Boot). hanger te zien. Echt leuk vindt ze het om met kinderen op te trekken (ze is inmiddels ook een actieve oma!). “Om kinderen mee te nemen om hun weg te zoeken in het geloof, waarom ze wel of niet naar de kerk gaan, daar het gesprek over aangaan… dat is leuk!” Ook op mijn vraag wat ze het leukste vond, komt dit terug. Digitaal En waarom stopt ze dan? Els mist naar eigen zeggen de ‘digitale slag’. In de kapel ziet ze een aantal betrokken ouders die de kindernevendienst voor de ouderen vormgeven, met laptops, filmpjes en dergelijke…”Die slag moet ik zelf nog helemaal maken”, zegt ze. Totdat ze dit constateerde, is er eigenlijk nooit een moment geweest dat ze het niet leuk vond. Ik ben onder de indruk. Ik realiseer me dat Els hele verschuivingen in het jeugdwerk heeft meegemaakt. Dat ik in dit verhaal niet eens alles vertel. Dat ze er heel veel jaren heel veel tijd en energie in heeft gestopt. En daarmee heel veel kinderen (ook de mijne...) iets heeft meegegeven. Dank daarvoor! In een van mijn kinderbijbels (Het hoogste woord, bijbel voor kinderen) vond ik deze psalm 146, passend bij de gedreven inzet van Els voor de jeugd in de wijkgemeente Zuilen: Zolang ik leef wil ik er wat van maken waar God ook nog wat aan heeft. Zolang ik leef wil ik laten merken wat God aan mij te zeggen heeft. Dus laat mij maar zingen dansen en juichen zo dat God er plezier in heeft. … Daar gaat het om. Op die manier is God wel degelijk koning. Naar Hem wil ik zwaaien met takken van palmen, met lappen en vlaggen. Lang leve God in de gloria!

in de stad

JULI 2015

9

VRIENDSCHAP TUSSEN KERKEN IN ACCRA EN UTRECHT

Ghanese delegatie in Nederland Kennismaken met migrantenkerken (9) De Ghanese kerk van Utrecht zou de hekkensluiter zijn in de reeks over migrantenkerken in dit leesseizoen van Kerk in de Stad. Dat is in zekere zin ook zo, maar het is niet de lokale gemeenschap van Ghanese christenen die zich hier presenteert, doch de leden van de Nativity Church uit Ghana zelf. Zij waren in juni ruim twee weken op bezoek in Utrecht, in het kader van de vriendschapsband die de Protestantse Gemeente Utrecht sinds jaar en dag met deze kerk uit Accra onderhoudt. Marita Mulder en Jandirk Pronk schrijven als leden van het organiserende comité over dit bezoek van de Afrikaanse geloofsgenoten. De eerste acht afleveringen in deze serie over migrantenkerken gingen respectievelijk over: de Koptisch-Orthodoxe kerk, de Spaanse kerk, de Armeense kerk, de Indonesische christelijke gemeenschap PERKI, de Filippijnse kerk (Word International Ministries), de Chinese kerk, de (Congolese) Kimbanguïsten en het LifeWord Christian Center. In het augustusnummer rondt coördinator Simon de Kam deze serie af met een terugblik. Marita Mulder en Jandirk Pronk Feest! Dat was het de afgelopen weken, tijdens het bezoek van de Ghanese delegatie uit de Nativity Church in Accra. Met deze kerk onderhoudt de PGU al meer dan twintig jaar een vriendschapsband. Een delegatie van acht Ghanezen verbleef van 30 mei tot 15 juni bij gastgezinnen uit verschillende kerken.

dat precies tussen de lijntjes. Er is een speciale rijbaan voor de bus. En iedereen houdt zich keurig aan het ‘rechts rijden’. Oftewel: het hele land is in hokjes verdeeld. Iedere vierkante centimeter is van iemand. In Ghana is dat niet het geval. Daar kun je gerust ergens bananen of mango’s gaan plukken, zonder dat iemand je tegenhoudt.  Ook tijdens andere uitjes maakten de Ghanezen kennis met verschillende facetten van Nederland: met de Hollandse meesters in het Rijksmuseum, op Texel met

* Op bezoek bij burgemeester Jan van Zanen (foto’s Ghanacomité PGU). “Is dit airconditioning of is het echt zo koud?” Dat was de eerste vraag in de parkeergarage op Schiphol. Ook buiten het vliegveld keek de delegatie hun ogen uit. Eén van de eerste dingen die opviel: er is hier zoveel ‘law and order’. Wil je je auto parkeren? Dan doe je

het Nederlandse weer, bovenop de Domtoren en in de Dom zelf, waar ze werden ontvangen door ds Netty de Jong, met de lange geschiedenis van onze kerken en van Utrecht. Dit alles werd vastgelegd door middel van een overdaad aan foto’s (en selfies).

Onze gasten waren hier natuurlijk niet alleen om de toerist uit te hangen. De vriendschapsband is er in de eerste plaats om elkaar te versterken in geloof. Binnen ons thema “Where friendship and love are, God is there” hebben we diverse discussies gehad, bijvoorbeeld over onze plek in de familie. Hoe zit het erfrecht in elkaar? Wie draagt de verantwoordelijkheid in een gezin als beide ouders zijn overleden? In Ghana beslist de oudste. Man of vrouw maakt niet uit: jij bent verantwoordelijk en jij hakt de knopen door. In Nederland geeft dit ons de kriebels: democratie staat hoog in ons vaandel. Iedereen heeft een gelijke stem. Als iemand zich belangrijker acht, kan dit wel tot onenigheid leiden. In Ghana is daar geen discussie over. En wie bepaalt er met wie jij het leven deelt en trouwt? Hoe sterk is de stem van de ouders daarbij? Grote verschillen tussen Nederland en Ghana. Gespreksgroepen De Ghanezen hebben deelgenomen aan verschillende gespreksgroepen uit de Nieuwe Kerk, Wijkplaats en het Johannescentrum. Het concept van een kleinschalige gespreksgroep sprak een van de Ghanese delegatieleden zo aan dat hij erover denkt om ook in zijn eigen gemeente zo’n groep op te zetten. In de Nativity Church zijn nu al jongeren- en ouderengroepen, maar deze hebben een veel massaler karakter. Op een andere bijeenkomst, in de Bethelkerk in Zuilen, was een ander Ghanees

delegatielid diep onder de indruk van de twijfel aan het bestaan van God die een van de deelnemers aangreep, vanwege al het leed dat ze in de wereld zag gebeuren. De Ghanese vrouw wilde niet vertrekken voor ze deze mevrouw een aantal bemoedigende woorden en een knuffel had gegeven.  Dagelijks lazen we met elkaar de bijbel. Soms ’s ochtends met een Lectio Divina, waarin we God in de stilte konden ontmoeten. Maar ook hebben we een avond bibliodrama gedaan. Zo konden wij onze Ghanese vrienden laten zien op welke verschillende manieren wij hier in Utrecht met bijbelverhalen bezig zijn. Daarnaast bracht de delegatie een bezoek aan het Landelijk Dienstencentrum van de PKN en werd daar ontvangen door Synodevoorzitter Karin van den Broeke. Zij vertelde de delegatie over het project Kerk 2025. ‘Veilig Thuis’ Maar onze Ghanese vrienden maakten ook kennis met hoe er buiten onze kerken over familie en gezin wordt nagedacht en gewerkt. Zij bezochten samen met ons de organisatie “Veilig Thuis”, de organisatie in onze regio, die zich inzet voor de bescherming van mensen die het slachtoffer

* Bij aankomst op Schiphol. zijn van huiselijk geweld en die er samen met de politie en vele andere organisaties alles aan doet om dit geweld te voorkomen. Ook bezochten ze een opvanghuis voor kinderen die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld. Komend jaar De traditie van de vriendschapsrelatie is, dat het ene jaar een delegatie uit Utrecht naar Ghana gaat en het jaar daarop een delegatie uit Ghana ons bezoekt. Daarna is er een jaar van rust. Maar onze intensieve contacten hebben ons er toe gebracht dit ‘tussenjaar’ niet een jaar van rust te laten worden. In het komende jaar willen we het gesprek over dit thema levend houden. We hebben veel van elkaar geleerd, maar deze twee weken vragen om meer. Hiervoor liggen verschillende plannen klaar, variërend van intercultureel bijbellezen tot Skypen tijdens de kerkdienst. We willen jou graag uitnodigen hieraan mee te doen! Ben je geïnteresseerd, laat dat dan hieronder weten of e-mail naar [email protected]. Je mag ons natuurlijk ook gewoon aanspreken in één van onze kerken. Hopelijk tot snel!

Geloof gaat over grenzen, maar muziek ook! Dat muziek grenzen breekt beleefden we op het Choir Festival in de Triumfatorkerk, waar de Ghanese delegatie last minute in het programma was ingevoegd. Niet zonder trots stelden we vast dat ‘onze’ Ghanezen zonder moeite de hele zaal omverbliezen (en zelfs op de radio zijn geweest!). Burgemeester Jan van Zanen was ook onder de indruk, zo bleek later die week. Het privéconcert dat onze Ghanese vrienden aan hem hebben gegeven, vind je op facebook.com/utrechtnativity. En ook in onze kerken hebben we samen met hen kunnen zingen en onze liefde voor muziek kunnen delen.

* Samen zingen in de Johanneskerk.

* Op de boot naar Texel.

10

kerk

JULI 2015

In Memoriam Kasper Johannes Jansen Ds Marian van Giezen (Wilhelminagemeente) Op 23 april is onverwacht overleden Kasper Johannes Jansen, op de leeftijd van 83 jaar. Hij was emerituspredikant van de Protestantse Kerk in Nederland.

* K.J. Jansen. Kasper Jansen werd in 1932 in Loosdrecht geboren. Hij heeft verschillende gemeenten gediend en zo een breed spoor getrokken door de (destijds) Nederlandse Hervormde Kerk. Op 11 oktober 1959 deed hij intrede in Schelluinen.Vervolgens werd hij in 1964 predikant voor buitengewone werkzaamheden

Evensong sluit Grand Départ af

voor de classis Heusden en als zodanig jeugdpredikant van de Hervormd Gereformeerde Jeugd Bond. In 1969 verbond ds. Jansen zich aan Hoogeveen, vanwaar hij in 1977 naar Ermelo vertrok. Hierna diende hij Leiden (1983) en Boskoop (1989). Daar ging hij in 1994 met emeritaat. Vrijwilligerswerk Na het emeritaat woonden Kasper en zijn vrouw Matty aan de Graaf Adolfstraat 6 in Utrecht. Hier heeft Kasper vrijwilligerswerk gedaan in dagopvang Catharijnehuis en ook enige jaren pastoraal werk in huize Swellengrebel en de aanleunwoningen Fliednerhof en Rubenshof. Kasper en Matty hoorden officieel bij de Wilhelminagemeente, maar bezochten ook regelmatig de Jacobikerk. Kritisch maar opbouwend gaf hij, wanneer hij dat nodig vond, in de Wilhelminakerk zijn mening over de inhoud van de diensten of de toekomst van de gemeente. Wij gaan in hem een gewaardeerd en integer meelevend gemeentelid missen. Zijn plotseling overlijden kwam als een grote schok voor zijn dierbaren. De uitvaart van Kasper heeft plaatsgevonden op 30 april op begraafplaats Brandenburg in Bilthoven. Boven de rouwkaart staan woorden uit Psalm 25: Naar u, HEER, gaat mijn verlangen uit, mijn God, op u vertrouw ik. We gedenken hem met respect en wensen Matty en de kinderen en kleinkinderen alle sterkte en Gods steun voor de tijd die komt.

Steven Slappendel Aan het einde van Le Grand Départ op zondag 5 juli om 17.00 uur is er een Evensong in de Nicolaïkerk waarin ds Sytze de Vries voorgaat. De Vespercantorij onder leiding van Ko Zwanenburg en Berry van Berkum, orgel, werken mee. De liturgie van de ‘Choral Even­ song’ is al eeuwenlang dezelfde en staat als een huis met haar Psalmen, haar twee schriftlezingen (‘Lessons’), gevolgd door de ‘Canticles’, bestaande uit het Magnificat (de lofzang van Maria) en het Nunc Dimittis (de lofzang van Simeon). In deze Evensong volgen we uit het katern ‘Getijden

van de dag’ in het nieuwe liedboek een avondgebed volgens de Anglicaanse traditie met teksten van Sytze de Vries (NLB 191). Op deze zondag wordt gezongen 1) ‘Hail, gladdening Light’ van John Stainer (1840-1901). Stainer was een Engelse componist en organist. Zijn werk als koordirigent en organist was heel belangrijk voor de Anglicaanse kerkmuziek en heeft nog steeds invloed. Hij was ook vanaf 1889 hoogleraar muziek in Oxford. 2) Psalm 33 (32), ‘Exultate, iusti’ met een chant van James Turle (1802-1882). Turle was organist en koorleider in de Westminster Abbey. Hij kreeg een graf aangeboden in de Abbey, maar gaf de voorkeur aan een begrafenis bij zijn vrouw op de Norwood begraafplaats. 3) Het

* Sytze de Vries. Magnificat and Nunc Dimittis in D is van Charles Wood (1866-1926). Wood was een Ierse componist die veel werken voor de kerk heeft geschreven en wiens werk samen met dat van Charles Villiers Stanford, die hij opvolgde als hoogleraar in Cambridge, het meest gespeeld wordt in de Anglicaanse Kerk. De Anthem is 4) Let all the world in every corner sing van Ralph Vaughan Williams (18721958). Vaughan Williams is een sleutelfiguur in het Engels muzikaal nationalisme. Hij was ook organist en publiceerde in 1906 een nieuw christelijke liedbundel, The English Hymnal. De doorlopende lezing is Jozua 6: 12-20, de kracht van muziek, en de tweede lezing is Openbaring 7: 9-17.

(advertenties)

Bekendmaking De Algemene Kerkenraad maakt hierdoor bekend dat hij in zijn vergadering d.d. 8 juni 2015, op voordracht van het College van Kerkrentmeesters, de heer Gerard Tymes heeft benoemd tot kerkrentmeester in de zin van Ordinantie 11-2-3. De heer Tymes wordt belast met de portefeuille Gebouwen binnen het College van Kerkrentmeesters. Eventuele bezwaren tegen de gevolgde procedure of tegen de benoeming van de heer Tymes kunnen uiterlijk binnen vijf dagen na deze bekendmaking schriftelijk en ondertekend bij de Algemene Kerkenraad t.a.v. T. van Kooten (scriba), Margaretha van Parmadreef 14, 3561 SR Utrecht worden ingediend. Teunis van Kooten Scriba Algemene Kerkenraad

Utrechtse Stedelijke Raad van Kerken Veel kerken in Utrecht worstelen met de manier waarop jeugd betrokken (gehouden) kan worden bij de kerk. Er zijn plekken waar dat heel goed gaat en er zijn plekken waar dat zeer moeizaam gaat. De Utrechtse Stedelijke Raad van Kerken (USRK) heeft niet de illusie de ultieme oplossing te hebben, maar heeft, na een oriënterende bijeenKomst met Utrechtse kerken, wel vastgesteld dat kerken elkaar hierin kunnen ondersteunen. In deze bijeenkomst is ervoor gekozen om een oecumenische aanpak uit te werken voor jeugd van circa 12 tot 16 jaar. Om daar uitvoering aan te geven is de USRK op zoek naar een

Ambassadeur Jeugdwerk (v/m) Ad Voogt fonds in uw testament? Ook u kunt bijdragen aan de toekomst van de PGU door het Ad Voogt fonds op te nemen in uw testament.

Uit dit fonds financieren we projecten die de wijkgemeenten ondersteunen en vitaler maken. Bijvoorbeeld door een missionair predikant te beroepen, of een jeugdwerker in te zetten.Vaak kunnen zulke krachten niet bekostigd worden uit de reguliere inkomsten. Uw geld wordt zo goed besteed voor de toekomst van uw kerk! Vragen? [email protected] of bel 030 2737 540.

In de bijeenkomst met kerken is gesproken over drie mogelijke concrete invalshoeken om jongeren langs interkerkelijke weg meer bij kerk en geloof te betrekken: • Een gezamenlijke reis naar Taizé voor jeugd van alle gezindten. • Een opvallende, stadsbrede, eenmalige activiteit organiseren voor de jeugd uit Utrechtse kerken. • Opzetten van interkerkelijk jeugdwerk (pilots) in een of twee wijken. De uitdaging voor de Ambassadeur Jeugdwerk is om deze plannen nader uit te werken, mensen om zich heen te verzamelen die deze activiteiten mede ondersteunen en zo te komen tot uitvoering van de plannen. Voor deze vrijwilligersfunctie zoekt de USRK iemand die goed thuis is in het netwerk van Utrechtse kerken en zelfstandig in staat is om de ideeën concreet te maken. Het moderamen van de USRK is beschikbaar als klankbord voor de ambassadeur. De USRK gaat ervan uit dat de plannen die worden uitgewerkt, vooral betrekking hebben op het seizoen 2015/2016. In mei 2016 zal de rol van ambassadeur dan ook worden geëvalueerd. Als u belangstelling heeft voor deze taak of er meer informatie over wilt hebben, kunt u contact opnemen met Henk Korff, voorzitter van de USRK: [email protected] of (06) 53130086.

in de stad

Ron Helsloot Als de laatste toerist verdwenen is, de deuren gesloten zijn en de stilte van de avond neerdaalt over de grafstenen, dan gaat voor jou de deur open voor een speciale kinderrondleiding door de Domkerk! Kom luisteren naar de stilte, middenin de stad. Verbaas je over mislukte leeuwen, de neus van de zeeheld en nog veel meer.

JULI 2015

11

Avondrondleidingen voor kinderen in de Domkerk

Waarom bouwden mensen zo´n zes, zeven eeuwen geleden zo´n waanzinnig hoog gebouw? We nemen je graag mee op een boeiende ontdekkingstocht. Aansluitend is er iets te drinken met wat lekkers in het DomCafé. De rondleiding is geschikt voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar (met volwassen begeleiding). Datum: donderdag 16 juli en 20 augustus. Plaats: Domkerk Utrecht (ingang bruine deur tegenover de Domstraat). Tijd: 19.30-21.00 uur (deur open om 19.15 uur). Kosten: kinderen en begeleiders vier euro per persoon. Reserveren is niet nodig.

Peter van der Ros Hans Jansen is een theoloog van 85 jaar, verbonden aan het Simon Wiesenthalcentrum in Brussel en dus iemand anders dan de dit voorjaar op 72-jarige leeftijd overleden arabist Hans Jansen. De verwarring is groot, want wie op Bol.com het nieuwste boek van de theoloog googelt krijgt als verdere aanbevelingen vier boeken van de arabist gepresenteerd. Dus misschien beter maar besteld bij uitgever Royal Jongbloed in Heerenveen. Dat nieuwste boek van theoloog J.G.B. Jansen is geweldig in twee opzichten: qua omvang en diepgang. Dus misschien is het oneerbiedig dat ik de titel zou willen verbeteren. Die luidt nu: ‘Waarom mag Israël niet bestaan in het Midden-Oosten?’ Ik zou daarvan maken: ‘Daarom mag Israël niet bestaan in het Midden-Oosten!’

Een goed leesbaar opgebouwd feitenrelaas, dat is kortweg de typering voor Jansens omvangrijke boek. In voetnoot nummer 1408 (!) op pagina 883 verwijst hij naar de christelijke theologie ten aanzien van Israël door de afgelopen twintig eeuwen heen. Volgens Jansen bracht de stichting van de staat Israël in 1948 in de theologie over het joodse volk een revolutionaire verandering teweeg. “Het duurde bijna een halve eeuw voordat het Vaticaan de staat Is-

* Avondrondleiding door de Domkerk, (ook) voor kinderen een boeiende attractie! (foto Wim van der Ende).

Het nieuwe antisemitisme: delegitimering van Israël raël erkende. Daarom hebben wij in Europa geen enkele reden moslims aan te klagen, omdat wij in de spiegelingen van de ontwikkelingen in het Midden-Oosten beschaamd ons zelf zien, ons eigen verleden.” Jansen werkt dit thema uit in hoofdstuk 42 van dit boek, getiteld: Herkennen geestelijke en politieke leiders in Europa geschiedenis van de Jodenhaat in het Midden-Oosten als hun eigen geschiedenis? Deze vraag is even retorisch als de titel van het boek.

ratie zal de Joden even enthousiast haten als de vorige.” Jansen beschrijft hoe de Palestijnse Autoriteit en de machthebbers in Syrië, Saoedi-Arabië, Iran en Egypte schoolkinderen doordrenken met Jodenhaat. Hij beschrijft ook hoe het onderwijs van Israëlische regering in dienst staat van vreedzame co-existentie van Palestijnen en Israëliërs. * “Dát moet weg!”

Haat Op televisie en internet wordt volgens Jansen een dusdanige hoeveelheid Israëlhaat - al dan niet professioneel verhuld - de wereld ingestuurd, dat antisemitisme een steeds vruchtbaarder voedingsbodem vindt. Neutrale controle daarop ontbreekt volledig. Of, zoals Jansen constateert: “De Verenigde Staten hebben weliswaar de strengste antiterrorismewetgeving ter wereld, maar waar het gaat om bestrijding van informatiekanalen van extremistische groeperingen en terreurorganisaties, faalt Washington op groteske wijze.” Zo staat de wereld, zeventig jaar na de bevrijding van het nazi-juk, opnieuw – en nu wellicht nog heftiger dan in de jaren dertig en veertig – oog in oog met antisemitisme. Voor dat laatste woord is Israëlhaat meer toepasselijk. De titel van hoofdstuk 31 luidt dan ook: ‘Politici en media in het oude Europa versterken het islamitisch antisemitisme in Arabische landen van het Midden-Oosten’.

daarentegen de joodse staat in de ogen van de hele wereld vrijwel niks goeds kan doen. Dat heeft een oorzaak, die de auteur met gedocumenteerde bewijzen blootlegt: de islam. “In de Koran slaan de begrippen ‘onderdanigheid’ en ‘vernedering’ telkens terug op Joden. De Joden zijn aan een volkomen machteloosheid prijsgegeven, omdat ze zijn ingeklemd tussen twee machtige rijken: die van het christendom en de islam” (pagina 69). Volgens de islam is de wereld verdeeld in drie gebieden: het ‘huis van de (daral) islam, het ‘huis van de oorlog (harb)’ en als derde het ‘bestandsgebied’ waar geen moslimse soevereiniteit heerst maar waarmee men een verdrag kan sluiten. Het landgebied van Israël was de eeuwen door dar-al islam, waarin de Joden dus geen enkel recht hadden. Volgens het grondprincipe van deze 1400 jaar bestaande politiek-religieuze stroming is elk gebied waar men ooit aan de macht was, tot in eeuwigheid ‘huis van de islam’.

Islam Jansen stelt dat het Joods Nationaal Tehuis (1917-1947) in het hele Midden-Oosten al op groot verzet stuitte, evenals dat nu het geval is met de staat Israël. Haatuitbarstingen tegen Israël van regeringsleiders in de hele regio worden genegeerd, terwijl

Onderwijs Volgens Hans Jansen komt de extremistische visie van Hamas, Hezbollah, Iran, IS en de zelfmoordenaars exact overeen met die van een overweldigende meerderheid van de moslims. “Dat begint met het onderwijs”, aldus de auteur: “iedere volgende gene-

Jaloezie Jaloezie en ergernis van de Arabische wereld tegenover het kleine democratisch bestuurde landje in het Midden-Oosten geldt niet alleen de militaire successen van Israël dat in zijn nu bijna zeventigjarig bestaan nog geen oorlog verloor. De afgunst van de omringende landen en gebieden zit zeker ook in de ongekend grote joodse successen op agrarisch, cultureel, medisch en technologisch gebied. In de proloog van ‘Waarom mag Israël niet bestaan in het Midden-Oosten?’ citeert Jansen de Arabische geestelijke Sabri AbulMajd, die ruim veertig jaar geleden schreef: “De trotse geest van de Arabische moslims heeft achtereenvolgens de Ottomaanse en Britse bezetting kunnen verdragen, omdat Turkije en GrootBrittannië machtige staten zijn met geweldige legers. Maar de trotse Arabische geest kan niet de bezetting verdragen van Palestina door Joden, dat wil zeggen door gangsters die uit vier hoeken van de wereld kwamen aanstormen en die geen andere wet kennen dan die van de jungle.” Deze ‘geest’ heeft weliswaar de afgelopen halve eeuw door vakkundige propaganda onnoemelijk veel sympathisanten gekregen, maar wordt door Hans Jansen vakkundig weerlegd. ‘Waarom Israël niet mag bestaan in het Midden-Oosten’ is een hybride boek: kruising tussen een bronnenuitgave en op

BOEKEN die bronnen gebaseerde essays. Hopelijk schrijft professor Jansen nog een essay van pakweg dertig pagina’s, als samenvatting van dit indrukwekkende boek. Dat epistel zou behalve in het Nederlands ook in het Engels, Arabisch, Hebreeuws, ja feitelijk in alle talen verspreid moeten worden. ‘Waarom mag Israël niet bestaan in het Midden-Oosten?’ - ISBN 978-908897-109-9; prijs 39,95 euro.

‘Bezet gebied’ Met de term ‘bezette gebieden’ op pagina 76 van de inleiding op dit boek doelt Jansen op Israëls hartland Samaria en Judea. Dit al decennia lang ‘in ruil voor vrede’ aan de Arabische inwoners aangeboden land, weiger(d)en de Palestijnse machthebbers te accepteren, omdat ze heel het gebied tussen de Jordaan en de Middellandse Zee - vrij van Joden - als eigen islamitische staat willen hebben. De werkelijke bezetter van dit nog altijd politiek betwiste gebied was in 1948 het kunstmatig uit het mandaatgebied Palestina gecreëerde koninkrijk Jordanië. Tot 1967, negentien jaar lang, duurde deze bezetting, in welke periode vele duizenden Joden werden verjaagd en vermoord. Jansen: “De Palestijnen zijn nooit met een vredesinitiatief gekomen. Alle initiatieven van Israël, de VS, de Verenigde naties, Europa en Rusland om een vredesproces in gang te zetten zijn op niets uitgelopen.”

12

kerk

JULI 2015

Citypastoraat Domkerk

EUG Oekumenische Studentengemeente (Janskerk)

WIJKNIEUWS Eglise Wallonne (Pieterskerk)

12 en 26 juli en op 9 en 23 augustus. De eerste regulaire dienst is op 6 september gevolgd door een uitgebreide koffie.

Jacobikerk

meebrengen. Aanmelden: [email protected], telefoon 061544 8585.

Johannescentrumgemeente

DOMKERK UTRECHT C I T Y PA S T O R A AT

www.eug-janskerk.nl

www.domkerk.nl U bent altijd zeer welkom bij de vieringen in de Domkerk gedurende de week. In de zomermaanden bent u extra welkom om op deze wijze, samen met toeristen de lofzang en de gebeden gaande te houden. Op maandag tot en met zaterdag is het middaggebed om 12.30 uur. De vespers zijn op zondag en woensdag om 19.00 uur. Wie de week goed wil beginnen is hartelijk welkom op het ochtendgebed om maandag om 7.00 uur. N.B. De kerkdienst op zondag 5 juli begint om 9.30 uur. Extra hartelijk welkom wanneer uw eigen kerk gesloten is die dag vanwege de start van de Tour de France in onze stad. De Domkerk staat een drukke periode te wachten met de vele toeristen die de stad weer aan zullen doen deze zomer. Blij zijn we dan ook met de vele vrijwilligers in de Dom die dat mogelijk maken. Lijkt het u ook leuk om gasten te ontvangen, te werken in DomShop of DomCafé, laat dit dan horen bij het secretariaat van de Domkerk, telefoon 2310 403, mail: [email protected]. U bent meer dan welkom!

In de zomer van lezen we in de EUG, dus in de Janskerk, vanaf 12 juli zeven zondagen lang reisverhalen. Het tijdvak van de zomer bracht ons op die gedachte, maar we ontdekten al snel dat de reisverhalen die we uit de bijbel horen bepaald geen vakantieverhalen zijn. In die verhalen gaat het over noodgedwongen vertrek – uittocht (exodus), ballingschap. Of over gaan in goddelijke opdracht (zoals profeten) – soms nauwelijks te onderscheiden van een noodzaak die de reiziger van binnen voelt. Hoe het ook gaat, het reizen leidt tot ontheemding, tot gevoelens van groot verlies.  We horen allereerst drie fundamentele verhalen van Israel: het oerverhaal uit Genesis van het vertrek van de mens uit de paradijselijke tuin; het rampverhaal van meneer en mevrouw Lot die het ongastvrije Sodom achter zich moeten laten; en het roepingsverhaal van de onwillige profeet Jona die de goddelijke opdracht denkt te kunnen ontlopen door een andere kant op te reizen. Mocht U niet op reis zijn, bent U van harte welkom om op de zondag in de Janskerk met ons op reis te gaan.

Een paar dagen geleden heeft onze dominee Michel Badry ons kerkblad uitgebracht dat nu een nieuwe naam heeft: Le Figuier (De Vijgenboom). Zo genoemd door de bijbelse context en vanwege de vijgenboom in de tuin van de Pieterskerk. In het najaar zal er weer een bijbelstudie beginnen dit maal over het Onze Vader. Ook zal in het najaar weer de zondagsschool beginnen, we hopen nu twee keer per maand aan de kinderen hun verhaal vertellen (soms in combinatie met wat Franse les), daarnaast zal er ongeveer een keer maand een familiedienst plaatsvinden. Voor de jongeren komt er een aparte groep met de dominee. Ook is het de bedoeling om een keer per maand na de dienst een discussie te houden.We zullen met name praten over Franstalige kerken buiten Frankrijk. De Waalse Gemeente is lid van een groep Franstalige kerken, verspreid over de wereld. Op 5 juli is er geen dienst i.v.m. de Tour de France. Daarna treedt ons zomerschema in werking, waarbij elke veertien dagen er een dienst is. De diensten in de zomer zijn op

www.jacobikerk.nl Het jaar 2014 is voor de Jacobikerk financieel positief geweest, zo staat in de meest recente nieuwsbrief van de wijkgemeente. De totale uitgaven kwamen vijf procent lager uit dan begroot, terwijl de inkomsten tien procent hoger lagen. De Aktie Kerkbalans leverde ongeveer zesduizend euro meer op dan begroot, ondanks een daling van het aantal bijdragende leden (405 bijdragende leden ten opzichte van een jaar eerder: 440). Het rendement op het vermogen viel bijna veertienduizend euro hoger uit dan begroot. Onder andere hierdoor werd een begrotingsoverschot genoteerd van een kleine twintigduizend euro. De verhuur van de Jacobikerk viel tegen maar desondanks blijft deze een positief bijdrage leveren aan de totale inkomsten. Op zondag 12 juli houdt de wijkgemeente Jacobikerk een buurtpicknick in het Tolsteegplantsoen. Wie in de buurt woont en het leuk lijkt om met mede-Jacobikerkgangers te picknicken, is van harte welkom. Breng te eten en drinken mee wat je zelf (met je gezin) zou eten en laat je verrassen door wat anderen

AGENDA elke maandag 7.00 uur Domkerk, ochtendgebed

* Sytze de Vries is de voorganger van de evensong in de Nicolaïkerk waarmee de festiviteiten rond de start van de Tour de France in Utrecht wat de kerken betreft worden afgesloten.

dagelijks (behalve zondag) 12.30 uur Domkerk, middaggebed

elke woensdag 17.30 Johannescentrum, Hanna’s herberg elke donderdag 8.30 Johannescentrum ochtendgebed --zaterdag 4 juli 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met eerste aflevering van de

orgelzomer door Jan Hage 17.00 uur Domkerk en Pandhof: muziek aan vooravond van Le Grand Départ 19.30 uur Nicolaaskerkhof, oecumenische openluchtviering

Johannescentrumgemeente voor zoekers en zieners

www.johannescentrum.nl In juli gaan we door met het Marcusevangelie, Marcus vertelt ons een ‘story’, meer specifiek ‘his story’ Hij wil ons iets zeggen wat hem achteraf bezien heeft geraakt. We kijken, hoe de verhalen van toen omgezet kunnen worden naar ons leven van nu. Stel nu eens dat wij in dezelfde positie als de leerlingen zouden verkeren, onwetend wat voor man Jezus nu eigenlijk is. Hoe zouden wij dan reageren op de woorden en daden van die Jezus? Door de ogen van de omstanders kijken ook de lezers met een vragende blik naar Jezus: ’Waar haalt hij dat allemaal vandaan? Wat is dat voor wijsheid die hem gegeven is?’ Of die van de Schriftgeleerden, nadat Jezus een verlamde man zijn zonden had vergeven:“Hoe durft hij dat te zeggen? Alleen God kan immers zonden vergeven.” Of de vragen van Jezus zelf als reactie op het onbegrip van de leerlingen: “Begrijpen jullie het dan nog niet? Zijn jullie dan zo hardleers? Jullie hebben ogen, maar zien niet? Jullie hebben oren, maar horen niet?” Zouden wij zo veel beter in de gaten hebben gehad

Zaterdagmiddagmuziek met vierde aflevering van de orgelzomer door Hayo Boersema orgelzomer door Piet van der Steen (organist Ste Gertrudis) zaterdag 25 juli 15.30 uur Domkerk,

vrijdag 31 juli 12.30 uur Jacobikerk, eerste lunchconcert van zomerorgelserie met Diederik Bos

zondag 5 juli 9.30 uur Domkerk, dienst begint eerder vanwege Le Grand Départ (start Tour de France) om exact 13.10 uur vanaf de Jaarbeurs; kerken deze ochtend moeilijk- of geheel onbereikbaar 17.00 uur Nicolaïkerk, evensong als afsluiting van Le Grand Départ - met voorganger Sytze de Vries woensdag 8 juli 10.00 uur Museum Catharijneconvent, rondleiding (vanuit Wilhelminakerk) ‘Het geheim van de Middeleeuwen’ vrijdag 10 juli 19.30 uur Wilhelminakerk, filmavond ‘Samba’ zaterdag 11 juli 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met tweede aflevering van de orgelzomer door Olivier Penin uit Parijs

* De prachtige ruimte van de Jacobikerk, waar deze zomer weer prachtige orgelklanken te horen zijn.

zaterdag 18 juli 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met derde aflevering van de

* Domorganist Jan Hage bijt het spits af van de Orgelzomer in de Domkerk, op zaterdag 4 juli.

in de stad wie Jezus was dan de leerlingen van toen? Dat is de spannende vraag die op de achtergrond van de verhalen die we de komende weken lezen steeds meespeelt. Zal het ons gaandeweg duidelijk worden wie Jezus is? En – in het verlengde daarvan - wie zijn God is? En - in het licht daarvan- wie wij zelf mogen zijn?

MarcuskerkWilhelminakerk

www.marcus-wilhelminakerk.nl Zondag 5 juli is er vanwege de start van de Tour de France en de te verwachten verkeershinder en geluidsoverlast géén dienst, noch in de Marcuskerk, noch in de Wilhelminakerk. Om 17.00 uur is er een Evensong in de Nicolaikerk. Zie voor meer informatie onder ‘Vespers in Zuidoost’. Zondag 12 juli gaat ds Hans Koops voor. Zondag 19 juli is de voorganger in de Marcuskerk ds Hans Koops. In de Wilhelminakerk is een gastpredikant. Op zondag 26 juli gaat ds Kees Bouman voor. In juli en augustus zijn er geen vespervieringen in de Marcuskerk.

Marcuswijk

Het is u vast niet ontgaan dat op 5 juli de Tour de France in Utrecht start. Utrecht wordt dan volledig afgesloten voor auto- en fietsverkeer en er is aangekondigd dat er veel geluidsoverlast zal zijn van helikopters en de zogenaamde ‘tourkaravaan’. Omdat het voor veel mensen niet mogelijk is om de kerk te bereiken en vanwege het aangekondigde lawaai, heeft het moderamen bij wijze van grote uitzondering besloten de kerkdienst op 5 juli niet door te laten gaan. We wijzen u graag op de oecumenische openluchtviering op 4 juli om 19.30 uur op het Nicolaaskerkhof die door de gezamenlijke Utrechtse kerken wordt georganiseerd. Alle bezoekers uit binnen- en buitenland worden uitgenodigd om samen het geloof in Christus te delen. Met veel muziek geven de Utrechtse kerken op het thema ‘De laatsten zullen de eersten zijn’ een eigen kijk op winnen en verliezen.

Wilhelminawijk

Op woensdag 8 juli kan wie zin heeft, samen met de kring Bijbel en Kunst meegaan naar het Catharijneconvent voor een rondleiding langs de tentoonstelling ‘Het geheim van de Middeleeuwen’. Zelfs als je het museum al kent, zie je tóch met een rondleiding altijd weer iets nieuws. In het kader van het Vriendenlidmaatschap, dat de Wilhelminakerk voor dit jaar gratis ter beschikking heeft, kan dit voor een zeer luttel bedrag. We hoeven alleen de rondleiding zelf te betalen; de toegang tot het museum is gratis.Als u een museumjaarkaart hebt, wordt u verzocht die mee te brengen. We verzamelen die dag om 10.00 uur in de hal van het museum (u moet er dus wel op eigen gelegenheid heen). Opgeven is noodzakelijk, bij [email protected] of 06-1841 9992. Op vrijdag 10 juli is er weer een filmvertoning in de Huiskamer van de Schildersbuurt; zie het bericht elders in dit blad. Op 7 juni is plotseling overleden de heer Lieuwe Hiemstra, op de

JULI 2015

leeftijd van 93 jaar. Hij woonde de laatste drie jaar in huize Tuindorp-Oost, maar daarvoor heel lang met zijn vrouw Henny aan de Adriaan van Ostadelaan. Samen waren ze trouwe kerkgangers in de Wilhelminakerk. Als lid van de Zendingscommissie heeft hij jarenlang zendingskalenders verkocht. In zijn werkzame leven was hij de langste tijd de bakker die overal brood rondbracht voor Do Schat, en als zodanig voor velen een bekende. Lieuwe Hiemstra stond altijd optimistisch en opgewekt in het leven. Klagen kwam in zijn woordenboek niet voor. De beide dochters Anneke en Yvonne hebben van hun ouders alle kansen gekregen om door te leren, iets waarvoor Lieuwe ook heel hard heeft gewerkt. Altijd, maar vooral de laatste jaren hebben Anneke en Yvonne veel zorg en aandacht besteed aan eerst hun beide ouders en later aan alleen hun vader. Wij wensen hen veel sterkte voor de tijd die komt.

Op zondag 5 juli, de derde zondag van de zomer, is ds Dirk Neven de voorganger en Ko Zwanenburg organist. In verband met de Tour de France is er een ochtendgebed met een korte toelichting op de lezingen. De Schriftlezing uit het Oude Testament is Prediker 9: 11 en verder, waarin wij horen: “Wederom zag ik onder de zon, dat niet de snelsten de wedloop winnen (!), noch de sterksten de strijd, noch ook de wijzen het brood, noch ook de schranderen de rijkdom, noch ook de verstandigen de gunst, want tijd en toeval treffen hen allen. Als tweede lezing uit het Nieuwe Testament: 2 Korinthe 12 : 1-10 met het mooie en actuele thema van kracht in zwakheid. Paulus wil in dit stuk uitdragen dat hij als apostel niet wil steunen op wat een leider (of sportheld) populair maakt, maar juist de kracht van Christus werkzaam wil laten zijn in zijn ‘zwakheid’. Als Nicolaïkerk doen we loyaal mee met de Tour de France, in het besef dat sport mensen kan verbroederen, en het ook kansen biedt voor onze stad. Toch mogen, ja moeten wij ook alert zijn op sportverdwazing. Om 17.00 uur is er een Evensong met ds. Sytze de Vries en medewerking van de Vespercantorij onder leiding van Ko Zwanenburg en Berry van Berkum, orgel. Meer informatie over de Evensong staat elders in dit nummer. Op zondag 12 juli gaat ds Eva Ouwehand, geestelijk verzorger bij Altrecht, voor. Berry van Berkum is organist. De lezingen zijn Genesis 1: 24-31 en 2: 18-25. Het thema van de dienst is ‘naar zijn beeld schiep Hij hen’. Eva gaf aan: “Ik ben een inspirerend boek aan het lezen van de Canadese theoloog Janit Soskice en het leek me wel fijn om wat van haar gedachten te delen met de gemeente, want dat soort dingen kan ik bij Altrecht niet echt kwijt.” Op zondag 19 juli gaat ds Barend Wallet uit Houten voor en bespeelt Dick van Dijk de orgels. De lezingen zijn Jeremia 23:1-6 en Marcus 6: 30-44. De lezing uit Marcus 6 past goed in de zomertijd. Jezus gaat met zijn leerlingen naar een plek waar ze alleen kunnen zijn. De boog kan niet altijd gespannen staan, maar toen liep die rustige plaats vol met mensen.

WIJKNIEUWS Die massale toeloop beweegt Jezus. Hij wordt voor hen herder en leraar. de mensen ontvangen en delen. In juli en augustus zijn er op de derde zondag van de maand geen vespers in de Marcuskerk. Zondag 26 juli is ds. Margo Trapman, predikant van de Kogerkerk, Koog a/d Zaan en Zaandijk, de voorganger en Dick van Dijk de organist. De lezingen zijn Jesaja 63: 7-14 en Marcus 6: 45-52. Het gedeelte uit Jesaja is een lied dat Gods goede werken bezingt, God die mensen nabij is. Uit Marcus lezen we het verhaal van Jezus die door de storm over het water naar de boot toekomt. In het Matteüs-evangelie wordt dan verteld dat Petrus naar Jezus toe wil lopen, dat ontbreekt bij Marcus. Bij Marcus ligt het accent op het onbegrip en de hardleersheid van de leerlingen om te bevatten wie Jezus is en wat hij doet. Als een rode draad loopt door beide lezingen de boodschap dat God mensen nabij is en redt uit de nood.

www.nk-utrecht.nl In mei schreven we dat de Nieuwe Kerk werkt aan de vernieuwing van het liturgisch centrum (de ruimte voorin de kerk), maar dat er nog een aantal aanvragen in de fondswerving liepen.We zijn blij dat we kunnen melden dat de verbouwing door kan gaan! Ook de wijkvereniging draagt financieel bij. De verbouwing is nodig, zodat het liturgisch centrum voldoet aan de wensen van deze tijd. De wensen zijn de afgelopen jaren nogal veranderd door bijvoorbeeld minder gebruik van de preekstoel en de aanwezigheid van een muziekgroep. Het ontwerp is van architect Steven van Kooten. Aan het einde van de zomer vindt de verbouwing plaats. De bedoeling is dat het liturgisch centrum in september – na het gemeenteweekend – klaar is voor gebruik. Onze liturgie is in het voorjaar aangepast. Voorheen werden diensten ingevuld op basis van onderdelen die elke dienst standaard terugkwamen. Nu hebben we drie ‘blokken’: Toenaderen, Gods woord en Toewijding. De invulling van de onderdelen hangt af van de boodschap of het thema van de dienst; de rode draad. De boodschap is dus het uitgangspunt en daar zoeken we de passende vormen bij. In juni is er geëvalueerd. Daaruit kwam dat sommige mensen de oude structuur missen. Over het algemeen heeft de aanpassing ertoe geleid dat de diensten veel natuurlijker en vlotter verlopen. Nog steeds worden er veel kinderen gedoopt, bij elkaar tien kinderen in de afgelopen 2 maanden. Het zijn bijzondere diensten, waarin veel gebeurt en waar de doopouders veel kennissen mee naartoe nemen. We oriënteren ons op een andere invulling van de doopdiensten. Voor vragen, e-mail naar scriba@ nk-utrecht.nl

De Groene Kerk gaat niet alleen over energiebesparing en

de inkoop van de koffie, maar ook over het verduurzamen van de leefomgeving van het kerkgebouw. De Tuindorpkerk is in het bezit van een tuin en staat in een redelijk groene omgeving. Tijdens de Groene Kerkdienst hebben de kinderen van de kindernevendienst al hun best gedaan om de omgeving een stukje schoner te maken. Een mooi groen initiatief. De kerkenraad heeft het afgelopen jaar in hoofdlijnen uitvoering gegeven aan de Reisgids voor een kerk met passie, het beleidsplan voor de komende jaren met de eigen identiteitsbeschrijving als uitgangspunt. De belangrijkste thema’s daarin zijn de diensten, de betrokkenheid van jong en oud, kerk en samenleving, pastoraat, leren en bezinnen, beleid en bestuur en communicatie. Natuurlijk stopt dit niet en gaan we als gemeente ook in het komende kerkjaar weer met volle kracht vooruit. Lees meer over de gang van zaken op de website van de kerk, tuindoropkerk.nl Ook de tijdcollecte loopt nog steeds door. Er zijn nog diverse acties gaande en anderen zijn al weer afgerond. Op de website staan een aantal impressies. Leuk om te lezen, zo weet u wat er speelt in en rondom de kerk. En dan is er natuurlijk nog de Tour de France. Dit wielerspektakel raast op zondag 5 juli langs de Tuindorpkerk. De hele omgeving is dan afgezet om de wielrenners vrij baan te geven. De dominee en kerkgangers laten zich echter door al dit wielergeweld niet afschrikken en komen nadat de mannen al lang en breed in Zeeland zijn alsnog bij elkaar. De dienst begint die dag derhalve niet om 10.00 uur, maar om 19.30 uur. U bent van harte welkom. In het weekeinde van 20 en 21 juni heeft de jeugd alvast een voorschot genomen op de vakantie. De 12plus groep heeft het jaar afgesloten met een uitje in het Klimbos en een picknick in het Noorderpark. Al met al weer een geslaagde dag waarop de jeugd elkaar weer eens van een andere kant heeft leren kennen. Ook de achtste groepers hebben het jaar afgesloten. De basiscatechese bij inspirator Jan Wilten is door allen met goed gevolg afgesloten. Tijdens de dienst van 21 juni hebben de 12-jarigen afscheid genomen van de kindernevendienst. Staande bij het grote het orgel werden zij door de gemeente toegezongen. Wat ons nog rest voor de vakantie is het alom gewaardeerde kampeerweekend in het weekend van 26, 27 en 28 juni. Like en share is de opdracht.Wordt vervolgd.

13

workshop. Komt u dus gerust even langs op woensdagavond. Er is altijd iets te doen! Daarnaast komen we ook gedurende de hele zomer op zondag bijeen. Zo is er op zondag 5 juli (i.t.t. veel andere wijkgemeenten vanwege de Tour de France) om 16.30 uur een samenkomst waar onze eigen predikant Marius van Duijn voor zal gaan. Gemeenteleden van andere wijken nodigen we nadrukkelijk uit om deze dag bij ons langs te komen! Op zondag 12 en 26 juli is er een Bijbelstudie bij één van de Havenaren thuis.We beginnen om 10.15 uur. Na afloop eten we met elkaar. Neemt u gerust wat lekkers mee! Op zondag 19 juli is er weer een samenkomst in de Triumfatorkerk om 16.30 uur onder leiding van Marius van Duijn. In de maand juli gaan ook een aantal Havenaren een week naar de New Wine Zomerconferentie (18 t/m 24 juli) in Biddinghuizen. Het thema dit jaar is: ‘Rijk in God’. We hopen en bidden dat zij veel inspiratie zullen opdoen voor het nieuwe seizoen van de Haven!

Zuilen (Bethelkerk en Oranjekapel)

www.protestantszuilen.nl

De Haven

Bethelkerk Ook Zuilen is het eerste weekend van juli slecht bereikbaar in verband met de start van de Tour de France. De kerkdienst op 5 juli is daarom verplaatst naar de avond. De dienst start om 19.00 uur in de Bethelkerk en is in samenwerking met de Oranjekapel. Voorganger is Ds. P.M.W. van der Schans uit IJsselstein. In de middag van 5 juli (vanaf 14.30) is er wel gewoon Kerkcafé, voor ieder die zin heeft in een praatje, een kopje koffie/thee, een spelletje en nog veel meer. Op de kerkdiensten na liggen veel kerkelijke activiteiten stil in de zomerperiode. Juist voor diegenen, jong en oud, die in de zomermaanden behoefte hebben aan contact, wordt de kerk elke woensdagochtend in juli van 9.30 tot 11.30 uur opengesteld. Ook hier gaat het om laagdrempelige ontmoeting en bijvoorbeeld aangevuld met wandelingen of fietstochtjes buiten.

Bij de Haven staan de komende weken in het teken van het motto ‘Gebruik de Zomer!’ Dit betekent dat er in de maanden juli en augustus op woensdagavond iets te doen is in en om de Triumfatorkerk. Op deze manier hopen we op een ontspannen manier in contact te komen met de bewoners van Kanaleneiland. Een groep Havenaren heeft het initiatief genomen om iedere woensdag te tuinieren bij de Triumfatorkerk. Het begint er al prachtig uit te zien! Voor de mensen zonder groene vingers zullen er geregeld andere activiteiten zijn, zoals een picknick, spelletjesavond of kook-

Oranjekapel We fietsen langzaam de zomer in… Ook voor de Oranjekapel betekent dat op zondag 5 juli geen dienst, in verband met allerlei andere fietsactiviteiten. Ook de Bethelkerk is niet te bereiken ’s ochtends en daarom is er daar een avonddienst met ds P.M.W. van der Schans uit IJsselstein (de zoon van Corrie van der Schans-Soede, ons welbekend). De commissie Oranjekapel heeft ervoor gekozen om niet een aparte viering te organiseren in de Oranjekapel, die avond, maar om aan te sluiten bij de viering van de Bethelkerk. Van harte welkom, dus, om 19.00 aldaar! De drie zondagen van juli vieren we met ‘eigen’ mensen. Op zondag 19 en 26 juli met onze wijkpredikant ds Mendie Hofma, en op zondag 12 juli met gemeentelid ds Wilko van Holten.

14

kerk

JULI 2015

‘KidSjes’

REPARATIE

Aan­leveren van advertenties:

[email protected] of telefoneren naar: 030 273 75 40

www.pgu.nu Als u een advertentie elk nummer plaatst ontvangt u 10% korting. Een kleine advertentie van een paar regels (zoals een oproep) bedraagt 15 euro.

INTERGLOBE

Klokkenatelier Jan Haasnoot Voor al uw klokken en barometers (reparatie en verkoop) Vleutenseweg 320, Utrecht. Tel: 030-6034247 www.klokken-barometers.nl

HULPVERLENING www.kinderdienst.nl

Wilt u uw verhaal kwijt? Iets bespreken? Persoonlijk contact? Wij hebben altijd tijd voor een gesprek of chat:

030 - 294 33 44

Reisgidsen

PARTY & EVENEMENTENVERZORGING SINDS 1938

Landkaarten (overzichtskaarten en deelkaarten van - bijna - alle landen ter wereld

BRUISENDE BEDRIJFSEVENEMENTEN ROMANTISCHE HUWELIJKSFEESTEN VERRASSEND ENTERTAINMENT STIJLVOLLE BUFFETTEN EN DINERS Boerderij Mereveld ademt de sfeer van het landelijk leven van rond het jaar 1900 en ligt toch op slechts enkele minuten van Utrecht-centrum. Zoekt u naar een sfeervolle locatie waar vakmanschap en creativiteit het succes van uw bedrijfsfeest, bruiloft of diner garanderen? Wij heten u van harte welkom! Capaciteit 25-500 personen, parkeren geen probleem, makkelijk te bereiken

*

dé website voor leiding van kinder­nevendienst en kinderwoorddienst

• Vertrouwelijk • Anoniem • 24 uur per dag

Boerderij Mereveld

Reisboekhandel

Vinkenburgstraat 7 3512 AA Utrecht telefoon 030-2340401 www.interglobetravel.nl

www.telefonischehulpdienstutrecht.nl



Inlichtingen of documentatie? Belt u ons:

Tel. 030 - 251 47 80

Fax 030 - 254 34 23

Mereveldseweg 9 3584 LH Utrecht www.boerderijmereveld.nl

Steeds op de hoogte blijven van de nieuw verschenen boeken op het christelijk en kerkelijk erf? www.boekentafels.nl

ruimte voor afscheid Veldwade 8 3439 LE Nieuwegein Telefoon 030-2886513

06 - 45 363 220 altinguitvaarten.nl Geertekerkhof 3 3511 XB Utrecht

AL UW WENSEN IN DEZEN KUNNEN VERWEZENLIJKT WORDEN. Gansstraat 128-130 te Utrecht Telefoon: 030 – 2516955

Afscheid. Een mensenleven waardig.

Het overlijden van een dierbare is een ingrijpende gebeurtenis. Gevoelens van verdriet, woede, pijn en gemis strijden om voorrang. In de periode vlak na het overlijden is het soms moeilijk om de gedachten goed op een rij te krijgen. Dan is het goed als er iemand is die u zaken uit handen kan nemen, zonder de regie over te nemen. Voortgekomen uit de Protestantse Kerken in Utrecht zijn de waarden van de kerk nog steeds actueel voor onze dienstverlening. Wij zijn een kleinschalige organisatie, waarin een persoonlijke benadering

centraal staat. Voor directe hulp na overlijden zijn wij persoonlijk dag en nacht telefonisch bereikbaar. PCB Uitvaartzorg heeft ook een InformatieCentrum in Nieuwegein-Zuid aan de Dorpsstraat 6. U kunt zich hier vrijblijvend laten informeren over uitvaartverzorging, nazorg en gedachtenisvormen. Het InformatieCentrum is dinsdag, donderdag en vrijdag geopend van 10.00 tot 16.30 uur. Een afspraak maken op andere dagen of bij u thuis is ook mogelijk. PCB Uitvaartzorg organiseert regelmatig lezingen en exposities. Meer informatie vindt u op: www.pcb-uitvaart.nl.

PCB

UITVAARTZORG David van de Waal · Tineke Ouwerkerk · Liesbeth Kramer · Peter van Bennekom Donaudreef 25 3561 EL Utrecht Dorpsstraat 6 3433 CH Nieuwegein

Telefoon [030] 262 22 44 dag en nacht Telefoon [030] 605 16 30 dag en nacht

www.narratio.nl Het adres voor inspirerende uitgaven, projecten en tijdschriften.

Al

tin

n g U i t va a r t e

in de stad Alle kerkgebouwen zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Kerkgebouwen aangegeven met * zijn voorzien van een aangepast toilet.

JULI 2015

ke rkd i e n s t e n 19-07 10:30 past. M. de Mey; organist+evt. musici/vocalisten: dhr. E.Vliem 26-07 10:30 past. B. van Empel; organist+evt. musici/ vocalisten: dhr.A. van Pelt

protestantse kerken binnen de PGU Bethelkerk *, De M. Keizerlaan Diensten: 10:00 uur 05-07 19:00 Ds. P.M.W. v.d. Schans; NB gewijzigd aanvangstijdstip 12-07 10:00 Ds. Gertine Blom 19-07 10:00 Dhr. B.N. van de Zedde 26-07 10:00 Ds. N.W. den Bok

Oud-Katholieke Parochie Utrecht Ste. Gertrudis,

Domkerk *, Domplein Diensten: 10:30 uur 05-07 09:30 Ds. N.J. de Jong-Dorland 05-07 19:00 vesper 12-07 10:30 Ds. N.J. de Jong-Dorland 12-07 19:00 vesper 19-07 10:30 Ds. H.A. van Olst 19-07 15:30 dienst van het Straatpastoraat 19-07 19:00 vesper 26-07 10:30 Ds. L.J. de Leeuw 26-07 19:00 vesper Evang.-Lutherse kerk (H), Hamburgerstraat Diensten: 10:30 uur 05-07 10:30 Ds. Chr. Karrer 12-07 10:30 Ds. C. van Opstal 19-07 10:30 Ds. H.G.T. Günther 26-07 10:30 Dr. H.C. Donga Evang.-Lutherse kerk (W), De Wartburg Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 Ds. K. Storch 12-07 10:00 Mw. S. Bos 19-07 10:00 ds. C.P. Bouman 26-07 10:00 Dhr. G. Krul Haven, De*, Marco Pololaan Diensten: 16:30 uur 05-07 16:30 Ds. M. van Duijn 12-07 10:15 Open Bijbelstudie, bij een van de leden thuis 19-07 16:30 Ds. M. van Duijn 26-07 10:15 Open Bijbelstudie, bij een van de leden thuis Jacobikerk *, St. Jacobsstraat Diensten: 10:00 uur 05-07 09:30 Ds.W.Vermeulen 05-07 17:00 Ds.A.J. Zoutendijk 12-07 10:00 Ds.A.J. Zoutendijk, doop 12-07 17:00 Prof.A. van de Beek 19-07 10:00 Ds.A. van Campen 19-07 17:00 Ds.A.J. Zoutendijk 26-07 10:00 Ds.A.J. Zoutendijk 26-07 17:00 Ds. C.P. Bouman Janskerk EUG Oek. Studentengemeente *, Janskerkhof Diensten: 11:00 uur 05-07 10:30 Past.M.Milder 12-07 11:00 Mw.T. Peereboom 19-07 11:00 Mw. S. Bos 26-07 11:00 Mw. M. Geurtsen Johannescentrum *, Moezeldreef Diensten: 10:30 uur 05-07 10:30 Ds. E.Treurniet 12-07 10:30 Ds.T.Wolters - viering van Schrift en Tafel, viering samen met de VEG in de Johanneskerk 19-07 10:00 Ds. D. Spee, viering samen met de VEG in de Jeruëlkapel 26-07 10:30 Ds. H.W.Wierda, viering samen met de VEG in de Johanneskerk

Marcuskerk *, Wijnesteinlaan Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 Geen dienst! I.v.m.Tour de France 12-07 10:00 Ds. J.S. Koops 19-07 10:00 Ds. J.S. Koops 26-07 10:00 Ds. K. Bouman Nicolaikerk *, Nicolaaskerkhof Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 Ds. E. Ouwehand 05-07 17:00 vesper, vespercommissie - Ds. S. de Vries 12-07 10:00 Ds. D. Neven 19-07 10:00 Ds. B.Wallet 26-07 10:00 Ds. M.Trapman Nieuwe Kerk, Bollenhofsestraat Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 Dhr. M. van Laar 12-07 10:00 Ds C. van Wieren 19-07 10:00 predikant onbekend 26-07 10:00 Ds. J. Goedhart Oranjekapel *, Amsterdamsestraatweg Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 geen dienst ivm Tour de France 12-07 10:00 Ds.W. van Holten 19-07 10:00 Ds. M. Hofma 26-07 10:00 Ds. M. Hofma Roobolkapel, Corn. Roobolstraat 86 Diensten: 10:00 uur 12-07 10:00 Ds. E.Treurniet 26-07 10:00 Oec. Roobolviering Tuindorpkerk *, Van Rielstraat Diensten: 10:00 uur 05-07 19:30 Ds. B.C.Wieren 12-07 10:00 Ds. P.J. Rebel, dienst van Schrift en Tafel 19-07 10:00 Drs. I. van Keulen 26-07 10:00 Ds. E. Oprel Wijkplaats, de, Johan Camphuijsstraat 101 Diensten: 10:00 uur 05-07 00:00 geen dienst ivm Tour de France 12-07 10:00 Dhr. G.Wolfert 19-07 10:00 Dhr. B.Alblas 26-07 10:00 Dhr. J. Slob

Wilhelminakerk *, Hobbemastraat Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 Ds. M. van Giezen 12-07 10:00 dienst in de Marcuskerk 19-07 10:00 predikant onbekend 26-07 10:00 dienst in de Marcuskerk

andere kerken

Jeruelkapel, Vrije Evangelische *, Ivoordreef Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 mw. J. van Dop, pastoraal werker Stiltecentrum 12-07 10:00 ds T.Wolters, Johannes/VEG, Dienst van Schrift en Tafel 19-07 10:00 ds. E. Spee,VEG/ Johannes 26-07 10:00 ds H.W.Wierda, Johannes/VEG

Andere kerken Baptisten Gemeente Utrecht ‘Silo’, Herenstraat 34-26 Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 Ds.A. Noordhoek 12-07 10:00 Dhr.H. Baas 19-07 10:00 Drs. I. Boef 19-07 10:00 Drs. P. Brongers

Leger des Heils, Schooneggendreef 27H Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 Envoy F. van Zaalen 12-07 10:00 Luitenant Marc Potters 19-07 10:00 Envoy F. Jansen 26-07 10:00 Envoy C. Ossewaarde

Doopsgezinde Gemeente *,

Nederlands Gereformeerde Kerk, Troosterlaan 65 Diensten: 09:30 uur 05-07 09:30 ds. M. Janssens, gezamenlijke dienst in NGK/ Jeruzalemkerk 05-07 17:00 ds. H. de Jong, gezamenlijke dienst in NGK/ Jeruzalemkerk 12-07 09:30 ds.W. G. Rietkerk, gezamenlijke dienst in CGK/ Singelkerk, Heilig Avondmaal 12-07 17:00 ds. M.P. Hofland, gezamenlijke dienst in CGK/ Singelkerk 19-07 09:30 ds. H. de Jong, gezamenlijke dienst in NGK/ Jeruzalemkerk 19-07 17:00 ds. P.Veldhuizen, gezamenlijke dienst in NGK/ Jeruzalemkerk 26-07 09:30 ds. P. Dekker, gezamenlijke dienst in CGK/ Singelkerk 26-07 17:00 CGK-voorziening, gezamenlijke dienst in CGK/Singelkerk

Oudegracht 270 Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 aangepaste dienst i.v.m. de Tour de France 08-07 20:00 Taizé aan de Gracht 12-07 10:00 ds. Margo Trapman 19-07 10:00 ds. Carolien Cornelissen 26-07 10:00 ds.Anneke v.d. Zijpp Geertekerk *, Geertekerkhof Diensten: 10:30 uur 12-07 10:30 ds. F. Kruyne 19-07 10:30 ds.A. van der Zijpp, Do-Re in Do 26-07 10:30 Do-predikant, Do-Re in Do Huis van Vrede, Van Kleffenslaan 1 Diensten: 11:00 uur 14-07 11:00 Dhr. C. Bakker 21-07 11:00 Dhr. G. Bosch 28-07 11:00 Dhr. H. Bouma ICF Utrecht Matthéüskerk, Hendrika van Tussenbroeklaan 1a Diensten: 14:00 uur 05-07 00:00 Ds. C. Molenaar 12-07 00:00 Evang. J. Bonhof 19-07 00:00 Evang. J. Bonhof 26-07 00:00 Evang. J. Bonhof

Oecumenische onderwegkerk Blauwkapel, Kapeldwarsweg Diensten: 10:30 uur 05-07 10:30 past. G.Weersink; organist+evt. musici/vocalisten: dhr.A. van Pelt 12-07 10:30 ds. C.‘t Lam; organist+evt. musici/vocalisten: dhr. H. van IJcken

15

Transwijk, Hof van Transwijk Diensten: 10:30 uur 05-07 10:30 ds. J.C. de Klerk 12-07 10:30 ds. N. Meynen 19-07 10:30 ds. J. Moggré 26-07 10:30 ds. J.E. Riemens Tuindorp Oost, Winklerlaan Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 viering 12-07 10:00 viering 19-07 10:00 dhr. R. Kil 26-07 10:00 viering

Willemsplantsoen 2 Diensten: 10:00 uur 05-07 15:30 past. B.Wallet 12-07 10:00 prof. J.Visser 19-07 10:00 past. B.Wallet 26-07 10:00 past. P. Brommet, H. Jakobus, apostel, medepatroon van de parochie

Zuylenstede, Perudreef 8 Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 ds. N. Meynen 12-07 10:00 ds. J.E. Riemens 19-07 10:00 ds.A. v.d. Schrier 26-07 10:00 dhr.A. Hubers

ziekenhuizen

door-de-week

Ziekenhuizen AZU Stiltecentrum, Heidelberglaan Diensten: 10:00 uur 12-07 10:00 ds. M. van Steenbeek 26-07 10:00 past. M.Wisse

Getijdegebeden in de Domkerk Maandag 7.00 uur Ochtendgebed Maandag t/m zaterdag 12.30 uur Middaggebed

Diakonessenhuis, Bosboomstraat Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 ds. M. Bakema 12-07 10:00 ds. I. Haijtink 19-07 10:00 ds. F. Kruijne 26-07 10:00 ds. F. Kruijne

Zondag en woensdag 19.00 uur Avondgebed

St. Antonius ziekenhuis,

Soestwetering 1 Diensten: 10:00 uur 05-07 10:00 ds. J.J.Tersmette 12-07 10:00 ds. C. van Steenis 19-07 10:00 ds. N.T. Overvliet-van der Veen met koor Gideon 26-07 10:00 ds. C. van Steenis Willem Arntsz Huis, Lange Nieuwstraat Diensten: 10:30 uur 12-07 10:30 past. K. van Roermund 26-07 10:30 ds. L. Meiling

zorgcentra Zorgcentra Bijnkershoek, Van Bijnkershoeklaan Diensten: 15:00 uur 11-07 15:00 Ds. B.Wallet

Kapel Hoog Catharijne Godebaldkwartier Diensten ma. t/m vr.: 12.45– 13.00 u

huwelijken Oud-Zuilen (Slotkapel)

– donderdag 9 juli 2015 – 20:00 uur – Henno van der Roest en Agnieta van der Plaat – ds. Paul Visser

Ermelo (Landgoed Staverden)

– zaterdag 11 juli 2015 – 12:30 uur – Cora Belder en Robin Zeemand – ds. Zoutendijk

LEESROOSTER

Huis aan de Vecht, ‘t,

De komende weken vermeldt het leesrooster van het Nederlands Bij­ bel­genootschap de volgende bijbelgedeelten:

Lichtkring, de, Eykmanlaan Diensten: 17:00 uur 05-07 00:00 er zullen geen zondagse diensten meer in dit verzorgingshuis gehouden worden

zo 5 juli ma 6 juli di 7 juli wo 8 juli do 9 juli vrij 10 juli za 11 juli

Costa Ricadreef Diensten: 19:30 uur 03-07 19:30 ds.Warners

Rosendael, Indusdreef 5 Diensten: 10:45 uur 05-07 10:45 pastor Th Moorman 19-07 10:45 mw A. Boxman Swellengrebel, Burg. F.Andreaelaan Diensten: 10:15 uur 26-07 10:15 Mw.A. van den Berg Tamarinde, Neckardreef Diensten: 10:30 uur 05-07 00:00 geen viering 12-07 10:30 mw. Lam 19-07 10:30 ds. Jurjens 26-07 10:30 mw. Kanis Tolsteeg, Saffierlaan Diensten: 10:30 uur 12-07 00:00 mw.A. van der Schrier 22-06 00:00 mw.A. van der Schrier

2 Kor. 12:1-13 2 Kor. 12:14-21 2 Kor. 13:1-13 Ezechiël 1:1-14 Ezechiël 1:15-28a Ezechiël 1:28b–3:3 Ezechiël 3:4-15

zo 12 juli Ezechiël 3:16-21 ma juli Ezechiël 3:22-27 di 14 juli Marcus 6:1-13 wo 15 juli Marcus 6:14-29 do 16 juli Marcus 6:30-44 vr 17 juli Marcus 6:45-56 za 18 juli Hand. 21:15-26 zo 19 juli ma 20 juli di 21 juli wo 22 juli do 23 juli vr 24 juli za 25 juli

Hand. 21:27-36 Hand. 21:37–22:11 Hand. 22:12-29 Hand. 22:30–23:11 Hand. 23:12-22 Hand. 23:23-35 Jesaja 63:1-6

zo 26 juli Jesaja 63:7-14 ma 27 juli Jesaja 63:15-64:2 di 28 juli Jesaja 64:3-11 wo 29 juli Jesaja 65:1-7 do 30 juli Jesaja 65:8-16 vr 31 juli Jesaja 65:17-25 za 1 aug Psalm 15

16

kerk

JULI 2015

kerk stad in de

JULI 2015

Tenstoonstelling Helmantel geopend

kerk in de stad IS EEN UITGAVE VAN DE PROTES­TANTSE GEMEENTE UTRECHT EN VERSCHIJNT MAANDELIJKS REDACTIE Elly Bakker, Sietske Gerritsen, Arie Moolenaar, Frans Rozemond (DMO) en Agnes Stekelenburg HOOFDREDACTEUR Peter van der Ros REDACTIEADRES Margaretha van Parmadreef 14 3561 SR Utrecht telefoon 2737 540 e-mail: [email protected]

* Opening van de expositie in het noordertransept (foto Bram Schriever). Bram Schriever Op zondag 21 juni is de tentoonstelling Helmantel in de Domkerk onder grote belangstelling geopend. Tot 13 september is de tentoonstelling te bezichtigen in de dagelijks opengestelde Domkerk. Henk Helmantel (1945) is geboren in Westeremden, waar hij nu nog steeds woont en werkt in zijn museumboerderij ‘De Weem’. De vermaarde Helmantel expo­ seerde op talrijke plaatsen in binnen- en buitenland. Zijn liefde voor de middeleeuwse architectuur wordt ook in de Domkerk getoond met onder andere twee schilderijen van de Utrechtse Pieters­kerk. Daarnaast zijn er interieurs te zien van andere kerken en klooster. Ook zijn er stillevens van hem in de Domkerk.

De prachtige doeken van Hel­ mantel komen bijzonder mooi uit in de oude gotische Domkerk. Helmantel zelf was hiervan ook zeer onder de indruk. In de DomShop is het boek ‘Een leven lang schilderen en verzamelen’ te koop. Meer dan 190 schilderijen van Helmantel – waarvan 100 nog nooit eerder gepubliceerd – vormen de rug-

Kopij kerkdiensten mailen naar: [email protected]

* Werk van Helmantel. gengraat van dit boek. Daarnaast krijgt zijn fameuze werk- en leefruimte: Mueum De Weem de aandacht als­ mede de collecties die ze herbergt. Een unieke inkijk in een leven vol van kunst, bewondering, bouwen, schilderen en verzamelen. Schilder uit roeping Henk Helmantel (1945) is in het Groningse Westeremden ge-

WIJKCORRESPONDENTEN

boren. Helmantel, de tuinderszoon die als kind ademloos bij zijn eerste museumbezoek naar de indrukwekkende doeken van Rembrandt keek, wist het zeker: hij zou schilder worden. Hel­ mantel bezocht de academie in Groningen en zette zich met dagelijkse vlijt aan het werk in zijn atelier. Helmantel groeide uit tot één van de belangrijkste schilders van ons land.

In het kader van de Culturele Zondag The Battle was de Nicolaïkerk op zondag 21 juni het strijdtoneel van een Bijbelquiz, die samengesteld was door het Nederlands Bijbelgenootschap. De Bijbel in Gewone Taal stond centraal in deze quiz. De vragen betroffen onder anderen personen in de Bijbel (vraag 21: Elske ontmoet Elisabet) en een vergelijking met andere Bijbelvertalingen zoals die van de Startbijbel, Het Boek en de (Herziene) Statenvertaling. Onder leiding van Ruth Peetoom, de vorige predikant van de Nicolaïkerk en nu landelijk voorzitter van het CDA, namen zes groepen van vijf tot zes per-

Bram Schriever Eglise Wallonne (Pieterskerk): Grietje Hofman EUG Oekumenische Studentengemeente (Janskerk): Rik Boonstra De Haven: Wilma Wolswinkel Jacobikerk: Hester van de Kaa Marcus-Wilhelminawijk: Anne-Marie Rutgers Nicolaïkerk: Steven Slappendel Nieuwe Kerk: Harmen van Doorn Johannescentrumgemeente: Anneke de Klerk Utrecht West: Jade Haakman-Vening Tuindorpkerk: Jan Verkerk Zuilen: (Oranjekapel) Annemieke Schuur(Bethelkerk) Marloes Dankers. SLUITINGSTIJD Tien dagen voor verschijning, berichten negen dagen voor verschijning 10.00 uur.

* Koos Stekelenburg (links) van de tentoonstellingscommissie en Henk Helmantel tijdens de opbouw van de tentoonstelling (foto Pieta van Beek).

Steven Slappendel

Citypastoraat Domkerk:

ADMINISTRATIE Margaretha van Parmadreef 14

Een mooie kennisstrijd in de Klaaskerk  sonen, voornamelijk leden van de Klaaskerk, deel aan de strijd.  De ‘Super-mix’, een groep met twee jonge kinderen en vier oudere gemeenteleden, waren echt super en scoorden 34 van de 40 vragen goed en behaalde daarmee de eerste prijs: de eeuwige roem en een fles Tour-wijn (niet voor de kinderen). Na een gezellige afronding werd het strijdtoneel weer opgeruimd en vertrokken we weer in vrede met meer kennis van de Bijbel (in Gewone Taal). * Ruth Peetoom neemt de bijbelquiz af (foto Steven Slappendel).

3561 SR Utrecht telefoon 2737 540 [email protected]. Voor een abonnement op Kerk in de Stad vragen wij per adres een bijdrage van 30 euro per jaar in de productie- en verzendkosten. Elk jaar ontvangt u in september een acceptgiro om de betaling te voldoen. ADVERTENTIES Margaretha van Parmadreef 14 3561 SR Utrecht telefoon 2737 540 Tarief op aanvraag, sluitingstijd tien dagen voor verschijning. Aanleveren van advertenties: [email protected]. BANKRELATIE Kerk in de Stad te Utrecht NL37INGB0000766042 GRAFISCHE VERZORGING theologische uitgeverij Narratio®, Gorinchem www.narratio.nl