UROLOGIE
Laparoscopische verwijdering van de nier (kijkoperatie) BEHANDELING
Laparoscopische verwijdering van de nier (kijkoperatie) Tijdens uw bezoek aan de poli Urologie heeft uw arts u verteld dat uw nier verwijderd moet worden. Hij heeft voorgesteld dit met een kijkoperatie te doen. De medische term voor een kijkoperatie in de buik is laparoscopie; ‘laparos’ is Latijn voor ‘buik’, ‘scopie’ betekent ‘kijken’. In deze folder kunt u nog eens rustig doorlezen wat deze ingreep precies inhoudt.
Wanneer moet een nier verwijderd worden?
Wat is een kijkoperatie? Bij een kijkoperatie wordt in principe hetzelfde gedaan als bij een ‘gewone’ operatie: de arts neemt een ziek orgaan weg of herstelt een probleem in het lichaam. Alleen hoeft hij bij een kijkoperatie geen grote snee in de buik te maken.
Het kan nodig zijn om een nier te verwijderen als er sprake is van een van de volgende afwijkingen: • een niet-functionerende nier die klachten veroorzaakt: een pusnier of schrompelnier • een tumor in de nier • andere afwijkingen zoals nierstenen, infectie, cysten etc.
Waarom een kijkoperatie? Een kijkoperatie is technisch lastiger dan een gewone operatie, omdat de arts als het ware van een afstandje door kleine gaatjes moet opereren. Ook kan de operatie wat langer duren dan een ‘gewone’ operatie. Maar een kijkoperatie heeft verschillende grote voordelen: • De arts kan tijdens de ingreep veel beter alle details van het lichaam zien doordat alles door de camera wordt vergroot. Hierdoor kan de operatie nauwkeuriger
Symptomen Een niet-functionerende nier hoeft geen klachten te geven, maar kan pijn of een ontsteking veroorzaken. Als u een niertumor hebt, dan merkt u daar in het begin meestal niets of weinig van. Maar in een later stadium kan er bloed in de urine zitten of krijgt u pijn in de nierstreek. Ook kunt u last hebben van moeheid, koorts, gewichtsverlies en lusteloosheid. 1
Hoe verloopt uw ingreep?
uitgevoerd worden, waardoor de patiënt aanzienlijk minder bloed verliest en het resultaat beter is. • Bovendien heeft de patiënt tijdens de ingreep minder narcosemiddelen nodig, ook al duurt de ingreep soms langer. • Het herstel gaat in het algemeen sneller en hierdoor is het ziekenhuisverblijf korter. Dit komt in het bijzonder door de kleinere wondjes, waardoor de patiënt ook minder pijn heeft. Eenmaal thuis zal het herstel in het algemeen ook sneller verlopen. • Daarnaast zijn de wondjes - en dus ook de littekens - kleiner dan bij een gewone operatie.
De arts verwijdert uw nier via een laparoscopische operatie, dus via een kijkoperatie in uw buik. Dat gaat als volgt: eerst blaast de uroloog uw buik op met koolzuurgas (CO2) om meer ruimte te maken tussen de verschillende organen. Dat maakt het mogelijk om veilig te opereren. Koolzuurgas is volstrekt onschadelijk. Daarna plaatst de uroloog drie tot vijf buisjes in uw buik, via kleine sneetjes van een halve centimeter tot een centimeter lang. Omdat hij uw nier verwijdert, kan het nodig zijn een sneetje wat groter te maken. Daar moet de nier immers doorheen kunnen. Aan één van de buisjes zit een kleine camera, zodat de uroloog op een televisiescherm kan zien wat hij doet. Door de andere buisjes brengt hij de instrumenten in waarmee hij opereert. Het opereren zelf gebeurt dus ook helemaal via het televisiescherm, vandaar de naam ‘kijkoperatie’. Aan het einde van de ingreep laat de arts het koolzuurgas uit uw buik lopen. Daarna maakt hij de wondjes dicht. Soms wordt er voor enkele dagen een wonddrain achtergelaten: dat is een slangetje waardoor het wondvocht afloopt.
Slaagt een kijkoperatie altijd? Soms blijkt bij een kijkoperatie dat er toch een ‘open’ operatie nodig is. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de uroloog het orgaan of de belangrijke bloedvaten niet goed in beeld kan krijgen. Dit kan komen doordat er veel verklevingen zijn door eerdere operaties, door overgewicht of doordat de bloedvoorziening naar het orgaan of de ligging van het orgaan afwijkt. Het belangrijkste is dat de operatie goed en veilig gebeurt met zo min mogelijk risico’s. Wanneer de uroloog niet 100% zeker is van hoe ‘de vork in de steel’ zit, zal hij toch een ‘open’ operatie doen.
Zijn er complicaties mogelijk? Bij elke ingreep, hoe klein ook, kunnen er problemen optreden. Na een kijkoperatie kunnen net zoals na een ‘gewone’ operatie een nabloeding of een wondinfectie voorkomen. Kort na de ingreep kunt u, door
2
U wordt op de dag van de operatie opgenomen. Een dag voor de operatie wordt u gebeld door de afdeling Opname. U hoort dan hoe laat de ingreep plaatsvindt.
Kort voor de operatie krijgt u een operatiepak aan. Ook krijgt u een zetpil paracetamol. Hierna brengt een medewerker van de patiëntenvervoersdienst u in het bed naar de operatieafdeling. U stapt daar over op een ander bed en wordt naar de operatiekamer gereden. Van de anesthesist (de verdovingsarts) krijgt u een infuus (een dun plastic slangetje in een bloedvat) waardoor de narcose, vocht en eventuele medicijnen worden toegediend.
Eten en drinken
Na de operatie
Als u ‘s ochtends wordt geopereerd, dan mag u vanaf 24.00 uur niet meer eten. Wel mag u nog heldere vloeibare dranken hebben (water, thee met of zonder suiker, bouillon, appelsap, druivensap en limonadesiroop). Als u ’s ochtends geopereerd wordt, dan moet u vanaf 06.00 uur ’s ochtends nuchter blijven. Dat betekent dat u vanaf dat tijdstip ook niets meer mag drinken. Wordt u ’s middags geopereerd, dan mag u nog een licht ontbijt, bijv. een beschuit met een kopje thee. Vanaf 10.00 uur ’s ochtends mag u niets meer eten en drinken. Ook roken raden wij af.
U wordt na de operatie wakker op de uitslaapkamer van de operatie-afdeling. U hebt dan een aantal slangetjes in uw lichaam. Dit zijn: • een blaaskatheter. Dit is een hol, flexibel slangetje dat in uw blaas zit. Door het slangetje loopt uw urine uit de blaas. De katheter wordt na een paar dagen verwijderd. • een infuus waardoor u vocht krijgt toegediend. Dit wordt de dag na de operatie verwijderd als u zelf voldoende eet en drinkt. • (eventueel) een wonddrain. Dit is een slangetje in de wond waarmee wondvocht wordt afgevoerd. Afhankelijk van de hoeveelheid wondvocht, bepaalt de uroloog wanneer de drain verwijderd mag worden. • (eventueel) een zuurstofslangetje in uw neus. Hierdoor krijgt u zuurstof toegediend. • (eventueel) een pompje waarmee u zelf de pijnstilling kunt regelen (PCA-pomp: patiënt controlled analgesia).
prikkeling door het gebruikte koolzuurgas, pijn aan uw schouder hebben. Ook kan het voorkomen dat andere organen beschadigd worden. Maar dit gebeurt heel zelden.
Uw opname
De dag van de opname U meldt zich op de afgesproken tijd en plaats in het ziekenhuis. Een afdelingsverpleegkundige vangt u daar op en vertelt u nog eens wat er precies gaat gebeuren. Ook krijgt u een folder met afdelingsinformatie en een bezoekerskaart. ‘s Ochtends krijgt u nog een injectie tegen trombose (stolsels in uw bloed). Totdat u weer naar huis gaat, krijgt u deze injectie elke dag. 3
na de operatie niet te zwaar te tillen, geen zwaar huishoudelijk werk te doen en niet te sporten. Ook kunt u de eerste periode nog moe zijn als gevolg van de ingreep.
Wanneer u voldoende wakker bent en het gaat goed met u, halen afdelingsverpleegkundigen u op en brengen ze u weer terug naar uw kamer. Uw contactpersoon wordt dan gebeld en hoort hoe het op dat moment met u gaat.
Na ongeveer 2 weken komt u terug op de polikliniek voor nacontrole en wordt de weefseluitslag besproken van de patholoog-anatoom. Als u hechtingen hebt, worden deze verwijderd. De verpleegkundige komt regelmatig bij u kijken. Als u pijn hebt of misselijk bent, zeg dit dan tegen de verpleegkundige. Zij zal u daar medicijnen voor geven.
Tot slot Uw behandelend uroloog of arts-assistent bespreekt de verdere gang van zaken na de behandeling met u. Hebt u na het lezen van deze folder nog vragen? Leg die gerust voor aan uw behandelend arts. U kunt hiervoor de poli Urologie bellen. De contactgegevens vindt u in het grijze adreskader achterin deze folder.
Hoe verloopt het herstel? De pijn die u hebt, zal na een kijkoperatie veel minder zijn dan na een ‘gewone’ operatie, omdat u immers geen grote buikwond hebt. U kunt de eerste dagen nog wat misselijk zijn, in uitzonderlijke gevallen duurt dit langer. In het algemeen kunt u de dag na de operatie weer eten en drinken en kunt u even uit bed komen. Ook kunt u als gevolg van de ingreep blauwe plekken krijgen in uw zij. U hoeft waarschijnlijk veel korter in het ziekenhuis te blijven dan wanneer u een ‘gewone’ operatie had gehad. U wordt zo’n vijf tot zeven dagen opgenomen in het ziekenhuis. Het volledige herstel zal normaal gesproken ook veel sneller gaan dan na een ‘gewone’ operatie. Om de wonden goed te laten herstellen, adviseren wij u wel om de eerste zes weken 4
St. Antonius Ziekenhuis T 088 - 320 30 00 E
[email protected] www.antoniusziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp 088 - 320 33 00 Urologie 088 - 320 25 00
Locaties en bezoekadressen
Ziekenhuizen
Poliklinieken
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn)
St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein
St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern
5
Meer weten? Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
URO 28/05-’13
Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis
