Kijkoperatie van de schouder Artroscopie
mca.nl
Inhoudsopgave
Wat is een kijkoperatie?
3
Een gezonde schouder
3
Waarom is een kijkoperatie nodig?
4
Voorbereiding op de kijkoperatie
5
De kijkoperatie
6
Na de kijkoperatie
7
Complicaties
8
Controle
9
Revalidatie en herstel
9
Oefeningen 9 Uw vragen
11
Colofon Redactie:
afdeling orthopedie
afdeling communicatie
Opmaak:
vormgeving MCA
Oplage:
100 / 2e druk
Druk:
Ricoh
Artikelnummer: 180969 / 2015.06 Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van MCA van toepassing, zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting. 2
In overleg met uw orthopedisch chirurg
gedeelte van het schouderblad. Dit is
krijgt u binnenkort in Medisch Centrum
het schouderdak of acromion. Tussen het
Alkmaar (MCA) een kijkoperatie van
schouderdak en het sleutelbeen zit het
de schouder, oftewel een artroscopie.
AC-gewricht (zie afbeelding: A).
In deze folder vindt u uitleg over deze ingreep en het herstel na de operatie.
Wat is een kijkoperatie? Artroscopie betekent letterlijk kijken (scopie) in een gewricht (artros). Bij een kijkoperatie maakt de orthopedisch chirurg 2 of 3 sneetjes aan de zij- en achterkant van uw schouder. Met behulp van instrumenten onderzoekt de orthopedisch chirurg de precieze oorzaak van uw schouderklachten en stelt de definitieve diagnose. Als dat mogelijk is, wordt uw schouder al tijdens de kijkoperatie behandeld.
Een gezonde schouder De zogenoemde schoudergordel bestaat uit de bovenarm, het sleutelbeen en het schouderblad. Het schoudergewricht bestaat uit de kop van de bovenarm en de kom van het schouderblad (zie
Voor- en achteraanzicht van de schouder met het
afbeelding: B). De bovenkant van deze
AC-gewricht (A) en schoudergewricht (B)
kom wordt begrensd door het bovenste 3
Kijkoperatie van de schouder
Rotatorcuff
Scheur in de rotatorcuff
Doordat de kom klein en de kop groot
Een scheur in de rotatorcuff kan ontstaan
is, is de schouder zeer beweeglijk. Dat is
door:
ook de reden waarom de beide botdelen
• een ongeluk of een val (trauma)
weinig steun bieden aan elkaar. Pezen,
• chronische irritatie: dit komt vooral voor
banden en spieren moeten ervoor zorgen
bij regelmatig terugkerend bovenhands
dat de botdelen goed bij elkaar blijven.
werk
De spieren rond het schoudergewricht worden gezamenlijk de rotatorcuff ge-
Een scheur kan tijdens de kijkoperatie
noemd. Deze rotatorcuff bestaat uit een
meestal direct worden behandeld. De
gordel van 4 spieren die de verschillende
orthopedisch chirurg bespreekt dit van
schouderbewegingen mogelijk maken en
tevoren met u. Als de kwaliteit van de pees
voor stabiliteit zorgen.
slecht is, is het niet altijd mogelijk om de scheur te hechten. De orthopedisch chirurg haalt dan alleen een stukje van de onder-
Waarom is een kijkoperatie nodig?
kant van het schouderdak af. Daardoor ontstaat meer ruimte voor de pezen en wordt
Een kijkoperatie kan nodig zijn bij: • een scheur in de rotatorcuff (4 schouderspieren) • klachten door bekneld weefsel in de
de pijn uiteindelijk minder. Ook is de kans op een nieuwe scheur daardoor kleiner. Impingement syndroom - bekneld weef-
schouder (impingement syndroom): u
sel
wordt alleen geopereerd als u onvol-
Met het impingement syndroom worden
doende of geen baat (meer) heeft bij
pijnklachten bedoeld die veroorzaakt wor-
fysiotherapie en/of behandeling met
den door bekneld weefsel in de schouder.
medicijnen
Het weefsel kan bekneld raken als de ruimte tussen het schouderdak en de kop
Als er een andere reden is voor de
van de bovenarm steeds kleiner wordt.
kijkoperatie, bespreekt uw orthopedisch
Het weefsel kan daardoor minder goed
chirurg dit met u.
bewegen. Het impingement sydroom kan ontstaan door: • verkalking in de pees
4
• slijtage van het AC-gewricht
vorm van verdoving in uw geval het beste
• instabiliteit van de schouder
is. Het is zeer waarschijnlijk dat u algehele
• na een ongeval
anesthesie (narcose) en een zenuwblok-
• ontsteking van kapsel, pees of slijm-
kade van de schouder krijgt. Een zenuw-
beurs
blokkade is extra plaatselijke verdoving van de schouder. U krijgt op de polikliniek
Als u onvoldoende of geen baat (meer)
anesthesiologie de folder ‘Goed voorbe-
heeft bij fysiotherapie, behandeling met
reid op uw operatie’ mee.
ontstekingsremmers of een injectie met corticosteroïden (ontstekingsremmer
Afdeling opname
met pijnstiller), kunt u in overleg met uw
Meteen na het gesprek met de anesthe-
orthopedisch chirurg een kijkoperatie
sioloog gaat u naar de afdeling opname.
overwegen. Er wordt dan een gedeelte
U wordt op de wachtlijst geplaatst en
van de onderkant van het schouderdak
ingepland voor de operatie. U krijgt een
verwijderd. U kunt uw schouder dan weer
indicatie van de wachttijd. Zodra bekend
beter bewegen. Tijdens de operatie kan
is wanneer u geopereerd wordt, krijgt
eventuele verkalking in de pees meestal
u telefonisch bericht van de afdeling
ook verwijderd worden.
opname over de definitieve datum, het tijdstip van de operatie en waar u zich kunt melden. U wordt voor de kijkoperatie
Voorbereiding op de kijkoperatie
1 dag opgenomen op de dagbehandeling chirurgie. Alleen als dat nodig is, blijft u
Anesthesie
een nacht in het ziekenhuis.
U heeft tijdens uw afspraak met de orthopedisch chirurg op de polikliniek in
Pijnstillers
overleg besloten tot een operatie. U gaat
Het kan zijn dat u na de operatie nog pijn
vervolgens meteen langs de polikliniek
heeft. Wij raden u daarom aan om van
anesthesiologie voor een gesprek met
tevoren de pijnstillers paracetamol (500
de anesthesioloog. Dit is een specialist
mg) en ibuprofen (400 mg) in huis te
die verantwoordelijk is voor de verdo-
halen. Deze zijn verkrijgbaar bij uw drogist
ving (anesthesie) tijdens de operatie. De
of apotheek. Zo nodig kan de anesthesio-
anesthesioloog bespreekt met u welke
loog daarnaast nog oxycontin voorschrij5
Kijkoperatie van de schouder
ven. Heeft u hartklachten, nierfunctiestoor-
bij de hoofdingang van MCA. De por-
nissen, maagklachten en/of gebruikt u
tier verwijst u naar de afdeling waar u
bloedverdunnende medicijnen? Dan mag
verwacht wordt. U wordt op de afdeling
u alleen paracetamol gebruiken. Als dit
opgevangen door een verpleegkundige.
onvoldoende helpt, kunt u contact opne-
Zij bereidt u na een kort opnamegesprek
men met uw orthopedisch chirurg.
voor op de operatie: • ze wijst u uw bed
Wat neemt u mee naar het ziekenhuis?
• u krijgt een operatiehemd aan
U neemt het volgende mee:
• ze meet uw bloeddruk en temperatuur
• opnameformulieren
• ze tekent de schouder af
• legitimatiebewijs
• u krijgt een injectie om trombose te
• afsprakenkaart met een actueel registratie-etiket • uw zorgverzekeringspas • alle medicijnen (met verpakking) die u thuis gebruikt
voorkomen • u krijgt een capsule waar u wat slaperig van wordt en 2 tabletten paracetamol voor pijnbestrijding (premedicatie) • ze vult samen met u een checklist in
• een badjas en slippers of stevige schoenen
Waar en door wie wordt u geopereerd?
• makkelijk zittende kleding
U wordt geopereerd op de operatie
• extra ondergoed
afdeling. Vlak voor de operatie brengt de
• iets om te lezen
verpleegkundige u naar de holding. Dit is een voorbereidingsruimte waar u verder
Wij adviseren u om kostbaarheden als siera-
op de operatie voorbereid wordt. Uw per-
den thuis te laten. Het ziekenhuis is bij ver-
soonlijke en medische gegevens worden
lies of diefstal namelijk niet aansprakelijk.
gecontroleerd en u krijgt een extra deken. De medewerkers van de operatiekamer komen u vanuit deze ruimte ophalen. U
De kijkoperatie
wordt geopereerd door een orthopedisch chirurg.
Waar kunt u zich melden? U meldt zich op de dag van de operatie
De ingreep
op de afgesproken tijd bij de portier
De orthopedisch chirurg maakt 2 of 3
6
sneetjes van ongeveer 1 centimeter aan de
wordt er voor de zekerheid een bed voor
zij- en achterkant van uw schouder. De in-
u gereserveerd op de verpleegafdeling
strumenten worden via deze sneetjes in de
orthopedie.
schouder gebracht. De chirurg onderzoekt of de pezen en/of spieren rondom het
Onder begeleiding naar huis
schoudergewricht eventueel beschadigd
Houdt u er rekening mee dat u niet
zijn. Een scheur in de rotatorcuff wordt zo
zelfstandig naar huis kunt. Vraag daarom
mogelijk meteen gehecht. Zo nodig maakt
of een naaste of mantelzorger u in het
de chirurg hiervoor nog een extra sneetje
ziekenhuis ophaalt en naar huis begeleidt.
van 4 tot 5 centimeter aan de zijkant van uw schouder. Als de rotatorcuff niet gescheurd
Mitella
is, verwijdert de chirurg de ontstoken slijm-
U draagt gemiddeld 2 tot 6 weken na de
beurs. De chirurg kan zo beoordelen of er
operatie dag en nacht een mitella (draag-
kalk in de spieren of pezen aanwezig is.
doek). Hoe lang dit nodig is, hangt af
Ook haalt de chirurg een stukje bot van de
van de ingreep. Uw orthopedisch chirurg
onderkant van het schouderdak, zodat de
bespreekt dit met u. De draagdoek onder-
pezen en spieren meer bewegingsruimte
steunt uw arm en geeft de schouder rust.
krijgen. Na de ingreep worden de wondjes gehecht en met een pleister afgedekt. Af-
Leefregels voor thuis
hankelijk van de ingreep duurt de kijkope-
Voor goed herstel van de schouder en de
ratie een ½ tot 2 uur.
wondjes is het belangrijk dat u zich thuis aan de volgende leefregels houdt: • dep de wondjes voor een goede wond-
Na de kijkoperatie
genezing na het douchen goed droog • afhankelijk van de ingreep doet u onder
Als alles goed gaat, mag u nog op de-
begeleiding van de fysiotherapeut
zelfde dag naar huis. Alleen als dat nodig
schouderoefeningen: u krijgt zo nodig
is, blijft u een nacht in het ziekenhuis. Bij-
instructies voor wat u gedurende een
voorbeeld als er een complicatie optreedt
aantal weken wel en niet met uw schou-
of als u veel pijn heeft.
der mag doen • u draagt dag en nacht de mitella: u doet
Als u laat op de dag geopereerd wordt,
deze alleen af voor uw oefeningen 7
Kijkoperatie van de schouder
Eventuele klachten na de kijkoperatie
met een bloedverdunnend middel.
Het kan zijn dat: • u nog (veel) pijn heeft: u kunt daarvoor
Frozen shoulder
de pijnstillers paracetamol 500 mg
Het kan zijn dat de schouder na de
(maximaal 4 keer 2 tabletten per dag)
operatie stijf wordt. Dit wordt een frozen
en eventueel ibuprofen 400 mg (maxi-
shoulder genoemd. Om dit te voorkomen,
maal 3 keer 1 tablet per dag) gebruiken,
krijgt u van uw orthopedisch chirurg spe-
combineer deze pijnstillers zo nodig
ciale oefeningen mee.
met de voorgeschreven oxycontin: maximaal 2 keer 1 tablet per dag • uw schouder en het gebied rondom
Wanneer waarschuwt u het ziekenhuis? Waarschuw het ziekenhuis als:
de wondjes dik en warm aanvoelen: dit
• de wondjes dik en warm worden
wordt geleidelijk minder
• de wondjes gaan lekken
• u bloeduitstortingen (blauwe plekken) heeft bij de wondjes: deze verdwijnen
• uw schouder meer pijn gaat doen • u meer dan 38,5°C koorts krijgt
vanzelf Klachten binnen 24 uur Krijgt u binnen 24 uur na de operatie (een Complicaties
van) deze klachten? Neem dan contact op met de afdeling spoedeisende hulp.
De kans op complicaties is niet groot, maar het kan zijn dat:
Klachten binnen 2 weken na de operatie
• er een nabloeding optreedt
Krijgt u ná de eerste 24 uur (een van) deze
• het schoudergewricht ontsteekt
klachten? Neem dan tot 2 weken na de
• er een huidzenuw beschadigt
operatie contact op met de polikliniek orthopedie. Dat kan op werkdagen van
Trombose
08.30 tot 16.30 uur. Buiten kantooruren en
Er is verder een hele kleine kans op
in het weekend kunt u contact opnemen
trombose. Bij trombose ontstaat een klein
met de spoedeisende hulp.
bloedstolseltje dat een ader in het been verstopt. Om dit te voorkomen, krijgt u voor de operatie een injectie in uw buik 8
Telefoonnummers • polikliniek orthopedie: 072 - 548 25 00 • afdeling spoedeisende hulp: via het algemene nummer: 072 - 548 44 44
• na ongeveer 3 maanden weer sporten en werken (dit hangt ook af van het type werk en sport dat u doet) • vanaf het moment dat u geen mitella meer nodig heeft weer fietsen en auto-
Na de eerste 2 weken kunt u bij klachten
rijden
contact opnemen met uw huisarts. We adviseren u om ook uw verzekering te raadplegen over autorijden na een Controle
operatie.
U komt 2 weken na de operatie voor controle op de polikliniek orthopedie. Uw
Oefeningen
schouder wordt gecontroleerd door een verpleegkundig specialist (VS) of een phy-
U krijgt van uw orthopedisch chirurg
sician assistant (PA). Dit zijn speciaal opge-
oefeningen mee om een frozen shoulder
leide zorgverleners die onder supervisie
te voorkomen. U doet deze oefeningen
van de medisch specialist ook medische
onder begeleiding van een fysiotherapeut
zorg mogen verlenen. U komt 6 weken na
bij u in de buurt. U krijgt bij uw ontslag
de operatie voor controle bij de orthope-
een verwijzing mee. U mag uw mitella al-
disch chirurg die u geopereerd heeft.
leen voor deze oefeningen afdoen.
Revalidatie en herstel Afhankelijk van de ingreep nemen revalidatie en herstel gemiddeld 3 maanden in beslag. Als alles goed gaat mag u: • onder begeleiding van de fysiotherapeut in principe meteen na de operatie starten met oefeningen: volg daarbij de instructies van de fysiotherapeut goed op 9
Kijkoperatie van de schouder
Oefeningen voor de elleboog
Oefeningen voor het schoudergewricht
Oefening 1
Oefening 1
Maak met uw
Ondersteun uw
onderarm een
geopereerde
draaiende bewe-
onderarm met uw
ging: alsof u een
gezonde arm en
sleutel omdraait.
maak cirkelvormige
Houd daarbij uw
bewegingen. Doe
bovenarm tegen
dit elke dag 10 keer
het lichaam. Doe
linksom en 10 keer
dit 10 keer per dag.
rechtsom.
Oefening 2
Oefening 2
Laat de geopereer-
Ga licht voorover-
de arm langs het
gebogen staan en
lichaam hangen.
laat de geopereer-
Houd de bovenarm
de arm ontspannen
met uw gezonde
hangen. Maak met
arm tegen het
de hele arm cirkel-
lichaam gedrukt.
vormige bewegin-
Strek en buig uw
gen. Blijf binnen
elleboog nu zover
uw pijngrens en
u kunt. Doe dit 10
forceer niets. Doe
keer per dag.
dit elke dag 1 minuut rechtsom, en 1 minuut linksom.
10
Uw vragen Heeft u nog vragen over de kijkoperatie? Stel ze dan gerust aan uw orthopedisch chirurg of een medewerker van de polikliniek orthopedie. Dat kan op werkdagen van 08.30 tot 16.30 uur, telefoon 072 - 548 25 00. Vragen van uw naasten tijdens uw opname Tijdens uw (dag)opname kan een familie lid of andere naaste contact met ons opnemen om te horen hoe de operatie verlopen is: • dagopname: dagbehandeling chirurgie, 072 - 548 42 00 • meerdaagse opname: verpleegafdeling orthopedie, 072 - 548 25 40
Bron illustraties: folder ‘Zorg voor beweging - Schouderartrose’ van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging
11
Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar T 072 - 548 44 44
mca.nl
