Laat jouw. vuur de klas aansteken. Draag de fascinatie voor je vak over op leerlingen. Interview met Martine Visser, de nieuwe rector van Calvijn

Nummer 1 | Jaargang 12 | Oktober 2011

Draag de fascinatie voor je vak over op leerlingen Interview met Martine Visser, de nieuwe rector van Calvijn Eerste column van GMR-voorzitter Dirk Oosthoek

Laat jouw vuur de klas aansteken

Colofon

In dit nummer

CVOpen is het huisorgaan van de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO).

 aat jouw vuur L de klas aansteken

Het verschijnt drie keer per jaar en wordt toegestuurd aan ruim 2.300 medewerkers van CVO en aan relaties.

Theatermakers leren Uitgever

docenten om hun

Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs

leerlingen te boeien.

2

te Rotterdam en omgeving (CVO) Henegouwerplein 14, 3021 PM Rotterdam Postbus 2152, 3000 CD Rotterdam Tel. (010) 217 13 99 Fax (010) 411 42 78 E-mail [email protected]

Redactie

Interview met Calvijnrector Martine Visser

Albert Bosma, Nicole Lobbe, Ramona Montfrooij,

‘We moeten samen

Ron van Rossum, Arjen Toet, Nicolette van Velden

nieuwe dingen durven

en Anja de Zeeuw

doen’, is haar devies.

Internet www.cvo.nl

14

Redactieadres Verenigingsbureau CVO t.a.v. redactie CVOpen Postbus 2152 3000 CD Rotterdam

Verder aandacht voor

E-mail [email protected] Eindredactie Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw, Gouda Ontwerp hAAi, Rotterdam Beeld Bas van Houte, Rick Keus, Jos Meester, Taco Meeuwsen, Michelle Muus, Joop Reijngoud, Daniëlle van der Schans,

5

Nieuws van de scholen

6

Rotterdams Reken Effect van start

7

Accent Hoogvliet krijgt praktijkgebouw met stoere uitstraling

8

Nieuws van de scholen

12

De (CVO)pen aan een gast: Petra Verspui

13

In gesprek met Hans van der Meulen

16

Boeken door CVO’ers

17

Training crisisinterventie door Accent Onderwijsondersteuning

18

Raad van Toezicht: ‘De linksback van CVO’

20

Column door Dirk Oosthoek

20

Nieuws van de scholen

23

Personalia

24

De hobby van Richard Loef

Kees Trappenburg e.a. Coverfoto Rick Keus Druk Quantes Artoos, Den Haag Aan dit nummer werkten mee: Karin van Breugel (tekst van breugel), De Nieuwe Lijn tekst & communicatie, Marijke Nijboer, Anja de Zeeuw (Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw), Miranda Albers (stagiaire)

Littooij

Een kijkje op Comenius College Rotterdam

Een valse start? De start van een nieuw schooljaar maakt altijd energie los.

Leerlingen ontwikkelen er

Voor een aantal docenten en ondersteunend personeel is het soms

hun talent en het onderwijs

wel weer er even inkomen, zeker na een helaas verregende zomer-

wordt meer maatwerk.

vakantie. Gelukkig missen uitgeruste medewerkers én nieuw bloed

10

in de school – van zowel leerlingen als nieuwe collega’s – zelden hun uitwerking. Wat dat betreft verkeert het onderwijs in de gelukkige positie dat het zichzelf ieder jaar opnieuw kan uitvinden. Welke andere sector kan dat zeggen?

Nieuwe docenten krijgen introductie op Melanchthon

Het is Nederland de laatste decennia voor de wind gegaan.

Beginners trainen

nieuws: aan deze periode is helaas een einde gekomen.

vaardigheden die ze

Daar hoeft u de krant maar voor open te slaan. De rek is eruit

meteen de volgende

en dat betekent dat de overheid fors moet bezuinigen.

Ieder jaar liet ons land mooie groeicijfers zien, wat heeft geleid tot een welvaartsverbetering voor vele medelanders. Ik vertel u niets

dag kunnen toepassen.

22

Realistisch gezien moet ook het onderwijs een bijdrage leveren aan deze noodzakelijke ombuigingen. De vraag is alleen hoe we dat moeten bereiken, in een tijd waarin de eisen die aan goed onderwijs worden gesteld, alleen maar toenemen. Dat geeft een verhoogde prestatie- en verantwoordingsdruk tot gevolg. Hier wordt het onderwijs weliswaar beter van, maar het vergt forse investeringen in mensen, tijd en kapitaal.

Een nieuw jasje Verrassend veel lezers vulden dit voorjaar de online lezersenquête in: 455 personen, oftewel 17 procent van het totale aantal geadresseerden. Hartelijk dank!

« Ook in financiële zin lopen het onderwijs en de samenleving flinke schade op. »

Deze lezers gaven de inhoud van CVOpen gemiddeld het cijfer 6,6 en

De overheid heeft een aantal bezuinigingen op het onderwijs voor-

de vormgeving een 7,3. Voor verbetering vatbaar waren onder andere

gesteld. Ik maak me zorgen, omdat het samenspel van de voorgestelde

de keuze van de onderwerpen – die kunnen meer liggen op het niveau van de

bezuinigingen gezamenlijk een grotere negatieve impact op de samen-

docenten op de werkvloer. Ook het opiniërende karakter kan sterker; CVOpen

leving blijken te hebben dan de afzonderlijke ombuigingen op het

wil geen ‘grote p.r.-show van positief nieuws’ zijn. Daarom is er een nieuwe

eerste gezicht doen vermoeden. Bovendien zijn de gevolgen het meest

columnist gestrikt: Dirk Oosthoek, voorzitter van de Gemeenschappelijke

ingrijpend in de vier grote steden (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en

Medezeggenschapsraad (GMR). Verder zullen vaker minpunten van

Utrecht, ‘de G4’). Ook in financiële zin lopen het onderwijs en de samen-

ontwikkelingen genoemd worden. Kortom, de redactie houdt zoveel mogelijk

leving flinke schade op. De negatieve gevolgen van de ombuigingen

rekening met de uitkomst van het onderzoek. De lay-out is eveneens opgefrist.

komen op onze samenleving af en leveren aanzienlijke kosten op.

Daardoor sluit het blad beter aan bij de gerestylde website, www.cvo.nl

Kortom, beïnvloeding van de te maken keuzes is essentieel en Per schooljaar zullen er voortaan geen vier, maar drie nummers verschijnen.

broodnodig. CVO maakt zich dan ook hard de politiek goed voor

Veel lezers gaven aan prijs te stellen op digitale informatie. Die komt er:

te lichten om verkeerde keuzes te voorkomen. Bezint eer gij begint,

tussen de CVOpen-nummers in publiceert CVO een digitale nieuwsbrief.

of: Een goed begin is immers het halve werk!

Daarin komt actueel nieuws, en informatie over personeelsbeleid en personalia. Begin december staat de eerste editie gepland. Reacties en tips zijn altijd welkom bij de redactie. Wilt u aandacht voor

Wim P. Littooij,

iets dat op uw school speelt, of moet u iets van het hart, laat het weten

voorzitter van de Raad van Bestuur van

op het redactiemailadres: [email protected]

de Vereniging voor CVO te Rotterdam en omgeving



C V Open

Oktober 2011

« Het inspireren van leerlingen is een enorme winst. » Ruben Blom, speechcoach bij Speech Republic

Ruben Blom van Speech Republic adviseert een Amerikaanse opstelling, en legt uit waarom die succes heeft.





2

C V Open

Oktober 2011

Speech Republic leert docenten om meer te inspireren

Laat jouw vuur de klas aansteken Weg met die overbekende tips voor spreken

Een stevige hand en blauwe, vorsende ogen die rustig de tijd nemen om het bezoek te taxeren. Ruben Blom (27) is gewend om

in het openbaar: niet met je handen friemelen,

te observeren. Hij kwam rechtstreeks van zijn opleiding tot theaterregisseur naar Speech Republic. Op zijn opleiding leerde

je publiek aankijken en variatie aanbrengen

hij acteurs zo te begeleiden, dat ze op het toneel beter overkomen. En nu doen hij en zijn collega’s datzelfde met politici, ondernemers,

in je toonhoogte. Het Amsterdamse bedrijfje

advocaten en leraren. Speech Republic geeft trainingen Inspirerend Lesgeven aan docenten, maar bedient daarnaast ook klanten met

Speech Republic doet dit soort aanwijzingen

klinkende namen zoals Ernst & Young, KPN, ING en het ministerie van VROM. Het bedrijf is gevestigd in de Theaterfabriek,

af als bijzaak. Je publiek boeien, dát is waar

een creatieve werkplaats in het noordoosten van Amsterdam die sterk doet denken aan de Rotterdamse Schiecentrale.

het om draait. Hoe doe je dat? Een belangrijke

Afkijken bij Amerikanen

vraag voor iedereen die dagelijks voor een

Oprichter Bas Mouton (39) coachte aanvankelijk collega’s binnen

kritisch publiek staat in zijn of haar klaslokaal.

de VVD, waarin hij actief was. Dat bracht hem zo’n zeven jaar geleden op het idee om het bedrijf te stichten. Ook bezorgde

Ruben Blom van Speech Republic adviseert

het hem een spraakmakende eerste klant die nog steeds af en toe langs komt voor coaching: premier Mark Rutte. De twee andere

een Amerikaanse opstelling, en legt uit waarom

werkneemsters zijn Daniëlle Veneman (33, musicalster) en Monique van der Werff (29, theatermaker).

die succes heeft.

Het viel Mouton op dat Amerikanen de beste sprekers zijn op internationale congressen. Hij reisde naar Amerika om uit te zoeken waarom. Nu leert Speech Republic haar cursisten om zich vooral wat Amerikaanser op te stellen op het spreekgestoelte. Die eigenschappen waar wij Amerikanen om verfoeien, maken hen juist tot zulke goede sprekers. Amerikanen zijn oppervlakkig (ze bewandelen geen zijpaden); narcistisch (ze vertellen de zaal leuke, relevante verhalen over hun privéleven); overdreven (ze zijn aanstekelijk enthousiast), en arrogant (ze claimen de waarheid in pacht te hebben, en daarom luistert hun publiek).





3

C V Open

Oktober 2011

« Laat een docent economie voorbeelden geven van ondernemers die risico's durven nemen. » Links Bas Mouton, oprichter van Speech Republic. Hij schrijft ook driewekelijks een column voor VK Banen.

Veilige sfeer

Jouw fascinatie overdragen

Een goede spreker, zeggen ze bij Speech Republic, bouwt

Belangrijk is ook dat je als spreker een levendige relatie hebt

allereerst een relatie op met z’n toehoorders. De sfeer in de klas

met de inhoud van je boodschap. Docenten moeten natuurlijk

moet veilig en respectvol zijn. Blom: ’Als je een leerling voor

het lesprogramma afwerken en bevorderen dat leerlingen goede

schut zet, verbreek je het verbond met de klas. Zorg bovendien

cijfers halen. Maar als het lukt om hen daarbij te inspireren,

dat je niet alleen corrigeert, maar ook laat weten wat er wél goed

is dat enorme winst. Blom: ‘Wat worden de leerlingen er in hun

gaat.’ Wanneer dat in goede tijden al met de klas besproken is,

leven beter van als ze jouw vak goed volgen? Als jij je fascinatie

zijn daarna eventuele problemen gemakkelijker aan te kaarten.

voor je vak weet over te dragen, snappen zij beter wat er voor

‘Je moet leerlingen betrokken houden bij het leerproces.

hen te halen is.’ Laat een docent economie, die het belangrijk

Dat lijkt misschien tijdrovend, maar op termijn bespaart

vindt dat ondernemers risico’s durven nemen, z’n les dus vooral

het je veel tijd; de leerlingen gaan namelijk voor je werken.’

doorspekken met voorbeelden daarvan. Daarnaast, zegt Blom, blijven verhalen veel beter hangen bij je toehoorders, wanneer jij er verhalen doorheen weeft die iets

« Anekdotes helpen om elementen uit je les neer te zetten. »

over jou vertellen. Een voorbeeld? Vanochtend zat Blom in de trein. Een hem onbekende vrouw die naast hem zat, stootte hem aan. ‘Ze zei: mag ik je iets laten zien? Een bevriende kunstenaar had op haar verzoek een kunstwerk gemaakt met als thema ‘liefde’. Ze had hiervan een foto ontvangen op haar smartphone en zei: dit is iets wat gedeeld moet worden. Het waren drie kleine pentekeningen

Docenten worden tijdens workshops voor de groep gezet.

van een jongen en een meisje. Eerst staan ze naast elkaar, daarna

Ze presenteren dan een stukje van een les. Aan de hand daarvan

ontstaat er contact en op de derde tekening pakt de jongen

werken de cursusleiders met hen aan een betere presentatie.

de hand van het meisje. Heel simpel, maar beeldschoon.’

Tijdens een recente workshop Inspirerend Lesgeven vertelde

Blom: ‘Zo’n anekdote kun je gebruiken om te staven hoe belang-

een lerares hoe moeilijk ze haar puberale ‘publiek’ vindt.

rijk het is om dingen die je zelf interessant vindt, te delen.

Ze willen niet luisteren, zei ze; je merkt aan alles dat ze liever

Natuurlijk haal je het niet met alleen maar leuke verhalen.

ergens anders zouden willen zijn. Blom: ‘Die overtuiging had

Maar anekdotes helpen om elementen uit je les neer te zetten.’

impact op de manier waarop zij voor de klas stond.’ De rest

De ongebruikelijke aanpak van Speech Republic levert wel eens

van de cursisten speelde een klas en de lerares stond ervoor,

wat weerstand op, volgens Blom. ‘Een oudere docent zei dat dit

met de opdracht om de pubers een reeks complimenten

indruiste tegen wat hij had geleerd. Hij wilde onze aanwijzingen

te geven. ‘Haar eigen weerstand verdween. Je zag haar ineens

best een keer toepassen, om ons ongelijk te bewijzen.

contact maken. En daarna klonk het stukje instructie dat we

Later belde hij: hij had nog nooit zoveel respons op een les

haar lieten geven ook anders.’

gekregen.’ [Marijke Nijboer]





4

C V Open

Oktober 2011

Nieuws Leerlingen Marnix Gymnasium terug op het Henegouwerplein

van de scholen

Spijbel-sms gaat verzuim tegen

Dertig leerlingen uit klas 4 van het Marnix Gymnasium zetten woensdagmorgen 24 augustus een belangrijke stap in de geschiedenis van hun school: ze keerden terug naar het gebouw aan het Henegouwerplein waar hun voorgangers vijftig jaar lang les kregen (periode 1927-1977).

Te laat komen en spijbelen is steeds Het schoolgebouw van het Marnix Gymnasium aan de Essenburg-

minder aantrekkelijk op Melanchthon

singel is te klein geworden, vertelt conrector Vincent Haringa.

Kralingen. De school trekt samen met

‘Ouders en leerlingen zien dat we goed onderwijs bieden, dat blijkt

de leerplichtambtenaren de touwtjes aan.

uit de Inspectie-rapporten. Vandaar dat we groeien. Dit jaar stijgt

) en arban (links Dennis Mah van n ee , en riensv Olger van G enaren. bt am ht ic pl de twee leer

het leerlingaantal van 550 naar bijna 600 leerlingen, en daar is ons

Melanchthon Kralingen doet mee aan de Leerplicht-Plusaanpak

gebouw niet op berekend. Daarom zijn er aan het Henegouwerplein

van de gemeente Rotterdam. Ouders krijgen nu dezelfde dag

twee lokalen gereedgemaakt voor lessen. We zijn blij met deze

nog een sms’je over het spijbelen van hun zoon of dochter.

tijdelijke oplossing, die tot stand kwam in overleg met CVO.’

Na drie keer te laat komen gaat er een brief naar de ouders. Na twaalf keer moeten leerling en ouders op gesprek komen

Pauze

bij de leerplichtambtenaar. En na achttien keer hangt de leerling

Het Marnix Gymnasium hoopt in overleg met de gemeente

een werkstraf boven het hoofd via Bureau Halt, of krijgen de ouders

Rotterdam een definitieve oplossing te vinden op het eigen terrein.

een proces-verbaal.

Dat is belangrijk, want het volgend schooljaar wordt een groei verwacht naar 650 leerlingen. Leerlingen uit de leerjaren 4-6 krijgen

Dennis Maharban, adjunct-directeur van de vestiging Kralingen,

aan het Henegouwerplein met name theorielessen. ‘De lessen zijn zó

vertelt dat de afdeling Leerplicht zijn school aanwees voor het

gepland dat de leerlingen in een pauze naar het Henegouwerplein

‘pluspakket leerplicht’, in het kader van het programma ‘Aanval op

kunnen fietsen of lopen. Dan gaat er geen lestijd verloren.

Uitval’. ‘Leerplicht vond het verzuim onder de leerlingen groot en

Ook hebben we zoveel mogelijk tussenuren in het rooster voor

ook het aantal telaatkomers aanzienlijk. Vorig schooljaar hadden we

leerlingen en docenten voorkomen.’

ongeveer 100 meldingen van spijbelen – daar zitten recidivisten bij –, op een totaal van 312 leerlingen. Er zijn in 9 gevallen HALT-

Lessen ANW

taakstraffen opgelegd of waarschuwingen gegeven. We willen dit

De eerste lessen die de Marnixleerlingen op het Henegouwerplein

schooljaar zakken naar 75 meldingen. Vandaar de spijbel-sms-dienst

volgden waren voor algemene natuurwetenschappen (ANW).

en ook een (parttime) absentiecoördinator op school. Zij zorgt onder

Docente Pascal Oevering mocht het spits afbijten.

andere voor een nauwkeuriger administratie en een beter overzicht.

Rector Stytia de Leeuw heette de leerlingen bijzonder welkom.

Maandelijks kijken we als team terug op het verloop.’

Ook het CVO-bestuur en bureau besteedden er aandacht aan: de leerlingen kregen een traktatie en de Marnixvlag wapperde

Een van de twee vaste leerplichtambtenaren is eens per twee

op het plein voor het gebouw.

of drie weken op school aanwezig en evalueert de stand van zaken met het team. Ook spreekt ze met leerlingen, als dat nodig is. ‘Verder houdt ze prikacties: dan staat ze onaangekondigd voor de deur en controleert of alle leerlingen aanwezig zijn en op tijd komen.’ ‘We hopen dat leerlingen ervan leren, zodat uitval en achterstand in het leerproces worden voorkomen. We merken dat de samenwerking van school en leerplichtambtenaar effect heeft. Leerlingen weten dat ze in de gaten gehouden worden. Ouders praten positief over onze aanpak.’ [Anja de Zeeuw]

Marnixleerlingen nemen de lokalen in gebruik die hun voorgangers in 1977 verlieten.





5

C V Open

Oktober 2011

‘Een muzieklerares legde haar leerlingen uit wat hele, halve, en kwart noten zijn. Ik woonde die les bij, en zei na afloop tegen haar: je gaf ook een rekenles.’ Met dit voorbeeld toont Gerrit Elings, directeur onderwijs van CSG Calvijn, aan dat in veel vakken rekenen aan bod komt en dat docenten zich hier meer bewust van kunnen zijn.

Rotterdams Reken Effect van start Gerrit Elings is sinds kort ook projectleider

‘Omdat de gemeente geld stak in het Taal

Gerrit: ‘Dat de overheid strengere eisen

Reken Effect van de Rotterdamse school-

Effect, kon het CED een opdracht krijgen

stelt en dat er referentieniveaus zijn weten

besturen CVO, BOOR en LMC. Deze drie grote

voor onderzoek en advisering. Als gevolg van

we ondertussen allemaal. Maar wat kun je

besturen sloten eind augustus een convenant:

de bezuinigingen is daar geen geld meer voor.

doen in de klas? Welke mogelijkheden zijn er?

het ‘Rotterdams Reken Effect’. Doel ervan

De afspraak in het convenant is dat scholen

Dat zijn de vragen die momenteel leven.’

is de rekenprestaties van leerlingen te

en besturen zelf de toetsresultaten analyseren

verbeteren. Daarvoor maken de besturen de

en interpreteren, en waar nodig ondersteuning

resultaten van hun vestigingen in Rotterdam

inhuren.’

zichtbaar. Ook stemmen ze de rekenaanpak

(Anja de Zeeuw) Zie voor informatie over Rotterdams Taal Effect

af met het primair en middelbaar beroeps-

Zelf kennis delen

onderwijs. Het streven is de Rotterdamse

De besturen en scholen nemen ook zelf het

leerlingen de wettelijke referentieniveaus

kennis opbouwen en kennis delen ter hand.

voor rekenen te laten halen.

Dat begint met vragen als: Wat is er allemaal

Het Rotterdams Reken Effect is dit school-

al? Wat kunnen we doen? Van welke slimme

jaar een pilot. Is die succesvol, dan wordt

aanpak kunnen we leren?

de opbrengsten van de toetsen en interventies

het project in 2012-2013 voortgezet.

Gerrit hoopt dat in de docentenkamers

in 2010-2011 op de CVO-scholen. Daaruit

het gesprek over rekenen begint. ‘Praat met

blijkt dat er progressie is te constateren.

elkaar over hoe je bepaalde zaken aanbiedt.

De brugklassers op deze locaties deden het

‘Op taalgebied is er de afgelopen jaren veel

Standaardiseer bijvoorbeeld de manier van

bij de tweede toets over het algemeen beter,

gebeurd, denk aan het taalgericht vakonderwijs,

delen bij wiskunde en economie. Met name

zowel bij het onderdeel woordenschat als bij

het inzicht dat bij elke vakles taal een belang-

zwakke leerlingen hebben daar baat bij.’

tekstbegrip. Wel zijn er verschillen merkbaar

rijke rol speelt. Verder heeft het Rotterdams

Ook geeft hij de tip dat docenten voortgezet

per locatie. De besturen BOOR en LMC

Taal Effect al het nodige teweeggebracht.

onderwijs en primair onderwijs elkaar

hebben ook ieder zo’n rapport ontvangen.

Dat willen we ook bij rekenen, waarvoor veel

bezoeken en gast-rekenlessen geven op

Deze maand verschijnt de stedelijke samen-

minder is ontwikkeld.’

elkaars scholen.

vatting. De 63 scholen wisselen nu in zeven

Maatwerk

CVOpen 11-2, december 2010, p. 1

Progressie dankzij Taal Effect

Het CED heeft een rapport uitgebracht over

clusters uit welke acties werkten op hun

Net als voor taal maken brugklassers twee rekentoetsen per schooljaar: een nultoets in

Om kennis te delen op Zuid organiseren

het najaar, en een volgtoets in het voorjaar.

de scholen voortgezet en primair onderwijs

Uit de tweede toets blijkt de vooruitgang

daar samen een miniconferentie over reken-

om zijn kennis op dit terrein zoveel mogelijk

in de tussenliggende maanden.

onderwijs. Die vindt plaats op woensdag-

over te dragen aan scholen, vertelt José

Meer dan bij het Taal Effect is het Reken

middag 23 november op Calvijn Juliana in

Hofman, senior beleidsadviseur van CVO.

Effect maatwerk, waarbij scholen zelf

de Talingstraat. Een rekenexpert van het CPS

‘Docenten leren bijvoorbeeld: hoe analyseer ik

initiatieven nemen.

verzorgt de inleiding en geeft daarna een work-

een toets? Hoe formuleer ik een handelings-

shop. De projectgroep Reken Effect organiseert

advies dat duidelijk is voor collega’s? En hoe

Het CED is er niet direct bij betrokken, vooral

dit najaar ook een rekenconferentie die gericht

zorg ik ervoor dat het nageleefd wordt?’

om de kosten beperkt te houden, zegt Gerrit.

is op de praktijk van de klas.





6

C V Open

school en waarom.

Nieuw is dat het CED een cursus ontwikkelt

Oktober 2011

Nieuwbouw voor Accent Hoogvliet Met de instroom van twee groepen (van zestien leerlingen) per jaar bereikt Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet volgend jaar waarschijnlijk het maximum van ongeveer 150 leerlingen.

Praktijkgebouw met stoere uitstraling Het huidige gebouw van Accent Hoogvliet, een voormalige basisschool aan de Max Havelaarweg, krijgt als uitbreiding een praktijkgebouw. Dit gebouw komt los naast het bestaande gebouw te staan. Zo kan het bestaande gebouw over een paar jaar vervangen worden door nieuwbouw. De school verwacht het praktijkgebouw te kunnen betrekken met ingang van het nieuwe schooljaar 2012-2013. Accent en CVO hebben op basis van de onderwijsvisie een huisvestingsvisie geformuleerd voor zowel de nieuwbouw als het bestaande gebouw. VMX Architecten uit Amsterdam ontwierpen een toegankelijk, open, transparant en flexibel geheel dat ook voorziet in contact met de buitenruimte. De uitstraling is stoer. Het praktijkgebouw huisvest straks de leerwerkplaatsen Metaal, Zorg & Welzijn, Handel & Administratie en Magazijn. Daarnaast komen er een drama/toneellokaal, een handvaardigheidlokaal, kantoren, een docentenkamer en een reprowerkplaats.

Groene omgeving De kas-achtige overkapping over het entreegebied van het oude schoolgebouw gaat dienstdoen als aula. Is het mooi weer, dan kan het dak opengeschoven worden. De schooltuin, kruidentuin en groene omgeving vormen de basis voor een lunchroom/tearoom voor buurtbewoners en andere bezoekers. Het ‘heien’ is inmiddels begonnen: 68 palen van 24 meter lang worden in de grond geboord in plaats van geheid. Dit om de overlast voor de leerlingen tot een minimum te beperken. De aannemer streeft ernaar om het gebouw wind- en waterdicht te hebben voor de kerstvakantie. Op Youtube staat een animatie van het nieuwe gebouw: Een toegankelijk, open, transparant en flexibel geheel dat ook voorziet in contact met de buitenruimte.

www.youtube.com/watch?v=uVmpE6GOE08 [Ruud de Weger en Arjen Toet]





7

C V Open

Oktober 2011

Nieuws Opnieuw sollicitatieproject Calvijn Groene Hart Op Calvijn Groene Hart (Barendrecht) bieden de docenten Nederlands leerlingen voor de zesde keer een sollicitatieproject aan als praktische opdracht. De leerlingen solliciteren in viertallen naar dezelfde vacature. Ze schrijven een sollicitatiebrief met een curriculum vitae en ook een stuk over het bedrijf of de organisatie waar ze solliciteren. Tijdens een sollicitatieavond hebben de leerlingen een gesprek van een half uur met de sollicitatiecommissie van drie mensen uit het bedrijfsleven van Barendrecht en omstreken. Na de gesprekken horen de kandidaten van de commissie wie van de vier de baan heeft gekregen. Alle leerlingen krijgen feedback op hun schriftelijke en mondelinge presentatie en bij een hapje en een drankje worden tot slot de ervaringen van de avond gedeeld. Elk jaar weer blijkt het voor de leerlingen een belangrijk leermoment. De gesprekken zijn soms namelijk heel confronterend. Veel leerlingen komen met rode oortjes uit de lokalen waar de gesprekken plaatsvonden.

Masterclass door Gregory Page

Verkorte mavo-havoroute op Comenius aantrekkelijk

De singer/songwriter Gregory Page bezocht Angelus Merula

Het aantal brugklasleerlingen

doorzettingsvermogen hebben en

in Spijkenisse tijdens de Europese promotietoernee van zijn

dat aangemeld is voor het

gecoacht willen worden bij hun

nieuwe cd ‘My true love’. Hij gaf dinsdag 27 september

schooljaar 2011-2012 op het

studie. De ouders van leerlingen

een masterclass Songwriting aan 44 examenleerlingen havo

Comenius College is gestegen

in de pre-havoroute en de school

en vwo van de vestigingen Angelus Merula en Blaise Pascal

ten opzichte van vorig jaar.

gingen een samenwerkings-

die eindexamen doen in muziek.

Er stroomden tachtig leerlingen

overeenkomst aan. Ze beloofden

méér in dan in augustus 2010.

elkaar zowel op school als thuis

De leerlingen schreven zelf de tekst en muziek voor hun song,

De groei is vooral te merken

een stimulerende leeromgeving

in de stijl van de luisterliedjes van Page. Gregory Page en zijn twee

op de vestigingen Lijstersingel

te bieden.

bandleden gaven tips en adviezen. ’s Avonds traden ze ook nog op

en Nieuwerkerk, de twee scholen

voor een besloten gezelschap van leerlingen, ouders en docenten.

waar ook de zogeheten Nieuwe

Op 15 november kunnen ouders

Comenius Mavo (NCM) van

een eerste avond bijwonen van

Floris Yperlaan, muziekdocent op Angelus Merula, en

start ging. In de pre-havoroute

de Comenius Ouder Academie.

Bas van Houte, zijn collega op Blaise Pascal, begeleidden

van de NCM startten twee

Die vindt plaats op de vestiging

de leerlingen op weg naar de masterclass.

volle klassen met in totaal

Nieuwerkerk. Het onderwerp is:

53 leerlingen.

‘Leervaardigheden en rubrics ’.

Meer informatie op www.penta.nl > Blaise Pascal

Gerrit Jan Miedema, directeur van

Advies van Gregory Page krijg je niet elke dag.





8

De pre-havoroute biedt leerlingen

Accent Praktijkonderwijs Capelle,

met een mavo/havo-advies onder

is door rector Hans Neven

andere de kans om na drie jaar

aangetrokken als projectleider

pre-havo door te stromen naar

voor de Nieuwe Comenius Mavo

havo-4. Daarmee winnen ze een

en de Comenius Ouder Academie.

jaar vergeleken met de traditionele

Hij zet hier drie dagen per week

overstap na mavo-4 naar havo-4.

de schouders onder, samen met

De route is bedoeld voor leerlingen

de teamleiders, docenten en de

die meer theoretisch willen leren,

mentoren van de pre-havoroute.

C V Open

Oktober 2011



van de scholen @VO vervangen door SOM

Woensdag carwash-dag op Accent Capelle

Nu ook huiswerk op leerlingportaal

Leerlingen van Accent Praktijkonderwijs Capelle kunnen het branchecertificaat halen, waarmee zij zich officieel ‘aankomend autopoetser’ mogen noemen. Per jaar kiezen ongeveer tien leerlingen voor deze richting en zowel de leerlingen als de klanten en stagebedrijven zijn enthousiast. Voor een klein bedrag zien auto’s er weer uit als nieuw. De carwash bestaat al vijf jaar,

Applicatiebeheerder Arjan Westerveld zorgde ervoor dat op

maar voldoet sinds een jaar aan alle milieueisen, waaronder

alle vestigingen van PENTA college CSG het nieuwe leerling-

een vloeistofdichte vloer. Daarnaast is er flink uitgebreid; er is

informatiesysteem SOM werd ingevoerd.

nu plaats voor drie auto’s. Wat is SOM? Auto’s kunnen elke woensdag

SOM betekent Service op Maat. Het is een leerlingadministratie-

van 9.00 uur tot 14.30 uur

programma en -informatiesysteem ineen. SOM is ontstaan uit

gewassen en gepoetst

de samenwerking van twee bedrijven die al een administratie-

worden aan Wisselspoor 2

programma hadden ontwikkeld voor het voortgezet onderwijs:

in Capelle aan den IJssel.

Simac met @VO en My@VO, en Topicus met Vocus. Voor het gezamenlijke programma is de naam SOM bedacht. Het is de opvolger van @VO dat aan het eind van het schooljaar stopt, en heeft voor een groot deel dezelfde functionaliteiten. @VO was verouderd en het wordt niet doorontwikkeld. Toch is het pakket heel anders, dus het vergt veel inzet en tijd om het te laten werken. Wat zijn jullie eerste ervaringen? Van links naar rechts: Tjeerd Visser, technisch, onderwijsassistent biologie, docent en vakhoofd biologie Boris Borger, docent biologie Bernard Klok, en Sylvia Navarro, stagiaire technisch onderwijsassistent, met de publieksprijs uit Spijkenisse.

Mensen moeten altijd aan een nieuw programma wennen. Alles moet opnieuw worden ingericht. Je krijgt eerst altijd een beetje gemor, maar uiteindelijk is het een product dat verbeteringen oplevert. Zo is er nu niet langer sprake van twee delen in het programma, een voor de administratie (@VO) en een voor docenten en mentoren. SOM is één programma, dat is veel duidelijker. Het is bovendien gebaseerd op de laatste technologie en veel gebruiksvriendelijker.

Biologieleerkrachten winnen milieuprijs

Wat merken leerlingen ervan? De vakgroep biologie van PENTA college CSG Blaise Pascal heeft

Niet heel veel, want de informatie

‘Het Groene Lint’ weten te bemachtigen op donderdag 26 mei.

– roosters en cijfers et cetera –

Het Groene Lint is een publieksprijs van de Milieugroep Spijkenisse

blijft hetzelfde. Qua opmaak ziet

voor personen die iets extra’s doen op het gebied van natuur, milieu

het er iets anders uit. Nieuw is wel

of duurzaamheid. Dit jaar werd het dagelijks motiveren van leer-

dat de docent huiswerk kan invoeren

lingen om meer bezig te zijn met natuur en milieu bekroond met

in een SOM-module. Dat wordt

de prijs. De inwoners van Spijkenisse stemden namelijk massaal op

ook zichtbaar op het leerlingportaal.

de vakgroep biologie. Ook de ‘Groene Lint Commissie’ bewonderde [Anja de Zeeuw]

het werk van de docenten. De vakgroep biologie spoort hiermee ook andere scholen aan om meer aandacht te hebben voor natuur en milieu.





9

Applica tiebehe erder Arjan Wester veld

C V Open

Oktober 2011

Nieuwe rubriek Niet alle vestigingen van CVO-scholen krijgen evenveel aandacht in CVOpen. In deze rubriek bezoekt oud-CVO-medewerker Dideri Mattijsen een vestiging van een CVO-school. Een dagdeel lang laat ze zich rondleiden en vertellen wat er uniek is aan deze locatie. In het dagelijks leven is Dideri nog steeds betrokken bij het onderwijs. Ze woont in Rotterdam.

Een kijkje op

Comenius College Rotterdam Een mavo/havo-vestiging aan de Kromhoutstraat, Rotterdam-Alexander

Wat is het bijzondere van deze school? Docenten in de docentenkamer reageren zonder aarzeling: ‘Dat het een kleine vestiging is, waardoor je iedereen goed kent. Niet alleen kennen we alle collega’s, we kennen ook alle leerlingen. Dat komt doordat wij als docenten overal actief bij betrokken zijn: de inschrijving gebeurt door docenten of teamleiders, in een gesprek met ouders en leerling. Als er bij de intake iets bijzonders is, dan zien en horen we dat direct. We kunnen dan een aanpak op maat opstellen.’

« Een warm gebouw: ons gebouw! » ‘De driehoek leerlingen-ouders-school is voor ons ontzettend belangrijk’, zegt directeur Mark van Sorge (zie foto onder). ‘Voordat de eerste klas in de eerste week op kamp gaat, nodigen wij de ouders op school uit voor een informatiebijeenkomst. Dan zien we elkaar en leren we elkaar kennen. Ouders gaan weg met het gevoel: dit is mijn school, de school van mijn kind. Wij vinden het belangrijk om dat meteen neer te zetten en vast te houden, in het belang van de leerlingen en van de school.’ ‘Onze school kent een prettige populatie, niet zwart, niet wit, heel rijk aan kleur en aan cultuur. Het gebouw is warm, het heeft mooie kleuren, dat doet wat met je, dat geeft een wij-gevoel: het is “ons” gebouw, “mijn”gebouw.’

Streng? Nee, duidelijk! ‘Wij zijn een strenge school,’ zeggen leraren. ‘Streng?’, reageert conciërge Wim Nuhaan. ‘Nee, dat is van 1910. We zijn duidelijk, we bieden structuur.’ En leerlingen beamen dat: ‘Het is hier streng, maar dat is fijn: daardoor is het rustig in de klas en worden wij ook rustig. Er zijn duidelijke regels, en die kennen wij allemaal.’





10

C V Open

Oktober 2011

Structuur blijkt ook uit de begeleiding van leerlingen die structuur in hun denken ontberen. Vier dagen per week zijn er pedagogiekstudenten op school die leerlingen leren plannen. Zij begeleiden ook de gratis huiswerkklas.

Talentontwikkeling Mark van Sorge noemt nog een opvallende eigenschap van zijn locatie. Met een knipoog zegt hij: ‘Ik fiets het nieuwste toppertje er meteen maar in: motivatie en inspiratie versterken door de ontwikkeling van talenten (‘Rotterdam’s got talent’). In leerjaar 1 en 2 nemen leerlingen twee uur per week deel aan workshops om hun talenten te ontwikkelen. Ook in de andere leerjaren wordt intensief aandacht besteed aan de talentontwikkeling van leerlingen op sportief, creatief en sociaal gebied. Sommige leerlingen kunnen bijvoorbeeld ook enorm goed coachen of gasten ontvangen! Onder talentontwikkeling valt verder ook dat wij proberen van leren steeds meer maatwerk te maken, waardoor leerlingen beter gemotiveerd en geïnspireerd raken.’ Als voorbeeld noemt hij dat leerlingen in mavo-3 een versneld traject voor een vak kunnen volgen en in het derde leerjaar dus al eindexamen kunnen doen in bijvoorbeeld Engels of wiskunde. ‘Het bijzondere is, dat je merkt dat dit soort ontwikkelingen een positieve uitstraling hebben naar leerlingen, ouders en personeel. We zijn enthousiast over ons onderwijs en genieten al jaren van de resultaten, met een stabiel slagingspercentage van 96,5 procent.’ Het christelijk karakter van de school komt duidelijk naar voren in vieringen, personeelsbijeenkomsten, en vergaderingen van de ouderraad. De school prikkelt ook om na te denken over de zin van het leven, om een godsbesef mee te geven. ’Wij vragen leerlingen om zichzelf te tonen in de vieringen. Leerlingen schrijven een gedicht, zingen zelfgeschreven liederen. Wij vinden het veel interessanter als leerlingen zelf op het podium komen in een viering en iets vertellen van hun eigen situatie en de kracht die zij daarin hebben gevonden. Dat werkt veel krachtiger dan wanneer docenten het zeggen.’ Hier past ook de samenwerking met een school in Oeganda. De afgelopen twee jaar hebben leerlingen hun maatschappelijke stage voor een deel in dat land gelopen. Het levert diepgaande ervaringen op, waarover de leerlingen op indrukwekkende manier kunnen vertellen.

Gezonde school De school stimuleert dat leerlingen zich bewust worden hoe ze gezond kunnen leven. Dat houdt in: voorlichting over gezond eten en gezond bewegen. Wat merken leerlingen daarvan? ‘Nou, weinig’, zeggen enkele kritische leerlingen. ‘We hebben één keer een presentatie gekregen, en daarna hebben wij er nooit meer iets van gehoord.' ‘Ook op een bruisende school aan de rand van Rotterdam kunnen er altijd dingen beter!’, is Marks reactie. [Dideri Mattijsen] Meer informatie op www.comenius.nl > Unit Rotterdam





11

C V Open

Oktober 2011

De (CVO)pen aan een gast

Petra Verspui:

Wat deed het ertoe? Petra Verspui nam vorige maand afscheid als directeur van de dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS) van de gemeente Rotterdam.

Wat deed het ertoe? Die vraag heb ik mezelf

En dat betekent, veel meer dan ik me al

zijn invloed op zijn omgeving potentieel

gesteld toen ik afgelopen week na ruim vier

bewust was: tijd voor echte dingen.

positief kan zijn. Dat vergt inlevingsvermogen

jaar wegging als directeur van JOS. Ik dacht

Tijd voor echte problemen in plaats van

en een visie op wat mogelijk en passend is.

na over wat ik goed en fout heb gedaan, en

bestuurlijke drukte, echte emoties in

wat het ertoe deed dat ik gedaan heb wat ik

plaats van wolvengehuil in het bos, echte

heb gedaan.

kansen in plaats van afgestofte plannen, en echte mensen in plaats van spelers in

Het aardige van een afscheid is dat mensen

het spel.

je teruggeven wat er voor hen toe deed, wat

« Kortom, er echt zijn. Dat doet ertoe en ik maak er meer ruimte voor. Jij ook? »

voor hen het verschil maakte. Dat zijn dus

Ik vroeg me af wat het zou opleveren.

niet resultaten, mooie projecten, kranten-

Minder kouwe drukte en minder nutteloos

berichten of stomme fouten. Het gevoel dat

gedoe. Tegelijkertijd meer kans op resultaat

Dat betekent niet dat je geen lastige

jij persoonlijk alles doet en laat wat ervoor

en tevens de hevige teleurstelling als

besluiten kunt nemen of niet kritisch zou

nodig is, maakt het verschil voor mensen,

het niet lukt.

mogen zijn.

onderwijs of ouders zijn. Dat je hen echt

Meer energie in de organisatie en daarbuiten,

Sterker nog: dat moet als het nodig is.

begrepen hebt, met hen meeleeft en hen

want je gaat er gezamenlijk voor.

Het gaat erom dat je zorgt dat het begrepen

of het nu medewerkers, mensen uit het

probeert te helpen, ongeacht het resultaat. Iedereen begrijpt dat je niet alles kunt beïnvloeden. Daarna vroeg ik me af hoeveel tijd ik besteed aan dingen die er echt toe doen. ‘Te weinig’,

wordt. Dat geldt van leerkracht tot school-

« Minder kouwe drukte, meer kans op resultaat. »

bestuurder en van medewerker tot directeur JOS. Kortom, er echt zijn. Dat doet ertoe en ik maak er meer ruimte voor. Jij ook?

is mijn conclusie. Ik bedenk al snel excuses,

Wat zou ervoor nodig zijn? Je positie alleen

en dat is eigenlijk alleen een bevestiging dat

benutten om voor elkaar te krijgen wat er

echt keuzes maken voor belangrijke zaken

echt toe doet. Je kunt dan een hoop rituelen

geen sinecure is.

aangaande macht en behoud van positie afschaffen. Tegelijkertijd vraagt dat dat

Ertoe doen gaat over het verschil maken

iedereen zijn positie ziet als een middel

voor mensen in je omgeving, en voor de

en niet als een doel op zich.

onderwerpen waarvoor je verantwoordelijk-

Ik denk dat het grootste verschil wordt

heid draagt.

gemaakt als iedereen zich realiseert dat





12

C V Open

Oktober 2011

In gesprek met…

Hans van der Meulen Hoofd facilitaire dienst bij stafbureau Melanchthon, tot voor kort ook projectmanager bouw Tot voor kort was je ook projectmanager bouw.

Wat doet een hoofd facilitaire dienst?

Welke projecten moeten we kennen?

Als hoofd facilitaire dienst ben ik verantwoordelijk voor alle facilitaire zaken binnen Melanchthon. Bijvoorbeeld het onderhoud

De brugklasvleugel, het atrium en de aula van Schiebroek, het

van onze elf gebouwen en de inkoop van diensten en producten.

nieuwe gebouw van Bergschenhoek en de (ver)nieuwbouw van

Voor de inkoop hebben we vanuit het stafbureau scherpe prijs- en

Mathenesse. Een vierde grote klus bereid ik nu voor: de nieuw-

leveringsafspraken gemaakt met een aantal preferred suppliers

bouw van de mavo. Die verhuist eind 2012 van de Icarusstraat

(voorkeursleveranciers). De scholen plaatsen hun bestellingen

naar locatie Molenvijver.

via een digitaal systeem.

Wat is je rol bij zulke omvangrijke projecten? Je ontzorgt dus de scholen?

Ik ben bijvoorbeeld altijd nauw betrokken bij het opstellen van

Zeker! Scholen moeten zich kunnen bezighouden met hun

een programma van eisen, waarin staat welke technische

primaire taak: goed onderwijs geven. Laten we hen niet belasten

voorzieningen en faciliteiten er nodig zijn. Ook maak ik deel uit

met allerlei oneigenlijke en tijdrovende taken eromheen. Door dat

van het ontwerpteam, dat de onderwijskundige visie van de school

digitale bestelsysteem hebben scholen er nauwelijks werk aan en

vertaalt in het architectonische ontwerp. Tijdens de bouw ben ik

dat beschouw ik als een stukje dienstverlening aan onze interne

de schakel tussen architect, aannemer en school. Die bouwfase

klanten.

wordt afgesloten met de oplevering en ingebruikname.

Kom je veel op de vestigingen?

Is die laatste fase leuk of zit het echte werk er dan op?

Tot een jaar of drie geleden kwam ik vaak op de vestigingen, had

Integendeel, het is heel leuk om in de laatste fase een flinke

veel face to face contacten. De afgelopen jaren ben ik echter nogal

vinger in de pap te hebben. Daardoor kun je echt iets van jezelf

in beslag genomen door een aantal nieuwbouwprojecten en was

kwijt in zo’n gebouw. Ik heb bijvoorbeeld invloed op de kleur,

er minder tijd om mensen persoonlijk te treffen. Inmiddels is een

accenten en het meubilair. Uit die fase haal ik veel energie!

aantal projectmanagementtaken overgedragen aan CVO en kan ik mijn contacten met onze vestigingen weer intensiveren. Dat vind ik heel prettig.

Ben je trots op ‘jouw’ gebouwen? Het geeft mij vooral veel voldoening als ik na de oplevering mensen tref die zeggen: ‘Het is hier geweldig.’ Daar doe je het

Wat zullen de scholen daarvan merken?

uiteindelijk allemaal voor. Ik wil dat de medewerkers van de school

De afgelopen jaren hebben we gezorgd voor een kostenreductie

hun werkomgeving waarderen en er lekker kunnen werken.

en kwaliteitsverbetering. Maar er valt nog veel meer te verbeteren.

Daarnaast wil ik natuurlijk dat de leerlingen zich er lekker kunnen

Ik wil de komende jaren van de facilitaire dienst een geoliede en

bewegen, dat het een fijne plek is om elkaar te ontmoeten.

efficiënte organisatie maken. Mijn handen jeuken!

[Karin van Breugel]





13

C V Open

Oktober 2011

« Als je flink in jongeren investeert, kan dat veel opleveren. » Martine Visser, rector Calvijn





14

C V Open

Oktober 2011

Interview met de nieuwe rector van Calvijn

Martine Visser

‘ Samen nieuwe dingen durven doen’ Martine Visser is sinds een jaar rector van

Hoe denkt u dat te bereiken, in deze tijden van bezuinigingen? Ik heb al onze mensen opgeroepen om het komende half jaar met

CSG Calvijn. Al vlot na haar aantreden kondigde

creatieve ideeën te komen. Het heft in eigen hand te nemen dus. Met elkaar moeten we nieuwe manieren vinden om het onderwijs-

ze een reorganisatie aan: ‘We moeten ons

proces vorm te geven, en die manieren durven uitproberen. Calvijn is nog een vrij traditionele school en met het oude systeem

onderwijs opnieuw vormgeven. Dat is nodig

redden we het op termijn niet. Het idee is dat we ons nog veel meer gaan richten op de individuele behoeften en talenten van kinderen.

om het op langere termijn te redden.’

Doubleren, een jaar overdoen, werkt vaak demotiverend. Misschien haalt het iets uit om leerlingen die onvoldoende presteren een alternatief programma aan te bieden gericht op hun motivatie.

Waarom wilde u deze baan?

Misschien raken ze daar geïnspireerd om toch iets van hun opleiding

Jongeren staan aan het begin van hun leven. Als je flink in

te maken. Kinderen belonen voor hoge cijfers zal de zelfwerkzaam-

hen investeert, kan dat veel opleveren. In de eerste plaats

heid bevorderen, net als ICT-toepassingen waarin leerlingen op

voor henzelf, maar ook voor de maatschappij als geheel.

een speelse manier de stof zelfstandig leren of herhalen.

Voor een aanzienlijk deel van onze leerlingen is een plekje op

De jongeren van nu moet je anders prikkelen dan dertig jaar

onze school zelfs de enige kans die ze krijgen om een goed

geleden. Daarnaast is het van belang dat we eisen durven stellen

leven op te bouwen. Het is erop of eronder. Het doet er dus

aan de leerlingen, aan onszelf en ook aan elkaar. Elk kind is te

toe wat wij doen, en hoe we het doen. Hier kun je het verschil

motiveren, daarvan ben ik overtuigd. We moeten soms alleen beter

maken.

ons best doen om te ontdekken waar ‘dat knopje’ zit.

Bent u de juiste vrouw op de juiste plek?

« Elk kind is te motiveren, daarvan ben ik overtuigd. »

De eerste weken vroeg ik me af of ze me wel nodig hadden. Ik trof zeven sterke locaties aan, met gedreven docenten en stevige directies. Maar een grote scholengemeenschap heeft ook iemand nodig die zich richt op de langetermijnontwikkeling. Een rector zet de strategische lijnen uit, stuurt bij en houdt de gehele kwaliteit van de school in het oog. Dat is mijn rol.

Het tij zit niet mee, dat weet iedereen. Zo worden de budgetten voor

Mijn politieke ervaring uit mijn vorige functies als wethouder in

achterstandsleerlingen verminderd. Natuurlijk hebben wij daar last

Groningen en Almere helpt me om dingen gedaan te krijgen,

van. Toch helpt het niet om stilletjes in een hoekje te gaan zitten

bijvoorbeeld bij de gemeenten.

en het over je heen te laten komen. Als je ondanks de verminderde middelen niet je resultaten op orde krijgt, volgen er keiharde

Wat zijn uw plannen?

sancties vanuit de Inspectie. Daar hebben onze leerlingen niets

Mijn minimale eis is dat we bij de Onderwijsinspectie in het groen

aan. De reorganisatie moet dat voorkomen. Met de beste ideeën

komen te staan. We doen het niet slecht, maar ook nog niet

die binnenkomen gaan we binnen een jaar aan de slag.

goed genoeg. De examencijfers moeten hoger, en we moeten [De Nieuwe Lijn]

toe naar minder zittenblijvers en minder uitvallers.





15

C V Open

Oktober 2011

Boeken door CVO'ers ‘Philippus Melanchthon,

Renate de Wit,

bruggenbouwer’,

‘De zorgcoördinator

onder redactie van

in het voortgezet onderwijs’.

Frank van der Pol

Uitgeverij Acco, Leuven

Uitgeverij Kok, Kampen

171 pagina’s

400 pagina’s

ISBN10: 9033484013 of

ISBN 9789043518529

ISBN13: 9789033484018

prijs € 39,90.

prijs € 23,50.



Philippus Melanchthon revisited

Zorgcoördinator wordt steeds belangrijker

’Als je de jeugd op school verwaarloost, is het alsof je de lente uit

Renate de Wit, beleidsmedewerker en ambulant dienstverlener

het jaar haalt.’ Marjo Huizer, directeur van Melanchthon Schiebroek,

van Accent Onderwijsondersteuning, heeft jarenlang ervaring

gebruikte dit citaat als titel voor haar bijdrage aan een nieuw boek

opgedaan als zorgcoördinator op CSG Calvijn. Ze schreef daarover

over de kerkhervormer Philippus Melanchthon. Marjo en enkele

het boek ‘De zorgcoördinator in het voortgezet onderwijs’.

collega’s schreven over Melanchthons betekenis voor het hedendaagse onderwijs op de gelijknamige school.

Het is in de eerste plaats bedoeld als handreiking voor beginnende zorgcoördinatoren, die ermee direct aan de gang kunnen.

Het boek, getiteld ‘Philippus Melanchthon, bruggenbouwer’, werd op 16 april gepresenteerd tijdens een congres in de Goudse Sint-Janskerk.

De zorgcoördinator leidt het intern zorgteam op scholen voor voortgezet onderwijs en is de spin in het web van de zorgstructuur

Marjo hield een lezing tijdens dit congres. Ze stelde dat Melanchthons

op school. Daarnaast zit de zorgcoördinator in het zorg- en

pleidooi voor Bildung nog steeds een belangrijk element is op haar

adviesteam (zat), waarbij externe hulpverleners aanschuiven.

school. Het gaat immers om vorming in de breedste zin van het

Verder stuurt de zorgcoördinator het proces waarbij ouders en

woord. Scholing, zo merkte Melanchthon op, is niet alleen gericht

externe hulpverleners worden ingeschakeld om samen tot

op kennisoverdracht, maar ook op karaktervorming van de mens.

een aanpak te komen voor de begeleiding van een leerling.

Daarnaast wees hij met nadruk op het belang van taalonderwijs. De vaardigheden die nodig zijn om de aansturende en coördinerende De conclusie van het hoofdstuk is dat Melanchthon nog steeds van

taken goed te kunnen uitvoeren staan uitgebreid beschreven in

grote betekenis is voor het onderwijs. Sinds enkele maanden

het boek. Verder beschrijft Renate een aantal valkuilen en geeft ze

hangt de uitspraak van Melanchthon ook in de hal van de school in

praktische tips.

Schiebroek. Zo worden alle medewerkers blijvend herinnerd aan een groot pedagoog en didacticus. Philippus Melanchthon, de naam

Het boek is tevens geschreven voor schoolleiders. Renate maakt

die de school met ere hoopt te blijven dragen.

duidelijk welke rol een zorgcoördinator zou moeten krijgen binnen het voortgezet onderwijs. De zorgcoördinator wordt volgens haar in de toekomst steeds belangrijker, wanneer passend onderwijs is ingevoerd. Renate doet ook voorstellen voor een heldere positionering van de zorgcoördinator binnen de schoolorganisatie. Het boek besluit met de constatering dat het ‘een prachtige en dankbare baan’ is!

Marjo Huizer gaf een lezing over Melanchthon in de Goudse Sint-Janskerk.





16

C V Open

Oktober 2011

Nieuws

van Accent Onderwijsondersteuning

Training crisisinterventie voor scholen Als school kun je getroffen worden door een crisis of ramp. Bekende voorbeelden daarvan zijn schietpartijen zoals op Columbine High School in de Verenigde Staten en op het gymnasium in de Duitse plaats Winnenden, waarbij vele doden en gewonden vielen. Ook op Nederlandse scholen komen geweldsincidenten en dodelijke ongelukken voor. Hoe moet je dan handelen?

Als school een crisis overleven Tijdens de basistraining ‘Crisisinterventie op scholen’ van Accent

coping-strategieën van mensen passeren de revue. ‘Niet iedereen

Onderwijsondersteuning kunnen zorgcoördinatoren, teamleiders

verwerkt een stressvolle situatie door erover te praten’, helpt

en schoolleiders nagaan wat hun school op dit terrein paraat

Heleen Driece een misverstand uit de wereld. ‘Praten is een sociale

heeft. ‘Als een school goed voorbereid is op een crisis, is de chaos

strategie, en in het onderwijs doen we daar vaak eenzijdig een beroep

minder groot. Een goed draaiboek is het halve werk’, zegt

op. Maar er zijn meer strategieën, zoals je fysiek uitleven (sporten),

psychologe Debora van Os.

rationaliseren, muziek luisteren, een computergame spelen, zoeken

Debora biedt samen met haar collega’s Heleen Driece en

naar de zin van de gebeurtenis. Alle strategieën zijn goed. Als je weet

Hanneke Visser de training van Accent aan. Deze training duurt

welke strategie een leerling gebruikt, kun je daarop inspelen.‘

een middag; daarna is er een verdiepingstraining mogelijk.

Geen ‘witte jassen’

De drie Accent-psychologen stelden de basistraining samen op basis van een vijfdaagse cursus die zijzelf op dit gebied volgden bij

Mentoren hebben een belangrijke rol na een schoolcrisis. Zij zijn

Israëlische en Amerikaanse vakgenoten. De eerste basistraining

bij uitstek de vertrouwenspersonen die een klassengesprek met

vond op 1 juni plaats; collega’s van CSG Calvijn, het Farelcollege

leerlingen kunnen leiden, en zich richten op het vooruithelpen van

en Melanchthon namen eraan deel.

de leerlingen. Accent heeft daarvoor richtlijnen op papier gezet,

De Accent-experts definiëren een crisis als ‘een schokkende

die tijdens de training behandeld worden. De trainers van Accent

gebeurtenis die een grote groep treft’. Hanneke Visser benadrukt

raden de CVO-scholen aan om mentoren te laten oefenen met deze

dat goede voorbereiding begint vóór een incident plaatsvindt.

groepsgesprekken. Overigens raden ze sterk af om in de eerste

Aan de orde komen vragen als: is er een draaiboek op school

dagen na een crisis psychologen in te vliegen die met de leerlingen

aanwezig voor een crisis? Waar ligt het? Wie vormen het crisis-

gaan praten. ‘Geen “witte jassen”, wel een arm om de schouder

team dat de leiding heeft? Zijn er van tevoren duidelijke

door vertrouwde mensen’, is hun devies. Psychologen komen

afspraken gemaakt met de gemeente, de GGD, traumadiensten

pas in een later stadium om de hoek kijken, maar dit is minder

en Slachtofferhulp?

nodig als de eerste opvang goed verloopt.

Overlevingsstrategieën

[Anja de Zeeuw]

Naast de organisatorische, praktische zaken besteedt de training aandacht aan de psychosociale aspecten van het verwerken van

In november houdt Accent Onderwijsondersteuning

een crisis op school. Belangrijk is de veerkracht van mensen aan-

een tweede basistraining.

spreken, zegt Hanneke. Het gaat hierbij om ‘coping’, het omgaan

Meer informatie: www.cvoaccent.nl

met de crisis. Het is belangrijk om problemen te signaleren, maar het is nog veel belangrijker om te weten wat ervoor zorgt dat

Accent Onderwijsondersteuning is onderdeel van Accent;

mensen op de been blijven, hoe mensen overleven. De verschillende

het is het expertisecentrum van CVO.





17

C V Open

Oktober 2011

Raad van Toezicht went aan nieuwe rol Vijf mannen en een vrouw vormen sinds augustus 2006 de Raad van Toezicht (RvT) van CVO. Met hun kennis, competenties en levenservaring controleren en adviseren ze Wim Littooij, die in z’n eentje de Raad van Bestuur van CVO vormt. De Raad van Toezicht zit zes keer per jaar met Wim om de tafel. Een nadere kennismaking met drie RvT-leden: voorzitter Jan van den Bos, Heleen de Haan en Harm Bart.

‘De linksback van CVO’ Bestuur en intern toezicht moeten gescheiden zijn sinds de wet

in het vertrouwen dat ze de nodige informatie krijgen in de vorm

‘Goed onderwijs, goed bestuur’ van kracht is (augustus 2010).

van begrotingen, jaarstukken en verslagen van planning- en

Die regelt de governance, de bestuursstructuur in het Nederlandse

controlgesprekken met schoolleiders. Daar zijn goede afspraken

onderwijs. Jan van den Bos, Heleen de Haan en Harm Bart zijn

voor nodig, stelt ze.

aan hun tweede – en laatste – termijn bezig als toezichthouder.

Afstand houden

Heleen en Jan waren al lid van het ‘oude’ algemeen bestuur van CVO en kunnen de oude en nieuwe situatie goed vergelijken.

Harm Bart, emeritus-hoogleraar wiskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en publicist in internationale wetenschappe-

Momentopname

lijke tijdschriften, haakt daarbij aan: ‘De informatievoorziening is

‘We moesten een omslag maken’, zegt Jan van den Bos, in

inderdaad een heikel punt. Een Raad van Toezicht moet niet voor

het dagelijks leven inspecteur-generaal van het ministerie van

zijn eigen informatie hoeven te zorgen, dan lopen verantwoordelijk-

Sociale Zaken en Werkgelegenheid. ‘Door ervaring snappen we

heden door elkaar. Als toezichthouder moet je ook afstand houden.’

nu onze rol als toezichthouders steeds beter en pakken die ook.

Hij durft ook best een keer lastig te zijn. ‘Snap ik iets niet, dan

In voetbaltermen: eerst liepen we op linksbuiten, nu op linksback.’

schuif ik iets dichter aan bij de stoel van de bestuurder. In het land en wereldwijd zijn er te veel situaties geweest waarin het toezicht in veel opzichten ongelofelijk faalde, bijvoorbeeld in de financiële

« We hebben allemaal ons kennisniveau en

sector. Dat vind ik heel erg, en daar wil ik niet bij horen.’ ‘Vaak wordt “afstand houden” geïnterpreteerd als afstandelijk-

onze ervaring op verschillend terrein. »

heid’, zegt Jan. ‘Maar we dragen CVO allen een warm hart toe. Betrokkenheid zit in de genen van deze club.’



Jans conclusie is een momentopname. ‘We zijn er nog niet.

Kansen

De organisatie, de samenleving en de eisen aan toezichthouders ontwikkelen zich, en onze Raad dus ook. Binnenkort praten

De Raad van Toezicht verdeelt de aandacht over de negen beleids-

we met collega’s in een vergelijkbare organisatie, de Willibrord

terreinen van CVO, onder andere: financiën, huisvesting, leerlingen

Stichting in Utrecht. We willen ervaringen met hen delen.’

en personeelsbeleid. Specifieke risico’s betreffen de financiën

Heleen de Haan, zelfstandig ondernemer in Rotterdam en toe-

– zeker met instabiele overheidsfinanciering –, de protestants-

zichthouder bij (andere) onderwijs-, zorg- en cultuurinstellingen,

christelijke identiteit, de schoolgebouwen, en de positie van CVO

ziet het zo: ‘We hebben allemaal ons kennisniveau en onze

in het maatschappelijk krachtenspel. Jan: ‘Maar de keerzijde van

ervaring op verschillend terrein. Die kwaliteiten zetten we in

de risico’s zijn de kansen. Waar ligt de kracht van ons onderwijs,

voor de opleiding van jongeren. In een onderwijsorganisatie

en hoe benutten we die? Hoe kunnen we nog meer mensen bij

ben je per definitie toekomstgericht bezig. Ook moet je ambitie

onze onderwijsgemeenschap betrekken? Daarover komen we

hebben: wat willen we met elkaar?’ Toezicht houden noemt

dan in gesprek met de bestuurder.’

Heleen boeiend omdat ‘je karakter en persoonlijkheid

‘Het gaat ook het bestaansrecht van CVO in 2020’, zegt Heleen.

terugkomen in de manier waarop je dat doet’. Ze definieert

‘Heeft CVO zijn potentieel op orde?’ Belangrijker overigens dan

haar rol vooral als ‘sparring partner van de bestuurder als

de kwantiteit – veel leerlingen – vindt Heleen ‘dat de kwaliteit

eerstverantwoordelijke’. Toezichthouders kunnen alleen werken

gehandhaafd blijft, dat de kern gezond blijft’.





18

C V Open

Oktober 2011

Van links naar rechts: Jan van den Bos, Harm Bart en Heleen de Haan.

Identiteit

want “misschien blijven ze wel een keer zitten”. Omdat ik zelf

Over de christelijke identiteit van CVO maken de drie gespreks-

uit het onderwijs kom, weet ik dat sommige jongeren een zetje

partners zich zorgen. Identiteit was daarom het thema voor

nodig hebben. Soms blijven ze zitten, maar kunnen ze toch

de jaarlijkse 24-uurs bijeenkomst van Raad van Toezicht en

een hoger schooltype halen. Daarover stel ik vragen in onze

Raad van Bestuur met de schoolleiders van CVO, die eind

vergaderingen.’

september gehouden is met de bekende theoloog Erik Borgman

Sectorcode

als gastspreker. Heleen: ‘Er is al tijden een zekere verlegenheid met het omgaan

De Raad van Toezicht van CVO onderschrijft de verscherpte

met de identiteit. Hoe maak je die manifest? Hoe definiëren we

gedragscode die sinds augustus geldt voor de sector voortgezet

de meerwaarde van christelijk onderwijs? Waarom zou je je kind

onderwijs. Deze code, ‘Goed onderwijsbestuur’, is door

naar een CVO-school doen?’

de VO-raad ontwikkeld en er staan onder andere afspraken

Jan: ‘De christelijke identiteit is zowel iets geestelijks als een

in over openheid en integriteit.

houding van zorgzaamheid en betrokkenheid op onze scholen. Ze zijn daar niet uniek in, maar hebben wel een bepaald stempel.

« Je bent er niet als alles op papier klopt.

Dat willen we vasthouden.’ Harm: ‘In onze missie staat “meer dan het gewone”, een term

Het gaat om de sfeer, de cultuur. »

ontleend aan de Bijbel. In de CVO-werkgroep Identiteit waarvan ik lid ben zeggen we wel eens tegen elkaar: “Dat is niet uit te pellen”. Identiteit speelt in open christelijk onderwijs op

Heleen: ‘De code is uitstekend, het is een hot item, ook bij

de achtergrond een rol, op verschillende manieren voor

accountants.’ Harm: ‘Maar we willen geen toezicht op het toezicht,

verschillende mensen. Maar de vraag hoe we CVO overeind

geen “toezichtindustrie”. Want waar houdt het op? Mensen die

houden komt wel eens benauwend op me af, nu steeds minder

toezicht houden moeten hun verantwoordelijkheid nemen.

leerlingen uit gezinnen komen die een binding hebben met

Dan maar af en toe een keer lastig zijn! Het zou mijn eer te na zijn,

een kerk en onze docenten daar ook anders instaan. Ik hoop

als een externe instantie onderzoek bij CVO gaat doen omdat

dat we het vuurtje dat eronder zit, vast kunnen houden.

de Raad van Toezicht heeft gefaald. Als het zo moet, is het verkeerd.’

We hebben namelijk een verantwoordelijkheid gekregen voor

Jan: ‘Je bent er niet als alles op papier klopt. Het gaat om de sfeer,

de echte maatschappij.'

de cultuur. Die is méér dan regels. We zijn een high trust-organisatie, met veel onderling vertrouwen. Ik zou bijvoorbeeld van mijn stoel

Rendementsdenken

vallen als er bij CVO onterecht gedeclareerd wordt. De mechanismen

‘In onze vergaderingen gaat relatief veel tijd zitten in het bespreken

zijn volgens mij zó dat dat gewoon niet gebeurt.’

van de financiën. Maar ik zie financiën als middel, niet als doel [Anja de Zeeuw]

op zichzelf’, moet Harm van het hart. ‘Als de financiën op orde zijn, kunnen we praten over de dingen die we echt waardevol vinden. Ik maak we wel zorgen over het rendementsdenken dat het onderwijs steeds meer domineert. Ik vind dat kortzichtig

In het volgende nummer van CVOpen verschijnt een interview met

van de overheid. Voor je het weet, weer je kinderen van een school,

de overige RvT-leden: Dirk Louter, Dion van Steensel en Roel Toppen.





19

C V Open

Oktober 2011

Nieuws

Column

Motto: ‘Samenwerken aan kwaliteit’

De opmars van de neuromaffia

Farelcollege voert HRM-cyclus in

Het kan verkeren in de wereld van de wetenschap. Was er in de jaren

Docenten op het Farelcollege krijgen met ingang van dit jaar nog meer

zestig en zeventig nog een stevig geloof in de maakbaarheid van

ruggesteun om zich te ontwikkelen tot topprofessional. De Farel-

mens en samenleving, intussen maakt het paradigma opgang

directie heeft met SV Support, een landelijk werkend adviesbureau uit

dat onze eigenschappen, talenten en geaardheid grotendeels zijn

Zoetermeer, een HRM-cyclus voorbereid waarmee de school komend

vastgelegd in de hersenen. Wij zijn ons brein is de nieuwe mantra,

jaar experimenteert. Deze maand vinden er aftrapbijeenkomsten plaats

op verleidelijke en imponerende manier uitgedragen door hersen-

in kleine groepen. Daarin worden docenten uitgenodigd om hun eigen

wetenschapper Dick Swaab in het gelijknamige boek.

ontwikkeling te gaan sturen.

De neuromaffia beïnvloedt ook het debat over onderwijs steeds

Het doel van het nieuwe beleid is dat er een cyclus van gesprekken

meer. Dat verschil tussen meisjes en jongens bij de verschillende

ontstaat: een planningsgesprek over de persoonlijke professionele

schoolvakken met hersenscans kan worden onderbouwd, laat

ontwikkeling aan het begin van het schooljaar en aan het eind

de opwinding tot ongekende hoogte stijgen. Jongens zijn beter in

een beoordelingsgesprek. Teamleider en docent kijken naar het functie-

wiskunde, meisjes beter in talen! Komkommernieuws of moeten

profiel, het (nieuwe) schoolplan en het scholingsplan. ‘Het gaat erom

we er in onderwijsland ineens toch wat mee doen?

dat docent, team én organisatie groeien,’ zegt Jacqueline Marijnen, coach

Een leerling uit vwo-6 gaf onlangs tijdens een filosofieles aan dat

bij SV Support. Samen met Linda Weijers ondersteunt zij het Farelcollege

het consequenter en logischer zou zijn om bij alle schoolvakken

bij het invoeren van de HRM-cyclus. Ze zorgden ervoor dat alle functie-

de groep te splitsen op grond van niveau in plaats van geslacht.

profielen to-the-point zijn, inclusief competenties, resultaatgebieden,

Want ‘discrimineren op geslacht mag toch niet?’ Een andere leerling

prestatie-indicatoren en prestatienormen. Ze stelden ook een format

stelde de vraag of het eigenlijk wel past bij scholen om gefocust te

voor gesprekken op, en een handleiding over de gesprekkencyclus.

zijn op doelmatigheid.

Bovendien trainen ze schoolleiding en teamleiders in het voeren van

Met deze opmerking wist hij precies het onderscheid tussen doelratio-

de planningsgesprekken. Bij het samenstellen van de materialen is

neel en waardegericht handelen1 te illustreren, waar de les over ging.

gebruikgemaakt van de inbreng van een kleine klankbordgroep en

Met doelrationeel handelen probeer je met zo efficiënt mogelijke inzet

van de adjuncts en teamleiders.

van middelen de maximale winst te behalen. Waardegericht handelen gaat over het leren en begrijpen van elkaar, onderlinge verschillen

Plus- en minpunten

leren accepteren en (gemeenschappelijke) waarden ontwikkelen.

Linda Weijers ziet als voordeel dat je ‘concretere afspraken dan voorheen’

Op school haal je echter niet alleen je diploma, je leert er ook omgaan

krijgt. En Jacqueline: ‘Docenten krijgen hun eigen ontwikkeling beter

met elkaar. In de lijn van de opmerking van de laatstgenoemde

in beeld. Ga je beter functioneren als docent, dan merkt de leerling dat.’

leerling zou ik zeggen: óf we gaan de kant op van de school als

Dirk Wakker, rector van het Farelcollege, voegt eraan toe: ‘We willen zo

economisch systeem om maximale winst te behalen, óf we blijven

nog meer focussen op ontwikkeling, resultaat en kwaliteit. Want de

scholen zien als leefwereld waar docenten jongens en meisjes met al

kwaliteit van het onderwijs wordt bepaald door de docent in de klas.

hun verschillen leren samenleven en binnen dat kader ervoor zorgen

We hopen dat onze docenten de ruimte die ze krijgen ook pakken.’

dat ze ook gediplomeerd raken.

Wat zijn de minpunten? Linda: ‘Zelfreflectie is voor niemand makkelijk.’

Als er gekozen wordt voor het systeem, adviseer ik CVO om aan

Jacqueline: ‘De dingen komen echt op tafel. Maar dat kan ook

de stafbureaus van alle scholen een medewerker van organisatie-

een opluchting zijn!’ Dirk: ‘We willen voorkomen dat dit instrument

adviesbureau McKinsey toe te voegen. Deze medewerker zorgt er dan

een papieren tijger wordt. Dat doen we onder andere doordat

voor dat aan het begin van het schooljaar alle leerlingen een screening

een docent maar een paar ontwikkeldoelen hoeft te bepalen.’

ondergaan en per vak worden ingedeeld op basis van prestatiecriteria. Dat betekent wel: herschrijven van de missie en de strategie van CVO.

[Anja de Zeeuw]

Ook daar heeft de medewerker van McKinsey vast geen moeite mee. Links Jacueline Marijnen, in het midden Linda Weijers, rechts Dirk Wakker.

Dirk Oosthoek, Voorzitter van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad van CVO en docent filosofie op Melanchthon Schiebroek

1

Onderscheid van de Duitse filosoof Jürgen Habermas





20

C V Open

Oktober 2011

Knokken tegen pesten Christiaan de Man, mavo-3-leerling

Mooi slaagpercentage PENTA Hoogvliet

van PENTA Hoogvliet, kreeg op

zijn Man ontvangt Christiaan de n va en d uit hand KnokkerAwar n. ge in en Ve Chris juryvoorzitter

dinsdag 7 juni de regionale KnokkerAward overhandigd.

Alle leerlingen van de basis- en kaderafdeling van PENTA college CSG Hoogvliet mochten op 30 juni hun diploma in ontvangst nemen. Ook de mavo-leerlingen konden trots op zichzelf zijn met

Zijn deelname aan deze wedstrijd

een slagingspercentage van 87 procent. Alle geslaagden verschenen

vloeide voort uit het project KiesJijZelf dat op zijn school werd

op de diploma-uitreiking in authentieke cap and gown.

gedaan. Dit lespakket van de Stichting Reflex leert jongeren zelfstandig nadenken, en bewuster keuzes en beslissingen maken. Ze hebben de keus tussen ‘knokken of nokken’. De award is Christiaan

staal. De bladvormen zijn

niet komen aanwaaien. Met zijn ADHD en pesterijen op school was

eruit gewaterstraalzaagd.

elke dag voor hem een strijd. Hij heeft geknokt tegen het pesten en

Burgemeester Aboutaleb is

niet zonder resultaat: het pesten is gestopt.

een van de gelukkigen aan Meer informatie op www.knokkeraward.nl

wie een van de tien exclusieve exemplaren werd uitgereikt.

Veelzeggend relatiegeschenk CVO

Wim van Willegen uit

Calvijn Playing for Success

Hellevoetsluis is docent beeldende vakken op PENTA college CSG Angelus Merula,

Calvijn Juliana, Lombardijen en

zowel voetbalstadion De Kuip als

Carpinus, viburnum, olea –

waar hij vanaf het begin in 1974

Maarten Luther werken sinds

de club moet zorgen voor een

de beginletters van haagbeuk,

werkt. Hij exposeert regelmatig,

januari mee aan het project

‘wow-factor’, waardoor zelfver-

sneeuwbal en olijf in het Latijn

met kunstwerken waarin blad-

Playing for Success. Dit is een

trouwen, zelfbeeld en motivatie

vormen de afkorting CVO.

vormen een rol spelen, en met

naschools programma voor

van leerlingen toenemen.

Met de bladvormen van deze

zeefdrukken van stadsgezichten.

onderpresterende leerlingen in

De vorderingen die de leerlingen

de leeftijd van negen tot veertien

in het leercentrum maken,

jaar. De leerlingen volgen tien

worden teruggekoppeld aan

geschenk ontworpen voor CVO.

weken lang, drie uur per week

de school. Calvijn selecteerde

Het is uitgevoerd in automaten-

een aantrekkelijk leer- en spel-

in totaal tien leerlingen, die

programma na school. Dit

persoonlijk uitgenodigd werden

gebeurt onder intensieve bege-

om mee te doen aan Playing for

leiding om hun prestaties in taal,

Success. De school verwacht dat

rekenen en ICT te verbeteren.

ze na deelname aan het project

De inspirerende omgeving van

beter uit de verf komen.

bomen heeft PENTA-docent Wim van Willegen een relatie-

Zie ook www.voornewiki.nl

Melanchthon Mathenesse geopend Wethouder Hugo de Jonge (Onderwijs, Rotterdam) opende

Experimenteren met science in Capelle

op donderdag 22 september het nieuwe gebouw van Melanchthon Mathenesse.

Voor de tweede achtereenvolgende keer organiseert de vestiging P.C. Boutenssingel van het Comenius College dit najaar eigentijdse

De school is bijzonder, 'omdat het een plek is om te leren,

voorlichtingsmiddagen over techniek, technologie en science

te werken, te sporten en te ondernemen'. Ook na schooltijd vervult

voor groep 8-leerlingen uit Capelle en omgeving. Ze kunnen op

het gebouw een centrumfunctie. Leren is er 'anders, leuker en

een dinsdagmiddag ervaren hoe interessant en uitdagend deze

beter', dankzij voorzieningen als een model-woning waar elektriciteit

terreinen zijn, door proeven te doen en opdrachten uit te voeren.

en dergelijk in aangelegd kan worden, en bijna-echte huiskamer,

Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam (KMR) subsidieert

een kappers- en pedicureafdeling en een restaurant.

de middagen in het kader van het ambitieprogramma techniek.

Meer informatie op www.melanchthon.nl

Meer informatie op www.comenius.nl > P.C. Boutenssingel





21

C V Open

Oktober 2011

Nieuwe docenten krijgen tijdens hun eerste jaar een serie gezamenlijke trainingen aangeboden door Melanchthon. Tijdens de praktijkoefeningen worden leerlingen ingezet als acteurs. Dit om de werkelijkheid zo dicht mogelijk te benaderen. Volgens docenten best spannend.

Real life training voor nieuwe docenten Melanchthon Begin september maakten alle 35 nieuwe docenten van Melanchthon kennis met elkaar én met de Melanchthon-brede training. Verspreid over het schooljaar staan er nog vier bijeenkomsten op de agenda. Daar worden achtereenvolgens de volgende thema’s behandeld: Klassenmanagement, Activerende didactiek, De bijzondere leerling en Samenwerkend leren. ‘Tijdens de bijeenkomsten oefenen de deelnemers onder meer met praktijksituaties op basis van bestaande casussen’, vertelt Stephan Rothuizen, Begeleider op School (BoS) bij Melanchthon. ‘Met als doel dat docenten zich de vaardigheden eigen maken die bij hun rol in de klas passen. Denk aan het goed omgaan met ordeverstoring of het actief betrekken van leerlingen bij de les. Wat docenten tijdens de trainingen leren, kunnen ze de volgende dag meteen in hun klassen toepassen.’

In ontwikkeling Vier jaar geleden startte Melanchthon met het geven van deze trainingen. ‘We waren destijds als opleidingsschool betrokken bij het regionale traject Samenscholing.nu’, vertelt Stephan. ‘Daarbij werden duale studenten opgeleid binnen de scholen. We zagen dat er behoefte was aan dit soort hands on trainingen bij beginnende docenten. Tegelijkertijd vinden we bij Melanchthon dat docenten moeten beschikken over een aantal basisvaardigheden. Van alle docenten wordt verwacht dat zij de bijeenkomsten volgen, ook van docenten die eerder elders hebben lesgegeven.’ ‘Het is een programma in ontwikkeling. Zo hebben we dit jaar de bijeenkomst over de bijzondere leerling praktischer gemaakt. We gaan dieper in op de vraag wat je concreet kunt verwachten van leerlingen met diverse belemmeringen om te leren.’ Beginnend docent Umit Koycu rechts (met paarse trui). Links vestigingsdirecteur vmbo Rotterdam Han Hordijk.

Om de werkelijkheid zo dicht mogelijk te benaderen, worden leerlingen met toneelervaring uit havo-4 en vwo-5 ingezet als





22

C V Open

Oktober 2011

Personalia

Drs. Harry H. van Alphen (43), links op de foto, is de nieuwe directeur onderwijs van Melanchthon. Harry volgt Diana Lorier op, die op 6 oktober officieel afscheid nam. Hij was tien jaar werkzaam binnen het voortgezet onderwijs, onder andere op het Koningin Wilhelmina College in Stephan Rothuizen, Begeleider op School van Melanchthon Schiebroek.

Culemborg, en werkte de afgelopen negen jaar als lid van het managementteam binnen het Christelijk Pedagogisch Studiecentrum (CPS). Na de middelbare school volgde hij de lerarenopleiding voor geschiedenis en aardrijkskunde aan de SOL te Utrecht. Vervolgens studeerde hij aan de Universiteit van Utrecht oude geschiedenis. De laatste jaren

tegenspelers bij de oefeningen. Stephan: ‘En geloof me, die

heeft hij zich verder ontwikkeld op het gebied van onderwijs-

kunnen het de docenten flink lastig maken. Dat is soms best

en organisatieontwikkeling en HRM-beleid. In zijn woonplaats

spannend. We zorgen er natuurlijk wel voor dat docenten oefenen

Culemborg is hij gemeenteraadslid en fractievoorzitter voor D66.

met leerlingen van een andere vestiging. Het zijn dynamische

Rechts op de foto Pieter Zweekhorst, sinds 1 augustus

bijeenkomsten, waar deelnemers hun ervaringen kunnen delen

directeur bedrijfsvoering, in het midden Nico van den Eijkel,

en directe feedback krijgen van elkaar.’

rector van Melanchthon.

Aansluiten bij verschillende niveaus Umit Koycu (28) is een van de nieuwe docenten. Hij geeft sinds

Veronica Pors (54) is benoemd

kort les op Melanchthon, onder meer in het vak natuurkunde.

tot directeur van het Nieuwe Comenius

Daarnaast werkt hij aan een promotieonderzoek. Umit heeft al

Beroepsonderwijs, waarin de vestigingen

acht jaar ervaring. Hij gaf twee jaar les aan de TU Delft en zes jaar

Pelikaanweg en P.C. Boutenssingel van

op verschillende middelbare scholen, onder andere in Nieuwegein,

het Comenius College samengaan.

Maarssen en Oss. ‘Ik denk dat de bijeenkomsten heel nuttig zijn

Het Nieuwe Comenius Beroepsonderwijs

voor beginners’, zegt hij. ‘Maar mensen als ik, met verschillende

houdt in dat er drie vakcolleges in Capelle komen: voor Techniek (per augustus 2012)

jaren ervaring, zijn beter af met begeleiding op maat. Wat ik nu specifiek wil leren is, hoe ik mijn lessen optimaal laat aansluiten

en voor Zorg & Welzijn en Economie (per augustus 2013).

bij de verschillende niveaus van de leerlingen. Dat vind ik nog

Voor leerlingen die geen vakcollege-route willen volgen komt er

steeds het moeilijkste onderdeel van mijn vak.’

binnen het Nieuwe Comenius Beroepsonderwijs een brede intersectorale opleiding die veel gebruikmaakt van ICT-leermiddelen. Veronica was sinds 2008 directeur van de vestiging Pelikaanweg.

« Hoe ga je goed om met ordeverstoring? »

Eric Dekker, sinds 2008 directeur van de vestiging

P.C. Boutenssingel, neemt ad interim de taken van directeur Bedrijfsvoering waar. Vanuit die portefeuille verzorgt hij niet alleen de financiën, maar is hij ook verantwoordelijk

Stephan: ‘Het liefst zouden we onze trainingen toesnijden

voor de nieuwbouw voor het Comenius Beroepsonderwijs

op de vragen binnen de diverse vestigingen. Mooier nog is

aan de Lijstersingel in Capelle. Als de nieuwbouw per

als we alle individuele trainingsvragen zouden kunnen

augustus 2014 in gebruik genomen wordt, moet

beantwoorden. We onderzoeken nog hoe we in de toekomst

het Nieuwe Comenius Beroepsonderwijs op de rails staan.

vestigingen op maat kunnen bedienen.’ Maar daarvoor ontbreken

Mark van Sorge, directeur van de Comenius College

momenteel de middelen. We zijn blij dat ons huidige programma

Rotterdam, neemt de portefeuille Personeelszaken waar.

nog overeind staat.’

Op deze wijze heeft het Comenius College voorzien in de opengevallen functie van Nico van den Eijkel als directeur bedrijfsvoering, die per augustus 2010 rector werd van Melanchthon.

(De Nieuwe Lijn)





23

C V Open

Oktober 2011

De hobby van...

Docent Farelcollege

Richard Loef Wiskundeboeken verzamelen Richard Loef, docent wiskunde en Management & Organisatie op het Farelcollege, verzamelt buitenlandse wiskundeboeken. Tijdens zijn lessen maakt hij er regelmatig gebruik van. Wel even slikken voor de leerlingen, maar des te groter is de triomf als ze ontdekken dat ze bijvoorbeeld een Japanse som kunnen oplossen. ’Ik heb inmiddels wiskundeboeken uit ruim dertig landen. Ze illustreren mooi wat een universeel vak dit is. Of ik nou een Chinees, Arabisch, Tsjechisch of Russisch boek pak: de sommetjes zijn overal min of meer hetzelfde. Toch zijn er behoorlijk grote verschillen tussen de verschillende lesboeken. Mijn Chinese boek is echt taaie kost; er staat geen enkel plaatje in. De Japanse boeken lijken juist bizar veel op die van ons, met veel voorbeelden, illustraties en dagelijkse situaties. Als ik met de leerlingen een bepaald onderwerp behandel, zit ik vaak te grasduinen in mijn boeken, op zoek naar geschikte sommetjes. Laatst heb ik de leerlingen een Arabische som met sinus, cosinus en tangens laten oplossen. Hoewel ze de cijfers en letters niet konden lezen, konden ze de som oplossen. Gewoon door het plaatje dat erbij stond goed te doorgronden. Dat is toch fantastisch! Dit zorgt ervoor dat de leerlingen meer betrokken raken bij de lesstof. Natuurlijk zijn er ook leerlingen die direct brullen: “Veel te moeilijk, dat kan ik niet!” Maar als het dan tóch lukt, is het goed voor hun zelfvertrouwen. Dat vind ik leuk om te merken. Voor mij is de lol dat ik de boeken zelf meeneem uit het buitenland of via een bekende krijg. Ik koop dus niets via internet, dat vind ik te makkelijk. Als ik in het buitenland ben, ga ik altijd naar tweedehands boekwinkels. Soms moet ik echt veel moeite doen. Zo vond ik bijvoorbeeld in Australië pas in de vijfde winkel een boek dat in het land zelf was uitgegeven. In Maleisië heb ik zelfs helemaal niets kunnen vinden. Dat blijft dus voorlopig nog even op mijn verlanglijstje staan.’ [Karin van Breugel]

middels « Ik heb in eken uit o b e d n u k s wi anden. » l g i t r e d m rui





24

C V Open

Oktober 2011

De CVO-scholen

CVO CVO omvat zeven scholen(groepen) voor voortgezet onderwijs: CVO Accent, Comenius College, CSG Calvijn, Farelcollege, Marnix

Accent Praktijkonderwijs,

Gymnasium, Melanchthon en PENTA college CSG. Deze scholen-

Onderwijsopvang,

groepen hebben vestigingen op bijna 40 verschillende locaties,

Onderwijsondersteuning, Avondschool

Marnix Gymnasium

met een sterke concentratie in Rotterdam. De meeste CVO-scholen

Essenburgsingel 58

zijn brede scholengemeenschappen met meerdere vestigingen.

Weegschaalhof 33

3022 EA Rotterdam

Ze verzorgen onderwijs op alle niveaus. Met zo’n 21.000 leerlingen

Postbus 84017

Tel. (010) 244 50 44

behoren we tot de grotere schoolbesturen van Nederland.

3009 CA Rotterdam

Fax (010) 478 08 46

CVO is werkgever voor ongeveer 2.350 medewerkers. We bieden jonge

Tel. (010) 209 99 26

[email protected]

mensen stimulerend onderwijs en een brede vorming. Daarbij houden

Fax (010) 209 56 40

www.marnixgymnasium.nl

we rekening met de individuele mogelijkheden van onze leerlingen:

[email protected]

iedere leerling krijgt de ruimte om zijn of haar talenten optimaal te

www.cvoaccent.nl

ontwikkelen. Het gaat om de vorming van ‘heel de mens’. We handelen vanuit een christelijke inspiratie met oog en respect voor haar vele verschijningsvormen. Vanuit een open houding werken we samen met vele verschillende partners om ons onderwijs op een zo hoog mogelijk niveau te brengen en te houden.

Christelijke Scholen­gemeenschap Calvijn

Melanchthon Schiekade 101

Roerdomplaan 42

Postbus 28211

Verenigingsbureau

Postbus 57613

3003 KE Rotterdam

CVO heeft een eigen verenigingsbureau waar 35 mensen werken.

3008 BP Rotterdam

Tel. (010) 476 73 00

De medewerkers ondersteunen het bestuur, het managementteam

Tel. (010) 493 33 66

Fax (010) 477 26 09

en de scholen van CVO. Ze houden zich bezig met onderwijsbeleid,

Fax (010) 493 33 77

[email protected]

personeelsbeleid, huisvestingsbeleid, communicatiebeleid, boek­

[email protected]

www.melanchthon.nl

houding, personeels- en salarisadministratie en systeem­beheer/ICT.

www.calvijn.nl

Missie Comenius College

PENTA college CSG

Lijstersingel 10

J.A. Heijwegenlaan 4

Postbus 797

Postbus 220

2900 AT Capelle aan den IJssel

3200 AE Spijkenisse

Tel. (010) 459 59 70

Tel. (0181) 600 200

Fax (010) 451 62 74

Fax (0181) 697 523

[email protected]

[email protected]

www.comenius.nl

www.penta.nl

Wij, de scholen van CVO, • verzorgen en verstrekken inspirerend onderwijs en brede vorming aan jonge mensen; • dragen vanuit een open houding bij aan alle vormen van samenwerking die het onderwijs en het beleid voor jonge mensen ten goede komen; • presenteren en verantwoorden ons helder aan (alle belanghebbenden in) de samenleving. Wij doen dit vanuit de volgende grondhouding: • staand midden in de samenleving, geworteld in het Evangelie en handelend vanuit een christelijke inspiratie;

Farelcollege Kastanjelaan 50 Postbus 163 2980 AD Ridderkerk

• met oog en respect voor de vele verschijningsvormen van deze inspiratie; • recht doend aan de individuele mogelijkheden van onze leerlingen en gericht op hun actieve deelname aan de gemeenschap.

Tel. (0180) 411 777 Fax (0180) 418 904 [email protected] www.farelcollege.nl

Alle auteursrechten en andere rechten van intellectuele eigendom op alle artikelen, teksten, foto’s, afbeeldingen en materialen die zijn opgenomen in CVOpen zijn eigendom van de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO) of zijn opgenomen met toestemming van de eigenaar, tenzij uitdrukkelijk een andere bron wordt vermeld.Geen enkel artikel, tekst, foto, afbeelding mag worden veranderd of worden opgenomen in enig ander werk of andere publicatie, behoudens voor zover de overname geschiedt ten behoeve van persoonlijke en niet-commerciële doeleinden met vermelding van de bron.

CVO Henegouwerplein 14 3021 PM Rotterdam Postbus 2152 3000 CD Rotterdam T [010] 217 13 99 F [010] 411 42 78 www.cvo.nl

Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving

CVO. Meer dan het gewone.

‘Vier dagen per week zijn er pedagogiekstudenten op school die leerlingen leren plannen.’ Mark van Sorge, directeur van Comenius College Rotterdam, op pagina 11