Laat de markt voor je werken! PIANOo Congres 2011 Amersfoort, 26 Mei Prof dr Frank Rozemeijer
School of Business and Economics
Mijn achtergrond… Voorheen: • Holland Consulting Group • Eindhoven University • Compendium • RSM Erasmus University • FRConsulting
Op dit moment: Solvint, Partner Maastricht University, NEVI Professor Purchasing & Supply Management
Email:
[email protected] Mobile: 06-23092409 Twitter: @frankrozemeijer
School of Business and Economics
Huidige realiteit publieke inkoop Best Value procurement Innovatie!
Concurrentie stellen! Duurzaamheid!
School of Business and Economics
Transparantie!
Doelmatigheid! Waarde creatie!
Enkele uitspraken… • ‘Regels zijn belangrijk. Maar inkoop is in de eerste plaats een economische en commerciële activiteit. Om dat goed te kunnen doen is kennis van de markt nodig” • De klant is koning: ‘De markt moet voor je werken. Zij moet bieden wat wij, de overheden, nodig hebben.’ Wouter Stolwijk in FORTE, 2011 School of Business and Economics
Wat is dat ‘de markt’?
School of Business and Economics
Op een markt acteren twee partijen! Vraag
Aanbod
School of Business and Economics
“Kijk nou eens hoe het bedrijfsleven het doet. Waarom zouden wij het anders doen?”
Wouter Stolwijk in FORTE, 2011
School of Business and Economics
“Nowadays people know the price of everything and the value of nothing” Oscar Wilde, The Picture of Dorian Gray (1891)
School of Business and Economics
School of Business and Economics
Waarde
Kosten
School of Business and Economics
Risico
Best Value Inkoop Mijn aanpak druist in tegen de neiging van opdrachtgevers tot meer controle en meer sturen. In plaats daarvan kies ik voor een betere afstemming op de expertise die in de markt aanwezig is. Tegenover het model van de laagste prijs, stel ik het model van de beste expertise D. Kashiwagi, 2011
School of Business and Economics
Kennis = kracht Kennis delen = krachtiger …zowel INTERN als EXTERN!! School of Business and Economics
Kennis Stap 1 WS I Definiëring Categorie en CDP-team Voorbereiding & Analyse
Besturing van de categorie
Stap 2 Interne & Externe analyse
Intern gericht
WS I
Proces Optimalisatie
Stap 3 TCO, klantwaarde WS II & risico analyse
CDP
Input
Doel
Stap 4 Doelen stellen
WS III Marktgericht
Strategie
Actie
School of Business and Economics
Stap 5 Strategie bepalen
Stap 6 Actieplan
WS III
WS III
Sourcing Methodologie
Kennis
School of Business and Economics
1. Marktkennis
2. Toelever Keten
5. Marktcontext
Kwaliteit aanbesteding
4. Leveranciers
School of Business and Economics
3. Vraagkant
Kennisdomein
Kennisaspecten
Instrumenten
1. Markt kennis
- Omschrijving product/dienst - Definitie en omvang markt (incl. groei) - Aantal spelers en marktaandeel - Marktsegmentatie - Toe- en uittredingsbarrières - Eigenaarstructuur achter de marktpartijen - Mate van concentratie (monopolie, etc.) - Type concurrentie (prijs, service, merk,..)
• Porter’s 5-Forces model • Product Life Cycle • Concentratie ratio (CR4) • Commodity Price Index • Industry profitability index • Internet/deskrerearch
2. Toelever keten
- Welke spelers zijn actief in de keten - Wie voegt welke waarde toe? - Hoe complex is de keten en waar liggen de verbetermogelijkheden? - Duurzaamheid in de keten? - Wie zijn de dominante partijen in de keten?
• Supply Chain Mapping • Value Engineering • Value Stream Mapping • TCO analyse • LEAN (7 waste analysis) • CSR analyse • Supply Risk Assessment
3. Vraag kant
- Specificatie: specifiek versus standaard - Interne vraag: wat, wanneer, van wie, etc. - Aantrekkelijkheid als klant - Afhankelijkheid van leverancier
• Inkoopportfolio • Leveranciersportfolio • Specificatie/bestek • Stakeholder analyse • Forecasting & planning
4. Leveranciers
- Prijzen - Kwaliteit - Beoordeling (past performance)
• Leveranciersmonitor • Benchmarks • Netwerken
5. Marktcontext
- Verplichte marktregels (overheid, industrie) - Invloed van NGO’s
• TenderNet • Netwerken aanbesteders • …
School of Business and Economics
Hoe komen we aan marktkennis Zelf markt in de gaten houden en gebruik maken van je intuïtie
Branche- en Vaktijdschriften en websites raadplegen
Gespecialiseerde inkoper aanstellen
Kennis en ervaring binnen eigen organisatie mobiliseren
Financiële scan uitvoeren (eventueel via D&B, Graydon, etc)
Deskresearch (internet, jaarverslagen, brancherapporten)
Onafhankelijke marktonderzoek laten uitvoeren door derden
Request for Information (RFI) / Marktconsultatie uitvoeren
School of Business and Economics
Externe benchmark gegevens kopen
Beurzen bezoeken
Leveranciers prestatiemeting (vb. GSRS van Philips)
M.b.v. centrale database
Branchenetwerken mobiliseren
Kennisdelen met collega inkopers van andere bedrijven en/of NEVI
Huidige leveranciers raadplegen
Op basis van interne spend analyse
Value Based Sourcing Interne vraag intelligent verbinden met externe mogelijkheden…
School of Business and Economics
Waarde parameters
Waarde tabellen
School of Business and Economics
Waarde Vergelijking
Contract & SLA
Dashboard
Wat kenmerkt jullie droom leverancier? Welke waarde levert deze naast zijn product? Openheid Vertrouwen Meedenken Flexibiliteit Transparantie Pro-activiteit Communicatie Risico’s delen risico’s Wederzijds respect … School of Business and Economics (Bron: Rozemeijer, 2009)
Maar,... ...weten wat we van welke leverancier willen... ...betekent nog niet dat we ook krijgen wat we willen!! School of Business and Economics
Wereldklasse leveranciers werken het liefst met wereldklasse opdrachtgevers!
School of Business and Economics
“Buying companies have the tendency to think they are good customers, that it is easy to do business with them and that every supplier loves them” Cordon en Vollman (2008)
Hoe zit dat in publieke sector? School of Business and Economics
Vergeet Kraljic en lees Leenders! “Improving Purchasing Effectiveness Through Supplier Development” (1965)
Prof dr Mike Leenders
School of Business and Economics
Wat maakt leveranciers happy? Hoe kunnen we ze verleiden ons de gewenste ‘Best Value’ te gaan leveren? Business gerelateerd
Communicatie gerelateerd
• Winstgevendheid • Contracten • Early Supplier Involvement • Continuiteit van de business • Forecasting / Planning
• Rollen en verantwoordelijkheden • Openheid • Vertrouwen • Feedback • Gedeelde waarde en normen
MAUNU, 2003
School of Business and Economics
‘Natuurlijk moet je je houden aan de spelregels van het inkopen en aanbesteden. Maar er kan vaak meer dan je denkt. Zo kun je leveranciers veel actiever benaderen en ze uitnodigen om mee te doen in aanbestedingen’ Prof Jan Telgen
‘Zoek de grenzen op’ Prof Jacques Reijniers School of Business and Economics
Sociaal kapitaal belangrijke voorwaarde voor gunnen van Best Value door leverancier
Onderzoek NEVI Leerstoel 2007-2010
Relational Capital Trust Satisfaction Commitment
0.44 0.50
Supplier Sales 0.13
SRM - Supplier Best Value Development Inkoop
Sociaal Kapitaal
Structural Capital Close, Structured, Reciprocal, Social Relationships
0.23
Best Value
Preferential Benefits for buyer 0.15
0.23
Voordeel voor leverancier Supplier Economic Benefits
0.67
Cognitive Capital Participation in Creating Shared Future (Shared Plans and Goals) Blonska, Roizemeijer & Wetzelsl, 2009
School of Business and Economics
Best Value inkopers zijn nog zeldzaam….
Prijs inkoper
Prijs inkoper
Prijs inkoper
Prijs inkoper Best Value Inkoper Prijs inkoper
Prijs inkoper School of Business and Economics
Intern cross-functioneel teamwork is prioriteit nummer 1 Tom Peters, 2010 School of Business and Economics
Eigen huis op orde?
School of Business and Economics
Inkoop moet andere disciplines verleiden en ervan overtuigen dat ze samen met de leverancier de organisatie doelstelling realiseren (j.Reijniers, 2011)
School of Business and Economics
Tom Peters, 2010 School of Business and Economics
1
School of Business and Economics