Kwetsbare studenten in het MBO Een verkennend onderzoek Uitgevoerd voorjaar 2011
Inhoud 1. conclusies 2. aanleiding en opzet onderzoek 3. detectie zorgstudenten 4. extra begeleiding 5. dossiervorming en handelingsplannen 6. effectmeting 7. zorg in waarderingskader
Conclusies onderzoek - Aandacht kwetsbare studenten sterk toegenomen; - verbeterde intake; - meer voorzieningen op centraal niveau. … Maar…. - aandacht eenzijdig gericht op sociaal-emotionele problemen; - cognitieve problemen onderbelicht; (zorg staat vaak naast onderwijsleerproces) - beperkte aansluiting intake – begeleiding; - onoverzichtelijke dossiervorming; - Weinig zicht op effect.
Aanleiding onderzoek Onderzoek 2008:
“Verkennend onderzoek naar de kwaliteit van de leerlingenzorg in het mbo (IvhO 2009)”
Uitkomsten - Intake geïntensiveerd; nog geen goed beeld student - begeleidingsstructuur niet optimaal - kwaliteit handelingsplannen wisselend; - toename aantal kwetsbare studenten
Opzet onderzoek Acht instellingen, vijftien teams Spreiding; - soort instelling - regionaal - Nadruk opleidingen niveaus 1 en 2. Eén Bezoekdag per team; -dossieronderzoek; -Interviews
begripsbepaling Kwetsbare student Student met verhoogde kans op studie-uitval (of onderkwalificatie) zonder additionele ondersteuning Voorbeeld categorieën: - LGF-studenten - studenten die in vo LWOO-indicatie hadden - studenten afkomstig uit praktijkonderwijs - overige studenten: niet eerder als zorgstudent gedetecteerd.
Onderliggend model 1. Vaststelling en analyse zorgprobleem; 2. Aanpak zorgprobleem 3. Monitoring effecten
0. Randvoorwaarden -
Administratieve ondersteuning organisatie
Vaststellen zorgproblemen: De Intake 1. Verzamelen beschikbare informatie uit v.o. (‘warme overdracht’) 2. Verzamelen aanvullende informatie gesprek studenten gebruik ‘testen’ ‘tweede intake’ 3. Besluitvorming & vervolg doorverwijzen of plaatsen? benutting intake-gegevens in vervolg-traject
Knelpunten Intake Kwaliteit info v.o. Discriminerende waarde toetsen Wel of geen bindend advies Late aanmelders: logistiek en inhoudelijk probleem Doorwerking naar begeleiding Gevolgen plaatsing voor andere deelnemers
Verlengde intake Diversiteit aan vormen en doelen: •Geschiktheid überhaupt, nadere specificatie •Variatie in duur
Formeel: onderdeel opleiding Verplichtingen instelling!
Vaststellen zorgproblemen “tijdens de rit” “starters” - 0-metingen - Overige metingen Overigen (‘reguliere’ monitoring studieverloop) - ‘cijferlijsten’ - slb-gesprekken - team- en studentbesprekingen - inzicht bij student zelf
Extra begeleiding: eerstelijn 1. Intensivering SLB 2. Extra aandacht binnen reguliere lessen
Relatie met didactisch model opleiding - invoering cgo - Expertise docenten Meester-gezel model (‘verbondenheid’)
Extra ondersteuning: 2e en 3e lijn Cognitief Structurele of ad hoc bijlessen Inzet Remedial Teachers Sociaal-emotioneel en sociaal maatschappelijk Plus-coach, zorgcoördinator Schoolmaatschappelijk werker Centrale trainingen (faalangst)
Knelpunten in extra begeleiding Cognitieve problemen gereduceerd tot niveaubepaling Didactisch repertoire docenten Betrokkenheid docenten Legitimering sociaal-emotionele ondersteuning
Noodzaak cognitieve ondersteuning in relatie politieke ambities (niveau rekenen en taal)
Organisatie van de begeleiding Docenten •Mentoren •Remedial
Teacher •Plus-coordinatoren •Decentrale zorgcoördinatoren •Centrale zorgcoördinatoren •Schoolmaatschappelijk werker •Ambulant begeleider Zorgadviesteams
Administratieve ondersteuning. Dossier ‘leerling-’volgsystemen info sterk verspreid (plaatsen en functionarissen) reguliere docent slecht geïnformeerd Winstpunt: Communicatie met centrale diensten
Administratieve ondersteuning: Handelingsplan Doel: planmatigheid in zorg vergroten Afgeleid doel: verantwoording Specifieke functie bij LGF
H.P.’en alleen ingezet bij LGF’rs Fysiek en inhoudelijk weinig toegankelijk
effectmeting Individuele zorgstudenten Ontbreekt registratie-systeem Handelingsplan - Vooral financiele verantwoording -Niet SMART
Opleidings- of instellingsniveau Rendementen (jaar- en diplomaresultaat) Vsv-gegevens ‘zorgevaluaties’
samenvatting Sterk toegenomen aandacht Verbeteringen bij -Intake -Sociaal emotionele ondersteuning Knelpunten -Samenhang met reguliere onderwijsproces -Planmatigheid in zorg-aanpak -effectmeting
Zorg en het toezicht Waarderingskader 2012 1.2.1 1.3.2 1.6.2 1.7.2 1.8.1 1.8.2
Differentiatie ondersteuning en begeleiding leeractiviteiten Intake en plaatsing Studieloopbaanbegeleiding Eerste- en tweedelijnszorg Derdelijnszorg
stellingen 1. Door een meer sturende (in plaats van een louter adviserende) opstelling bij de intake kan het aantal vsv’rs worden teruggebracht.
2. Een verbetering van de toedeling van verantwoordelijkheden en de afstemming van werkzaamheden van alle betrokkenen dichtbij het onderwijs zal leiden tot een grotere effectiviteit van de zorg.
3. Veel docenten beschikken over een te beperkt didactisch repertoire om te komen tot een voor kwetsbare studenten noodzakelijke mate van differentiatie in de reguliere onderwijsactiviteiten.
Stellingen vervolg 4. Een aanzienlijk deel van de problemen met kwetsbare studenten wordt veroorzaakt door een onjuiste inschatting van de mate waarin studenten in staat zijn verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen leerproces
5. De studieloopbaanbegeleiding is vaak te weinig verbonden met de reguliere onderwijsactiviteiten en draagt daarom te weinig bij aan het terugdringen van cognitieve leerproblemen en leerachterstanden.
6. De effecten van hun zorginspanningen worden door de meeste instellingen niet systematisch gemeten.
