Examinering in het mbo

Examinering in het mbo

Over de vereniging Excenter, de Vereniging Exameninstellingen Onderwijs Bedrijfsleven, vertegenwoordigt leveranciers van examenproducten en –diensten en

Een overzicht van activiteiten van examenleveranciers

de exameninstellingen van kenniscentra. De aangesloten instellingen dragen bij aan de standaardisering van examinering en zorgen voor betrokkenheid van het bedrijfsleven. Dit alles om de kwaliteit van examens en het maatschappelijke vertrouwen in de waarde van diploma’s te waarborgen. Inkoop van examenproducten door onderwijsinstellingen is één manier om dit doel te bereiken.

Meer informatie: Betty van Santen, secretaris Lisette van Loon, beleidsadviseur Vereniging Excenter Boris Pasternaklaan 4 Postbus 7259 2701 AG Zoetermeer T [079] 329 40 00 F [079] 351 54 78 www.excenter.nl

www.excenter.nl

Vereniging exameninstellingen onderwijs bedrijfsleven

Inhoudsopgave Voorwoord

3

Hoofdstuk 1

Deze brochure

6

Column

Loek Hermans, voorzitter MKB-Nederland

8

Column

Jan van Zijl, voorzitter MBO Raad

9

Hoofdstuk 2

Aanbod examenleveranciers

10

Hoofdstuk 3

Organisatie en financiering

18

Hoofdstuk 4

De vereniging Excenter

24

3

Colofon © Excenter, juni 2010 (Eind)redactie:

Lisette van Loon, Excenter

Vormgeving:

Peter-Jan Nieuwenhuizen

Fotografie:

Hollandse Hoogte

Drukwerk:

Drukkerij Bestenzet, Zoetermeer

4

Voorwoord

Het is goed dat MKB-Nederland bij monde van de voorzitter de

200.000 deelnemers doen jaarlijks examen in het middelbaar

samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven op het terrein van

beroepsonderwijs. 60% van hen (120.000 deelnemers) heeft op

examinering ondersteunt. Ook de voorzitter van de MBO Raad bena-

enig moment te maken met een door hun school bij een examen-

drukt de noodzaak van kwalitatief hoogwaardige examinering in het

leverancier ingekocht examen. Dit blijkt uit de gegevens van de

mbo. Dit wil Excenter ook, nu en in de toekomst.

exameninstellingen en -leveranciers verenigd in Excenter. De leden van Excenter ontwikkelen in nauwe samenwerking met branches, beroepsgroepen, bedrijfsleven en vaak ook de scholen examens voor het mbo. De inkoop van gestandaardiseerde examenproducten levert veel voordelen op. Zo ontstaat er eenduidigheid in de examens van de onderwijsinstellingen. Daarnaast borgt de sterke binding met het beroepenveld de betrokkenheid van het bedrijfsleven bij de inhoud

Hans Verschoor

en kwaliteit van de examens én worden de kosten gedeeld. Waardoor

voorzitter Excenter

deze veel lager uitpakken dan wanneer iedere school haar eigen examens ontwikkelt. Hetzelfde geldt voor de uitvoering van de examens door de Excenter-leden. Kwaliteit staat hoog in het vaandel bij de leden van Excenter. Aan de verbetering van producten en diensten wordt daarom voortdurend gewerkt. Daarnaast ontwikkelt Excenter een keurmerk, zodat onderwijsinstellingen straks vooraf de zekerheid hebben dat de producten en diensten die zij inkopen van hoge kwaliteit zijn en voldoen aan het toezichtkader van de Inspectie. Naast kwaliteit staat de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven centraal bij de ontwikkeling van examens en de uitvoering daarvan. Mede hierdoor wordt de eenduidigheid van examens bevorderd. Dit past uitstekend binnen de wens van maatschappij, bedrijfsleven en overheid om te komen tot meer standaardisering in het mbo, zodat voor iedereen volstrekt helder is wat een diploma waard is.

5

Hoofdstuk 1

Deze brochure

■■ het aanbod is divers en varieert van examenproducten die via

Exameninstellingen en toetsleveranciers die verbonden zijn aan Excenter bieden vele examenproducten en -diensten aan. Een

item-, toetsen examenbanken worden verspreid tot decentrale

examenproduct is een toets die door ontwikkelaars uit onderwijs

schoolgerichte examinering en bemensing van examencommis-

en bedrijfsleven wordt gemaakt en daarna door deskundigen

sies.

wordt vastgesteld. Bij een dienst gaat het om de uitvoering van een examen, een proeve van bekwaamheid bijvoorbeeld. In deze brochure staat het complete aanbod van deze examenproducten en -diensten overzichtelijk bij elkaar. Voor elke examenleverancier is aangeven voor welke sector(en) deze actief is, aangevuld met een korte toelichting. Achterin vindt u meer informatie over Excenter.

Opvallende resultaten Deze brochure bevat een overzicht van het aanbod van examenproducten en -diensten per leverancier. Per aanbieder is een korte toelichting opgenomen. Uit deze toelichting wordt duidelijk dat sommige aanbieders voor meer sectoren actief zijn. In de inventarisatie valt het volgende op: ■■ het marktaandeel van de bij Excenter aangesloten leden die examenproducten en diensten leveren is groot: soms wel 100% in de betreffende sector; ■■ het bedrijfsleven en vaak ook het onderwijs zijn inhoudelijk én bestuurlijk betrokken bij de ontwikkeling van examenproducten; ■■ veel examenproducten worden door de branches meegefinancierd; ■■ exameninstellingen en leveranciers besteden veel aandacht aan de kwaliteit van examinering. De deskundigheid van beoordelaars is hiervan een belangrijk aspect, naast de ontwikkeling van een gezamenlijk keurmerk; 7

Einde en begin Een examen en het diploma vormen de afsluiting van een opleidingsperiode. In het middelbaar beroepsonderwijs heeft de student dan altijd de beroepspraktijk meegemaakt, het bedrijfsleven geproefd en, in het geval van de beroepsbegeleidende leerweg, ook al de nodige werkervaring opgedaan. Het behaalde diploma vormt ook een begin, het voorportaal naar een volgende fase. Veel minder dan vroeger betekent een diploma een vaste lange weg naar AOW en pensioen, want de arbeidscarrière is in de huidige tijd beweeglijker. De nieuwe werknemer, de ondernemende werknemer, de werkgever gaat steeds opnieuw leerperioden in die afgesloten worden met nieuwe examens; om daarna weer een nieuwe start te maken.

Zekerheid en vertrouwen Met de mate van vertrouwen dat de afgestudeerde mbo’er heeft in zichzelf en krijgt uit zijn omgeving en van zijn werkgever, staat of valt de waarde van het diploma. Hij en zijn werkgever moeten erop kunnen vertrouwen dat hij in staat is tot de prestaties die zijn afgesproken in het gevolgde onderwijsprogramma.

Samenwerken in het beroepsonderwijs Onderwijs en bedrijfsleven werken intensief samen als het gaat om examinering. Hierbij maken zij gebruik van de dienstverlening en pro-

“Samenwerking en afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven leidt tot prachtige resultaten”

ducten van de leden van Excenter. Dit is precies wat MKB Nederland graag ziet: partijen die investeringen in onderwijs, leerbedrijven en stages op elkaar afstemmen met prachtige resultaten als gevolg. Die samenwerking gedurende het hele proces, waarbij zekerheid en vertrouwen de sleutelbegrippen zijn, is bij de leden van Excenter

Loek Hermans, voorzitter MKB-Nederland

in goede handen. Zo kunnen bedrijven de kennis en kunde van de gediplomeerde mbo’er optimaal benutten.

Samenwerken aan goede examinering Het belang van examinering in het mbo en dan met name de kwaliteit ervan kan niet genoeg benadrukt worden. Kwalitatief hoogwaardige examinering als ‘slotstuk’ van een dito opleiding is de basis voor een kansrijke start van studenten op de arbeidsmarkt, dan wel hun doorstroom naar het hbo. Onze onderwijsinstellingen nemen de examinering dan ook serieus en werken hard aan de juiste examencondities, -producten en -processen. Dat is een flinke opdracht, die een niet te onderschatten inspanning vergt. Dat was altijd al zo, maar dit wordt nu nog sterker omdat de examens natuurlijk één op één moeten passen op de nieuwe kwalificatie-eisen. Mede ook daarom is het toe te juichen dat er in toenemende mate wordt samengewerkt tussen scholen onderling en tussen scholen en bedrijfsleven om te komen tot goede examineringstandaarden. De intentie die we onlangs met VNO-NCW/MKB-Nederland, sociale partners en Colo zijn aangegaan om onze samenwerking aan de hand van een heldere verantwoordelijkheidsverdeling verder vorm te geven, zal helpen om het mbo-onderwijs op het gewenste kwaliteitsniveau te krijgen en te houden. Daarbij gaat het altijd om de juiste rollen en bevoegdheden. Onderwijsinstellingen zijn verantwoordelijk voor de opleiding, waarvan examinering een onlosmakelijk onderdeel is. Dat blijft zo! Ook de Inspectie van het Onderwijs zal scholen hierop blijven beoordelen. Werk aan de winkel dus in het mbo, waarbij we de condities voor goede examinering en goede exameninstrumenten moeten optimaliseren.

“Hoogst mogelijke waardering voor mbo-examinering”

De instellingen nemen hun verantwoordelijkheid door binnen hun school of samen met andere instellingen dan wel het bedrijfsleven de examinering ter hand te nemen. De organisaties in deze brochure zijn daar voorbeelden van of partners bij. Effectiviteit en efficiëntie staan in de samenwerking centraal, waarbij de focus altijd zal moeten

Jan van Zijl, voorzitter MBO Raad

liggen op de beste kwaliteit van opleiding én examinering. Examen doen in het mbo moet leiden tot de hoogst mogelijke waardering, van de student zélf, van het bedrijfsleven en van de samenleving als geheel voor het mbo als onderwijsvorm die ertoe doet.

Hoofdstuk 2

Aanbod examenleveranciers

In onderstaand overzicht is per leverancier aangegeven in welke

Het aanbod van de stichting bestaat uit examenstandaarden:

sector deze actief is, wat het aanbod is en wat het marktaandeel

beschrijvingen van de inhoudelijke en toetstechnische eisen aan

is. Tevens is een korte toelichting op deze punten opgenomen.

de proeven van bekwaamheid. Waarschijnlijk zullen in de toekomst

Het aanbod is divers. Het spreekt voor zich dat steeds meer

ook examenproducten geleverd worden voor niet-beroepsgerichte

dienstverlening gericht is op competentiegerichte examinering.

examens. Aequor biedt trainingen aan voor assessoren. Een bestand is in oprichting.

Uit de gegevens blijkt dat in een groot aantal sectoren meer dan

Contactpersoon: Wim Grooters ([email protected])

80% van de onderwijsinstellingen die opleidingen aanbieden in de sector producten of diensten afneemt van de leverancier. Vaak betreft

Calibris

dit niet alleen roc’s of aoc’s, maar ook vakinstellingen en particuliere opleiders. Voorbeelden zijn onder meer te vinden in de procestechniek (VAPRO) of handel (Kenniscentrum Handel). Het aanbod varieert

Zorg, welzijn en sport

van toetsen voor het mbo tot specifieke dienstverlening zoals EVC en

Calibris

P

D

40%1

de uitvoering van examens. Calibris biedt allerlei ondersteunende diensten aan, zoals informatieDe legenda van dit hoofdstuk is terug te vinden op de flap aan

voorziening over competentiegericht beoordelen en trainingen voor

de achterzijde van deze brochure.

werk-, praktijk- en trajectbegeleiders. Calibris verzorgt de kwaliteitsborging van de examinering van verschillende branche-opleidingen. In opdracht van branches en regionale samenwerkingsverbanden

Aequor

worden tools voor examinering ontwikkeld. Deze bestaan uit een toetsplan en diverse formats ten behoeve van de ontwikkeling

Voedsel en Leefomgeving De groene standaard

van concrete beoordelingsinstrumenten. Tot slot doet Calibris aan P

D

92%

advisering (in de de rol van aannemer) en productontwikkeling op het gebied van EVC-trajecten. Tevens ook training en certificering van

Aequor is deelnemer in de stichting De groene standaard, waarin elf

EVC-assessoren.

aoc’s, één groene opleiding aan een roc en Aequor participeren met als doel om kwalitatief goede examenproducten voor de compe-

Calibris richt zich met name op vragen vanuit werkveld en onderwijs

tentiegerichte kwalificatiestructuur te ontwikkelen, onderhouden,

met betrekking tot toetsing en examinering. Dienstverlening op con-

beheren en beschikbaar te stellen aan de deelnemende onderwijs-

tractbasis. Afname van trainingen, diensten m.b.t. kwaliteitsborging,

instellingen. Dit zijn 12 van de 13 onderwijsinstellingen die opleidin-

toetsplannen (formats).

gen in de groene sectoren aanbieden. Het streven is naar erkenning

Contactpersoon: Sandy Visser ([email protected])

door de toezichthoudende instantie. Aequor is naast deelnemer ook uitvoerder van het jaarprogramma van de stichting. Deze heeft zelf geen mensen in dienst, maar besteedt het werk uit aan Aequor.

1

11

Voor EVC geldt een afnamepercentage van 100%.

ECABO

Fundeon

Economisch Administratief Stichting Praktijkleren

Bouw en Infra P

D

95%

EBFS (St. Exameninst. Beroepsonderwijs Fin. Sector) P

D

70%

Fundeon

ICT Stichting Praktijkleren

P

D

95%

voor bouw en infra (Stichting Fundeon KBI) als het bedrijfstakinstituut voor deze sectoren (Stichting Fundeon). Fundeon stelt namens de

SVPB (St. Vakexamens Particuliere Beveiligingsorg.) P

D

100%

P

D

80%

branche toetsen beschikbaar aan roc’s voor alle kwalificaties. De toetsen worden namens de branches gevalideerd en vervolgens in

VCA/SSVV Opleidingengids (SSVV - Stichting Samenwerken Voor Veiligheid)

D 100%2

Fundeon is zowel het kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven

Veiligheid ExTH (Exameninstelling Toezicht en Handhaving)

P

overleg met het onderwijs vastgesteld. Alle sectoren maken inmiddels P

D

100%

gebruik van het Toetsservicesysteem.

ECABO ondersteunt verschillende stichtingen. ECABO levert niet

Met de meeste roc’s zijn dienstverleningsovereenkomsten afgesloten

rechtstreeks aan roc’s maar aan Stichting Praktijkleren. 41 van de 42

over het monitoren van het gehele proces van examinering (kwaliteits-

roc’s zijn lid van Stichting Praktijkleren. ECABO ondersteunt Stichting

zorg). Voor nagenoeg alle roc’s in de sector infra voert Fundeon de

Praktijkleren bij de ontwikkeling van examenmateriaal, laat dit vaststel-

praktijktoetsing uit (bbl). Fundeon traint en certificeert assessoren (EVC).

len door examencommissies en biedt diverse diensten aan. Het aanbod

Afnemers zijn roc’s, enkele vakinstellingen en andere onderwijsinstel-

is zowel eindterm- als competentiegericht. Op verzoek ondersteunt

lingen (bijv. Bouwradius Training en Advies; Soma Bedrijfsopleidingen).

ECABO particuliere opleiders bij examenvraagstukken in het MBO. Vanaf

Afname van producten en diensten: examens, monitoring en begelei-

1 september 2010 neemt ECABO ook op verzoek van (particuliere)

ding examenprocessen, gedeeltelijke uitvoering examinering.

onderwijsinstellingen (onderdelen van) praktijk- en taalexamens af.

Contactpersoon: Yvonne Bosma ([email protected])

ECABO voert tevens voor de stichtingen SVPB, ExTH en EBFS de bedrijfsvoering. Voor SSVV ontwikkelt, beheert en distribueert ECABO de VCA-examens.

GOC

Naast activiteiten voor het examinering is ECABO ook erkend EVC-

Creatieve industrie

aanbieder voor de Economisch Sociaal-Juridische dienstverlening,

GOC

P

D

0%

Beveiliging en ICT-sectoren op mbo-niveaus 3 en 4. Tevens ontwikkelt ECABO sectorale examenprofielen per kwalificatiedossier. In overleg met

GOC voert momenteel geen activiteiten uit rond examinering voor

de bedrijfstakgroep ESB&I richt ECABO sectorale examencommissies in.

het mbo. Wel is er een aan het kenniscentrum gelieerde stichting, die

ECABO biedt training en certificering van praktijkassessoren aan.

een eigen trainingscentrum beheert, waar ook geëxamineerd wordt.

Contactpersoon: Frank Hubert ([email protected]) 2

12

Voor BOL 4 geldt een afnamepercentage van 50%.

KC Handel

Dit trainingscentrum voert nog uitsluitend activiteiten op het gebied van opleidingen met een branche-erkenning. Het kenniscentrum organiseert deze examens onder de verantwoordelijkheid van een

Detailhandel en groothandel Food/Non Food

examencommissie. Daarnaast wordt voor de brancheorganisatie the-

Kenniscentrum Handel Examens

atertechniek externe legitimering uitgevoerd op de opleidingen voor

Mode-, interieur-, tapijt- en textielindustrie

deze branche. De infrastructuur is dus aanwezig om - indien nodig -

Kenniscentrum Handel Examens

P

D

91%3

P

D

nb

de activiteiten uit te breiden richting middelbaar beroepsonderwijs. Kenniscentrum Handel biedt scholen het Examenservicesysteem Han-

Contactpersoon: Karin Balakirsky ([email protected])

delsonderwijs (ESS) aan. Hierin zijn de examens opgenomen die vallen binnen de kwalifcatiestructuur Handel. Het is de intentie om ook de

Innovam

examens voor de MITT-branches onder te brengen in het ESS. Het kenniscentrum ontwikkelt tevens toetsen voor brancheorganisaties en anderen.

Mobiliteit

Het gaat om toetsen voor kwalificerende examinering. Er is daarnaast

IBKI

P

D

95%

Stem (Stichting Examens Mobiliteitsbranche)

P

D

100%

een ‘competentiescan’ beschikbaar voor formatieve beoordeling. De examens worden ontwikkeld door toetsontwikkelgroepen en

IBKI is onderdeel van de Innovam groep. IBKI levert zelf geen

vervolgens vastgesteld door onafhankelijke vaststellingscommissies.

examenproducten aan de roc’s, maar voert examens uit voor vrijwel

Daarnaast biedt Kenniscentrum Handel ook ondersteuning aan met

alle roc’s. De examenuitvoering wordt financieel gestimuleerd door

betrekking tot de afname van examens. Het gaat dan om het trainen

het O&O-fonds OOMT. Ook ontwikkelt IBKI examens in opdracht van

van beoordelaars en toetsconstructeurs. Afnemers zijn roc’s (markt-

Stem. IBKI biedt ook trainingen aan voor beoordelaars en workshops

aandeel 91%) en 10 overige onderwijsinstellingen (op contractbasis).

voor beoordelaars in de bpv. IBKI is daarnaast actief voor post-initieel

Van de klanten gebruikt 57% eindtermgerichte producten en 91%

onderwijs en EVC.

competentiegerichte producten.

Stem is een stichting van alle scholen, de branches en de kenniscen-

Naast activiteiten voor het mbo verzorgt het kenniscentrum ook de af-

tra in de mobiliteitsbranche. Stem ontwikkelt examenproducten en

name van examens op praktijkscholen. Tevens is Kenniscentrum Handel

stelt deze namens scholen- en beroepenveld vast. Het gaat zowel om

erkend EVC-aanbieder en voert zij EVC-procedures uit. Daarnaast zijn er

theorie-examens als om praktijkexamens en beoordelingsinstrumen-

traingingen voor beoordelaars, EVC-assessoren, Portfoliobegeleiders

ten voor de beroepspraktijkvorming. De beoordelingsinstrumenten

(EVC) en een certificeringstraject voor (branche-)assessoren. Certficering

zijn online en op papier beschikbaar. Stem helpt ook scholen om hun

vindt plaats op basis van het competentieprofiel assessor detailhandel.

eigen beoordelingsinstrumenten (verder) te ontwikkelen. Na vaststel-

Er is tevens een assessorenregister met gecertificeerde EVC-assessoren.

ling door Stem komen deze weer beschikbaar voor alle scholen.

Contactpersoon: Marijke Backx ([email protected])

Contactpersonen: Jim Schouten ([email protected]) en Jessica Spithoven ([email protected])

3

13

Roc’s 91% en 10 andere instellingen

Kenteq

samenwerken: SHE, LTTR en SLEBB. De stichtingen leveren zowel ontwikkelingsgerichte als kwalificerende beoordelingsinstrumenten.

Installatie-, elektro- en metaaltechniek Kenteq Examinering BV

De onderwijsinstelling kan op basis van het aanbod een eigen P

D

95%

examenmix samenstellen. Naast het ontwikkelen van examens leveren de examenstichtingen ook ondersteunende diensten, zoals

Kenteq Examinering BV is een onderdeel van Kenteq Holding. Kenteq

infoworkshops over competentiegericht beoordelen, ondersteuning bij

ontwikkelt beoordelingsinstrumenten voor de meeste kwalificaties, cq

het implementeren van competentiegericht beoordelen in de praktijk,

uitstromen in de techniek. Kenteq ziet examinering als integraal deel

een instructieworkshop voor beoordelaars en advisering. Tevens

van het (leer-) proces. De integrale aanpak ondersteunt de deelnemer

kunnen onderwijsinstellingen een examenscan laten uitvoeren waarin

en faciliteert de onderwijsinstellingen.

gekeken wordt naar het proces van examinering binnen de instelling. Op dit moment wordt gewerkt aan het verder vullen en optimaliseren

Kenteq kan adviseren bij de keuze en de implementatie van iedere

van de examenbank voor de sector Facilitaire dienstverlening én aan

onderwijsmethodiek en biedt als facilitator een geïntegreerd pakket

de verdere inrichting van de samenwerkingsstichting Examenwerk.

voor bpv, beoordelen, kwalificaties, lesmateriaal en kwaliteitsbevordering in de gehele keten. Een unieke formule die bij ieder onderwijscon-

Afname van examenproducten voor alle opleidingen mogelijk door

cept past en maatwerk oplevert voor de instelling. Ook op het gebied

instellingen die lid zijn van de verschillende stichtingen.

van EVC/EVP is Kenteq een grote speler met veel praktische expertise.

Afhankelijk van opleidingsstructuur vragen roc’s ook om advies en

Contactpersoon: Kees van Stuijvenberg ([email protected])

ondersteuning bij de implementatie van competentiegericht onderwijs. Assessorentrainingen vinden plaats op offertebasis. Contactpersoon: André van Voorst ([email protected])

Kenwerk

KOC

Horeca SHE (Stichting Horeca Examens)

P

D

90%

SLEBB (St. Landelijke Examenbank Brood & Banket) P

D

100%

Kapper

Brood en Banket

Stichting Philyra Instituut

Recreatie en Reizen

Schoonheidsspecialist/Pedicure

LTTR


(Landelijke Toetsvragenbank Toerisme en Recreatie) P

D

D

90%4

P

D

90%4

75%

Facilitaire dienstverlening SHE (Stichting Horeca Examens)

P

De Stichting ontwikkelt In eigen beheer toetsen en toetsvragen, P

D

60%

inclusief beeldschermtoetsing en daarmee samenhangende zaken, zoals toetsmatrijzen. Via een uitgebreide commissiestructuur worden

Kenwerk werkt samen met de stichting Examenwerk, waarin drie sectorale examenstichtingen die zich bezighouden met examinering

4

14

Dit geldt voor de roc’s. Voor particuliere instellingen is dit 95%.

toetsitems, toetsen en daarmee samenhangende zaken opgesteld,

theorie-examens, outlines en formats voor bpv-toetsen, proeven,

vsatgesteld, geëvalueerd en zonodig aangepast. Er zijn examenpro-

observatielijsten en transfertoetsen. Naast toetsing voor de kwalifice-

ducten en diensten beschikbaar voor zowel crebo-kwalificaties als ook

rende opleidingen, worden ook toetsen geleverd voor VVI-certificering

branchekwalificaties. Opleidingen worden deels door dezelfde, deels

(veiligheid) en branche-erkenningen. Andere activiteiten zijn het leveren

door andere scholen verzorgd.

van overige toetsen en assessments, het afnemen van intredetoetsen, studievaardigheidstoetsen en dergelijke en het onderhouden van examenbanken voor branches. VAPRO is tevens EVC-aanbieder.

Naast activiteiten voor het mbo is de stichting ook actief op het gebied van examinering van (niet-crebo) branchediploma’s en branchecertificaten voor schoonheids- en voetverzorging. Er is tevens

Er is een netwerk van 400 gecertificeerde bpv-examinatoren. VAPRO

een (beperkt) aanbod van formatieve toetsing voor vmbo. Er zijn

biedt zelf trainingen aan voor examinatoren en assessoren. Ook biedt

trainingen beschikbaar voor examinatoren.

VAPRO een sectoroverstijgend persoonscertificeringstraject aan voor

Afnemers zijn zowel roc’s als particuliere aanbieders. De afname

examinatoren/assessoren onder toezicht van de raad van accredita-

varieert van afname van toetsen en examinatoren/assessoren (klein-

tie (ISO 17024). In de laboratoriumtechniek is de ontwikkeling van

ste dienstenpakket) tot volledige uitbesteding van de examinering.

competentiegerichte producten afhankelijk van de vraag. Afname

roc’s zijn meestal zelf verantwoordelijk voor procedures; particuliere

van: kwalificerende toetsen; EVC; trainingen; netwerk examinatoren.

aanbieders kiezen vaker voor volledig uitbesteden van examinering.

Particuliere onderwijsinstelling BEPRO: examenafname in zijn geheel.

Contactpersoon: Judith Dalm ([email protected])

Contactpersoon: Marlies Nanninga ([email protected])

PMLF

Savantis

Procestechniek VAPRO

Schilderen en onderhoud, Afbouw en stukadoren P

D 100%

Exameninstelling Savantis

5

Laboratoria VAPRO

P

D

20%


Fotonica VAPRO

P

D

84%

P

D 3 roc’s

P

D 2 roc’s

Reclame, presentatie en communicatie Schoonmaak en glazenwassen P

D

0%


VAPRO is met name actief voor procestechniek. Het gaat hierbij ook

De Stichting Exameninstelling Savantis heeft een examenbank. Voor

om industrie in andere sectoren als textiel, installatie-, elektro- en

de bbl-opleidingen worden de praktijkexamens en de proeven van

metaaltechniek en de voedingsindustrie. Er worden verschillende

bekwaamheid afgenomen in de eigen vakcentra van de sector. Het

soorten examenproducten geleverd, zoals formatieve en summatieve

aanbod betreft zowel eindtermgerichte praktijk- en theorietoetsen als competentiegerichte toetsen. Savantis biedt tevens ondersteuning bij

5

Dit geldt voor de eindtermen en voor 90% voor CGO.

het beoordelen in de beroeps-praktijk. Daarnaast wordt er gebruik 15

gemaakt van de VCA-examenbank (opgericht door de SSVV, een stich-

Naast activiteiten voor het mbo heeft SH&M ook een adviserende rol

ting ondergebracht bij ECABO) en zijn er producten beschikbaar voor

ten aanzien van de vastelling van de vmbo-examens meubelmaken

het vmbo. Er zijn trainingen voor assessoren, die opgenomen worden

en interieurbouw en levert praktijktoetsen en verklaringen bij diplo-

in een bestand.

ma’s voor het praktijkonderwijs. SH&M is bovendien EVC-aanbieder. De scholen kunnen, in overleg met SH&M, eventueel putten uit een

Bbl-opleidingen (afbouw en onderhoud): compleet pakket lesma-

bestand met gecertificeerde auditoren. In 2008 is gestart met een

teriaal, theorie-examens, afname praktijkexamens. Twee van de

training assessoren door een extern bureau.

drie vakscholen met bol kopen voor een deel van de opleidingen toetsproducten in. In de sector Schilderen en Onderhoud neemt 100%

Afname: 97% afname kwalificerende examenproducten; 94% laat de

van de roc’s producten en diensten af, en 67% van de vakinstellingen.

proeven van bekwaamheid voor de bbl-deelnemers afnemen; 48% laat

In de sector RPC nemen op dit moment drie instellingen producten/

de proeven van bekwaamheid voor de bol-deelnemers afnemen. Voor

diensten af. Voor schoonmaak en glazenvassen nemen twee onder-

het schooljaar 2010-2011 is 70% van de producten competentiegericht.

wijsinstellingen momenteel producten af.

Contactpersoon: Wim van Oijen ([email protected])

Contactpersoon: Marianne Pieterse ([email protected])

SVGB

SH&M

Creatieve en Ambachtelijke techniek, Gezondheidstechniek Timmer- en meubelindustrie, Houthandel, Parketbranche Stichting Hout en Meubel

P

D

SVGB

P

D

100%

98% De SVGB heeft verschillende examenbanken, namelijk voor Schoen-

De activiteiten op het gebied van examinering vallen onder SH&M

herstellen, Orthopedische techniek, Orthopedische schoentechniek en

Contract. SH&M Contract ontwikkelt allerlei kwalificerende examen-

Technisch oogheelkundig assistent. De SVGB ontwikkelt examenpro-

producten: toetsplannen en toetsmatrijzen, projectopdrachten, toetsen

ducten (incl. EVC-producten en branche-examens) en organiseert de

praktische vaardigheden, documenten criteriumgerichte interviews,

uitvoering van examens en EVC. Andere activiteiten zijn de evaluatie

theorietoetsen, proeven van bekwaamheid en diagnostische theo-

en administratie van examens en EVC-procedures, het organiseren

rietoetsen in een online applicatie. Per kwalificatiedossier stelt een

van diploma-uitreikingen en het verzorgen van voorlichtingsbijeen-

vaststellingscommissie de producten vast. Naast de ontwikkeling van

komsten en trainingen voor examinatoren en assessoren. Voor alle

producten organiseert SH&M Contract namens en in opdracht van

kwalificaties zijn zowel eindtermgerichte als competentiegerichte

onderwijsinstellingen de afname van de proeven van bekwaamheid

producten en diensten beschikbaar. De SVGB verzorgt ook trainingen

en de toetsen praktische vaardigheden in het erkend leerbedrijf of

voor praktijkopleiders ten behoeve van de beoordeling in de beroeps-

in een gecertificeerd examencentrum. Zij zet daar geschoolde en

praktijkvorming.

bekwame beoordelaars voor in.

Contactpersoon: Rianne Jansen ([email protected])

16

SVO

VTL

Versdetailhandel, -groothandel, -industrie SVO Lobex

Transport en Logistiek P

D

100%

VTL

P

D

60%

SVO kent verschillende examenbanken, die zijn ondergebracht bij de

De examenbank van Exameninstelling VTL bevat examens voor

BV SVO Lobex. SVO verzorgt examenproducten voor theorie en praktijk

beroepschauffeurs, (assistent) logistiek medewerkers, logistiek

en proeven van bekwaamheid voor het competentiegerichte

teamleiders en planners wegtransport. Daarnaast levert VTL instructies

onderwijs. Ook biedt SVO advisering en detachering aan.

voor bpv-beoordeling. Met deze instructies kan een praktijkopleider

SVO biedt tevens een tweedaagse assessorentraining aan, die

door de onderwijsinstellingen worden ingezet om leerlingen te

afgesloten wordt met een erkenning. Er zijn inmiddels 100 opgeleide

beoordelen in praktijksituaties. VTL biedt tevens trainingen voor asses-

erkende examinatoren. Zij worden opgenomen in een register.

soren aan. Assessoren worden opgenomen in een bestand. Afname

Afnemers zijn vakinstellingen, roc’s en private afnemers. Zij nemen

door onderwijsinstellingen van: theorie-examens; instructies voor

examenproducten, servicedocumenten en advies af.

bpv-beoordeling.

Contactpersoon: Gjalt Landman ([email protected])

Contactpersoon: Karin Schoneveld ([email protected])

VOC Carrosserie VOC

P

D

84%

VOC levert examendiensten aan de scholen. Ook ontwikkelt VOC examenproducten in opdracht van Stem (zie verder onder Stem). Daarnaast verzorgt VOC EVC-trajecten voor de carrosseriebranche. VOC ondersteunt scholen bij experimenten met competentiegricht onderwijs inclusief examinering. VOC verzorgt trainingen voor interne assessoren (trainers, instructeurs, leermeesters) en externe assessoren (bedrijfsleven). De meeste scholen nemen diensten af. Contactpersoon: Erik Vergeer ([email protected])

17

Hoofdstuk 3

Organisatie en financiering

Onderwijsinstellingen zijn eindverantwoordelijk voor examine-

Dienstverlening op projectbasis. Contractactiviteiten: financiering

ring, maar de rol van bedrijven bij examinering is groot. Vooral in

door afnemers per product. Er zijn structurele samenwerkingsverban-

het competentiegerichte onderwijs is de inbreng van het bedrijfs-

den tussen branches, onderwijs en Calibris met als doel structurele

leven belangrijk. Leren en beoordeeld worden gebeuren immers

samenwerking tussen werkveld en roc’s. Met branches zijn afspraken

steeds meer in de praktijk.

gemaakt over de inhoud van de samenwerking.

Voor de leden van Excenter is deze betrokkenheid vanzelfsprekend.

ECABO

Zoals uit de onderstaande gegevens blijkt, leveren vertegenwoordigers uit branches op meerdere terreinen input: zowel op inhoudelijk als bestuurlijk niveau.

Economisch Administratief

Bedrijfsleven

Onderwijs

Daarnaast stellen branches vaak ook financiële middelen beschikbaar.

Stichting Praktijkleren

F

O V U B

F

OVUB

In de sectoren Schilderen en onderhoud en Afbouw loopt dit zelfs op

EBFS

F

O V U B

F

OVUB

tot meer dan 90%. Veelal betalen de afnemers een klein bedrag voor

ICT

Bedrijfsleven

Onderwijs

producten en dienstverlening of is er een vast bedrag per contract

Stichting Praktijkleren

F

F

vastgesteld.

Veiligheid

Bedrijfsleven

Onderwijs

SVPB2

F

O V U B

F

OVUB

De legenda van dit hoofdstuk is terug te vinden op de flap aan

ExTH

F

O V U B

F

OVUB

de achterzijde van deze brochure.

VCA/SSVV Opleidingengids

F

O V U B

F

OVUB

1

3

O V U B

OVUB

Het verschilt per stichting in hoeverre, en op welke manier, onderwijs

Aequor

en bedrijfsleven betrokken zijn bij de examenactiviteiten. Algemeen kan gesteld worden dat bedrijfsleven altijd betrokken is bij de

Voedsel en Leefomgeving

Bedrijfsleven

Onderwijs

beoordeling en/of vaststelling van examens. Financiering: SPL - 100%

De groene standaard

F

F

door deelnemende roc’s; EBFS, SPVB en ExTH - bijdragen per kandi-

O V U B

OVUB

daat. SSVV/VCA - kosten vergoed door erkende exameninstellingen.

Financiering door de deelnemende onderwijsinstellingen. De betrokkenheid van het bedrijfsleven bij de examinering op de aoc’s wordt geborgd via Aequor.

Calibris 1

Stichting Exameninstituut Beroepsonderwijs Financiële Sector

Zorg, Welzijn en Sport

Bedrijfsleven

Onderwijs

2

Stichting Vakexamens voor de Particuliere Beveiligingsorganisaties

Calibris

F

F

3

Stichting Samenwerken Voor Veiligheid

O V U B

OVUB 19

Fundeon

KC Handel

Bouw en Infra

Bedrijfsleven

Onderwijs

Detailh./grooth. Food/Non Food Bedrijfsleven

Onderwijs

Fundeon

F

F

KC Handel Examens

F

O V U B

OVUB

F

O V U B

OVUB

Mode-, interieur-, tapijt- en textielindustrie Onderwijs draagt voor 30% financieel bij, het bedrijfsleven 70%.

Bedrijfsleven

Onderwijs

De sectorale sociale partners maken deel uit van zowel het bestuur

KC Handel Examens

F

F

O V U B

OVUB

van de Stichting Fundeon KBI als van de Stichting Fundeon. Fundeon voert de toetsing uit als bedrijfstakinstituut. Zowel onderwijs

Afnemers betalen een vast bedrag per deelnemer, waarmee zij toe-

als bedrijfsleven is betrokken bij de ontwikkeling en vaststelling van

gang krijgen tot alle examens voor beroepskwalificaties uit ESS.

de exameninhoud. Per kwalificatie worden de toetsopgaven vast-

Financiering op contractbasis of bedrag per leerling. De prijs is

gesteld door een vaststellingscommissie.

afhankelijk van duur en soort contract. Het bedrijfsleven financiert op projectbasis, voor ontwikkelen vaststellingswerkzaamheden. Onderwijs en bedrijfsleven zijn betrokken via vertegenwoordiging in

GOC

de examencommissie, een inhoudelijk adviesgroep, toetsontwikkelgroepen en vaststellingscommissies.

Creatieve industrie

Bedrijfsleven

Onderwijs

GOC

F

F

O V U B

OVUB

Kenteq

Geen activiteiten met betrekking tot examinering in het mbo.

Innovam

Instal.-, elektro-, metaaltech. Bedrijfsleven

Onderwijs

Kenteq Examinering BV

F

F

O V U B

OVUB

Mobiliteit

Bedrijfsleven

Onderwijs

Kenteq financiert het onderhoud van de examenbanken voor een

IBKI

F

O V U B

F

OVUB

groot deel. Daarnaast betalen de afnemers voor de uitvoering van

Stem

F

O V U B

F

OVUB

praktijkexamens. De branche levert een financiële bijdrage voor de uitvoering van praktijkexamens. Onderwijs en bedrijfsleven zijn

Stem wordt gezamenlijk gefinancierd door roc’s en de branche. Het

inhoudelijk betrokken bij het ontwikkelen van examens via een vast-

bestuur van Stem bestaat uit vertegenwoordigers van roc’s, BOVAG

stellingscommissie, werkgroepen ontwikkeling, werkgroepen controle

en Innovam. Vertegenwoordigers van onderwijs en bedrijfsleven

en stuurgroepen.

adviseren over alle examenproducten voordat ze worden gebruikt en worden betrokken bij pilots met nieuwe examens. Het bedrijfsleven is, afgezien van de formele rol in de examencommissie van het roc, niet betrokken bij de uitvoering van examinering. 20

Kenwerk

Het O&O-fonds betaalt 25% van de vacatie en reiskosten van uit de branche afkomstige leden van de examencommissies en exami-

Horeca

Bedrijfsleven

Onderwijs

natoren alsmede de kosten van deskundigheidsbevordering. Zowel

SHE4

F

F

beroeps-onderwijs als bedrijfsleven nemen deel aan landelijke

O V U B

OVUB

Brood en Banket

Bedrijfsleven

Onderwijs

examencommissies. Hierin wordt gesproken over de inhoudelijke

SLEBB5

F

F

vormgeving van de examinering.

O V U B

OVUB

Recreatie en Reizen

Bedrijfsleven

Onderwijs

LTTR6

F

F

Facilitaire dienstverlening

Bedrijfsleven

Onderwijs

SHE

F

F

4

O V U B O V U B

OVUB

PMLF

OVUB

Procestechniek

Bedrijfsleven

Onderwijs

■■ financiering door bedrijfsleven: per project vastgesteld;

VAPRO

F

F

■■ financiering onderwijs: jaarlijks vastgestelde bijdrage per onder-

Laboratoria

Bedrijfsleven

VAPRO

F

Fotonica

Bedrijfsleven

Onderwijs

VAPRO

F

F

wijsinstelling. Producten worden in samenwerking met vertegenwoordigers van bedrijfs-

O V U B O V U B O V U B

OVUB

Onderwijs F

OVUB OVUB

leven en onderwijs ontwikkeld en vastgesteld in vaststellingscommissies. Er is geen structurele financiering vanuit zowel onderwijs als bedrijfsleven. Alleen bijdragen als contractactiviteiten per afgenomen pro-

KOC

duct. Het bedrijfsleven is inhoudelijk betrokken via het leveren van bedrijfsexaminatoren en via het evalueren van de examenproducten

Kapper

Bedrijfsleven

Onderwijs

in regionale en landelijke bedrijvenplatforms en middels vertegen-


F

F

woordiging in de examencommissie.

O V U B

OVUB

Schoonheidsspecial./Pedicure Bedrijfsleven

Onderwijs

Het onderwijs is inhoudelijk betrokken via de vaststellingscommis-


F

sie en levert feedback en verbeterpunten aan via onder andere de

F

O V U B

OVUB

correctiesite. ■■ kapper: bedrijfsleven €170.000,-- per kalenderjaar; onderwijs voor dienstverlening; ■■ schoonheidsspecialist/pedicure: onderwijs voor dienstverlening.

4

Stichting Horeca Examens

5

Stichting Landelijke Examenbank Brood & Banket

6

Landelijke Toetsvragenbank Toerisme en Recreatie 21

Savantis

SVGB

Schilderen en onderhoud,

Creatieve en Ambachtelijke techniek,

Afbouw en stukadoren

Bedrijfsleven

Onderwijs

Gezondheidstechniek

Bedrijfsleven

Onderwijs


F

F

SVGB

F

F

O V U B

OVUB

Reclame, presentatie, comm. Bedrijfsleven

Onderwijs


F

F

O V U B

OVUB

O V U B

OVUB

Het samenstellen en vaststellen van de examenproducten wordt

Schoonmaak en glazenwassen Bedrijfsleven

Onderwijs

gedaan door een team van vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven,


F

docenten, onderwijskundigen en toetsdeskundigen. De activiteiten

F

O V U B

OVUB

van SVGB worden voor 15% vanuit het bedrijfsleven en 50% vanuit Het bedrijfsleven draagt voor 92% en het onderwijs voor 8% bij in de

het onderwijs gefinancierd.

sectoren Schilderen en onderhoud en Afbouw. In de overige sectoren vindt de levering van toetsproducten op commerciële basis plaats.

SVO

Onderwijs en bedrijfsleven zijn inhoudelijk betrokken via toetsvaststellingscommissies en examencommissies.

SH&M

Versdetailh., -grooth. -ind.

Bedrijfsleven

Onderwijs

SVO Lobex

F

F

O V U B

OVUB

Het onderwijs draagt financieel bij op basis van afspraken. Timmer- en meubelindustrie,

Afnemers betalen voor de producten die ze inkopen. Beroepsonder-

Houthandel, Parketbranche

Bedrijfsleven

Onderwijs

wijs en bedrijfsleven zijn inhoudelijk betrokken via de inzet van ma-

Stichting Hout en Meubel

F

F

teriedeskundigen voor toetsontwikkeling en via de examencommissie.

O V U B

OVUB

Onderwijs en bedrijfsleven zijn betrokken bij de ontwikkeling van de

VOC

examenstructuur. Afgevaardigden zijn lid van de Adviescommissie Examinering van Hout en Meubel. Incidenteel zijn vertegenwoordigers ook betrokken bij de ontwikkeling van examenproducten. Het

Carrosserie

Bedrijfsleven

Onderwijs

georganiseerd bedrijfsleven is vertegenwoordigd in het bestuur van

VOC

F

F

O V U B

OVUB

SH&M Contract. Financiering: 40% vanuit het bedrijfsleven, 60% vanuit De kosten van examinering worden grotendeels gesubsidieerd door

het onderwijs.

het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Carrosseriebranche (OOC). VOC biedt de theorietoetsen en praktijkexaminering tegen een beperkt tarief aan. Legitimering en vaststelling van toetsproducten vindt plaats in de Stichting Examens Mobiliteitsbranche (Stem). Zie ook Innovam. 22

VTL Transport en Logistiek

Bedrijfsleven

Onderwijs

VTL

F

F

O V U B

OVUB

Financiering wordt verzorgd door VTL. VTL ontvangt hiervoor een bijdrage uit het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Beroepsgoederenvervoer (SOOB). Zowel bedrijfsleven als scholenveld zijn vertegenwoordigd in de vaststellingscommissie.

23

Hoofdstuk 4

De vereniging Excenter

Excenter, de Vereniging Exameninstellingen Onderwijs Bedrijfs-

Excenter volgt de uitkomsten van de onderzoeken en steekproeven

leven, opgericht in 1997, vertegenwoordigt leveranciers van exa-

die de Inspectie via het web openbaar maakt op de voet. Voor

menproducten en –diensten en de exameninstellingen gelieerd

zover de examenproducten en diensten van leden van Excenter als

aan de kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven. De leden

onvoldoende beoordeeld zijn, betreft dit in veel gevallen het oude

van Excenter dragen bij aan de standaardisering van examinering

eindtermenonderwijs. Voor de examinering van het competentie-

en zorgen voor betrokkenheid van het bedrijfsleven. Met als doel

gerichte beroepsonderwijs zijn de oordelen over de leden van Excenter

om de kwaliteit van examens te bevorderen en het maatschap-

merendeels positief.

pelijke vertrouwen in de waarde van diploma’s te vergroten. Inkoop van gestandaardiseerde examenproducten door onder-

Het bestuur van Excenter bestaat uit:

wijsinstellingen is één manier om dit doel te bereiken.

■■ Alien Cnossen

bestuurslid

■■ Henk van der Eem

bestuurslid

De vereniging behartigt de belangen van de leden bij de politiek,

■■ Ingen Molenaar

bestuurslid

centrale sociale partners en overige actoren zoals Inspectie, MBO

■■ Jim Schouten

bestuurslid

Raad en Colo. Daarnaast verleent de vereniging diensten aan haar

■■ Hans Verschoor

voorzitter

leden op verschillende terreinen, zoals de ontwikkeling van de beoordelingsrichtlijnen, beleidsanalyse en -voorbereiding, in- en externe communicatie. Afgelopen jaren is geïnvesteerd in het laten ontwikkelen van beoordelingsrichtlijnen voor producten en diensten van de leden van Excenter. Uitgangspunten daarbij waren: ■■ zekerheid verschaffen aan de afnemende onderwijsinstellingen door het maatschappelijk zichtbaar maken van de kwaliteit van examinering door de exameninstellingen en -leveranciers; ■■ verminderen van de toezichtlast, zowel voor de onderwijsinstellingen als voor de exameninstellingen/-leveranciers. Met de Inspectie voor het Onderwijs is nauw contact over de ontwikkeling van de beoordelingsrichtlijnen. De Inspectie is van oordeel dat deze passen bij het proportionele toezicht dat zij nastreeft. De Inspectie doet echter pas een uitspraak over de beoordelingsrichtlijnen wanneer er praktijkervaring mee is opgedaan. De beoordelingsrichtlijnen worden in 2010 en 2011 geïmplementeerd. 25






www.excenter.nl







www.excenter.nl


Legenda Hoofdstuk 2: Aanbod examenleveranciers

[Naam kenniscentrum] [Naam sector] [Naam examenleverancier]

P

D

100%

Aanbod van

Aanbod van

Percentage van

producten

diensten

afnemende onder-

(P wel, P niet)

(D wel, D niet)

wijsinstellingen

In de toelichting staat aanvullende informatie.

Legenda Hoofdstuk 3: Organisatie en financiering

[Naam kenniscentrum] [Naam sector]

Bedrijfsleven

[Naam examenleverancier] F

O V U B

Onderwijs F

OVUB

Financiële bijdrage bedrijfsleven (1e kol.) & onderwijs (2e kol.)

F = ja

F = nee

F = n.v.t.

Betrokkenheid bedrijfsleven en onderwijs op de gebieden: Ontwikkeling:

O = ja

O = nee

O = n.v.t.

Vaststelling:

V = ja

V = nee

V = n.v.t.

Uitvoering:

U = ja

U = nee

U = n.v.t.

Bestuurlijk:

B = ja

B = nee

B = n.v.t.

Examinering in het mbo

Recommend Documents