Examinering in het mbo
Over de vereniging Excenter, de Vereniging Exameninstellingen Onderwijs Bedrijfsleven, vertegenwoordigt leveranciers van examenproducten en -diensten
Geslaagd in de praktijk
en de exameninstellingen gelieerd aan de kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven. De aangesloten instellingen dragen bij aan de standaardisering van examinering en zorgen voor betrokkenheid van het bedrijfsleven. Dit alles om de kwaliteit van examens en het maatschappelijk vertrouwen in de waarde van diploma’s te waarborgen. Inkoop van examenproducten door onderwijsinstellingen is één manier om dit doel te bereiken. Bestuur Het bestuur van Excenter bestaat uit: ▪▪ Alien Cnossen, bestuurslid ▪▪ Frans Kokke, bestuurslid ▪▪ Ingen Molenaar, bestuurslid ▪▪ Jim Schouten, bestuurslid ▪▪ Henk Vermeulen, bestuurslid ▪▪ Hans Verschoor, voorzitter Meer informatie: Betty van Santen, secretaris Lisette van Loon, beleidsadviseur Vereniging Excenter Boris Pasternaklaan 4 Postbus 7259 2701 AG Zoetermeer T [079] 329 40 00 F [079] 351 54 78 www.excenter.nl
www.excenter.nl Vereniging exameninstellingen onderwijs bedrijfsleven
Legenda Hoofdstuk 3: Aanbod examenleveranciers
[kenniscentrum] [sector] [examenleverancier]
100%
Onderdeel
ja
nee nvt
Producten Diensten Trainingen Certificering Percentage afnemende onderwijsinstellingen van producten en diensten
75%
In de toelichting staat aanvullende informatie.
Legenda Hoofdstuk 4: Organisatie en financiering
[kenniscentrum] [sector]
Bedrijfsleven
Onderwijs
[examenleverancier] Onderdeel Financiële bijdrage: Betrokkenheid op de gebieden Ontwikkeling: Vaststelling: Uitvoering: Bestuurlijk:
ja
nee nvt
Examinering in het mbo Geslaagd in de praktijk
Inhoudsopgave Voorwoord.......................................................................................................................................................................................................................................... 6 Leeswijzer.......................................................................................................................................................................................................................................... 7 Hoofdstuk 1: Aanbod producten, diensten, trainingen en certificering........................................................................................................................................ 8 Fundeon: niet alleen examens ontwikkelen maar ook kwaliteitsborging................................................................................................................................. 16 Kenniscentrum Handel: examinering vooral in de praktijk.......................................................................................................................................................... 18 Examenwerk: standaardisatie van examinering en beoordeling................................................................................................................................................ 20 Hoofdstuk 2: Financiering en organisatie...................................................................................................................................................................................... 22 Hoofdstuk 3: Keurmerk examens................................................................................................................................................................................................... 28 Colofon............................................................................................................................................................................................................................................. 30
5
Voorwoord Excenter, Vereniging Exameninstellingen Onderwijs Bedrijfsleven,
gaat onderzoeken. Dit gebeurt eens in de drie jaar door middel van
bestaat 15 jaar in oktober 2012. In die jaren heeft examinering in
een (niet representatieve) steekproef. Het projectplan Keurmerk van
het mbo vele ontwikkelingen mogen meemaken. Waarvan de meest
Excenter zal hier op aansluiten.
recente de totstandkoming van de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). De vorming van SBB is een belangrijke
De waardering van de Inspectie over examinering in het mbo laat een
uiting van de versterking van de samenwerking tussen beroeps-
stijgende lijn zien, maar op sommige opleidingen blijft de Inspectie
onderwijs en bedrijfsleven. Voor Excenter een positieve ontwikkeling
kritisch. Aan de andere kant, zonder te willen bagatelliseren, gaat het
mede omdat de kwaliteitsverbetering van kwalificeren en examineren
in het overgrote deel van de examinering in het mbo wél goed. En
binnen de hele keten centraal staat.
dat geldt zeker voor examinering die door scholen bij de examenleveranciers verbonden aan Excenter wordt ingekocht. Ruim 60% van
De leden van Excenter ontwikkelen examens in nauwe samenwer-
de studenten in het mbo (>120.000) heeft op enig moment te maken
king met het bedrijfsleven en de scholen. Deze samenwerking leidt
met zo’n ingekocht examen.
tot krachtige examenproducten en -diensten. Sinds 2010 hebben de kwaliteit van examinering en de waarde van het diploma op de
De ontwikkeling van het vakmanschap, goede examens voor de
arbeidsmarkt veel media-aandacht gekregen. Excenter en de bij haar
scholen en hechte samenwerking met het bedrijfsleven blijven voor
aangesloten exameninstellingen en -leveranciers zijn gericht op de
Excenter centraal staan. Zodat we met recht kunnen zeggen: Geslaagd
onomstreden kwaliteit van examinering in het mbo en op een hoog
in de praktijk.
civiel effect voor de gediplomeerden. Nu en in de toekomst. Excenter heeft zich de afgelopen jaren geconcentreerd op het ontwikkelen van een keurmerk. Hoofddoel is de scholen vooraf zekerheid te bieden over de kwaliteit van de examenproducten en -diensten die zij bij de leden van Excenter inkopen. Samen met Kiwa zijn twee
Hans Verschoor
beoordelingsrichtlijnen (producten en diensten) ontwikkeld en in de
voorzitter Excenter
praktijk uitgetest. Over de aanpak en de doelstellingen leest u meer in deze brochure. Niet onbelangrijk om te melden: de minister van OCW onderkent én in beleid én financieel het belang van de invoering van het keurmerk voor de examenleveranciers. Een belangrijke ontwikkeling is het Toezichtkader bve 2012 van de Inspectie voor het Onderwijs. Daarin is een nieuwe aanpak voor de beoordeling van ingekochte exameninstrumenten en -diensten uitgewerkt. Vooral nieuw is dat de Inspectie ook examenleveranciers 6
Leeswijzer: Deze brochure In deze brochure geeft een overzicht van het aanbod van producten, diensten, trainingen en certificering per leverancier. Per aanbieder is een korte toelichting opgenomen. U zult ontdekken dat de verschillende examenleveranciers een divers en gevarieerd aanbod hebben én dat de kwaliteit hoog in het vaandel staat. In hoofdstuk 1 gaat in op de producten en diensten die worden aangeboden en in hoofdstuk 2 vindt u informatie over de organisatie en financiering per examenleverancier. Enkele opvallende resultaten: ▪▪ Het marktaandeel van de bij Excenter aangesloten organisaties die examenproducten en -diensten leveren blijft groot. ▪▪ Veel leveranciers van examenproducten en -diensten verzorgen ook trainingen voor onder andere assessoren. ▪▪ De helft van de leveranciers heeft een bestand van assessoren waaruit geput kan worden. ▪▪ Bij de meest leveranciers dragen zowel onderwijs als bedrijfsleven financieel bij aan de examenactiviteiten. Hoofdstuk 3 gaat over het project keurmerk examens besproken. Op de middenpagina’s staan de praktijkvoorbeelden uit drie verschillende sectoren: ‘bouw en infra’, ‘horeca en toerisme’ en ‘handel’.
7
Hoofdstuk 1
Aanbod producten, diensten, trainingen en certificering
In onderstaand overzicht is per leverancier aangegeven in welke
Het aanbod van de stichting bestaat vooral uit examenstandaarden:
sector deze actief is, wat het aanbod is en wat het marktaandeel
beschrijvingen van de inhoudelijke en toetstechnische eisen aan de
is. Tevens is een korte toelichting op deze punten opgenomen.
proeven van bekwaamheid. Sinds kort wordt ingezet op een grotere examenmix, waarbij ook ruimte is voor kennisexamens en vaardig-
Het aanbod is divers. Uit de gegevens blijkt dat in een groot aantal
heidsexamens.
sectoren meer dan 80% van de onderwijsinstellingen die opleidingen aanbieden in de sector producten of diensten afneemt van de leve-
Contactpersoon: Wim Grooters (
[email protected])
rancier. Het aanbod varieert van toetsen voor het mbo tot specifieke dienstverlening zoals EVC en de uitvoering van examens. Het meren-
Calibris
deel van de sectoren is actief op het gebied van deskundigheidsbevordering van assessoren. Voorbeelden zijn onder meer te vinden in de mobiliteit (IBKI) of Timmer- en meubelindustrie, Houthandel,
Zorg, Welzijn en Sport
Parketbranche (Stichting Hout en Meubel).
Calibris1
De legenda van dit hoofdstuk is terug te vinden op de flap aan
Calibris biedt verschillende ondersteunende diensten aan aan met
de achterzijde van deze brochure.
name leerbedrijven in zorg, welzijn en sport. Het gaat om het advise-
40%
ren van werkbegeleiders en praktijkopleiders van leerbedrijven over (competentiegericht) beoordelen/examineren in de bpv.
Aequor
Calibris-Contract verzorgt de kwaliteitsborging van opzet en inhoud Voedsel en Leefomgeving De Groene Standaard
van het curriculum en examinering van verschillende branche-opleidingen (dus geen crebo-opleidingen) uit de verpleging, verzorging en
92%
thuiszorg, de gehandicaptenzorg etc. Aequor is zelf geen examenleverancier, maar is deelnemer in de stichting De groene standaard. Hierin participeren elf aoc’s, één
Ook voert Calibris-Contract de Assessorentraining uit voor beoordeling
groene opleiding aan een roc en Aequor met als doel om kwalitatief
in de bpv; deze is gebaseerd op beroepsgerichte examinering.
goede examenproducten voor de beroepsgerichte kwalificatiestructuur
Tenslotte adviseert Calibris-Contract op het gebied van EVC-trajecten
te ontwikkelen, onderhouden, beheren en beschikbaar te stellen aan
en voert deze uit. Ook beschikt zij over assessoren die ingezet kunnen
de deelnemende onderwijsinstellingen. Dit zijn 12 van de 13 onder-
worden voor het uitvoeren van assessments in het kader van een
wijsinstellingen die opleidingen in de groene sectoren aanbieden.
EVC-traject.
Aequor is naast deelnemer ook uitvoerder van het jaarprogramma van de stichting. Deze heeft zelf geen mensen in dienst, maar besteedt
Contactpersoon: Annelies Bannink (
[email protected])
het werk uit aan Aequor. 1
9
EVC 100% van de afnemende onderwijsinstellingen.
ECABO
ECABO ontwikkelt, beheert, distribueert en analyseert alle examens voor de VCA-diploma’s (Basis, VOL, VIL VCU, en de Risicovolle Taken
Kenniscentrum ECABO
uit de SSVV Opleidingengids).
5%
VCA/SSVV Opleidingengids (SSVV - Stichting Samenwerken Voor Veiligheid)
Contactpersoon: Frank Hubert (
[email protected])
100%
Bank- en Verzekeringswezen
Fundeon
EBFS (Stichting Exameninstituut Beroepsonderwijs Financiële Sector)
80%
Bouw en Infra Particuliere beveiliging
Fundeon2
100%
SVPB (Stichting Vakexamens Particuliere Beveiligingsorganisaties)
Fundeon is zowel het kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven
100%
voor bouw en infra (Stichting Fundeon KBI) als het bedrijfstakinstituut Publieke veiligheid ExTH (Exameninstelling Toezicht en Handhaving)
voor deze sectoren (Stichting Fundeon). Fundeon stelt namens de branche toetsen beschikbaar aan roc’s voor 60% van de bouw- en
80%
infra kwalificaties. De toetsen worden namens de branches gevaliECABO biedt kennisexamens aan voor de financiële, secretariële,
deerd en vervolgens in overleg met het onderwijs vastgesteld. Beide
commerciële en juridische beroepen. Op verzoek ondersteunt ECABO
sectoren maken inmiddels gebruik van het Toetsservicesysteem.
particuliere opleiders bij examenvraagstukken in het mbo. ECABO ondersteunt Stichting Praktijkleren bij de screening en vaststel-
Met de meeste roc’s zijn dienstverleningsovereenkomsten afgesloten
ling van de examenproducten, die de medewerkers van Stichting
over het monitoren van het gehele proces van examinering (kwali-
Praktijkleren construeren. Daarnaast ontwikkelt ECABO samen met
teitszorg). Voor nagenoeg alle roc’s in de sector bouw en infra voert
Stichting Praktijkleren examenoverzichten en toetsmatrijzen per kwa-
Fundeon de praktijktoetsing uit (bbl). Fundeon traint en certificeert
lificatiedossier. In overleg met de bedrijfstakgroep ESB&I richt ECABO
assessoren (EVC). Ook is er een bestand met assessoren beschikbaar.
sectorale examencommissies in. ECABO biedt training en certificering
Afnemers zijn roc’s, enkele vakinstellingen en andere onderwijsinstel-
van praktijkassessoren aan.
lingen (bijv. Bouwradius Training en Advies; Soma Bedrijfsopleidingen (SBO)). Producten en diensten welke afgenomen worden zijn: exa-
ECABO voert tevens voor de stichtingen SVPB, ExTH en EBFS de
mens, monitoring en begeleiding examenprocessen en gedeeltelijke
bedrijfsvoering. Voor EBFS ontwikkelt ECABO theorie-examens en
uitvoering examinering.
EVC-procedures, voor SVPB ontwikkelt ECABO theorie- en praktijkexamens en voor ExTH ontwikkelt ECABO theorie- en praktijkexamens in
Contactpersoon: Marinus van Kooij (
[email protected])
opdracht van opleiders. Voor deze drie organisaties neemt ECABO ook examens af in opdracht van opleiders.
2
10
bol4 80% van de afnemende onderwijsinstellingen.
GOC
Stem is een stichting van alle scholen, de branches en de kenniscentra in de mobiliteitsbranche. Stem ontwikkelt examenproducten en
Creatieve industrie GOC
stelt deze namens scholen- en beroepenveld vast. Het gaat zowel om theorie-examens als om praktijkexamens en beoordelingsinstrumen-
nvt
ten voor de beroepspraktijkvorming. De beoordelingsinstrumenten GOC voert geen activiteiten uit rond examinering voor het mbo. Wel
zijn online en op papier beschikbaar. Stem helpt ook scholen om hun
is er een aan het kenniscentrum gelieerde stichting, die een eigen
eigen beoordelingsinstrumenten (verder) te ontwikkelen. Na vaststel-
trainingscentrum beheert, waar ook geëxamineerd wordt. Dit trai-
ling door Stem komen deze weer beschikbaar voor alle scholen.
ningscentrum voert activiteiten uit op het gebied van opleidingen met een branche-erkenning. Daarnaast wordt voor de brancheorganisatie
Contactpersonen: Jim Schouten (
[email protected]) en Jessica
theatertechniek externe legitimering uitgevoerd op de opleidingen
Spithoven (
[email protected])
voor deze branche. De infrastructuur is aanwezig om -indien gewenstde activiteiten uit te breiden richting middelbaar beroepsonderwijs.
Kenniscentrum Handel
Contactpersoon: Monique van Delden (
[email protected]) Detailhandel, Groothandel, Internationale handel, MITT, Wonen, CE ondernemerschap
Innovam
KCH Examens
Mobiliteit (motorvoertuigen- en tweewielertechniek)
98%
KCH Examens biedt scholen het Examenservicesysteem Handelson-
IBKI
97%
derwijs (ESS) aan. Hierin zijn de examens opgenomen aansluitend
STEM (Stichting Examens Mobiliteitsbranche)
100%
op de kwalificatiedossiers van de Handel en MITT (mode-, interieur-, tapijt- en textielindustrie) en de certificeerbare eenheid Ondernemer-
IBKI is onderdeel van Innovam. IBKI levert zelf geen examenproducten
schap. Het gaat om kwalificerende examinering met een aanbod dat
aan de roc’s, maar ontwikkelt deze wel in opdracht van Stem (zie
het gehele kwalificatiedossier of de certificeerbare eenheid dekt.
verder onder Stem). Daarnaast voert IBKI examens uit voor vrijwel
Het aanbod wordt zowel paperbased als digitaal aangeboden. Er is
alle roc’s. Daarvoor heeft IBKI een examenhal, waar per niveau
daarnaast een voortgangsscan beschikbaar voor formatieve beoorde-
speciaal geprepareerde objecten (auto’s, bedrijfsauto’s, tweewielers)
ling. KCH Examens ontwikkelt ook beoordelingsinstrumenten voor
staan. Ook biedt IBKI voor niet-technische proeven van bekwaam-
brancheorganisaties en andere organisaties.
heid (rollenspellen) aan. Dit is met name voor de servicegerichte, verkoop- of managementopleidingen in de mobiliteitsbranche. IBKI
De examens worden ontwikkeld door toetsontwikkelgroepen en
biedt daarnaast ook trainingen aan voor beoordelaars van proeven
vastgesteld door onafhankelijke vaststellingscommissies. KCH Examens
van bekwaamheid en workshops voor beoordelaars in de bpv. IBKI is
biedt ondersteuning aan bij de afname van examens. Er worden
ook actief voor post-initieel onderwijs en EVC.
trainingen verzorgd op beoordelingsgebied. 11
Er is een certificeringstraject voor praktijkexaminatoren. Na certifice-
gebied van EVC/EVP is Kenteq een grote speler met veel praktische
ring wordt de praktijkexaminator opgenomen in een register. Afne-
expertise.
mers van de producten en diensten zijn roc’s (marktaandeel 98%) en overige onderwijsinstellingen (op contractbasis). Naast activiteiten
Contactpersoon: Lars Schlaman (
[email protected])
voor het mbo verzorgt KCH Examens de afname van examens op scholen voor praktijkonderwijs.
Kenwerk
Kenniscentrum Handel is erkend EVC-aanbieder en voert EVC-proceduKenwerk
res uit. Daarnaast zijn er trainingen voor beoordelaars, EVC-assessoren,
nvt
portfoliobegeleiders (EVC) en een certificeringstraject voor (branche-) assessoren. Certificering vindt plaats op basis van het competentie-
Horeca
profiel assessor detailhandel. Er is tevens een assessorenregister met
Kenwerk: Stichting Horeca Examens (SHE)
90%
gecertificeerde EVC-assessoren. Brood en Banket Kenwerk: Stichting Landelijke
Contactpersoon: Marijke Backx (
[email protected])
Examenbank Brood & Banket (SLEBB)
Kenteq
100%
Recreatie en Reizen Kenwerk: Landelijke Toetsvragenbank
Installatie-, Elektro- en Metaaltechniek Kenteq Examinering BV
Toerisme en Recreatie (LTTR)
75%
100%
Facilitaire dienstverlening Kenteq Examinering BV is een onderdeel van Kenteq Holding. Kenteq
Kenwerk: Landelijke Toetsvragenbank
ontwikkelt beoordelingsinstrumenten voor alle BGO kwalificaties, c.q.
Toerisme en Recreatie (LTTR)
60%
uitstromen in de techniek. Daarnaast heeft Kenteq nog een aanbod van eindtermgerichte examens. Kenteq ziet examinering als integraal
Kenwerk werkt samen met de stichting Examenwerk, waarin drie
deel van het (leer-) proces. De integrale aanpak ondersteunt de deel-
sectorale examenstichtingen die zich bezighouden met examinering
nemer en faciliteert de onderwijsinstellingen en de leerbedrijven.
samenwerken: SHE, LTTR en SLEBB. De stichtingen leveren zowel ontwikkelingsgerichte als kwalificerende beoordelingsinstrumen-
Kenteq kan adviseren bij de keuze en de implementatie van iedere
ten. De onderwijsinstelling kan op basis van het aanbod een eigen
onderwijsmethodiek en biedt als facilitator een geïntegreerd pakket
examenmix samenstellen. Naast het ontwikkelen van examens
voor bpv, beoordelen, kwalificaties, lesmateriaal en kwaliteitsbevorde-
leveren de examenstichtingen ook ondersteunende diensten, zoals
ring in de gehele keten. Een unieke formule die bij ieder onderwijs-
infoworkshops over competentiegericht beoordelen, ondersteuning bij
concept past en maatwerk oplevert voor de instelling. Ook op het
het implementeren van competentiegericht beoordelen in de praktijk, 12
een instructieworkshop voor beoordelaars en advisering. Tevens
VAPRO beheert haar eigen toetsenbank die bij roc’s wordt ingezet. De
kunnen onderwijsinstellingen een examenscan laten uitvoeren waarin
VAPRO-transfertoetsen zijn digitaal, stand alone te benaderen. Door
gekeken wordt naar het proces van examinering binnen de instelling.
continue kwaliteitscontroles faciliteert VAPRO de kwaliteit van de
Op dit moment wordt gewerkt aan het verder vullen en optimaliseren
VAPRO-examens en borgt de waarde van het VAPRO-diploma.
van de examenbank voor de sector Facilitaire dienstverlening én aan de verdere inrichting van de samenwerkingsstichting Examenwerk.
Naast toetsing voor de kwalificerende opleidingen, wordt er ook examinering aangeboden voor VVI-certificering en branche-erkenningen.
Afname van examenproducten voor alle opleidingen is mogelijk door
VAPRO is tevens EVC-aanbieder.
instellingen die lid zijn van de verschillende stichtingen. Afhankelijk van opleidingsstructuur vragen roc’s ook om advies en ondersteuning
Er is een netwerk van 140 gecertificeerde bpv-examinatoren die ingezet
bij de implementatie van competentiegericht onderwijs. Assessoren-
worden bij de praktijkexaminering. VAPRO biedt zelf trainingen aan voor
trainingen vinden plaats op offertebasis.
examinatoren en assessoren en beschikt over een sector overstijgend persoonscertificeringstraject voor examinatoren/assessoren.
Contactpersoon: Bianca Boerop (
[email protected]) Contactpersoon: Marlies Nanninga (
[email protected])
PMLF VAPRO
Savantis nvt
Exameninstelling Savantis
nvt
Procestechniek VAPRO
Schilderen en Onderhoud, Afbouw en Stukadoren
80%
Exameninstelling Savantis
100%
Laboratoria VAPRO
Reclame, Presentatie en Communicatie
20%
Exameninstelling Savantis
14%
Laboratoria VAPRO
Schoonmaak en Glazenwassen
0%
Exameninstelling Savantis
50%
VAPRO is met name actief in de procesindustrie. Het gaat hierbij om industrie in sectoren als textiel, installatie-, elektro- en metaaltech-
De Stichting Exameninstelling Savantis heeft een examenbank. Voor
niek en de voedingsindustrie. Er worden formatieve en summatieve
de bbl-opleidingen worden de praktijkexamens en de proeven van
examens aangeboden. De examinering bestaat bijvoorbeeld uit
bekwaamheid afgenomen in de eigen vakcentra van de sector. Het
transfertoetsen, observaties en praktijkproeven.
aanbod betreft zowel eindtermgerichte praktijk- en theorietoetsen 13
als competentiegerichte toetsen. Savantis biedt tevens ondersteuning
beoordelaars voor in. Naast activiteiten voor het mbo heeft SH&M ook
bij het beoordelen in de beroepspraktijk. Daarnaast wordt er gebruik
een adviserende rol ten aanzien van de vaststelling van de vmbo-
gemaakt van de VCA-examenbank (opgericht door de Stichting
examens fijnhout bewerken en levert praktijktoetsen, theorietoetsen
Samenwerken Voor Veiligheid, een stichting ondergebracht bij ECABO)
en verklaringen bij diploma’s voor het praktijkonderwijs. SH&M is
en zijn er producten beschikbaar voor het vmbo. Er zijn trainingen
bovendien EVC-aanbieder. De scholen kunnen, in overleg met SH&M,
voor assessoren, die opgenomen worden in een bestand.
eventueel putten uit een bestand met gecertificeerde auditoren. In 2008 is gestart met een training assessoren door een extern bureau.
Bbl-opleidingen (afbouw en onderhoud): compleet pakket lesmateriaal, theorie-examens, afname praktijkexamens. Twee van de
Afname: 97% afname examenproducten; 94% laat de vakvaardig-
drie vakscholen met bol kopen voor een deel van de opleidingen
heidstoets/proeven van bekwaamheid op een examencenturm voor
toetsproducten in. In de sector Schilderen en Onderhoud neemt 100%
de bbl deelnemers afnemen; 48% laat de vakvaardigheidstoets/proe-
van de roc’s producten en diensten af, en 67% van de vakinstellingen.
ven van bekwaamheid voor de bol deelnemers afnemen.
In de sector RPC nemen drie instellingen producten/diensten af. Voor de sector schoonmaak en glazenwassen nemen twee onderwijsinstel-
Contactpersoon: Yvette Smits (
[email protected])
lingen producten af.
SVGB
Contactpersoon: Marianne Pieterse (
[email protected])
Creatieve en Ambachtelijke techniek en Gezondheidstechniek
SH&M
SVGB
Hout en Meubel SH&M Contract
20%
SVGB kennis- en opleidingencentrum heeft tot en met het schooljaar 2009-2010 gefunctioneerd als exameninstelling en examens verzorgd
97%
voor opleidingen in de creatieve en ambachtelijke techniek en in de De activiteiten op het gebied van examinering vallen onder SH&M
gezondheids¬techniek. Bij de start van de Dutch HealthTec Academy
Contract. SH&M Contract ontwikkelt allerlei kwalificerende examen-
(augustus 2010) zijn deze taken opgepakt door de DHTA, een samen-
producten: toetsplannen en toetsmatrijzen, proeve van bekwaamhe-
werkingverband van SVGB kenniscentrum en drie roc’s.
den, vakvaardigheidstoetsen, en theorietoetsen. Daarnaast levert zij diagnostische theorietoetsen in een online applicatie. Per kwalifica-
In de schooljaren 2010-2011 en 2011-2012 was de exameninstelling
tiedossier stelt een vaststellingscommissie de producten vast. Naast
van SVGB kenniscentrum niet operationeel. Wel heeft SVGB kennis-
de levering van producten organiseert SH&M Contract namens en in
centrum in die periode examenproducten geleverd aan scholen die
opdracht van onderwijsinstellingen de afname van de proeven van
opleidingen verzorgen voor SVGB-kwalificaties. Vanaf schooljaar 2012-
bekwaamheid/vakvaardigheidstoets in een gecertificeerd examencen-
2013 is SVGB kenniscentrum weer operationeel als examen-instelling.
trum of in het erkend leerbedrijf. Zij zet daar geschoolde en bekwame
Zij biedt naast de volledige verzorging van de examinering een 14
breed scala van producten en diensten aan scholen die opleidingen
Stem). Daarnaast verzorgt VOC EVC-trajecten voor de carrosseriebran-
verzorgen voor SVGB-kwalificaties. Bijvoorbeeld examenprocedures,
che. VOC ondersteunt scholen bij experimenten met competentie-
examenorganisatie en -administratie, proeven van bekwaamheid,
gericht onderwijs inclusief examinering.
summatieve bpv-opdrachten en andere examentoetsen en training van examinatoren en assessoren.
Stem is een stichting van alle scholen, de branches en de kenniscentra in de mobiliteitsbranche. Stem ontwikkelt examenproducten en
Contactpersoon: Wolter de Vries (
[email protected])
stelt deze namens scholen- en beroepenveld vast. Het gaat zowel om theorie-examens als om praktijkexamens en beoordelingsinstrumenten voor de beroepspraktijkvorming. De beoordelingsinstrumenten
SVO
zijn online en op papier beschikbaar. Stem helpt ook scholen om hun eigen beoordelingsinstrumenten (verder) te ontwikkelen. Na vaststel-
Versdetailhandel, -groothandel en -industrie SVO
ling door Stem komen deze weer beschikbaar voor alle scholen. 100%
Contactpersoon: Erik Vergeer (
[email protected]) en Jessica SpithoSVO verzorgt examenproducten voor theorie en praktijk en proeven
ven (
[email protected])
van bekwaamheid voor het competentiegericht onderwijs. SVO biedt tevens een tweedaagse assessorentraining aan, die afgesloten wordt
VTL
met een erkenning. Opgeleide examinatoren worden opgenomen in een register. Afnemers zijn vakinstellingen, roc’s en private afnemers.
Transport en Logistiek VTL
Contactpersoon: Carla Zwierstra (
[email protected])
50%
De examenbank van Exameninstelling VTL bevat examens voor
VOC
beroepschauffeurs, (assistent) logistiek medewerkers, logistiek teamleiders en planners wegtransport. Daarnaast levert VTL instructies voor
Carrosserie
bpv-beoordeling. Met deze instructies kan een praktijkopleider door
VOC
84%
STEM (Stichting Examens Mobiliteitsbranche)
100%
de onderwijsinstellingen worden ingezet om leerlingen te beoordelen in praktijksituaties. VTL biedt tevens trainingen voor assessoren aan. Assessoren worden opgenomen in een bestand. Afname door onderwijsinstellingen van: theorie-examens; instructies voor bpv-
VOC voert examens uit voor vrijwel alle roc’s die opleidingen verzor-
beoordeling.
gen binnen de carrosseriebranche. Daarvoor beschikt VOC over vier examenlocaties. VOC levert zelf geen examenproducten aan de roc’s,
Contactpersonen: Karin Schoneveld (
[email protected]) en Janneke
maar ontwikkelt deze wel in opdracht van Stem (zie verder onder
van Santen (
[email protected]) 15
Fundeon: niet alleen examens ontwikkelen maar ook kwaliteitsborging Klaar voor de arbeidsmarkt
Bij elke beoordelingseenheid hoort voor leerlingen een praktijk-
Een leerling met een mbo-diploma op zak voor een beroep in de
toets. Een echte opdracht die de leerling in de beroepspraktijk moet
bouw en infra is klaar voor de arbeidsmarkt. Dat garandeert Fundeon
uitvoeren. De theorietoetsen tonen aan of de leerling de vakkennis
de afnemers van haar lesmethodes en examenproducten. Dat komt
beheerst die bij een beoordelingseenheid hoort. Het gaat daarbij
doordat Fundeon deze middelen in nauwe samenwerking met het
niet alleen om feitenkennis, maar ook om inzicht in praktijksituaties.
bedrijfsleven en het onderwijsveld ontwikkelt. Bovendien zet Fundeon
Docenten van het roc kunnen de toetsen heel gemakkelijk via het
daarnaast in op kwaliteit van de toetsing in de praktijk. Samen vol-
Toetsservicesysteem van Fundeon downloaden.
doet dat hele pakket aan de exameneisen van de Inspectie.
Beoordelen
Hapklare brokken
De leermeester en de docent beoordelen de vorderingen van de leer-
In de bouw en infra bestaan tientallen beroepsopleidingen. In de
ling. De leermeester ziet toe op de praktijktoetsen en beoordeelt hoe
kwalificatiedossiers staat voor elke opleiding wat een leerling aan
de leerling het ervan afbrengt. Bij toetsing buiten de productie, in een
het eind van het traject moet kunnen en kennen. De kerntaken en
opleidingsbedrijf, treedt de instructeur van dat opleidingsbedrijf op
werkprocessen uit het kwalificatiedossier zijn opgedeeld in beoorde-
als examinator. De docent beoordeelt de theorietoetsen en geeft daar
lingseenheden. Per opleiding vier tot acht die elk worden afgesloten
cijfers voor. Ook de competentieontwikkeling van de leerling wordt
met een praktijktoets en één of meer theorietoetsen. Zo is de leerling
getoetst en beoordeeld.
in zijn opleiding bezig met ‘hapklare brokken’ en kan hij tussentijds successen vieren!
Er zijn twee nuttige Fundeon-producten die hierbij helpen: de trajectmap en het toetsplan. De trajectmap is het spoorboekje dat de leerling door de opleiding loodst. Ook de docent en leermeester of
Mix
instructeur gebruiken het. Zij vinden er informatie in om de leerling
Om een objectief beeld te krijgen of de leerling beschikt over de
goed te kunnen begeleiden en beoordelen. In het toetsplan staat hoe
juiste kwalificaties, biedt Fundeon een mix van examenvormen aan.
de examinering van het vakgerichte deel van de opleiding volgens de 16
bedrijfstak het beste vorm kan krijgen. Een roc kan dit advies één op één overnemen, delen eruit gebruiken of zelf een toetsplan opstellen. Wanneer het toetsplan wordt gevolgd, ontstaat een compleet beeld van de kennis en kunde van de leerling. De producten die Fundeon levert, sluiten daar naadloos op aan.
Lesmethodes De examenproducten van Fundeon maken onderdeel uit van complete lesmethodes die in samenspraak met deskundigen uit de branche en het onderwijs tot stand komen. Een complete lesmethode bestaat uit de trajectmap, de benodigde vakboeken, opdrachten, examenproducten, antwoordenmodules, het toetsplan en een advieskaart over het gebruik van het hele pakket. Fundeon biedt veel van de lesstof digitaal aan via het systeem Bouwinfranet. Bouwinfranet bevat filmpjes, foto’s en geluidsfragmenten. Gebleken is dat leerlingen beter bij de les blijven met deze mix van digitale en papieren leermiddelen en dat de docent er makkelijk maatwerk van kan maken.
Kwaliteit in de praktijk Steekproefsgewijs komt een adviseur van Fundeon langs bij erkende leerbedrijven die een praktijktoets hebben aangemeld om de leermeester te begeleiden en erop toe te zien dat de praktijktoetsing en beoordeling volgens de regels verlopen. Kwaliteit van de beroepspraktijkvorming is in de bouw en infra een belangrijk thema waarin veel wordt geïnvesteerd. Leermeesters worden getraind en krijgen periodiek nascholing. Maar zij kunnen ook altijd rekenen op de hulp, coaching en ondersteuning van Fundeon-adviseurs. www.fundeon.nl/opleider
17
Kenniscentrum Handel: examinering vooral in de praktijk Samenwerken met onderwijs en bedrijfstak Vakdeskundigen van roc’s en toetsdeskundigen van KCH Examens zijn gewend om samen te werken. Al in 2003 ontstond het ExamenserviceSysteem (ESS), een samenwerking waarin deze partijen samen aan een dekkend aanbod kwalificatiedossiers en beoordelingsinstrumenten werken voor de sectoren Handel, Wonen en MITT. MITT staat voor mode-, interieur-, tapijt- en textielindustrie. Voor de certificeerbare eenheid ondernemerschap is bovendien materiaal beschikbaar dat in alle sectoren bruikbaar is. Roc’s en andere onderwijsinstellingen kopen de instrumenten in en financieren hiermee het ESS. Het ESS biedt een mix van producten en methoden aan, inclusief examens voor Nederlands en de Moderne Vreemde Talen (MVT) en een portfolio voor Loopbaan en Burgerschap.
Kwaliteit Tijdens de verschillende fasen van het ontwikkelproces leveren onderwijs en bedrijfsleven inhoudelijke input; KCH Examens borgt de toetstechnische kwaliteit. Uitgangspunt bij de ontwikkeling is dat het mbo opleidt voor de beroepspraktijk. Examinering vindt dan ook zoveel als mogelijk plaats in de praktijk. Maar de praktijkexaminering wordt voorafgegaan door het toetsen van de essentiële theoretische kennis op het roc.
Diverse instrumenten De beoordelingsinstrumenten zijn divers: observatie-eenheden, criteriumgerichte interviews, proeven, opdrachten en panelgesprekken behoren tot het aanbod. Naast beoordelingsinstrumenten is er een aanbod op het gebied van begeleiding en training. Opleiders kunnen een beroep doen op de expertise van onderwijskundig medewerkers. In het aanbod is een training voor de praktijkexaminator opgenomen. Als basis voor de training dient het competentieprofiel. Na het succesvol afronden van deze training kunnen deelnemers opgenomen worden in het register voor praktijkexaminatoren. 18
Gecommitteerden Naast activiteiten voor het mbo verzorgt KCH Examens de afname van examens op scholen voor praktijkonderwijs. KCH Examens biedt de mogelijkheid tot het leveren van gecommitteerden bij examens op deze scholen. Jaarlijks worden honderden kandidaten geëxamineerd in de detailhandel en groothandel.
EVC Kenniscentrum Handel is erkend EVC-aanbieder en voert EVC-procedures uit. Daarnaast zijn er traingingen voor beoordelaars, assessoren en portfoliobegeleiders. Gecertificeerde assessoren kunnen in het EVC-assessorenregister worden opgenomen. www.kch.nl/examens
19
Examenwerk: standaardisatie van examinering en beoordeling
Op maat
Samenwerking binnen Examenwerk
Examenwerk ontwikkelt, onderhoudt en beheert beoordelings- en
Examenwerk is voortgekomen uit drie afzonderlijke stichtingen: LTTR
exameninstrumenten voor beroepsopleidingen in de sectoren
(Landelijke Toetsvragenbank Toerisme & Recreatie), SHE (Stichting
toerisme en recreatie, horeca, facilitaire dienstverlening en brood en
Horeca Examens en facilitaire dienstverlening) en SLEBB (Stichting
banket. Die instrumenten worden samen met het bedrijfsleven en het
Landelijke Examenbank Brood & Banket). De samenwerking van de
onderwijs ontwikkeld en sluiten aan bij spelregels van de overheid.
stichtingen binnen Examenwerk maakt de ontwikkelkracht groter en
De kennis op het gebied van beoordelen en examineren zet Examen-
bespaart kosten voor de afnemers van examendiensten en -instru-
werk ook op maat in bij onderwijs en bedrijfsleven. Bedrijfsleven en
menten. Bovendien hebben deelnemende onderwijsinstellingen één
onderwijs zijn actief betrokken bij Examenwerk in het bestuur, bij het
aanspreekpunt.
ontwikkelen en bij het vaststellen van instrumenten. 20
Standaardisatie
Cirkel van verbinding
Examenwerk werkt met vastgestelde formats voor beoordelings- en
Examenwerk gaat voor een perfecte aansluiting tussen opleidingen
exameninstrumenten. Die worden voor alle drie de examenstichtin-
en werkveld. Vandaar dat zij veel belang hecht aan de Cirkel van
gen gebruikt. Daarin zijn voor de drie stichtingen dezelfde richtlijnen
verbinding binnen examinering. Het opstellen van een beroepscom-
voor de beoordelaar opgenomen om te komen tot een beoordeling.
petentieprofiel (bcp), het vertalen van een bcp naar een kwalificatie-
De beschrijving van een oordeel onvoldoende-voldoende-goed is ook
dossier, het onderwijsprogramma, het begeleiden van de student, het
overal gelijk. Verder zijn de opbouw van de instrumenten gelijkwaar-
examineren en het verstrekken van het uiteindelijke diploma hebben
dig qua onderwerp en indeling (instructie student-opdracht-instructie
immers allemaal met elkaar te maken! Door een goede input van
beoordelaar). Zo draagt Examenwerk bij aan standaardisatie van
de arbeidsmarkt (bcp) stromen er uiteindelijk ook goede beginnende
examinering voor haar sectoren. De deelnemende roc’s waarderen dit.
beroepsbeoefenaars in op de arbeidsmarkt (examen en diploma).
Zij weten waar ze aan toe zijn voor de verschillende uitstromen. Door
Examenwerk faciliteert dit proces en legt daar waar nodig de
de eenduidige opzet is het gemakkelijker om ervoor te zorgen dat
verbinding. Het doel is dat elke schakel in het proces even sterk is.
betrokkenen bij examinering deskundig zijn en met de instrumenten
Examenwerk richt haar instrumenten zo in dat daarmee vanzelf aan
kunnen werken. Ook voor het toezichtkader zijn de verschillende exa-
veel ‘eisen’ van de minister of Inspectie van onderwijs wordt voldaan.
mens herkenbaar. Dezelfde opzet en werkwijze vergemakkelijkt het
Denk daarbij aan het leggen van verbindingen met een bpv-protocol,
beoordelen van een exameninstrument door de onderwijsinspectie.
examenprofiel en standaarden examinering. Examenwerk is actief
De eenduidigheid van de instrumenten vergroot ook de herkenbaar-
betrokken bij het opstellen van de nieuwe kwalificatiedossiers voor
heid voor het bedrijfsleven.
onze sectoren. Zij ziet er op toe dat wat wordt uitgewerkt ook te examineren is!
Examenbank De examenbank van Examenwerk is zodanig ingericht dat deelnemen-
Producten
de onderwijsinstellingen bij het opstellen en afnemen van toetsen
Voor het ontwikkelen en vaststellen van de beoordelings- en examen-
zoveel mogelijk hun eigen regie kunnen voeren. Op die manier kun-
instrumenten zet Examenwerk externe deskundigen in. Deze personen
nen scholen hun examenproces flexibel en kostenbesparend inrichten.
zijn werkzaam bij de deelnemende onderwijsinstellingen of in het
Bovendien kunnen ze zo een kwaliteitsstandaard en –borging creëren
respectievelijke beroepenveld.
en beheren. De examenbank werkt namelijk met standaardprocedures
Examenwerk levert de volgende producten:
waardoor de decentrale examenprocessen transparant zijn voor de
▪▪ ontwikkelingsgerichte meet- en beoordelingsinstrumenten
toezichthouders.
▪▪ kwalificerende exameninstrumenten (proeves, praktijkopdrachten, panelgesprek, praktijkmap) ▪▪ beroepsgerichte taaltoetsen ▪▪ handleiding en training voor beoordelaars www.examenwerk.nl 21
Hoofdstuk 2
Organisatie en financiering
Bedrijfsleven en onderwijs dragen samen zorg voor examinering.
In opdracht van SBB zullen de kenniscentra de wettelijke taken, waar-
Onderwijsinstellingen zijn eindverantwoordelijk voor examiner-
onder kwalificeren en examineren, uitvoeren. Nieuw Calibris-beleid
ing, maar de rol van bedrijven bij examinering is groot. Leren en
voor examinering wordt vastgesteld in 2013.
beoordelen gebeuren immers steeds meer in de praktijk. Voor de leden van Excenter is deze betrokkenheid vanzelfsprekend. Zoals
ECABO
uit de onderstaande gegevens blijkt, leveren vertegenwoordigers uit branches op meerdere terreinen input: zowel op inhoudelijk
als bestuurlijk niveau.
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
VCA/SSVV Opleidingengids
3
Daarnaast stellen branches vaak ook financiële middelen beschikbaar. In de sectoren Bouw en infra loopt dit zelfs op tot 70%. Veelal beta-
Economisch-administratief
len de afnemers een klein bedrag voor producten en dienstverlening
Examens particulier onderwijs
of is er een vast bedrag per contract vastgesteld. Bank- en Verzekeringswezen EBFS4
Aequor
Particuliere beveiliging Voedsel en Leefomgeving
Bedrijfsleven
SVPB
Onderwijs
5
De Groene Standaard Publieke veiligheid ExTH
Financiering door de deelnemende onderwijsinstellingen. De betrok-
6
kenheid van het bedrijfsleven bij de examinering op de aoc’s wordt Het verschilt per stichting in hoeverre, en op welke manier, onderwijs
geborgd via Aequor.
en bedrijfsleven betrokken zijn bij de examenactiviteiten. Algemeen kan gesteld worden dat bedrijfsleven altijd betrokken is bij de
Calibris
beoordeling en/of vaststelling van examens. Financiering: examens particuliere opleiders, EBFS, SPVB en ExTH - bijdragen per kandidaat.
Zorg, Welzijn en Sport
Bedrijfsleven
Onderwijs
SSVV/VCA - kosten vergoed door erkende exameninstellingen.
Calibris De advisering vanuit Calibris met betrekking tot examinering wordt
3
Stichting Samenwerken Voor Veiligheid
uitgevoerd in het kader van de wettelijke taken. Voor de activiteiten
4
Stichting Exameninstituut Beroepsonderwijs Financiële Sector
van Calibris-Contract geldt: financiering door afnemers per product of
5
Stichting Vakexamens Particuliere Beveiligingsorganisaties
dienst.
6
Exameninstelling Toezicht en Handhaving
23
Fundeon
alle examenproducten voordat ze worden gebruikt en worden betrokken bij pilots met nieuwe examens. Bij IBKI (uitvoering examens)
Bouw en Infra
Bedrijfsleven
Onderwijs
is het bedrijfsleven betrokken bij de examinering. Mensen uit de
Fundeon
branche worden ingezet als beoordelaar. De examenuitvoering wordt financieel gestimuleerd door het O&O-fonds OOMT.
Onderwijs draagt voor 30% financieel bij, het bedrijfsleven 70%. De sectorale sociale partners maken deel uit van zowel het bestuur van
Kenniscentrum Handel
de Stichting Fundeon KBI als van de Stichting Fundeon. Fundeon voert de toetsing uit als bedrijfstakinstituut. Zowel onderwijs als bedrijfsleven is betrokken bij de ontwikkeling en vaststelling van
Detailhandel (retail)
de exameninhoud. Per kwalificatie worden de toetsopgaven vastge-
Kenniscentrum Handel Examens
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
steld door een vaststellingscommissie. Groothandel en Internationale handel
GOC Creatieve industrie
Kenniscentrum Handel Examens Bedrijfsleven
Mode- Interieur-, Tapijt-
Onderwijs
GOC
en Textielindustrie Kenniscentrum Handel Examens
Geen activiteiten met betrekking tot examinering in het mbo. Wonen Kenniscentrum Handel Examens
Innovam
CE ondernemerschap Mobiliteit (motorvoertuigenen tweewielertechniek)
Kenniscentrum Handel Examens Bedrijfsleven
Onderwijs
IBKI
Afnemers betalen aan KCH Examens een vast bedrag per deelnemer,
Stem7
waarmee zij toegang krijgen tot alle examens voor beroepskwalificaties uit het ESS (Examenservicesysteem). Financiering vindt plaats op
Legitimering en vaststelling van toetsproducten vindt plaats in de
contractbasis. De prijs is afhankelijk van duur en soort contract. Het
Stichting Examens Mobiliteitsbranche (Stem). Stem wordt gezamenlijk
bedrijfsleven financiert op projectbasis, voor ontwikkel- en vaststel-
gefinancierd door roc’s en de branche. Het bestuur van Stem bestaat
lingswerkzaamheden. Onderwijs en bedrijfsleven zijn betrokken via
uit vertegenwoordigers van roc’s, BOVAG, FOCWA, VOC en Innovam. Vertegenwoordigers van onderwijs en bedrijfsleven adviseren over
7
24
Stichting Examens Mobiliteitsbranche
PMLF
vertegenwoordiging in de adviescommissie examinering, een inhoudelijk adviesgroep, toetsontwikkelgroepen en vaststellingscommissies.
Procestechniek
Kenteq
Laboratoria Installatie-, Elektro- en Metaaltechniek
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
VAPRO
VAPRO Bedrijfsleven
Onderwijs
Kenteq Examinering BV
Fotonica VAPRO
Kenteq financiert het onderhoud van de examenbanken voor een groot deel. Daarnaast betalen de afnemers voor de uitvoering van praktijk-
Er is geen structurele financiering vanuit zowel onderwijs als be-
examens bij Examencentra en voor de uitvoering van praktijkexamens
drijfsleven. Alleen bijdragen als contractactiviteiten per afgenomen
in de beroepspraktijk. Onderwijs en bedrijfsleven zijn inhoudelijk be-
product. Het bedrijfsleven is inhoudelijk betrokken via het leveren van
trokken bij het ontwikkelen van examens via een vaststellingscommis-
bedrijfsexaminatoren en via het evalueren van de examenproducten
sie, werkgroepen ontwikkeling, werkgroepen controle en stuurgroepen.
in regionale en landelijke bedrijvenplatforms en middels vertegenwoordiging in de examencommissie. Het onderwijs is inhoudelijk betrokken via de vaststellingscommissie en levert feedback en
Kenwerk Horeca
verbeterpunten aan via onder andere de correctiesite. Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
Savantis
SHE8 Brood en Banket
Schilderen en Onderhoud,
SLEBB
Afbouw en Stukadoren
9
Bedrijfsleven
Onderwijs
Bedrijfsleven
Onderwijs
Exameninstelling Savantis Recreatie en Reizen
Bedrijfsleven
Onderwijs
LTTR10
Reclame, Presentatie
Financiering door bedrijfsleven wordt per project vastgesteld. De
Exameninstelling Savantis
en Communicatie financiering door onderwijs verloopt via een jaarlijks vastgestelde bijdrage per onderwijsinstelling. Producten worden in samenwerking
8
Stichting Horeca Examens
met vertegenwoordigers van bedrijfsleven en onderwijs ontwikkeld
9
Stichting Landelijke Examenbank Brood & Banket
en vastgesteld in vaststellingscommissies.
10
25
Landelijke Toetsvragenbank Toerisme en Recreatie
Schoonmaken en Glazenwassen
Bedrijfsleven
Onderwijs
van SVGB worden voor 15% vanuit het bedrijfsleven en 50% vanuit
Exameninstelling Savantis
het onderwijs gefinancierd.
Het bedrijfsleven draagt voor 75% en het onderwijs voor 25% bij in
SVO
de sectoren Schilderen en onderhoud, en afbouw. In de overige sectoren vindt de levering van toetsproducten op commerciële basis plaats. Onderwijs en bedrijfsleven zijn inhoudelijk betrokken via toetsvaststel-
Versdetailhandel, -groothandel
lingscommissies en examencommissies.
en -industrie
Bedrijfsleven
Onderwijs
SVO
SH&M
Het onderwijs draagt financieel bij op basis van afspraken. Afnemers betalen voor de producten die ze inkopen. Beroepsonderwijs en
Hout en Meubel
Bedrijfsleven
Onderwijs
bedrijfsleven zijn inhoudelijk betrokken via de inzet van materiedes-
SH&M Contract
kundigen voor toetsontwikkeling en via de examencommissie.
Onderwijs en bedrijfsleven zijn betrokken bij de ontwikkeling van de
VOC
examenstructuur. Afgevaardigden zijn lid van de Adviescommissie Examinering van Hout en Meubel en vaststellingscommissies. Incidenteel zijn vertegenwoordigers ook betrokken bij de ontwikkeling van exa-
Carrosserie
menproducten. Het georganiseerd bedrijfsleven is vertegenwoordigd
VOC
in het bestuur van SH&M Contract.
Stem11
Financiering: 40% vanuit het bedrijfsleven, 60% vanuit het onderwijs.
Legitimering en vaststelling van toetsproducten vindt plaats in de
Bedrijfsleven
Onderwijs
Stichting Examens Mobiliteitsbranche (Stem). Stem wordt gezamenlijk gefinancierd door roc’s en de branche. Het bestuur van Stem bestaat
SVGB
uit vertegenwoordigers van roc’s, BOVAG, FOCWA, VOC en Innovam. Vertegenwoordigers van onderwijs en bedrijfsleven adviseren over
Creatieve en Ambachtelijke techniek en Gezondheidstechniek Bedrijfsleven
alle examenproducten voordat ze worden gebruikt en worden betrokOnderwijs
ken bij pilots met nieuwe examens.
SVGB Het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Carrosseriebranche (OOC) Het samenstellen en vaststellen van de examenproducten wordt
subsidieert grotendeels de kosten van de uitvoering van examens.
gedaan door een team van vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, docenten, onderwijskundigen en toetsdeskundigen. De activiteiten
11
26
Stichting Examens Mobiliteitsbranche
VOC kan de praktijkexaminering daardoor tegen een gereduceerd tarief aanbieden. Bij VOC (uitvoering examens) is het bedrijfsleven betrokken bij de examinering. Mensen uit de branche worden ingezet als beoordelaar.
VTL Transport en Logistiek
Bedrijfsleven
Onderwijs
VTL Financiering wordt verzorgd door VTL. VTL ontvangt hiervoor een bijdrage uit het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Beroepsgoederenvervoer (SOOB). Zowel bedrijfsleven als scholenveld zijn vertegenwoordigd in de vaststellingscommissie.
27
Hoofdstuk 3
Keurmerk Examens
De leden van Excenter weten als geen ander hoe complex de
Het keurmerk Excenter zorgt ervoor dat scholen met vertrouwen exa-
borging van de kwaliteit van examinering in het middelbaar
menproducten en -diensten kunnen afnemen bij examenleveranciers
beroepsonderwijs is. In de hele keten van examinering hebben
en dat zij deze met zelfvertrouwen en kracht kunnen toepassen in het
meerdere partijen een taak en verantwoordelijkheid om stu-
onderwijs. De leden van Excenter dragen met de ontwikkeling van
denten en bedrijfsleven een goede kwaliteit van examens te ga-
het keurmerk bij aan de kwaliteit van het middelbaar beroepsonder-
randeren. Zo zijn de roc’s verantwoordelijk voor een goed verloop
wijs en goed opgeleide werknemers voor nu en in de toekomst. En
van de examens. En zijn de exameninstellingen en -leveranciers
wanneer de (sectorale) afspraken over de uitvoering van examinering
verantwoordelijk voor het leveren van hoogwaardige examenpro-
gekoppeld worden aan de diploma-eisen in de kwalificatiedossiers is
ducten en- diensten. Het gaat Excenter om het ontzorgen van de
de cirkel van kwalificeren en examinering sluitend.
partijen in de keten. In de keten zijn niet alleen samenhang en afstemming noodzakelijk,
Tina Boes
maar vooral wederzijdse betrokkenheid en vertrouwen. Het is immers
projectleider ‘Keurmerk examens’
een gedeelde verantwoordelijkheid. Dat betekent vooraf duidelijkheid geven over de kwaliteit van producten en diensten. En dat de wijze waarop deze producten en diensten ontwikkeld zijn, transparant is. De leden van Excenter werken samen aan een steeds hogere kwaliteit door expertise te bundelen en breed toe te passen. Hiermee heeft Excenter een systeem van zelfregulering en meer standaardisering ingezet. Excenter is daarmee een expertisecentrum met actuele kennis van zaken dat aanspreekpunt is voor o.a. ministerie van OCW, de MBO Raad, SBB en de Onderwijsinspectie. In september 2012 gaat het project ‘Keurmerk examenproducten’ van start met een doorlooptijd tot en met najaar 2013. Hiervoor is een projectplan opgesteld met doelstellingen en planning. Aan het einde van het project zijn alle examenproducten van de bij Excenter aangesloten examenleveranciers door de Inspectie beoordeeld en goedgekeurd. Kiwa is de beoordelende instantie. De Inspectie ontvangt de eindrapportages van deze audits. Tevens is er een beschrijving van het hoofdproces van de ontwikkeling van toetsen beschikbaar bij alle leden van Excenter. Vanzelfsprekend is communicatie een belangrijk onderdeel van het projectplan.
29
Colofon © Excenter, september 2012 (Eind)redactie:
Kim Janssen, Excenter
Vormgeving:
Peter-Jan Nieuwenhuizen
Fotografie:
Hollandse Hoogte
Drukwerk:
Drukkerij Bestenzet, Zoetermeer 30
Legenda Hoofdstuk 3: Aanbod examenleveranciers
[kenniscentrum] [sector] [examenleverancier]
100%
Onderdeel
ja
nee nvt
Producten Diensten Trainingen Certificering Percentage afnemende onderwijsinstellingen van producten en diensten
75%
In de toelichting staat aanvullende informatie.
Legenda Hoofdstuk 4: Organisatie en financiering
[kenniscentrum] [sector]
Bedrijfsleven
Onderwijs
[examenleverancier] Onderdeel Financiële bijdrage: Betrokkenheid op de gebieden Ontwikkeling: Vaststelling: Uitvoering: Bestuurlijk:
ja
nee nvt
Examinering in het mbo
Over de vereniging Excenter, de Vereniging Exameninstellingen Onderwijs Bedrijfsleven, vertegenwoordigt leveranciers van examenproducten en -diensten
Geslaagd in de praktijk
en de exameninstellingen gelieerd aan de kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven. De aangesloten instellingen dragen bij aan de standaardisering van examinering en zorgen voor betrokkenheid van het bedrijfsleven. Dit alles om de kwaliteit van examens en het maatschappelijk vertrouwen in de waarde van diploma’s te waarborgen. Inkoop van examenproducten door onderwijsinstellingen is één manier om dit doel te bereiken. Bestuur Het bestuur van Excenter bestaat uit: ▪▪ Alien Cnossen, bestuurslid ▪▪ Frans Kokke, bestuurslid ▪▪ Ingen Molenaar, bestuurslid ▪▪ Jim Schouten, bestuurslid ▪▪ Henk Vermeulen, bestuurslid ▪▪ Hans Verschoor, voorzitter Meer informatie: Betty van Santen, secretaris Lisette van Loon, beleidsadviseur Vereniging Excenter Boris Pasternaklaan 4 Postbus 7259 2701 AG Zoetermeer T [079] 329 40 00 F [079] 351 54 78 www.excenter.nl
www.excenter.nl Vereniging exameninstellingen onderwijs bedrijfsleven
