Kwartsstof in de bouwnijverheid
• Klachten over stof
Kwartsstof in de bouwnijverheid: blootstelling, preventie, begeleiding
• Risico (blootstellingsonderzoek) • Diagnostiek en begeleiding
Brussel, 26 januari 2010
• Beheersmaatregelen
Ton Spee, Arbouw, Harderwijk
• Overige activiteiten • Slotopmerkingen
voor gezond en veilig werken
2
voor gezond en veilig werken
Gezondheidsklachten in de afbouwsector
Respirabel kristallijn kwartsstof •
Op de lijst van kankerverwekkende stoffen
•
Nederlandse grenswaarde: 0,075 mg/m3
Klacht
aantal werknemers (%)
Lichamelijk zware arbeid Stof Tijdsdruk Klimaat Lawaai
Europese advieswaarde: 0,05 mg/m3
59.6 58.3 49.2 43.3 29.7
Amerikaanse TLV: 0,025 mg/m3
voor gezond en veilig werken
voor gezond en veilig werken
4
3
Longaandoeningen geassocieerd met kwartsstof blootstelling
Blootstelling begint al op jeugdige leeftijd
Onderzoek bij leerling metselaars
• Silicose – (mixed dust) pneumoconiose • Longkanker (IARC: klasse 1 carcinogeen)
• • • •
• COPD (chronic bronchitis, emphysema) • Tuberculose
6 opleidingsinstituten 36 persoonsgebonden metingen 12 Docenten en 24 Leerlingen 25 metingen op kwarts geanalyseerd
Resultaat: • Hoogste waarde docent: 0,007 mg/m3 • Hoogste waarde leerling: 0,046 mg/m3
voor gezond en veilig werken
5
voor gezond en veilig werken
6
1
Rapporten blootstellingsonderzoek
Blootstelling aan kwartsstof
• Kwartsstof bij afbouwwerkzaamheden • Nulmeting in het kader van het arboconvenant Kwarts in de afbouwsector • Kwartsstofblootstelling bij freeswerkzaamheden in de asfaltwegenbouw • Samenvattend rapport stofbelasting in de afbouwsector • Blootstelling van koppensnellers aan kwartsstof • Kwartsstof blootstelling in de bouw; een literatuuroverzicht
Taakgerichte metingen (171): • GM = 0,5 mg/m3 • Hoogste: 35,9 mg/m3 Daggemiddelde blootstellingen (61): • GM = 0,13 mg/m3 • 50% boven de MAC • Hoogste: 4,7 mg/m3 (63*MAC)
www.arbouw.nl voor gezond en veilig werken
7
voor gezond en veilig werken
8
9
voor gezond en veilig werken
10
Taken met hoge blootstelling: voorbeelden
Taak
Kwartsstof maximaal ca (mg/m3)
Zagen Frezen (sleuven) Frezen (vlakken) Boren Schuren/slijpen van vlakken Vegen Hakken/slopen
15 15 15 2,5 15 1 35
Risicopopulatie: naar schatting 8000 werknemers
voor gezond en veilig werken
Gezondheidskundige begeleiding: Risicostratificatie
Risicostratificatie (vervolg)
PAGO’s 2006-2007
Lage score Geen actie voor gezond en veilig werken
Hoge score: HRCT-scan 11
voor gezond en veilig werken
12
2
Resultaten van 160 bouwvakkers met hoog risico, somscore ≥ 5
High Resolution Computed Tomography (HR-CT)
Geselecteerd uit 36.741 174 werknemers met een hoge risicoscore
Normaal
Vergevordere silicose
13
voor gezond en veilig werken
Eerste resultaten bij 160 bouwvakkers
Silicose
Beheersmaatregelen in bedrijven: enquête
1144 werknemers
7 (4%)
Verdacht voor/ beperkte silicose
12 (12%)
Follow up noodzakelijk
17 (17%)
voor gezond en veilig werken
• Respons: 45,6% • Blokkenstellers • Vloerenleggers • Terrazzowerkers • Wand- en plafondmonteurs
225 werkgevers • Respons 42,2%
15
voor gezond en veilig werken
Maatregelen tegen stof
Soort maatregel
werkgevers (%)
Belemmeringen (werkgevers)
werknemers (%) Belemmering
Geen Afzuiging op gereedschap Helper met stofzuiger Watertoevoer voor koeling Watertoevoer om stof te binden Anders
52.9 31.8 1.2 1.2 8.2 4.7
51.4 32.7 2.6 0.4 4.3 8.6
Totaal
100
100
voor gezond en veilig werken
16
voor gezond en veilig werken
17
antwoord (%)
Technisch
45
Organisatorisch
33
Economisch
22
voor gezond en veilig werken
18
3
Zou u stofafzuiging gebruiken als de technische problemen worden opgelost?
werkgevers (%)
werknemers (%)
Altijd
77
85
Bijna altijd
17
13
6
3
Nooit
Communicatielijn
Fabrikant Importeur Groothandel Inkoper Gebruiker
Waarom dan niet gebruikt: het werkt niet!
19
voor gezond en veilig werken
Hulp bij kiezen van de goede stofzuiger
voor gezond en veilig werken
20
Criteria in het computerprogramma Rekenspecificaties:
• Benodigde volumestroom • Benodigde onderdruk • Snelheid in de slang
Brochure: Stofbeheersing in de afbouw- en onderhoudssector
Vergelijkingen:
• Schadelijkheid van het stof filtersysteem • Stofproductie stofopvang • Diameter uitlaat kap diameter inlaat slang
Computerprogramma: Keuzewijzer stofvrij werken
21
voor gezond en veilig werken
voor gezond en veilig werken
22
Publicaties beheersmaatregelen
Aantal passende stofzuigers
• Kwartsstof op de tekentafel Gereedschap
aantal passende stofzuigers (van 50)
Boorhamer Sleuvenzaag Haakse slijper 126 – 230 mm Diamantzaag 231 – 313 mm
• Inventarisatie stofarme sloopapparatuur
27 11 15 4
• Stofafzuiging bij plafondboorwerkzaamheden • Stofreductie door vernevelingstechnieken tijdens sloop- en grondverdichtingswerkzaamheden www.stofvrijwerken.nl
voor gezond en veilig werken
23
voor gezond en veilig werken
24
4
Instrumentarium
Slotopmerkingen
• Naar schatting 8000 werknemers ‘at risk’ voor silicose (4% van bouwplaatspersoneel), alle leeftijden
• Productgroep Informatie Systeem Arbouw • www.stoffenmanagerbouwnijverheid.nl • www.stofvrijwerken.nl • www.arbovriendelijkehulpmiddelen.nl • Lespakket kwartsstof voor bouw opleiding
• 0,5% hoogste risicoscore (ca 1000 werknemers) • Daarvan 33% silicose of follow-up nodig • Silicose is een onderschat risico in de bouwnijverheid.
voor gezond en veilig werken
25
voor gezond en veilig werken
26
5
