KU Leuven studiedag Bemiddeling ‘door’ en ‘voor’ overheid & burgers 11 juni 2015 Jef Mostinckx •Lic. morele en rel. wetenschappen (KULeuven) •Lic. + Aggregatie Criminologie (KULeuven) •Master en médiation (IUKB Sion ) •European Negotiations (EIPA Maastricht) •Auditor/Lead Auditor ISO 9000: 2000 Quality Management
• • • •
Volksrechtbank Social movement Gemeenschapsontwikkeling Samenlevingsopbouw
Leiding: kleine professionele staf De “Community Board” Raadsleden zijn buurtbewoners en vrijwillige burenbemiddelaars Andere vrijwillige functies Intakers Counselors Follow-up workers
Roulatie van deze functies om professionalisering te voorkomen
Bevorderen bekendheid van de SFCB Stimuleren mensen om conflicten aan de 'Boards' voor te leggen Opsporen en aannemen van conflicten van buurtbewoners
Begeleidt de partijen Brengt de visie vd. partij naar voren Ondersteunt de partij op de manier die ze zelf wenst Kan de partij niet vervangen
◦ Bijhouden van de afspraken tussen de partijen ◦ Nagaan of zich andere conflicten voordoen
Aanmelding bij het buurtkantoor: ◦ eerst vrijwilliger naar de klager ◦ vervolgens naar de beklaagde
Met akkoord van partijen: "panel-hearing" Panel getrainde buurtbewoners bemiddelt tussen partijen op hoorzitting Overeenstemming wordt genotuleerd en door partijen en panel ondertekend Follow-up workers zorgen voor nazorg
geluidsoverlast onbetamelijk gedrag beledigingen of lastigvallen verstoring van de verhoudingen geweld en handtastelijkheden gedrag huisdieren parkeergedrag inbreuk eigendommen vervuiling
Volksrechtbank ‘Social movement’ Participatie van de gemeenschap (vrijwilligers!) Sleutelbegrippen: ontwikkeling van sociaal communicatienetwerk empowerment gemeenschapsontwikkeling
Bestaat 20 jaar In 30 Rotterdamse buurten (wijken) 120-tal vrijwilligers Past de principes van Shonholtz (SFCB) toe Aangemelde zaken per jaar: 900 à 1200 Via wooncorporaties: 45 % Via politie: 35 % Direct door bewoner: 10 % Ander aanmelders: 10 % Van de aangemelde zaken zijn er 75% geschikt voor buurtbemiddeling Opgeloste zaken via buurtbemiddeling: 60 à 70% Jaarlijks nieuw aangeworven buurtbemiddelaars: 35 % Vrouw-man: 60% - 40% Andere etnische achtergrond: 35 %
◦ Opdrachtgevers en financiers:
◦ ◦ ◦ ◦ ◦
(deel)gemeente woningcorporaties politie
Stedelijke stuurgroep Stedelijke projectleider Wijkprojectleiders Ontwikkeling en aansturing: decentraal Quality Management
Buurtbemiddeling is bedoeld voor veelvoorkomende vormen van woonoverlast tussen buren: conflicten over geluid, stank, rommel, vernieling of pestgedrag Niet: drugs(handel), (zware) psychische problemen en/of interne familiezaken Aanmelding direct door bewoners zelf of via doorverwijzing Vrijwilligers of projectleider gaan niet "op zoek" naar burenruzies
Aanmelding bij / intake door coördinator Conflict bemiddelbaar? Altijd 2 bemiddelaars 1e gesprek met klager ◦ Gevolgd door een gesprek met andere buur: reaching out ofwel wordt buur 2 afzonderlijk uitgenodigd voor 1e gesprek
Bemiddelingsgesprek met beide buren Nazorg (na ± 4 à 6 weken)
Buurtomvang maximaal 10 000 inwoners Vrijwilligers vormen team Samenstelling team is afspiegeling van de buurtbevolking (van elkaar leren!) Spreekuur en kantoor op loopafstand in de buurt (lage drempel)
Uit de wijk / buurt (kennis / betrokkenheid) Training is voorwaarde om te mogen bemiddelen (6 dagdelen, gevolgd door permanente vorming/begeleiding) Teamplayers: 10 à 14 vrijwilligers + prof. Bemiddelen: altijd met twee Kunnen luisteren, onpartijdig, onafhankelijk, vertrouwelijk, empathisch zijn, voldoende kennis Nederlands
Geluid (muziek, lopen, spelen, klussen) Stank / rommel / vervuiling Overlast jeugd (portiek, galerij, straat) Pesten / roddelen Huisdieren
Communicatie herstellen Escalatie van conflicten voorkomen Sociale vaardigheden aanleren Empowerment van de buurt Leefbaarheid en veiligheid verbeteren Sociale cohesie en integratie bevorderen Preventie
1980: lancering wetswinkels in Frankrijk 1989: Oprichting “L’Association Boutique de droit” in Frankrijk Amely: opgericht in 1989 2013: fusie tussen Amely en boutiques de droit: vereenvoudiging en transparantie betere toegang tot rechten, bevordering van bemiddeling opleiding geven in schoolbemiddeling
In Groot-Lyon: 17 vestigingsplaatsen Betaalde beroepsmensen 10 juristen geven informatie over alle rechtsdomeinen, uitz. fiscaal recht 8 trainers 80 à 100 vrijwillige bemiddelaars Vooral aandacht voor sociaal zwakkeren
Rechtsbijstand: “accès au droit pour tous”
familierecht arbeidsrecht en sociaal recht huisvestingsrecht vreemdelingenrecht gebruikersrecht strafrecht
Bemiddeling: relationele problemen in buurt, in gezin en op het werk, huurproblemen, administratieve conflicten Schoolbemiddeling: opleiding peerbemiddeling Slachtofferhulp: psychologische en juridische ondersteuning
Bestaat uit:
een technisch comité een stuurgroep
Organiseert openbare informatievergaderingen
Bemiddeling organiseren en promoten Sensibiliseringsacties ondernemen Vrijwillige buurtbemiddelaars: recruteren opleiden superviseren
Dagdagelijkse conflicten i.v.m. woonplaats, buurt, persoonlijke relaties Geschillen met openbare instellingen, banken en commerciële diensten Spanningen en conflicten op de arbeids- of activiteitsplaats met: onderneming(en) verenigingen administraties
Schoolproblemen
Ingangspoort: toegang tot rechten en slachtofferhulp Voluntaristisch beleid Permanenties gebeuren door 2 beroepskrachten: jurist + intakeworker
Probleem aanhoren Concretiseren van probleem Voorstel:
◦ Informatieverschaffing over rechten ◦ Oriëntering ◦ Sensibilisering voor bemiddeling als alternatieve vorm van conflictoplossing =>‘la médiation proposée et acceptée’
Zoeken naar oplossing voor conflict Responsabilseren van bewoners Herstellen van sociaal weefsel Uitbouwen van een alternatief voor het beslechten van dagdagelijkse conflicten Dejudiriseren Dejusticiëren
Le Centre de Médiation de Luxembourg asbl
1992: oprichting van Juridische en Sociale Informatiedienst door de Nationale Jeugddienst 1997: 1ste opleiding bemiddelaars voor juristen, psychologen en sociaal werkers 1998: 2de opleiding bemiddelaars 1998: pilootproject bemiddelingscentrum 27.11.98: stichting bemiddelingscentrum
VZW met AV en RvB: onafhankelijkheid Vanaf 2003 staf met 4 VT ◦ ◦ ◦ ◦
Coördinator (VT): Opv. A1 + Master bemiddeling Jurist (VT): rechten + bemiddeling Sociaal werker (VT): m.a. + bemiddeling Secretaris (VT): secretariaatsopleiding
25 bemiddelaars: aangesteld door coördinator per dossier ◦ Doen enkel bemiddelingen (in bijambt: € 40/u) ◦ Steeds met 2: met andere bemiddelaar of met jurist of sociaal werker
Coördinator: ◦ Dagelijkse leiding ◦ Promotie vh. Centrum en van bemiddeling in Luxemburg ◦ Organisatie van de bemiddelingen (externe contacten, afspraken en follow-up) Jurist: rechtstoegang ◦ Juridisch advies en info aan cliënten en bemiddelaars (HT) ◦ Co-bemiddelaar (HT) (niet in zelfde dossier) Maatschappelijk assistent ◦ Sociaal werk (HT) ◦ Co-bemiddeling (HT) (niet in zelfde dossier)
Gezinsbemiddeling: tussen ouders, tussen ouders en kinderen, tussen ouders, kinderen en organisaties (school, jeugdinstellingen…) Buurtbemiddeling Opleiding peerbemiddeling Herstelbemiddeling Strafbemiddeling
Gezinsconflicten: 50 % Diefstal: 10 % Burenconflicten: (bedreigingen, verwijten, beschadigingen…): 25 % Conflicten op werk, huisvredebreuk: 8 % Slagen en verwondingen: 25 % In 2013 werd bemiddeld in 108 van de 222 dossiers Van die 108 werd in 70 % een akkoord afgesloten
Community mediation: Buren- en buurtbemiddeling
Gedecentraliseerde buurtmodellen in grote steden: ◦ San Francisco: “social movement” SFCB (R. Shonholtz) ◦ Rotterdam: "community empowerment" ◦ Lyon: dienstverlenend en rechtenbenadering “Droit au droit”
Een gecentraliseerd stedelijk model: Luxemburg
San Francisco: sociale beweging op gang brengen door participatie, emancipatie en verbondenheid ◦
Rotterdam: instrumentele visie geïnspireerd door SF: buren- en buurtbemiddeling als instrument voor sociale cohesie en empowerment
Lyon: gelijke kansenbeleid en gelijke rechtenbeleid: ◦
Luxemburg: paste het model van Lyon aan: een op maat gecentraliseerd stedelijk model
1. 2.
3. 4.
5.
Conflicten zijn onderdeel vh. leven, waar leren en veranderen normaal is Steden/gemeenten, sociale diensten en/of politie nemen samen met buurten hun verantwoordelijkheid op Vreedzame uiting van conflicten en verbondenheid Ethische en methodologische regels van bemiddeling worden toegepast Filosofische, religieuze en culturele diversiteit vd. gemeenschap wordt gerespecteerd
Bemiddelen alleen is niet voldoende: ◦ Nazorg (cf. SFCB en Rotterdam) ◦ Samenwerking met juristen en sociaal werkers biedt grote voordelen
VZW-structuur kan onafhankelijkheid van bemiddelaars bevorderen, maar is geen must Vrijwilligers onder begeleiding van professionelen Opleiding, super/intervisie Inbedding in een structuur: continuïteit ◦ Betere integratie van verschillende bemiddelingsinitiatieven: hertstelbemiddeling, peerbemiddeling, burenbemiddeling… ◦ Op zoek gaan naar joint ventures qua subsidiëring (cf. Rotterdam)
Reaching out EKC als methodiek voor buurtbemiddeling Werken met lokale teams (Rotterdam)
