KRW-verkenner in gebruik 4 praktijkvoorbeelden
Johan Bode Gis-analist /medewerker onderzoek Waterschap Peel en Maasvallei
Inhoud Wat is de KRW-verkenner ? Inhoud KRW-verkenner –
Gebiedsdatabase
–
Kennisdatabase
Wat willen we met de KRW-verkenner ? Praktijk voorbeelden 1.
Testen met ecologen
2.
Doorrekenen voorkeursvariant SGBP
3.
Afvoeren van maaisel
4.
Calamiteit vreemde stof uit België
Conclusies gebruik KRW-verkenner Stand van zaken Toekomstig gebruik
1
Wat is de KRW-verkenner ? De software die bestaat uit:
GUI Grafische user interface voor doorrekenen van maatregelen en uitvoeren diagnoses
Gebiedsdatabase
Kennisdatabase
Access-database met entiteiten zoals bakjes, afwateringseenheden, bronnen, en maatregelen
Access-database met kennisregels en stuurvariabelen
Gebiedsdatabase WPM in het Kort Watersysteem Kenmerk: Natuurlijke afvoer
Aanvoer : Duitsland, België, Kanalen. Afvoer : Maas, WS Dommel, WS Aa en Maas Chemie Puntbronnen : Buitenland, RWZI’s, Nyrstar Diffuse bronnen : Landbouw
Maatregelen ecologie Beekherstel : hermeandering, natuurlijk profiel, stuwen verwijderen/ passeerbaar maken, maaibeheer aanpassen RWZI’s rendement verbeteren
2
Kennisdatabase Ecologische Kennisregels Maatlatten Vissen MacroFyten Macrofauna FytoPlankton
Wat willen met de KRW-verkenner ?
Een instrument waarmee we snel problemen kunnen verkennen en analyseren Meer inzicht in de relatie tussen waterkwaliteit, waterkwantiteit en ecologie Meer inzicht in maatregel-effect-relaties (kennisregels) Mogelijke onderbouwing voor ons voorkeursvariant bij StroomGebiedsBeheerPlannen
3
Praktijk voorbeelden 1.
Testen met ecologen
2.
Doorrekenen voorkeursvariant SGBP
3.
Afvoeren van maaisel
4.
Calamiteit met vreemde stof uit België
Praktijk voorbeeld 1 Testen met ecologen
4
Praktijk voorbeeld 1 Testen met ecologen Conclusies Aanpak
Berekende score voor Macrofauna is niet herkenbaar.
Vullen gebiedsdatabase Inrichten testruimte Opstellen testcases Ecologen overtuigen
Maatregel “stuwen verwijderen” verlaagt de score voor vissen. Maatregel “stuwen passeerbaar maken” heeft geen effect op de score voor vissen. Maatregel “natuurlijjke meandering” verlaagt de score voor Macrofauna Het is onbekend hoe groot het positief effect is van de maatregel “aanpassen maaibeheer”
Praktijk voorbeeld 2 Doorrekenen voorkeursvariant StroomGebiedsBeheerPlan
5
Praktijk voorbeeld 2 Doorrekenen voorkeursvariant StroomGebiedsBeheerPlan Bedoeling onderbouwing voor SGBP Versie KRW-verkenner laat beschikbaar Systematisch opgezet
Maatregelen Scenario’s
1. Beekherstel Stuwen verwijderen/ passeerbaar maken Beekprofiel aanpassen Aanleggen 2 fase profiel en/of Natuurlijke meandering en /of Natuurvriendelijke oever
Aanpassen maaibeheer
2. RWZI N, P-rendement
1994
Voor beekherstel
2007
Huidige Situatie
2027
Voorkeursvariant
90%
3. Afkoppelen verhard oppervlak (1% per jaar)
Praktijk voorbeeld 2
Doorrekenen voorkeursvariant StroomGebiedsBeheerPlan
Nulscenario: voor beekherstel 1994
Maatregelen
Dwarsprofiel
Lengteprofiel
Voorbeeld : Maatregel beekherstel
Genormaliseerd profiel
maatregel Geen
percentage
Scenario: Huidige situatie 2007
2 fase profiel met meandering
maatregel
Scenario: Voorkeurscenario 2027
2 fase profiel met meandering
percentage
maatregel
Natuurlijk profiel
percentage
Aanleggen 2 fase profiel
40%
Aanleggen 2 fase profiel
Stuwen (1) verwijderen
50%
natuurlijke meandering
60% 40%
Stuwen (2) verwijderen
100%
6
Praktijk voorbeeld 2 Doorrekenen Voorkeursvariant StroomGebiedsBeheerPlan Conclusies MAATREGELEN Beekherstel Stuwen verwijderen/ passeerbaar maken Beekprofiel aanpassen Aanpassen maaibeheer
Geen effect op de ecologie
Afkoppelen verhard oppervlak (1% per jaar)
RWZI N, P- rendement
Zelfde conclusie als bij testsessie met ecologen
90%
Piek afvoeren van RWZI’s en overstorten kunnen niet gemodelleerd worden en hebben grote invloed op de score voor Macrofauna Reductie van Fosfaat levert positief effect op de score voor Macrofauna (!) en VIS (?)
Praktijk voorbeeld 2 Doorrekenen voorkeursvariant StroomGebiedsBeheerPlan Voorbeeld
Effecten Maatregel “N, P Rendement Uitgangssituatie
90%”
Relatief Effect Macrofauna Score
Relatief Effect Fosfaat-concentatie
Relatief Effect VIS Score
7
Praktijk voorbeeld 3 Afvoeren van maaisel
Praktijk voorbeeld 3 Afvoeren van maaisel Situatieschets Waterschap Peel en maasvallei maait de sloten, talud en/of werkpad om goede doorstroming te garanderen. Het maaisel wordt op de kant gebracht van de aanliggende eigenaar. De eigenaar heeft een ontvangstplicht. Het maaisel dat op de kant is gebracht verteerd; N en P spoelen uit en komen in het oppervlaktewater.
Vragen Wat is het verschil in waterkwaliteit voor N en P als je wel of geen maaisel afvoert? Wat is het aandeel van N en P in de totale N en P-belasting per bakje Waar zou je het beste een pilot kunnen beginnen ?
Opossingsrichting Bereken (schatting) per bakje hoeveel kg N en P uitspoelt agv maaisel. Bereken een maximale, minimale en nul variant. Importeer in de KRW-verkenner de vracht N en P op een bakje als bron maaisel. Importeer ook maatrgelen Exporteer per bakje alle herkomsten van N maak een kaart met taartdiagrammen Exporteer per bakje de concentraties N en P per variant (maximaal, minimaal, nul) Maak een kaart met de waterkwaliteitsklassen per variant
8
Praktijk voorbeeld 3 Afvoeren van maaisel
Verschil in waterkwaliteit P per variant
Herkomst P per Bakje
Praktijk voorbeeld 3 Afvoeren van maaisel
Conclusies verkenning N en P komen voornamelijk uit België en Duitsland
Bij bakjes met veel wateraanvoer heeft het afvoeren van maaisel nauwelijks effect op de waterkwaliteit Bij bakjes met geen of geringe wateraanvoer en veel landelijk afvoer kan het aandeel N en P-belasting oplopen tot 20 %
9
Praktijk voorbeeld 4 Calamiteit met vreemde stof uit België
Praktijk voorbeeld 4 Calamiteit met vreemde stof uit België Situatieschets Waterschap Peel en maasvallei krijgt regelmatig meldingen van vreemde stoffen in de Maas van het meetpunt Eijsden (Zuid-Limburg). Vanuit ZuidLimburg komt maaswater via België en onze kanalen het gebied van WPM binnen.
Eijsden
Vragen Hebben we als waterschap iets aan deze meldingen ? Hoe verspreid/verdunt het maaswater zich in ons beheergebied ?
Opossingsrichting In de KRW-verkenner is een nieuwe denkbeeldige bron aangemaakt die loost op de grensmaas met een denkbeeldige verontreiging van DIuron. De KRW-verkenner berekent de concentratie Diurion voor ieder bakje in ons beheergebied Exporteer per bakje de concentratie DIURON naar GIS Maak in GIS een kaart met de verdunning van DIURON in ons beheergebied
10
Praktijk voorbeeld 4 Calamiteit met vreemde stof uit België Conclusies verkenning Een vreemde stof dringt diep door in ons beheergebied Maaswater kan via meerdere kleinere waterlopen ons beheergebied binnen komen. Nader uitzoeken Zoek met andere waterbeheerders naar mogelijke tegenmaatregelen om verspreiding tegen te gaan Zoek intern uit wat we kunnen doen om een mogelijke verspreiding tegen te gaan
Conclusies gebruik KRW-verkenner Leveren de praktijkvoorbeelden nu op wat we willen met de KRW-verkenner?
De KRW-verkenner is een instrument waarmee we snel problemen kunnen verkennen en analyseren maar vooralsnog alleen voor waterkwaliteit en kwantiteit De KRW-verkenner levert iets meer inzicht in de relatie tussen waterkwantiteit en waterkwaliteit maar nog niet in de relatie tot de Ecologie KRW-Ecologische kennisregels onvoldoende
Scepsis bij ecologen
Het modelleren van 1 modeljaar kost veel meer tijd dan verwacht. Gedegen kennis van MS-access nodig. Landelijke modellen als Nagrom/Mozart en ERC/Stone leveren te grove gegevens voor de KRW-verkenner
11
Stand van zaken Kalibratie Te weinig goede meetpunten. Eigenlijk bij begin en eind van iedere afwateringseenheid een kwaliteits- en kwantiteitsmeetpunt nodig IBRAHYM: Gedetailleerd grond- en oppervlaktewater model (Imod en Sobek) Toekomst ook waterkwaliteit koppelen Prima gegevensbron voor KRW-verkenner
Toekomstig gebruik WPM heeft behoefte aan instrument zoals de ‘KRW-verkenner’: eerste / globale/ probleemverkenning Gegevens uit IBRAHYM gebruiken in de KRW-verkenner Gebruik KRW-verkenner alleen door experts. (Nog) geen bestuurders of ecologen lastig vallen. Inzet KRW-verkenner voor nieuwe SGBP
12
Vragen ? Johan Bode Gis-analist/ medewerker onderzoek Waterschap Peel en Maasvallei
13
