INNOVATIEVE CONSUMENTENDIENSTEN IN GEBRUIK

INNOVATIEVE CONSUMENTENDIENSTEN IN GEBRUIK Ervaringen met toegepaste ICT in het dagelijks leven september 2004

VOORWOORD In Kenniswijk zijn momenteel maar liefst 80 innovatieve consumentendiensten live of in ontwikkeling! Kenniswijk is daarmee een grootschalige, realistische experimenteeromgeving waar bedrijven, instellingen en verenigingen hun innovatieve ideeën tot leven kunnen brengen. We zeggen dit uiteraard met enige trots. Zonder hiermee afbreuk te willen doen aan de talloze andere initiatieven in Nederland om het dagelijks leven van consumenten beter, veiliger, efficiënter of leuker te maken. Vrijwel iedere dienst die in Kenniswijk start, maakt gebruik van de Kenniswijk Diensten Subsidieregeling van het ministerie van Economische Zaken. Deze bestaat sinds maart 2002. Nadat de plannen zijn gehonoreerd met een financiële toezegging, gaat de ontwikkelingsfase van start, gevolgd door de daadwerkelijke implementatie van de dienst al dan niet voorafgegaan of vergezeld door een onderzoekstraject. Het initiatief komt altijd van een dienstaanbieder, daarbij gestimuleerd en ondersteund door Kenniswijk. Daarom spreken we niet over Kenniswijk-diensten, maar over: diensten ‘powered by Kenniswijk’. Hierbij wil ik nogmaals benadrukken dat er altijd sprake is van co-financiering: de initiatiefnemer investeert tenminste het subsidiebedrag dat hij van Kenniswijk ontvangen heeft. In de praktijk is dit meestal (veel) meer. In deze bloemlezing is ingezoomd op de bijzonderheden van de diverse diensten. Ook hebben we geprobeerd om enkele geleerde lessen te omschrijven. Helaas kunnen we (nog) niet overal openheid van zaken geven omdat met de betrokken initiatiefnemers veelal non disclosure agreements zijn gesloten. Verder hebben we ervoor gekozen de diensten in categorieën te presenteren, ondanks het feit dat sommige diensten wellicht in meerdere categorieën passen.

80 Innovatieve diensten hebben hun weg gevonden naar de bewoners van Kenniswijk (of vinden deze binnen afzienbare tijd). Hiervoor hebben we duizenden gesprekken gevoerd, tientallen bedrijven overtuigd en praktisch ondersteund bij hun innovatietraject. We zijn er zeker van dat we met deze ‘pareltjes’ een bijdrage kunnen leveren aan de ‘opleving’ van Nederland. Of dat nu op het terrein van de zorg, het onderwijs, de veiligheidsbeleving of de economie is; zonder een experimenteeromgeving als Kenniswijk vindt er geen vernieuwing in Nederland plaats. Bovendien zullen we dan ook de ambitie dat Europa binnen tien jaar de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie ter wereld is (uitgesproken in 2000 door de Europese Raad in Lissabon) niet gaan realiseren. Er valt nog veel te innoveren in Nederland. Wellicht helpt deze bloemlezing van 65 diensten ofwel 650 keer vallen-en-opstaan u hierbij… Veel inspiratie toegewenst. Kenniswijk BV

1

INLEIDING DE DO’S & DON’TS VAN INNOVATIEVE DIENSTEN Innovaties beginnen altijd met een idee. Zeker 3.000 grote, middelgrote en kleine bedrijven, uitvinders, studentenverenigingen en (semi-) overheidinstellingen hebben hun idee aan Kenniswijk BV voorgelegd. Of het nu techneuten of visionairs waren, zij hadden met elkaar gemeen dat zij ‘droomden’ van een innovatieve ICT-dienst voor de gewone consument. Soms vanuit een commercieel perspectief, maar vaak ook vanuit een idealistisch of gemaksstandpunt. Sommige diensten zijn net als paperclips; uit frustratie voortgekomen.

2

Om deze mensen met ons in contact te laten komen, zijn talloze gesprekken gevoerd, presentaties verzorgd en bijeenkomsten georganiseerd. Ook is veel aandacht besteed aan het stimuleren van nieuwe samenwerkingsvormen. Zo hebben we organisaties met elkaar in contact gebracht waarvan de ideeën op elkaar aansloten of elkaar konden versterken zodat een (nieuw) idee daadwerkelijk tot ontwikkeling kon worden gebracht. Opvallend is dat van iedere tien ideeën juist de drie ogenschijnlijk minst interessante ideeën het meest kansrijk bleken te zijn. Drempelverlagend Innovaties zijn in het verleden vaak geïnspireerd door bijvoorbeeld entertainmenttoepassingen. Dergelijke toepassingen werken drempelverlagend: voorlichting kan bijvoorbeeld leuker en eenvoudiger worden. Verder heeft de ontwikkeling van de entertainmentbranche een impuls gegeven van technische (internet) mogelijkheden voor andere sectoren. Ook ligt de oorsprong van consumentendiensten veelal in zakelijke toepassingen. Zo zijn de mobiele telefoon en e-mail als B2Btoepassing begonnen en pas later doorgebroken onder consumenten. In Kenniswijk is 2MySpace een goed voorbeeld hiervan.

In de Kenniswijk-praktijk is gebleken dat van alle plannen die bij Kenniswijk BV zijn ingediend (circa 550) maar een handvol – slechts 5% – daadwerkelijk gerealiseerd is. Met name de investering die hiermee gepaard ging, vormde het grootste knelpunt. Het investeringsklimaat van de afgelopen twee jaar heeft dan ook niet meegewerkt om dit percentage te verhogen. Beleving Eén van de belangrijkste aandachtspunten bij succesvolle innovaties is dat de toegevoegde waarde ervan zichtbaar moet zijn. Omdat de mogelijkheden van ICT niet bij iedereen bekend zijn, is het van belang dat er aandacht besteed wordt aan bewustwording en bij voorkeur zelfs ‘beleving’; een uitgebreide introductie van een innovatieve dienst is daarom onontbeerlijk. Diensten die dicht bij ‘dagelijkse’ gewoonten blijven, zullen veelal het snelst geaccepteerd worden door consumenten. De kloof tussen een innovatief idee en het uiteindelijk aanbieden van deze dienst aan de consument, vormt één van de grootste uitdagingen voor dienstaanbieders. Veel ideeën krijgen vorm in technologisch gedreven plannen. Innovatie gaat echter een stap verder: een aanbieder moet de dienst bij de consument ‘thuis’ brengen, zodat een allochtone buurvrouw, oudere meneer of gameverslaafde puber ermee aan de slag kan. Innoveren gaat niet om efficiency of geld verdienen; het gaat erom dat de gebruiker er voordelen in ziet. Zo is bijvoorbeeld een leerpunt dat een dienst uiterst simpel en gebruiksvriendelijk moet zijn en vooral goed moet functioneren. Wanneer een eerste keer uitproberen niet werkt of tegenvalt, is deze klant voorgoed verdwenen. Dit heeft de dienst Copiloot bijvoorbeeld ervaren.

INLEIDING Innoveren is mensenwerk De volgende succesfactor heeft betrekking op pilot-diensten die zich klaarmaken voor opschaling, maar ook op maatschappelijke innovaties in bijvoorbeeld het onderwijs of de zorgsector. Innoveren is mensenwerk. Het is daarom eerder een organisatorische dan een technische uitdaging om een innovatie richting consumenten te lanceren. Ten eerste moet rekening gehouden worden met het feit dat mensen hun gedrag of dagelijkse gewoonte niet graag veranderen. Innovaties die zonder draagvlak worden doorgevoerd, stuiten daarom veelal op weerstand of weigering. Ten tweede gaat het ‘ketendenken’ een rol spelen: bij innovaties verschuiven rollen en verantwoordelijkheden tussen partijen, waardoor ook de ‘kosten’ en de ‘baten’ bij verschillende partijen kunnen komen te liggen. Wanneer hierover geen goede afspraken gemaakt zijn, is een innovatie gedoemd te mislukken. Een belangrijke belemmering binnen innovatietrajecten in Nederland vormt het ontbreken van standaarden. Hierdoor kan bijvoorbeeld versnippering van initiatieven optreden. Ook mankeert het aan goede afspraken over rechten. Zo kreeg bijvoorbeeld de internettelefoniedienst van Rits Telecom in eerste instantie weinig klanten omdat afspraken over nummerportabiliteit bij het vaste netwerk ontbraken. Het ontbreken van grootschalige glasvezelinfrastructuren voor consumenten maakt het daarnaast lastig voor dienstaanbieders om publieksgerichte breedbanddiensten te ontwikkelen. Het grootste deel van de aangeboden diensten in Kenniswijk zijn midband-diensten, die eventueel opschaalbaar zijn naar breedband. Bij massaal gebruik van diverse (midband-)diensten parallel naast elkaar of tegelijkertijd is een breedbandinfrastructuur echter onmisbaar. Rekening houdend met de genoemde succesfactoren en de mogelijke belemmeringen heeft een dienstaanbieder ten minste één jaar nodig om zijn innovatieve dienst te ontwikkelen en te lanceren op de markt. Dit heeft de ervaring ons ondertussen geleerd.

Toegevoegde waarde De uitdaging voor de toekomst ligt op het terrein van innovaties in maatschappelijke sectoren. De focus zou hierbij moeten liggen op het vinden van de toegevoegde waarde van deze innovaties voor alle gebruikers en/of consumenten. Voor maatschappelijke organisaties ontbreekt deze – vaak commerciële – motivatie om tot vernieuwing of innovatie over te gaan. Kortom: een interessante uitdaging voor ons allen. Wanneer u deze publicatie heeft gelezen, kunt u concluderen dat het bij innoveren niet gaat om het ‘snel geld maken’. U zult er zelf in moeten geloven en ook anderen moeten overtuigen. Dus neem zeker de tijd voor uw innovatieve idee en gaat u er vooral mee aan de slag!

3

INLEIDING Recordaantal aanvragen Kenniswijk-dienstensubsidie Op de sluitingsdatum van 21 juni 2004 is een recordaantal van 31 aanvragen bij Kenniswijk BV ingeleverd voor de nationale Kenniswijksubsidieregeling. Na de zomer gaat deze regeling veranderen. De nationale Kenniswijk subsidieregeling is pas sinds maart 2002 actief. In de tussenliggende twee jaar zijn er al meer dan 550 projectideeën door Kenniswijk BV geïnventariseerd; veelal e-mailtjes of een A4-tje met een globaal omschreven idee. Specialisten van Kenniswijk BV helpen bedrijven om vanuit dit stadium tot een complete subsidieaanvraag te komen. Met de 31 aanvragen van deze ronde is er nu voor ruim 180 innovatieve diensten subsidie aangevraagd. In totaal zijn er al zo’n 80 projecten van start gegaan, maar gemiddeld duurt het ontwikkeltraject ruim een jaar. Van die 80 projecten zijn er nu 27 ‘live’ in Kenniswijk en er komen vrijwel wekelijks nieuwe diensten bij.

4

Resultaten De laatste tien projecten die een subsidietoekenning hebben ontvangen zijn: • • • • • • • • • •

Service-activatie Lakerlopen (Siemens) Digitale Huiscentrale (U-conto) Video on Demand de Wandeling (TV8/Omroep Brabant) @Webschool (@Webschool) Internet/Breedband Polikliniek (Artsen voor Kinderen) Veilig wonen met een verhoogd service-niveau (Feel Safe Vision Products) Movieplus Digital Downloading (Garbo International) Pilot ‘Wat en Waar’ (Stichting Specialkids) SterreTV 2004 (Stichting Sterrekind) Vivici (Vivici)

INLEIDING Regeling Subsidies Diensten Kenniswijk De Regeling Subsidies Diensten Kenniswijk is in maart 2002 van start gegaan en is mogelijk gemaakt door het ministerie van Economische Zaken, Directoraat-generaal Telecommunicatie en Post. Overigens hebben niet alle dienstaanbieders een subsidie ontvangen uit deze regeling, meerdere aanbieders hebben hun diensten zonder subsidie aangeboden of zijn vanuit andere bronnen gefinancierd. Vanaf september 2004 is de subsidieregeling vernieuwd: de regeling bestaat nu uit twee typen, namelijk kleine-dienstenprojecten en grotedienstenprojecten. De regeling is vanaf dat moment ook beschikbaar voor projecten in gebieden buiten Kenniswijk. De regeling (tot september) bestond uit drie typen subsidies, namelijk: Kleine dienstenprojecten: diensten die een nieuwe dimensie (verbetering of aanvulling) toevoegen aan het dagelijks leven van Kenniswijk bewoners. Het betreft veelal kleinschalige projecten gericht op toepassingen voor dagelijks gebruik, die nog niet eerder zijn gelanceerd (max. € 30.000 voor profit en max. € 35.000 voor not for profit). Interactieve breedbanddiensten maken gebruik van een breedbandige infrastructuur met een capaciteit groter dan de nu gemiddeld beschikbare. Doel van deze projecten is om te leren van het ontwikkelings- en marktintroductieproces, en het effect ervan op sociale, ruimtelijke en mobiliteitspatronen (max. € 400.000 voor het project, max. € 100.000 per projectdeelnemer).

Voor Sleutelprojecten is realisatie via een samenwerkingsverband een vereiste. Hier draait het om conceptontwikkeling, samenwerking en kennisoverdracht tussen deelnemende partijen. De projecten zelf richten zich op de ontwikkeling van interactieve concepten en platformen die veranderingen in leefpatronen van Kenniswijkbewoners met zich mee kunnen brengen, waarbij de werking van het platform middels minimaal één toegepaste dienst wordt aangetoond. Bijvoorbeeld logistieke concepten, betalingssystemen, domotica, mobiliteit en andere thema’s met een sterk experimenteel karakter (max. € 400.000 voor het project, max. € 100.000 per projectdeelnemer). Stimulus Kenniswijk Regeling Naast de Regeling Subsidies Diensten Kenniswijk, is voor MKBbedrijven in de regio Eindhoven de Stimulus Kenniswijk Regeling (SKR) beschikbaar tot 30 juni 2005. SKR is onderdeel van het Europese stimuleringsprogramma Stimulus 3 en wordt uitgevoerd door NV REDE (min. € 3.500 en max. € 40.000 per aanvraag). Tot op heden hebben 16 projecten een SKR-subsidie ontvangen met een totaalbedrag van € 514.000.

5

INHOUDSOPGAVE

6

Culturele & entertainmentdiensten

8

Educatieve & onderwijsdiensten

22

First Mile TV

8

Kidstoday

22

Fabchannel

10

Ontdeknet

23

LiveTV

11

e-Campus

25

RUTLKNG2ME

11

The Music Academy

26

PSV

14

Ontdeknet Breedband

26

Muzikantenweb

14

Leren Online

27

Van Abbe Video Tour

15

Cursus Frans

27

Everest 2004

16

Pientere Peuter

28

DreamRecorder

16

I-Wish

17

Maatschappelijke & overheidsdiensten

30

SpawnZone

17

Peace of Mind

30

Movie-on-Demand

18

Raad in beeld

31

Digitaal Theater Het Klein

18

VlinderTV

33

VIP

20

WotsjDis!

34

Music Independent Platform

21

Rebeloutsite

34

Verenigingswereld

35

Reflector

35

Brandevoorter Videocourant

36

‘Kerkelijke Dienst’

36

INHOUDSOPGAVE Zorg- & gezondheidsdiensten

38

Praktische diensten

58

HeartsPoint

38

Marieke

58

Imeelkiosk

40

Kadoline

58

Leefstijl TV

41

Videocel

58

Kleurjeleven.nl

42

Service Reminder

59

Webtrainer

42

2MySpace

59

Pilotus

43

Rits tele.com/Pilmo

60

Teledermatologie

44

Way2Pay

60

Premedic

45

HetHuishoudBoekje.nl

61

Online Afslanken

45

HomeGenie

62

Digitale Doseerbrief

46

i3D

62

Digitale bijsluiter

47

3D Helmond

63

CliniClowns

48

HCChulp

63

InnoQuip

49

CareFreePC

64

Telewerk- & mobiliteitsdiensten

58

Nawoord

68

Co-piloot

50

MobiCam

52

Colofon

69

Digitaal Meldpunt

52

Kantoor op afstand

52

Packstation

54

Phileas en DRIS

54

EVAPS

55

7

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN Breedbandverbindingen en het internet protocol (IP) bieden het ultieme platform voor entertainment, zoals games en tv kijken wanneer het je uitkomt. De uitgebreide ervaring uit deze sector wordt steeds vaker ingezet om activiteiten in bijvoorbeeld de kunst en cultuursector online te brengen. Talloze diensten zijn te bedenken ter invulling van onze vrije tijd. Diensten, precies volgens onze unieke wensen (maatwerk) en op het tijdstip dat het ons uitkomt (on demand). We geven een indruk van 15 culturele en entertainmentdiensten uit Kenniswijk.

First Mile TV Uitzendingen van publieke omroepen wanneer je maar wilt via internet bekijken op pc of tv, in tv/dvd-kwaliteit.

8

Subsidie: Grote Diensten Regeling DGTP Aanbieder: NOB Cross media facilities in samenwerking met KPN, SURFnet, Volker Wessels Netwerkbouw en Kenniswijk BV Status: Actief sinds mei 2003 Website: www.firstmiletv.nl First Mile TV biedt consumenten de gelegenheid om via internet de tvprogramma’s van de publieke omroepen in hoge kwaliteit te bekijken wanneer men wil. 24 uur per dag zijn de beelden beschikbaar. Omdat de programma’s in dvd-kwaliteit zijn gedigitaliseerd, is een echte breedbandverbinding noodzakelijk om hiervan te profiteren. Nader uitgelicht in de pers: FIRST MILE TV Oude zwart-witbeelden becommentarieerd door de sonore stem van Philip Bloemendal: het Polygoonjournaal. Generaties groeiden op met deze nieuwsvoorziening, maar nadat de Nederlandse bioscopen stopten met deze nieuwsuitzendingen, raakte het Polygoonjournaal in de vergetelheid. Alleen een incidentele documentaire wilde nog wel eens een fragmentje tonen.

De komst van snel internet maakt het echter mogelijk deze beelden, en nog vele andere, gewoon thuis op de computer te bekijken via First Mile TV. Glasvezelgebruikers in Kenniswijk kunnen de uitzendingen zelfs op televisie bekijken. Maar niet alleen oude Polygoonbeelden zijn op te vragen. Ook recente uitzendingen van het Journaal, Nova en Den Haag Vandaag, alle uitzendingen van de publieke omroepen en de speciale internet muziekzender 3VOOR12TV kunnen bekeken worden. Handig voor als je een uitzending hebt gemist. Het betreft hier overigens wel allemaal ‘eigen producties’ van de omroepen. Om een videofragment op te vragen, waren er voorheen maar twee opties: streaming smallband (56 Kbps) of ‘breedband’ video (300 Kbps). Een gebruiker van First Mile TV heeft nu de extra optie van 5 Mbps. Ruwweg het tienvoudige van wat via ADSL gebruikelijk is. Omdat First Mile TV uitzendingen in dvd-beeldkwaliteit aanbiedt, is een glasvezelverbinding noodzakelijk om de uitzendingen optimaal te kunnen bekijken. De beelden zijn echter ook in mindere kwaliteiten verkrijgbaar. Inwoners van Kenniswijk behoren tot de eersten in Nederland die profiteerden van de nieuwe dienst. Kenniswijk was in staat om een testgroep aan te bieden met consumenten op glasvezel, en deze te faciliteren bij alle tests. Testperiode De testperiode en het aantal deelnemers zijn nog onvoldoende om harde conclusies te kunnen trekken. “Per dag gebruiken zo’n twintig mensen de dienst en we hebben tot nu toe gemiddeld maar een tot twee simultane gebruikers”, zegt Frederique van Till, consultant business development bij NOB Cross Media Facilities. “Vijf tot tien gebruikers behoren tot de harde kern die het systeem vaak gebruiken, waarbij de meest opgevraagde diensten het Polygoonjournaal en het gewone tv-journaal zijn. Met de huidige capaciteit zouden in theorie 4000 huishoudens bediend kunnen worden.”

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN Het bekijken van de tv-uitzendingen hoeft niet per se op de computer te gebeuren. Via een speciaal kastje (settop-box) kan het streamingvideokanaal gewoon via de televisie worden bekeken. De beelden worden gecodeerd in MPEG2-formaat, terwijl de videostream een snelheid van 5 Mbps heeft. Het resultaat is beeld van dvd-kwaliteit. De in te zetten apparatuur, in combinatie met de GigaPort aansluiting van 1 Gbps, biedt ruimte aan 200 parallelle streams, wat overeenkomt met 200 gebruikers die tegelijkertijd een programma rechtstreeks van de server opvragen. “De settop-box biedt mensen toegang tot een menu, waar ze het te bekijken fragment of kanaal uit kunnen kiezen”, legt Van Till uit. “Dit signaal komt dan via internet bij ons terecht en vanuit de database wordt dan het juiste fragment verstuurd. Via de breedbandaansluiting komt het signaal dan weer bij de eindgebruiker terecht.” NOB biedt deze diensten aan via GigaPort en via de MediaGateway in Hilversum, waarop de meeste Nederlandse breedbandcarriers zijn aangesloten. Multicast Via Multicast support kunnen ook rechtstreekse uitzendingen naar een gedefinieerde gebruikersgroep worden verzorgd. Denk hierbij aan evenementen, actuele verslaggeving of bijvoorbeeld educatieve programma’s. Het aantal gelijktijdig te bedienen consumenten kan op deze manier sterk worden vergroot. Voor het on-demand deel bouwde NOB een productieplatform waarmee het mogelijk is om geautomatiseerd uitzendingen bij de zendlijn in hoge kwaliteit te encoderen en vervolgens beschikbaar te stellen aan projecten met een lokale breedbandstructuur, zoals Kenniswijk. Om het platform geschikt te maken voor First Mile TV, was een investering in SDI/MPEG2-decoders en een opschaling naar een groter volume noodzakelijk.

Volgens Van Till is het systeem gemakkelijk schaalbaar en wordt het ook goedkoper naarmate de gebruikersgroep groter wordt. Qua capaciteit op SURFnet is het in ieder geval haalbaar, zeker als in de toekomst wordt overgestapt op de MPEG4-standaard. Op dit moment is die echter nog in ontwikkeling. “Er zijn wel 20 verschillende soorten MPEG4. Allerlei werkgroepen zijn wel bezig met een standaard te definiëren, maar voor ons is dat op dit moment nog niet aantrekkelijk, vooral omdat alle fragmenten ook in de toekomst toegankelijk moeten blijven.” Fiber to the Home Voor heel Nederland aan First Mile TV gaat, moet er nog heel wat water naar de zee stromen. Van Till acht Fiber to the Home op den duur onvermijdelijk. “Er zal nog flink geïnvesteerd moeten worden in infrastructuur. Met een settop-box kun je best één televisietoestel van beeld voorzien, maar zodra iemand drie televisies heeft waarop verschillende on-demand programma’s getoond moeten worden, heb je toch te weinig capaciteit. Bovendien is met de huidige technieken het signaal meestal asymmetrisch, wat toch problemen met zich mee brengt.” Andere beren op de weg zijn de netwerkbeheerders, die zelf content willen aanbieden en gaan zitten vissen in de vijver van televisieaanbieders. “Die bedrijven moeten blijven doen wat ze altijd al deden: signalen doorgeven. Neem nu KPN, dat wil dolgraag publieke content aanbieden, maar dan alleen voor gebruikers die daarvoor betalen. Dat kan dus niet. Dat zijn programma’s die met belastinggeld gefinancierd zijn en die kun je dus niet meer tegen betaling aanbieden.” “De huidige proef gaat in ieder geval door tot mei 2005. Mochten zich dan voldoende contentaanbieders hebben aangeboden om deel te nemen aan het project, dan gaan we verder.” Ook commerciële partijen bekijken de mogelijkheden. “Twee aanbieders van commerciële televisie hebben interesse getoond voor televisie over internet en wij zouden ze

9

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN daarbij van dienst kunnen zijn. Het zelf onderhouden en beheren van een server library zoals wij die hebben is vrij duur. Wij hebben alles al in huis.” (Bron: Telecom Paper)

Fabchannel

10

Volg waar ook ter wereld concerten in poptempel Paradiso live op internet, of bekijk voorstellingen in het uitgebreide archief terwijl je chat en je mening uitwisselt met andere bezoekers. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Geen Kenniswijk-subsidie ontvangen Paradiso Amsterdam Actief sinds december 2003 www.fabchannel.com

Paradiso Amsterdam, één van Europa’s meest gerenommeerde concertzalen introduceerde in Kenniswijk: Fabchannel’s Fabplayer. De Fabplayer is een interactieve streaming videoplayer. Een breedbandplayer met uitgebreide bedieningsmogelijkheden en interactieve toepassingen in een lekker vormgegeven interface. Met de Fabplayer kan er tijdens een concert achtergrondinformatie over de artiest(en) worden opgevraagd, een mening over het concert gegeven worden of er kan gechat worden met andere bezoekers. Met deze Fabplayer kunnen concerten zowel live als uit een archief bekeken worden. Dit initiatief is een uitkomst voor muziekliefhebbers die om allerlei redenen niet bij het concert aanwezig kunnen zijn, of voor fans die het concert willen herbeleven.

Fabchannel is gestart vanwege teruglopende aandacht voor muziek op televisie, radio en gedrukte media. “Met Fabchannel kunnen we ons publiek vergroten ongeacht tijd en plaats, met behoud van onze eigen signatuur” zegt Pierre Ballings, directeur van Paradiso Amsterdam. “Fabchannel biedt interactief en uniek materiaal van live optredens en is gratis te bekijken. Hierdoor concurreert Fabchannel direct met dure muziekdvd’s”. Voordat de Fabplayer voor het grote publiek beschikbaar is gesteld, is deze gedurende acht weken uitvoerig getest door de Kenniswijkbewoners in de regio Eindhoven. Met 100.000 consumenten en meer dan 1200 glasvezelaansluitingen vormt Kenniswijk een representatieve testomgeving voor de Fabplayer. De streaming-videosite van Paradiso Amsterdam is nu al uitgegroeid tot één van de grootste online archieven met concertregistraties in de wereld. In het archief staan 170 streams van bands, acts, performances, lezingen en competities, allemaal opgenomen in de poptempel van Nederland: Paradiso. De beelden zijn 24 uur per dag en 7 dagen in de week gratis te bekijken in small- en breedband. Fabchannel.com wint Gouden Spinaward voor beste website 2003 Fabchannel.com is door de jury van de SpinAwards verkozen tot het beste website concept van Nederland. De SpinAwards zijn dé prijzen voor creativiteit in interactieve communicatie. De vakjury schreef het volgende in haar juryrapport: “Eenvoud, rijke content, uitmuntende usability oogsten bij de jury een dikke pluim. Zonder poespas en al te veel afleiding komt de muziekliefhebber wereldwijd volledig aan zijn trekken. Paradiso realiseert zo niet alleen een tien keer grotere zaal voor de muziekliefhebber, maar is door deze website zeer wel in staat om van het podium een ‘wereldmerk’ te maken. De jury was zeer onder de indruk van de

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN uitbreidbaarheid van de site en de talloze mogelijkheden voor grotere en kleinere business cases. Content is king, zeker als daar autoriteit van uitgaat. Complimenten en een gouden SpinAward waard.” (Bron: www.digitalepioniers.nl)

LiveTV is een breedbandinitiatief van KPN Broadcast en KPN MultiMedia Services. KPN Broadcast faciliteert alle radio- en televisieverbindingen voor Nederlandse omroepbedrijven. KPN MultiMedia Services is onderdeel van KPN Media en verantwoordelijk voor het uitzenden van internet tv-programma’s (Webcast) en het betaalsysteem SwitchPoint.

The Black Eyed Peas live op Fabchannel Amsterdam, 10-02-2004 - The Black Eyed Peas braken de afgelopen maanden door naar het grote publiek met hun hitsingles ‘where is the love’ en ‘shut up’. Niet iedereen weet echter dat deze groep al jaren aan de weg timmert. Het nieuwe, derde album ‘Elephunk’ laat The Black Eyed Peas horen als een volwaardige hiphop crew die open staat voor allerlei muzikale invloeden. Op vrijdag 26 februari om 21.00 uur treden de Black Eyed Peas live op in Paradiso. Fabchannel zal het hele concert vrijdag via internet uitzenden en na deze uitzending tevens ‘on-demand’ beschikbaar maken, zodat je het niet hoeft te missen!

KPN heeft in het LiveTV-project in eerste instantie gekozen voor het streamen van de content op het zogenaamde WMV-formaat. Met behulp van de Windows Media Player 9 is dit prima voor het gebruik op pc’s. Wil de consument echter de kanalen op een normale tv afspelen, dan is hiervoor een settop-box nodig die het digitale signaal kan omzetten in een signaal waarmee de tv overweg kan. Deze settop-boxen die geschikt zijn voor WMV-formaat zijn echter nog niet of nauwelijks beschikbaar en de vraag is of deze breed beschikbaar zullen worden, omdat WMV een marktstandaard van Microsoft is. MPEG4 daarentegen is een wereldstandaard, ondersteund door grote bedrijven en standaardisatie commissies en zal dus breder beschikbaar komen. Er wordt nu gekeken naar de mogelijkheden om direct MPEG4 settop-boxen te gaan gebruiken, deze zijn echter ook veelal nog in ontwikkelingsfase bij de leveranciers en nog niet alom verkrijgbaar. Hoewel de markt dus blijkbaar klaar is voor het afnemen en gebruiken van deze dienst, blijkt het gebrek aan beschikbaarheid van deze hardware een bottleneck in het verder uitrollen van de dienst.

LiveTV Via internet op pc of tv te bekijken live-uitzendingen van 10 alternatieve televisiekanalen. Kijk televisie via breedband in plaats van – of als aanvulling op – de reguliere zenders. Subsidie: Aanbieders: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling KPN Broadcast en KPN MultiMedia Services Gestart in april 2003, gereed augustus 2004 www.kpnftth.nl

Met LiveTV kunnen consumenten online televisiekijken naar tv-kanalen die niet in het huidige zenderpakket zitten. Dankzij LiveTV worden consumenten steeds minder afhankelijk van de reguliere kabelaars. Op dit moment is deze dienst slechts beschikbaar voor mensen met een glasvezelverbinding. KPN hoopt LiveTV in de toekomst voor iedereen beschikbaar te kunnen maken.

RUTLKNG2ME Kids-site van IKON met voorlichting over en leuke tools voor mobieltjes. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Stichting IKON Actief sinds december 2003 www.rutlkng2me.nl

11

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN

12

De website RUTLKNG2ME (‘are you talking to me’) is een project van IKON-televisie in samenwerking met Kenniswijk. De op jongeren gerichte website staat geheel in het teken van nieuwe media. De website is opgezet ter ondersteuning van een serie van acht televisie-uitzendingen over bellen, sms’en, MSN’en, computeren enzovoorts. Daarnaast vertelden bekende Nederlanders, waaronder Jack Spijkerman, ook over hun ervaringen. De tvuitzendingen konden ook vooraf al bekeken worden, nog voordat deze op televisie werden uitgezonden. De uitzendingen zijn nu op de site uit archief te bekijken. De website heeft als doel om jongeren in de leeftijd van 8 tot 14 jaar die in het bezit zijn van een mobiele telefoon en een internetverbinding, te informeren over nieuwe media en over de eventuele gevaren die ze kunnen tegenkomen op internet en de risico’s van mobiel bellen. Daarnaast heeft de website ook een duidelijke entertainmentfunctie. Zo kunnen bezoekers er eigen polyfone ringtones maken en naar hun gsm sturen, het logoscherm van hun gsm ontwerpen, video’s bekijken, spreekbeurten vinden, chatten en ingezonden mms-foto’s vervormen. Tijdens onderzoek naar gebruik van de website bleek dat deze applicatie om foto’s te vervormen, het mms-smoelenboek, het meest populair was onder de bezoekers. Deze applicatie is ook als open source beschikbaar, zodat geïnteresseerden deze applicatie voor een eigen site kunnen gebruiken. De ringtones en logo’s die jongeren op de site kunnen ontwerpen en (laten) downloaden worden overigens tegen kostprijs aangeboden, omdat de IKON een stichting is en geen winst mag maken.

Het grootste organisatorische probleem bij het opzetten van de website was de beschikbare productietijd van circa 1 maand. Deze deadline is gehaald door de grote inzet van alle betrokkenen. Het grootste technische probleem was de koppeling van de webserver met de applicatie die zorgt voor het feitelijke versturen van ringtones en logoschermen. Bovendien is zeer veel tijd besteed aan de applicatie die ervoor zorgt dat mms-foto’s rechtstreeks op de website in het Smoelenboek kunnen verschijnen. Een dergelijke applicatie bestond namelijk nog niet. De op te lossen problemen hadden voornamelijk te maken met de diverse mms-technieken die de vijf Nederlandse gsmaanbieders toepassen en het inbouwen van een database van diverse mms-telefoons, opdat alles goed functioneert. Uitspraken van bezoekers van de website RUTLKNG2ME: “Jullie site en programma is coowl!!” “ik wil ff segen dat ik dit n coole site vind egt topiej” “egt een best goei webzite” “Het is een leuke website, waar je toffe dingen kan doen. Doe zo voort zou ik zeggen.” “Megaaa ik kom hier zeker meer!” “ik vind het een supertoffe site. Ik heb al heel veel keer de site bezocht en ik heb ook al heel veel foto’s op de smoelenboek gezet. Echt vet gaaf man.” “ik vind dit een te gekke site en ik hoop dat de site heel lang zal blijven” “THIS IS EEN VERY SUPER DE LUX COOLE SITE!!! HOUWE ZO!!!!!!” “Wij kunnen terugkijken op een geslaagd project dat zonder ondersteuning door Kenniswijk niet in deze vorm had kunnen verschijnen”, aldus Peter Dekker van IKON Nieuwe Media. Eindconclusie: het project kan als zeer geslaagd worden beschouwd. De bezoekersaantallen hebben de verwachtingen ruim overtroffen. Het succes van zowel de site als het tv-programma vormt dan ook

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN aanleiding om de tv-serie medio mei 2004 opnieuw uit te zenden bij Z@ppelin. Tevens heeft Publieke Omroep besloten de website als enige Nederlandse jongerensite in te zenden voor de Prix Jeunesse (uitverkiezing van de beste omroep-websites in Europa in EBU-verband), nadat de Villa Achterwerk-site van de VPRO en de Willem Wever-site van de NCRV bij de voorselectie afvielen. IKON start jongerenprogramma over mobiel en internet Maandag 15 december 2003 - Door Jasper Houtman IKON start op 30 december met een programmaserie over mobiele telefonie en internet, gericht op jongeren. De serie heet R U Tlkng 2 Me (Are your talking to me) en is nu al in zijn geheel online te bekijken, op een site die is ontwikkeld samen met Kenniswijk. De Interkerkelijke Omroep Nederland (IKON) zegt erg blij te zijn met de samenwerking met Kenniswijk. “We hadden bijzonder weinig geld om een site op te zetten en kwamen in contact met Kenniswijk dat juist een project zocht rond kinderen en mobiele communicatie”, zegt een woordvoerster van IKON. “Om die reden hebben we nu een uitgebreide site aan het programma kunnen toevoegen.”De site is gebouwd door Finalist IT Group en biedt aanvullende informatie bij de programma, maar ook tools zoals het zelf maken van een ringtone, die 75 procent goedkoper zal zijn dan de kosten voor een gemiddelde ringtone, zo beloven de initiatiefnemers van www.rutlkng2me.nl. Ook is er online een ‘smoelenboek’ te vinden waarin via MMS foto’s geplaatst kunnen worden, eraan verbonden is een applicatie om de foto’s te bewerken. Deze applicatie is volgens Finalist “nog nergens toegepast”. De toepassing is ontwikkeld binnen het open-source cms Mmbase, een van de voordelen is dat het versturen van een mms-foto naar de site mogelijk is ongeacht welke telecomaanbieder wordt gebruikt.

Verder is ook de volledige reeks van programma’s al online te bekijken, in Windows Media, Realmedia of via First Mile TV. De afleveringen duren elk vijftien minuten. “Hiermee lopen we al vooruit op de situatie dat iedereen zelf bepaalt wat hij wil bekijken op welk moment, iets wat zal gebeuren op het moment dat iedereen breedband heeft”, aldus de IKONwoordvoerster. De programma’s worden vanaf 30 december wekelijks uitgezonden via Z@ppelin. Enkele thema’s die aan de orde komen zijn chatten, het versturen van sms-berichten, bel-etiquette, games en de kosten van mobiel bellen. “De reden om een dergelijke serie programma’s te maken is dat we graag programma’s maken door en over jongeren, en digitale communicatie leeft erg bij hen”, zegt de woordvoerster. Een bijkomend voordeel is dat ouders en anderen in de omgeving van kinderen en jongeren ook inzicht krijgen in de manier waarop ze digitaal communiceren. Daarmee lijkt het risico te ontstaan dat het met name de ouders zijn die straks voor de buis zitten. “Dat valt wel mee”, zegt de woordvoerster. “Voor jongeren is alles wat met een mobiele telefoon te maken heeft interessant, die telefoons zijn ‘hot’. Bovendien krijgen ze ook praktische tips, bijvoorbeeld hoe ze kunnen voorkomen dat de telefoonrekening erg hoog wordt. Verder laten we ook zien hoe bekende Nederlanders met hun mobiele telefoons en internet omgaan, wat actrices van Goede Tijden, Slechte Tijden daarover zeggen spreekt jongeren wel aan.” (Bron: www.emerce.nl)

13

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN PSV Voetbaltrainingen uitgezonden via internet, aangevuld met community-functies. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling PSV Gestart in 2002, in ontwikkeling In ontwikkeling

Het unieke aan de interactieve dienst van PSV is dat er live-beelden van de trainingen van het eerste elftal van PSV worden uitgezonden.

14

Door middel van twee hoge kwaliteit webcams op strategische plekken langs het veld, worden de trainingen live in beeld gebracht. De beelden kunnen via mid- en breedband worden bekeken, live of vanuit archief. Met deze innovatieve consumentendienst heeft PSV niet alleen als doel De Herdgang, het eigen sportcomplex van PSV, toegankelijker te maken voor publiek, maar vooral ook als doel om bij de supporters een grotere voetbalbeleving te creëren zonder dat ze bij de trainingen fysiek aanwezig hoeven te zijn en een betere onderlinge bonding van de PSVcommunity te stimuleren. Een bijkomend voordeel van de webcams is dat deze ’s avonds als beveiligingscamera’s ingezet kunnen worden. Het grootste knelpunt bij de ontwikkeling van de techniek was de hoeveelheid mensen die tegelijkertijd van de dienst gebruik kunnen gaan maken. Door de grote populariteit van PSV in binnen en buitenland zit de kans erin dat een grote groep voetballiefhebbers tegelijkertijd de trainingen van PSV wil bekijken.

Guus Hiddink neemt zijn trainingen uiteraard altijd zeer serieus. Vooral als er top-wedstrijden voor de deur staan, gaat hij met het team een strategie bepalen. Hoewel toeschouwers altijd van harte welkom zijn bij trainingen van het PSV-elftal, is deze informatie niet voor iedereen beschikbaar. Ter voorbereiding van de online uitzending van deze trainingen is bedacht om Hiddink een klein zendertje te geven zodat hij op bepaalde cruciale strategische momenten het beeld en geluid tijdelijk kan uitschakelen om te voorkomen dat de concurrentie meekijkt…

Muzikantenweb Online muzikantenpresentaties (mp3, video, etc.) en muziekcommunity. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling Muzikantenweb Gestart in 2002, in ontwikkeling www.muzikantenweb.nl

Muzikantenweb is ontstaan om muziekliefhebbers door heel Nederland met elkaar in contact te brengen. Het is tegelijkertijd zowel een landelijke als een regionale webcommunity waar liefhebbers van alle stijlen muziek, van pop tot rock en van jazz tot country, de stroming van hun gading kunnen vinden. MuzikantenWeb is bedoeld voor zowel professionals en amateurs, voor bezoekers aan zalen, festivals en evenementen, voor eigenaren en organisatoren, aanbieders en kopers van nieuwe en tweedehands instrumenten. Kortom, voor iedereen die ‘iets met muziek heeft’. Men kan op de website niet alleen muzikantenpresentaties, maar ook persoonlijke en/of professionele recensies van optredens vinden. De expertise van muzikanten, journalisten en fotografen komt bij elkaar. De website is sterk regionaal van opzet, in tegenstelling tot de andere muzieksites die vaak voornamelijk landelijk georiënteerd zijn, óf slechts regionaal functioneren.

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN Reacties op de site: “Hartstikke leuk initiatief van jullie om een site te maken waar iedere band zich op kan presenteren. Vooral voor de beginnende band kan deze pagina een mooie manier zijn om eens in de picture te komen. Daarom roep ik iedere band op om mee te werken aan deze pagina en zo te zorgen dat dit een groot succes gaat worden. Maar zorg dan ook dat hier altijd de juiste en meest recente informatie komt te staan en hou dat dan ook bij. Succes ‘and keep on rocking’.” “Eindelijk respect! Eindelijk aandacht voor concerten en festivals op kleine en regionale schaal! Hier werk ik graag aan mee.” “Namens de organisatie van de Loonse Dweildag hartelijk bedankt voor de samenwerking en de prima uitstraling op deze pagina.” “Hallo mede muziekliefhebbers. Eindelijk een site waar de muzikant in de regio iets aan heeft, KEI GOED!!"

Van Abbe Video Tour Interactieve rondleiding door het Van Abbemuseum: ervaar het museum en haar collectie. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling FSR opleidingsgroep Actief sinds juli 2004 http://vanabbe.kenniswijk.nl

Er bestaan al diverse musearondleidingen op internet, maar deze bestaan vaak uit (sfeerloze) computeranimaties of panoramafoto’s. Video is nog nooit eerder in grote mate ingezet bij het tonen van een museum op internet. Een videorondleiding geeft een andere, completere indruk van een ruimte en de collectie. Technisch is het mogelijk gemaakt om op ieder gewenst moment door het gebouw te navigeren via een expositie-,

architectuur- of een faciliteitenprogramma. De interactieve rondleiding door het Van Abbemuseum bestaat uit schermvullende videobeelden. De gebruiker kan door middel van de interactieve mogelijkheden op een digitale manier daadwerkelijk de sfeer van het museum beleven. Het idee en het concept ‘Van Abbe Video Tour’ is van John van Litsenburg en FSR opleidingsgroep. In dialoog met het Van Abbemuseum hebben zij het product ontwikkeld en geschonken aan het museum. Het museum heeft het proces en de onderzoeksresultaten nauwkeurig gevolgd, zodat het zou voldoen aan haar hoge standaard voordat het aan de buitenwereld kenbaar gemaakt kon worden. Op basis van de ervaringen van een gebruikerstest overweegt het museum om de applicatie in haar website op te nemen en/of om het binnen het museum beschikbaar te maken.

15

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN Breedband maakt creatief en inspireert!? FSR opleidingsgroep (ook: e-Campus, I-Wish) heeft contact gezocht met het Van Abbemuseum met het plan voor een virtuele, interactieve rondleiding door het museum. Het plan is uitgewerkt door FSR en vervolgens door Van Abbemuseum ingediend bij Senter om in aanmerking te komen voor de Kenniswijk-subsidie. De conservatoren van het Van Abbemuseum bleken in eerste instantie niet al te enthousiast. Vanuit hun expertisefunctie hadden zij moeite met het idee dat kunst op een andere manier wordt getoond dan in een zorgvuldig uitgekiende context. Maar nadat zij de eerste beelden daadwerkelijk konden bekijken, werd hun schroom minder en minder. Ondertussen zijn zij zeer gedreven aan de slag gegaan.

16

Everest 2004 Live via internet meekijken naar de beklimming van de top! Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Geen Kenniswijk-subsidie ontvangen Rhinofly Actief sinds april 2004, afgerond in juni 2004 www.everest2004.nl

De Nederlandse Friesche Vlag Breaker Everest Expeditie 2004 heeft als doelstelling om in de zomermaanden de top van Mount Everest te bereiken. Deze expeditie heeft een aantal bijzondere kenmerken: • • •

er wordt géén gebruik gemaakt van zuurstofapparatuur (iets dat bij beklimmingen boven de 7000 meter eigenlijk noodzakelijk is); teamlid Wilco van Rooijen zal proberen de hele afdaling te doen met een ‘parapente’ (bestuurbare parachute); er worden door de expeditieleden video-opnamen van hun beklimming gemaakt, die ze per satelliettelefoon naar Nederland sturen waarna ze direct op internet te bekijken zijn.

De video’s staan op een server bij Kenniswijk BV, waar dankzij een glasvezelverbinding van 1 gigabit honderden gebruikers tegelijkertijd van de video-opnamen kunnen genieten. Nederlander zonder zuurstof naar top Mount Everest 20-05-2004 - Wilco van Rooijen heeft donderdagochtend rond 04.00 uur Nederlandse tijd zonder zuurstof de top van de Mount Everest bereikt. De Utrechter klom via de noordkant van de 8850 meter hoge berg en bereikte het hoogste punt in bijzijn van zijn sherpa Dawa. Dat heeft zijn ondersteuningsteam op de website van de expeditie bekendgemaakt. De Nederlander had het plan opgevat om vanaf de hoogste top met een parapente, een soort bestuurbare parachute, naar beneden te glijden tot het uitvalskamp van de bergbeklimmers. Dit kamp ligt op 6.400 meter hoogte. Maar Van Rooijen moest vanwege het slechte zicht afzien van de glijvlucht. De alpinist heeft op de top video-opnamen en foto’s gemaakt. Hij en zijn sherpa waren overigens niet de enigen op de top. Ook enkele klimmers van andere expedities stonden rond 04.00 uur op 8850 meter hoogte, onder wie in ieder geval een Koreaan. Van Rooijen begon aan zijn klimtocht in het bijzijn van twee andere Nederlanders, Rex Snelders en Ron Doorakkers. Zij haakten echter voortijdig af. De Nederlander Hans van der Meulen was twee jaar geleden de eerste Nederlander die via de noordkant zonder zuurstof omhoog klom. Destijds was het Van Rooijen die voortijdig af moest haken. (Bron: www.nieuws.nl)

DreamRecorder Maak van je pc een videorecorder, die automatisch tvprogramma’s opneemt naar aanleiding van je persoonlijke voorkeuren! Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Carona B.V. Gestart in augustus 2003, in ontwikkeling www.dreamrecorder.tv

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN DreamRecorder: tv-kijken wanneer je maar wilt én wat je maar wilt. Met een eigen kijkprofiel altijd je favoriete tv-programma’s beschikbaar en hoef je er nooit meer één te missen. Kortom: nooit meer níets op tv.

Samen met communicatiebureau Bex*van der Schans hebben zij het product ontwikkeld. I-Wish is geschikt voor zeer veel doeleinden. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld elkaar via een persoonlijke videoboodschap uitnodigen om naar de bioscoop of uit eten te gaan, of bijvoorbeeld iemand op originele wijze feliciteren. De mogelijkheden zijn eindeloos.

Een persoonlijk televisiekanaal waarop alleen programma’s te zien zijn die de kijker interesseren, dat is DreamRecorder. De kijker bepaalt zelf het tijdstip waarop hij/zij de programma’s bekijkt. Dit wordt mogelijk gemaakt door een softwareproduct voor de pc. De gebruiker legt zijn kijkprofiel vast door namen, thema’s en onderwerpen van zijn keuze in te voeren. DreamRecorder zal dan alle programma’s die passen in dit profiel automatisch opnemen. Hiervoor beschikt DreamRecorder over een elektronische programmagids met daarin programmeringgegevens van alle tv-kanalen. Er kunnen programma’s opgenomen worden via zowel televisie als internet. DreamRecorder is voor iedereen met een standaard televisie, een computer en internet bruikbaar.

I-Wish Stuur gratis en binnen enkele minuten een persoonlijke videoboodschap met behulp van online video-editor. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling Bex*van der Schans Gestart in september 2003, gereed september 2004 In ontwikkeling

I-Wish is een online applicatie waarmee binnen vijf minuten een volledig dynamisch gemonteerd filmpje gemaakt en klaargezet kan worden voor de ontvanger. Een filmpje bestaat uit ‘een geraamte’ met van tevoren gemonteerde fragmenten; een opening, bumpertjes, overgangen en een slotfragment. De tussenliggende delen worden gevuld met webcamfragmenten. Indien de verzender andere fragmenten in ‘het geraamte’ wil, kan dat door deze te vervangen met fragmenten uit een catalogus. Het idee en het concept ‘I-Wish’ is van FSR opleidingsgroep.

SpawnZone Verhuur van multi-player gameservers waarop meerdere spelers op afstand gezamenlijk een competitief spel kunnen spelen. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Quotara Gestart in maart 2004, in ontwikkeling www.spawnzone.nl

De huidige gamehostingbedrijven vragen de klant een verplichting van minimaal zes maanden en soms wel 12 maanden aan te gaan, en hebben vaak tot vier weken wachttijd voordat de server geactiveerd kan worden. Dit maakt het huren van een server voor een groot deel van de spelbeoefenaars onbereikbaar. Het verhuren voor korte perioden vereist een verregaande automatisering die een directe koppeling tussen betaling en activatie van de server realiseert. De complexiteit van het betalingsproces in combinatie met het geautomatiseerd aanschakelen van gameservers is hoog, maar SpawnZone heeft deze activatie gerealiseerd.

17

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN Movie-on-Demand De nieuwste films voor iedereen online! Subsidie: Aanbieders: Status: Website:

18

Interactieve-breedbanddienstenregeling Video Vision Holding B.V. en Streamtec B.V. Actief sinds juni 2004 www.videovision.nl

Movie-on-Demand is de virtuele videotheek op internet met films voor iedereen binnen handbereik op het tijdstip en de plaats die de consument zelf kiest. Bij Movie-on-Demand wordt een film niet gedownload maar start de film na een kortstondige 'buffering'; dit betekent dat binnen een minuut de film bekeken kan worden. Een abonnement is niet nodig, films zijn altijd ‘voorradig’, er is geen reclame en gedurende het kijken kan gepauzeerd worden wanneer het uitkomt. Binnen 48 uur kan de film zo vaak bekeken worden als gewenst, voor hetzelfde bedrag. Consumenten die een glasvezelverbinding hebben, kunnen gebruikmaken van een kwaliteit die vergelijkbaar is met kabeltelevisie of het beeld van een dvd-speler (2 Mbit). Maar Movie-on-Demand biedt ook een prima beeldkwaliteit voor mensen met een snelle ADSL- of kabelverbinding (1 Mbit) en zelfs een acceptabele kwaliteit voor mensen met een minder snelle ADSL- of kabelaansluiting (600kb). De films van Movie-on-Demand worden via internet beschikbaar gemaakt, maar kunnen gewoon bekeken worden op de televisie. Dit gaat via een klein apparaatje, de zogenaamde "Palmbutler600". Uiteraard zijn de films ook op de pc te bekijken, zonder dat hiervoor iets geïnstalleerd hoeft te worden. Voor betalingen maakt Movie-on-Demand gebruik van Switchpoint van KPN. De consument betaalt via dit goed beveiligde betalingssysteem in één keer het verschuldigde bedrag via de vaste telefoonlijn. Vanaf 1 augustus 2004 is het mogelijk om via creditcard te betalen en per 1 oktober 2004 kan er tevens via mobiele telefoon worden betaald.

Nederlandse filmkijker kijkt liefst thuis Nederlanders kijken liever thuis naar een film dan in de bioscoop, zo concludeert Philips op basis van een internationaal onderzoek. Het bedrijf had onderzoeksbureau Harris Interactive hiertoe opdracht gegeven. Sinds de introductie van de dvd-speler, zeven jaar geleden, transformeren steeds meer mensen wereldwijd hun woonkamer tot thuisbioscoop. Daardoor wordt de gang naar de bioscoop steeds minder interessant, constateert Philips. Het onderzoek werd wereldwijd in dertien landen gehouden. Van alle respondenten in Europa blijken Nederlanders het meeste plezier te hebben in het thuis bekijken van films. (Bron: De Telegraaf, 26 juli 2004 )

TheaterTV Het Klein Het internet als integraal onderdeel van voorstellingen waardoor er in het theater interactie ontstaat tussen worldwide-actualiteit en live-theater. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling Theater Het Klein Actief sinds juni 2004 www.hetklein.org en www.theatertv.nl

Waar tot voor kort het werkterrein zich exclusief afspeelde in de kleine theaterzaal wordt met dit project het werkterrein verder uitgebouwd naar het internet. Door gebruik te maken van speciale belichtingsen projectietechnieken kunnen live-stream internetprojectie en theatervoorstelling met elkaar versmelten en als het ware een nieuwe eenheid vormen.

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN Door het complementeren van bestaande multimediale middelen van Theater Het Klein met breedbandtechnologieën, kan een aantal innovatieve theatertoepassingen worden gerealiseerd. Beeld, geluid, muziek, tekst, animatie, webcams, livestreams of andere multimediale middelen van het internet kunnen onderdeel worden van de voorstelling waardoor er in het theater interactie zal ontstaan tussen de worldwideactualiteit en live-theater. Theater Het Klein heeft drie doelstellingen met dit project: het theater zichtbaar maken op internet door middel van video- en audiostreaming, het internet inzetten als integraal onderdeel in de theatervoorstelling als decor en interactief element en het realiseren van realtime simultaan voorstelling tussen theaters onderling. Algehele doelstelling hierbij is het theater toegankelijker maken voor een breder publiek. De ‘digitale ontsluiting’ van het theater maakt het mogelijk podia virtueel aan elkaar te verbinden. Door middel van broadcasttechnieken (live beeld en geluid) en meervoudige projectie is het podium van het theater Het Klein levensgroot en interactief te zien in theater 2 en vice versa. Deze innovatie maakt de theatervoorstelling als het ware een grens- en plaats overschrijdende kunstuiting, die theatermakers zal motiveren en stimuleren nieuwe vormen van theater te onderzoeken, en het publiek een nieuw perspectief biedt op de theaterkunst. TheaterTV Het Klein is een zogenaamd ‘consumenten gedragen project’ (voor en door consumenten). Hierdoor heeft dit project 80% aan subsidie ontvangen. Dit is ook het geval bij VlinderTV.

Eindhovens Dagblad Groot internetproject maakt theaters grenzeloos Door Vanda van der Kooi Maandag 1 maart, EINDHOVEN - Theater Het Klein in Eindhoven wil samen met theaters in andere steden en landen voorstellingen maken door geavanceerde internetverbindingen en multimedia in te zetten. Halina Witek is hierover in gesprek met collega’s in Tokyo, Barcelona, Amsterdam en Utrecht. Het project is mogelijk dankzij een Kenniswijk-subsidie van 80.000 euro. Het Klein start deze maand met een heel nieuwe manier van theater maken. Met behulp van snelle internetverbindingen en levensgrote projecties wil het de buitenwereld in zijn voorstellingen verwerken. Tegelijkertijd treedt het zelf naar buiten door voorstellingen via internet uit te zenden. Het experiment duurt een jaar en is opgezet door Marc van den Berg van studio Labouch en Hein Kuiper van Comcondes. Omdat het een innovatief project is, hebben zij Kenniswijk-subsidie gekregen. Volgens Witek brengen de bezuinigingsplannen van het college voor Het Klein dit project niet in gevaar. Ondersteuning Van den Berg biedt al enige jaren technische ondersteuning aan Witek, die in haar bewegingstheater nu al veel gebruik maakt van multimedia. “We hebben al heel lang het idee dat ons theater een grotere plek moet krijgen in de samenleving”, stelt Van den Berg. “Maar we hebben aan de Paradijslaan een afgesloten zaal, daar zit geen groei in.” Met behulp van geavanceerde technieken - het theater heeft geen glasvezel, maar wil aanhaken op een snel, draadloos netwerk in het centrum - hopen zij die zaal open te breken. Zo kan het theater straks bijvoorbeeld webcambeelden van mensen in een straat in New York levensgroot naar binnen halen, via een van de vele grote projectieschermen in de zaal. Of het kan een animatiefilm met virtuele spelers tonen, waarop de ‘echte’ spelers op het toneel kunnen reageren.

19

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN Dimensie Witek verwacht dat zij op deze manier een nieuwe dimensie aan voorstellingen kan geven. “Projectie is dan niet slechts een illustratie, maar een nieuwe taal in de kunst”, benadrukt Witek. “Dat kan een supercreatief effect hebben. We gaan een oproep doen aan kunstenaars om ideeën in te dienen.” Met dezelfde techniek kan het Klein nu ook samen met theatermakers waar dan ook in de wereld een voorstelling maken. Daarbij kunnen bijvoorbeeld dansers op elkaar reageren, ook al zijn ze fysiek mijlenver van elkaar verwijderd. Volgens Witek is de belangstelling onder theaters in en buiten Nederland groot, maar er zijn nog geen vaste afspraken gemaakt.

20

Het Klein gaat in juni ook experimenteren met het live uitzenden van voorstellingen via internet. Mensen met een snelle ADSL- of Chelloverbinding kunnen deze dan thuis gratis volgen, of op een later tijdstip bekijken. Witek is niet bang dat Het Klein hierdoor betalende bezoekers misloopt. “Hier beleef je een voorstelling helemaal, achter een computerscherm niet.”

VIP Een online video zoek- en bewerkingsplatform, waar men kan zoeken naar videofragmenten. Naar eigen inzicht kan men knippen, plakken en afspelen! Subsidie: Geen Kenniswijk-subsidie ontvangen Aanbieder: Telematica Instituut in samenwerking met NOB, TNO, IBM en SURFnet Status: Gestart in najaar 2003, in ontwikkeling Website: In ontwikkeling

VIP staat voor (digitale) Videoproductie- en ontsluitingsstraat over Internet Protocol. Deze applicatie stelt gebruikers in staat om videoarchieven eenvoudig te ontsluiten en te doorzoeken, beelden te bewerken en opnieuw samen te stellen achter een pc met breedbandige internetverbinding. Consumenten kunnen video’s thuis digitaal zien, die duizenden kilometers verder zijn bewaard. Hierdoor kan iedereen een televisiezender beginnen op internet, zijn eigen programma’s samenstellen en die delen met een groep of binnen zijn community. Grote bedrijven en videoproductiebedrijven digitaliseren nu met terugwerkende kracht hun videomateriaal. De eersten hebben hiermee vaak als doel nieuwe diensten binnen het bedrijf aan te bieden, zoals ondersteuning voor e-learning, kennismanagement of interne communicatie. Videoproductiebedrijven kunnen door het efficiënt en eenvoudig ontsluiten content eenvoudiger hergebruiken. Zij kunnen eenvoudiger tot nieuwe diensten overgaan. Deze applicatie is in verschillende settings reeds ingezet. Begin 2001 kon de Rijksuniversiteit Groningen met behulp van VIP nieuwe didactische mogelijkheden voor haar onderwijs uitproberen. Eind 2001 heeft de NCRV-redactie van de Nationale Nieuwsquiz de applicatie getest op haar bruikbaarheid in een televisieproductie-omgeving. De reacties waren zeer positief. Het blijkt dat wie eenmaal de voordelen van deze applicatie proeft, niet meer terug wil naar de arbeidsintensieve, tijdrovende techniek, waarmee de meesten het nu nog moeten doen.

CULTURELE & ENTERTAINMENTDIENSTEN Music Independent Platform Digitaal distributieplatform waarop kleinere platenmaatschappijen en andere muziekaanbieders - de zogeheten independents - de mogelijkheid krijgen beveiligde muziektracks te verkopen. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling Construction Media Gestart in maart 2004, in ontwikkeling www.virtunes.nl en www.virtunes.com

In veel gevallen verkopen juist de independent labels muziek die niet bij de grotere platenmaatschappijen te krijgen is. Juist deze muziek is bij uitstek geschikt voor distributie en verkoop via internet, vanwege (o.a.) kleinere groepen verspreid wonende fans. Steeds minder muziekspeciaalzaken aan de distributiezijde maken verkoop via internet de meest ideale oplossing voor independent labels. Het innovatieve karakter van het project is gelegen in de combinatie van content, wijze van distributie en beveiliging. Consumenten krijgen Music Independent Online, muziek die momenteel niet via internet te koop is, op een presenteerblaadje thuis. Independents worden in staat gesteld om op een goedkope en beveiligde, dus laagdrempelige, manier kennis te maken met deze wijze van distributie.

21

EDUCATIEVE & ONDERWIJSDIENSTEN Beelden zeggen meer dan teksten. Hierover is iedereen het eens. Door het inzetten van video- en audiofragmenten kan onderwijs een stuk leuker en effectiever worden. Bovendien wordt leren steeds efficiënter en toegankelijker omdat ieder zijn eigen interesse en tempo mag bepalen. Fysieke aanwezigheid in de klas is dan ook niet meer nodig, waardoor bijvoorbeeld een ziek kind er continu ‘bij’ kan zijn. Leren en ‘fun’ komen hierdoor steeds dichter bij elkaar. In Kenniswijk zijn in deze categorie al acht diensten gelanceerd of in ontwikkeling.

22 Kidstoday Kinderen van de basisschool maken een eigen webkrant voor hun klas. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Stichting Rebeltoday Actief sinds juli 2003 www.kidstoday.nl

Op het eerste gezicht lijkt een website die gemaakt is met Kidstoday een heel gewone webpagina. Maar het is veel meer: het is een schoolkrant, prikbord en discussieplek ineen. Op deze manier kunnen ouders, leraren en leerlingen met elkaar praten.

Jeroen Loeffen van Stichting Rebeltoday: “Kinderen kunnen natuurlijk al op veel manieren een website maken, chatten en e-mailen. Maar dat is vaak zo gericht op één persoon of juist heel onpersoonlijk. En er zijn soms mensen die daar veel geld mee willen verdienen. Wij wilden iets bedenken waarmee kinderen met elkaar en met de school een webkrant kunnen maken. Iets waarbij je niet veel van techniek hoeft te weten om het te kunnen”. SBO Klavervier in Beuningen is al begonnen met het maken van een webkrant. Bert Panhuizen vertelt: “Eigenlijk wilden we een gewone website voor onze school maken. Maar toen we over Kidstoday hoorden, vonden we dat een beter idee! De webkrant is heel makkelijk te maken. Je hoeft geen moeilijke codes te gebruiken om iets nieuws op het web te zetten, dus iedereen kan het doen. Er zitten nu samen met mij twee ouders in de redactie. Het is de bedoeling dat er volgend jaar ook kinderen bij komen. De kinderen maken samen met hun leraar ‘kopij’ (stukjes tekst) om in de krant te plaatsen”. Volgens Bert is iedereen enthousiast over de webkrant: “Ouders zien veel meer wat er op school gebeurt, leraren bedenken steeds nieuwtjes om in de webkrant te plaatsen en kinderen vinden het geweldig om hun werk terug te zien op het web. Door te schrijven voor de krant zijn de kinderen veel met taal bezig. Eerst wordt het verhaal gewoon geschreven en daarna in de computer gezet (Word). Het voordeel is dat Word aangeeft of een woord goed of fout getypt is. Er komen dan groene of rode golfjes onder de woorden. Zo kijkt ieder kind zijn eigen werk na. Ik merk dat de kinderen door deze manier van werken met taal veel enthousiaster zijn en steeds meer zelfvertrouwen krijgen!”. (Bron: www.kidstoday.nl)

EDUCATIEVE & ONDERWIJSDIENSTEN Ontdeknet De online leerplaats waar ‘experts’ hun kennis brengen en waar ‘leerlingen’ kennis kunnen halen. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling Ontdeknet Actief sinds eind 2001 www.ontdeknet.nl

Ontdeknet biedt basisschoolleerlingen de mogelijkheid om op internet research te doen voor een werkstuk, verslag of presentatie. Zij werken daarbij, via de website, samen met experts. Experts zijn vrijwilligers die veel afweten van een bepaald onderwerp. Dat kan een beroep zijn, een hobby, een land of een maatschappelijk onderwerp. Met deze leeromgeving kunnen de kinderen zoveel mogelijk zelfstandig werken. Bij de ontwikkeling van Ontdeknet is gezocht naar mogelijkheden om de voordelen van ICT in het onderwijs te benutten. Internet maakt communicatie en samenwerking buiten de grenzen van het schoolgebouw mogelijk. Door samen te werken met experts komt de samenleving de schooldeur binnen. Ontdeknet is beschikbaar voor alle basisscholen in Nederland.

Nader uitgelicht in de pers: Ontdeknet Stel je voor, je zit op school en moet een werkstuk maken over bijen, maar naast dat je de kennis uit boeken haalt, wil je ook daadwerkelijk eens met iemand contact hebben die verstand heeft van het onderwerp, zoals een imker. Als je ergens in een grote stad woont, is dat lastig. Internet, en dan in het bijzonder Ontdeknet, biedt dan een mogelijke uitkomst. Via dit initiatief kunnen kinderen contact leggen met deskundigen op allerlei gebieden, die hun vragen beantwoorden en die op de site een dagboek bijhouden, waarin zij verschillende aspecten van hun vakgebied belichten. Aangezien Kenniswijk een breedbandverbinding voor Ontdeknet faciliteert, beschikt de site nu over de mogelijkheid tot uitwisseling van breedbandige content. De experts kunnen nu video- en geluidsfragmenten gebruiken om de leerervaring voor kinderen interessanter te maken. De experts zijn vrijwilligers die door beroep, hobby of interesse verstand hebben van een bepaald onderwerp dat kinderen kan aanspreken. Kinderen moeten zelf vragen formuleren en zelf op onderzoek uit gaan, waarbij de experts de helpende hand bieden. Aan de andere kant biedt Ontdeknet consumenten, bedrijven en instellingen de mogelijkheid om op een eenvoudige manier hun kennis te delen met het onderwijs. Met een inspanning van gemiddeld een uur per week, kan een expert een zeer grote groep leerlingen in het Nederlandse basisonderwijs bereiken. Weblogs Oprichter Inge Molenaar kwam op het idee voor Ontdeknet toen zij op het zeilschip (bark) Europa een weblog bijhield voor haar sponsor. Weblogs waren toen iets nieuws en na terugkeer had zij het plan gemaakt om dit toe te passen in het onderwijs. “Toen vervolgens het ministerie van OC&W een wedstrijd uitschreef voor ideeën over onderwijs in de kenniseconomie, hadden wij dit plan al liggen. Uit

23

EDUCATIEVE & ONDERWIJSDIENSTEN meer dan vijfhonderd inzendingen werden twintig kansrijke plannen geselecteerd. Samen met mijn broer heb ik toen dit plan uitgewerkt, en uiteindelijk wonnen we de wedstrijd”, vertelt Molenaar. Het ministerie ondersteunde daarop het plan.

24

Van oorsprong was Ontdeknet bedoeld voor scholen. Leraren konden met behulp van de site een project uitvoeren, maar inmiddels is het initiatief verder uitgerold. Kenniswijk werd de proeftuin waar kinderen na schooltijd zelfstandig verder konden leren. “Kenniswijk bood ons de mogelijkheid de te kijken of Ontdeknet ook in de thuissituatie zou werken. Het was ons al gebleken dat de invloed van de leerkracht soms remmend werkt, omdat ze vaak minder ICT-vaardig zijn dan kinderen of experts.” Daarnaast zorgde de soms abominabele internetverbinding van veel scholen voor problemen. “We hebben in het begin de Ontdeknetpagina’s behoorlijk moeten verkleinen, omdat veel scholen er gewoon niet mee konden werken. Ik ben dan ook erg blij met de uitspraak van de rechter dat KPN scholen gratis snel internet aan mag bieden. Onty Mascotte Onty, de Ontdeknet-vis, helpt de kinderen met de techniek en legt in vijf stappen uit wat ze moeten doen. Voorafgaand aan iedere stap legt Onty uit hoe je deze stap op Ontdeknet uitvoert. Een kort introductiefilmpje laat de kinderen zien wat ze moeten doen en daarna mogen ze het zelf doen. Op die manier kunnen kinderen zonder tussenkomst van anderen zelfstandig werken. “We hebben gemerkt dat kinderen het erg prettig vinden om door Onty op hun eigen niveau en in hun eigen tempo geholpen te worden.” Kenniswijk-pilot Uiteindelijk gingen 26 kinderen in de leeftijd van zeven tot en met dertien aan de slag met Ontdeknet. Gemiddeld waren de deelnemers zo’n 45 minuten actief op Ontdeknet. De verschillen waren echter groot.

De zeven leerlingen die echt tot samenwerking met de experts kwamen, besteden tussen de 17 en 177 minuten op Ontdeknet. “We hebben veel geleerd van deze pilot. Het niet mogelijk is om kinderen gedurende zeven tot acht weken twee uur per week vast te houden zoals dat in de onderwijsversie het geval is. Daarnaast werkt het niet om kinderen in hun vrije tijd een werkstuk te laten maken, zoals nu de bedoeling was. Als opdracht op school gaat dat prima en werken ze ook enthousiast thuis verder. Maar in de thuissituatie, als de druk ontbreekt, hebben kinderen daar geen zin in. Werken aan een filmpje of een presentatie op internet maakt de uitdaging veel aantrekkelijker. Ook kun je denken aan de mogelijkheid voor kinderen om zelf expert te worden. Deze mogelijkheden worden in de nieuwe breedband versie ontwikkeld.” Ontdeknet heeft veel gehad aan de Kenniswijk-versie. Deze midbandversie dient momenteel als basis voor het landelijke Ontdeknet voor scholen, die de keuze hebben tussen een smallband en een midband optie. Dankzij de nieuwe mogelijkheden ontwikkeld in de Kenniswijk-pilot is Ondektnet levendiger en uitdagender geworden. De doelgroep van Ontdeknet, kinderen tussen zeven en twaalf, blijft ongewijzigd, maar er komt wel een versie voor het voortgezet onderwijs: Ontdeknet-voortgezet. Uit het Kenniswijk-project bleek dat vooral de oudere kinderen het systeem thuis efficiënt kunnen gebruiken. Ontdeknet trekt hier de les uit dat het verstandig is een versie voor jongeren te ontwikkelen, alvorens er verdere stappen gezet worden in de ontwikkeling van een thuisversie. Het is de bedoeling in september 2004 een nieuw breedbandplatform voor scholen te lanceren. Een jaar later moet dan ook de thuisversie gereed zijn. (Bron: Telecom Paper)

EDUCATIEVE & ONDERWIJSDIENSTEN e-Campus Interactieve, individuele lesmodules over populaire softwarepakketten: leren via internet op een vernieuwende manier. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling FSR opleidingsgroep Actief sinds december 2002 www.e-campus.nl

e-Campus is een digitale leeromgeving waarbinnen cursisten tijd en plaats onafhankelijk in hun eigen tempo hun kennis en vaardigheden kunnen vergroten. Het e-Campus-project is gestart als een Kenniswijk-project en is opgezet door FSR opleidingsgroep welke reeds tien jaar ervaring heeft met leren met ICT-middelen en leren over ICT. Voor de ontwikkeling van deze nieuwe internetdienst is er via Kenniswijk-subsidie verkregen. Een team van ervaren docenten ondersteunt en coacht e-Campusstudenten bij vragen of specifieke leerproblemen. Kenniswijk-bewoners hebben begin 2003 de mogelijkheid gehad om zelf gebruik te maken van e-Campus. De bewoners konden cursussen volgen van diverse Microsoft Office-programma’s. De lessen bestonden uit een theoriedeel, voorbeelden, oefeningen, samenvattingen en een vraag- en antwoordsysteem welke alle ten dienst stonden van het leerproces van de cursist. Inmiddels is e-Campus uitgegroeid tot een volwaardig product en wordt zeer breed, door het hele land heen, ingezet zowel in de particuliere- als in de zakelijke markt. Natuurlijk wordt e-Campus nog steeds als individueel leerinstrument gebruikt maar daarnaast ook als ondersteuning bij klassikale trainingen. Het aanbod is gegroeid naar

150 titels welke variëren van ICT, Projectmanagement, Marketing en Communicatie gerelateerde onderwerpen. Het product e-Campus is daarnaast uitgebreid met Printing on demand, een persoonlijk, zelf samen te stellen boekwerk uit het volledige aanbod van trainingen binnen e-Campus. Dit boekwerk wordt vervolgens binnen vijf werkdagen op elke gewenste locatie binnen Nederland geleverd. Ook hiermee heeft FSR opleidingsgroep ingespeeld op een sterke behoefte van de markt.

25

EDUCATIEVE & ONDERWIJSDIENSTEN The Music Academy

Ontdeknet Breedband

E-learning academy op het gebied van muziek waar beginnende én ervaren muzikanten van elkaar kunnen leren.

Met Ontdeknet Breedband komt de wereld binnen

Subsidiebedrag: Interactieve-breedbanddienstenregeling Aanbieder: Vereniging TMA Status: Gestart in juli 2003, gereed september 2004 Website: www.themusicacademy.nl The Music Academy is een eigentijdse en dynamische online oriëntatieomgeving voor alles op het gebied van instrumenten die in de popmuziek gebruikt worden, gerealiseerd met behulp van innovatieve e-learning en moderne communicatiemogelijkheden. Er wordt veel gebruikgemaakt van nieuwe videotechnieken voor internet.

26

Het idee en het concept ‘The Music Academy’ is van Het Collectief en FSR opleidingsgroep. Samen met Het Collectief hebben zij het product voor Vereniging TMA ontwikkeld. Op de site kan de gebruiker vanalles bekijken en leren op het gebied van het maken van popmuziek. De gebruiker kan per instrument(groep) kiezen uit vijf hoofdstukken met verschillende werkvormen en interactieve activiteiten. Ook zijn er allerlei innovatieve communica tiemogelijkheden. Binnen het Kenniswijkproject is The Music Academy gestart met het onderwerp ‘elektrische gitaar’. Later worden de andere instrumenten toegevoegd.

Subsidie: Aanbieders: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling Ontdeknet en Alletha Gestart januari 2004, in ontwikkeling www.ontdeknet.nl De organisatie Ontdeknet ambieert om virtuele leerrelaties tussen mensen optimaal te ondersteunen met behulp van de mogelijkheden van moderne technologie. Het tweede project ‘Ontdeknet Breedband’ wordt de showcase voor breedbandgebruik in het onderwijs en zal in het najaar van 2004 vanuit Kenniswijk beschikbaar komen voor heel Nederland.

Eerste breedband upgrade dienst Het team achter Ontdeknet had bij aanvang van Kenniswijk direct inspiratie om een breedbandproject op te zetten. Zij hebben er echter in eerste instantie voor gekozen om te starten met een midbandproject zodat het voor een breed publiek toegankelijk zou zijn. Het project Ontdeknet loopt ondertussen al drie jaar succesvol. Op basis van deze ervaringen heeft het Ontdeknet-team als eerste partij een tweede plan ingediend bij Kenniswijk voor een breedband-versie van Ontdeknet. Hierdoor wordt het gebruiken van Ontdeknet nog makkelijker en aantrekkelijker.

EDUCATIEVE & ONDERWIJSDIENSTEN Leren Online Interactieve online taalcursussen. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Leren Online B.V. Gestart in december 2003, in ontwikkeling www.lerenonline.nl

Leren Online B.V. richt zich op het ontwikkelen van nietmethodegebonden interactief cursusmateriaal dat via internet wordt aangeboden en tot zelfstandig leren in staat stelt. De kwaliteit van het cursusmateriaal wordt bepaald door de unieke combinatie van functionele toepassing van de nieuwste technologie en de meer dan 20jarige onderwijservaring van de oprichter/initiator. Het cursusaanbod richt zich vooralsnog op grammaticatraining: het probleemgebied bij uitstek in het hedendaagse taalonderwijs. Het cursusaanbod bestaat vooralsnog uit grammaticatraining op verschillende niveaus voor de talen Nederlands, Engels, Frans en Duits. De voertaal voor instructie en uitleg is in alle gevallen het Nederlands. De pakketten kunnen óf geheel op zichzelf staand óf naast iedere bestaande methode worden gebruikt. Voor beginners zijn er pakketten voor Nederlands en Engels in ontwikkeling. Deze pakketten kunnen vanaf groep 7 van de basisschool worden ingezet. Indien gewenst kan voorafgaand aan de grammaticatraining worden geoefend met losse woorden die later in zinsverband voorkomen. Voor gevorderden (met tenminste een passieve kennis van het Nederlands op basisschoolniveau) worden de meeste trainingen op drie niveaus aangeboden. Deze pakketten zijn ontwikkeld voor alle vormen van voortgezet en hoger onderwijs en voor particulier gebruik.

Leren Online heeft niet de pretentie de plaats van een docent volledig te kunnen innemen. Wel is Leren Online ervan overtuigd dat er binnen ieder vakgebied onderdelen zijn die zich bij uitstek lenen tot zelfstudie. Daardoor ontstaat in de (onontbeerlijke) contacturen meer tijd en ruimte om met hoger rendement te werken aan communicatieve leerdoelen. Bovendien wordt het aanleren van een (tweede) taal ook bereikbaar voor doelgroepen die – om welke reden dan ook – niet in staat zijn regulier onderwijs te volgen.

Cursus Frans Online interactieve cursus Frans. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling Albert Sickler B.V. Gestart in december 2003, in ontwikkeling In ontwikkeling

De cursus Frans was eerder al op cd-rom verkrijgbaar, maar is nu online en volledig interactief te volgen. Tijdens deze interactieve cursus wordt er gebruikgemaakt van internet om virtueel naar Frankrijk te gaan door middel van filmpjes, animaties en 3D-beelden. Op deze manier leert de cursist niet alleen de taal, maar ook het land beter kennen. Daarnaast wordt de cursist door een tutor via sms persoonlijk ondersteund bij de lesstof. De doelgroep van Cursus Frans is erg breed. Voor iedereen die affiniteit heeft met Frankrijk en de Franse taal wil leren is deze online cursus interessant.

27

EDUCATIEVE & ONDERWIJSDIENSTEN Pientere Peuter Een digitale leer- en spelomgeving voor kinderen in de voorschoolse leeftijd, gericht op het uitlokken en ontwikkelen van adequaat leergedrag. Subsidie: Aanbieders: Status: Website:

28

Interactieve-breedbanddienstenregeling Vertis B.V. en Stichting Edict Gestart in april 2004, in ontwikkeling www.pienterepeuter.nl in ontwikkeling

Pientere Peuter kent drie doelgroepen: kinderen in de voorschoolse leeftijd (peuters), ouders en andere opvoeders en onderzoekers en ICT-ontwikkelaars. Voor kinderen in de voorschoolse leeftijd is Pientere Peuter een leuke, plezierige spelomgeving. Zonder dat zij zich ervan bewust zijn, is het echter ook een leeromgeving. De peuters trainen spelenderwijs hun leergedrag en vergroten bovendien hun ontwikkelingsniveau. Ouders en andere opvoeders wordt up-todate informatie geboden over het belang van leergedrag en het herkennen en bijsturen van leergedrag. Zij kunnen hun peuters laten spelen en vervolgens een indicatie van het leergedrag van betreffende peuters opvragen. Crècheleiders en andere ‘professionele’ opvoeders kunnen de leeromgeving gebruiken bij het vaststellen en trainen van het leergedrag van groepen peuters. De ontwikkeling van Pientere Peuter wordt begeleid door een wetenschappelijke begeleidingsgroep onder leiding van prof. dr. B.F. van der Meulen, werkzaam bij het Instituut voor Orthopedagogiek van de Rijksuniversiteit Groningen.

Daarnaast is Pientere Peuter mede ontwikkeld met medewerking van Molendrift, Woeste Woud, John Croezen Cartoons en Marijke Klompmaker. Molendrift is een orthopedagogische praktijk voor kinderen en volwassenen met leer-, gedrag- en/of opvoedingsproblemen. Het Woeste Woud is een bedrijf dat gespecialiseerd is in audiovisuele producties voor kinderen. John Croezen Cartoons maakt filmpjes en animaties voor kinderprogramma’s, publieke televisie en reclames en Marijke Klompmaker is illustratrice van kinderboeken.

EDUCATIEVE & ONDERWIJSDIENSTEN

29

MAATSCHAPPELIJKE & OVERHEIDSDIENSTEN Nieuwe media doen afstanden verdwijnen. Dit is uiteraard van toepassing op overzeese contacten, maar dit blijkt ook te gelden voor contacten tussen buurtgenoten. Innovatieve diensten brengen mensen dichter tot elkaar vanwege gezamenlijke interessen of belangen. En soms kunnen zaken (met bijvoorbeeld gemeente of politie) ook gewoon efficiënter worden geregeld. Daardoor blijft meer tijd over voor sociale contacten of andere vormen van maatschappelijke betrokkenheid. Voorbeelden hiervan zijn de volgende negen diensten, powered by Kenniswijk.

Peace of Mind Op afstand een oogje in het zeil houden op dierbare personen, huisdieren en eigendommen.

30

Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling STEM Company Actief sinds november 2003 www.peaceofmind.nl

Het systeem van Peace of Mind is in eerste instantie in Ierland gelanceerd. Hier werd het een groot succes omdat er camera’s in pubs waren opgehangen, zodat vrouwen vanuit thuis hun mannen in de gaten konden houden. In Nederland is deze toepassing helaas (?) niet mogelijk vanwege de actuele privacywetgeving. Nader uitgelicht in de pers: PEACE OF MIND Peace of Mind maakt gebruik van webcams met ingebouwde motortjes, waarmee de camera’s via internet bestuurd kunnen worden. Deze webcams kunnen thuis worden geïnstalleerd. De beelden kunnen vervolgens overal via internet bekeken worden.

John Giblin, bedenker van Peace of Mind: “Webcams zijn erg goedkoop, maar ze worden in 99% van de gevallen gebruikt om te chatten. Mijn idee was om webcams te gebruiken voor bijvoorbeeld de functie van babyfoon of bewaking. Via je mobiele telefoon of een computer kun je overal ter wereld je kind, huis of huisdier in de gaten houden.” Een van de grote pluspunten van het systeem is volgens Giblin dat het goedkoop is. “Het enige wat je nodig hebt is een pc, een internetverbinding en een webcam. Eventueel een mobiele telefoon met internettoegang als je op je bestemming geen pc tot je beschikking hebt. Een breedbandaansluiting is niet vereist, je kunt de beelden ook versturen en bekijken met een langzame verbinding. Maar aangezien je voor langere tijd je pc aan moet laten staan, is een ADSL of kabelverbinding eigenlijk wel vereist.” In andere landen waar Giblin zijn product in de markt probeert te zetten, werken veel telecommaatschappijen met vaste tarieven voor onbeperkt bellen. “Zelfs met een gewone inbelverbinding kun je Peace of Mind gebruiken, maar in Nederland is dat al gauw te duur. In Engeland kan het wel. Daar nemen mensen alleen ADSL als ze echt hogere snelheden nodig hebben. In Nederland zijn breedbandverbindingen juist vanwege de vaste kosten zo’n succes.” Uitbreiding Het is de bedoeling dat in Engeland en Ierland proeven komen in vergelijkbare projecten als Kenniswijk. “Belangrijk is de feedback die we hier krijgen. Aan de hand daarvan ga ik kijken hoe ik het product het beste in de markt kan zetten.” Uit de proef in Kenniswijk moeten in ieder geval verbeterpunten komen (“de eerste weet ik al, er moet geluid bij”) en een manier om het in de markt te zetten. Giblin ziet niet alleen een markt voor particulieren, maar ook voor het midden- en kleinbedrijf. De Nederlandse beveiligingsmarkt is vooral gericht op grote bedrijven en levert dus dure producten, zoals closed circuit tv, personeel, sleutelbeheer enzovoorts. “Voor een winkelier is dat niet te betalen. Maar Peace of Mind leent zich uitstekend als beveiligingspakket.”

MAATSCHAPPELIJKE & OVERHEIDSDIENSTEN De toekomst Afhankelijk van de toepassing, wil Giblin het product ook in winkels gaan verkopen. “Je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld Prenatal, dierenwinkels of doe-het-zelfzaken. Zelf lever ik waarschijnlijk een ‘white label’ product, dat een winkelketen dan van een merk kan voorzien.” Veel kan hij er nog niet over zeggen, want de proef loopt pas vanaf begin 2004. De beslissing wordt genomen na zes maanden. Exclusieve verkoop via de website zit Giblin in ieder geval niet zitten: “Daarmee bereik je alleen ‘early adopters’, terwijl het pas echt interessant wordt als je een grote groep consumenten kunt bereiken. Een duidelijk tijdspad heeft John Giblin in ieder geval al wel voor ogen. 2003 was het jaar van de ontwikkeling, 2004 wordt het jaar van het testen en het zoeken naar partners en 2005 wordt het jaar van de daadwerkelijke verkoop. Eind dit jaar verwacht Giblin een distributieovereenkomst te sluiten. (Bron: Telecom Paper)

Raad in Beeld Online en uit archief raadsvergaderingen van de gemeente Eindhoven bekijken, stukken lezen en daarnaast meepraten over actuele gemeentelijke onderwerpen. Subsidie: Interactieve-breedbanddienstenregeling Aanbieder: Gemeente Eindhoven, Noterik Multimedia en Kenniswijk BV Status: Actief sinds september 2003 Website: www.bestuuronline.nl en www.eindhoven.nl

Nader uitgelicht in de pers: RAAD IN BEELD Tweede-Kamerdebatten kunnen de liefhebbers voor een deel op televisie en online volgen, maar wat er in de gemiddelde gemeenteraad besproken wordt, bereikt het grote publiek doorgaans niet. In Eindhoven is het sinds 22 september 2003 mogelijk de gemeenteraadsvergadering en live via internet te volgen. Binnen één week na elke raadsvergadering is in het archief de volledige raadsvergadering permanent voor iedereen beschikbaar op internet. Via het project Raad in Beeld wil de gemeente Eindhoven de kloof tussen burger en politiek kleiner maken en inwoners van Eindhoven de mogelijkheid bieden meer inzicht te krijgen in politieke besluitvorming. De gemeente werkt hiervoor samen met internetbureau Noterik Multimedia en ETV, de lokale Omroep in Eindhoven. Laatstgenoemde zendt het avondgedeelte van de raadsvergaderingen ook uit op televisie. Het ministerie heeft onder andere een subsidie uit de dienstenregeling Kenniswijk beschikbaar kunnen stellen van 100.000 euro. Daarnaast heeft Kenniswijk zowel projectmatig als technisch gefaciliteerd in dit bijzondere, openbaar-bestuurproject welke een voorbeeldfunctie is voor de gehele Nederlandse politiek. De dienst maakt gebruik van het systeem Bestuur Online van Noterik Multimedia. Met dit systeem kunnen openbare vergaderingen en bijeenkomsten op allerlei bestuurlijke niveaus via internet worden uitgezonden en gearchiveerd. De uitzending is gekoppeld aan het Bestuurlijk Informatie Systeem van de gemeente Eindhoven. Hierdoor kunnen kijkers de te behandelen stukken online inzien. Behalve dat inwoners tijdens vergaderingen kunnen inloggen op de site, is het ook mogelijk om raadsvergaderingen achteraf op datum spreker en/of onderwerp te bekijken. Ook kunnen kijkers via een chatforum hun mening geven en discussiëren met anderen tijdens de uitzending. Tijdens de vergadering geeft een commentator, bijvoorbeeld een voormalig politicus van de gemeente Eindhoven, toelichting via tekst op de site.

31

MAATSCHAPPELIJKE & OVERHEIDSDIENSTEN Bezoekers Na een aantal besloten testuitzendingen die alleen toegankelijk waren voor Kenniswijk-bewoners, vond begin maart een eerste ‘open’ uitzending plaats. Jan Verheugt, griffier van de gemeenteraad van Eindhoven en nauw betrokken bij het project ‘Raad in Beeld’, was niet helemaal tevreden. “Het aantal bezoekers bij de besloten uitzendingen is bijvoorbeeld nogal tegengevallen. Niet meer dan tien tot twintig mensen volgden de uitzendingen via internet.”

32

Jan Verheugt wijt de tegenvallende bezoekerscijfers voor een belangrijk deel aan de geringe publiciteit die aan het project besteed kan worden. “Omdat de uitzendingen aanvankelijk alleen voor Kenniswijk-bewoners toegankelijk waren, zou een grote campagne zijn doel voorbij schieten.” Kenniswijk kon daarentegen geen e-mailcampagne voor de bewoners opzetten, omdat er nog technische problemen waren. Voor de eerste ‘open’ webuitzending is wel reclame gemaakt. “Hierbij werd gebruik gemaakt van posters op muppies (reclamezuilen op de middenberm van belangrijke wegen), reclame in huis-aan-huisbladen en op de website van de gemeente Eindhoven.” Terugblikkend op het eerste half jaar waarin de Eindhovenaren kennis hebben gemaakt met ‘Raad in Beeld’ zijn zowel tijdens de liveuitzendingen als de bezoekers van het interactieve archief toegenomen. Tijdens een live-uitzending hebben gemiddeld 33 internetters ingelogd. Tachtig procent van de internetters kwam uit Eindhoven. Per raadsvergadering volgen zo’n 350 tot 400 mensen ongeveer een kwartier de beraadslagingen. Het archief kent ook een groot aantal regelmatige bezoekers. Per dag ligt het gemiddelde hier op circa 35 zogenaamde ‘hits’. Kinderziekten Een aantal kinderziekten heeft het project inmiddels wel overwonnen. De ontwikkelaars hadden de beheerkant van de applicaties onderschat.

Hierdoor ging er veel tijd zitten in bijvoorbeeld het aanpassen van de agenda van de raadsvergadering of het aanpassen van de site als er raadsleden wisselden. Ook is de website beter toegankelijk gemaakt. Aanvankelijk was er een speciale site voor de webuitzendingen, maar dit bleek onhandig te zijn. Nu krijgen de bewoners gewoon via de site van de gemeente toegang tot Raad in Beeld. Klankbord Om een soort van klankbord te hebben, heeft de afdeling Statistiek van de gemeente 1400 willekeurige inwoners gevraagd deel te nemen aan het Digipanel. Dit is een panel waarin de gemeente burgers verzoekt hun mening te geven over een uiteenlopend aantal onderwerpen via een enquête op internet. Elke raadsvergadering wordt daarvoor één onderwerp gekozen.

MAATSCHAPPELIJKE & OVERHEIDSDIENSTEN Jan Verheugt vindt het moeilijk een antwoord te geven op de vraag of ‘Raad in Beeld’ de veelbesproken kloof tussen burger en politiek nu verkleind heeft. “Ik krijg van veel mensen die de uitzendingen op de lokale televisie gezien hebben, te horen dat ze er niet veel van begrijpen. De proeven met internet sterken mij in de overtuiging dat de internet uitzending bij een aantal mensen zeker tot een beter begrip zal leiden. Anderen die nu alles van ‘dichtbij’ kunnen gade slaan, zullen zich misschien eerder ergeren.” Jan Verheugt blijft echter optimistisch. “De interactiviteit is in Eindhoven groter dan in welke andere gemeente dan ook.” (Bron: Telecom Paper)

VlinderTV Buurtoverschrijdende internettelevisie vóór en dóór de bewoners van de Vlinderbuurt in Eindhoven. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling Stichting Vlinderflats Internet TV Actief sinds september 2003 www.vlindertv.nl

VlinderTV is in de eerste instantie opgezet en bedoeld voor bewoners van de Vlinderbuurt in Eindhoven, maar iedereen kan de uitzendingen en de website bekijken. VlinderTV is ontstaan om in de grote culturele diversiteit van de Vlinderbuurt, de onderlinge afstand onder bewoners te verkleinen en elkaars cultuur en gebruiken te leren kennen. Nader uitgelicht in de pers: VlinderTV Kenniswijk heeft een eigen interactief tv-station op internet: VlinderTV. De programma’s worden gemaakt door en voor de bewoners van de Vlinderflats in Eindhoven. Het is de eerste keer dat Kenniswijkbewoners zelf een projectplan hebben ingediend en hier subsidie voor hebben gekregen. Bewoners van de Vlinderflats maken tv-programma’s voor en over de buurt en bewoners van de Vlinderflats in de wijk Tongelre in Eindhoven, die op internet worden uitgezonden. Om VlinderTV te kunnen uitzenden is een speciale website ontwikkeld. VlinderTV hoopt met de programma’s de betrokkenheid van de bewoners bij de buurt te vergroten. Allerlei onderwerpen kunnen aan bod komen, zoals een prikbord met filmpjes/oproepjes van bewoners, Vlindernieuws, buurtroddels, evenementen in de wijk, multicultureel koken, portretten van buurtbewoners, culturele onderwerpen en problemen in de wijk. De Vlinderflats zijn aangesloten op een glasvezelnetwerk voor breedbandinternet. Bewoners die een abonnement hebben genomen, profiteren van een bandbreedte van minimaal 10 megabit per seconde in twee richtingen. Dat is gemiddeld minstens 20 keer sneller dan ADSL of kabel. Met deze verbinding kunnen de bewoners zelf razendsnel heel grote bestanden downloaden én op internet zetten, waaronder videobeelden. De internetuitzendingen van VlinderTV zijn dankzij de ongekend snelle verbinding op schermvullend formaat te zien met een goede beeldkwaliteit. (Bron: Telecom Paper)

33

MAATSCHAPPELIJKE & OVERHEIDSDIENSTEN WotsjDis! Videoboodschappen versturen en bekijken via internet. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling Breedband Video Services Actief sinds september 2003 www.wotsjdis.nl

Het idee achter WotsjDis! is het creëren van een omgeving waarin individuen de anonimiteit kunnen doorbreken door middel van videoboodschappen. WotsjDis! is een platform waar mensen elkaar kunnen leren kennen. Daarnaast vormt het een spreekbuis voor en richting overheid en bedrijfsleven. WotsjDis! is voor iedereen die op een originele manier met anderen wil communiceren.

34

Netwerken via Kenniswijk Bij Kenniswijk ontmoeten partijen elkaar en zetten zij gezamenlijk hun plannen om in actie. Dit stimuleert Kenniswijk BV onder meer door het organiseren van (ontbijt)sessies of afspraken zodat (potentiële) dienstaanbieders elkaar vinden. Zo ontmoetten de teams van Ontdeknet en van WotsjDis! elkaar onlangs op een dienstenontbijt. Dit heeft geresulteerd in een subsidieaanvraag voor een nieuwe dienst genaamd Lobbi, waarbij de beide dienstaanbieders de handen ineen zullen slaan.

Rebeloutsite Webkrantnetwerken voor lokaal jongerenwerk- en jeugdzorgcommunicatie. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Stichting Rebeltoday Actief sinds april 2004 www.rebeloutsite.nl

Het project Rebeloutsite biedt regionale of gemeentelijke jongerenwerken jeugdzorg-organisaties de mogelijkheid om lokale jongeren een publiek communicatieplatform aan te bieden. Hiervoor zijn geen bijzondere technische vaardigheden, infrastructuuraanpassingen of cursussen nodig. Rebeloutsite stelt alle Nederlandse jongereninstellingen in staat mee te doen. Hierdoor ontstaat een uniek landelijk netwerk van onafhankelijke webkranten van groepjes actieve jongeren.

Het project heeft als doel de sociale samenhang tussen jongeren buiten schoolverband te bevorderen zonder daarbij afhankelijk te zijn van commerciële dienstverleners met veelal op het individu gerichte boodschappen. Jongeren kunnen door middel van een eigen Rebeloutsite-webkrant gemakkelijk hun mening over hun eigen leefwereld delen met elkaar en andere leeftijdsgenoten. Soms kan het snel gaan … Een vertegenwoordiger van Kenniswijk BV was aanwezig bij een meeting over ICT op school. Zij kwam in gesprek met Jeroen Loeffen van Stichting Rebeltoday die al een tijdje met een innovatief idee in zijn hoofd rondliep. Vier weken later ontving Loeffen een bevestiging voor een Kenniswijk-subsidie en ging aan de slag met Kidstoday dat kort daarna gelanceerd kon worden. Zijn tweede innovatieve idee, Rebeloutsite, is alweer het volgende resultaat..

MAATSCHAPPELIJKE & OVERHEIDSDIENSTEN Verenigingswereld

Reflector

Verenigingsleden kunnen zelf zorgen voor een actieve verenigingscommunity en ook nog eens geld sparen voor hun vereniging.

Internet-videoproject van 3VO om verkeersveiligheid rondom basisscholen te vergroten.

Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling OLM Media Services Actief sinds februari 2003 www.verenigingswereld.nl

Nader uitgelicht in de pers: Verenigingswereld Verenigingswereld.nl biedt verenigingsleden de mogelijkheid elkaar virtueel te ontmoeten en samen iets te ondernemen zonder daarvoor de deur uit te hoeven. Op deze manier krijgt ieder lid de mogelijkheid actief deel te nemen aan nevenactiviteiten op een manier die hem of haar het beste uitkomt. Iedere vereniging krijgt haar eigen homepage, waarop actuele zaken staan die binnen de vereniging spelen. Deze pagina is vooral gericht op de buitenwereld. Daarnaast zijn er pagina’s die alleen voor de leden toegankelijk zijn. Ieder verenigingslid heeft zijn eigen pagina. Via deze persoonlijke pagina’s kunnen leden direct online contact met elkaar hebben. Op deze pagina’s kunnen zij bijvoorbeeld artikelen plaatsen of discussieforums starten. Ook teams, besturen en commissies kunnen een eigen deel-community opzetten, die voor alle leden of een beperkte groep toegankelijk is. Verenigingswereld heeft ook een spaarprogramma, waarmee leden geld kunnen sparen voor hun vereniging. Verenigingswereld heeft hiertoe overeenkomsten gesloten met bedrijven die hun producten en diensten aanbieden aan leden van een vereniging. Wanneer een lid een product aanschaft, wordt een percentage van het aankoopbedrag gestort op de verenigingsspaarrekening van een lid. (Bron: Telecom Paper)

Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling 3VO Gestart in juni 2003, gereed oktober 2004 In ontwikkeling

Dit project van 3VO is gestart om basisschoolkinderen, hun ouders, leraren, omwonenden van basisscholen en gemeentes voor te lichten over de verkeersveiligheid rondom de school. Het idee en het concept ‘Reflector’ is van FSR opleidingsgroep (Ook: Van Abbe Video Tour, The Music Academy, e-Campus en I-Wish). Samen met 3VO hebben zij het product ontwikkeld. De applicatie maakt de weggebruikers bewust van hun gedrag door verschillende situaties op een bijzondere manier in beeld te brengen. Men kan vanuit het gezichtspunt van een weggebruiker een keuze maken voor een bepaalde actie, bijvoorbeeld parkeren, gas geven, links afslaan, et cetera. Deze keuze maakt men door in de video te klikken. Vervolgens kan men het gevolg van de betreffende keuze vanuit de gezichtspunten van de andere weggebruikers bekijken. Door middel van interactieve filmpjes leert men wat men zelf kan doen om een betere verkeersveiligheid rondom de school te creëren. Doordat de filmpjes vanuit verschillende oogpunten kunnen worden bekeken, bijvoorbeeld die van fietser, automobilist, kind, et cetera, wordt men zich bewust van de gevolgen van het eigen gedrag voor anderen. De bedoeling is om te kijken of het mogelijk is om de daadwerkelijke verkeerssituatie en veiligheid op deze manier kan worden beïnvloed, door de focus die men heeft gehad bij het werken met de applicatie.

35

MAATSCHAPPELIJKE & OVERHEIDSDIENSTEN De Helmondse wijk Brandevoort heeft al sinds de eerste bewoners hun woningen betrokken een eigen wijkblad. In drie jaar tijd groeide de Brandevoorter Courant uit tot een fullcolour blad dat acht keer per jaar uitkomt, ondersteund met een website. De tijd staat echter niet stil en de behoefte aan aanvulling en vernieuwing van de informatie diende zich aan. Om de betrokkenheid van bewoners, ondernemers en lokale overheid bij de wijk en bij de papieren courant te intensiveren, is er naast de website van de courant nu een levendige Brandevoorter Video Courant verschenen. Geschreven nieuws wordt hier aangeboden en ondersteund met filmpjes en gesproken berichten. In Brandevoort, met nieuwe woonvormen en gemeenschapsontwikkeling en een hoge mate van computerbezit en internettoegang, is deze wijze van publiceren een levensvatbare vernieuwing van communicatie.

36

Aantal verkeersdoden in 2003 gestegen In 2003 is het aantal verkeersdoden in Nederland voor het eerst sinds jaren weer gestegen. In totaal kwamen 1.088 mensen om het leven, 22 meer dan in 2002. Opvallend is dat het aantal dodelijke slachtoffers onder kinderen tot 12 jaar verdubbeld is: waren er in 2002 nog 19 jonge kinderen verkeersslachtoffer, in 2003 is dat aantal gestegen tot 42. Naar een verklaring voor deze dramatische groei wordt nog gezocht. (Bron: ANWB/ANP, 22 april 2004)

Brandevoorter Video Courant Digitale courant voor en door bewoners van de Helmondse wijk Brandevoort. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling Stichting Brandevoorter Video Courant Actief sinds oktober 2003 www.brandevoort.tv

De digitale Video Courant wordt gemaakt door bewoners, ondernemers en de lokale overheid. De bewoners verstrekken middels het videoplatform hun informatie en reacties, de ondernemers bieden inzicht in hun producten en diensten en de lokale overheid zet in videoproducties hun digitale diensten uit. De gemeente Helmond is één van de vijf Nederlandse gemeenten die vanuit de landelijke overheid een digitaal loket aan haar bewoners aanbiedt. Dit digitaal loket bewijst haar diensten zeer goed in de Brandevoorter Video Courant. De gemeente Helmond was daarom één van de eerste partijen die dit digitale courantproject wilde ondersteunen.

‘Kerkelijke Dienst’ Over deze dienst kan helaas geen openheid van zaken worden gegeven, omdat met de dienstaanbieder een geheimhoudingsverklaring is gesloten.

MAATSCHAPPELIJKE & OVERHEIDSDIENSTEN

37

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN De druk op de gezondheidszorg neemt toe. Ondertussen gaan steeds meer mensen bewuster en gezonder leven. Ook op het terrein van preventie kunnen innovatieve diensten worden ingezet om efficiënter met kostbare tijd en materialen om te gaan. En daarmee in veel gevallen de kwaliteit van het leven van met name patiënten te verbeteren. Diensten in Kenniswijk zijn niet gericht op efficiencyverbetering van zorgorganisaties, maar stellen patiënten centraal. We noemen 13 voorbeelden uit de Kenniswijk-praktijk.

HeartsPoint Zelfzorg online: niet meer de deur uit voor bloedstollingcontrole.

38

Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling HeartsPoint Actief sinds voorjaar 2003 www.heartspoint.nl

HeartsPoint komt tegemoet aan de toenemende wens van patiënten met een chronische aandoening (ziekte) om zoveel mogelijk zelf te doen. En daarmee hun ziekte onder controle houden. De patiënt wil alleen naar het ziekenhuis, huisarts of bijvoorbeeld de Trombosedienst gaan, als dat strikt noodzakelijk is, maar de patiënt wil natuurlijk wel steeds een medicus bij de hand hebben. Voor het geval er vragen zijn; als hij zich onwel voelt of de boel niet vertrouwt. HeartsPoint maakt het de patiënten mogelijk dit te doen door gebruik te maken van ICTcommunicatiemiddelen. Dat wil zeggen: communicatie met moderne hulpmiddelen, zoals telefoon, e-mail en internet.

Tegenwoordig zijn er apparaten op de markt waarmee de patiënt zelf controles kan uitvoeren, zonder dat hij daarvoor naar een ziekenhuis, trombosedienst of huisarts moet. Uit het apparaatje komt een meetwaarde die doorgegeven moet worden aan de betreffende arts. Deze bepaalt of de patiënt door kan gaan zoals hij gewend is, extra of juist minder medicijnen moet nemen of naar zijn arts moet voor nader onderzoek. De patiënt kan op alle tijden van de dag en overal ter wereld met de arts communiceren, waardoor hij zijn vrijheid voor een belangrijk stuk terug heeft. Dit zelf controles uitvoeren en meetwaarden doorgeven vergt enige kennis en verantwoordelijkheid. HeartsPoint verzorgt daarom voor die chronische patiënt de opleiding, certificeert en hercertificeert de patiënten en ondersteunt patiënt en arts met informatie over belangrijke ziektegegevens (meetwaardes). Een Service Center zorgt voor technische en medische ondersteuning bij het gebruik van internet en de medische vragen die opdoemen bij het gezondheidszelfmanagement. Er is altijd een medicus bij de hand. Ook voor vragen op een ander gebied kan de patiënt bij het Service Center van HeartsPoint terecht. Naast het feit dat de patiënten meer vrijheid heeft, vermindert het zelfzorgsysteem tegelijkertijd de druk op de gezondheidszorg omdat patiënten minder frequent een arts hoeven te bezoeken. Nader uitgelicht in de pers: HEARTSPOINT De HeartsPoint-dienst werd voorjaar 2003 in Kenniswijk geïntroduceerd. Op bescheiden schaal, met negen deelnemers. “Want”, zegt initiatiefnemer Henk Smeets, “het systeem is zo nieuw dat alle partijen er nog van moeten leren. Of eraan moeten wennen. Aanvankelijk waren er elf gegadigden. Eentje viel af, omdat er een verschil was tussen de stollingswaarde bij prikken in de vinger (zoals bij zelfprikken gebeurt) en bij prikken in de arm (zoals het bij de trombosedienst gaat). En de ander zag bij nader inzien het zelfprikken niet zitten”.

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN De negen deelnemers doorliepen een online training op de website van HeartsPoint. Hoe gaat het (zelf)prikken in zijn werk? Waar moet je op letten? Hoe voer je de meetgegevens in? En hoe krijg je de (nieuwe) medicijndosering voor de komende periode binnen? In de training kwam het allemaal aan de orde. Smeets: “Verder krijgt een stukje kennis over trombose specifieke aandacht. In de training die de trombosedienst zelf geeft, gebeurt dat eigenlijk niet. Daar gaat het alleen over het gebruik van het zelfprikapparaatje.” De HeartsPoint-training werd afgesloten met een multiple choice test. Degenen die deze met goed gevolg (lees: 100 procent score) aflegden, konden bij de trombosedienst een zelfprikapparaat met alles wat daarbij hoort afhalen. Een fluitje van een cent, zo bleek: binnen een week was bijna iedereen geslaagd. De prikgegevens moeten via de pc op de – met een persoonlijk password beveiligde – website van HeartsPoint worden gezet. HeartsPoint sluist de gegevens vervolgens door naar de Trombosedienst Regio Eindhoven, waar het doseringsadvies wordt vastgesteld. Afspraak is dat de deelnemers de gegevens ’s ochtends doorgeven en dat het doseringsadvies in de loop van de middag op diezelfde dag op de website staat. Voorwaarden Aan deelname werden een paar voorwaarden gesteld: men moet in het Kenniswijk-gebied wonen, omdat de dienst is ontwikkeld voor breedbandig internet; men moet enigszins stabiel zijn, dat wil zeggen: de waarden moeten de ene dag niet heel anders zijn dan de andere, en men moet thuis over een pc met internetaansluiting en geluidskaart beschikken. Verder werd enige ervaring met computeren, internetten en e-mailen op prijs gesteld.

Zelfdosering Het HeartsPoint-project in Kenniswijk gaat over enkele maanden de volgende fase in. Een cruciale fase, waarin ook de verantwoordelijkheid voor de medicijndosering op het bordje van de deelnemers terechtkomt. Nu gaan de meetwaarden via HeartsPoint naar de trombosedienst, waar het doseeradvies wordt opgesteld, en komt het advies later die dag via de omgekeerde weg bij de deelnemers terecht. Straks gaat dat anders: HeartsPoint werkt aan een elektronisch systeem, dat de opgegeven meetwaarden direct vertaalt in een doseeradvies. Zonder tussenkomst van de trombosedienst en zonder tijdverlies. Bedenkingen De tot nu toe meest kritische partij in het HeartsPoint-project is de Trombosedienst Regio Eindhoven (TRE). De dienst helpt waar zij kan: indertijd bij de selectie van de kandidaten en de uitlevering van de zelfprikapparaatjes, en al die tijd al bij het samenstellen van het doseeradvies. Toch had de TRE aanvankelijk grote bedenkingen. Kort samengevat zei men: het Nederlandse systeem van begeleiding van trombosepatiënten is misschien wel het beste in de wereld; gaan commerciële bedrijven, zonder medische achtergrond, daarmee aan de haal dan kan het alleen maar slechter worden. Nu is Ellen van Eekelen, hoofd van de TRE, milder gestemd. “Ik moet eerlijkheidshalve bekennen, dat ik positiever ben geworden. Het zelfprikken gaat goed; dat is deze deelnemers best toevertrouwd. Maar, het is dan ook een zorgvuldig geselecteerde groep; het neusje van de zalm, zeg maar. Deze mensen zijn relatief jong, stabiel in hun meetwaarden, hebben de zelfdiscipline om zich iets nieuws aan te leren en ze kunnen overweg met computers en internet. Voor veel van onze patiënten geldt dat niet, of minder. De gemiddelde leeftijd van onze patiënten zal echt wel een stukje boven zestig jaar liggen. Voor de meesten is HeartsPoint echt geen alternatief.”

39

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN

40

Wachtlijsten De redenen om met HeartsPoint en Kenniswijk in zee te gaan, waren indertijd defensief. Ellen van Eekelen: “Door mee te doen kunnen we meebepalen hoe het programma eruit komt te zien. Bovendien, je houdt dit soort initiatieven niet tegen. Vroeg of laat gebeurt het toch, en dan kun je er maar beter bij zijn.” Vandaar dat de TRE zonder morren flink veel tijd in het HeartsPoint-project stopt. Niet alleen daarom trouwens: HeartsPoint helpt de TRE ook om de wachtlijsten te verkorten. “HeartsPoint neemt een stukje training van ons over, dat geeft ons wat verlichting. En dat doen ze goed. Ik moet eerlijk bekennen, dat ik geen of nauwelijks verschil zie tussen de mensen die door ons en door HeartsPoint getraind zijn.” “Al met al is het helemaal niet zo’n slechte ontwikkeling”, zegt Ellen van Eekelen. Wel vindt ze dat er een lijntje naar de trombosediensten moet blijven. Ook straks, als met zelfdosering wordt begonnen. “Het kan niet zo zijn, dat iedere patiënt die zich meldt een koffertje met een apparaat in de hand gedrukt krijgt en te horen krijgt: ‘Ga achter je computer zitten en zoek het zelf maar uit.’ Er zijn cardiologen die denken dat het zo kan werken, maar dat vind ik echt te kort door de bocht. Want dan ga je voorbij aan alle patiënten voor wie zelfprikken geen optie is. Zelfprikken is mooi, maar voor een relatief kleine groep.” Opschalen Wanneer zal de HeartsPoint-dienst voor méér trombosepatiënten beschikbaar komen? Henk Smeets: “We hebben gezegd, dat we een half jaar uittrekken om ervaring op te doen en om alles perfect te krijgen. Daarna gaan we aan opschalen denken. Uiteindelijk willen we deze dienst over het hele land uitrollen, zodat ook grote groepen trombosepatiënten buiten Kenniswijk kunnen gaan meedoen. Wel zullen we onze website dan wat moeten versoberen: minder videobeelden en andere foefjes die je alleen kunt binnenhalen als je op een breedbandig netwerk à la Kenniswijk bent aangesloten.” (Bron: Telecom Paper)

Imeelkiosk Eénknops-e-mailsysteem voor ouderen voor wie computers te ingewikkeld zijn. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling Webintegration Actief sinds december 2003 www.imeelkiosk.nl

Imeelkiosk biedt ouderen op eenvoudige, ergonomisch doordachte wijze toegang tot e-mail en internet. Dat Imeelkiosk zich primair richt op ouderen wil overigens niet zeggen dat andere doelgroepen ook niet kunnen profiteren van de geboden oplossing. Met behulp van een chippas kunnen ouderen zich identificeren, waarna zij automatisch naar hun eigen pagina worden doorverwezen. Met een aanraakscherm kunnen zij vervolgens snel en eenvoudig hun e-mails lezen, afdrukken en beantwoorden. Ouderen kunnen het systeem zelf aanschaffen en thuis laten installeren. Maar om de drempel te verkleinen en de bekendheid met het systeem te vergroten is er ook gekozen voor een openbaar te gebruiken systeem voor groepen ouderen, de zogenaamde Imeel Access Point. Deze Imeel Access Point wordt op strategische locaties geplaatst, bijvoorbeeld in de hal van een verzorgings- of verpleegtehuis. Ouderen kunnen hier door middel van de chippas hun e-mails downloaden en printen. Dankzij Imeelkiosk zijn ouderen ook per e-mail bereikbaar voor vrienden, kennissen en familie. Hierdoor wordt vereenzaming geprobeerd te voorkomen en wordt een betere aansluiting bij de maatschappij verschaft.

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN Doorbraak ouderen op internet Amsterdam, 3 maart 2004 – Een kwart van de 65-plussers is wekelijks op internet te vinden. Dit blijkt uit de Internetmonitor, een onderzoek dat sinds 1995 door Trendbox wordt uitgevoerd. In de meest recente meting van februari 2004 zijn n=1.001 Nederlanders van 16 jaar en ouder ondervraagd over het gebruik van internet. Nog maar een jaar geleden begaf 13% van de 65-plussers zich minimaal één keer per week op internet. In 2004 is dat opgelopen tot 25%. Hoewel een grote groep ouderen (nog) niet op internet te vinden is, kan begin 2004 gesteld worden dat de digitale doorbraak van de oudere Nederlander een feit is. Jongeren, die internet al veel eerder ontdekt hadden, zijn als groep inmiddels vrijwel geheel online. Maar liefst 91% van de 16- tot 25-jarigen is minimaal één keer per week aan het surfen. (Bron: www.trendbox.nl)

Leefstijl TV Geïndividualiseerde internet-tv voor jongeren, met interessante onderwerpen over gezonder leven. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling De Jellinek en Noterik Multimedia BV Gestart in juni 2002, in ontwikkeling www.leefstijltv.nl

Leefstijl TV is een internettelevisieprogramma met de doelstelling jongeren te motiveren gezonder te leven. De achterliggende gedachte is jongeren over leefstijl voor te lichten op een manier die dicht aansluit bij hun belevingswereld en interesses. Internet als interactief medium biedt hiertoe veel mogelijkheden.

Via de website beantwoorden jongeren een aantal vragen over de ‘grote’ leefstijlfactoren roken, voeding, bewegen, alcohol, seksueel gedrag en stress/ontspanning. De vragen worden op een prikkelende manier gesteld. Bovendien worden de vragen op een intelligente manier gegenereerd; vervolgvragen worden gesteld op basis van eerder gegeven antwoorden. Met behulp van de intelligente vragenlijst wordt voor iedere jongere een uniek risicoprofiel in kaart gebracht, dat rekening houdt met de persoonlijke omstandigheden van de gebruikers en wat zij wel of niet van belang vinden in het leven. Aan de hand hiervan wordt per gebruiker een multimediale, interactieve presentatie gegenereerd over een onderwerp naar keuze, met informatie die op hun persoonlijke leefstijl is toegespitst. Elke gebruiker stelt hiermee als het ware zijn eigen Leefstijl TV-programma samen. Leuk om te weten is dat de filmpjes die op de website zijn te zien, gemaakt zijn door studenten aan de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht. Nederlandse scholieren doen het goed in vergelijking met scholieren in het buitenland Utrecht, 7 juni 2004. Nederlandse scholieren zijn de gelukkigste van heel Europa én Noord-Amerika, zo blijkt uit de Health Behavior in School-Aged Children, een internationaal vergelijkend onderzoek naar gezondheid, welbevinden en risicogedrag onder auspiciën van de Wereldgezondheidsorganisatie, waarvan vrijdag 4 juni het internationale rapport is uitgekomen. Het Trimbos-instituut voerde het Nederlandse deel van het onderzoek onder ruim zevenduizend scholieren uit. Nederlandse scholieren van elf tot vijftien jaar zijn vergeleken met hun leeftijdgenoten in Europa en Noord-Amerika het meest positief over hun leven. Zij geven het vaakst van alle scholieren een (dikke) voldoende aan hun huidige leven. Een van de redenen hiervoor zou kunnen zijn, dat de Nederlandse scholieren gemiddeld in zeer welvarende gezinnen

41

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN leven. Daarnaast is bij de meeste van hen sprake van een stabiele gezinssituatie en een relatief groot vriendennetwerk. Nederlandse kinderen van elf tot vijftien jaar leven vaak bij beide ouders (83 procent van de deelnemende kinderen leeft bij beide biologische ouders, tegen 93 procent in Malta en slechts 60 procent in de VS). Het gebruik van tabak, alcohol en drugs is onder Nederlandse jongeren in vergelijking met andere landen gemiddeld. De overgrote meerderheid van de Nederlandse scholieren experimenteert ermee. Maar vergeleken met andere landen blijft de consumptie van deze genotmiddelen beperkt. Met name het overmatig gebruik van middelen is in Nederland niet opvallend hoog. Nederlandse scholieren scoren hier in de middenmoot. (Bron: trimbos.nl)

42

Kleurjeleven.nl E-learningcursus omgaan met depressieve klachten voor ouderen. Subsidie: Interactieve-breedbanddienstenregeling Aanbieder: Stichting Trimbos Instituut en Diagnostisch Centrum Eindhoven Status: Actief sinds juli 2004 Website: In ontwikkeling Kleurjeleven.nl is een interactieve multimedia internetcursus voor ouderen. De cursus is gebaseerd op cognitief gedragstherapeutische uitgangspunten. Ouderen leren met deze cursus stap voor stap zelfstandig hun depressieve klachten te overwinnen. De interactieve cursus bestaat uit acht lessen en een terugkomles. De cursus biedt informatie over depressieve klachten, vaardigheidsoefeningen om deze klachten aan te pakken en een stemmingsdagboek.

Cijfers depressie bij ouderen Depressies komen veel voor. Op een willekeurig moment zijn er in Nederland meer dan 700.000 mensen die lijden aan een bepaalde vorm van depressie. Bij ouderen (65+) komen depressieve gevoelens vaak voor: maar liefst 15-20% heeft een lichte vorm van depressie. (Bron: gezondheidsplein.nl).

WebTrainer Interactieve professionele trainingsbegeleiding via internet. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Admotion B.V. Actief sinds juni 2004 www.webtrainer.nl

WebTrainer is een interactief trainingsadviessysteem op internet ten behoeve van fietsers en hardlopers. WebTrainer is interactief omdat het niet alleen een voor de sporter om maat gemaakt trainingsplan samenstelt, maar ook voortdurend begeleidt tijdens het uitvoeren van dat plan. Trainingsbegeleiding die alleen voor topsporters gereserveerd leek, is nu beschikbaar voor iedereen. WebTrainer laat iedereen maximaal van de kennis en ervaringen van een professionele trainer en begeleider profiteren, ongeacht het niveau of de sportieve ambities. Het trainingsprogramma wordt vastgesteld op basis van de huidige conditie en het doel waarvoor de sporter wil trainen. Tijdens het uitvoeren van het programma worden de vorderingen geregistreerd en geanalyseerd. Op basis hiervan volgt, indien nodig, bijstelling van het programma. Zo blijft het schema, net als bij de voltijdsbegeleiding door een persoonlijke trainer, voortdurend aansluiten op de individuele mogelijkheden en vorderingen. Dit laatste is uniek

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN voor trainingsbegeleiding via internet. Er kan gekozen worden uit een basisabonnement behorende bij het geautomatiseerde trainingsadviessysteem, of een abonnement waarbij feedback wordt verkregen van een ervaren trainer via persoonlijk contact. De ontwikkelaars van WebTrainer zijn Adrie van Diemen en Jabik Jan Bastiaans. Adrie van Diemen is inspanningsfysioloog en heeft acht jaar ervaring als trainer en begeleider van de Rabobank wielerploegen en heeft onder meer gewerkt met de wereldkampioenen Greg LeMond en Danny Nelissen. Jabik Jan Bastiaans is nog steeds actief als wielrenner en regelmatig in de kopgroep en op de hoogste trede van het podium te vinden. Als trainer werkt hij al jaren met vele renners en rensters, zowel recreatief als op internationaal niveau.

Pilotus Eenvoudige communicatiesoftware op basis van bijvoorbeeld beelden, foto’s en tekenmogelijkheden voor mensen met verstandelijke beperkingen. Subsidie: Aanbieders: Status: Website:

Sleutelprojectenregeling Stichting Waag Society, Sogeti en RDG Kompagne Gestart in januari 2003, in ontwikkeling www.pilotus.nl

De Pilotus-software is afgestemd op de behoeftes van mensen met een verstandelijke beperking. Het programma combineert mogelijkheden zoals mailen, chatten en tekenen, met het gebruik van bestaande symboolsets, foto’s, en tekst-naar-spraakfunctionaliteit. Al deze en meer mogelijkheden zijn geïntegreerd in een gebruiksvriendelijke interface. Het is een gesloten en veilige omgeving, alleen toegankelijk voor de eigen Pilotus-groep van 2-10 personen.

Pilotus wordt aangeschaft door een vriend of familielid van iemand met een verstandelijke beperking. Deze persoon (de beheerder) voert een aantal (2-10) mensen in de Pilotus-groep. Bij de installatie van het programma kiest de beheerder één van de vijf geïntegreerde symboolsets die in het programma gebruikt kunnen worden, bij voorkeur een symboolset die bekend is bij gebruiker. Zodra de Pilotus-groep via het programma over internet is aangemeld en de gebruikers zich één voor één aanmelden, kan men beginnen. Pilotus werkt met een agenda waarin gebruikers memo's kunnen achterlaten. De dagen zijn op kleur gesorteerd. Per dag kunnen de gebruikers berichtjes lezen of maken, die ze ook in de toekomst kunnen plaatsen. Ze kunnen ook berichtjes aan gerichte personen sturen, dus een soort privé bericht. Alle mogelijkheden om een bericht te maken of lezen staan in de lijst met mogelijkheden vermeld. De doeltreffendheid van Pilotus ligt bij de begrijpelijke gebruikersinterface voor de gebruikers die ook nog eens aanpasbaar is. Pilotus is gebouwd voor gebruikers van Windows 95 tot en met Windows XP. Het is gebaseerd op Java. In het Pilotus-programma zitten symboolsets van PCS, Bliss, Bèta, Vijfhoek, Pictogrammen, Weerklank foto’s en Beeldlezen. Het programma verbindt automatisch via internet met de Pilotus-server zonder verbindingssnelheidsbeperkingen. Een 36k modem is al geschikt, maar internet via de kabel of ADSL is beter.

43

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN TeleDermatologie Online diagnosticeren van huidaandoeningen. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

44

Kleine-dienstenregeling KSYOS Gestart in augustus 2003, in ontwikkeling www.ksyos.org

Er is veel winst te behalen voor patiënten, huisartsen en patiënten door het TeleDermatologisch Consult. De huisarts vraagt advies aan de dermatoloog door deze via internet een foto van de aandoening op te sturen met hieraan gekoppeld een beschrijving van de ziektegeschiedenis. De dermatoloog beantwoordt de huisarts binnen twee dagen, die dan weer de patiënt een advies kan geven. Deze manier van werken kan zo’n veertig procent van de dermatologische verwijzingen naar het ziekenhuis voorkómen. Bovendien weet de patiënt veel eerder waar hij of zij aan toe is. Om over het leereffect bij de huisartsen maar te zwijgen. In het Kenniswijk-project wordt hier een uniek element aan toegevoegd. De patiënt kan thuis zijn of haar ziektegeschiedenis aan het TeleDermatologsich Consult toevoegen. Uit eerder onderzoek is gebleken dat patiënten dit als zeer prettig ervaren omdat zij rustig de tijd hebben om echt alle informatie te geven. Voor de dermatoloog betekent deze extra informatie een mogelijkheid om beter gefundeerd een advies te geven. De huisarts tenslotte kan tijd besparen, doordat de patiënt zijn of haar ziektegeschiedenis invult. In de toekomst zal de patiënt meer en meer via dergelijke stappen actief betrokken worden bij het werk van de hulpverlener.

Nico Oudendijk, plaatsvervangend directeur-generaal Volksgezondheid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport “ICT toepassen in de zorg is een absolute noodzaak, daarover kan eigenlijk geen discussie zijn! En die discussie is feitelijk ook afgerond ten tijde van Paars II, toen in het kader van meerjarenafspraken een Platform ICT in de Zorg is opgericht, onder leiding van Eelco Brinkman. Resultaat was een intentieverklaring, ondertekend door alle betrokken partijen inclusief de ministeries van VWS en EZ. Dat is eigenlijk een spoorboekje voor een brede toepassing van ICT. Maar pas op: al hebben we sindsdien dus wel het noodzakelijke bestuurlijke draagvlak, er is dan nog niks gebeurd! De follow-up is er wel: het NICTIZ is in januari 2002 natuurlijk niet uit de lucht komen vallen. Want veel goedbedoelde en initiatieven waren kopieën van elkaar, terwijl vaak het overkoepelende, integrerende perspectief ontbrak. Je kunt ook zeggen, dat de geesten rijp zijn. Het heeft misschien wel te lang geduurd, voordat ook VWS inzag dat het ten enenmale onvoldoende is allerlei leuke en sympathieke experimenten en pilots her en der in het land financieel te ondersteunen. Dan praat je over drie of vier instellingen waar iets naar volle tevredenheid draait, en dus over ruim honderd instellingen waar dat niet het geval is. We realiseren ons nu dat die beperkte scope van experimenten zelfs contraproductief kan zijn. Dat ICT dus een brede, landelijke toepassing eist, bijvoorbeeld een landelijk patiëntendossier. Het is ook een voorwaarde om de kwaliteit, de efficiëntie en de kosteneffectiviteit in de zorg te verbeteren. Natuurlijk haal je heel veel overhoop, want de zorgsector is enorm versnipperd en er spelen ook allerlei belangentegenstellingen. Dat heeft ICT-aanbieders er waarschijnlijk ook van weerhouden, in te stappen. Nu zie je dat het omslaat, omdat alle betrokkenen inzien dat met ICT simpelweg geld is te verdienen, ook in de zorg. Denk alleen al aan de administratieve afhandeling. De route ligt er: per 1 januari 2006 moet het elektronisch medicatiedossier landelijk zijn ingevoerd. Dat is een geweldige basis voor standaardisering. Binnen VWS zorgen we voor een

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN passend en tijdig wetgevingskader, dat is ook onze natuurlijke rol in het proces. En we kunnen zeker iets aan de heersende cultuur doen: ‘not invented here’, dan zal het wel niets zijn! In een land als de Verenigde Staten duurt het zomaar zeventien jaar voordat een nieuwe ontwikkeling zich definitief heeft gevestigd. Dat moeten wij sneller kunnen!" (Bron: Telematica Nieuws, Ministerie van Economische Zaken, september 2003)

Premedic Medisch Farmaceutisch Informatieplatform. Subsidie: Aanbieders: Status: Website:

Sleutelprojectenregeling Premedic B.V., Ordina, Exed Internet en Cambium Gestart in februari 2004, in ontwikkeling. www.premedic.com

Premedic draagt zorg voor een juiste en verantwoorde medische en farmaceutische informatievoorziening van en naar de zorgconsument, de farmaceutische industrie, de voorschrijver, de wetgever, de zorgverzekeraar en overige belanghebbenden in de zorgketen. Deze informatie is gericht op een bewust en gedegen gebruik van geneesmiddelen. Dit moet leiden tot een beter onderling begrip en inzicht in partijen binnen de zorgketen. Premedic stuurt aan op vraaggestuurde zorg en komt de zorgconsument tegemoet in de behoefte aan medische informatie. De zorgconsument kan op basis van deze informatie betere keuzes maken in overleg met de voorschrijver. De zorgconsument wordt nauwer betrokken bij het behandelplan waardoor de therapie- en medicatietrouw wordt bevorderd.

Online Afslanken Een volledig interactieve cursus die dagelijkse ondersteuning biedt bij de strijd tegen overgewicht. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Albert Sickler B.V. Gestart in februari 2004, in ontwikkeling Geen website

Online Afslanken is een volledig interactieve cursus die is gebaseerd op drie componenten: lichaamsbeweging, een juiste keuze voor voeding en inzicht geven in eigen eetgedrag en advies over wat te doen bij bepaalde problemen. Het beweegplan is gebaseerd op het beweegplan van de Hartstichting. Het accent bij de cursus Online Afslanken ligt niet op een leercomponent, maar op de dagelijkse ondersteuning bij de strijd tegen overgewicht en de mogelijkheid om met ‘lotgenoten’ ervaringen uit te wisselen. Deze dagelijkse ondersteuning vindt plaats door middel van sms, een automatische tutor/coach en cursisten kunnen zelf wanneer gewenst op de website contact leggen met andere cursisten via het forum of de chatpagina. Overgewicht In Nederland heeft bijna de helft van de mannen en veertig procent van de vrouwen overgewicht. Van overgewicht is sprake wanneer het lichaamsgewicht risico’s oplevert voor de gezondheid. Overgewicht vergroot de kans op onder meer diabetes, hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. Bij overgewicht is het belangrijk in elk geval niet méér aan te komen. Gewicht verminderen kan het beste door een gezond eetpatroon met een beperkte hoeveelheid calorieën, in combinatie met voldoende beweging.

45

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN Of sprake is van overgewicht, is eenvoudig na te gaan met de Body Mass Index en middelomtrek. De middelomtrek geeft daarbij de doorslag. Vet rond het middel brengt namelijk extra risico’s met zich mee voor de gezondheid in vergelijking met vet op bijvoorbeeld heupen en dijen. Overgewicht is een risicofactor voor diabetes type 2, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, bepaalde vormen van kanker, galstenen en gewrichtsaandoeningen. Ernstig overgewicht geeft ook meer kans op ademhalingsproblemen, slaapapneu (stokkende adem tijdens de slaap), jicht, onvruchtbaarheid, menstruatiestoornissen, geboorte-afwijkingen, psychische en sociale problemen en verslechtert het lichamelijk functioneren. (Bron: www.voedingscentrum.nl)

46

Digitale Doseerbrief Individuele medicijndoseringsvoorschriften via internet toegankelijk. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Stichting Trombosedienst Gestart in februari 2004, in ontwikkeling www.heartspoint.nl

De Trombosedienst regio Eindhoven behandelt per jaar ruim 8.500 patiënten met een antistollingstherapie. Gemiddeld vindt bij deze patiënten eenmaal per drie weken een controle van de bloedstollingswaarde plaats. Ongeveer 40% van de patiënten wordt thuis geprikt en ongeveer 60% op een van de regionale prikposten. Na elke controle ontvangt de patiënt per post nieuwe doseringsgegevens (advies hoeveel tabletten op welke dag in te nemen) via een ‘doseerbrief/ doseerkalender’. Dagelijks worden er tussen de 500 en 600 brieven verstuurd.

Digitale Doseerbrief maakt het voor patiënten mogelijk hun doseringsgegevens via de elektronische snelweg te ontvangen. Dit project is gerealiseerd samen met het bedrijf HeartsPoint. Zij hadden reeds ervaring op dit gebied door het ontwikkelen van een internetprogramma voor zelfmanagement bij antistolling. Met ingang van 23 juni 2004 ontvangen ongeveer 80 patiënten dagelijks via email het bericht dat hun ‘doseerbrief’ op de website van HeartsPoint staat. Via een persoonlijke, beveiligde code kunnen deze patiënten hun doseergegevens downloaden van internet. Groot voordeel van de digitale ‘doseerbrief’ is dat de patiënten altijd op tijd hun nieuwe doseergegevens zullen hebben en deze op elke plek ter wereld kunnen bekijken. Patiënten hoeven op de controledag tussen 16.30 en 17.00 uur niet meer telefonisch bereikbaar te zijn om eventuele acute veranderingen in hun doseeradvies te vernemen, zij kunnen deze immers direct digitaal opvragen. TRE-patiënten krijgen vandaag eerste brief Digitale doseerbrief 'tromboseprimeur' Woensdag 23 juni, EINDHOVEN - De Trombosedienst Regio Eindhoven (TRE) gaat als eerste trombosedienst van Nederland doseergegevens digitaal versturen. Tachtig patiënten die bij de TRE onder behandeling zijn, krijgen vanaf vandaag een digitale doseerbrief. Met een persoonlijke, beveiligde code kunnen patiënten hun nieuwe doseergegevens downloaden via internet. Ellen van Eekelen, hoofd van de TRE, spreekt van een "vooruitgang in klantvriendelijkheid". "Patiënten kunnen met behulp van deze digitale brief altijd en overal ter wereld hun nieuwe doseergegevens bekijken. Bovendien hoeven ze op de controledag niet meer tussen half vijf en vijf uur 's middags telefonisch bereikbaar te zijn."

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN Elk jaar behandelt de TRE ruim 8.500 patiënten met een antistollingstherapie. Eenmaal per week vindt bij deze patiënten een controle van de bloedstollingswaarde plaats, thuis of op een van de regionale prikposten. Nu worden de nieuwe doseergegevens na elke controle nog via de post verstuurd, maar met het nieuwe project is dat niet meer nodig. Het project is een pilot in het kader van Kenniswijk, de digitale proeftuin op het gebied van elektronische dienstverlening. Binnen het project wordt samengewerkt met het bedrijf HeartsPoint. Op de dag van de controle krijgt de patiënt bericht dat de doseerbrief op de website van HeartsPoint staat. HeartsPoint werkt al langer samen met de TRE. Het bedrijf was eerder betrokken bij de ontwikkeling van een internetprogramma dat het voor trombosepatiënten mogelijk heeft gemaakt eigenhandig de stollingswaarde van het bloed te meten. Inmiddels maken 250 patiënten drie maanden gebruik van deze mogelijkheid. Via de elektronische snelweg gaat de berichtgeving een stuk sneller. Maar hoe zit het met de veiligheid? Directeur van HeartsPoint H. Smeets garandeert maximale beveiliging. "De doseergegevens slaan we op in ons systeem. Dat is hetzelfde systeem als de banken gebruiken voor elektronisch betalingsverkeer. Daarnaast worden alle patiënten er elke drie maanden aan herinnerd dat hun inlogwachtwoord veranderd moet worden." Alle patiënten - ook die buiten Kenniswijk - krijgen nog deze maand een brief waarin beide faciliteiten, het digitale doseringsadvies en de mogelijkheid tot zelfcontrole, worden aangeboden. (Bron: Eindhovens Dagblad)

Met mijn complimenten voor de prima methode om de doseringsbrief via internet te ontvangen. Met groeten, Een gebruiker Innovatie inspireert tot nieuwe innovatie Henk Smeets is het brein achter de organisatie HeartsPoint die in Kenniswijk de eerste zorgdienst heeft gelanceerd: HeartsPoint, de online trombosedienst. Op basis van deze pilot in regio Eindhoven borduurt hij voort op deze praktijkervaringen en heeft een vervolgproject opgestart: Trombose-email. Ook De Digitale Bijsluiter is een dienst in ontwikkeling die mede hieruit voortgekomen is.

Digitale Bijsluiter Digitale vorm van de vertrouwde papieren bijsluiter, uitgebreid met beeld en geluid. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling HeartsPoint Gestart in februari 2004, in ontwikkeling www.heartspoint.nl

In de webwinkel van HeartsPoint wordt productinformatie met betrekking tot specificatie, gebruik, bewaren, bijwerkingen enzovoorts – met andere woorden de bijsluiter – in digitale vorm middels teksten, plaatjes, foto’s en filmfragmenten aan het product gekoppeld. De winkel is toegankelijk voor alle consumenten. Zij kunnen zo eenvoudig, duidelijk en overzichtelijk en steeds op dezelfde gestructureerde wijze kennis nemen van gegevens van het product.

47

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN CliniClowns Villa Neuzenroode, de clowneske wereld op internet waarin zieke kinderen en cliniclowns elkaar ècht ontmoeten via webcams en chat. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

48

Interactieve-breedbanddienstenregeling Stichting CliniClowns Nederland Gestart in maart 2004, in ontwikkeling In ontwikkeling

CliniClowns is er voor kinderen die het moeilijk hebben door ziekte, handicap of trauma en streeft ernaar hen afleiding en plezier te bieden waardoor zij het ziek zijn even kunnen vergeten. Tot nu toe bestaat de dienstverlening uit het sturen van een clown of clownsduo naar zieke kinderen in ziekenhuizen, ofwel fysiek clownen aan een kinderbed in een ziekenhuis. Fysiek clownen is echter niet verder (economisch) schaalbaar naar het gewenste bereik. Een substantieel aantal langdurig zieke kinderen ligt namelijk thuis en de maatschappelijke tendens is dat dit aantal groeit door verkorting van de opnameduur in ziekenhuizen. Het is voor CliniClowns niet mogelijk al deze kinderen thuis te bezoeken want de inzetbaarheid van professionele clowns in ziekenhuizen nadert al een maximum. Bovendien is het kind nu nog afhankelijk van het moment waarop de clown langskomt, terwijl het op andere momenten ook behoefte heeft aan afleiding en plezier. CliniClowns wil daarom haar diensten op een andere manier uitbreiden, namelijk tijd- en plaatsonafhankelijk. Het resultaat hiervan is een virtueel clowneske wereld: Villa Neuzenroode. In Villa Neuzenroode kunnen kinderen communiceren met clowns en andere kinderen, spelletjes spelen en zelf dingen maken. De Villa is primair bedoeld voor langdurig zieke kinderen in de leeftijdscategorie 8 tot 12 jaar. Daarbij gaat het in eerste instantie om zieke kinderen in een thuissituatie, in tweede instantie ook om kinderen in ziekenhuizen als aanvulling op het fysieke bezoek van de clown.

Volgens de overlevering is de Villa in een ver verleden geschonken aan de CliniClowns door freule Stoet van Strompeltvoort. In Villa Neuzenroode wonen CliniClowns. Zieke kinderen die een paspoort hebben ontvangen, kunnen de Villa bezoeken en contact onderhouden met de clowns: via live webcames, chatten, dagboeken, noem maar op. Ook kunnen de kinderen er clowneske spelletjes spelen en knutselactiviteiten ondernemen.

Ervaringen van Clowns en kinderen: “Lies (11) heeft taaislijmziekte. Een chronische longziekte waardoor zij steeds in het ziekenhuis moet blijven terugkomen. Haar leven lijkt daardoor voor haar alleen nog maar te bestaan uit dat ziekenhuis. Samen met de CliniClowns die wekelijks bij haar op bezoek komen creëert Lies in haar kamer een eigen wereld. De ene keer is het een theater met een echt toneel, dan weer een kerststal, een winkel of een tv-studio waar een quiz wordt opgenomen. Zo kan zij even ontsnappen aan de nare werkelijkheid.” “De intensive care. Daniëlle van vijf zit met haar moeder op het grote witte bed. Ze wachten op de dokter. Daniëlle lijkt onbereikbaar. Het enige wat ze doet is met haar handjes over het laken strijken. Dan komen heel zachtjes Bes en Billy binnen. Ze gaan bij het meisje zitten en beginnen,

ZORG- & GEZONDHEIDSDIENSTEN net als zij, zachtjes over het laken te strijken. Na een paar eindeloos durende minuten kruipen haar handen naar die van Bes en Billy. Zo zitten ze nu samen te strijken. Meer niet. Maar even was er contact. Even was Daniëlle weer een gewoon meisje van vijf.”

InnoQuip De huisarts kan op afstand de bloeddrukwaarden van patiënten bijhouden die de patiënt zelf meet. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

“Joris is zes jaar en heeft leukemie. Dat betekent langdurige ziekenhuisopnames en vooral veel behandelingen. Op die momenten sluit Joris zich volledig af voor de buitenwereld. Zijn ouders vragen CliniClowns Gigi en Pepponi om te proberen contact met hem te krijgen. Dat lukt doordat ze bij Joris langskomen om een patatje speciaal bij hem te bestellen. Niet lang daarna is zijn kamer een snackbar en is Joris zelf superpatatbakker. Spuugbakjes worden frietbakjes, spatels vorkjes en uit de zeepautomaat blijkt mayonaise te komen…” Bes & Billie werden gewaarschuwd door de pedagogisch medewerker dat een meisje een beetje boos was op de verpleegsters omdat het bed niet lekker lag. Tijdens het binnenkomen kwamen Bes & Billie door goed samenspel op het sprookje van de prinses op de erwt. Echte prinsesjes kunnen namelijk niet slapen op een matras waar een erwt onder ligt. Het meisje combineerde dit en snapte nu waarom zij niet kon slapen. “Er lag een erwt onder haar matras.” Zij was een prinsesje en werd eindelijk begrepen en serieus genomen.

SKR-regeling InnoQuip Gestart maart 2004, in ontwikkeling www.innoquip.nl

InnoQuip ontwikkelt een Telemedicine-toepassing waarbij de huisarts op afstand de bloeddrukwaarden van de patiënt kan bijhouden. Het project, dat in samenwerking met huisartsen en patiënten wordt uitgevoerd, kijkt met name naar technische haalbaarheid en bruikbaarheid voor de betrokkenen. Met de opgedane ervaringen kan een basis worden gelegd voor de ontwikkeling van meer Telemedicine-toepassingen.

49

TELEWERK- & MOBILITEITSDIENSTEN Files zijn (helaas) niet meer weg te denken uit ons leven. Ook milieuaspecten komen om de hoek kijken als we het onderwerp mobiliteit aankaarten. Symmetrische (breedband)verbindingen en andere nieuwe media hebben ervoor gezorgd dat fysieke verplaatsing minder noodzakelijk is of beperkter nodig is. De volgende zeven innovatieve diensten zorgen voor efficiencywinst op dit terrein binnen Kenniswijk.

Co-piloot Mobiele-telefoondiensten voor onderweg: navigatie, ritregistratie, spraakgestuurd adresboek onderhouden en handsfree bellen, actuele parkeerverwijzing, relevante file-informatie en voorgelezen nieuwsberichten.

50

Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Sleutelprojectenregeling Dura Vermeer Advies & Diensten, LogicaCMG en Trinity Proef afgerond Geen website

De hoofddoelstelling van het Co-piloot-project is het uitproberen van innovatieve locatiespecifieke diensten aan Kenniswijk-bewoners om inzicht te krijgen in de mogelijkheden en het gebruik van deze nieuwe vorm van dienstverlening. Nader uitgelicht in de pers: Co-piloot Drie bedrijven, te weten Dura Vermeer, LogicaCMG en Trinity, werkten met een subsidie van 300.000 euro van Kenniswijk aan het project Co-Piloot. Het initiatief voor het project kwam van Dura Vermeer, een bouwbedrijf met een sterke belangstelling voor innovatieve projecten. Het bedrijf zocht een mogelijkheid om nieuwe toepassingen naar de auto te brengen. ICT-dienstverlener LogicaCMG en leverancier van hard- en software voor mobiele diensten Trinity waren vanzelfsprekende partners. LogicaCMG verzorgde een deel van de software, terwijl Trinity

voor de hardware en een basispakket aan software zorgde. Kenniswijk faciliteerde een professionele en realistische experimenteeromgeving en droeg verder zorg voor de financiering van het project en het aanbrengen van testrijders -echte, kritische consumenten. Ook zorgde deze organisatie voor de communicatie naar de deelnemers en zij richtte een helpdesk in, waar testrijders terecht konden met hun vragen. 75 Kenniswijk-bewoners hebben deelgenomen aan de test van het nieuwe systeem, die eind januari werd afgerond. Erg succesvol, in de zin van klanttevredenheid, was de proef niet; leerzaam voor de organisatie daarentegen wel. In het Eindhovens Dagblad van 27 januari halen verschillende gebruikers hun gram. ‘Geflopt’ en ‘weggegooid gemeenschapsgeld’, oordeelden teleurgestelde testrijders. Plaatsvervangend directeur van Kenniswijk Patrick Morley wil echter niet spreken van een mislukking, aangezien alle deelnemende organisatie(s) er veel van hebben geleerd. Kant-en-klaar Volgens projectleider Nick Paulich van LogicaCMG was het niet zozeer de bedoeling om consumenten een kant-en-klaarsysteem aan te bieden, maar eerder te kijken of het mogelijk was een dergelijk systeem te ontwikkelen en in een proefopstelling te implementeren. “De doelstelling van het project was om binnen de gestelde termijn de innovatieve applicaties te realiseren en combineren en te kijken hoe hierop zou worden gereageerd.” De teleurgestelde reacties vanuit de gebruikershoek verklaart hij uit het

TELEWERK- & MOBILITEITSDIENSTEN feit dat de verwachtingen onder consumenten te hooggespannen waren. In het begin van het project werden testrijders beelden voorgespiegeld als ‘Voel je als James Bond in je eigen bolide’, die helaas geen realiteit werden. “Mensen dachten een compleet werkend consumentensysteem te krijgen, maar veel van de toepassingen zijn tijdens het project ontwikkeld en geïntegreerd.” Juist de ‘nieuwigheid’ van toepassingen zorgde ervoor dat er technische en organisatorische problemen optraden. Opvallend was dat 80% van de gebruikers mee deed aan het project vanwege het navigatiesysteem, één van de weinige toepassingen die nu juist niet nieuw was en helaas onder de maat bleek. Ritregistratie bleek wel een goed toepasbare bestaande toepassing. Ook van het combineren van spraakdiensten en actuele, locatiegebaseerde file- en parkeerinformatie zijn positieve signalen ontvangen. Juist de combinatie van de verschillende diensten maakte het project bijzonder, maar het enthousiasme van de gebruikers hiervoor viel tegen.

Paulich van LogicaCMG is zeker van plan door te gaan met het ontwikkelen van nieuwe toepassingen voor dergelijke systemen: “Voor de consumentenmarkt zijn we nog niet zo ver. We zullen ons in eerste instantie richten op toepassingen voor de zakelijke markt zijn. De samenwerking met Kenniswijk wordt hiermee dus ook beëindigd, zodat Kenniswijk z’n handen vrij heeft om de nog wachtende dienstaanbieders te kunnen ondersteunen bij de versnelde marktintroducties bij de Kenniswijk-bewoners”. (Bron: Telecom Paper)

MOBIS Het hart van het Co-Piloot-systeem wordt gevormd door de MOBIS service, die onder andere uit een compacte computer met ingebouwde GPS en GSM modules bestaat, die op een niet zichtbare plek in de auto ingebouwd is. Op het dashboard bevond zich de MDA van T-Mobile, een pocket-PC met ingebouwde mobiele telefoon die dienst doet als kleurenbeeldscherm, invoerscherm en telefoon. Vanzelfsprekend waren een deel van de beschikbare diensten location based. Dat betekent geen Brabants filenieuws als je in Groningen bent en actuele parkeerinformatie in de buurt. De relevante informatie wordt medegedeeld door de spraakdienst Claire van LogicaCMG. De bestuurder kan naar eigen inzicht zinnen maken om Claire te besturen. Op die manier was het mogelijk om bijvoorbeeld file-informatie en nieuwsberichten op te vragen en doorverbonden te worden naar mensen uit het middels spraak onderhouden adresboek, zonder daarvoor de handen van het stuur te halen.

De dienst ‘Co-piloot’ is gelanceerd in Kenniswijk als test. 75 Nieuwsgierige mensen hebben hieraan meegedaan. Zij wisten dat het om een toekomstgericht experiment ging. De verwachtingen ten aanzien van Co-piloot waren hooggespannen, maar echter niet uitgekomen. In de media is in dit kader gesproken over een ‘flop’. Het consortium achter Co-piloot heeft hiervan juist veel geleerd, zowel op technisch als op organisatorisch gebied: misschien had Co-piloot eerst door twee of drie mensen getest moeten worden of maar één functionaliteit per keer? Een zeer nuttig neveneffect én vooral ook de doelstelling van deze testopstelling. Dat is waar het project Kenniswijk om draait: experimenteren en leren.

Experimenteren = leren van fouten Co-piloot is een interessant voorbeeld van het feit dat Kenniswijk een experimenteeromgeving is waar vooral geleerd kan worden – ook van fouten.

51

TELEWERK- & MOBILITEITSDIENSTEN MobiCam

Digitaal Meldpunt

Ontvang live-beelden van de verkeerssituatie op de ring van Eindhoven op je mobiele telefoon, laptop, handheld of pc.

Mobiel geïnformeerd worden over actuele verkeersinformatie over wegomleidingen en opbrekingen in Helmond, Eindhoven en omstreken via PDA, laptop, mobiele telefoon en pc.

Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling MobiCam BV Gestart in februari 2003, in ontwikkeling www.mobicam.nl

De mobiliteitsdienst MobiCam is een project van MobiCam BV. MobiCam speelt in op de toenemende mobiliteit enerzijds en het dichtslibben van het wegennet door een opzetten en uitrollen van een eenvoudige consumentendienst die direct inspeelt op de behoefte van deze consument.

52

De algemene verkeersinformatie die te krijgen is via teletekst, ANWB of via de radio is vaak lang niet actueel genoeg en gaat alleen maar over de hoofdwegen. Over de toegangswegen van de steden en knelpunten in de stad zelf is geen informatie te krijgen. MobiCam brengt hier verandering in door middel van strategische geplaatste webcams rondom lokale knooppunten en toegangswegen. De beelden zijn tegen betaling te ontvangen via vast internet of mobiele telefoon (met GPRSabonnement). Betaling gebeurt via het sms-tarief (0,70 euro) per mobiele telefoon of via een Wallie betaling (0,50 euro) op het vaste internet. Er zijn geen verdere kosten, zoals abonnementen, aan het gebruik van MobiCam verbonden. In principe is elke mobiele telefoon met internetfunctie geschikt voor MobiCam. De beelden zijn echter sneller binnen te halen als de telefoon beschikt over GPRS. Ten tijde van het verschijnen van deze uitgave werkt MobiCam op proef alleen in de omgeving van Kenniswijk-gebied Eindhoven. Zodra de proeven zijn beëindigd, zal de dienst worden uitgebreid naar andere steden.

Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling Cogem Actief sinds mei 2003 www.van1naar2.nl, in ontwikkeling.

Het primaire doel van Digitaal Meldpunt is het zowel thuis, als mobiel informeren van consumenten over actuele beperkingen in het weggebruik. De moeilijkheid van het project zit echter in de bereidheid van de wegbeheerder (op gemeentelijk niveau) om actuele informatie over omleidingen en opbrekingen te verstrekken.

Kantoor op afstand Videoconferencing met oogcontact voor advies. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Rabobank Eindhoven Gestart in februari 2003, in ontwikkeling Geen website

Binnen de bancaire wereld is momenteel een beweging gaande waarbij de dienstverlening verder wordt gerationaliseerd: daar waar de commerciële kansen het grootst zijn zullen de financiële instellingen meer inspanningen verrichten om contact met de klanten te onderhouden. Echter bij de producten en diensten waar weinig baten tegenover staan, zullen steeds meer middels ‘zelfbediening’ worden aangeboden: de klant zal via internet, call-centers en voice-response op gestandaardiseerde en efficiënte manier worden bediend. Deze trend

TELEWERK- & MOBILITEITSDIENSTEN uit zich onder andere in afname van het aantal kantoren van banken in Nederland. Daarnaast zullen steeds meer onbemande kantoren worden geopend, of zullen banken samenwerkingsverbanden sluiten met andere branches voor distributie (b.v. winkels). Dit betekent voor klanten een verschraling van de dienstverlening, op een voor klanten een uitermate belangrijk en delicaat product: het eigen geld. Videoconferencing biedt als distributieconcept nieuwe kansen om de contacten met klanten aan te halen. Met name door gebruik van de Eye Catcher wordt ervoor gezorgd dat de klant, ondanks de inmenging van techniek, op een persoonlijke manier kan worden geholpen. De voordelen voor de klant zijn onder andere: men hoeft minder te reizen, kan in een vertrouwde omgeving over het eigen vermogen beschikken en kan sneller geholpen worden. Voordelen voor de bank zijn onder andere: efficiëntere inzet van relatief dure adviseurs, persoonlijke presentatie van bank in relatief onrendabele gebieden en verbreding van de dienstverlening in deze gebieden. Experiment Rabobank Hypotheekadvies via de beeldtelefoon Door Michiel Elands Woensdag 9 juli, Werkbesprekingen vanuit je eigen huis, regelmatig oogcontact met de kinderen die in Amerika studeren en voor een persoonlijk hypotheekadvies niet meer de deur uit. Het is nog toekomstmuziek, maar volgens de planning komt er in 2007 een beeldtelefoon op de consumentenmarkt. De Rabobank in Eindhoven bekijkt op dit moment al het nut van dit nieuwe communicatiemiddel. De nieuwe beeldtelefoon Eye Catcher lijkt nog het meest op een projectie-apparaat. Op een liggend LCDscherm verschijnt een beeld van degene die aan de andere kant van de lijn zit en dat wordt vervolgens rechtop gezet via een spiegel. Achter

de spiegel zit op ooghoogte een camera verborgen; in een gesprek via deze beeldtelefoon kijk je elkaar dus recht in de ogen. Vanuit het Rabobank-kantoor in Winkelcentrum Woensel krijg je met een druk op de knop beeldcontact met het hypotheekadviescentrum in de Witte Dame. De Rabobank is driftig aan het experimenteren met deze noviteit in communicatieland. “De eerste minuten zijn misschien onwennig, maar de klanten die het hebben geprobeerd en de medewerkers zijn enthousiast”, zegt Rabobank-directeur Particulieren in Eindhoven, Peter van Vroenhoven. Naast de vijf eigen bankkantoren, internet en de telefoon biedt de Rabobank in Eindhoven de 70.000 klanten een nieuwe manier van communiceren aan via de Eye Catcher. Van Vroenhoven: “Deze beeldtelefoon is vooral geschikt voor adviesgevoelige producten zoals een beleggingsportefeuille en een hypotheek. Bij de Bank of Scotland kun je via internet een hypotheek afsluiten, maar dat zie ik op korte termijn nog niet veel mensen doen. Het blijft een hele grote stap om een huis te kopen. Hoeveel je kunt lenen, is van zoveel persoonlijke wensen en mogelijkheden afhankelijk dat je een persoonlijk advies nodig hebt. Voor een persoonlijk hypotheekadvies kunnen klanten op twee van de vijf kantoren terecht, maar met deze beeldtelefoon kunnen we de klanten van de kleinere kantoren ook dezelfde service bieden.” (Bron: Eindhovens Dagblad)

53

TELEWERK- & MOBILITEITSDIENSTEN Packstation Logistiek concept van halteplaatsen met afleverkluisjes. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Geen Kenniswijk-subsidie ontvangen Van Gend & Loos Pilot van 1 september tot en met 31 december 2002 Geen website

Packstations zijn kluisjesstations van waaruit telefonisch of via internet bestelde pakketten door een consument of zakelijke gebruiker afgehaald kunnen worden. Dit gaat geheel automatisch. Gebruikers hebben toegang tot een kluisje door middel van een unieke persoonlijke code.

54

Het voordeel van Packstations in tegenstelling tot pakketbezorging aan huis/kantoor, is dat het minder milieubelastend is. In plaats van deur tot deur te moeten rijden, en wanneer de ontvanger niet thuis is nogmaals het pakket aan te moeten bieden, levert de pakketbezorger het pakket af op een centraal punt. De ontvanger kan dan wanneer het hem of haar uitkomt het pakket afhalen. De Packstations zijn gelegen aan een route waar veel consumenten of zakelijke gebruikers toch al langs komen. Het gaat om stedelijke toegangswegen, zoals Park & Ride-locaties, of stationslocaties. Minder verkeersdruk door Packstations Packstation is een pilot van Van Gend & Loos. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft TNO Inro gevraagd bij deze pilot te onderzoeken of een bredere invoering van deze Packstations tot minder verkeersbewegingen zou leiden. Uit het onderzoek van TNO Inro kwam echter naar voren dat het gunstige effect van packstations op de verkeersdruk beperkt is. De hoeveelheid transportkilometers neemt weliswaar licht af door het gebruik van packstations, maar tegelijkertijd neemt het aantal autokilometers toe omdat consumenten voor een deel

de auto gebruiken om hun bestellingen op te halen. Wel blijkt dat het concept aanslaat bij de proefpersonen; zij zijn tevreden over het gebruik van de packstations. (Bron: InroNieuws, juni 2003)

Phileas en DRIS Phileas, een nieuwe manier van reizen. DRIS, altijd actuele reisinformatie. Subsidie: Aanbieder: Status: Websites:

Kleine-dienstenregeling SWV Regio Eindhoven Gestart in september 2003, in ontwikkeling www.phileas.nl en www.optijdvoordebus.nl

Het HOV en Phileas Het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) is verantwoordelijk voor de uitvoering van het project Hoogwaardig Openbaar Vervoer in de gemeente Eindhoven. Dit project bestaat uit de aanleg van een speciale infrastructuur (vrije busbanen en verkeerslichtbeïnvloeding), een hoogfrequente dienstregeling (uitgevoerd door Hermes Groep NV) met een technologisch vernieuwend product (het bijzondere Phileasvoertuig) en een heel pakket aan stimulerende maatregelen. Doelstelling van het HOV-project is het stimuleren van het gebruik van openbaar busvervoer. DRIS DRIS staat voor dynamisch reizigersinformatiesysteem. Door deze nieuwe dienst kunnen reizigers in Eindhoven en omgeving tot op de minuut zien wanneer welke buslijn bij de halte is. DRIS kent een aantal toepassingen; de mobiele telefoon (sms-service en voicerespons-menu), internet (www.optijdvoordebus.nl) én dynamische informatiepanelen op de halte.

TELEWERK- & MOBILITEITSDIENSTEN Op ieder gewenst moment kan een reiziger de meest actuele aankomstinformatie over een bus via DRIS opvragen. Overigens is niet alleen informatie over de Phileasbus beschikbaar, maar ook van een groot deel andere stadsbussen. ‘DRIS weet wanneer de bus d’r is!’ De bussen zijn voorzien van boordcomputers en GPS/GPRSapparatuur. Hierdoor is het mogelijk de exacte positie van de bus te bepalen. Via logaritmeberekeningen (actuele positie vergelijken met dienstregelingstijd) is het mogelijk de meest actuele aankomsttijd te geven.

EVAPS (Emergency Vehicle Approach System) Waarschuwingssysteem voor naderende hulpdienstvoertuigen. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling R&S Techmedic B.V. Gestart in januari 2004, in ontwikkeling In ontwikkeling

Met het EVAPS-project wordt beoogd dat elk hulpdienstvoertuig wordt uitgerust met een zender. Deze zender verstuurt een waarschuwingsbericht binnen een bepaalde radius om het voertuig heen. Informatie over de huidige locatie, de richting waarin het voertuig zich beweegt en de snelheid waarmee het voertuig zich verplaatst zal met behulp van GPS- technologie worden bepaald. Daarnaast zal ook informatie verstrekt worden over het type voertuig (ambulance, politie of brandweer). Het waarschuwingssignaal wordt middels een RF-signaal in de vorm van digitale data uitgezonden. Overige voertuigen worden uitgerust met een EVAPS-ontvanger. Deze ontvanger beschikt over een GPS-systeem waarmee de positie van de auto ten opzichte van het hulpdienstvoertuig kan worden bepaald, een

speaker zodat de bestuurder het waarschuwingsbericht kan horen en een onderbreker voor de radio en gsm. De maatschappelijke voordelen van EVAPS zijn: • • • •

Minder verkeersongevallen en gevaarlijke situaties waarbij hulpverleners betrokken zijn; Minder schadegevallen aan hulpdienstvoertuigen; Minder kosten voor de verzekeringsmaatschappijen (materiaal en lichamelijk letsel); Kortere aanrijtijden (mensen zullen door betere informatievoorziening sneller ruimte maken) met als gevolg dat hulpverleners sneller ter plaatse van de melding kunnen zijn.

Verkeersveiligheid is al jaren een van de speerpunten in het beleid van de Nederlandse regering. Nederland heeft echter ook te maken met een jaarlijkse groei van het aantal voertuigen, waardoor de verkeersintensiteit toeneemt. Hierdoor worden er steeds hogere eisen gesteld aan de voorzieningen die de verkeersveiligheid moeten garanderen. De overheid investeert veel geld in het verbeteren van de wegsituatie. Mede doordat de score in veiligheidstests (EuroNCAP) steeds meer een verkoopargument van autofabrikanten wordt, investeren ook autofabrikanten fors in zowel passieve als actieve veiligheid van auto’s. In de media vindt men regelmatig berichten over verkeersongelukken waarbij politie, brandweer of ambulances betrokken zijn. Doordat deze hulpdiensten vaak met hoge snelheid rijden en bij spoedgevallen de verkeersregels negeren, zijn de ongevallen van deze hulpdienstvoertuigen vaak ernstig van aard. Hierdoor is er regelmatig sprake van persoonlijk letsel bij meerdere personen en is er vaak veel schade aan het materiaal. Dit leidt tot een maatschappelijk probleem en hoge kostenposten bij de hulpdiensten.

55

TELEWERK- & MOBILITEITSDIENSTEN Doordat andere deelnemers aan het verkeer vaak erg laat, of helemaal niet in de gaten hebben dat er hulpdiensten naderen kan een gevaarlijke schrikreactie ontstaan welke tot vreemde reacties kan leiden. Deze reacties kunnen ook stremmingen tot gevolg hebben waardoor hulpdiensten langer onderweg zijn. Doordat tegenwoordig nieuwe auto’s steeds beter zijn geïsoleerd tegen geluiden van buitenaf en in de auto vaak muziek wordt geluisterd of wordt getelefoneerd, zal men sirenes van hulpverleners in nieuwe auto’s steeds later, of helemaal niet horen…

56

TELEWERK- & MOBILITEITSDIENSTEN

57

PRAKTISCHE DIENSTEN Sommige innovatieve diensten zorgen er voor dat ons leven gewoon leuker wordt: ze maken vervelende klusjes minder vervelend of maken dagelijkse, praktische dingen in en om het huis net even iets toegankelijker, veiliger, gemakkelijker of goedkoper. Het betreft vaak diensten gericht op nichemarkten, waardoor deze zeker interessant zijn voor bepaalde doelgroepen. In Kenniswijk zijn nu al 13 diensten geïnitieerd.

Marieke Marieke, de Kenniswijk-desktop-assistente, zoekt voor u op internet en kan webpagina’s, e-mails en andere bestanden voorlezen.

58

Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling Intex BV Actief sinds maart 2002 www.intex.nl/marieke

De software van Marieke is ontwikkeld om mensen voor wie internet nog veel geheimen heeft te helpen bij het vinden van de juiste informatie. Marieke is voornamelijk nuttig voor ouderen en mensen die niet goed weten hoe ze informatie op internet moeten zoeken. Marieke is het eerste project dat binnen de Kenniswijk-subsidieregeling subsidie heeft ontvangen. Inmiddels is Marieke al 400 keer gedownload en getest door Kenniswijk-bewoners. Ondertussen is Marieke ook opgeschaald naar meer business-tobusinessmodellen. Het financiële ‘personage’ Marloes is daar een goed voorbeeld van.

Kadoline Thuis producten bestellen bij lokale winkels in de Heuvel Galerie in Eindhoven, binnen drie uur bezorgd in Kenniswijk-regio. Betalen kan met pinpas of creditcard bij de koerier. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling Cognito Interactive Media Actief sinds februari 2002 www.kadoline.nl

Kadonline is gestart uit een lokaal initiatief van de winkeliersvereniging van winkelcentrum Heuvel Galerie voor mensen in de regio Eindhoven en Helmond. Producten die voor 16.00 uur worden besteld via de website van Kadoline worden binnen drie uur bezorgd. Betalen kan online met creditcard of Way2Pay, maar ook aan de deur bij de koerier met een pinpas.

Videocel Op openbare locaties videoboodschappen opnemen en ze publiceren op internet. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling Floyd MultiMedia Groep B.V. Gestart voorjaar 2004, in ontwikkeling In ontwikkeling

Videocel is een hardware-project gecombineerd met een opnamelocatie voor mensen die geen beschikking hebben over een pc en internet. Videocel is een mobiele zuil waar men zelf videoboodschappen kan opnemen en versturen.

PRAKTISCHE DIENSTEN Service Reminder Het virtuele geheugensteuntje voor herhalingsafspraken, -betalingen, -bezoeken, etcetera. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling Prodesco Gestart in april 2003, in ontwikkeling In ontwikkeling

Service Reminder is een online platform dat zakelijke gebruikers in staat stelt haar clientèle via elektronische of digitale media te herinneren aan een noodzakelijk herhalingsbezoek of –aankoop. De zakelijke gebruikers van Service Reminder zijn in de ogen van de consument de aanbieder van de herinneringsdienst. Zij herinneren de consument aan het doen van een herhalingsbezoek of –aankoop. Een zakelijke aanbieder kan elke onderneming of instelling zijn die diensten of producten levert aan consumenten. Maar met als voorwaarde dat de levering een terugkerend patroon tot gevolg heeft. Voorbeelden van zakelijke gebruikers waarvoor Service Reminder een meerwaarde betekent zijn onder andere kappers, bibliotheken, sauna’s, opticiens en tandartsen. Doelgroep van deze dienst is elke consument die in het bezit is van een mobiele telefoon en/of een internetaansluiting. Alleen op deze manier kan de herinnering worden ontvangen.

2MySpace Beveiligde internet-harddisk waarmee u overal bij uw bestanden kunt en gemakkelijk bestanden met anderen kunt delen. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Kleine-dienstenregeling GDS Four B.V. Actief sinds juni 2003 www.2myspace.com

Virtual Offices en andere vormen van internetopslagruimten zijn geen onbekende zaken meer. 2MySpace voegt hier echter een aantal innovatieve faciliteiten aan toe. Consumenten kunnen op een eenvoudige manier hun eigen bestanden op 2MySpace neerzetten waarna ze er vanaf elke plek ter wereld via internet bij kunnen. Ook kan de ‘eigenaar’ zelf bepalen of en wie toegang tot (welk deel van) de bestanden moeten krijgen. 2MySpace heeft voordelen voor iedereen die een internetverbinding heeft. Studenten kunnen thuis, op school, of in teams werken zonder bestanden mee te hoeven nemen op diskettes, cd’s of andere gegevensdragers. Ook thuiswerkers hebben met 2MySpace altijd alle bestanden bij de hand. Tevens kan de ‘virtuele schijf’ gebruikt worden voor back-up van belangrijke bestanden, zoals contactgegevens, administratie en correspondentie. Dit gaat sneller en gemakkelijker dan het steeds moeten branden van cd’s. Ook muziek, foto’s en filmpjes delen met vrienden en familie is een peulenschil. In vergelijking met andere internetdiensten waarbij schijfruimte wordt aangeboden kent 2MySpace een aantal bijzonderheden. Zo is de dienst Nederlandstalig, dus voor iedereen gemakkelijk te gebruiken. Verder kunnen alle soorten bestanden van en naar 2MySpace worden gekopieerd, inclusief zogeheten ‘executable files’ (programmabestanden met een naam die eindigt op .exe). Ook is er geen limiet aan de grootte van de bestanden, dus zelfs een video van 50 Mb kan probleemloos op de 2MySpace-schijf worden gezet. Voor het delen van bestanden met anderen kunnen bovendien individuele lees- en schrijfrechten worden toebedeeld en er zijn ook gebruiksmogelijkheden voor Macintosh-, Linuxen zelfs PDA-bezitters. Daarnaast is bijzonder dat 2MySpace na het installeren van gratis extra software ook binnen de Windows Verkenner te gebruiken is, alsof er een extra harde schijf in de pc zit.

59

PRAKTISCHE DIENSTEN Rits tele.com/Pilmo Zonder pc en met gewone telefoonapparatuur voordelig bellen via internet. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

60

Kleine-dienstenregeling Rits tele.com Actief sinds juni 2003 www.pilmo.com

Via glasvezel, kabel of ADSL bellen: er hoeft slechts een slim kastje tussen het telefoontoestel (of huiscentrale) en de internetverbinding geplaatst te worden en vanaf dat moment kan er tegen superlage tarieven gebeld worden. Het abonnement bedraagt ongeveer de helft van een gewoon telefoonabonnement en in heel Nederland kan gebeld worden tegen lokaal tarief. Ook overige telefoonkosten zullen flink lager uitvallen en bellen met andere Rits tele.com-gebruikers is zelfs onbeperkt gratis! De kwaliteit van de verbinding is net zo goed als die van een normale telefoonaansluiting, de pc hoeft niet aan te staan om te kunnen telefoneren en het huidige telefoonnummer blijft behouden.

Way2Pay Gemakkelijk en veilig geld versturen en ontvangen met je emailadres als ‘bankrekening’. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Geen Kenniswijk-subsidie ontvangen ING Groep Actief sinds mei 2003 www.way2pay.nl

Nader uitgelicht in de pers: Way2Pay Way2Pay is een nieuwe manier van elektronisch betalen die ook in Kenniswijk beschikbaar is. Way2Pay is een systeem van ING om te betalen via internet. Deze dienst is met name handig voor betalingen in webwinkels. Het e-mailadres van de gebruiker fungeert als bankrekeningnummer en wordt gebruikt voor overboekingen. De inwoners van Kenniswijk waren als één van de eersten in staat om de nieuwe dienst te gebruiken. Consumenten kunnen bedragen van 0,01 tot 5.000 euro gratis overboeken naar andere Way2Pay gebruikers. Dit kunnen consumenten zijn of bedrijven. Gebruikers kunnen elkaar 24 uur per dag geld sturen met de snelheid en het gemak van een e-mailbericht. De transacties gaan zelf uiteraard niet via e-mail en de wachtwoordtransacties zijn gecodeerd. Van alle transacties ontvangen de gebruikers een bevestiging per e-mail. (Bron: Telecom Paper) Betalen op internet Bij internet horen nieuwe, snellere, manier van betalen. Die komen er dan ook, iets te veel zelfs wellicht. Op zich zijn de meeste methoden eenvoudig als je ze eenmaal kent, maar het zijn er zo veel. Nederlanders kochten in de eerste zes maanden van 2003 voor 575 miljoen euro via internet, een toename van 36 procent vergeleken met het jaar ervoor. Dat bleek uit onderzoek van Thuiswinkel.org en Blauw Research. Binnenkort komen jaarcijfers, met naar verwachting zo’n 1,3 miljard aan online bestedingen. Zo snel als je een artikel in het boodschappenwagentje legt, zo langzaam verloopt vervolgens vaak de internetbetaling. Ook al is dat schijn, velen haken nog voor het betalen af en lopen met een lege wagen langs de virtuele kassa. Oude methoden overheersen: momenteel wordt in Nederland het merendeel van de aankopen via internet betaald via traditionele methoden als de acceptgiro (31 %), creditcard (22 %) en eenmalige machtiging (12 %), de gewone

PRAKTISCHE DIENSTEN overschrijving (8 %) en onder rembours (8 %). Dat blijkt uit dit bericht van Thuiswinkel.org op grond van een steekproef. Regelgeving Echt digitaal geld is nog nauwelijks in gebruik, hoewel er steeds meer soorten elektronisch geld op de markt komen. Dit staat overigens op gespannen voet met bestaande wetgeving voor geldinstellingen. De Europese Commissie buigt zich daar nog over. Ook de Nederlandse overheid maakt zich zorgen. Eind januari 2004 concludeerde het ministerie van Economische Zaken nog dat de markt voor elektronisch betalen te versnipperd is en (daardoor) te langzaam groeit. De drempel moet omlaag. Volgens brancheclub Thuiswinkel.org moeten beheerders van betaalsystemen werken aan standaardisatie en hun systemen wederzijds openstellen voor gebruik. Way2Pay van ING Bankverzekeraar ING lanceerde in mei 2003 zijn e-mailbetaaldienst Way2Pay. Bij deze dienst fungeert het e-mailadres als rekeningnummer waar derden geld naar over kunnen maken via de Way2pay-site. In een beveiligde omgeving op de site kun je het e-mailadres direct koppelen aan elke bank- of girorekening. Alvorens de dienst te kunnen gebruiken, dient men zich te registreren. Na de registratie controleert ING de echtheid van de gegevens die zijn achtergelaten. Mede als gevolg van een reclamecampagne met ING-dochter Postbank is Way2Pay reeds betrekkelijk bekend. Circa 200 internetwinkels geven aan Way2pay-betalingen te kunnen verwerken. Onder hen bevinden zich Bruna, Dynabyte, Kaartenhuis.nl en Ticketservice. Ook werkt Way2Pay intensief samen met Marktplaats.nl, de advertentiesite. Via de samenwerking met de drukbezochte prikbordsite hoopt Way2pay snel naamsbekendheid te krijgen en het praktisch nut van elektronische betalingen aan te tonen. Het gebruik van de dienst is gratis, tenzij de portemonneebeheerder een

bedrijf of webwinkel is die maandelijks grotere geldvolumes verwerkt. In die situaties int Way2Pay bijna 3 procent van het ontvangen bedrag. Geld op een Way2Pay-rekening kun je kosteloos en direct overboeken naar elke bank- of girorekening, en andersom. Dus het aanhouden van een (hoog) saldo op de rekening is geen vereiste om de dienst te kunnen gebruiken. Alle betaalhandelingen dienen verricht te worden via de site van Way2Pay. Op die wijze kan het ING-bedrijf de veiligheid garanderen. (Bron: www.planet.nl, dinsdag 23 maart 2004 )

HetHuishoudBoekje.nl HetHuishoudBoekje.nl geeft moeiteloos, snel en duidelijk inzicht in inkomsten en uitgaven in het huishouden. Geen verrassingen meer! Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

SKR-regeling Skillsoft Actief sinds juni 2003 www.hethuishoudboekje.nl

Met HetHuishoudBoekje.nl kunnen consumenten online een actueel overzicht van hun inkomsten en uitgaven creëren en deze vergelijken met het bestedingspatroon van andere consumenten. HetHuishoudBoekje.nl is interessant voor iedereen die zijn financiën eens overzichtelijk in kaart wil brengen. Het struikelblok bij HetHuishoudBoekje.nl was de veiligheid van de site. Hiervoor heeft Skillsoft een uniek beveiligingsprotocol ontwikkeld waardoor het onmogelijk is dat gevoelige gegevens op straat komen te liggen. Dit heeft alles te maken met de manier en de locatie waar gegevens worden vastgelegd.

61

PRAKTISCHE DIENSTEN HomeGenie Over deze dienst van Shell kan geen openheid van zaken worden gegeven omdat met de dienstaanbieder een geheimhoudingsverklaring is gesloten.

62

SUPERSNEL DRAADLOOS INTERNET IN BINNENSTAD EINDHOVEN Eindhoven, 18 september 2003 - Kenniswijk en WinQ introduceren samen een draadloos internet-netwerk in de binnenstad van Eindhoven. Het unieke aan dit Wi-Fi-netwerk in Eindhoven is dat het gekoppeld is aan een glasvezelverbinding en dus zeer hoge internet-snelheden kan bieden. Iedereen met een laptop of PDA die is voorzien van een Wi-Fikaart, kan vanaf vandaag dit supersnelle draadloos internet gebruiken in de binnenstad van Eindhoven. Het project is gestart in het kader van een test die moet uitwijzen hoe groot de behoefte aan een dergelijk netwerk is en hoe de gebruikers het netwerk ervaren.

i3D Virtual Reality in Kenniswijk: interactieve diensten op basis van 3D-werelden. Subsidie: Sleutelprojectenregeling Aanbieders: Cebra BV. en Cyclomedia BV in samenwerking met Kenniswijk BV Status: Gestart in juli 2003. In ontwikkeling Website: In ontwikkeling

In het i3D-project wordt een platform ontwikkeld waarmee diensten op basis van 3D-omgevingen gecreëerd kunnen worden. Bij (stede)bouwkundige toepassingen worden de virtuele werelden afgeleid van de bestaande bebouwde omgeving. Door gebruik te maken van het fotomateriaal van Cyclomedia kan dat erg efficiënt gebeuren. Daarnaast kan zo’n virtuele wereld worden opgebouwd uit ontwerpschetsen, CAD/ CAM-informatie van architecten, en uit andere al dan niet denkbeeldige digitale objecten. Ideaal voor sites over bijvoorbeeld nieuwbouwtrajecten, infrastructuurplannen, interieurontwerp, architectuur, enzovoort. Voor het platform wordt gebruikgemaakt van de innovatieve Virtuocitytechnologie die door Cebra is ontwikkeld. Deze technologie maakt het mogelijk dat meerdere bezoekers tegelijk via internet met een standaardbrowser door dezelfde wereld kunnen navigeren, kunnen communiceren met andere bezoekers, informatie kunnen vinden en achterlaten, en activiteiten kunnen uitvoeren. Een Virtuocity-toepassing stelt lage systeemeisen aan de computer van de gebruiker, maar vergt wel een redelijk snelle internetverbinding (minimaal kabel of ADSL). CycloMedia beschikt over auto’s waarbij een ‘fish-eye camera’ op het dak is gemonteerd. Terwijl deze auto’s rustig door de straten rijden, wordt ongeveer elke 20 meter gestopt en een digitale 360-graden foto gemaakt. Vervolgens worden de beelden (Cyclorama’s) opgeslagen in

PRAKTISCHE DIENSTEN de zogenaamde ‘Optische Basisregistratie Nederland’, waarna deze in allerlei toepassingen gebruikt kunnen worden. De fotodatabase van CycloMedia wordt in het kader van het i3D-project ook in 2D via internet toegankelijk gemaakt zodat (panorama)foto’s van gebouwen, straten en buurten opgevraagd, bekeken en besteld kunnen worden. Ook kan dit in websites van derden toegepast worden, wat bijvoorbeeld interessant kan zijn voor makelaars, toeristenattracties, reisbureaus, et cetera. In het project wordt Virtuocity zoveel mogelijk geïntegreerd met de Kenniswijk-portal. De eerste dienst die gebruikmaakt van dit platform wordt ontwikkeld door de gemeente Helmond in het kader van een Kenniswijk-project. Interactieve virtual-realitytoepassingen maken bij uitstek gebruik van breedbandige communicatienetwerken. Dat geldt overigens ook voor de toepassing van de Cyclorama’s met hun hoge beeldkwaliteit. Het i3Dproject past dus uitstekend in Kenniswijk.

3D Helmond Virtueel wandelen door de Binnenstad van Helmond: een nieuwe manier van bevorderen van betrokkenheid en inspraak bij wijkvernieuwing, gebruikmakend van 3D-technologie. Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling Gemeente Helmond Gestart in januari 2004, gereed september 2004 www.binnenstadhelmond.nl

Het eerste project dat op basis van het i3D-platform wordt uitgevoerd is 3D Binnenstad Helmond. Met 3D Helmond kan iedereen thuis via internet de wijk Binnenstad virtueel bezoeken en nu al bekijken hoe deze

wijk er na alle vernieuwingen uit zal gaan zien. Het enige dat nodig is, is een internetverbinding via kabel of ADSL. De beelden zijn zo realistisch dat je er bijna de wind hoort waaien en de zon voelt schijnen. Op de site kan men ook chatten met andere bezoekers, discussiëren in het forum, meedoen aan opiniepeilingen of een rondleiding volgen. De virtuele wijk start met de buurt Zonnekwartier en wordt daarna nog uitgebreid met de buurt Vossenberg, de Heistraat en het Wijkhuis-Brede School.

HCChulp Het loket voor het antwoord op alle vragen over pc’s, internet en randapparatuur. Professioneel systeembeheer voor niet professionele gebruikers! Subsidie: Interactieve-breedbanddienstenregeling Aanbieder: PreWorX Solutions BV in samenwerking met HCC, de vereniging van computergebruikers Status: Gestart in december 2003, in ontwikkeling Website: www.hcchulp.nl In 2003 had, aldus cijfers van het CBS, 69% van de Nederlandse huishoudens beschikking over een pc. Dit aantal groeit nog steeds. De steeds gebruiksvriendelijkere besturingssystemen zorgen er dan ook voor dat de consument minimale kennis nodig heeft om het apparaat te gebruiken. De keerzijde van dit verhaal is dat het beheervraagstuk ingewikkelder is geworden; er zit nu minder kennis achter een intern complexer apparaat.

63

PRAKTISCHE DIENSTEN Bij problemen weet de gemiddelde computergebruiker niet waar hij of zij de oplossing moet zoeken. Bovendien wordt men vaak van het kastje naar de muur gestuurd. De helft van alle gebruikers benadert bij computerproblemen vrienden of familie. Uit het onderzoek blijkt dat het dan één tot twee weken duurt, voordat het probleem is opgelost. En soms weten ook vrienden of familie de oplossing niet meer. Er bestaat dus vanuit pc-gebruikers een duidelijke vraag naar professionele en betrouwbare support, die direct beschikbaar is.

64

HCChulp is een dienst van PreWorX Solutions BV en HCC, de vereniging van computergebruikers. PreWorX Solutions maakt al jaren remote-beheersoftware voor de zakelijke markt. HCC, een vereniging met ruim 200.000 leden, kent de problemen van pcen internetgebruikers uit ervaring. De helpdesk van HCCnet, de internetprovider van HCC is in januari 2004 uitgeroepen tot een van de beste van Nederland. Met een nieuw en innovatief softwarepakket (Internet Maintenance Provider) maakt PreWorX Solutions het mogelijk voor HCC om als eerste, naast telefonische en online ondersteuning, gedegen (remote) ondersteuning aan te bieden aan haar klanten. In Kenniswijk wordt een pilot uitgevoerd, die als bèta-test voor de ontwikkelde software en diensten zal dienen. Een abonnement op HCChulp bestaat uit online zelfhulp, professionele telefonische ondersteuning en remote ondersteuning door middel van de PreWorX-software. Ook een onderdeel van het pakket is een Internet Explorer toolbar. Deze toolbar maakt het mogelijk voor de gebruiker om zelf pc-problemen op te lossen met een verbindingshealer, diagnosefunctionaliteit en lokaal/online beschikbare FAQ. Met deze in Internet Explorer geïntegreerde toolbar kan de consument heel eenvoudig een back-up van eerdere netwerkinstellingen terugzetten of

een verbindingstest uitvoeren waarmee op een eenvoudige en visuele manier wordt getoond waar het probleem ontstaat. Resultaat is dat de problemen van gebruikers snel en direct kunnen worden opgelost. Mocht er een probleem zijn dat niet op afstand kan worden opgelost, bijvoorbeeld een kapotte harde schijf, dan kan een abonnee gebruik maken van Thuishulp. Er komt dan een monteur aan huis om het probleem te verhelpen. Een grote meerderheid van de Nederlandse huishoudens beschikt over een computer met internetaansluiting. Van alle computerbezitters met een internetaansluiting heeft een derde het afgelopen jaar computerproblemen gehad die zij niet zelf hebben kunnen oplossen. Dit blijkt uit een recent onderzoek van HCC.

CareFreePC Alles wat je nodig hebt voor internet, e-mail en het werken met documenten en foto’s. CareFreePC: direct aan de slag; gebruiksvriendelijk, compleet, veilig en betaalbaar! Subsidie: Aanbieder: Status: Website:

Interactieve-breedbanddienstenregeling EduSupport B.V. Gestart in januari 2004, in ontwikkeling www.edusupport.nl

Het is algemeen bekend dat pc’s de neiging hebben te crashen wanneer men veel of gecompliceerde software installeert. Tevens moet een typische computergebruiker constant updates, upgrades en antivirushandelingen verrichten om het systeem werkend te houden. Hierdoor geven veel mensen op. Ouderen beginnen vaak niet eens, omdat een installatieproces voor hen te ingewikkeld is. Om gebruik te maken van CareFreePC hoeft de gebruiker thuis geen software

PRAKTISCHE DIENSTEN meer te installeren, beheren of vervangen. Het enige wat nodig is, is een breedbandverbinding, browser (televisie of computer) en een gebruikersaccount. CareFreePC doet de rest.

KENNISWIJK INTERNATIONAAL!

CareFreePC biedt een centraal platform waarop tal van applicaties beschikbaar zijn voor decentrale gebruikers. Het centraal aangeboden platform bestaat uit krachtige servers die door EduSupport zijn ingericht en worden beheerd. Binnen het platform is een administratie aangebracht waarin de users en hun autorisatieniveau vastliggen. Een beheerder kan deze gegevens aanvullen, wijzigen of verwijderen. Het platform bestaat uit een Linux en een Windows omgeving. Op deze wijze kunnen bijna alle open- en closed-source-pakketten eenvoudig worden aangeboden.

Wie, wat, waarom? Kenniswijk BV is samen met de TU/e en een aantal Europese partners het project VisionAIR gestart. Doel is om te voorkomen dat voor iedere dienst een apart kastje in de meterkast moet worden geplaatst. De VisionAIR-partners ontwikkelen een gestandaardiseerd platform voor de distributie van basisdiensten als internet, televisie en radio naar consumenten. De gezamenlijke uitdaging is om deze diensten, maar ook andere ‘huisbesturingsdiensten’, als het bedienen van elektriciteit of verwarming op afstand, via één infrastructuur aan te bieden. Kenniswijk werkt hiervoor samen met de Technische Universiteit Eindhoven. De andere deelnemende partners komen uit Italië (Technopolis Csata, Bari), Duitsland (BIBA Universiteit Bremen) en Griekenland (Cable Link, Maroussi/Athene). Daarnaast participeren Sagem, Temagon, Alcatel, InAccess en Anco.

Decentrale gebruikers zijn in staat om door middel van een breedbandverbinding contact maken met het centrale menu. In dit menu kan een gebruiker aangeven van welke dienst men gebruik wil maken. Men kan kiezen uit een viertal hoofdmenu’s: 1) 2) 3) 4)

administratieve handelingen verrichten; communiceren met vrienden, kennissen of werkgroepen; leren werken met programma’s/educatie; werken met software, zoals Word Processing, spreadsheets en presenteerprogramma’s.

CareFreePC is onder te verdelen in twee services: een basisplatform dat bestaat uit een set basisdiensten die voor iedereen met een standaardabonnement toegankelijk zijn en optionele diensten waarvoor extra betaald moet worden. Dit zijn met name entertainmentdiensten of maatwerkdiensten.

VisionAIR: één kabel in huis voor alle apparaten

Laboratorium en praktijktesten Om te onderzoeken wat ervoor nodig is dit speciale apparaat te ontwikkelen, heeft het VisionAIR-projectteam in vier landen testgroepen samengesteld die deze behoeften verzamelen. De resultaten worden gebruikt in de ontwikkeling van de eerste versies. Na het testen in een laboratoriumomgeving worden de kastjes bij een aantal personen thuis getest. In deze praktijksituatie wil VisionAIR met consumenten bekijken of het apparaat op de juiste wijze is ontwikkeld en ontdekken hoe mensen in hun dagelijks leven reageren op de mogelijkheden. Kenniswijk-omgeving Kenniswijk zet haar speciale netwerk in de Vlinderbuurt en de Cederlaan van Eindhoven in. Hier zijn 90 huishoudens aangesloten op glasvezel voor hun internetverbinding. De bewoners van deze buurten worden

65

PRAKTISCHE DIENSTEN namelijk direct ingeschakeld bij de experimenten. Zij denken mee in mogelijke toepassingsgebieden binnenshuis en testen de prototypen. Hiermee is Kenniswijk het Flagship-project van VisionAIR omdat Kenniswijk ver vooruit loopt op de rest. Eerste ervaringen Opvallend is dat de wetgeving per land bepalend is voor de inrichting van de technologie, waardoor diverse onderlinge verschillen vastgesteld zijn. Zo is er ook sprake van verschillende infrastructuren. In Nederland is MPEG2 en 5 Mb/s mogelijk, terwijl in Bari (Italië) MPEG4 (nog geen marktstandaard) gebruikt moet worden, omdat er bandbreedten tot maximaal 1,5 Mb/s beschikbaar zijn. Daarnaast is opvallend dat in de Zuidelijke landen gemeenten een initiërende rol op zich nemen, terwijl in het Noorden de commerciële partijen veelal het initiatief nemen.

66

VisionAIR is onderdeel van het 5de Kaderprogramma van de Europese Unie. Het project loopt van 1 augustus 2002 tot en met 31 juli 2005. Momenteel bevindt het project zich in de laboratoriumfase en worden consumententrials en businessplannen voorbereid.

PRAKTISCHE DIENSTEN

67

NAWOORD Na lezing van deze publicatie zult u waarschijnlijk – net als ik – onder de indruk zijn van de (praktische) expertise die de afgelopen twee jaar opgedaan is door de dienstaanbieders en medewerkers van Kenniswijk BV. Het behoeft daarom weinig onderbouwing waarom het Kenniswijkproject van grote waarde is voor innovatief Nederland. Met name de afgelopen maanden is een periode aangebroken waarin de innovatieve ontwikkelingstrajecten tot bloei zijn gekomen. Dit blijkt uit het scala aan diensten dat in Kenniswijk wordt aangeboden en ontwikkeld. In het Kenniswijk Bezoekerscentrum in hartje Eindhoven kunnen we daarom bijna wekelijks een nieuwe dienst ‘powered by Kenniswijk’ aan de bezoekers demonstreren.

68

Ook op het gebied van infrastructuur wordt geoogst: behalve Nuenen (7.500) hebben nu ook Eindhoven (6.500) en Helmond (8.000) aangekondigd een glasvezelnetwerk met fiber-to-the-home te gaan realiseren voor het einde van 2005. De voorbereidingen in het Kenniswijk-gebied om een experimenteeromgeving te creëren lijken kortom hun vruchten af te werpen. Stap-voor-stap bereikt Kenniswijk de beoogde representatieve schaalgrootte met een omgeving die zowel nationaal als internationaal geen evenknie kent: een omgeving waar daadwerkelijk onderzocht kan worden welke impact breedbanddiensten en –infrastructuren op het dagelijks leven hebben en waar overheid en bedrijfsleven kunnen testen hoe hun toekomstige doelstellingen gerealiseerd kunnen worden.

We beseffen ons dat nieuwe diensten grotendeels via bestaande technologieën beschikbaar komen voor consumenten. Op termijn zullen de verwachtingspatronen van deze consumenten echter steeds verder worden opgeschroefd, waardoor de vraag naar robuustere oplossingen zal toenemen. Daarom is het zo belangrijk om te blijven innoveren rondom glasvezelinfrastructuur en bijbehorende diensten om uiteindelijk sneller en efficiënter de toekomst tegemoet kunnen treden. Henk Koning Directeur Kenniswijk BV

COLOFON September 2004 Met dank aan: • •

Ministerie van Economische Zaken, Directoraat-generaal Telecommunicatie en Post Telecom Paper.com

Drukwerk: Albani BV, Den Haag Opmaak: Winkelman en Van Hessen, Den Haag Oplage: 2.500 exemplaren www.kenniswijk.nl Kenniswijk BV Den Dolech 2, Laplace 0.22 Postbus 489 5600 AL Eindhoven T +31 (0)40 237 96 00 F +31 (0)40 237 96 01 E [email protected]

69

70

OOK EEN IDEE? WIJ FINANCIEREN MEE! Een goed innovatief projectidee ontstaat niet altijd tijdens daarvoor georganiseerde brainstormsessies of belangrijke ICT-congressen. Juist onder de douche of in de kroeg komen vaak goede ideeën bovendrijven. Ideeën die daadwerkelijk resulteren in projectplannen kunnen rekenen op ondersteuning vanuit Kenniswijk BV. Past uw idee niet op onderstaand viltje? Kijk dan op www.kenniswijk.nl en klik op diensten of stuur een e-mail naar [email protected]

71

72

Aan de inhoud kunnen geen rechten ontleend worden.

www.kenniswijk.nl september 2004