Kroniek. kleinzoon Gerrit Rietveld: Onze gelijkenis viel me opeens op toen ik in een spiegel keek, terwijl ik op de achtergrond een poster van hem zag

Kroniek

magazine voor DELA-leden jaargang 58, voorjaar 2008

de appel & de boom Egbert over zijn opa Gerrit Rietveld Anne van der Meiden over nieuwe rituelen de dood in beeld Uitvaart Museum geopend

kleinzoon Gerrit Rietveld: ‘Onze gelijkenis viel me opeens op toen ik in een spiegel keek, terwijl ik op de achtergrond een poster van hem zag’ 1

inhoud DELA Kroniek jaargang 58 voorjaar 2008

27 4

kort nieuws

13

eigen wensen verzekerd

6

de appel & de boom Egbert Rietveld over zijn opa Gerrit Rietveld

14

kids

16

bijzondere vorm van opbaren

erfgoed

17

complete hulp na de uitvaart

Anne van der Meiden over nieuwe rituelen

18

de dood in beeld Uitvaart Museum geopend

20

lezersaanbiedingen

9 10

12 2

het roer om

6

Egbert Rietveld: ‘Hij dacht al in machines die er nog niet waren’

een kippenvel moment

geen verrassingen

12

13

‘een kippenvel moment’

eigen wensen verzekerd

21

een persoonlijke uitvaart zonder verrassingen achteraf

22

Stichting DELA Fonds

25

reacties op wijzigingen pakket

26

puzzelen voor het goede doel

27

het roer om Caroline Fossum startte praktijk in Frankrijk

Op weg naar onze wintersportbestemming werd ik gebeld over een tv-programma waarin grote uitvaartverzekeraars, waaronder DELA, het moesten ontgelden. Wat betreft DELA ging het om een ongelofelijke verdraaiing van feiten. Toch is het nooit fijn als jouw organisatie zo in het nieuws komt. Mijn kinderen zagen mijn verontwaardiging en werden nieuwsgierig. Mijn korte uitleg vonden ze heel duidelijk, maar waarom begrijpen anderen dat dan niet? Een goede vraag natuurlijk. Het antwoord is dat wij het beter moeten uitleggen, maar ook dat we moeten voorkomen dat andere partijen met de waarheid aan de haal kunnen gaan. Waar heb ik het over? DELA zou te weinig vergoeden wanneer nabestaanden een lokale uitvaartondernemer kiezen. Ik vertelde mijn kinderen dat onze oprichters een vereniging oprichtten die zélf voor haar leden de uitvaart verzorgt en daarbij zoveel mogelijk inkoopvoordelen realiseert zonder dat er winst gemaakt moet worden. Naast onze natura uitvaartverzekering, waarbij DELA de basisvoorzieningen van een uitvaart voor haar leden regelt, ongeacht de kosten ervan, zorgen wij voor een persoonlijke invulling van die uitvaart tegen zo laag mogelijke kosten. Dit kan een lokale uitvaartondernemer niet bieden. Het resultaat? Een veel duurdere uitvaart. Als nabestaanden toch kiezen voor een lokale (commerciële) uitvaartondernemer, dan is dat uiteraard prima. DELA vergoedt dan de waarde van de naturaverzekering, zodat de andere leden van DELA niet worden benadeeld. Dat is immers het meest eerlijk voor alle leden van onze vereniging. Goede uitvaartondernemers wijzen nabestaanden vooraf op het risico van bijbetalingen. Dat voorkomt teleurstellingen. In dergelijke gevallen verloopt de afwikkeling doorgaans zonder problemen. Helaas verzaken teveel ondernemingen hun informatieplicht en vertellen nabestaanden ‘dat ze dat met die polis later wel zullen regelen’. Dat zou niet moeten mogen. Daarom gaan wij met andere uitvaartverzekeraars en -ondernemingen werken aan een protocol om nabestaanden beter voor te lichten over uitvaartkosten. Met de nodige strijdbaarheid die u van DELA mag verwachten, proberen wij de ‘misstanden’ vanwege onvoldoende transparantie aan te pakken. Edzo Doeve, Algemeen Directeur 3

kort nieuws In deze rubriek houden wij u op de hoogte van allerlei DELA-zaken.

gewenst is. In Nederland zijn avondcrematies met deze invulling uniek. Voor meer informatie belt u met de DELA Uitvaartinformatielijn op 040 260 14 50.

schoonheid en herinnering verenigd Het levend houden van herinneringen: dat veel mensen daar behoefte aan hebben, blijkt wel uit de groeiende vraag naar herinneringsproducten. DELA biedt al jaren herinneringssieraden aan, maar startte onlangs met een eigen huiscollectie. Enerzijds om hoogwaardige producten te bieden, anderzijds om een zo laag mogelijke prijs te garanderen. Een extra voordeel is dat sieraden uit de huiscollectie direct uit voorraad leverbaar zijn. Bent u benieuwd naar het assortiment? Neemt u dan contact op met de DELA Uitvaartinformatielijn op 040 260 14 50.

resultaten 2007 DELA heeft wederom een mooi jaar achter de rug. Wij kunnen onze jaarcijfers pas bekend maken nadat de Algemene Vergadering hier toestemming voor geeft. Deze vergadering vindt 24 mei plaats. Wel kunnen wij u alvast vertellen dat DELA zowel op het gebied van uitvaartverzekering als op het gebied van uitvaartverzorging is gegroeid en dat onze reserves verder versterkt zijn. Daardoor blijven de premies laag en blijven wij een royaal pakket dienstverlening tegen lage kosten aanbieden. Precies datgene wat de oprichters van ‘Draagt Elkanders Lasten’ 70 jaar geleden voor ogen hadden. Trots zijn wij ook op het feit dat nabestaanden in 2007 opnieuw onze persoonlijke dienstverlening met ruim een 9 waardeerden.

avondcrematies In alle rust op persoonlijke wijze afscheid nemen is wat elke nabestaande wil. DELA vindt het belangrijk dat ze daarbij alle mogelijkheden hebben dit te doen op het moment dat zij dat wensen. Daarom is het voortaan mogelijk om in de eigen crematoria van DELA een avondcrematie te houden. Dit avondarrangement bestaat uit een ontvangst met mogelijkheid tot bijvoorbeeld een buffet, de auladienst, de crematie en een condoleance met een hapje en drankje. Daarbij beslissen nabestaanden zelf hoeveel tijd voor elk onderdeel

4

nieuwe directeur DELA Uitvaartverzorging Vorig jaar trad Joris Huizinga (45) in dienst als directeur van DELA Uitvaartverzorging. DELA is blij met zijn komst vanwege zijn brede achtergrond en ervaring met vernieuwingsprocessen. Zijn brede maatschappelijke oriëntatie geeft nieuwe impulsen aan de verdere ontwikkeling van DELA. Joris Huizinga: ‘Ik ben trots om bij Nederlands grootste uitvaartorganisatie en tevens marktleider te werken. DELA is innovatief, een voorbeeld is de nazorgdienstverlening, iets wat ik zelf ook hoog in het vaandel heb staan. Maar ook de nieuwe kleurrijke crematoria en uitvaartcentra laten zien dat ik nu bij een organisatie werk die niet stil zit. DELA kijkt vooruit en dat past bij mij.’

gemeenten willen niet Daar waar de overheid via wetten, regels en toezicht burgers en bedrijven dwingt tot openheid van zaken, laat diezelfde overheid het afweten wanneer zij zelf wordt aangesproken op onduidelijkheid van de tarieven op het begraven. Terwijl mensen juist tijdens de meest kwetsbare periodes van hun leven beschermd zouden moeten worden. In de praktijk leidt dat tot enorme prijsverschillen tussen gemeenten, variërend van een paar honderd tot vele duizenden euro’s voor een graf. In het rapport ‘bodemprijzen’ heeft DELA de overheid vorig jaar wederom gevraagd hieromtrent open te zijn en duidelijkheid te verschaffen. Tevens heeft DELA aangeboden om samen te komen tot een goede vergelijking in de opbouw van de tarieven. Slechts één gemeente heeft positief gereageerd.

zó wil ik het graag Om het afscheid te laten aansluiten bij de manier van leven, kan iedereen persoonlijke wensen kenbaar maken. Dat kan schriftelijk of digitaal met behulp van het uitvaartkompas. In het persoonlijk uitvaartkompas kunt u aangeven wat de wensen zijn met betrekking tot de uitvaart. Dit kompas dient als leidraad voor het regelen van de uitvaart. Als u uw wensen rechtsgeldig wilt vastleggen dan moet u deze eigenhandig uitschrijven (niet typen). Vervolgens zet u de datum en uw handtekening eronder. U maakt dan een zogeheten codicil. Bij DELA kunt u uw persoonlijke uitvaartwensen schriftelijk en digitaal vastleggen. Ga naar www.dela.nl voor meer informatie over het uitvaartkompas van DELA, zó wil ik het graag.

een stapje terug… en twee vooruit! Wij zijn trots op de grenzeloze inzet van onze meiden om hun Olympische droom waar te maken. Dat is waar je bij topsport voor gaat. Hun ‘road to Beijing’ voerde de meiden langs allerlei emoties: zowel euforie en opluchting, als teleurstelling en boosheid. Ondanks dat zij niet geplaatst zijn, vinden wij hun prestatie podiumwaardig en een onvergetelijke herinnering. En zoals dat bij ons past zijn we er straks ook ná de Spelen. Daar ligt de ambitie om door te gaan, de draad weer op te pakken in een sport waarin je alleen sámen kunt winnen. Precies het ‘voor elkaar’ waar DELA voor staat. www.roadtobeijing.nl 5

de appel & de boom Kleinkinderen vertellen over hun beroemde grootouders.

‘Zijn stem, ook die is mij bijgebleven. Hij had een heel warme, wat hoge stem, die ik jaren later weer terughoorde in het museum.’ 6

‘Hij dacht al in machines die er nog niet waren’ Egbert Rietveld bewaakt erfgoed van zijn grootvader Zijn handjes worden door zijn moeder in een stempelkussen gedrukt, voor een boekje dat opa Rietveld zou krijgen voor zijn 75e verjaardag. Het is één van de eerste herinneringen van Egbert Rietveld (47), het jongste kleinkind van Gerrit Rietveld, aan zijn grootvader. ‘Qua uiterlijk ben ik bijna een kopie van hem.’

‘Mijn vader was uitvinder en had een unieke fabriek. Als kind leefde ik zo’n beetje in die fabriek. Ik weet nog dat daar een tweede ‘aluminium chair’ gemaakt werd door een medewerker van mijn vader, Dries van der Belt, onder toeziend oog van mijn grootvader. De eerste aluminium stoel was vele jaren daarvoor gemaakt door mijn oom Wim, uit de vleugel van een neergestort vliegtuig. Vooral het popnagelen met de poptang staat me nog goed bij; dat vond ik altijd zo’n leuk geluid.’ Aan het woord is Egbert Rietveld, het kleinkind van Gerrit Thomas Rietveld. De meubelmaker, ontwerper en architect overleed op 25 juni 1964 op 76-jarige leeftijd. Egbert was toen drie jaar oud, dus heel veel herinneringen heeft hij niet aan zijn beroemde opa. ‘Ik weet nog dat ik aan de rand van de vijver zat met mijn voetjes in het water en dan het grasveld over rende als ik de Ford Taunus van mijn opa zag aankomen. Een viezige kleur geel had zijn auto. Ik herinner me dat ik een

dubbeltje van hem kreeg om een kauwgombal te gaan halen. Van zijn 75e verjaardag weet ik nog dat ik op het achterste wagonnetje stond van zo’n pretparktreintje, heel eng vond ik dat. En zijn stem, ook die is mij bijgebleven. Hij had een heel warme, wat hoge stem, die ik jaren later weer terughoorde in een museum’.

uren puzzelen In 1972 werd de familie Rietveld benaderd door meubelfabrikant Cassina. Zij waren bezig met een nieuwe meubellijn waarin ontwerpen van meesters opnieuw in productie gebracht worden. In eerste instantie kregen zij het alleenrecht om de ontwerpen van Rietveld opnieuw uit te brengen. Egbert: ‘Als elfjarig jongetje was ik mee naar de fabriek in Milaan. Toen was er discussie over de uitvoering: moest de Zig Zag-stoel in elkaar geschroefd worden, zoals mijn opa dat destijds deed, of is plakken beter? Toen zei ik al: je moet 7

geen dingen doen die onzin zijn.’ Met die instelling sluit Egbert aan bij het karakter van Gerrit Rietveld: hij probeerde dingen zo gemakkelijk mogelijk te maken. ‘Hij dacht al in machines terwijl die er toen nog niet waren, was heel modern in zijn opvattingen.’ In die lijn proberen Egbert en zijn achterneef Ries Seijler Rietvelds erfgoed verder voort te laten leven. Precies veertig jaar na zijn dood, op 25 juni 2004, richtten zij het bedrijf Rietveld by Rietveld op. ‘Cassina brengt maar vijf van de door hem ontworpen meubels uit. De bekende Rood-Blauwe stoel uit 1918, de Zig Zag-stoel, het Divantafeltje, de gestoffeerde Leunstoel en de bank Utrecht. Terwijl het oeuvre van mijn opa véél omvangrijker is. Wij willen zijn gedachtegoed graag verder verspreiden.’ In eerste instantie probeerde de Stichting Auteursrechten Rietveld zijn meubels door andere meubelmakers te laten maken, maar dat bleek geen succes. ‘Uiteindelijk verzuchtte ik ‘dan doe ik het nog liever zelf’, waarop Ries serieus voorstelde het dan met z’n tweeën te gaan doen. Zo gingen we van start.’

tegemoet komen aan die verwachtingen. Het moet recht zijn, vormvast. Om dat te bereiken, gebruiken we kunststof en roestvrij staal in plaats van triplex en staal. Ik weet zeker dat Gerrit Rietveld dat ook gedaan had, als hij die keuze had gehad.’ Zeven modellen zijn nu wereldwijd verkrijgbaar via Rietveld by Rietveld. En als het aan Egbert ligt, is dat nog maar het begin. ‘Bij de Kratstoel junior hoort nog een tafeltje. En verder ben ik bezig met de Tuinbank, een ontwerp uit 1936.’

geen krullenjongen Qua uiterlijk lijkt Egbert op zijn opa. ‘Die gelijkenis viel me opeens op toen ik in een spiegel keek, terwijl ik op de achtergrond een poster van hem zag. We hebben dezelfde haarlijn.’ Een andere overeenkomst is dyslexie; zowel Egbert als zijn zoon hebben last van die erfenis. ‘Het is erfelijk in de mannelijke lijn en het blijft lastig. Gerrit Rietveld wilde ontwerper of architect worden, maar moest de meubelmakerij overnemen van zijn vader. Hij wilde absoluut geen ‘krullenjongen’ worden, dat stomme gekrul vond hij helemaal niks. Hij dreef mijn oma tot wanhoop toen hij alle krullen van het harmonium liet afzagen en rood schilderen. Mijn opa was een milde man, maar als hij echt vond dat iets op een bepaalde manier moest gebeuren, gebeurde dat ook.’ Een ander voorbeeld daarvan is zijn woning in Utrecht. ‘Hij woonde op het Vreeburg boven de bioscoop, in één grote ruimte zonder muren. Hij kon zich daar niet inschrijven, dus officieel woonde hij op de Oudegracht.’ Egbert: ‘Ook ik woon in een licht huis zonder veel gangen, net als mijn zus Mieke. Die heeft ‘gewoon’ haar eigen huis gebouwd. We hebben allemaal het nodige geërfd van onze grootvader!’

‘Mijn opa was een milde man, maar als hij echt vond dat iets

op een bepaalde manier moest gebeuren, gebeurde dat ook.’

hedendaagse kwaliteit De twee kersverse ondernemers startten met een tocht langs musea, waarbij Egbert ontdekte dat de meubels vaak sterk van elkaar verschilden. ‘De uitvoering verschilde vaak van het ontwerp en dezelfde meubels verschilden ook onderling van elkaar. Rietveld was natuurlijk vaak afhankelijk van het materiaal waar hij mee kon werken, had het niet altijd voor het uitkiezen. En het is handwerk. Ik ben daarin wel eigenwijs; ik wil absoluut geen concessies doen in de uitvoering. Ik heb dan ook uren gepuzzeld op zijn ontwerpen en regelmatig de zaag gezet in een prototype. De ontwerpen van mijn opa zijn in de loop der jaren geïdealiseerd, dus wij moeten

8

erfgoed Dierbare bezittingen en voorwerpen waar een verhaal achter zit.

Veel mensen koesteren voorwerpen en verhalen, omdat ze herinneringen levend willen houden. Denk bijvoorbeeld aan de wandelstok waarmee opa liep (en soms mee zwaaide). Bij DELA hebben we met ons ruim 70-jarige bestaan intussen ook een heel leven en dus een historie opgebouwd. Daarmee groeide in de loop der jaren ons erfgoed. Eén van onze meest bijzondere ‘erfstukken’ hangt in het Uitvaart Museum ‘Tot Zover’ in Amsterdam. Dit erfstuk is een kostuum dat dragers van DELA tussen 1950 en midden jaren tachtig bij een uitvaart droegen. Daarbij hadden zij een speciale traditie: je droeg zwarte handschoenen als je getrouwd was, witte als dat niet zo was. Volgens Twan Derkx, medewerker van het archief bij DELA, hangt het nu op een plek die het verdient: het museum. ‘Iedere geïnteresseerde kan het nu bekijken. Bovendien kan het museum het kostuum veel beter conserveren, zodat het nog lang behouden blijft.’ Bij DELA zijn we zuinig op ons erfgoed. Gelukkig is veel bewaard gebleven. Toch willen we ons eigen historisch archief graag nog verder aanvullen. Bijvoorbeeld met polissen van vóór 1965, bonnenboekjes die tot 1963 gebruikt werden voor het betalen van de premie of jubileummateriaal zoals sigaren. Kunt u ons daarbij helpen? Neem dan contact met ons op. Dat kan via [email protected].

9

Van het planten van een boom bij geboorten tot het uitdelen van gekleurde brillen bij een uitvaart; rituelen rond belangrijke levensmomenten veranderen sterk. Predikant, publicist en emeritus hoogleraar massacommunicatie Anne van der Meiden bekijkt en becommentarieert.

10

professor Anne van der Meiden:

‘nieuwe rituelen bevestigen verbondenheid’ Als communicatiewetenschapper overziet hij de grote maatschappelijke bewegingen. Als predikant ervaart hij dagelijks de kleine gevoeligheden van de mens. En als schrijver van het boek ‘In de dood kun je niet wonen’ laat prof. dr. Anne van der Meiden zien dat hij met z’n ruim zeventig jaar, levenswijsheid met originaliteit combineert. Volgens hem worden feestelijke hoogtepunten in het leven steeds meer publiekelijk gevierd, zoals het planten van een boom bij de geboorte van een kind. Maar ook het afscheid van het leven kent nieuwe rituelen: ‘We zien met tekeningen beplakte kisten, videopresentaties, kleine cd-spelers die met het lievelingslied van de overledene hoorbaar de kist in gaan en er wordt gedanst en gezongen. Ook zijn er grote manifestaties als een bekende landgenoot zoals André Hazes overlijdt.’ Boven alles staat hierbij de persoon voorop. Anne van der Meiden vertelt het verhaal van een uitvaart waar bij de ingang van de aula een doos met verschillend gekleurde brillen stond. Vrienden, vage kennissen en bedroefde familieleden konden zo’n bril uitkiezen en op deze manier zijn of haar letterlijk en figuurlijk ‘gekleurde beeld’ van de overledene vasthouden en gelijktijdig zien hoe de beleving van de anderen was.

warme wind van verbondenheid Deze nieuwe rituelen laten zien dat ons denken over de dood en onze omgang met rouw en verlies is veranderd. ‘Het herfstgevoel rondom de dood vervaagt en maakt plaats voor een warme wind van dankbaarheid en verbondenheid. Daarbij hoort dat we zelf bepalen hoe we afscheid willen nemen’, vertelt Anne van der Meiden. Waarom de hernieuwde behoefte aan rituelen is ontstaan, daarover zegt hij: ‘Openheid. We spreken vaker en opener over het afscheid nemen. Maar ook benutten we deze bijzondere momenten om goedbewaarde geheimen te openbaren.’

bij leven ‘Wat betreft het afscheid’, vervolgt Van der Meiden, ‘vinden we het uitvoeren van rituelen tijdens de uitvaart niet meer voldoende. Mensen willen graag bij leven nog dingen zeggen en samen zaken regelen. Bovendien zoeken we tegenwoordig meer naar zinvolle rituelen dan vroeger. Waarom moeten kinderen een dankwoord spreken als vader of moeder al dood is? Waarom kan dat niet bij leven, zodat de betrokkene nog kan reageren en zelf misschien ook nog een boodschap voor tijdens de uitvaart kan schrijven?’

samen vormgeven Er zijn tal van mogelijkheden om gezamenlijk vorm te geven aan afscheid. De uitvaartverzorgers van DELA adviseren graag over passende mogelijkheden en de uitvoering hiervan. Ook helpt DELA nabestaanden de draad weer op te pakken door het bieden van hulp bij het regelen van allerlei zaken die ná de uitvaart om aandacht vragen.

Anne van der Meiden was gastspreker op het Nationaal Uitvaartcongres 2007, met het thema ‘Hang naar verbondenheid’. Van der Meiden sprak over anders kijken naar weggaan en achterblijven. DELA initieerde dit congres voor de gehele uitvaartbranche in het kader van haar 70-jarig bestaan en maatschappelijke betrokkenheid.

11

in beeld De uitvaart van Danny van Gestel.

‘een kippenvel moment’ Iedereen verdient de uitvaart die bij hem of haar past. En wie kent de overledene nu beter dan de nabestaanden? Naast ruime ervaring bieden onze uitvaartverzorgers nabestaanden daarom alle ruimte om aan te geven hoe zij de uitvaart graag vorm willen geven. Zo hielp DELA de ouders, broer en zus van de 19-jarige Danny van Gestel bij het vormgeven en regelen van zijn uitvaart: een afscheid dat bij hem paste en dat hij verdiende. Zijn vader Jacques van Gestel vertelt:

‘Op 6 oktober 2007 overleed onze zoon Danny, 19 jaar jong, geheel onverwacht. Een complete schok voor ons. Danny was zo’n bijzondere en sociale jongen. In die dagen is de enige houvast die je hebt het regelen van de uitvaart. Mijn vrouw, kinderen en ik wilden dat Danny een uitvaart zou krijgen die bij hem paste. Zo werden de rouwbrieven en bidprentjes gedrukt door de drukkerij waar Danny werkte. Als trouwe fan van voetbalclub Vitesse vond Danny’s afscheidsdienst plaats in het supportershome van Vitesse. Danny’s vrienden vormden met brandende fakkels een haag waarmee de rouwstoet onthaald werd bij het stadion. Een kippenvel moment. Heel mooi was dat veel van zijn vrienden spraken tijdens de afscheidsdienst. We waarderen het enorm dat DELA zo met ons meedacht en zaken voor ons regelde. En dat de uitvaart was zoals wij die graag voor Danny wilden.‘

12

eigen wensen verzekerd Ieder mens is bijzonder, dus waarom zou een uitvaart dan standaard moeten zijn? Deze gedachte past bij de ontwikkeling in onze samenleving om zaken persoonlijker te maken: alles is op maat te verkrijgen. Dit geldt ook

de premie inzichtelijk en vertel wat ze daarvoor krijgen. Tijdens het adviesgesprek bespreken we de wensen van een ieder persoonlijk. Eén verzekeringspolis betekent immers niet dat alle gezinsleden ook dezelfde uitvaart willen. Iedereen kan zijn eigen, persoonlijke uitvaartwensen aangeven. Uiteraard kan de polis altijd aangepast worden wanneer persoonlijke wensen veranderen.’

voor de uitvaart. Maar daardoor moet er vóór een uitvaart vaak meer geregeld worden. Terwijl het hoofd van de achterblijvers hier niet naar staat. Yvon Niemeijer is adviseur bij DELA en zit bij mensen aan tafel die hun nabestaanden liever niet met teveel praktische en financiële zorg belasten.

‘Tijdens mijn bezoek vraag ik mensen altijd eerst wat de aanleiding is voor het maken van een afspraak’, vertelt Yvon. ‘Vaak blijkt dan dat ze door een overlijden in hun nabije omgeving zelf zijn gaan nadenken over hoe zij het eigenlijk zouden willen. Dat is natuurlijk goed, al zou eigenlijk iedereen daar over na moeten denken. Maar er is vaak enige persoonlijke moed voor nodig om alles daarvoor goed te regelen. Ik help daar graag bij.’ ‘Via een wensenlijst breng ik samen met de familie in kaart wat op dit moment hun uitvaartwensen zijn, zodat de verzekering deze ook dekt en de nabestaanden daar later houvast aan hebben. Ik maak

Het DELA Uitvaartplan heeft een basisverzekering in natura. Dit betekent dat DELA de basisvoorzieningen levert, ongeacht de werkelijke kosten op dat moment. Yvon: ‘Dubbel voordeel dus. Praktische hulp enerzijds en waardevastheid anderzijds. Niet verkeerd nu de kosten in de uitvaartbranche zo hard stijgen.’ Daarnaast bevat het DELA Uitvaartplan een standaard Plusverzekering van € 500 voor diensten die niet in de basisvoorzieningen zitten, zoals videoopnames van de dienst of een rouwkaart met kleurenfoto. Veel mensen verhogen dit bedrag om meer kosten, zoals kosten van een eigen graf, te verzekeren. Zo komen nabestaanden niet voor extra kosten te staan. Soms klinkt in de pers door dat een verzekering in natura niet persoonlijk zou zijn. Yvon verzucht: ‘Wat een onzin! Dan zouden wij in Nederland meer dan 23.000 klachten per jaar ontvangen, terwijl nabestaanden onze dienstverlening juist met een negen waarderen. De adviseurs, uitvaartverzorgers én nazorgconsulenten van DELA zorgen er samen voor dat onze leden tijdens het leven zekerheid hebben, persoonlijke zorg rondom overlijden krijgen en dat nabestaanden weer door kunnen met hun leven. Dat is wat wij bedoelen met ‘voor elkaar’.’ 13

kids Maak je eigen schilderij vol herinneringen.

ontwerp je eigen kunstwerk Met kunst kun je vertellen wat je voelt. Ook jij kunt een eigen kunstwerk ontwerpen! Denk daarbij aan iemand die je lief vindt. We helpen je een stukje op weg: je ouders, familie, een vriendje, vriendinnetje of een huisdier. Knip de lijst uit en plak deze op een vel papier. Als je dat hebt gedaan, zoek je een mooie foto uit en ga je dingen bedenken die iets over die persoon vertellen. Je kunt een tekening maken, maar je kunt ook op zoek naar foto’s en plaatjes in tijdschriften en kranten. Of misschien heb je wel kleine voorwerpen of stofjes die je aan die persoon doen denken. Is je kunstwerk klaar? Zoek dan een mooie plek uit om het op te hangen. Als je er dan naar kijkt, komen er meteen allemaal leuke herinneringen naar boven.

14

✁

Hierlangs uitknippen

Tip: je mag natuurlijk ook je ouders of een familielid om hulp vragen. Zij helpen je vast bij het vinden van spulletjes of foto’s!

15

bijzondere vorm van opbaren voor iedereen mogelijk In de loop van dit jaar verandert naar verwachting de Wet op de Lijkbezorging. Vanaf dat moment wordt ‘thanatopraxie’ toegestaan. Dit is een vorm van lichte balseming die in veel andere Europese landen al langer is toegestaan. Het heeft namelijk veel voordelen. Een willekeurige uitvaartverzorger kan niet zomaar op het verzoek tot lichte balseming ingaan. Het vraagt veel specifieke vakkennis en training; komende zomer heeft slechts een handvol specialisten de opleiding afgerond. DELA vindt het belangrijk om deze dienstverlening direct na de wetswijziging aan te kunnen bieden. Daarom volgden maar liefst drie medewerkers van DELA al de zware opleiding tot ‘thanatopracteur’. Een vierde startte onlangs. Zij volgden langdurige stages in Parijs; in Nederland is het niet mogelijk om dit vak in de praktijk te leren. Rens de Peijper is één van de medewerkers van DELA die eind 2007 startte met deze opleiding.

Waarom zou iemand hier voor kiezen? ‘Na de wetswijziging is de maximale termijn waarbinnen een uitvaart moet plaatsvinden verruimd van vijf dagen naar vijf werkdagen. Vaak dus een langere periode waarin een overledene opgebaard is. Dankzij lichte balseming blijft de overledene, thuis of in één van onze (24-uurs) kamers in het uitvaartcentrum er mooier, natuurlijker uitzien en voelt bovendien niet meer koud aan. Ook verdwijnen tekenen van een eventuele ziekte. Een praktisch voordeel is dat er géén koelinstallatie nodig is.’

Zijn er ook nadelen? Hoe verschilt het van een normale balseming? ‘Bij normale balseming worden alle bacteriën in het lichaam gedood. Er komt dan geen ontbindingsproces op gang. Bij de lichte vorm worden de bacteriën in het lichaam tijdelijk ‘verdoofd’. Na tien dagen komt het natuurlijke proces weer op gang, zoals bij een lichaam dat niet gebalsemd is.’

‘Eén van de gevolgen van lichte balseming kan zowel positief als negatief uitgelegd worden. Het lichaam van de overledene blijft langer mooi, bijna levensecht. Dit bevordert het in stand houden van mooie herinneringen. Maar omdat iemand er zo levensecht uitziet, is het soms moeilijker te accepteren dat iemand er echt niet meer is. Onze uitvaartverzorgers helpen nabestaanden daarom ook altijd bij de beslissing om lichte balseming wel of niet toe te passen.’

Wordt het in Nederland nu helemaal niet toegepast? ‘In Nederland mogen alleen de leden van het Koninklijk Huis worden gebalsemd. Uitzondering zijn mensen die na overlijden vanuit Nederland naar hun thuisland teruggebracht worden. Dankzij de wetswijziging kan iedereen straks kiezen voor de lichte vorm van balseming.’ 16

En de kosten? ‘We weten nog niet precies wat het gaat kosten. Maar omdat DELA een vereniging is, kan DELA de kosten voor haar leden laag houden. We verwachten dat de kosten misschien nèt hoger zijn dan thuis opbaren met koeling.’

complete hulp na de uitvaart ‘Als de uitvaart achter de rug is, begint ’t pas.’ Een veelgehoorde opmerking die helaas maar al te vaak waar is. Na de uitvaart stuiten nabestaanden regelmatig op allerlei zaken die nog geregeld moeten worden. Terwijl ze soms niet eens weten dát ze die moeten regelen. DELA vindt dat haar leden hier niet alleen voor moeten staan.

nazorgconsulent: hulp ná de uitvaart Bij zaken als het inlichten van instanties, het afronden van bankzaken of het doen van een laatste belastingaangifte kan DELA helpen. Na de uitvaart brengt onze nazorgconsulent in kaart wat er allemaal moet gebeuren. De consulent biedt een luisterend oor en weet de weg in het doolhof van administratieve, financiële en juridische zaken. Samen met nabestaanden wordt gekeken wie welke zaken gaat regelen. Om zorg uit handen te nemen, werkt DELA met diverse, betrouwbare instanties met net zoals wij, een landelijke dekking.

Heeft u vragen over de wijze waarop de DELA-nazorgconsulent u kan ondersteunen? Bel dan tijdens kantooruren naar DELA, telefoonnummer 040 260 16 74 of ga naar www.dela.nl/nazorg. Hier vindt u ook meer informatie over de Opzegdienst en Formaat Notarissen.

cumenten en contracten verloren is gegaan. Terwijl die informatie bij de afhandeling van een nalatenschap vaak erg belangrijk is. Om nabestaanden ná de uitvaart te helpen, brengt de nazorgconsulent van DELA de persoonlijke situatie in kaart en stelt voor de notaris een basisdossier samen. Vervolgens staat de notaris de nabestaanden met raad en daad bij, bij verdeling van de erfenis of bij het leegruimen of verkopen van een huis.

voorlichting Omdat veel mensen niet precies weten wat een notaris na een overlijden kan betekenen, bundelde Formaat Notarissen eerder verschenen artikelen over dit onderwerp in een brochure. De brochure dient als wegwijzer bij de afhandeling na een overlijden en meer in het bijzonder: de nalatenschap. De DELA-nazorgconsulent kan u meer vertellen over de rol van de notaris en brengt u ook graag in contact met de Formaat Notaris bij u in de buurt.

Opzegdienst Zo bespaart Opzegdienst u veel ongemak door in één keer het overlijden te melden bij veel instanties zoals banken, verzekeraars, kranten en tijdschriften. Opzegdienst zorgt er vervolgens voor dat automatische incasso’s worden stopgezet en restituties van reeds betaalde abonnements- of lidmaatschapsgelden worden aangevraagd. Als u via DELA gebruikmaakt van deze dienst, betaalt u geen € 49 maar slechts € 39.

Formaat Notarissen De Formaat Notarissen hebben veel kennis over en ervaring met de afhandeling van nalatenschappen. Vaak merkt een notaris echter dat door het verdriet belangrijke informatie zoals verzekeringsdo17

de dood in beeld Over het doorgeven van onze tradities.

18

Uitvaart Museum Tot Zover opent haar deuren Eind 2007 opende Nederlands Uitvaart Museum ‘Tot Zover’ haar deuren. Dit museum geeft op prikkelende wijze een overzicht van tradities en gebruiken op het gebied van sterven, begraven en rouwverwerking in Nederland. De collectie van het museum omvat onder meer historische haarschilderijen, dodenmaskers, grafzerken, kisten en urnen. Maar bijvoorbeeld ook miniatuurlijkwagentjes en ingrediënten voor een moderne moslimuitvaart zoals lotuspoeder, kamfer en musk. Opmerkelijk is de expositie Tot zover Jij en Ik: portretten van overleden dierbaren, ingezonden en voorzien van persoonlijke informatie door bezoekers. U kunt via [email protected] een foto insturen van een overleden persoon aan wie u de herinnering levend wilt houden. Ook DELA vindt het belangrijk dat tradities en herinneringen worden doorgegeven. Daarom steunt DELA het museum, onder andere door het in bruikleen geven van verschillende voorwerpen, zoals een drageruniform en beeldmateriaal van oude commercials.

ook naar het museum? Laat u ook verrassen door de collectie van het museum en de activiteiten die er georganiseerd worden. Voor jong en oud valt er iets te beleven en te leren. Leden van DELA profiteren van het feit dat wij hoofdsponsor zijn: u krijgt namelijk het tweede toegangskaartje gratis. Neemt u daarvoor wel de bon op pagina 20 mee.

DELA is hoofdsponsor van het Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover. Zo draagt DELA haar steentje bij aan het in stand houden van cultuurhistorisch erfgoed. Door verrijking van ons collectief geheugen, vergeten we de ware betekenis van voorwerpen, tradities en rituelen niet. En geven we ze door aan toekomstige generaties.

19

lezersaanbiedingen Verwennen, spelen, reizen, lezen, shoppen, eten. Samen!

puzzelen in spiegelbeeld! De Mirror Image Puzzle van Ravensburger is een legpuzzel waar niets is zoals het lijkt! De puzzel uit de doos is namelijk het spiegelbeeld van de afbeelding op het deksel. Een Mirror Image Puzzle is hersengymnastiek en vergt concentratie, beheersing en geduld. De fantasierijke Mirror Image cartoons van de hand van William Rudling verschaffen uren plezier. Er zijn vijf verschillende Mirror Image Puzzles in 1000 stukjes verkrijgbaar: Shopping Center, Vakantiedorp, Luchthaven, Tuincentrum en Pretpark. Een Mirror Image Puzzle kost normaal € 19,90 inclusief € 4,95 verzendkosten. DELA-leden ontvangen de puzzel voor slechts € 14,95 (incl. verzendkosten) per post thuis. Ga voor het bestellen van deze exclusieve aanbieding naar www.legpuzzels.nl/dela

✁

uitknippen

met korting naar het Uitvaart Museum Tot Zover DELA is hoofdsponsor van het Uitvaart Museum Tot Zover in Amsterdam. Op pagina 18 van deze uitgave leest u meer over de bijzondere collectie van dit unieke museum. Leden van DELA profiteren van het feit dat wij hoofdsponsor zijn: u krijgt namelijk het tweede toegangskaartje gratis. Neemt u daarvoor wel deze bon mee. Deze is geldig tot 1 januari 2009. U vindt het museum naast de hoofdingang van begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam. Op www.totzover.nl kunt u terecht voor meer informatie zoals een routebeschrijving en de openingstijden. 20

fotogravure Een fotogravure is een prachtig sieraad waarmee u de herinnering aan een dierbare altijd bij u kunt dragen. Voor de gouden gravure betaalt u slechts € 69,50 en voor de zilveren gravure € 24,50. U kunt het sieraad bestellen door de onderstaande bestelbon in te vullen en samen met de foto ongefrankeerd op te sturen naar: Kroniek aanbieding Antwoordnummer 11115 5200 VC ’s-Hertogenbosch U ontvangt de hanger binnen vier weken. Voor vragen kunt u bellen met de leverancier van dit sieraad via 073 692 80 50. De foto moet aan de volgende eisen voldoen: - origineel - scherp - niet gevouwen (geen kopie) - goed belicht - onbeschadigd

✁

uitknippen

bon fotogravure Stuur de fotogravure naar (invullen in blokletters): naam adres postcode plaats polisnummer aantal gouden fotogravures aantal zilveren fotogravures rekeningnummer naam rekeninghouder ( zoals op bankafschrift vermeld)

handtekening ■ Ik ga akkoord dat de leverancier éénmalig het bedrag van mijn rekening afschrijft.

zónder verrassingen achteraf Als lid van DELA heeft u recht op een mooie en persoonlijke uitvaart tegen zo laag mogelijke kosten. Dat is wat de oprichters van ‘Draagt Elkanders Lasten’ in de jaren ’30 van de vorige eeuw voor ogen hadden.

Met elkaar zorg je voor elkaar. Vanuit deze solidariteit worden mensen lid van onze coöperatieve vereniging zonder winstdoelstelling en zijn zo verzekerd van een complete uitvaart. Vandaag de dag geldt dat nog altijd. Natuurlijk, uitvaartwensen zijn tegenwoordig veel persoonlijker. Nog steeds zorgt DELA voor een bijzondere, persoonlijke uitvaart. Zónder verrassingen achteraf.

maar dan vervallen wel de financiële voordelen van het lidmaatschap. Dit betekent in bijna alle gevallen dat leden bij de andere ondernemer achteraf veel moeten bijbetalen. Dat betreuren wij, want juist door wel gebruik te maken van het lidmaatschap was dat te voorkomen.

persoonlijke wensen verzekerd géén onaangename verrassingen Vanuit zeventig jaar ervaring en professionaliteit garandeert DELA haar leden een uitvaart die aansluit op persoonlijke wensen. Daar slagen we in: nabestaanden waarderen onze dienstverlening met gemiddeld een negen. Bovendien investeren wij in personeel, eigen uitvaartcentra en crematoria van het allerhoogste niveau. DELA is niet voor niets één van de weinige uitvaartorganisaties in Nederland die het Keurmerk Uitvaartzorg mag voeren. Daar bovenop hebben leden volledig inzicht in ons handelen. Als enige uitvaartorganisatie in Nederland investeerden we in een systeem waarmee we vooraf thuis bij nabestaanden inzichtelijk maken hoe de uitvaartkosten zijn opgebouwd. We reiken dan bovendien een heldere kostenspecificatie uit. Zo voorkomen wij onaangename verrassingen achteraf.

voordelen coöperatie Als lid van een coöperatie zonder winstdoelstelling geniet u van tal van voordelen. Zo kost een gemiddelde uitvaart in Eindhoven DELA € 2.800, terwijl lokale uitvaartondernemingen daarvoor al snel zo’n € 4.000 in rekening brengen. Zij hebben geen inkoopvoordelen en moeten winst maken. Daardoor ligt bij DELA de premie ook veel lager. Een lid van DELA mag een ondernemer ‘in de buurt’ kiezen

Tegenwoordig hebben mensen vaak aanvullende, persoonlijke wensen om de uitvaart nog meer een eigen karakter te geven. U begrijpt: dat kost meer geld. Het DELA UitvaartPlan kent naast de Basisverzekering een vrij besteedbaar bedrag: de Plusverzekering. Dit is in 2008 samen een verzekerd bedrag van € 2.815 en tevens het bedrag dat wij uitkeren wanneer voor een ondernemer ‘in de buurt’ gekozen wordt. Veel van onze leden verhoogden de Plusverzekering, om extra persoonlijke wensen die buiten de Basisverzekering vallen in te kunnen vullen. Nabestaanden komen zo niet voor eventuele extra kosten te staan.

keuzevrijheid, wel méér kosten Natuurlijk houden onze verzekerden de keuze om te kiezen voor een commercieel uitvaartbedrijf. Nabestaanden moeten ons dan wél zo snel mogelijk melden dat zij geen gebruik maken van de financiële voordelen van het lidmaatschap. Wanneer de dienstverlening van de lokale ondernemer achteraf veel duurder is dan verwacht, dan ligt dat aan de hogere prijs die de lokale ondernemer voor dezelfde uitvaart vraagt. Vraag de ondernemer dan om een toelichting op de factuur. 21

De behoefte er ‘voor elkaar’ te zijn is diepgeworteld in DELA’s geschiedenis. Het is de oorsprong van onze vereniging ‘Draagt Elkanders Lasten’. Er ‘voor elkaar’ zijn geldt niet alleen rondom overlijden. Ook tijdens het leven kunnen mensen veel voor elkaar betekenen. Om dat te ondersteunen richtte DELA vorig jaar maart, exclusief voor haar leden en medewerkers, een goede doelenfonds op. Het fonds bestaat nu een jaar. Een mooi moment om terug te blikken.

22

initiatief om iets ‘voor elkaar’ te betekenen

Stichting DELA Fonds Sinds de oprichting van het DELA Fonds in maart 2007 kwamen al meer dan 150 aanvragen binnen. Allemaal ingediend door leden en medewerkers van DELA die zich met de steun van dit goede doelenfonds willen inzetten voor een ander. Uit deze projecten koos het DELA Fonds de projecten die passen binnen één van de thema’s van het DELA Fonds: zingeving en tradities, doorgeven, herinneren en persoonsgerichte hulp. Een greep uit de ruim 60 aanvragen die tot nu toe gehonoreerd zijn.

wijk voor dementerende ouderen. 139 ouderen met dementie kunnen zich straks in de Hogeweyk te Weesp thuis voelen en zoveel mogelijk verder leven zoals zij gewend waren. Daarbij worden zij ondersteund door de zorg en service die zij nodig hebben én die zij wensen. De Hogeweyk is in Nederland de eerste seniorenwijk voor dementerenden om kleinschalig te kunnen wonen binnen een beschermde omgeving. Eigenlijk heel gewoon en juist dát maakt het extra bijzonder.

De Speelkoepel handen uit de mouwen Met de vernieuwing van de veldkapel in Weerselo steunt het fonds het behoud van rituelen. Ondanks de goede zorg van een aantal vrijwilligers, was de veldkapel aan een opknapbeurt toe. Het DELA Fonds bekostigde de aanschaf van het benodigde materiaal. Maar ook mankracht werd geregeld: medewerkers van In Pace DELA, een dochteronderneming van DELA, staken gezamenlijk de handen uit de mouwen bij het opknappen van de kapel én de tuin. Het resultaat? Een verzorgde kapel die regelmatig wordt bezocht door de bewoners uit de streek. Er branden intussen weer regelmatig lichtjes in de kapel.

Het bouwproject De Speelkoepel in Leeuwarden is een speeltuin, muziekkoepel en wijkgebouw ineen. Eén van de manieren om wijkbewoners bij de voortgang van de bouw te blijven betrekken, is de tegelwand met geglazuurde tegels met wensen aan de achterzijde. Wensen van gewone mensen, de inwoners van de wijk. Wijkbewoners of andere geïnteresseerden kunnen één van de circa 3.500 tegels van een wens voorzien. Daarbij worden ze begeleid door kunstenaars. De tegels blijven ‘tot in de eeuwigheid’ bewaard in de muur: ook latere generaties kunnen de wenstegels lezen en bewonderen. Een DELA-lid verzocht het DELA Fonds om een bijdrage.

over het fonds Aanvragen voor het DELA Fonds kunt u indienen via de website www.delafonds.nl. Hier vindt u een uitgebreide beschrijving van de doelstellingen van het fonds. Ook kunt u er inspiratie opdoen door het bekijken van projectvoorbeelden. De voorwaarden op de website helpen u in te schatten of uw doel in aanmerking komt.

heel gewoon Het vermogen om te herinneren is de verbondenheid tussen heden en verleden. Stichting DELA Fonds steunde daarom een project van Vivium zorggroep dat gericht is op de ontwikkeling van een senioren-

Stichting DELA Fonds wordt gefinancierd uit de baten van de coöperatieve vereniging DELA. Het merendeel van de baten wordt toegevoegd aan de reserves, waardoor we de premies laag kunnen houden. Een klein deel gaat naar Stichting DELA Fonds dat alleen toegankelijk is voor leden en medewerkers van DELA. Zo blijft het geld van de coöperatie bij de leden. 23

informatie Belangrijke telefoonnummers en informatie over de Algemene Vergadering.

colofon DELA Kroniek Jaargang 58, voorjaar 2008 De DELA Kroniek is exclusief voor DELA-leden en verschijnt in het voor- en najaar in een oplage van 1.300.000 exemplaren. DELA - Postbus 522 - 5600 AM Eindhoven 040 260 16 01 www.dela.nl [email protected] (algemeen) [email protected] (inzake magazine) realisatie Beeldvang communicatie- en ontwerpburo, Weert redactie DELA & Lensink van Berkel Communicatie

Algemene Vergadering Onze coöperatie kent een zogenaamde Algemene Vergadering, bestaande uit 72 personen die uit en door DELA-leden worden gekozen. Als u geïnteresseerd bent in de ontwikkelingen bij DELA en als u wilt meepraten over de toekomst van de organisatie, dan kan dat. De samenstelling van de Algemene Vergadering kunt u lezen op www.dela.nl. Voor meer informatie over de (leden van de) Algemene Vergadering kunt u contact opnemen met mevrouw L. Engelen, telefoonnummer 040 260 16 01.

Melding van een overlijden? Bel 0800 955 66 55 Een sterfgeval tijdens uw verblijf in het buitenland? Vanuit het buitenland belt u 0031 800 955 66 55. Dit nummer is dag en nacht bereikbaar (uitsluitend voor het melden van een overlijden). Indien geen verbinding tot stand komt belt u 0031 40 260 16 74 (tijdens kantooruren) of 0031 15 215 44 98 (na 20:30 uur).

Let op: indien u zelf een uitvaartondernemer inschakelt, dan komen de meerkosten voor uw rekening. Want in dat geval vergoedt DELA niet meer dan wanneer DELA zelf de uitvaart had verzorgd of had laten verzorgen. Dit komt omdat DELA goede prijsafspraken heeft gemaakt en minder betaalt dan wanneer u zelf een uitvaartondernemer inschakelt. Dus wij wijzen u er met nadruk op dat met één telefoontje naar DELA alles wordt geregeld.

fotografie Ben Balster, Erwin Vrensen, Hollandse Hoogte, ANP Photo druk Kampert Drukwerk BV - Oss verspreiding TNT Post De Kroniek is ook verkrijgbaar in gesproken vorm voor mensen met een leeshandicap. Voor meer informatie belt u met Dedicon: 0486 48 64 86 of kijkt u op www.dedicon.nl Het copyright van de DELA Kroniek berust bij DELA. Alle rechten voorbehouden. De redactie is niet aansprakelijk voor gegevens door derden verstrekt. Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd of vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

24

Voor vragen kunt u de volgende nummers bellen (op werkdagen van 08:30 tot 17:00 uur) â $IGHOLQJ.ODQWHQVHUYLFH inlichtingen bestaande polissen: 040 260 16 36 (polisnummer graag bij de hand houden) â $IGHOLQJ8LWYDDUWDGPLQLVWUDWLHVoor vragen over uitvaartnota’s: 040 260 16 82 â '(/$8LWYDDUWLQIRUPDWLHOLMQVoor alle specifieke vragen omtrent uitvaarten: 040 260 14 50 â 2YHULJHDIGHOLQJHQ 040 260 16 01

onbeperkt bezoek zeer gewaardeerd schrappen volgauto’s voor een kleine groep een probleem ,QGHYRULJHXLWJDYHYDQGH.URQLHNEHVWHHGGHQ we aandacht aan de nieuwe voorwaarden van het DELA UitvaartPlan. Naast aanpassingen door wetsveranderingen, zijn de voorwaarden duidelijker omschreven en voerden we een klein aantal wijzigingen door. Inmiddels ontvingen de meeste leden aanvullende informatie bij de nieuwe jaarpolis.

vragen Over het algemeen zijn de reacties positief en is er waardering voor de geleverde informatie. Toch resteren er best wel wat vragen over met name de plusverzekering. Alle vragen kunnen doorgaans goed en naar tevredenheid van de vragenstellers beantwoord worden. Dat geldt echter niet altijd voor de vraag waarom de volgauto’s uit het pakket zijn verdwenen. Volgens de oude voorwaarden verzorgde DELA volgauto’s bij een uitvaart met rouwstoet indien dit plaatselijk gebruikelijk was. Dit ‘plaatselijk gebruik’ bleek vaak tot misverstanden te leiden. Omdat er bovendien weinig gebruik van werd gemaakt, hebben we de volgauto’s uit het pakket gehaald. Een groep van ruim 200 leden blijft toch moeite houden met het schrappen van de volgauto’s.

men, vooral omdat het doorgaans gaat om polishouders die al heel lang lid zijn van DELA. Maar ook omdat de oplossing geen nadeel betekent voor alle andere leden. Daarom willen wij de leden, die zich hebben gemeld of nog zullen melden, met ernstige bezwaren tegen het vervallen van de volgauto’s aanbieden om terug te keren naar de voorwaarden van het ‘oude’ pakket . Daarbij vervallen de voordelen van de nieuwe voorwaarden en het verbeterde pakket. De leden die bezwaar maakten, zijn hierover geïnformeerd. De meeste leden hebben geen of minder behoefte aan de inzet van volgauto’s. Als er toch een volgauto wordt ingezet, kan deze overigens betaald worden vanuit de Plusverzekering.

hoge waardering Als wij naar de dagelijkse praktijk kijken bij de toepassing van de nieuwe voorwaarden, dan blijkt dat nabestaanden de aanvullingen in het pakket bijzonder op prijs stellen. Zij waarderen bijvoorbeeld het onbeperkt rouwbezoek tijdens openingstijden in hoge mate en maken daar veel gebruik van. Als coöperatieve vereniging zijn wij zeer tevreden dat wij onze leden deze extra diensten kunnen aanbieden. Voor alle betrokkenen geldt verder dat de nieuwe voorwaarden veel duidelijker geformuleerd zijn en dat er dus gelukkig minder aanleiding tot misverstanden is. Het duidelijke onderscheid tussen het basispakket met zijn waardevaste dienstverlening en de aanvullende dekking via een pluskapitaal voor aanvullende eigen wensen was voor velen nieuw, maar verhelderend en een goede aanvulling.

solidair De Algemene Vergadering van DELA die alle polishouders van DELA Natura Uitvaartverzekeringen vertegenwoordigt heeft voor de veranderingen gestemd op basis van solidariteit met alle polishouders. Daarbij werd beseft, dat niet iedereen van de ruim 1,3 miljoen polishouders tevreden kon worden gesteld. Al gaat het om een heel kleine groep, toch meenden wij deze leden tegemoet te moeten ko-

U bent lid van de coöperatieve vereniging ‘Draagt Elkanders Lasten’. Dit betekent dat u zelf iets kunt zeggen over de keuzes die we met elkaar maken. Op pagina 24 leest u hoe u contact op kunt nemen met leden van de Algemene Vergadering of met DELA. 25

sudoku-puzzel

1e prijs

Nintendo DS Lite spelcomputer met bijbehorend spel Sight Training

Puzzel mee voor het goede doel en maak kans op mooie prijzen.

De cijfers in de gele hokjes vervangt u door de letters, zoals onder de puzzel weergegeven. Zo krijgt u de oplossing in de vorm van een woord. Lees deze letters regel voor regel van boven naar beneden.

heeft u de puzzel opgelost? Bel dan de oplossing door naar de DELA-puzzellijn: 0909 040 02 51 (€ 0,45 per minuut). Circa € 0,21 gaat naar de stichting Lieve Engeltjes, contactgroep (via internet) voor mensen die zijn getroffen door het verlies van een kind. Het is niet mogelijk om met een mobiele telefoon de oplossing door te bellen. U kunt de oplossing ook mailen naar [email protected] of sturen naar: DELA, Postbus 6418, 5600 HK te Eindhoven. U kunt reageren tot 31 juli 2008. De winnaars van de najaarspuzzel van 2007 hebben inmiddels bericht ontvangen over de gewonnen prijs.

De Nintendo DS Lite is geschikt voor iedereen, ongeacht leeftijd of spelervaring! Wist u dat u hiermee ook uw gezichtsvermogen kunt trainen? Sight Training is, in navolging van het populaire Brain Training, een trainingsprogramma dat speciaal is ontwikkeld om op een vermakelijke manier visuele vaardigheden aardigheden te trainen trainen. Ook helpt deze training u uw ogen te ontspannen. De Nintendo DS Lite heeft twee schermen, waarvan de onderste de touchscreen is. Spellen worden gespeeld met een pennetje, maar kunnen door de ingebouwde microfoon soms zelfs met uw stem worden bestuurd.

2e prijs

3e prijs

stijlvolle oorsieraden en hanger met zoetwaterparel

tijdloze zilveren oorsieraden en collier gezet met zirkonia

4e t/m 13e prijs

14e t/m 23e prijs

boek ‘Pap, vertel’s!’

Mirror Image Puzzle van Ravensburger (meer info op pagina 20)

10

Vul de cijfers 1 t/m 9 in. Elk cijfer mag maar één keer in elke rij, elke kolom en elke zone ingevuld worden. De cijfers in de gekleurde hokjes vervangt u door de letters. Zo leest u de oplossing. 10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1=a 2=d 3=e 4=f 5=i 6=l 7=m 8=n 9=p

26

20

21

22

23

24

het roer om Ingrijpende gebeurtenissen karakteriseren een mensenleven en maken het bijzonder. In ‘het roer om’ leest u de verhalen van mensen die hun leven na zo’n gebeurtenis radicaal omgooiden.

De 34-jarige Caroline Fossum uit Amsterdam leefde jarenlang voor haar baan als businessconsultant. Totdat een fusie drie jaar geleden haar functie overtollig maakte. Van de een op de andere dag kwam Caroline zonder werk te zitten. Nu woont ze in het Franse Aix-en-Provence, de stad van 101 fonteinen, en viert ze het eenjarig bestaan van haar praktijk in Chinese geneeskunde.

Waarom heb je het roer omgegooid? ‘Jarenlang betekende mijn werk alles voor me. Maar ik had niet in de gaten dat ik mezelf voorbij holde. Door mijn onverwachte ontslag viel ik in een zwart gat, het voelde aan als een rouwproces. In het begin was ik vooral erg boos. Waar had ik dit aan verdiend? Daarna ging ik nadenken over wat ik nu eigenlijk wilde. In ieder geval niet meer leven voor mijn werk, maar werken voor mijn leven, dat stond vast. Samen met een vriendin begon ik aan een tweejarige opleiding tot tuinatherapeute, zodat we samen een nieuwe start konden maken. Tuina is een vorm van Chinese geneeskunde en is vergelijkbaar met accupunctuur, het verschil is dat wij de drukpunten ‘bewerken’ met de handen.’

‘Ik wil voortaan niet meer leven voor mijn werk, maar werken voor mijn leven.’

Je verruilde Amsterdam voor Aix-en-Provence. Waarom? ‘Simone en ik studeerden in Antwerpen en bezochten eens een studiegenoot in zijn geboorteplaats Aix-en-Provence in het zuiden van Frankrijk. Een geweldige stad! Nu ik niet meer aan Amsterdam gebonden was vanwege mijn baan, kwam Aix-en-Provence als mogelijkheid om de hoek kijken. We maakten - heel impulsief - een afspraak met een makelaar en al na drie maanden kochten we een prachtig pand. Daar wonen we nu op de bovenverdieping, terwijl we vier dagen per week werken in onze tuinapraktijk op de begane grond.’ Gaan jullie vieren dat de praktijk een jaar bestaat? ‘Uiteraard! We vertrekken over een aantal weken naar China. We willen nieuwe technieken leren en de praktijk van dichtbij bekijken. Maar we gaan er ook genieten van een welverdiende vakantie. Ik ben nog nooit in China geweest en ben benieuwd naar de cultuur. Mooie vooruitzichten dus! Als iemand me vijf jaar geleden had beschreven hoe mijn leven er nu uit ziet, had ik ‘m voor gek verklaard. Achteraf bekeken ben ik blij met die onverwachte wending in mijn leven, ik geniet weer!’ 27

een kwestie van WFSBOUXPPSEFMJKLIFJE

OJFVX
%&-"
'BNJMJF1MBO

...hij WPPS
NJK en ik WPPS
IFN

HFME

Het DELA FamiliePlan is de ideale aanvulling op uw DELA UitvaartPlan. 7VM
EF[F
DPVQPO
JO
FO
MBBU
V
JOGPSNFSFO
PWFS
EF
WPPSEFMFO

"MT
FFO
WBO
POT
PWFSMJKEU
CFUBBMU
%&-"
EJSFDU
FFO
BBO[JFOMJKL
CFESBH
VJU
%BBSNFF
LVOOFO
BMMFSMFJ
FYUSB
LPTUFO
XPSEFO
PQHFWBOHFO
[PBMT
WPPS
IVMQ
JO
EF
IVJTIPVEJOH
LJOEFSPQWBOH
FFO
WFSIVJ[JOH
PG
XBU
EBO
PPL
%BBSJO
CFO
KF
IFMFNBBM
WSJK
)FU
JT
FFO
IFMF
QSFUUJHF
HFEBDIUF
EBU
KF
JO
[P±O
WFSESJFUJHF
UJKE
OJFU
UFHFO
¹OBODJqMF
QSPCMFNFO
BBOMPPQU
%BBS
JT
IFU
%&-"
'BNJMJF1MBO
WPPS



TUVVS
NJK
NFFS
JOGPSNBUJF
PWFS
IFU
%&-"
'BNJMJF1MBO

CFM
NJK
WPPS
FFO
BGTQSBBL

FO
HPFEF
SBBE OBBN

NW

TUSBBU QPTUDPEF

)FU
%&-"
'BNJMJF1MBO
[PSHU
OJFU
BMMFFO
WPPS
HFME
6
LVOU
PPL
SFLFOFO
PQ
EF
IVMQ
WBO
EFTLVOEJHFO
BMT
V
EPPS
IFU
PWFSMJKEFO
WBO
VX
QBSUOFS
BMMFSMFJ
[BLFO
NPFU
SFHFMFO
XBBS
V
OPPJU
FFSEFS
NFF
UF
NBLFO
IBE
%&-"
BEWJTFFSU
V
EBO
PG
CSFOHU
V
JO
DPOUBDU
NFU
FFO
TQFDJBMJTU
0PL
EBU
EPFU
IFU
%&-"
'BNJMJF1MBO


QMBBUT HFCPPSUFEBUVN

F

IFU
%&-"
'BNJMJF1MBO
JT
BG
UF
TMVJUFO
UPU
VX

KBBS

UFMFGPPO

%',%

FNBJMBESFT

28

7VM
EF[F
CPO
JO
FO
TUVVS
IFN
[POEFS
QPTU[FHFM
OBBS
%&-"
"OUXPPSEOVNNFS

58
&JOEIPWFO
0G
LJKL
PQ
XXXEFMBOM

.FFS
XFUFO
7VM
EF
BOUXPPSEDPVQPO
JO
FO
TUVVS
IFN
JO
FFO
POHFGSBOLFFSEF
FOWFMPQ
OBBS
%&-"
"OUXPPSEOVNNFS


58

&JOEIPWFO
6
LVOU
PPL
CFMMFO
OBBS




PG
LJKLFO
PQ
XXXEFMBOM