Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET- drankenverpakkingen

Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET- drankenverpakkingen

Vereniging Nederlandse Frisdranken Industrie 16 augustus 2004

Inhoudsopgave Inhoudsopgave Samenvatting 0. Achtergrond en projectopdracht .................................................................................................. 11 Achtergrond ........................................................................................................................................ 11 Hoofdlijnen van het inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes....................................................... 11 Projectopdracht en leeswijzer........................................................................................................... 13 1.

Project doelstelling en afbakening............................................................................................ 14

Doelstelling pilot inzameling kleine PET-flesjes ............................................................................. 14 Afbakening analyse ten behoeve van het projectplan pilots......................................................... 14 Kritische succesfactoren van de pilots............................................................................................ 15 2.

A. Inzamellocaties ....................................................................................................................... 16

Onderwijsinstellingen ........................................................................................................................ 16 Sportlocaties....................................................................................................................................... 17 Bioscopen ........................................................................................................................................... 19 Attractieparken / gesloten recreatie ................................................................................................. 20 Kantoren .............................................................................................................................................. 21 Kiosken/snackbars............................................................................................................................. 22 Benzinestations .................................................................................................................................. 23 Evenementen ...................................................................................................................................... 24 Winkelcentra / Wijkcentra .................................................................................................................. 24 Succesfactoren Inzamellocaties ....................................................................................................... 25 3.

B. Inzamelstructuur..................................................................................................................... 26

Transporteurs ..................................................................................................................................... 26 Overslag stations ............................................................................................................................... 27 Recycling............................................................................................................................................. 28 Succesfactoren Inzamelstructuur..................................................................................................... 28 4.

C. Voorzieningen......................................................................................................................... 29

Inzamelmiddelen................................................................................................................................. 29 Zakken ................................................................................................................................................. 29 Identificatie.......................................................................................................................................... 30 Succesfactoren Voorzieningen......................................................................................................... 30 5.

D. Communicatie......................................................................................................................... 31

Communicatie over de inzameling van kleine flesjes voor recycling........................................... 31 Communicatie over de pilot .............................................................................................................. 32 Succesfactoren Communicatie......................................................................................................... 32 Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 2 -

6.

E. Beheersorganisatie ................................................................................................................ 33

Beheersorganisatie i.o. ...................................................................................................................... 33 Monitoring ........................................................................................................................................... 33 Landelijke monitoring ........................................................................................................................ 35 Succesfactoren Beheersorganisatie ................................................................................................ 35 7.

G. Lokale Gemeenten ................................................................................................................. 36

Draagvlak ............................................................................................................................................ 36 Representativiteit ............................................................................................................................... 36 Succesfactoren Lokale gemeenten .................................................................................................. 37 8.

G. Pilotregio’s .............................................................................................................................. 38

Aantal inzamellocaties ....................................................................................................................... 39 Pilot regioplan..................................................................................................................................... 40 Succesfactoren Pilot regio’s ............................................................................................................. 40 9.

H. Projectorganisatie .................................................................................................................. 41

Organisatie.......................................................................................................................................... 41 Budgetconsequenties ........................................................................................................................ 41 Kwaliteit ............................................................................................................................................... 42 Informatie ............................................................................................................................................ 42 Timing .................................................................................................................................................. 43 10.

Schematisch overzicht succesfactoren.................................................................................. 44

11.

Bijlagen ...................................................................................................................................... 45

Bijlage: Nederlandse gemeenten op alfabet naar Stedelijkheidsklasse....................................... 45 Bijlage: Voorbeeld # inzamellocaties per stedelijkheidsklasse ................................................................................... 47 per sted. kl........................................................................................................................................... 47

Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 3 -

Samenvatting Overheid en bedrijfsleven hebben afgesproken een alternatief systeem voor het huidige systeem van hervulbare flessen voor frisdranken en waters te ontwikkelen. Uiteindelijk doel is dat er een inzamelsysteem komt voor de inzameling van alle PET-drankenverpakkingen, dus voor grote en kleine PET-drankenverpakkingen voor alle drankensegmenten. Vooruitlopend op dat systeem zullen de frisdranken- en waterproducenten, verenigd in de Vereniging Nederlandse Frisdrankenindustrie, een inzamelsysteem opzetten voor de PETdrankenverpakkingen die zij op de markt brengen. In dat systeem worden grote PETdrankenflessen voor frisdranken en waters ingezameld via de detailhandel met een retourpremie die moet garanderen dat een zelfde inzamelresultaat wordt gehaald met deze flessen als in het huidige hervulbare systeem. In aanvulling daarop wordt een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes opgezet op private locaties dicht bij plaatsen waar veel van deze flesjes vrijkomen. Om dit systeem verder te ontwikkelen wordt in 2004 en 2005 een aantal pilots uitgevoerd. Doelstelling is tweeledig: 1. ervaring opdoen met diverse inzamelmethoden bij diverse inzamellocaties, op basis waarvan het systeem vanaf 1 januari 2006 opgeschaald kan worden 2. het vertrouwen rechtvaardigen dat een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes kan bijdragen om de milieudoelstelling zoals verwoord in de afspraken met de overheid te behalen. Hoofdlijnen van het inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes De industrie zal een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes opzetten waarmee op private locaties, dicht bij de consument deze flesjes worden ingezameld. Voorbeelden van deze locaties zijn bijvoorbeeld scholen, benzinepompen, kiosken op strategische plaatsen, sportverenigingen en andere locaties nabij verkooppunten van deze kleine flesjes. Om de inzameling te stimuleren wordt een collectieve inzamelincentive uitgekeerd aan de inzamellocatie die de kleinverpakkingen inzamelt. Deze inzamelincentive wordt ter beschikking gesteld voor een goed doel. Dat kan voor een school een specifieke bestemming voor de school zelf zijn en voor de sportclub de clubkas. Er zal worden gewerkt met een vast bedrag van € 4 per ingezamelde zak van 200 flesjes. De opbrengst daarvan is per ingezamelde zak gelijk aan de opbrengst van ongeveer 133 kilo oud papier, er van uitgaande dat oud papier ongeveer 3 eurocent per kilo oplevert. De inzamelmiddelen


versie 2.0

pagina - 4 -

(bakken en zakken) en communicatiemiddelen worden door een door het bedrijfsleven op te richten beheersorganisatie gratis ter beschikking gesteld. Deze beheersorganisatie organiseert en financiert daarnaast ook de inzameling van de PET-flesjes. De flesjes worden naar een erkende recycler overgebracht, die ze als recyclaat aanbiedt aan de PET-industrie (nieuwe PET-flessen) en alternatieve toepassingen (bijvoorbeeld fleece-truien). De financiering van de inzameling zal geschieden door een collectieve opcentenregeling op PET-flesjes die door de producenten en importeurs wordt afgedragen aan deze organisatie. Deze bijdrage wordt vervolgens aan de consument doorbelast in de verkoopprijs van de verpakkingen. Om dit systeem te testen worden in het najaar van 2004 pilots gestart op een groot aantal verschillende inzamellocaties (scholen, sportverenigingen, kiosken, bioscopen, etc.) in verschillende stedelijkheidsgebieden in Nederland. Deze worden bij voorkeur in overleg met gemeenten uitgevoerd. Kritische succesfactoren voor de pilots Dit rapport benoemt 8 kritische succesfactoren (KSF) voor het laten slagen van de pilots voor inzameling van kleine PET-flesjes, die hieronder schematisch zijn weergegeven en verder worden uitgewerkt.

A. Inzamelocaties

B. Inzamelstructuur

C. Voorzieningen

D. Communicatie

Doelstelling project

11/2005

1. Opdoen van ervaring met en testen van een inzamelsysteem voor kleine pet-flesjes en het bepalen van succes -en faalfactoren, die van belang zijn voor opschaling in 2006.

E. Beheersorganisatie

F. Lokale gemeenten

G. Pilotregio's

H. Projectgroep

2. Vertrouwen rechtvaardigen dat het inzamelsysteem kan werken en bijdragen aan het behalen van de milieudoelstelling, zoals verwoord in de afspraken met de overheid.

KSF Inzamellocaties Tabel 1 somt de 9 typen out-of-home inzamellocaties op, aan de hand van de afgeslotenheid van de locatie. De verkoop van PET-flesjes op de locatie is van belang om deel te nemen aan de pilots. Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 5 -

Tabel 1 Categorieën inzamellocaties ten behoeve van pilots Gesloten:

Open:

A1 Onderwijsinstellingen

A6 Kiosken / Snackbars

A2 Sportlocaties

A7 Benzinestations

A3 Bioscopen

A8 Evenementen

A4 Attractieparken en gesloten recreatie

A9 Winkelcentra / Wijkcentra

A5 Kantoren

Gesloten locaties: Gesloten inzamellocaties zijn makkelijk af te bakenen en er is relatief veel controle op de inzameling door de locatiebeheerder. Inzameling moet zich richten op die gesloten locaties waar naar schatting veel flesjesvrij kunnen komen. Op onderwijsinstellingen en bij sportverenigingen kan door inzameling van eigen genuttigde PET-flesjes en de aantrekkende werking door de incentive die voor school- of verenigingsactiviteiten kan worden gebruikt (dit wil zeggen dat leerlingen en leden ook vanuit thuis PET-flesjes meenemen) een behoorlijk inzamelpotentieel behaald worden. Bij bioscopen is zonder de verkoop van PET-flesjes, geen inzameling mogelijk. In deze categorie is voornamelijk de besparing op afvalkosten van belang. De incentive kan verder gebruikt worden om te schenken aan een goed doel. De inzameling van kleine PET-flesjes bij attractieparken valt of staat met de scheidingsbehoefte vanuit het management (“het park moet schoon zijn”). De grootte van het terrein zorgt tevens voor een duurdere infrastructuur (veel bakken). De inzameling van kleine PET-flesjes in een kantooromgeving vraagt veel discipline van werknemers en levert relatief weinig op voor bijvoorbeeld een personeelskas. Daartegenover kan gescheiden inzameling echter wel nadrukkelijk passen binnen het milieubeleid van een bedrijf. Open inzamellocaties Inzameling op open locaties zal lastiger zijn dan die op gesloten locaties. In tegenstelling tot gesloten locaties is de koppeling aan een goed doel moeilijker, omdat het verder af staat van de consument die zijn flesje in de afvalton deponeert. Kiosken, snackbars en benzinestations hebben lagere volumes en weinig opslagruimte, waardoor samenwerking met bijvoorbeeld leveranciers of lokale bestaande inzamelstructuren voor snelle afvoer van volle zakken moet zorgen. Op evenementen kan een groot volume gerealiseerd worden. Het eenmalige karakter en de grootte van het terrein vragen om een aparte aanpak. In


versie 2.0

pagina - 6 -

winkelcentra, de laatste categorie, zal een wijkgerichte aanpak voor de inzameling van verpakkingsmaterialen zorgen. Overigens biedt een wijkgerichte aanpak ook mogelijkheden voor de inzameling van flesjes in de overige open locaties, doordat een wijkvoorziening als overslaglocatie gebruikt kan worden voor ingezamelde flesjes op andere open locaties in de wijk. Voor de pilots is aansluiting bij dit soort projecten van belang om succes te toetsen, waarin samenwerking kan worden gezocht met individuele gemeenten. Belangrijk aandachtspunt is de monitoring van ingezamelde stromen en daarnaast mogen de communicatieboodschappen niet in strijd zijn met elkaar. KSF Inzamelstructuur Om tot een geslaagde inzameling bij inzamellocaties te komen zal een juiste keten van transporteurs, overslag stations en recycling opgezet moeten worden. De keuze voor een transporteur (dit kan zijn een commerciële inzamelaar, een gemeentelijke inzamel –of schoonmaakdienst, een leverancier of de inzamellocatie zelf) is afhankelijk van volume PET-flesjes en het type inzamellocatie. Transporteurs zijn verantwoordelijk voor de registratie van ingezamelde zakken per locatie. Evident is dat zo min mogelijk transport plaats dient te vinden van niet verkleinde en niet verbaalde PET-flesjes. Overslag dicht bij de inzamellocatie is daarom noodzakelijk. In de pilots kunnen Regionale Overslag Stations (ROSsen), gemeentelijke milieustraten en/of commerciële bedrijfshallen gebruikt worden. Overslagstations gaan een belangrijke rol spelen in de monitoring. Ook de controle ten bate van uitbetaling incentives zal hier plaatsvinden. Op het gebied van recycling is het aan te bevelen gedurende de pilots gebruik te maken van meerdere recyclers. Recyclers zijn verantwoordelijk voor registratie van vreemde verpakkingen, vervuilingsgraad, en aantallen ingezamelde PET-flesjes. Het lokale projectteam zal in het regioplan invulling geven aan deze succesfactor. KSF Voorzieningen In de pilots wordt voorzien in kosteloze inzamelmiddelen voor inzamellocaties. Uitgangspunt wordt een uniforme inzamelton van 240 liter met bijbehorende zak. Inzamelmiddelen voor grotere hoeveelheden dienen proefondervindelijk te worden vastgesteld. Lokale voorstellen voor afwijking op inzamelmiddelen zijn toegestaan indien vergelijking mogelijk blijft. De zakken zijn 200 liter zakken, waar ongeveer 200 kleine PET-flesjes ingaan. De zakken Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 7 -

dienen doorzichtig te zijn en voor zien van identificatie labels. Deze labels, voorzien van inzamellocatie nummer, dienen als basis voor registratie en de uitbetaling van de incentive. KSF Communicatie Communicatie wordt belangrijk om de pilots te laten slagen. De boodschap moet zijn dat het goed voor het milieu is om PET-flesjes die anders in de vuilnis verdwijnen, gescheiden in te zamelen. Van gescheiden ingezamelde PET-flesjes worden weer nieuwe materialen gemaakt (bijvoorbeeld fleece-truien). Inzameling kan bijdragen aan het goede doel van scholen of verenigingen (of de exploitatiebegroting) door de collectieve inzamelincentive. In dit

rapport

worden

verschillende

communicatiefasen

onderscheiden.

Een

communicatiebureau zal dit traject verder begeleiden. KSF Beheersorganisatie Door het bedrijfsleven wordt een onafhankelijke beheersorganisatie in het leven geroepen (beheersorganisatie

i.o.)

die

vanaf

1

september

van

start

kan

gaan.

Deze

beheersorganisatie moet de werkzaamheden ten behoeve van de pilot gaan uitvoeren. De werkzaamheden van de beheersorganisatie in het kader van de pilot moet begeleid worden door een onafhankelijke begeleidingscommissie. De commissie moet bestaan uit leden aangewezen door bedrijfsleven en overheid. Op deze wijze wordt maatschappelijk draagvlak gecreëerd. Onderling wijzen de commissieleden een onafhankelijke voorzitter aan. Het rapport geeft een voorzet voor de wijze waarop kwantitatieve monitoring bij een landelijk systeem kan functioneren. (Idealiter is het totaal aantal ingezamelde PET-flesjes gedeeld door totaal verkochte PET-flesjes in Nederland een betrouwbaar inzamelpercentage.) Ook de uitdagingen om recycling percentages gedurende de pilot fase vast te stellen worden aangehaald. Het gebruiken van het gemiddelde aantal flesjes dat per persoon in een periode wordt gedronken is daarbij een mogelijke oplossingsrichting. Ook kwalitatieve monitoringsinformatie is nodig om de kwantitatieve cijfers van betrouwbare aanvullingen te voorzien. De ervaringen van inzamellocaties, tansporteurs, overslagstations, recyclers en gemeenten dragen bij aan het komen tot een best-practice-scenario. Ook reacties van burgers zijn hierbij van belang.


versie 2.0

pagina - 8 -

KSF Lokale Gemeenten Afgezien van de invulling van Pilotregio’s is het belangrijk draagvlak te hebben van lokale gemeenten. Gemeenten kunnen faciliteren bij het benaderen van locaties, inrichting van overslagstations en communicatie naar burgers. Ook wordt coördinatie met overige acties of evenementen in de gemeente gewaarborgd, door deelname in het regionale projectteam. Om een groep representatieve gemeenten in de pilots te hebben, wordt gebruik gemaakt van de stedelijkheidsklasse van het CBS (Zie tabel 2). Aanbevolen wordt een goede spreiding van gemeenten over deze stedelijkheidsklasse in de pilots te betrekken. Bij de keuze voor pilotregio’s (zie hieronder) zal hiermee rekening gehouden moeten worden. In de bijlage is een lijst van alle gemeenten in Nederland naar stedelijkheidsklasse opgenomen. Veel gemeenten hebben reeds eigen projecten op het gebied van recycling lopen. Uit de contacten met de gemeenten blijkt dat inzameling van alleen kleine PET-flesjes door veel gemeenten op zichzelf niet interessant genoeg gevonden wordt, omdat het een kleine fractie betreft die weinig impact heeft op het gemeentelijk restafval, en daarbij vaak ook nog vrijkomt als bedrijfsafval. Dit maakt deelname voor een gemeente minder aantrekkelijk. Desalniettemin blijkt dat deelname wel interessant is als het project ingepast kan worden in reeds bestaande initiatieven binnen gemeenten. Daarover vinden gesprekken plaats en na 1 september zal een definitief besluit genomen worden over de deelnemende gemeenten. KSF pilotregio’s Dit rapport heeft een inschatting gemaakt van het aantal locaties dat representatief zou kunnen zijn voor de pilots. Indien er uit alle stedelijkheidsklassen gemeenten deelnemen is ingeschat dat een pilot bij tussen de 500 en 1000 inzamellocaties een representatief beeld kan geven. In regioplannen zullen na 1 september alle succesfactoren ingevuld worden en moet dit ook verder worden geconcretiseerd.

KSF Projectorganisatie Gegeven de tijdsdruk moet en voldoende menskracht en budget ter beschikking staan om de pilots succesvol uit te kunnen voeren. De werkzaamheden worden uitgevoerd door de beheersorganisatie, die daarvoor onderstuening van een projectgroep zal krijgen. Deze zal op haar beurt weer gebruik kunnen maken van lokale projectgroepen, die de projecten op lokaal niveau uitvoeren.


versie 2.0

pagina - 9 -

In het maken van een schatting van de kosten van pilots voor de inzameling van kleine PETflesjes in Nederland, is gebruik gemaakt van veel aannames en inschattingen. De conclusie van dit rapport is dat de pilots tussen 1,5 en 2 miljoen Euro gaan kosten om tot een representatief beeld te komen. Het rapport stelt een informatiecyclus voor, met als doel betrokken stakeholders op een juiste manier te informeren. Informatieverschaffing vanaf het begin zal onderdeel uitmaken van het communicatiebeleid, dat samen met pilotparticipanten verder ingevuld wordt. Met de afronding van dit projectplan is de beslissingsfase aangebroken. Op het moment dat een positieve beslissing is genomen zal het pilot ontwerp zijn definitieve vorm kunnen krijgen. Dat is afhankelijk van de uitwerking van de plannen per regio, waar de gemeenten bij voorkeur nadrukkelijk worden berokken. Invulling van de bovengenoemde kritische succesfactoren per regio zal uiteindelijk zorgen voor een geslaagde pilot.


versie 2.0

pagina - 10 -

0. Achtergrond en projectopdracht Achtergrond Overheid en bedrijfsleven hebben afgesproken een alternatief systeem voor het huidige systeem van hervulbare flessen voor frisdranken en waters te ontwikkelen. Uiteindelijk doel is dat er een inzamelsysteem komt voor de inzameling van alle PET-drankenverpakkingen, dus voor grote en kleine PET-drankenverpakkingen voor andere drankensegmenten. Vooruitlopend op dat systeem zullen de frisdranken- en waterproducenten, verenigd in de Vereniging Nederlandse Frisdrankenindustrie, een inzamelsysteem opzetten voor de PETdrankenverpakkingen die zij op de markt brengen. In dat systeem worden grote PETdrankenflessen voor frisdranken en waters ingezameld via de detailhandel met een retourpremie die moet garanderen dat een zelfde inzamelresultaat wordt gehaald met deze flessen als in het huidige hervulbare systeem. In aanvulling daarop wordt een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes opgezet op private locaties dicht bij plaatsen waar veel van deze flesjes vrijkomen. Om dit systeem verder te ontwikkelen wordt in 2004 en 2005 een aantal pilots uitgevoerd. Doelstelling is tweeledig: 3. ervaring opdoen met diverse inzamelmethoden bij diverse inzamellocaties, op basis waarvan het systeem vanaf 1 januari 2006 opgeschaald kan worden 4. het vertrouwen rechtvaardigen dat een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes kan bijdragen om de milieudoelstelling zoals verwoord in de afspraken met de overheid te behalen.

Hoofdlijnen van het inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes De industrie zal een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes opzetten waarmee op private locaties, dicht bij de consument deze flesjes worden ingezameld. Voorbeelden van deze locaties zijn bijvoorbeeld scholen, benzinepompen, kiosken op strategische plaatsen, sportverenigingen en andere locaties nabij verkooppunten van deze kleine flesjes. Om de inzameling te stimuleren wordt een collectieve inzamelincentive uitgekeerd aan de inzamellocatie die de kleinverpakkingen inzamelt. Deze inzamelincentive wordt ter beschikking gesteld voor een goed doel. Dat kan voor een school een specifieke bestemming voor de school zelf zijn en voor de sportclub de clubkas. Er zal worden gewerkt met een vast bedrag van € 4 per ingezamelde zak van 200 flesjes. De opbrengst daarvan is per ingezamelde zak gelijk aan de opbrengst van ongeveer 133 kilo oud papier, er van Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 11 -

uitgaande dat oud papier ongeveer 3 eurocent per kilo oplevert. De inzamelmiddelen (bakken en zakken) en communicatiemiddelen worden door een door het bedrijfsleven op te richten beheersorganisatie gratis ter beschikking gesteld. Deze beheersorganisatie organiseert en financiert daarnaast ook de inzameling van de PET-flesjes. De flesjes worden naar een erkende recycler overgebracht, die ze als recyclaat aanbiedt aan de PET-industrie (nieuwe PET-flessen) en alternatieve toepassingen (bijvoorbeeld fleece-truien). De financiering van de inzameling zal geschieden door een collectieve opcentenregeling op PET-flesjes die door de producenten en importeurs wordt afgedragen aan deze organisatie. Deze bijdrage wordt vervolgens aan de consument doorbelast in de verkoopprijs van de verpakkingen. Het inzamelsysteem voldoet aan de volgende randvoorwaarden: 1. het systeem richt zich op de inzameling van kleine PET-drankenflesjes; 2. het is een laagdrempelig systeem, dus relatief veel inzamellocaties dicht bij het moment van ontdoen; 3. het systeem kan kosten effectief worden opgezet, waarbij bij voorkeur zo veel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de bestaande logistieke infrastructuren; 4. de inzameling wordt gefinancierd via een verwijderingsbijdrage die wordt doorbelast aan de consument; 5. er wordt bij de inzameling van de kleine flesjes gewerkt met de collectieve inzamelincentive en niet met een individuele inzamelincentive. Dit laatste zou een ingewikkelde innamestructuur vergen die kostbaar (electronische innameapparaten) en fraudegevoelig is; 6. het systeem is eenvoudig in te passen in de lange termijn ontwikkeling van het verpakkingenbeleid in Nederland. Zo kan het relatief eenvoudig uitgebreid worden met andere drankenverpakkingen indien dat in de toekomst vereist mocht zijn. Doelstelling is niet om één blauwdruk voor de inzameling van kleine PET-flesjes in Nederland te ontwikkelen. Gezocht wordt naar een aanpak waarbij een (financiële) stimulans kan worden gegeven waarbinnen het voor lokale partijen interessant wordt om kleine

flesjes

in

te

zamelen.

Daarbij

wordt

ondersteuning

verleend

vanuit

de

beheersorganisatie. Dus: lokaal maatwerk binnen een gestandaardiseerd raamwerk.


versie 2.0

pagina - 12 -

Om dit systeem te testen worden in het najaar van 2004 pilots gestart op een groot aantal verschillende inzamellocaties (scholen, sportverenigingen, kiosken, bioscopen, etc.) in verschillende stedelijkheidsgebieden in Nederland. Deze worden bij voorkeur in overleg met gemeenten uitgevoerd.

Projectopdracht en leeswijzer In dit document zijn de kritische succesfactoren benoemd om te komen tot een geslaagde pilot inzameling kleine PET-flesjes in Nederland. Allereerst wordt puntsgewijs stilgestaan bij de aannames en risico’s die van invloed zijn op de pilots en de doelstelling van de pilots. Vervolgens worden de randvoorwaarden besproken. De kritische succesfactoren zullen aan de hand van een “visgraat” structuur worden benoemd en ingevuld, die als leidraad voor het uiteindelijke project zal gelden.


versie 2.0

pagina - 13 -

1. Project doelstelling en afbakening Doelstelling pilot inzameling kleine PET-flesjes De volgende twee doelstellingen voor de pilots van inzameling van kleine PET-flesjes zijn geformuleerd: 1. Opdoen van ervaring met en testen van een inzamelsysteem voor kleine pet-flesjes en het bepalen van succes -en faalfactoren, die van belang zijn voor opschaling in 2006 2. Vertrouwen rechtvaardigen dat het inzamelsysteem kan werken en bijdragen aan het behalen van de milieudoelstelling, zoals verwoord in de afspraken met de overheid.

Afbakening analyse ten behoeve van het projectplan pilots Deze rapportage gaat verder in op de volgende onderwerpen: out-of-home inzamellocaties (diversiteit en aantallen); diverse inzamelmethoden en voorzieningen; representatieve pilotregio’s; communicatiefasering die benodigd is voor pilots (burgers, inzamellocaties, transporteurs, overslagstations, recyclers, website www.petrecycling.nl); monitoring van pilotdoelstellingen;; mogelijke betrokkenheid van gemeenten; Opzet van de structuur projectorganisatie.


versie 2.0

pagina - 14 -

Kritische succesfactoren van de pilots In dit document worden de kritische succesfactoren voor de pilots benoemd en beschreven, die de basis vormen voor het in samenwerking met deelnemende participanten definitief uit te werken projectplan.

A. Inzamelocaties

B. Inzamelstructuur

C. Voorzieningen

D. Communicatie


11/2005


E. Beheersorganisatie

F. Lokale gemeenten

G. Pilotregio's

H. Projectgroep



versie 2.0

pagina - 15 -

2. A. Inzamellocaties Voor een indeling van de locaties wordt onderscheid gemaakt tussen gesloten en (semi-) open locaties. Gesloten locaties zijn toegankelijk voor een beperkte groep consumenten (denk aan leden, scholieren, bezoekers). Open locaties zijn vrij toegankelijk voor iedereen. De volgende categorieën out-of-home locaties worden in de pilots onderkend. Bij iedere categorie wordt vervolgens een aantal aandachtspunten beschreven. De codes in de volgende paragrafen verwijzen naar de standaard bedrijfsidentificatie codes van het CBS. Gesloten:

Open:

A1 Onderwijsinstellingen

A6 Kiosken / Snackbars

A2 Sportlocaties

A7 Benzinestations

A3 Bioscopen

A8 Evenementen

A4 Attractieparken en gesloten recreatie

A9 Winkelcentra / Wijkcentra

A5 Kantoren

Onderwijsinstellingen A1.801

Basisonderwijs voor leerplichtigen1

A1.802

Voortgezet onderwijs

A1.803

Hoger onderwijs

A1.804

Overig onderwijs

Voor deze categorie is het tevens mogelijk een onderscheid te maken tussen “kleine” scholen, één enkele locatie, met (vaak veel) minder dan 1000 leerlingen en “grote” scholen, vaak meerdere locaties, met meer dan 1000 leerlingen. Een inzamelrendement op scholen hangt af van de factoren: op school gekochte en genuttigde consumpties (uit PET); mee naar school genomen en daar genuttigde consumpties (uit PET); op school gekochte en mee weggenomen consumpties (uit PET); aantrekkende werking op lege PET-verpakkingen van thuis (dit wil zeggen dat lege PET-flesjes van thuis worden meegenomen om bij te dragen aan het goede doel op school); 1

In het primaire onderwijs zijn geen verkooppunten van kleine PET-flesjes (en blikjes). Deze subcategorie wordt

vooralsnog niet beschouwd als inzamelkanaal. Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 16 -

meewerkingsbereidheid van onderwijsinstellingen, scholieren en studenten.

leerlingen =>

500

1.000

Aantal flesjes in te zamelen

20.000

40.000

Aantal zakken Opbrengst per jaar Overeenkomstige hoeveelheid oud papier

100 € 400 13.333 kg

200 € 800 26.666 kg

Aanname ten behoeve van rekenvoorbeeld: een school zamelt 1 PET-flesje per leerling per week in Aanname: oud papier levert € 0.03 per kilo op

Succesfactoren: 1.

School zonder verkoop van PET-flesjes is voor de pilot in eerste instantie minder interessant;

2.

inzamelpercentage moet uit pilots blijken en is relatief makkelijk te monitoren (aantal ingezamelde / aantal verkochte PET-flesjes);

3.

stimuleren van de inzameling voor het eigen goede doel (bijvoorbeeld voor een voorziening voor leerlingen) zal het inzamelpercentage belangrijk kunnen vergroten (doordat flesjes van elders worden meegenomen);

4.

educatieve insteek mogelijk (benadrukken nut van recyclen);

5.

de “overige onderwijs” categorie (bijvoorbeeld rijscholen) is niet vergelijkbaar met de andere categorieën.

Sportlocaties A2.9261

Exploitatie van sportaccommodaties

A2.9262

Buitensport

A2.9263

Binnensport

A2.92653

Sportscholen

A2.930405

Fitnesscentra

A2.555102

Kantines van sportverenigingen

In deze categorie vallen sportverenigingen met een clubkantine, maar ook binnensport locaties. Ook bij deze categorie is het belangrijk te kijken of (en hoeveel) PET-flesjes daadwerkelijk verkocht worden, en of inzameling voor goed doel of clubkas kan leiden tot een aantrekkende werking.


versie 2.0

pagina - 17 -

Leden 500 1.000

Ingezamelde PET-flesjes per jaar 20.000 40.000

Zakken jaar 100 200

per Opbrengst per jaar € 400 € 800

Aanname tbv rekenvoorbeeld: de vereniging zamelt 1 PET-flesje per lid per week in2

Succesfactoren: 1.

Aantrekkende werking door inzamelincentive kan inzamelpercentage verhogen;

2.

inzamelpercentage moet uit de pilot blijken en is relatief makkelijk te monitoren (aantal ingezamelde / aantal verkochte PET-flesjes);

3.

stimuleren van de inzameling voor het eigen goede doel (bijvoorbeeld voor de eigen clubkas) zal het inzamelpercentage belangrijk kunnen vergroten (doordat flesjes van elders worden meegenomen);

2

De verwachting is dat 1 zak te vullen door meenemen van lege PET-flesjes van thuis, ook hier net

zoals op scholen, gemakkelijker zal zijn dan 133 kg papier in te zamelen. Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 18 -

Bioscopen A3.92321

Theaters, schouwburgen en concertgebouwen

A3.554007

Buffetten in bioscopen, schouwburgen, theaters

In een aantal bioscopen worden dranken in PET-flesjes verkocht. Voor die bioscopen die dranken in kleinverpakkingen verkopen, levert de gescheiden inzameling een belangrijke besparing op in het volume af te voeren restafval. Hieronder is een aantal rekenvoorbeelden opgenomen. bezetting door week

inschatting aantal zitplaatsen

bezetting weekend

40%

zeer sterk stedelijk (Bv Rottedam) sterk stedelijk (Bv. Eindhoven) matig stedelijk (Bv. Zeist)

Bezoekers per jaar

20% (scenario 1) 30% (scenario 2)

5.000

8.000

10.500

18.500

832.500

166.500

249.750

2.500

4.000

5.250

9.250

416.250

83.250

124.875

1.000

1.600

2.100

3.700

166.500

33.300

49.950

Aantal zakken

inschatting aantal zitplaatsen

aanschaf PET-flesje Bezoekers 70% per week

Scen. 1 5000 2500 1000

Mog. Besparing m³ afval

Scen. 2 833 416 167

Scen. 1 1249 624 250

Scen. 2 167 83 33

Mog. Besparing kosten per jaar

Scen. 1 250 € 125 € 50 €

4.995 2.498 999

Scen. 2 € € €

7.493 3.746 1.499

Aanname: jaar = 45 representatieve weken Aanname: 4 weekdagen, 3 weekenddagen Aanname: Incentive vergoeding à € 4,00 per zak niet meegenomen Aanname: 1 zak is 0,2 m³ Aanname: 1 m³ is € 30 (sterk afhankelijk van vele variabelen)

Succesfactoren: 1.

Verkoopmethoden fris (tap of PET-flesje) van duidelijke invloed op het inzamelrendement;

2.

significante besparingen mogelijk op afvalgebied voor deze categorie;

3.

communicatie via witte doek mogelijk met doelgroep;

4.

koppeling met goed doel kan sympathie opleveren om gebruik te maken van de gescheiden inzameling;

5.

geen aantrekkende werking op PET-flesjes van buiten de locatie te verwachten.


versie 2.0

pagina - 19 -

Attractieparken / gesloten recreatie A4.5521

Jeugdherbergen, kamphuizen e.d.

A4.5522

Kampeerterreinen

A4.5523

Vakantiehuisjes, -bungalowparken en overige voorzieningen

A4.92332

Recreatiecentra

Deze vaak seizoensgebonden categorie trekt veel dagbezoekers. Nederlanders staan er om bekend dat zij zelf etenswaren en drinken meenemen. Daarnaast worden er op verkooppunten in attractieparken en bij recreatiegebieden drankproducten verkocht. In deze categorie is het aantal bezoekers van belang en is er duidelijk een koppeling te leggen met Zwerfafval (ook in een gesloten omgeving). Het volgende overzicht geeft een beeld van de bezoekersaantallen top 20 recreatieparken in Nederland (2002)3. De parken met een “*” aangegeven vallen binnen de scope van deze categorie inzamellocaties kleine PET-flesjes. Naam en locatie Bezoekers

(x miljoen)

Efteling, Kaatsheuvel Rondvaarten Amsterdam Floriade 2002, Haarlemmermeer Batavia Stad Lelystad Burgers' Zoo, Arnhem Van Gogh Museum, Amsterdam Diergaarde Blijdorp, Rotterdam Noorder Dierenpark, Emmen Duinrell, Wassenaar Natura Artis Magistra, Amsterdam Attractiepark Slagharen Rijksmuseum Amsterdam Diamantslijperijen, Amsterdam Anne Frank Huis, Amsterdam Madurodam, Den Haag De Keukenhof, Lisse Ouwehands Dierenpark, Rhenen Dierenpark, Amersfoort Pier Scheveningen, Den Haag Safaripark Beekse Bergen, Hilvarenbeek

3,4 (*) 3,0 2,1 1,9 (*) 1,6 (*) 1,6 1,5 (*) 1,5 (*) 1,3 (*) 1,2 (*) 1,2 (*) 1,1 0,9 0,9 0,8 (*) 0,7 (*) 0,7 (*) 0,6 (*) 0,6 0,6 (*)

Per individuele pilot regio kunnen attractieparken waar PET-flesjes worden verkocht benaderd worden. Ervaringen in het verleden hebben laten zien dat attractieparken een schone omgeving als eerste prioriteit hebben en dat gescheiden inzameling pas op de tweede plaats komt. Koppeling met de zwerfafvalcommunicatie ligt dan ook voor de hand.

3

Bron: Ruimtelijk Plan Bureau (http://www.ruimtelijkplanbureau.nl/kennisportaal/default.aspx?id=1)


versie 2.0

pagina - 20 -

klein middel groot Bezoekers => 400.000 800.000 1.300.000 Drinkt inhoud Petflesje 10% 40.000 80.000 130.000 inzamelpercentage 55% 22.000 44.000 71.500 Aantal zakken (200 fl/zak) 110 220 358 (200=0,2m³) Besparing volume 22 44 71,5 (1 m³ = €30) Besparing kosten € 660 € 1.320 € 2.145 Opbrengst incentive (1 zak = €4) € 440 € 880 € 1.430

Succesfactoren: 1.

Inzamelopbrengst en incentive zijn ten opzichte van bezoekersaantal relatief gering. Een belangrijke aanknopingspunt moet zijn de zorg voor een schoon park;

2.

mogelijke inzamelpercentages moeten in de pilot worden bepaald;

3.

selectiecriterium voor de attractiepark is de ligging in een van de geselecteerde regio’s en de verkoop van kleine petflesjes;

4.

mogelijke inzamelpercentages zullen aan de hand van de pilots relatief makkelijk zijn te monitoren (aantal verkochte eenheden/ingezamelde eenheden);

5.

de zwerfafvalcomponent zal in de communicatie waarschijnlijk een belangrijke rol moeten krijgen;

6.

infrastructuur (veel bakken, groot terrein) is bepalend en moet opwegen tegen de in te zamelen hoeveelheden.

Kantoren De bedrijven in deze categorie zijn vooraf niet in codes te ondervangen. Het zal vaak gaan om kantoren in de zakelijke dienstverlening. De inzameling zal afhangen van: 1. het aantal werknemers werkzaam in een kantoorgebouw; 2. de wijze van drankenverkoop en de daarop aansluitende inzamelstructuur in een kantoor (via de automaat of bedrijfskantine); 3. inpassing in een actief milieu beleid.


versie 2.0

pagina - 21 -

ingezam elde flesjes aantal zakken incentive besparing opbrengst w erknem ers i per jaar (1 / w k) 2000 50 10 € 40 € 60 € 100 10000 250 50 € 200 € 300 € 500 500 20000 100 € 400 € 600 € 1.000 Aannam e: 1 Pet-flesje per w eek genuttigd of m eegebracht en ingeleverd Aannam e: 40 w erkw eken in g e z a m e ld e fle s je s a a n ta l zakken in c e n tiv e b e s p a rin g o p b re n g s t w e rk n e m e rs i p e r ja a r (1 / 2 w k ) 1000 50 5 € 20 € 30 € 50 5000 250 25 € 100 € 150 € 250 500 10000 50 € 200 € 300 € 500 Aannam e: 1 P e t-fle s je p e r 2 w e k e n g e n u ttig d o f m e e g e b ra c h t e n in g e le v e rd Aannam e: 4 0 w e rk w e k e n

Kantoorpersoneel moet bereid zijn het lege PET-flesje in een inzamelton te deponeren. Wellicht dat het (meebrengen vanuit thuis en) inzamelen op kantoor voor een lokaal goed doel (bijvoorbeeld wijkgericht) bij kan dragen, maar dit zal naar verwachting geen grote aantrekkende werking hebben.

Succesfactoren: 1.

Inzetten op grotere kantoren/bedrijven (grotere volumes te verwachten);

2.

communicatie voornamelijk richten op inpassing in corporate milieu-beleid (inzamelen en recyclen is goed voor het milieu). Incentive kan ook voor een goed doel worden gebruikt dat past binnen het beleid ten aanzien van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (bijvoorbeeld donatie aan natuurorganisatie of aan een goed doel in de lokale omgeving van het bedrijf).

Kiosken/snackbars 526331

Overige vormen van detailhandel in voeding -en genotmiddelen

55302

Cafetaria's, lunchrooms, snackbars, eetkramen e.d.

In deze categorie is het afgelopen jaar door de Stichting Nederland Schoon in samenwerking met een groot aantal gemeenten en bedrijven veel werk verzet. De zogenaamde “Snoeproutes” zijn aangepakt en op veel NS stations is door de Nederlandse Spoorwegen hard gewerkt, in samenwerking met Nederland Schoon, om het zwerfafval aan te pakken. De categorie wordt gekenmerkt door een relatief klein volume per locatie, een klein oppervlakte voor opslag en een grote mate van aandacht voor de zwerfafvalproblematiek. Door de lage volumes en kleine opslagruimte zal de inzamelmethodiek bij dit soort locaties Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 22 -

leidend zijn in het succes. Indien een bak (zak) vol is, dient deze vrijwel direct afgevoerd te worden. Voor dergelijke locaties is een regionale aanpak aan te bevelen in plaats van een kanaal gerichte aanpak. Door de logistieke systemen op lokaal niveau (bijvoorbeeld in een wijk) in te richten kunnen efficiency voordelen gehaald worden die hoogfrequente afvoer mogelijk maken. Pilots met een wijkgerichte aanpak kunnen daar op ingericht worden. Daarnaast wordt ook gekeken onder welke condities het haalbaar is om een aparte inzamelstructuur op te zetten voor de inzameling van deze flesjes. Succesfactoren: 1.

Deelname kiosken/snackbars alleen zinvol indien zeer snelle responstijd bij ‘volle bak’ kan worden gegarandeerd, een wijkgerichte aanpak kan daarbij interessant zijn, maar ook de mogelijkheden voor het opzetten van een kleinschalige inzamelstructuur c.q. het gebruik van bestaande afvalinzamelstructuren zal moeten worden getoetst;

2.

door de zichtbaarheid en de lokale inbedding lijkt een koppeling van de recycling en zwerfafval boodschap interessant;

3.

relatief klein volume, waardoor de opbrengst voor het goede doel relatief beperkt zal zijn, tenzij bijgedragen wordt aan een collectief goed doel op wijkniveau.

Benzinestations A7.505002

Benzineservicestations (met winkelactiviteit)

Vorig jaar is door Nederland Schoon een campagne gestart langs de Nederlandse snelwegen om het zwerfafval terug te dringen. Ook dit jaar is deze actie gecontinueerd, opgehangen aan het inzamelzakje “Snelweg”. Benzinestations die zich in wijken bevinden, hebben vaak een aantrekkingskracht op jongeren (op weg van of naar onderwijsinstellingen). Net als bij kiosken en snackbars is ook hier de beperkte opslagruimte en laag volume een aandachtspunt, waarnaar gekeken moet worden in de pilots. Succesfactoren: 1. Deelname benzinestations zinvol indien snelle responstijd bij ‘volle bak’ kan worden gegarandeerd. Daarbij zijn dezelfde opmerkingen van belang als die gemaakt zijn bij kiosken;


versie 2.0

pagina - 23 -

2. relatief klein volume, waardoor de opbrengst voor het goede doel relatief beperkt zal zijn, tenzij bijgedragen wordt aan een collectief goed doel op wijkniveau; 3. Door de zichtbaarheid en de lokale inbedding lijkt een koppeling van de recycling en zwerfafval boodschap interessant.

Evenementen A8.92322

Evenementenhallen

A8.92655

Organiseren van sportevenementen

A8.927242

Organiseren van recreatieve evenementen

Indien kleine PET-flesjes verkocht worden op evenementen zijn dit er meteen een relatief groot aantal in korte tijd. De vaak grote oppervlakte van de terreinen maakt de inzamelstructuur op het evenemententerrein zeer belangrijk. De inzet van vrijwilligers kan bijdragen

aan

de

inzamelpercentages.

Ook

bij

deze

categorie

speelt

de

zwerfafvalproblematiek mee. Gemeenten eisen steeds vaker dat evenemententerreinen weer schoon opgeleverd moeten worden. Aangezien een evenement altijd tijdelijk van aard is, zal hiervoor een specifieke aanpak moeten worden getoetst, waarbij een tijdelijke inzamelinfrastructuur in korte tijd kan worden opgezet. Succesfactoren: 1. Relatief grote volumes per keer; 2. zwerfafvalbestrijding belangrijke trigger voor gescheiden inzameling; 3. infrastructuur (veel bakken, groot terrein) bepalend en moet in verhouding staan tot de hoeveelheid vrijkomende flesjes; 4. inzet van vrijwilligers kan het inzamelpercentage verhogen; 5. vaak eenmalig c.q. incidenteel karakter, dus flexibele inzamelmiddelen nodig.

Winkelcentra / Wijkcentra In deze categorie valt een groot aantal winkels. Doelstelling van partijen is dat vanaf 2010 de inzameling van grote PET-flessen niet meer via het supermarktkanaal zal verlopen. In de pilots worden dan ook inzamellocaties voor kleine PET-flessen buiten de supermarkt uitgetest. Een wijkgerichte en/of winkelcentra gerichte aanpak zal zich in de regel wel in de omgeving van supermarkten afspelen. Succesfactoren: Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 24 -

1.

Winkel of wijkcentra kunnen een belangrijke rol spelen in een wijkgerichte aanpak van de inzameling van kleine PET-flesjes (zoals bijvoorbeeld in Zwolle, Emmen en Barendrecht);

2.

de betrokkenheid van de wijk is naar verwachting het grootst als de incentive voor een lokaal goed doel wordt gebruikt (bijvoorbeeld voor de aanleg van een voorziening in de wijk);

3.

communicatie moet zich richten op recycling èn zwerfafval.

Succesfactoren Inzamellocaties Benadering van een zo divers (A1 – A9) mogelijke groep out-of-home locaties waar kleine PET-flesjes vrijkomen; deelname van een voldoende groot aantal locaties om representativiteit te garanderen (zie paragraaf over Pilotregio’s); verkoop van PET-flesjes op locatie is voorwaarde voor de deelname van een locatie aan de pilot; betrokkenheid van de inzamellocatie bij de inzameling is essentieel; Op gesloten locaties kan relatief afgezonderd een inzamelstructuur worden getoes, terwijl de open inzamellocaties gebaat zijn bij een sterk lokale aanpak over de verschillende kanalen heen (snelle afvoer van volle zakken); bij een aantal locaties kan een aantrekkende werking worden verwacht doordat de inzamelincentive ten goede komt aan de inzamellocatie zelf (bijvoorbeeld scholen en sportverenigingen); besparingen (minder volume in bedrijfsafval) en opbrengsten (incentive voor zak flesjes) zijn te realiseren en kunnen voor een aantal locaties van doorslaggevend belang zijn; lokale initiatieven met betrekking tot keuze van inzamellocaties zijn toegestaan (voorbeeld wijkgerichte aanpak) en worden aangemoedigd; locaties krijgen kosteloos voorzieningen en communicatie materiaal aangereikt; communicatie die is afgestemd op de locaties en de doelgroep zal een groter effect hebben dan generieke communicatie die voor elke locatie hetzelfde is.


versie 2.0

pagina - 25 -

3. B. Inzamelstructuur De tweede succesfactor is de inzamelstructuur. Het valt niet te betwisten dat het opzetten van een inzamelstructuur voor een relatief kleine stroom verpakkingen zoals kleine PETflesjes, relatief kostbaar zal zijn. De eigenschappen van PET (gewicht vs volume) laten niet toe dat over lange afstanden, niet verkleinde en niet gebaalde PET vervoerd wordt. Aan de andere kant is het investeren in verdichtingsapparatuur voor deze kleine stroom erg kostbaar en moeilijk rendabel te maken. In de regionale projectplannen, zal het transport van PET dan ook verder in detail doorgerekend moeten worden, uitgaande van de lokale situatie en de lokale mogelijkheden. In deze paragrafen zullen de volgende onderwerpen worden besproken: 1. Transporteurs 2. Overslagstations 3. Recycling

Transporteurs Voor de pilots worden diverse vormen van inzameling/transport getoetst. Dit projectplan gaat uit

van

een

inzamellocaties,

brengsysteem die

in

een

door

consumenten

voorziening

de

van

flesjes

kleine

PET-flesjes

verzamelen.

Vooral

naar

de

kleinere

inzamellocaties zijn gebaat bij een brengsysteem voor henzelf naar decentrale depots of overslagstations. Zij zullen dan zelf als (gedeeltelijke) transporteur optreden. Hiernaast kan door de kleine hoeveelheden (bijvoorbeeld 1 zak met 200 kleine PET-flesjes), samenwerking met bestaande leveranciers uitkomst bieden. Dit zal ook een te toetsen onderdeel van de pilot moeten worden, waarover reeds gesprekken zijn met betrokkenen. Als transporteurs kunnen gemeentelijke inzamel –of schoonmaakdiensten (indien een gemeente dat zou willen) een rol kunnen spelen, maar ook commerciële afvalinzamelaars. Deze zijn bekend met bedrijfsmatige inzameling in routeverband. Indien grotere hoeveelheden ingezameld worden bij bijvoorbeeld evenementen (eenmalig) of bij gesloten locaties, (bijvoorbeeld scholen of verenigingen), kan de inzameling meer tailor made worden gemaakt en kan dan meer op zichzelf staan. Wel is het aan te bevelen om in beide gevallen gebruik te maken van dezelfde inzamelinfrastructuur (inzamelaars, overslagcentra, etcetera), omdat dat belangrijke efficiency voordelen op kan leveren. Daarom is het aan te bevelen om


versie 2.0

pagina - 26 -

de pilots op gesloten locaties en wijkgerichte inzameling op open locaties in dezelfde regio plaats te laten vinden waardoor van schaalvoordelen gebruik gemaakt kan worden.

Soort inzameling -> Transporteur

Route

Kleine

Kleine volumes

Grote

inzamel

volumes

brengsysteem

volumes

ing

inzameling

bulk

BT 1: Commerciële inzamelaar

x

x

BT 2: Gemeentelijke inzamel –

x

x

of

schoonmaakdienst

(alleen

indien een gemeente dat wenst) BT 3: Inzamellocatie BT 4: Leverancier

x x

In de regionale projectplannen dienen alle 4 de inzamelsoorten besproken te worden en daar waar toepasbaar getoetst op haalbaarheid. Transporteurs zijn verantwoordelijk voor registratie van opgehaalde hoeveelheden zakken. Transporteurs krijgen hiervoor een vergoeding.

Overslag stations Zoals eerder genoemd dient er zo min mogelijk transport plaats te vinden van niet verkleinde en niet verbaalde PET-flesjes. Deze randvoorwaarde maakt regionale, of lokale overslagstations noodzakelijk. De medewerking van lokale gemeenten hierin is gewenst. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van Regionale Overslag Stations (zoals ook in gebruik voor de overslag van wit –en bruingoed), lokale milieustations (soms gelijk aan ROS) of bedrijfshallen van commerciële inzamelaars. In de pilots zal regionaal de meest werkbare oplossing worden gekozen in overleg met de lokale gemeente. De overslag locaties spelen een belangrijke rol in de monitoring. Inkomende PET-stromen worden geregistreerd per transporteur. Controle van inzamelgegevens ten bate van betaling zal op basis van hier gegenereerde gegevens plaatsvinden. Hierover later meer. In een eerder stadium is gesproken over het inrichten van decentrale overslagdepots (bijvoorbeeld in wijken). Een decentraal overslagdepot heeft uiteraard registratieverplichting, echter zal als inzamellocatie aangemerkt worden. Dit zal in de regionale projectplannen verder uitgewerkt worden.


versie 2.0

pagina - 27 -

Overslagstations krijgen een vergoeding voor het overslaan van de aangeleverde PETflesjes.

Recycling Kritisch voor het succes van de pilots is het inzamelen van PET materiaal dat geschikt is voor recycling doeleinden. In de CE studie wordt uitgegaan van recycling percentages. De pilots dienen ervoor te zorgen dat in voldoende mate gegarandeerd kan worden dat kwalitatief materiaal aangeleverd wordt, toepasbaar voor materiaal hergebruik (in nieuwe PET-flessen of bijvoorbeeld fleece-truien). De vervuilingsgraad is hierbij sterk van belang. Voor de pilots zal van minimaal twee recyclers gebruik gemaakt worden om ervaringen met het vergelijken op te doen. De recycling partners hebben in belangrijke mate een rol in registratie van gegevens voor monitoring doeleinden. Vreemde verpakkingen (glas, blik, drankenkartons) worden geregistreerd, vervuilingsgraad (afval, nog aanwezige vloeistoffen) en aantallen (of netto gewicht). Gegevens worden op regioniveau, en overslagniveau geregistreerd.

Succesfactoren Inzamelstructuur Transporteurs: o

keuze transporteur is afhankelijk van volume en type inzamellocatie;

o

diverse soorten transporteurs worden in de pilots gekozen om ervaringen vast te leggen (commercieel, gemeentelijk, leveranciers en brengsysteem);

overslagstation: o

de afstand van de inzamellocatie naar het overslagstation moet relatief beperkt zijn om de kosten terug te dringen;

o

in iedere regio zal het lokale projectteam een overslag station inrichten en transporteurs inschakelen;

recycling: o

recyclingmogelijkheden van PET materiaal zijn sterk afhankelijk van vervuilingsgraad;

kosten voor transport, overslag en recycling en de hoeveelheden die via deze schakels worden gehandled dienen meetbaar, vergelijkbaar en op een voldoende diep niveau te zijn voor monitoring doeleinden.


versie 2.0

pagina - 28 -

4. C. Voorzieningen In de pilot fase worden voorzieningen getest. In deze categorie zijn inzamelmiddelen, zakken, en de identificatie ter plekke bij de inzamellocatie van belang. Achtereenvolgens worden deze uitgewerkt.

Inzamelmiddelen In onderstaande tabel, zijn de verschillende voorzieningen ten opzichte van het aantal flesjes en inzamelaar benoemd. Inzamelaar

Aantal flesjes

Voorziening

1. Inzamellocatie

200 stuks (zak)

Ton met rozet in bovenkant 200 liter

2. Evenementen en

>200 stuks (los)

Bak variërend van 1 tot 20m³

Onbekend (zak,los)

Verzamelcontainers, omvang afhankelijk van te

inzameling grote hoeveelheden 3. Wijkverzamelcentra

verwachten hoeveelheden

Één van de randvoorwaarden is, dat op locaties waar een bak binnen staat, deze moet voldoen aan brandveiligheidsvoorschriften. Vanuit coördinatie en registratie oogpunt worden de inzamelmiddelen uniform vastgesteld. Als er gesproken wordt over een bak en een zak, dan is dit in elke regio de identieke bak en zak. Tevens wordt getoetst of de inzamelmiddelen

binnen

de

huidige

logistieke

inzamelmethoden

(randvoorwaarde pilot project) passen. Voor de inzameling van grotere hoeveelheden is nog geen uniform inzamelmiddel ontwikkeld, hoewel er wel voorbeelden uit de reguliere inzameling van afval te vinden zijn. Getoond4 zijn de accubak (inhoud 0,4 m³) en palletbox dubbele hoogte (inhoud 0,8 m³).

Zakken De inzameling van kleine PET-flesjes via de inzamelmiddelen zoals hierboven genoemd, brengt met zich mee dat de wijze van tellen/registreren van elkaar

4

Bron: www.vangansewinkel.com


versie 2.0

pagina - 29 -

verschilt. Indien een 200 liter ton gebruikt wordt, zal hiervoor een zak gebruikt worden met een vaste hoeveelheid kleine PET-flesjes (200 stuks). Deze zakken zijn dan vergelijkbaar. De zakken zijn doorzichtig, zodat de inzamelaar/transporteur visueel de kwaliteit van ingezamelde PET-flesjes kan controleren. Inzameling zonder gebruik te maken van zakken, zorgt voor een situatie waarin vergelijk op basis van aantal moeilijk is. Tevens is registratie per locatie, van belang voor de uitbetaling van de collectieve incentive, lastig. Hierover meer in de paragraaf over “Beheersorganisatie”.

Identificatie Door gebruik te maken van identificatie labels (In een later stadium met barcode af te lezen via een scanner door inzamelaar en recycler.) is betaling van de incentive per ingezamelde zak mogelijk. In onderling overleg zal het monitoringprotocol verder uitgewerkt moeten worden.

Hierbij

zullen

alle

pilotparticipanten

betroken

zijn

(zie

paragraaf

“Beheersorganisatie”). Terugkijkend in de keten moet definitief vastgesteld worden welke informatie op welk niveau nodig is. Voor de pilots zal aan elke inzamellocatie een nummer toegekend worden en zal de eenheid ingezamelde zakken worden bijgehouden. Een label op elke zak met nummer van inzamellocatie waarborgt identificatie. Controle vindt plaats gedurende de keten bij registratie door transporteur, overslagstation en recycler. Op basis hiervan zal uitbetaling plaatsvinden.

Succesfactoren Voorzieningen Uitgangspunt het gebruik van landelijk uniforme inzamelmiddelen (200 liter ton voor kleine hoeveelheden met 200 liter zak); grote inzamelmiddelen worden nog vastgesteld; lokale voorstellen tot afwijking op inzamelmiddelen toegestaan indien vergelijking mogelijk blijft; gebruik van uniforme zakken vergemakkelijkt de identificatie en registratie; gebruik van doorzichtige zakken vergemakkelijkt de controle op kwaliteit; de landelijke projectgroep draagt identificatie systeem aan voor monitoring van de zakken; identificatie wordt toegepast op het niveau van inzamellocatie en dient als basis voor uitbetaling incentive.


versie 2.0

pagina - 30 -

5. D. Communicatie Communicatie is een cruciale succesfactor voor het slagen van de pilots. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt communicatie over inzameling van kleine flesjes voor recycling en in communicatie over de pilot.

Communicatie over de inzameling van kleine flesjes voor recycling Voor het (pilot) project wordt in zijn geheel een nieuw beeldmerk/logo/slogan ontwikkeld om de inzameling van kleine PET-flesjes te communiceren. De essentie die het beeldmerk en materialen zullen moeten uitstralen is: −

recycling (link tussen inzameling en uiteindelijke product ná recycling… wat wordt gemaakt van gerecycled PET??);

−

inzameling tbv een goed doel;

−

waar van toepassing materialen toegespitst op de doelgroep (bijvoorbeeld aansluiten bij jongeren).

Gedacht moet worden aan een ‘standaardpakket’ per locatie, bestaand uit: −

inzamelbak(ken);

−

inzamelzakken;

−

een informatie-/communicatiefolder met uitgebreide toelichting en instructies;

−

communicatiematerialen (banners, posters, stickers).

Daarnaast wordt gekeken naar manieren om de boodschap ook op andere manieren uit te dragen: −

door het creëren van een website met basisinfo en ‘succes stories’;

−

door het ontwikkelen van communicatiematerialen voor bijvoorbeeld bill boards en de achterkant van vrachtwagens;

−

door het organiseren van ludieke acties binnen specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld een wedstrijd in het beschilderen van de vaten binnen scholen of het ontwikkelen van eigen communicatiemateriaal).

De communicatie moet een speels karakter krijgen en moet de inzameling voor de meest belangrijke doelgroepen laten ‘leven’. Door bureau’s worden voorstellen voorbereid, zodat zo snel mogelijk na positief besluit door de Kamer kan worden gestart.


versie 2.0

pagina - 31 -

Communicatie over de pilot Na een GO door de politiek zullen voornamelijk voorbereidende activiteiten uitgevoerd worden. Burgers in de pilot gemeenten en wellicht ook daarbuiten worden geïnformeerd. Ook zullen de inzamellocaties, transporteurs, recyclers, en pilot regio’s via communicatie geïnformeerd worden over de pilot. Ambassadeurs van de pilots, bijvoorbeeld de buitendiensten van de frisdrankproducenten zullen vragen kunnen beantwoorden van mogelijke inzamellocaties. Ook zal de website www.petrecycling.nl online vragen van burgers en betrokken organisaties beantwoorden (Frequently Asked Questions, FAQ). Gedurende de pilots zal door de overheid en het bedrijfsleven gezamenlijk opgetrokken worden. Benadering van deelnemende inzamellocaties zal uniform en centraal gebeuren met ondersteuning vanuit de regio’s. Tussentijdse resultaten (monitoring) worden in deze fase gecommuniceerd. Na de evaluatie van de pilots worden de resultaten gecommuniceerd door de presentatie van het eindrapport. Deze zal de basis zijn voor een besluitvorming over landelijke opschaling. De communicatie kapstok die is gekozen kan nu verder landelijk worden uitgedragen.

Succesfactoren Communicatie De communicatie is essentieel voor het slagen van de pilots. ; communicatie zal vanaf pilots bovenregionaal zijn en eenduidig (zelfde boodschap en uitstraling). Daarnaast moet echter wel ruimte zijn voor een specifieke aanpak voor specifieke doelgroepen; communicatie wordt op diverse fronten ingezet (website, via ambassadeurs zoals buitendiensten frisdrankproducenten, inzamellocaties, inzamelaars, burgers etc.); Na de start van de pilots zal communicatie over de resultaten een essentieel onderdeel van de communicatie moeten zijn.


versie 2.0

pagina - 32 -

6. E. Beheersorganisatie In de volgende paragraaf wordt uitgelegd op welke wijze de Beheersorganisatie i.o. in relatie staat tot de pilot organisatie.

Beheersorganisatie i.o. Door het bedrijfsleven wordt een beheersorganisatie opgericht die na 1 september van start gaat. Deze beheersorganisatie (Beheersorganisatie i.o.) stuurt de diverse activiteiten mbt tot de uitvoering van de pilots aan, zoals besproken in deze rapportage. De uitvoering van de pilot moet bij voorkeur worden begeleid door een begeleidingsgroep waarin de overheid en het bedrijfsleven zitting hebben. Deze begeleidingsgroep wordt voorgezeten door een onafhankelijke voorzitter. In de pilotregio’s zullen de pilots worden uitgevoerd in werkgroepen waarin de lokale participanten zitting hebben.

Monitoring Beslissingen over het succes van de pilots, opschaling na 1 januari 2006 en afspraken tussen overheid en bedrijfsleven, zullen genomen worden op basis van de resultaten van de pilots. De pilots zullen worden beoordeeld op kwalitatieve en kwantitatieve aspecten: −

kwantitatieve aspecten: Hoeveelheid ingezamelde PET-flesjes Samenstelling en verontreinigingsgraad van de ingezamelde fractie Kosten en besparingen voor partijen

−

Kwalitatieve aspecten: Succes- en faalfactoren op basis van ervaringen van bij de pilot betrokken partijen Consumenten Inzamellocaties Inzamelaars Gemeenten werking van de logistieke en administratieve processen effectiviteit van de communicatie


versie 2.0

pagina - 33 -

In onderstaande tabel is aangegeven hoe de monitoring van deze aspecten plaats kan vinden. Te monitoren aspecten

Open locaties

Gesloten locaties

Kwantitatieve monitoring Hoeveelheid ingezamelde

Inschatting van de

Verkochte

PET-flesjes

verkopen in de

eenheden/ingezamelde

afgeschermde regio op

eenheden. Deze gegevens

basis van marktgegevens

zijn voor de gesloten locaties

en verkoopgegevens /

relatief eenvouding op te

hoeveelheid ingezameld.

leveren, mits

Dit is goed te monitoren,

vertrouwelijkheid

omdat de hoeveelheid

gewaarborgd kan blijven.

ingezamelde flesjes op detailniveau gemonitored wordt in verband met de uitkering van de inzamelincentives. Samenstelling en

Sorteeranalyses en visuele

Sorteeranalyses en visuele

verontreinigingsgraad

waarneming

waarneming

Kosten en besparingen voor

Kostencalculaties ‘open’

Kostencalculaties ‘open’

partijen

boekhouding

boekhouding

Kwalitatieve monitoring Succes en faalfactoren op basis van ervaringen bij de pilot betrokken partijen Werking van de logistieke en

Enquêtes en interviews door door partijen aan te wijzen onafhankelijk bureau

administratieve processen Effectiviteit van de

Consumenten panels

communicatie

De monitoring zal verder uit worden gewerkt in overleg tussen partijen en worden vastgelegd in een monitoringprotocol, waarbij vertrouwelijkheid voor de individuele deelnemende locaties gewaarborgd moet zijn.


versie 2.0

pagina - 34 -

De monitoring zal onder de verantwoordelijkheid van de begeleidingsgroep vallen, waardoor optimale transparantie wordt gewaarborgd. Dit moet verder in detail worden uitgewerkt in een door partijen vast te leggen monitoringprotocol. Voor de pilots kan volstaan worden met het bijhouden van controleerbare pilot administratie onder

auspiciën

van

de

voorgestelde

commissie.

Hiertoe

leveren

transporteurs,

overslagstations en recyclers informatie, volgens een vast tijdschema aan. Op basis van verifieerbare aantallen vindt eventuele bijsturing van de pilots plaats. Recyclers/sorteerders leveren nog extra informatie aan over verontreinigingen (afval en vreemd materiaal).

Landelijke monitoring Monitoring op landelijk niveau zal een tweetal gegevens met elkaar vergelijken. Enerzijds zijn er de landelijk verkochte kleine PET-flesjes. De Beheersorganisatie i.o. is in staat deze gegevens te verzamelen op basis van de door producenten en importeurs betaalde bijdrage. Anderzijds zal de hoeveelheid ingezamelde PET-flesjes vastgesteld kunnen worden aan de hand van de inzamelresultaten. Deze aantallen zullen voornamelijk bij de inzamelaars en recyclers vandaan komen, geverifieerd aan de hand van inzamel, transport en overslag gegevens.

Succesfactoren Beheersorganisatie Aanbevolen wordt een onafhankelijke begeleidingsgroep op te richten, die naast de pilotbegeleiding, ook toezicht houdt op de kwantitatieve en kwalitatieve monitoring; de pilots worden gecoördineerd door de Beheersorganisatie i.o. en begeleid door een onafhankelijke

begeleidinscommissie.

De

beheersorganisatie

zal

daarbij

ondersteuning krijgen van extra medewerkers; kwantitatieve monitoring met betrekking tot hoeveelheden ingezamelde flesjes is goed mogelijk in verband met de uitkering van de collectieve inzamelincentive (hoeveelheid, samenstelling, verontreiniging, kosten, besparingen); kwalitatieve monitoring is goed mogelijk door middel van enquêtes en interviews bij consumenten, inzamellocaties, inzamelaars en deelnemende gemeenten; kwantitatieve en kwalitatieve monitoring is de basis voor rapportages die door de landelijke projectorganisatie periodiek wordt voorzien en tevens voor de eindevaluatie na de pilot periode. Essentieel is de vertrouwelijkheid van de aangeleverde gegevens door inzamellocaties. Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 35 -

7. G. Lokale Gemeenten Lokale gemeenten worden betrokken bij de pilots om draagvlak voor de pilots te creëren. Daarbij is het belangrijk dat deze gemeenten een representatieve groep gemeenten wordt gekozen als pilot gemeente. Beide onderwerpen komen hieronder aan bod.

Draagvlak Betrokkenheid wordt gewaarborgd doordat er een actieve deelname van portefeuillehouder of betrokken ambtenaar milieu in de regionale projectgroep. De kosten voor de pilots liggen bij het bedrijfsleven, ondersteuning vanuit de lokale gemeente zal voornamelijk facilitair zijn. Aansluiting bij lokale projecten op het gebied van recycling of zwerfafval is daarbij zeer denkbaar. Een gemeente kan tevens ondersteunen bij de benadering van locaties en betrokken lokale organisaties (denk aan sportverenigingen). Bij het invullen van een lokaal plan van aanpak zal de gemeente een belangrijke rol spelen. Coördinatie met overige acties of evenementen op gemeentelijk niveau wordt zo gewaarborgd. In een aantal gevallen kan de deelnemende gemeente eigenaar of opdrachtgever zijn voor de exploitatie van milieustraten of Regionale Overslag Stations (ROS). In overleg met deze gemeenten zal een overslagcentrum voor PET-flesjes worden ingericht.

Representativiteit Om representativiteit van gemeenten te waarborgen is gebruik gemaakt van de stedelijkheidsklassen van het CBS (zie tabel 13). De voorkeur gaat er naar uit om de pilots te spreiden over gemeenten met verschillende stedelijkheidsklassen. In de bijlage is tevens een lijst van alle gemeenten naar stedelijkheidsklasse toegevoegd.


versie 2.0

pagina - 36 -

Klasse

Omschrijving

Omgevingsadressen dichtheid

1

zeer sterk stedelijk

> = 2500 omgevingsadressen per km2

2

sterk stedelijk

1500 - < 2500 omgevingsadressen per km2

3

matig stedelijk


4

weinig stedelijk


5

niet stedelijk

< 500 omgevingsadressen per km2

CBS Stedelijkheidsklassen

Succesfactoren Lokale gemeenten Deelname aan pilots zal gebeuren op basis van een representatieve groep gemeenten uit sted.klasse 1-5; deelname van lokale gemeente aan pilot is wenselijk voor het creëren van draagvlak en positieve ondersteuning door zitting in regionale projectgroep; het lokale plan van aanpak wordt in overleg verder ingevuld en zorgt voor betrokkenheid van de gemeente; gemeente kan faciliteren op het gebied van benaderen van locaties en betrokken lokale partijen; het overslagcentrum wordt ingericht in overleg met de lokale gemeente.


versie 2.0

pagina - 37 -

8. G. Pilotregio’s Binnen de verschillende stedelijkheidsklassen wordt een minimum aantal gemeenten geselecteerd. Om snel van start te kunnen gaan wordt daarbij de voorkeur gegeven aan gemeenten die interesse getoond hebben en waar al initiatieven zijn opgepakt waarbij aangehaakt kan worden. Gedurende de opstartfase kan dan het aantal pilot gebieden uit worden gebreid. In deze paragraaf wordt ingegaan op aantallen inzamellocaties per gemeente, benodigd om representativiteit te garanderen en in voldoende mate zeker te zijn van een volume kleine PET-flesjes. De definitieve selectie van gemeenten vindt plaats na 1 september, als duidelijk is dat alle partijen het groene licht geven voor het uitvoeren van de pilots in de huidige vorm. Op dat moment zullen voor de geselecteerde projecten lokale projectteams worden opgezet die het lokale plan van aanpak verder uitwerken en de pilot in de regio zullen begeleiden. Er lopen gesprekken met een aantal gemeenten in de verschillende stedelijkheidsklassen. Ook vinden er de komende weken nog gesprekken plaats met een aantal individuele gemeenten, die, onder voorwaarden, hebben aangegeven open te staan voor deelname aan een pilot binnen hun gemeente. Vaak betreft het daarbij gemeenten die zelf al projecten hebben lopen voor de inzameling van verpakkingen en waarbij de inzameling van kleine PET-flesjes kan aanhaken. Aangezien de gesprekken niet zijn afgerond, kunnen nog geen uitgewerkte plannen per gemeente worden gepresenteerd. Aandachtspunt voor veel gemeenten is dat de inzameling van alleen kleine PET-flesjes door veel gemeenten op zichzelf niet interessant genoeg gevonden wordt, omdat het een kleine fractie betreft die weinig impact heeft op het gemeentelijk restafval, en daarbij vaak ook nog vrijkomt als bedrijfsafval. Dit maakt deelname voor een gemeente minder aantrekkelijk. Na 1 september zal een definitieve keuze gemaakt worden over de deelnemende gemeenten.


versie 2.0

pagina - 38 -

Aantal inzamellocaties Om een inschatting te maken van het aantal locaties dat representatief is voor de pilots, is onderzoek gedaan naar het aantal inzamellocaties in de 5 verschillende stedelijkheidsklassen. In de bijlage zijn, voor de 9 verschillende type inzamellocaties, gemiddelde aantallen inzamellocaties verzameld voor een aantal voor de betreffende stedelijkheidsklasse representatieve gemeenten. Deze gegevens zijn bedoeld om zicht te krijgen op het mogelijk aantal inzamellocaties en toegepast in onderstaande figuur. Aantal potentiële locaties per stedelijkheidsklasse Sted. Klasse 1 2

0-25 locaties 25-50 locaties 50-100 locaties

3

100-200 locaties

4

200-500 locaties

5 Onderwijs

Sport

Bioscoop recreatie kiosken

Benzine

evenement

Inzamellocatie

Om te komen tot een representatieve groep pilot inzamellocaties wordt het potentieel aantal locaties vermenigvuldigd met een deelname inschatting. Indien 9 gemeenten/wijken (verspreid over drie regio’s) in totaal in de pilot betrokken zouden worden, is het totaal aantal pilot inzamellocaties rond de 830 (zie onderstaande calculatie). Dit moet later in de definitieve pilotregio’s verder worden uitgewerkt. Sted. Klasse 1

inschatting aantal potentieel deelname gemeenten pilot aantal 800 15% 1 120

2

450

20%

2

180

3

275

30%

2

165

4

275

30%

2

165

5

200

50%

2

200

totaal

830


versie 2.0

pagina - 39 -

Pilot regioplan Na een positief besluit op 1 september en intentieverklaringen in de beoogde pilot gemeenten, wordt een regionaal projectteam geformeerd. Dit projectteam stelt onder begeleiding van de landelijke project organisatie (LPO) een regioplan op. Hierin komen alle kritische succesfactoren zoals in dit projectplan beschreven terug. Ook de benaderwijze van locaties (vanuit gemeente of door LPO) zal door het regionale projectteam worden opgenomen in het regio plan.

Succesfactoren Pilot regio’s Er zijn gesprekken gaande met een aantal gemeenten over deelname, maar niet afgerond; de inzameling moet voor de gemeente in een bredere context passen (bijvoorbeeld reeds lopende inzamelinitiatieven of zwerfafvalprojecten). Inzameling van uitsluitend kleine petflesjes lijkt minder aantrekkelijk vanwege het kleine volume en de beperkte impact op het totale restafval; per stedelijkheidsklasse dient een voldoende aantal inzamellocaties te participeren om representativiteit te waarborgen; lokaal project team moet de lokale pilots begeleiden op basis van te schrijven detailplannen; uitgangspunt is een nationale aanpak, aansluiting bij lokale initiatieven in de pilotregio is echter mogelijk.


versie 2.0

pagina - 40 -

9. H. Projectorganisatie De volgende kritische succesfactor voor het slagen van de pilots is de goede werking van een project organisatie. Daarin moet ruimte zijn voor een landelijke projectgroep die ondersteund wordt door regionale projectgroepen, die de uitvoering van de pilots in de regio uitvoert. De projectorganisatie zal in opdracht van de Beheersorganisatie i.o. de pilots opstarten, begeleiden en uiteindelijk evalueren. Het is aan te bevelen dat de werkzaamheden in het kader van de pilots worden begeleid door een onafhankelijke begeleidingscommissie waarin de partijen zijn vertegenwoordigd. Deze commissie zou onder voorzitterschap moeten staan van een onafhankelijk voorzitter. De projectorganisatie zelf echter verantwoordelijk voor het uitbrengen van tussentijdse rapportages en het schrijven van een eindevaluatie (informatievoorziening). De projectorganisatie zal tevens het tijdschema en de kwaliteit van de projecten bewaken. Ook stuurt de projectorganisatie de regionale projectteams aan. Om haar taken in voldoende mate uit te voeren is budget nodig. Dit budget zal aangewend worden

voor

voorzieningen,

communicatie,

incentive

betaling,

transport

en

overslagvergoedingen en recyclekosten. Ook zal budget voor menskracht nodig zijn.

Organisatie Zoals eerder gezegd zullen de pilots worden gecoordineerd vanuit de beheersorganisatie i.o. Daartoe zal voldoende menskracht vrijgemaakt moeten worden om de pilots te kunnen uitvoeren. Gedacht wordt aan 1-2 Fte’s voor projectondersteuning. Deze zullen functionele verantwoordelijkheden geografische

kennen

(communicatie,

verantwoordelijkheden

voorzieningen,

(pilotregio’s).

In

elke

rapportage,

pilotregio

zal

etc.)

en

daarnaast

menskracht vrijgemaakt moeten worden voor de begeleiding van de lokale projecten. Regionale coördinatie en proces en eindcontrole op locatieniveau liggen bij deze personen. De regio coördinator stelt een regionaal projectteam samen dat het regioplan gaat invullen. Hierin nemen zitting vertegenwoordigers van gemeente, transporteurs en mogelijkerwijs een enkele grote inzamellocatie.

Budgetconsequenties De kosten van de pilots zijn opgebouwd uit menskracht, voorzieningen, inzameling, overslag, recycling en communicatie. Afhankelijk van de definitieve inculling van de regionale plannen kan het definitief benodigde budget voor de pilots worden vastgesteld. De inschatting is dat voor een bedrag tussen de 1,5 en 2 miljoen Euro een representatieve pilot in een drietal Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET-drankenverpakkingen 16 augustus 2004

versie 2.0

pagina - 41 -

regio’s uitgevoerd kan worden. Daarin is voorzien in een pilot in een drietal regio’s en de benodigde begeleiding. De industrie zal zich garant moeten stellen voor het beschikbare bedrag. Kwaliteit De kwaliteitseisen, gesteld aan de pilots, zijn verwoord in de doelstelling van de pilots. Deze doelstellingen zijn echter van kwalitatieve aard. Er is bijvoorbeeld niet gesteld dat persé in de pilots, 5% van de in Nederland verkochte kleine PET-verpakkingen ingezameld moet worden. Wel kan worden gesteld dat per pilotregio zo veel mogelijk materiaal ingezameld moet worden om het vertrouwen te geven dat opschaling voldoende resultaat op zal leveren om de afgesproken doelstellingen te behalen. De pilot zal op alle kritische succesfactoren gedurende de pilots en ook na afloop beoordeeld worden. In het verdere ontwerp van de pilots zullen kwaliteitseisen verder opgesteld worden.

Informatie Gedurende de pilots zal een informatiecyclus zorg moeten dragen voor het informeren van betrokken participanten. De verschillende documenten die voorhanden moeten gaan komen zijn de volgende: Projectplan

(eenmalig)

Regioplannen

(eenmalig)

Monitoringsresultaten kwantitatief

(periodiek)

Monitoringsresultaten kwalitatief

eind van het project

Voortgangsrapport regio’s

maandelijks

Voortgangsrapport LPO

maandelijks

Eindrapport regio

eenmalig

Eindrapport LPO

eenmalig

Eindrapport begeleidingscommissie eenmalig


versie 2.0

pagina - 42 -

Timing In de inleiding van dit projectplan is het faseringsoverzicht geïntroduceerd. Met de afronding van dit plan is de beslissingsfase aangebroken. Op het moment dat een definitieve beslissing genomen is, zal het ontwerp zijn definitieve vorm moeten gaan krijgen. In die (ontwerp)fase zal exact besloten worden hoeveel locaties, in welke regio’s, met welke communicatie en welk inzamelmiddel in de pilots gestart gaan worden.


versie 2.0

pagina - 43 -

10.

Schematisch overzicht succesfactoren

De afgelopen hoofdstukken hebben de vitale items of succesfactoren voor het slagen van de pilots besproken. Bij elk vitale item zijn de belangrijkste succesfactoren aangegeven. Door het bespreken van alle factoren die vitaal zijn voor het slagen van de pilots is het projectplan opgebouwd. Schematisch ziet dit er als volgt uit.

A. Inzamellocaties

B. Inzamelstructuur

BT: Transporteurs

A1. Scholen A2. Sportverenigingen

BO: Overslag

A3. Bioscopen BR: Recycling

A4. Atractieparken en gesloten

C. Voorzieningen

C1. Inzamelbakken

D. Communicatie

D1. burgers (kapstok) D2. Betrokken organisaties

C2. Zakken

D3. B'dienst frisdrank producenten

C3. Identificatie

D4. www.petrecycling.nl

A5. Kantoren A6. Kiosken / snackbars A7. Benzinestations


11/2005


A8. Evenementen A9. Winkelcentra / wijkcentra


Tijd

Rapportages

Informatie

Incentives Regio plan Administratie Monitoring commissie E. Beheersorganisatie

Representativiteit Draagvlak F. Lokale gemeenten

Kwaliteit

Aantal locaties

Geld

Shortlist

Organisatie

G. Pilot regio's

H. Projectorganisatie

Op basis van dit document zullen de contouren voor het pilotplan verder uitgewerkt moeten worden op regionaal en lokaal niveau.


versie 2.0

pagina - 44 -

11.

Bijlagen

Bijlage: Nederlandse gemeenten op alfabet naar Stedelijkheidsklasse gemeente Aa en Hunze Aalburg Aalsmeer Aalten Abcoude Achtkarspelen Akersloot Alblasserdam Albrandswaard Alkemade Alkmaar Almelo Almere Alphen aan den Rijn Alphen-Chaam Ambt Montfort Amerongen Amersfoort Amstelveen Amsterdam Andijk Angerlo Anna Paulowna Apeldoorn Appingedam Arcen en Velden Arnhem Assen Asten Axel Baarle-Nassau Baarn Barendrecht Barneveld Bathmen Bedum Beek Beemster Beesel Bellingwedde Bemmel Bennebroek Bergambacht Bergeijk Bergen (L.) Bergen op Zoom Bergh Bergschenhoek Berkel en Rodenrijs Bernheze Bernisse Best Beuningen Binnenmaas Bladel Blaricum

StedCode gemeente 5 Bleiswijk 5 Bloemendaal 4 Boarnsterhim 4 Bodegraven 4 Boekel 5 Bolsward 5 Borger-Odoorn 3 Borne 4 Borsele 4 Boskoop 2 Boxmeer 3 Boxtel 3 Breda 2 Breukelen 5 Brielle 5 Brummen 4 Brunssum 2 Bunnik 2 Bunschoten 1 Buren 5 Bussum 5 Capelle aan den IJssel 5 Castricum 2 Coevorden 4 Cranendonck 5 Cromstrijen 2 Cuijk 3 Culemborg 4 Dalfsen 4 Dantumadeel 5 De Bilt 3 De Lier 3 De Marne 4 De Ronde Venen 5 De Wolden 4 Delft 4 Delfzijl 4 Den Helder 4 Denekamp 5 Deurne 4 Deventer 4 Didam 5 Diemen 5 Dinxperlo 5 Dirksland 2 Doesburg 5 Doetinchem 3 Dongen 4 Dongeradeel 4 Doorn 5 Dordrecht 3 Drechterland 4 Driebergen-Rijsenburg 5 Drimmelen 4 Dronten 4 Druten

StedCode 4 3 5 3 5 4 5 3 5 4 4 4 2 4 4 4 2 4 4 5 2 2 3 5 4 4 4 3 5 5 3 4 5 4 5 1 4 2 5 4 2 4 2 4 5 4 3 3 5 4 2 5 4 4 4 4

gemeente Duiven Echt Echteld Edam-Volendam Ede Eemnes Eemsmond Eersel Eibergen Eijsden Eindhoven Elburg Emmen Enkhuizen Enschede Epe Ermelo Etten-Leur Ferwerderadiel Franekeradeel Gaasterlân-Sleat Geertruidenberg Geldermalsen Geldrop Gemert-Bakel Gendringen Gennep Giessenlanden Gilze en Rijen Goedereede Goes Goirle Gorinchem Gorssel Gouda Graafstroom Graft-De Rijp Grave Groenlo Groesbeek Groningen Grootegast Gulpen-Wittem Haaksbergen Haaren Haarlem Haarlemmerliede c.a. Haarlemmermeer Haelen Halderberge Hardenberg Harderwijk Hardinxveld-Giessendam Haren Harenkarspel Harlingen

StedCode 3 4 5 3 3 4 5 5 4 4 2 4 4 3 2 4 4 3 5 4 5 4 5 3 4 4 4 5 4 5 3 3 2 5 2 5 5 4 4 4 1 5 5 4 5 1 4 3 5 4 5 3 4 4 5 4

gemeente Hattem Heel Heemstede Heerde Heerenveen Heerhugowaard Heerjansdam Heerlen Heeze-Leende Heiloo Helden Hellendoorn Hellevoetsluis Helmond Hendrik-Ido-Ambacht Hengelo (Gld.) Hengelo (O.) het Bildt Heumen Heusden Heythuysen Hillegom Hilvarenbeek Hilversum Hof van Twente Hontenisse Hoogeveen Hoogezand-Sappemeer Hoorn Horst aan de Maas Houten Huizen Hummelo en Keppel Hunsel IJsselstein Jacobswoude Kampen Kapelle Katwijk Kerkrade Kessel Kesteren Kollumerland c.a. Korendijk Krimpen aan den IJssel Landerd Landgraaf Landsmeer Langedijk Laren Leek Leerdam Leersum Leeuwarden Leiden Leiderdorp

StedCode 4 5 3 4 3 3 5 2 4 3 4 4 2 2 3 5 2 5 4 4 5 3 4 2 4 5 3 3 3 4 3 2 5 5 2 5 3 4 2 3 5 5 5 5 2 5 3 4 4 4 4 3 4 2 1 2


versie 2.0

pagina - 45 -

gemeente Leidschendam Lelystad Lemsterland Leusden Lichtenvoorde Liemeer Liesveld Limmen Lingewaal Lisse Littenseradiel Lochem Loenen Loon op Zand Loosdrecht Lopik Loppersum Losser Maarn Maarssen Maasbracht Maasbree Maasdonk Maasdriel Maasland Maassluis Maastricht Margraten Medemblik Meerlo-Wanssum Meerssen Meijel Menaldumadeel Menterwolde Meppel Middelburg Middelharnis Mierlo Mill en Sint Hubert Millingen aan de Rijn Moerdijk Monster Montfoort Mook en Middelaar Moordrecht Muiden Naaldwijk Naarden Nederhorst den Berg Nederlek Nederweert Neede Neerijnen Niedorp Nieuwegein Nieuwkoop Nieuw-Lekkerland Nijefurd Nijkerk Nijmegen Noord-Beveland Noordenveld Noorder-Koggenland Noordoostpolder Noordwijk Noordwijkerhout Nootdorp Nuenen c.a. Nunspeet

StedCode 2 3 4 3 4 5 5 4 5 3 5 4 5 4 4 5 5 4 5 3 5 5 5 5 4 2 2 5 4 5 4 5 5 5 3 2 4 4 5 4 4 3 4 5 4 5 3 3 5 4 5 4 5 5 2 4 4 5 4 2 5 4 5 4 3 4 4 4 4

gemeente Nuth Obdam Oegstgeest Oirschot Oisterwijk Oldebroek Oldenzaal Olst Oostburg Oosterhout Oostflakkee Ooststellingwerf Oostzaan Opmeer Opsterland Oss Oud-Beijerland Ouder-Amstel Ouderkerk Oudewater Overbetuwe Papendrecht Pekela Pijnacker Purmerend Putten Raalte Ravenstein Reeuwijk Reiderland Reimerswaal Renkum Rheden Rhenen Ridderkerk Rijnsburg Rijnwaarden Rijnwoude Rijssen Rijswijk Roerdalen Roermond Roggel en Neer Roosendaal Rotterdam Rozenburg Rozendaal Rucphen Ruurlo Sas van Gent Sassenheim Schagen Scheemda Scherpenzeel Schiedam Schiermonnikoog Schijndel Schinnen Schipluiden Schoonhoven Schouwen-Duiveland Sevenum 's-Graveland 's-Gravendeel 's-Gravenhage 's-Gravenzande 's-Hertogenbosch Simpelveld Sint Anthonis

StedCode 5 5 2 4 4 4 3 5 5 3 5 5 4 5 5 3 3 3 4 4 4 2 5 4 2 4 4 5 4 5 5 4 3 4 2 2 5 4 4 1 5 3 5 3 1 3 4 4 5 5 3 4 5 4 1 5 4 5 3 3 5 5 4 4 1 3 2 4 5

gemeente Sint-Michielsgestel Sint-Oedenrode Sittard-Geleen Skarsterlân Sliedrecht Slochteren Sluis-Aardenburg Sneek Soest Someren Son en Breugel Spijkenisse Stadskanaal Staphorst Stede Broec Steenbergen Steenderen Steenwijk Strijen Susteren Swalmen Ten Boer Ter Aar Terneuzen Terschelling Texel Tholen Thorn Tiel Tilburg Tubbergen Tynaarlo Tytsjerksteradiel Ubbergen Uden Uitgeest Utrecht Vaals Valkenburg Valkenburg aan de Geul Valkenswaard Veendam Veenendaal Veere Veghel Veldhoven Venhuizen Venlo Venray Vianen Vlaardingen Vlagtwedde Vlieland Vlissingen Vlist Voerendaal Voorburg Voorhout Voorschoten Voorst Vorden Vriezenveen Vught Waalre Waalwijk Waddinxveen Wageningen Warmond Warnsveld

StedCode 4 4 3 4 3 5 5 3 3 4 4 2 4 5 4 4 5 4 4 5 4 5 5 4 5 5 5 5 3 2 5 5 5 5 3 4 1 4 4 4 3 4 2 5 4 3 5 3 4 4 1 5 5 2 5 5 1 3 2 5 5 4 3 4 3 3 3 4 3

gemeente Wassenaar Wateringen Waterland Weert Weesp Wehl Werkendam Wervershoof West Maas en Waal Wester-Koggenland Westerveld Weststellingwerf Westvoorne Wierden Wieringen Wieringermeer Wijchen Wijk bij Duurstede Winschoten Winsum Winterswijk Wisch Woensdrecht Woerden Wognum Wormerland Woudenberg Woudrichem Wûnseradiel Wymbritseradiel Zaanstad Zaltbommel Zandvoort Zederik Zeevang Zeewolde Zeist Zelhem Zevenaar Zevenhuizen-Moerkapelle Zijpe Zoetermeer Zoeterwoude Zuidhorn Zundert Zutphen Zwartewaterland Zwolle

StedCode 3 3 4 3 2 5 4 5 5 5 5 4 5 4 5 5 3 3 3 5 3 4 5 3 5 3 4 5 5 5 2 4 3 5 5 4 3 5 3 5 5 2 4 5 5 3 4 2

Bron: www.AOO.nl publicaties


versie 2.0

pagina - 46 -

Bijlage: Voorbeeld # inzamellocaties per stedelijkheidsklasse Zeer sterk 600.000 1

Sterk stedelijk 100.000 2

Sterk stedelijk 200.000 2

matig stedelijk 35.000 3



weinig stedelijk 20.000 4

Weinig stedelijk 18.000 4

Weinig stedelijk 18.000 4

niet stedelijk 18.000 5

Niet stedelijk 18.000 5

en 32 48 28 444

8 15 10 55

8 21 32 166

3 1 0 22

11 8 6 94

1 1 0 13

5 1 0 8

1 2 0 4

0 2 0 3

1 0 0 6

1 0 1 15

39 223 166 40 30 6

11 42 33 2 6 18

24 121 86 16 9 12

3 15 14 2 1 1

10 35 28 3 6 2

5 20 10 2 2 0

2 29 11 1 1 0

5 25 10 0 0 1

3 35 2 1 1 0

3 34 14 2 0 0

1 28 10 0 0 0

3 2

4 0

0 0

1 0

0 0

0 0

0 0

1 0

1 0

0 0

5 1

3 2

0 1

6 1

2 1

7 0

12 0

5 1

11 1

10 3

A1 801 802 803 804

Sted. Klasse: Aantal inwoners: Stedelijkhiedsklasse: Onderwijs Basisonderwijs voor Voortgezet onderwijs Hoger onderwijs Overig onderwijs

A2 9261 9262 9263 92653 930405 555102

Sportlocaties Exploitatie v. sportaccommodaties Buitensport Binnensport Sportscholen (geen zeil- en surfscholen) Fitnesscentra Kantines van sportverenigingen

A3 92321 554007

Bioscopen Theaters, Buffetten in

A4 5521 5522 5523 92332

Attractieparken / gesloten recreatie Jeugdherbergen, kamphuizen e.d. Kampeerterreinen Vakantiehuisjes, -bungalowparken en overige 14 Recreatiecentra 5

A5

Kantoren

A6 526331 55302

kiosken / snackbars Overige vormen van detailhandel in voedings- 10 Cafetaria's, lunchrooms, snackbars, 347

4 66

4 136

2 14

1 25

1

0 8

1 3

0 10

0 10

0 10

A7 505002

Benzinestations Benzineservicestations (met winkelactiviteit)

57

12

17

4

6

6

3

4

3

4

2

A8 92322 92655 927242

Evenementen Evenementenhallen Organiseren van sportevenementen Organiseren van recreatieve evenementen

2 44 41

0 12 5

1 22 12

1 1 0

0 5 3

0 5 0

0 4 2

0 3 1

0 2 0

0 3 3

0 5 1

A9

Winkelcentra/wijkcentra

leerplichtigen

schouwburgen en 9 bioscopen, schouwburgen, 1


versie 1.0

pagina - 47 -


versie 1.0

pagina - 48 -

Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET- drankenverpakkingen

Recommend Documents