Kringgesprek over zwerfvuil

Voorbeeld pedagogische fiche voor sleutelmoment n° 1

Kringgesprek over zwerfvuil Activiteit: - Het bespreken van de ervaringen betreffende het zwerfvuil in en rond de school

Opdracht: - Vormen van groepen. - Uitdrukken van gevoelens - Uitdrukken van een gezamenlijke mening

Leerdoel: Formuleren van doelen voor deze taak - . Uitdrukken van gevoelens

Werkvorm: - Eerst in groepjes van 5 leerlingen en vervolgens in een kringgesprek.

Aanwijzingen voor de leerlingen: - Vorm groepjes van 5 leerlingen. - Ieder geeft op zijn beurt zijn mening over het afval op school. - Vat de mening van iedereen in de groepin enkele korte zinnen samen en noteer deze. Let op, iedereen moet het met de inhoud eens zijn. Uitvoering: Kringgesprek waarin een leerling uit elke groep de mening van de groep geeft. De docent vat deze meningen samen in termen van waardeoordelen.

Benodigdheden Papier en potloden

Pagina 27

Voorbeeld pedagogische fiche voor sleutelmoment n° 1

Rollenspel: geen automaten in de school Activiteit: - Het maken en opvoeren van een rollenspel met als doel mening en gevoel uit te drukken. Gegeven: - De directeur van de school heeft besloten om alle drank- en snoepautomaten te verwijderen want het schoolplein ligt bezaaid met afval: lege pakjes, lege blikjes enz. Het kost teveel tijd, energie en geld om het schoolplein steeds maar weer schoon te maken. Opdracht: − Tekst of scenario schrijven. − Zich een rol eigen maken − Creativiteit ontwikkelen Werkvorm : - Groepjes Aanwijzingen voor de leerlingen A.1. Schrijf een brief aan de rector van de school waarin argumenten staan tegen de genomen beslissing. A.2. Schrijf, per groep, een scenario van 10 minuten maximaal met daarin : - de aanwijzingen voor het decor, - regieaanwijzingen, - de dialogen tussen verschillende personages waaronder die van de rector. - Alle leerlingen van de groep moeten een rol hebben - Het scenario moet duidelijk laten zien dat jullie het niet eens zijn met de beslissing van de rector. - Aanwijzingen voor de dialogen : • geef voldoende argumenten en voorbeelden tegen de beslissing • geef oplossingen om het schoolplein schoon te houden zodat de automaten weer terug komen • de oplossingen moeten realistisch zijn en mogen geen extra geld, tijd en energie kosten. C. Maak decors D. Oefen de scènes E. Geef een voorstelling in de klas Eenvoudige variatie: Deze laatste opdracht kan worden vervangen door een geïmproviseerd rollenspel, een schrijfopdracht of een mimeopvoering Uitvoering : - Een scenario voor een rollenspel van 10 minuten in Word of geschreven. - Een voorstelling van het rollenspel voor de klas of voor de hele school.

Pagina 28

Benodigdheden: - Papier, potloden, of gebruik van de computer, materiaal voor het decor. Adviezen - Als men het wil, kan men deze opdracht doen nadat men alle sleutelmomenten van de module heeft doorlopen. Als men een uitvoering voor de hele school geeft wordt dit een actie gericht op het overtuigen van anderen, die onder sleutelmoment 6 valt.

Pagina 29

Voorbeeld van een pedagogische fiche n°2

Zwerfvuil in en rond de school Activiteit : - Inventariseren van het zwerfvuil in en rond de school Opdracht : - Op de plattegrond van de school aangeven waar zich het zwerfvuil bevindt en wat de oorsprong van dit zwerfvuil is.. - De plattegrond met 2 of 3 foto’s illustreren Leerdoel: - Lokaliseren van het afval. - Kaart lezen en het op de kaart aanbrengen van merktekens. - Plannen van werken in groepjes Werkvorm: - Groepjes van 3 of 4 leerlingen Aanwijzingen voor de leerlingen: Maak voordat je de school rond gaat een schatting van het afval dat je denkt te zullen vinden. Je hebt verschillende actiemogelijkheden: - Inspecteren van de verschillende plaatsen waar zich het afval bevindt - Nadenken over wat je zelf al weet over de verschillende soorten zwerfafval in en rond de school: wat ligt er zoal en waar? - De schoonmaakploeg ondervragen - Foto’s van het afval nemen. Vervolgens geef je op de plattegrond aan, waar het geïnventariseerde afval zich bevindt. Ten slotte kies je voor ieder type afval een eigen symbool Uitvoering: - Een plattegrond van de school, waar al het zwerfvuil goed op wordt aangegeven en voorzien van enkele foto’s. Benodigdheden : - Een plattegrond van het schoolcomplex. schrijfgerei en een fototoestel

Pagina 30

Voorbeeld pedagogische fiche sleutelmoment n°2

Inventarisatie van het zwerfvuil in en rond de school Activiteit : - Inventarisatie van het zwerfvuil Opdracht : - Inventariseren en lokaliseren van het zwerfvuil dat in en rond de school zwerft.. - Voor degene die gewerkt hebben met het fiche “Zwerfvuil in de school” de geschatte resultaten vergelijken met gevonden resultaten Leerdoel: - In een grafiek de gevonden gegevens aangeven. - Kennis vergaren over de verscheidenheid en de aard van het afval. Werkvorm: - In groepjes. Aanwijzingen voor de leerlingen: - Maak of zorg ervoor dat je een plattegrond van het schoolcomplex krijgt. - Lokaliseer de verschillende types afval en geef ze op de plattegrond aan met de symbolen die van tevoren afgesproken zijn om de verschillende soorten afval aan te geven, bijvoorbeeld een rode punt voor lege blikjes of pakjes drinken. - Kies de plaatsen uit die gefotografeerd moeten worden. - Zet in de marge van de kaart je commentaar - Zet de informatie die je hebt verzameld uit in een grafiek die de hoeveelheid aangeeft en in een grafiek die de verschillende soorten afval aangeeft. - Voeg deze grafieken toe aan jullie kaart. Opmerking : vergeet niet om een legenda te maken Uitvoering: - Een kaart van het schoolcomplex met daarop de plaatsen waar het afval zich bevindt, de legenda, het commentaar en voorzien van enkele illustratieve foto’s. Materiaal: - Papier, schrijfgerei, een plattegrond van het schoolcomplex, een fototoestel. Advies: - Als het een groot schoolcomplex is, is het raadzaam om het bepalen van de hoeveelheid en van het soort tussen de groepen te verdelen.

Pagina 31

Voorbeeld van een pedagogische fiche voor sleutelmoment n°2

Interviews over de oorsprong van het afval in de school Activiteit: - Maken van interviews. Opdracht: - Uitzoeken waar het afval dat in en rond de school gevonden wordt nu precies vandaan komt. Om dit te weten te komen moet men de persoon of de personen die dat het beste zouden kunnen weten interviewen. Denk bijv. aan de conciërge, of de kantinebeheerder. Leerdoel: - Herkomst van het afval. - Het zich eigen maken van de problematiek Werkvorm: - In groepjes. Aanwijzingen voor de leerlingen: - Stel allemaal samen vragen op over de oorsprong van het afval (minstens 5) - Kies de personen uit die deze vragen kunnen beantwoorden. - Verdeel deze personen tussen de verschillende groepen. - Controleer met de groep of jullie geen nieuwe vragen hebben voor de personen die jullie hebben uitgekozen. - Maak afspraken voor de interviews. Maak per groep de interviews, film deze of neem ze op en maak aantekeningen. Schrijf de antwoorden op en maken er een geheel van. Maak met de klas een duidelijk visuele samenvatting van de gegeven antwoorden over de oorsprong van het zwerfvuil in en rond de school (grafiek, tekening, schema, collage). Uitvoering: - De opnames van het interview, de antwoorden en de samenvattingen per groep. - Een grote visueel overzicht. Materiaal: - Papier, schrijfgerei, cassette-of videorecorder. Advies: - Het is aan de docenten om te bepalen of de leerlingen de vragen van tevoren aan de te interviewen personen geven en of zij hen vragen om gegevens mee te nemen.

Pagina 32

Voorbeeld pedagogische fiche voor sleutelmoment n°2

Verpakkingen voor Levensmiddelen NB: deze activiteit kan slechts gedaan worden nadat er een inventarisatie-activiteit op school gedaan is voor sleutelmoment 2 Activiteit: Het onderzoeken van de verpakkingen voor levensmiddelen. Opdracht : Onderzoek in de supermarkt, waar je de dagelijkse boodschappen doet het volgende: − Bekijk de verpakkingen van levensmiddelen in de afdelingen (hoeveelheid, vorm…) − Maak een vergelijking van het type verpakkingsmateriaal met de inhoud − Beschrijven van de rol van de verpakkingen voorafgaand aan het neerzetten in de schappen. − Het ontstaan van al deze verpakkingen onderzoeken. Leerdoel: − Het vergelijken van de soorten verpakkingen in relatie tot de inhoud. − Het beschrijven van de rol van de verpakking voordat het product in het schap is gekomen en onderzoek naar het ontstaan van al deze verpakkingen. Werkvorm: - In groepjes. Aanwijzigen: (in groepjes) 1. Bereid de interview-vragen die jullie willen stellen, in de klas voor. 2. Stel een lijst op met levensmiddelen en hun verpakkingen. 3. Maak zelf een observatie fiche, rekening houdend met bovengenoemde punten en een tekst, tekening of collage over de verpakkingen in samenhang met de verschillende levensmiddelen. 4. Verklaar de relatie tussen het levensmiddel en de verpakking. Uitvoering: - De lijsten van elke groep. - De posters, tekeningen of teksten over de verpakkingen Materiaal : - Papier en schrijfgerei. Advies: - Beperk het aantal levensmiddelen tot 15. - Doe deze opdracht, indien mogelijk ook voor andere producten; b.v kantoorboekhandelproducten, drogisterijproducten, was- en schoonmaakmiddelen. - Docenten die nog nooit een enquête met hun leerlingen hebben gehouden worden aangeraden eerst hun leerlingen een interview over afval te laten houden.

Pagina 33


Nadenk-schema over zwerfvuil NB Deze activiteit is alleen maar mogelijk als de oplossingen om het zwerfvuil in en rond de school al eerder zijn uitgeprobeerd en als er in de school problemen zijn met zwerfvuil. Activiteit: - Het uitwerken van oplossingen om het probleem van het zwerfvuil op te lossen. Uitvoering : - Nadenken over gevonden oplossingen met behulp van het schema observatie – analyse - overdenking 1 Welke oplossingen 2 Welke les kan 3 Wat is jullie om het zwerfvuil te men hier uit uiteindelijke verminderen hebben trekken? doel? niet gewerkt?

Plannen 4 Welke andere 5 Welke partners oplossingen zouden in staat zijn kan men om jullie te helpen overwegen? om de problemen op te lossen?

Leerdoel: - Zich bezinnen op zwerfvuil - Een kritische analyse maken van de situatie. Werkvorm: In groepen. Aanwijzingen : 1) Herkennen in de groepen de oplossingen die bedacht zijn voor het bestrijden van zwerfvuil en die niet hebben gewerkt. − Gebruik maken van de activiteiten die onlangs voor het bestrijden van zwerfvuil zijn ontwikkeld, − Controleer of de directie of de docenten niet geprobeerd hebben om zich te bemoeien met de vraag − Controleer of er niets over de vraag in het schoolreglement staat. 2) Stel met alle groepen een gezamenlijke lijst op met de maatregelen die niet gewerkt hebben. (deze moet corresponderen met kolom 1) 3) Maak nieuwe groepen en vul de andere kolommen op het bord in; neem ze daarna over op een overhead sheet. 4) Laat een leerling van iedere groep de sheet presenteren en organiseer een onderlinge discussie, die door en docent geleid wordt.. 5) Maak een gezamenlijke samenvatting van de schema’s Uitvoering: - Schema’s per groep en een gezamenlijk schema tot slot. Materiaal: - Papier, schrijfgerei, overheadsheets, viltstiften voor de overheadsheets en een overheadprojector. In plaats van een overheadprojector kan er ook een Powerpointpresentatie gebruikt worden.

Pagina 34

Voorbeeld pedagogische fiche voor sleutelmoment n°3 (speciaal voor het vak Frans)

Een gedicht maken Activiteit: - Een gedicht schrijven op de manier van één van de beide bekende dichters Prévert, of Vian, met als uitgangspunt de lijst met afval Opdracht : − Lezen van gedichten van bekende dichters − Een gedicht schrijven net zo als … Leerdoel: − Geschreven taal gebruiken − Oefenen in het creatief omgaan met taal. Werkvorm: In groepjes van maximaal 3 personen of individueel. Aanwijzingen voor de leerlingen: − Lees de twee voorgestelde gedichten. Luister daarna naar het voorlezen door de docent. − Structuur van de gedichten herkennen en dit uitleggen − Zoek naar inspiratie in de lijst van afval. − Schrijf een gedicht volgens de aangegeven richtlijnen in de vorm van Prévert of Vian. (ongeveer 15 regels) − Lees de geschreven gedichten. Uitvoering : − gedichten. − gedichten in de vorm van «Calligrammes» van Apollinaire − gedichten in de vorm van een Nederlandse dichter b.v Marsman Materiaal : − Teksten van resp. Jacques Prévert (“Inventaire”) en van Boris Vian (“la Complainte du progrès”). Deze dichters zijn uitgekozen vanwege hun toegankelijkheid bij het luisteren en hun kritische boodschap betreffende het consumentengebruik. De gedichten zijn bijgevoegd. − Papier en schrijfgerei.

Pagina 35

P Pooèèm mee ddee P Prréévveerrtt Inventaire Une pierre deux maisons trois ruines quatre fossoyeurs un jardin des fleurs un raton laveur une douzaine d’huîtres un citron un pain un rayon de soleil une lame de fond six musiciens une porte avec son paillasson un monsieur décoré de la légion d’honneur un autre raton laveur un sculpteur qui sculpte des Napoléon la fleur qu’on appelle aussi deux amoureux sur un grand lit un receveur des contributions une chaise trois dindons un ecclésiastique un furoncle une guêpe un rein flottant une écurie de courses un fils indigne deux frères dominicains trois sauterelles un strapontin deux filles de joie un oncle Cyprien une Mater dolorosa trois papas gâteau deux chèvres de monsieur Seguin un talon Louis XV un fauteuil Louis XVI un buffet Henri II deux buffets Henri III trois buffets Henri IV un tiroir dépareillé une pelote de ficelle deux épingles de sûreté un monsieur âgé une Victoire de Samothrace un comptable deux aides-comptables un homme du monde deux chirurgiens trois végétariens un cannibale une expédition coloniale un cheval entier une demi-pinte de bon sang une mouche tsé-tsé

un homard à l’américaine un jardin à la française deux pommes à l’anglaise un face-à-main un valet de pied un orphelin un poumon d’acier un jour de gloire une semaine de bonté un mois de Marie une année terrible une minute de silence une seconde d’inattention et … cinq ou six ratons laveurs un petit garçon qui entre à l’école en pleurant un petit garçon qui sort de l’école en riant une fourmi deux pierres à briquet dix-sept éléphants un juge d’instruction en vacances assis sur un pliant un paysage avec beaucoup d’herbe verte dedans une vache un taureau deux belles amours trois grandes orgues un veau marengo un soleil d’Austerlitz un siphon d’eau de Seltz un vin blanc citron un Petit Poucet un grand pardon un calvaire de pierre une échelle de corde deux sœurs latines trois dimensions douze apôtres mille et une nuits trentedeux positions six parties du monde cinq points cardinaux dix ans de bons et loyaux services sept péchés capitaux deux doigts de la main dix gouttes avant chaque repas trente jours de prison dont quinze de cellule cinq minutes d’entracte. et … plusieurs ratons laveurs

Pagina 36

TTexte exte dde eB oris V ian ((1955) 1955) Boris Vian Complainte du progrès 1 Autrefois pour faire sa cour On parlait d’amour Pour mieux prouver son ardeur On offrait son cœur Aujourd’hui, c’est plus pareil Ça change, ça change Pour séduire le cher ange On lui glisse à l’oreille (Ah ? Gudule ?)

Refrain Viens m’embrasser Et je te donnerai Un frigidaire Un joli scooter Un atomixer Et du Dunlopillo Une cuisinière Avec un four en verre Des tas de couverts Et des pell’à gâteaux Une tourniquette Pour fair’la vinaigrette Un bel aérateur Pour bouffer les odeurs Des draps qui chauffent Un pistolet à gaufres Un avion pour deux Et nous serons heureux 2 Autrefois s’il arrivait Que l’on se querelle L’air lugubre on s’en allait En laissant la vaisselle Aujourd’hui, que voulez-vous La vie est si chère On dit : rentre chez ta mère Et l’on se garde tout (Ah ! Gudule !)

Refrain 2 Excuse-toi Ou je reprends tout ça. Mon frigidaire Mon armoire à cuillères Mon évier en fer Et mon poêl’à mazout Mon cire-godasses Mon repasse-limaces Mon tabouret à glace Et mon chasse-filous La tourniquette A faire la vinaigrette Le ratatine-ordures Et le coupe-friture Et si la belle Se montre encore rebelle On la fiche dehors Pour confier son sort

Coda Au frigidaire A l’efface-poussière A la cuisinière Au lit qu’est toujours fait Au chauffe-savates Au canon à patates A l’éventre-tomates A l’écorche-poulet Mais très vite On reçoit la visite D’une tendre petite Qui vous offre son cœur Alors on cède Car il faut bien qu’on s’entraide Et l’on vit comme ça Jusqu’à la prochaine fois.

Pagina 37


De afvalstroom in het schoolgebouw Activiteit : - Het maken van een document, poster, videoreportage vidéo…, dat aangeeft langs welke weg het afval zich binnen het schoolgebouw verplaatst. Opdracht: − Een lijst opstellen met vragen. − Het personeel interviewen. - Een individueel werkblad en een gezamenlijke poster maken. Leerdoel: − Zich bewust worden van het beleid, met als doel afval te verminderen. Werkvorm: - Kleine groepjes. Aanwijzingen voor de leerlingen: − Onderzoek het resultaat van de opdracht die hoort bij sleutelmoment 1 en 2 − Interview het personeel van de school dat inzicht heeft op het gebied van het beleid, (rector, afdelingleiders, conciërge ….) − Ontwerp een gezamenlijk werkblad, met daarop een groot schema, waarop elke pijl voor een leerling staat en waarop alle pijlen door de hoofdingang de school binnenkomen. Uitvoering : − Individueel: fiche bestemd voor elke leerling en dat in haar/zijn agenda moet worden geplakt − Collectief: posterposter. Materiaal : - Een kaart van de school met de schoolomgeving, of een kaart van het schoolgebouw zoals op Open Dagen wordt uitgereikt. - Viltstiften, dicteer-, of opnameapparatuur.

Pagina 38


In kaart brengen van materialen Deze fiche is speciaal ontworpen voor docenten exacte vakken Activiteit : − Observatie van de eigenschappen van de materialen. Ontwerpen en maken van posters. Opdracht : − Verschillende soorten verpakkingsmateriaal(of ander materiaal) die moeilijk te identificeren zijn van elkaar leren onderscheiden − Karakteristieken van deze materialen kennen, enkele testen en de eigenschappen van materialen kennen. − Eigenschappen van de materialen in verband brengen met het gebruik van het materiaal. Leerdoelen: − Bestuderen van de eigenschappen van materialen. − Classificeren van materialen naar karakteristieken. − Relatie kunnen leggen tussen eigenschappen en gebruik van de materialen.. Werkvorm: - Kleine groepjes (taken verdelen). Aanwijzingen voor de leerlingen: - Voer de testen uit om de eigenschappen van ieder materiaalgroep te bestuderen 1)

Vul per groep schema 1 in. De tweede regel kun je makkelijk invullen als je eerst werkt met schema 2

Voorwerp a Schema 1 materiaal waarin verpakt zit: (fles waarin water verpakt) Voor en nadelen van dit gebruik 2)

Voorwerp b

Voorwerp c

Voorwerp d

Ontdek de eigenschappen van de materialen. Test daartoe de eigenschappen die in het tableau staan aangegeven op basis van de gegeven experimenten en protocollen : ™ Vul schema 2 in.

Een lijst met woorden wordt gegeven (hard, licht, melkkleurig, doorzichtig, doorschijnend)

./..

Pagina 39

Schema 2

Metalen

Glas IJzer

Plastics Aluminium

PVC

PET

Karton

Papier

Multimaterialen

Andere

Uiterlijk Bestand tegen chemische invloeden Bestand tegen verhitting Magneet test Bestand tegen schokken Waterafstotend Hergebruik mogelijk

Uitvoering : - Tentoonstellingsbord met verschillende collages. Posters en fiches. - Videoband met de resultaten. Materiaal: − Verschillende soorten verpakkingsmateriaal van glas (gebruiksvoorwerpen en luxe verpakkingen zoals parfumflesjes) − Voorbeelden van verpakkingen met metaal (blikjes, chocolade verpakkingen) met karton, met plastic PET, PVC, met papier..) − Informatie vind je in de schoolbibliotheek en in sommige schoolboeken. Verder op internet. −

Facultatief : voor Franse scholen bestaat er koffer «Boîte à malices» →spelletjes, videobanden, cassette vidéo,posterposters over metalen verpakkingsmaterialen.)

Pagina 40


Onderzoek van verschillende soorten materiaal voor het verpakken van levensmiddelen Activiteit : - Het verzamelen van informatie en de noodzaak van verschillende soorten verpakkingsmaterialen die gebruikt worden bij het verpakken van levensmiddelen, met als doel ze te classificeren. - Het ontwerpen van een folder waarin wordt de noodzaak van het gebruik wordt uitgelegd Opdracht : Zoeken op Internet naar de verschillende soorten verpakkingen die bestemd zijn voor verschillende doeleinden: - verpakkingen bestemd voor de verkoop - verpakkingen die bestemd zijn om grotere hoeveelheden te verpakken - verpakkingen die bestemd zijn om producten te vervoeren

Leerdoel: - Informatie kunnen verzamelen met behulp van Internet. - Zich bewust worden van de noodzaak van verpakkingen voor de verschillende doeleinden. Werkvorm: - een tweetal per levensmiddel. Aanwijzingen: - Zoek met behulp van de zoekmachines op de sites van de verpakkingsindustrie naar de noodzakelijke informatie en naar digitale afbeeldingen die het onderwerp kunnen illustreren: (http://www.ace.be , http://www.apeal.org , http://www.apme.org , http://www.aluminium.org, http://www.feve.org) - Werk samen met twee andere groepjes om een folder te maken.. - Denk na over wat een goede folder is. Uitvoering : - Een duidelijke en illustratieve folder voor het grote publiek. Materiaal : - Een internet aansluiting. - Een printer

Pagina 41


De kringloop van ons afval Activiteit : − Het beschrijven van de geschiedenis van de materialen die het afval vormen dat zich in onze school bevindt.

Opdracht : − De kringloop begrijpen van de materialen die de bron zijn van ons afval.

Leerdoel: − De kringloop begrijpen van de materialen die de bron van ons afval zijn.

Werkvorm: − Groepjes van vijf leerlingen. − Het beschrijven van een bepaald type afval.

Aanwijzingen voor de leerlingen: − Onderzoek, via internet de kringloop van de materialen die het afval vormen. − Maak een beschrijving van de weg die ons afval volgt.

Uitvoering : − Uitwerking van het schema van de kringloop van de materialen.

Materiaal : - Een grote muurposter.

Pagina 42


Hoe het afval in de school te beheersen Opstellen van een actieplan Activiteit : - Voorbereiden van een actieplan. - Opstellen van een opiniepeiling.

Opdracht : - Het maken van een lijst met de problemen en de mogelijke oplossingen - Oplossingen structureren met inachtneming van de wettelijke criteria, de mogelijkheden en de kwaliteit. - Het afbakenen van de technische en menselijke mogelijkheden en een planning maken. - Het gebied waar de maatregelen voor zullen gelden vaststellen Mogelijke partners vaststellen - Het plan maken met inachtneming van respectvolle en verplichte regelgeving en het verspreiden - Feedback analyseren en plan bijstellen.

Leerdoelen: - Het beheren van het afval in het schoolgebouw. - Opstellen van een actieplan.

Werkvorm: - In groepen - Klassenlagen - Terugkoppeling naar andere klassen

Uitvoering: - Een uitgewerkt model dat als uitgangspunt voor een actie kan dienen. - Rapport naar de andere partners.

Materiaal: - Overhead sheets, markers, schoolbord, papier, informatieve ondersteuning (boeken, internet), groot blad papier.

Aanwijzingen: - Eerst de sleutelmoment 1 tot en met 4 zorgvuldig doorwerken. - Dit sleutelmoment zal worden gevolgd door het «eindoverzicht» van de acties en zal kunnen dienen als het weer op gang brengen van de pedagogische cyclus.

Pagina 43


Het structureren van ervaringen en van opgedane kennis Activiteit : - Het maken van een synoptisch schema dat de huidige situatie schematisch aangeeft, dat realistische oplossingen voorstelt en dat concrete te voeren acties beschrijft.

Opdracht: - Het inventariseren van de gevonden gegevens over de hoeveelheid en de kwaliteit van het gevonden afval in de school. - Het aangeven van problemen die opgelost moeten worden Het voorstellen van uitvoerbare oplossingen. - De actievoorstellen moeten leiden tot een verbetering van de situatie.

Werkvorm: - Groepjes Aanwijzingen voor de leerlingen - Vul de begrippenkaart in. Doe dit in kleine groepjes van 3 of 4 leerlingen - Vergelijk de kaart met die van een andere groep en pas je kaart eventueel aan. - Werk in de klas: inventariseer de ideeën van de verschillende kaarten en noteer die op het bord voor de klas en maak en synoptische tabel met de resultaten van de hele klas.

Uitvoering : - Een uitvoerbaar plan dat zal worden toegepast om de huidige situatie te verbeteren.

Materiaal : - Een lege synoptisch schema voor elke leerling, schrijfgerei. - Een grote lege poster.

Aanwijzingen voor leraren en leerlingen: - Bekijk alle gegevens die tot nu toe zijn verzameld: lijsten. foto’s en obstakels. - Baseer je op de nieuwe verworven kennis, bijvoorbeeld over dat wat je geleerd hebt over de materialen en over het beleid met betrekking tot het afval binnen de school. - Geef duidelijk de problemen aan die jullie, leerlingen en docenten, zouden kunnen oplossen. - Geef ook aan welke problemen buiten de school moeten worden opgelost. - Werk een uitvoerbaar plan uit waarvan de verschillende taken helder zijn. Geef praktische adviezen !

Pagina 44

Synoptisch schema “Afval in de school” Huidige situatie

Problemen

wat ?

op school :

wie ?

waar ? obstakels ? wanneer ?

waarom ?

buiten :

Uitvoerbare oplossingen

Acties

wat ?

wie ?

wanneer ? hoe ? waar ?

middelen ?

door wie ?

hulp ?

Pagina 45


Nadenken over de functie van de verpakkingen Activiteit: - Nadenken over de functie van de verpakkingen tijdens de verkoop Opdracht: − Levensmiddelen meebrengen. − De verschillende functies van de verpakkingen analyseren en noteren in het voorgestelde schema. − De noodzaak voor de klanten en de gevolgen voor het milieu beoordelen. − Nadenken over de gevolgen voor het in de vakken zetten en het vervoer. − Voorstellen doen voor mogelijke verbeteringen Leerdoel: − Herkennen van de verschillende functies van de verpakking, dus de noodzaak, het nut, de informatieve aantrekkelijkheid en de esthetische aantrekkelijkeheid. Werkvorm : - In kleine groepen. Resultaten in een groep. Aanwijzingen voor de leerlingen: − Iedere leerling brengt een levensmiddel in de oorspronkelijke verpakking mee. − Gebruik onderstaande tabel om de verpakking te analyseren en om voorstellen tot verbetering te doen − Bespreek de resultaten van de groep met een andere groep − Wissel ideeën over de consequenties uit.. Uitvoering : - Een discussie over de resultaten tussen de verschillende groepen. Materiaal : − Levensmiddelen in originele verpakking − Onderstaande tabel Levensmiddelen

Noodzakelijkheid

Voordelen

Informatieve Esthetische aantrekkelijk aantrekheid kelijkheid

Nut voor de klanten

Consequenties voor het milieu

Advies : Geef iedere leerling een tabel

Pagina 46


Het maken van een poster om leerlingen en docenten enthousiast te maken voor het onderwerp ‘bestrijding van zwerfafval’ Activiteit: - Het maken van een aanplakbiljet om de leerlingen en de docenten in de school enthousiast voor het onderwerp te maken.

Opdracht : - Het maken van een poster met als opschrift: «Stop met zwerfafval op de vloeren in de school»

Leerdoel: - De creatieve vakken gebruiken om leerlingen een boodschap te laten overbrengen en aandacht op iets te laten vestigen.

Werkvorm : - Individueel of in groepjes.

Aanwijzingen voor de leerlingen: - Maak een poster op A3 formaat - Verzin een pakkende slogan - Ontwerp een poster die zich richt op docenten, leerlingen en niet-onderwijzend personeel. - Gebruik kleuren die de aandacht trekken. - Gebruik tenminste 2 illustraties.

Uitvoering : - Een poster in kleur op A3 formaat.

Materiaal : - Papier, potlood of computer.

Pagina 47

Voorbeeld pedagogische fiche voor sleutelmoment 6

Het toepassen van de mogelijkheden van afvalscheiding en van recyclen Activiteit : - Het verzamelen van informatie en het maken van een internetpagina voor de site van de school.

Opdracht : - Op Internet zoeken naar voorbeelden van het scheiden van afval en naar voorbeelden van hergebruik.

Leerdoel: − Gebruik kunnen maken van Internet als informatiebron − De verschillen kunnen aangeven tussen scheiden van afval, recyclen en hergebruik

Werkvorm : − In werkgroepjes die elk een eigen onderwerp hebben

Aanwijzingen voor de leerlingen: − Zoek met behulp van enkele zoekmachines, zoals www.google.nl, www.yahoo.nl , www.wanadoo.nl www.google.fr, www.yahoo.fr, www.club-internet.fr, www.wanadoo.fr , naar informatie over dit onderwerp. − Kies enkele elementen uit, die duidelijk te maken hebben met het dagelijkse leven. − Maak een e-zine of een internetpagina over het onderwerp dat op de site van de school geplaatst kan worden.

Uitvoering : - Een e-zine of een internetpagina voor de site van de school.

Materiaal : − Een internetaansluiting. − Boeken en folders.

Adviezen: − Geef een paar voorbeelden van het scheiden van afval, van recycleren en van hergebruik. − Zoek een paar actuele sites op om de leerlingen te helpen.

Pagina 48


Operatie “Schone School” Activiteit : - Voer acties met als doel een schoon schoolgebouw. Opdracht : - Het verminderen en verwijderen van het afval dat op het schoolplein, in de gangen en in de klassen van de school rondzwerft. - Het maken van een pakkende slogan.

Leerdoel: - Het plannen van acties - Het verdelen van taken

Werkvorm : - Groepswerk door een klas die een voortrekkersrol vervult d.m.v. een workshop, een werkgroep, of een milieuclub en zo het idee door de school verspreidt.

Aanwijzingen voor de leerlingen: - Verzin een actie om de aandacht te trekken (b.v verzamel al het afval van een dag en maak daar een hoop van op het schoolplein) - Maak daar foto’s van en hang deze in de school op. - Neem contact met de schoolleiding op en probeer te weten te komen hoeveel het per jaar kost om het afval in de school op te ruimen. - Zoek naar oplossingen om het afval in school te scheiden en ook naar oplossingen om de kosten te drukken Uitvoering : - Posters. - Plaatsen van afvalbakken voor gescheiden afval - Ingezonden brieven voor de schoolkrant - Site voor de school web-site

Materiaal : - Sprekers van buiten uitnodigen die kunnen scheiden van afval - Posters, viltstiften. - Verschillende vellen papier voor de posters. - Een model afvalbak voor gescheiden afval

vertellen over het belang van het

Pagina 49


Evaluatie Activiteit : - Evaluatie op basis van een vragenlijst.

Opdracht : - Het individueel beantwoorden van de vragen.

Leerdoel: - Reflectie op eigen leerproces. - Evaluatie van de uitgevoerde werkzaamheden.

Werkvorm : - Individueel Aanwijzingen voor de leerlingen: - Denk eerst goed na over wat je tijdens dit project hebt gedaan : -

Wat zijn je activiteiten geweest? Wat heb je geleerd? Hoe heb je gewerkt? Wat heb je ervan geleerd?

Uitvoering : - Invullen van de vragenlijst Materiaal : - Vragenlijst.

Pagina 50


Handvest voor een milieubewust burgerschap Activiteit : − Het opstellen en signeren van het handvest. − Verspreiden van het handvest bij iedere leerling thuis Opdracht: − Het bespreken van het gedrag van een milieubewust burgerschap, noodzakelijk in de 21e eeuw Leerdoel: − Het toekennen van grote waarde aan alle kennis die de leerling tijdens dit project heeft opgedaan − Een vaste vorm geven aan de wens om deze kennis te vergroten, zodat een Handvest voor een milieubewust burgerschap kan worden opgesteld. Werkvorm : - Individueel in de klas. Aanwijzingen voor de leerlingen: − Schrijf je voorkeurhouding op een « Post-it (geel briefje)» − Plak je «Post-it» op het bord voor de klas of op een grote muurkrant − Kies en markeer (of geef aan met een kruisje) twee voorkeurhoudingen. − Lees de «Post-it» in volgorde van het meest uitgekozen en stel een handvest op en schrijf deze op een poster. − Kopieer voor iedereen dit Handvest. − Teken allemaal persoonlijk dit Handvest Uitvoering : − Een door iedereen getekend handvest. Materiaal : − “Post-it”-blokjes. − Een grote poster. − Kopies A4. Advies : - Geef de leerling de opdracht het handvest thuis te laten zien.

Pagina 51

Voorbeeld pedagogische fiche voor een doorlopende evaluatie

Continue evaluatie Activiteit : - Vul onderstaande tabel op verschillende momenten tijdens het project in.

Opdracht : - Zelfevaluatie tijdens de hele cyclus, in ieder geval aan het begin en aan het eind, over de individuele verworven kennis.

Leerdoel: − Het eigenmaken van de hoofddoelen van deze module − Doorlopende zelfevaluatie.

Werkvorm : − Individueel. − Uitwisselen in groepen. − Eventueel een kringgesprek.

Aanwijzingen: − Denk goed na en vul de tabel op een verantwoorde manier naar je eigen idee in. − Wees bewust van je eigen vooruitgang en van de gezamenlijke vooruitgang.

Uitvoering : - Een helmaal ingevulde tabel aan het einde van de cyclus.

Materiaal : - Zelfevaluatie fiche (zie hieronder)

Pagina 52

ZELFEVALUATIE FICHE VOOR DE LEERLING Persoonlijke vragenlijst. Schrijf het cijfer dat overeenkomt met je persoonlijke evaluatie in de juiste kolom : 1 = Ik weet het niet – Ik kan het niet doen 2 = Ik weet het een beetje – Ik kan het een beetje doen 3 = Ik weet het heel goed – Ik kan het heel goed doen 4 = Ik kan het aan iemand uitleggen – Ik kan het aan iemand leren Inhoud van het leerproces

Datum :

Datum :

Datum :

1. Kun je verschillende talen gebruiken om je ideeën, je waarnemingen, je gevoelens over afval uit te drukken? 2. Kun je internet gebruiken om de juiste informatie over verpakkingen op te zoeken? 3. Kun je de werkelijke situatie op jouw school over het afval uitleggen ? 4. Zou je in staat zijn om oplossing om het afvalprobleem voor het milieu te verminderen kunnen aangeven? 5. Kun je de oorsprong, de aard en diversiteit van het afval herkennen? 6. Ken je de kringloop van de materialen, het afval en de verpakkingen? 7. Ken je werk organiseren en plannen?

8. Kun je deelname aan een milieubewust burgerschap verbeteren?

Adviezen: − Vul het schema minimaal drie keer per cyclus in : in het begin, tijdens de cyclus, aan het einde. − Men zou enkele open vragen aan het eind van het schema kunnen stellen b.v. Wat zou je nog meer willen weten over het milieu.

Pagina 53

Pagina 54

Kringgesprek over zwerfvuil

Recommend Documents