Rv 87 RIS 260163
Initiatiefvoorstel D66
Kostenbesparende en energiezuinige verlichting
18 juni 2013
1. Inleiding De gemeente Den Haag heeft zich als doel gesteld om in 2040 klimaatneutraal te zijn. Dat is een mooi streven, maar maakt ingrijpend handelen noodzakelijk. Energiebesparing is een verstandige eerste stap op weg naar klimaatneutraliteit. Uit recent onderzoek1 blijkt dat gemeenten kansen laten liggen om te besparen op energieverbruik. Ook in Den Haag is er nog een wereld te winnen als het gaat om duurzaamheid2. Juist deze tijd van financiële krapte en oplopende werkloosheid vraagt om slimme oplossingen. Winstgevende initiatieven die inwoners van Den Haag uitzicht bieden op werk, hebben de voorkeur van D66. Duurzaamheid hoeft niet veel geld te kosten en kan veelal ook door middel van rendabele investeringen dichterbij worden gebracht . In veel gebouwen in Den Haag hangt TL-verlichting: in panden van de gemeente zelf, maar bijvoorbeeld ook in scholen en culturele instellingen, kantoren, supermarkten en flats. In veel van die gebouwen gaat de helft van het energieverbruik op aan TLverlichting, een enorme financiële last. En voor zover voor dit energieverbruik fossiele brandstoffen worden verbrand, is dit ook nog eens nadelig voor het klimaat. Daar kan echter iets aan gedaan worden, zonder dat daar enorme investeringen voor nodig zijn. Volgens de zogenaamde GreenFox-methode - ontwikkeld door een bedrijf op de Haagse Binckhorst – kunnen bestaande TL-lampen 40 - 50% zuiniger worden. De besparing is zelfs zo groot, dat deze investering vaak al binnen twee jaar tot financiële winst leidt. En dankzij een slimme samenwerking met ‘onze’ Haeghe Groep die de ingreep uitvoert, komen inwoners van onze stad die hier anders moeite mee zouden hebben, aan werk. Een oplossing dus die geld oplevert, mensen aan het werk helpt en energieverbruik beperkt. Zo’n slimme oplossing kun je alleen maar omarmen.
Het grote voordeel van dit voorstel is dat het gaat om een combinatie van elektriciteit en daarmee geld besparen, CO2 reduceren èn werk bieden aan werknemers van sociale werkplaats de Haeghe groep.
2. Wettelijk kader De Wet milieubeheer (Wm) is een belangrijk instrument om bij bedrijven en (gemeentelijke) instellingen energiebesparing te realiseren: de Wet en het onderliggende Activiteitenbesluit bepalen dat bedrijven en instellingen energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd kleiner dan of gelijk aan vijf jaar moeten nemen. Uit het eerder genoemde onderzoek van CE Delft blijkt dat ongeveer de helft van de gemeenten energiebesparing in het kader van de Wm meeneemt in de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving. De andere helft neemt het niet mee, of slechts een gedeelte hiervan. Den Haag zou hierin wat D66 betreft koploper moeten zijn.
1 CE Delft, Energiebesparing via de Wet milieubeheer, Raming van het potentieel in de dienstensector en de industrie, mei 2013 2 Zo hebben de fracties van D66, GroenLinks, PvdA, HSP, CDA en VVD op 8 november 2012 het college per motie opgeroepen in het voorjaar van 2013, vóór bespreking van de jaarrekening 2012, een voorstel te doen voor een concernbreed energiebesparingsbeleid (RIS 254206).
Initiatiefvoorstel Kostenbesparende en energiezuinige verlichting
1
3. Wat houdt de GreenFox-methode in? Sociale werkplaats de Haeghe Groep heeft medewerkers opgeleid om bestaande armaturen met oude TL-verlichting te voorzien van de nieuwste verlichtingstechniek volgens de GreenFox-methode. Hierdoor daalt het energieverbruik met 40 - 50%. Dit betekent een lagere energierekening en een lagere CO2-uitstoot. Het aanpassen van de bestaande armaturen kost gemiddeld een derde van wat het plaatsen van nieuwe armaturen/lichtbakken zou kosten. De aanpassing maakt de bestaande verlichting net zo zuinig in gebruik als een nieuw, energiezuinig armatuur. Zo verdient de investering zich dan ook snel terug. De garantie en kwaliteit van een gerenoveerd armatuur is gelijkwaardig met een nieuw armatuur.
4. Werkgelegenheid en social return In Nederland hebben personen aan de onderkant van de arbeidsmarkt het steeds zwaarder, zeker in deze economisch moeilijke tijden. Het bijzondere van deze aanpak is dat medewerkers van de lokale sociale werkplaats een belangrijk deel van de werkzaamheden uitvoeren. Deze medewerkers zijn getraind om de werkzaamheden vakkundig uit te voeren. Gemiddeld bouwt een team van medewerkers van de Haeghe Groep 50 tot 75 TL-armaturen per dag om. Alle omgebouwde armaturen worden getest en gecertificeerd. Met andere woorden, hoe meer armaturen worden aangemeld voor een upgrade, hoe meer werknemers van de sociale werkplaats aan de slag kunnen! Dit werkgelegenheidstraject is bekroond als meest succesvolle werkgelegenheidstraject van de regio Utrecht en maakt géén gebruik van (lokale) subsidies. Werkwijze GreenFox maakt (kosteloos) een inventarisatie van de huidige verlichting en brengt op basis daarvan een offerte uit. Daarin worden het huidige verbruik, de CO2-uitstoot en de kosten opgenomen en afgezet tegen het toekomstige verbruik, CO2-uitstoot en kosten. Medewerkers van een (lokaal) installatiebureau demonteren de TL-armaturen waarna medewerkers van de Haeghe Groep deze ter plaatse upgraden en vervolgens terugplaatsen. Dit is overigens in ons stadhuis3 en in het Gemeentemuseum al succesvol uitgevoerd4.
3
Deze renovatie is vooraf gegaan door een oproep daartoe van VVD, D66, CDA en GroenLinks (via schriftelijke vragen van 24 maart 2011 - RIS 179992). 4 Deze methode is bovendien reeds toegepast door: TNO, Amsterdam RAI, IBM, Pepsi, Blijdorp, Imtech, CJIB en onder andere de gemeenten Rotterdam, Amsterdam, Utrecht, Lelystad, Breda, Groningen, Eindhoven en Leeuwarden.
Initiatiefvoorstel Kostenbesparende en energiezuinige verlichting
2
5. Doelgroepen Het opwaarderen van bestaande TL-armaturen zorgt mede door de korte terugverdientermijn van 2 tot 4 jaar via de besparing op de energierekening al snel voor meer bestedingsruimte voor de opdrachtgever. De gemiddelde financiële besparing per omgebouwd TL-armatuur bedraagt 50 euro per jaar. Voor bijvoorbeeld scholen, die al vele jaren niet meer door het Rijk gecompenseerd worden voor stijgende energielasten, is dit dan ook een slimme investering. Het volgende rekenvoorbeeld illustreert dit.
Rekenvoorbeeld afkomstig uit een offerte voor een basisschool met 200 leerlingen Totale investering: 9.000 euro eenmalig Financiële besparing: 5.000 euro per jaar CO2-reductie: 13 ton per jaar Terugverdientijd: 1,9 jaar De aanpassing van de TL-armaturen is ook zonder eigen geld mogelijk. ABN AMRO biedt hiervoor een regeling aan. Gedurende de looptijd van 4 jaar wordt dan van de besparing van 5.000 euro 2.600 euro gebruikt voor rente en aflossing. Bovendien levert de energiebesparing een fikse bijdrage aan de doelstelling Den Haag klimaatneutraal in 2040. D66 vindt dat de gemeente aan zet is om deze bewezen slimme oplossing door middel van een integrale benadering onder de aandacht te brengen van de doelgroepen in Den Haag, die er hun voordelen mee kunnen doen. Doelgroepen voor deze integrale benadering zijn: 1. De gemeente (panden in gemeentelijk bezit, gemeentelijke panden die aan derden verhuurd zijn en de daarvoor geschikte openbare verlichting, zoals in tunnels). 2. Scholen 3. Musea en culturele instellingen 4. Sportverenigingen 5. VVE’s 6. Kinderdagverblijven 7. Kantoren 8. Parkeergarages 9. Winkels
Ten aanzien van de gemeentelijke panden is de gemeente uiteraard zelf beslissingsbevoegd. D66 stelt voor dat alle gemeentelijke panden die de gemeente zelf in gebruik heeft, uiterlijk in 2014 zijn voorzien van energiezuinige TL-armaturen en dit door middel van inbesteding te laten uitvoeren door de Haeghe Groep 5. Datzelfde geldt voor de openbare verlichting waarvoor de gemeente verantwoordelijk en die voor renovatie geschikt is is, zoals onder meer de verlichting in tunnels.
5
Een andere manier om deze opdracht te verstrekken is door middel van het vestigen van een uitsluitend recht (conform artikel 17 van het aanbestedingsrecht BAO).
Initiatiefvoorstel Kostenbesparende en energiezuinige verlichting
3
Voor die panden waarvan de gemeente de eigenaar is en die zij aan derden heeft verhuurd, is het voorstel om in overleg met de huurder tot afspraken te komen om de daarvoor geschikte TL–verlichting zo spoedig mogelijk op te waarderen. Wat betreft de overige doelgroepen stelt D66 voor dat de gemeente de GreenFoxmethode via de reguliere kanalen onder de aandacht brengt van en afspraken maakt met de doelgroepen over de toepassing van de methodiek. De reguliere kanalen zijn bestuurlijk en ambtelijk overleg, de VVE-balie, Sport Support, accountmanagement, milieu-inspecties, en voorlichting via de gemeentelijke website en Duurzaam Den Haag. Als voorbeeld is de aanbevelingsbrief van de Wethouder van financiën, dienstverlening en organisatie van de gemeente Eindhoven aan een schoolbestuur als bijlage I toegevoegd. In het dictum wordt beschreven welke aanpak voor welke doelgroep wordt voorgesteld.
6. Financiering Daar waar het gaat om gemeentelijke panden en de openbare verlichting is het zaak om de investering te relateren aan de besparingen en de snelle terugverdientijd, zodanig dat de begroting van de gemeente niet wordt belast. Bovendien is deze maatregel verplicht op grond van de Wet milieubeheer. Bij overige gebouwen wordt de investering in het ombouwen van TL-armaturen gedaan door de eigenaar dan wel huurder van het betreffende gebouw. Voor de gemeente zijn hier dan ook geen kosten aan verbonden. Wanneer er onvoldoende budget is om deze maatregel uit te voeren, is er de mogelijkheid deze voor te laten financieren. De ABN AMRO biedt de mogelijkheid de gewenste besparing direct te realiseren door de investering voor te financieren. De kostenbesparing door de lagere energierekening, wordt dan deels ingezet om de voorfinanciering af te lossen. De regeling van de ABN ABRO is als bijlage II toegevoegd. De kosten van het onder de aandacht brengen door de gemeente van de voordelen van de beschreven aanpak bij de verschillende doelgroepen, loopt mee in het reguliere overleg en de reguliere activiteiten. Ook dit gaat niet gepaard met extra kosten en er is dan ook geen aanvullende dekking noodzakelijk.
Initiatiefvoorstel Kostenbesparende en energiezuinige verlichting
4
Dictum De gemeenteraad van Den Haag, gezien het initiatiefvoorstel ‘Kostenbesparende en energiezuinige verlichting’ van de fractie van D66 Besluit: Het College te verzoeken: 1. In de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving van de Wet milieubeheer energiebesparing mee te nemen en Den Haag koploper te maken wat betreft energiebesparing. 2. In de panden die in gemeentelijk bezit zijn en door de gemeente worden gebruikt de daarvoor geschikte TL-verlichtingen op te waarderen volgens de in dit initiatief beschreven GreenFox-methode, waarbij in 2013 een begin wordt gemaakt en alle panden in 2014 zijn voorzien van energiezuinige armaturen. 3. In de panden die in gemeentelijk bezit zijn en aan derden zijn verhuurd in overleg met de huurder tot afspraken te komen om de daarvoor geschikte TL–verlichting zo spoedig mogelijk op te waarderen volgens de GreenFox-methode. 4. De openbare verlichting waarvoor de gemeente verantwoordelijk is en die daarvoor geschikt is, uiterlijk in 2014 te voorzien van energiezuinige TLarmaturen volgens de GreenFox-methode. 5. De GreenFox-methode via ambtelijk en bestuurlijk overleg onder de aandacht te brengen van, en afspraken over de toepassing van deze methode te maken met:
Haagse scholen Haagse musea en culturele instellingen
6. Haagse particuliere grootverbruikers van energie zoals sportverenigingen, kinderdagverblijven, kantoren, parkeergarages en winkels via daartoe geëigende kanalen (regulier overleg, accountmanagement, Sport Support, milieu-inspecties) te attenderen op de grote voordelen die het opwaarderen van de TL-verlichting volgens de GreenFox-methode biedt. 7. Haagse Verenigingen van Eigenaren via de gemeentelijke VVE-balie te attenderen op de grote voordelen die deze maatregel biedt. 8. Hierbij daar waar de gemeente zelf als opdrachtgever optreedt (gemeentelijke panden, openbare verlichting) door middel van inbesteding deze werkzaamheden door de sociale werkplaats de Haeghe Groep te laten uitvoeren. Dit biedt de garantie op maximale lokale social return. 9. De gemeentelijke website en Duurzaam Den Haag in te zetten om ondersteunende informatie en voorlichting aan te bieden over de voordelen van het verduurzamen van de TL-verlichting volgens de GreenFox-methode.
Initiatiefvoorstel Kostenbesparende en energiezuinige verlichting
5
Bijlagen: I. Aanbevelingsbrief van de Wethouder van financiën, dienstverlening en organisatie van de gemeente Eindhoven aan een schoolbestuur. II. Factsheet van ABN AMRO over mogelijkheden voor voorfinanciering van energiebesparende ombouw van TL-armaturen
Colofon Dit initiatiefvoorstel is ingediend door Tobias Dander en Kim Waanders van de fractie van D66 Den Haag Den Haag, 18 juni 2013
Initiatiefvoorstel Kostenbesparende en energiezuinige verlichting
6
Initiatiefvoorstel Kostenbesparende en energiezuinige verlichting
7
Initiatiefvoorstel Kostenbesparende en energiezuinige verlichting
8
Initiatiefvoorstel Kostenbesparende en energiezuinige verlichting
9